ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ"

Aysu Demirkan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ETİK VE MÜHENDİSLİK ETİĞİ

2 Etik Kavramı Etik kelimesi köken olarak eski Yunan a kadar gider. Anlamı ahlak, ahlakla ilgili demektir. Etik, felsefenin bir konusu olup insanların ne şekilde davranmaları gerektiğiyle ilgili somut ve kanıtsal bilgiler sunar. - İyi veya kötü nedir? - İyi ve kötü davranış nedir? sorularının cevabı ile ilgilidir. Etikte önemli olan takip edilecek bir ilke, bu ilkeye uymak ve uygulamak için istekdir.

3 Ahlak Kavramı Ahlak, belirli bir toplumun değer yargıları, normları, ilkeler ve kurallar bütünüdür. Toplumların gereksinim ve çıkarları doğrultusunda, alışkanlıklar, gelenekler, töreler ve kamuoyunun gücünden destek alan, kendiliğinden biçimlenmiş, genel kabul görmüş yasaklama ve değerlendirmelerdir. (Frovlov,1997). Bu anlamda ahlak görelidir ve toplumdan topluma değişe bildiği gibi, aynı toplum içindeki farklı grupların benimsediği ahlak kuralları arasında bile farklılıklar vardır.

4 Ahlak ve Etik Arasındaki Fark Ahlak yöresel, etik evrensel kabul gören kurallardır. Ahlak, çoğunluk tarafından herhangi bir gerekçe gösterilmeden doğru kabul edilen düşüncelerin ve değerlerin toplamıdır. İçinde yaşanılan topluma göre farklılık gösterir. Etik, daha çok ahlak üzerinde konuşur, sorgular, tartışır, düşünür, yargılar. Toplum kültüründen bağımsız, her toplumda kabul gören davranıştır.

5 Ahlak ve Etik Arasındaki Fark Etik, bir şeye direk olarak doğru veya yanlış demez, ama ahlak diyebilir. Etik, kuralları mantıklı olarak yorumlamaya çalışır. Etiğe, ahlakın üzerinde yeniden düşünme denilebilir. Etik kuralların açık ve belirli bir alana ilişkin yazılı kuralları içermesi beklenir. Örneğin tıp etiği, hukuk etiği, eğitim etiği v.b. Ve bu kurallar evrensel ilkelerden oluşur. Hukukun, yasaların, adaletin, sistemin kısaca yazılı kuraların ulaşamadığı veya bittiği durumlarda etik yardıma yetişir.

yönelik olarak kuruluş yöneticilerinin yaptığı

6 Bir kuruluşta yapılan işlerin bütün yönlerine nüfuz eden etik duyarlık ve bilinç oluşturmaya yönelik olarak kuruluş yöneticilerinin yaptığı sistemli ve tutarlı eylemlerin tümüne Etik Yönetimi adı verilir.

7 Bilgi toplumunda üç önemli üretim faktörü (gücü): İyi yetişmiş insan, Bilgi, Teknoloji Bu üç faktörün de kaynağı üniversiteler.

8 Bilgi Her alanda bilgi ve bilgi birikimi bir GÜÇ ve sahibine büyük sorumluluklar getirir. Bu nedenle, üniversitelerde eğitimle etik farkındalık yaratmak, SOSYAL BİR SORUMLULUK.

9 Öğrenciler Meslek onurunun, şerefinin NASIL muhafaza edilip, yükseltilebileceğini, Çalışanların emeklerinin NASIL değerlendirilebileceğini, İşverenine, müşterisine, topluma karşı NASIL dürüst ve tarafsız olunabileceğini ve İlgi alanı çatışması durumunda NASIL davranılacağını öğrenmelidirler.

10 Etik Eğitimi Etik eğitiminin 4 hedefi olmalıdır: Etik duyarlılığı arttırmak, İlgili standart davranış ilkeleri ile ilgili bilgilerin öğrenilmesini sağlamak, Etik karar vermeyi geliştirmek ve Etik davranmak için isteği geliştirmek. M. Davis Ethics and the University. London: Routledge, W. T. Lynch, Teaching Ethics in the United States, IEEE Technol. Soc. Magazine, pp , Winter 1997/1998

11 Etik Duyusu: Günümüzde, birçok felsefeci etiği bir sezgi /duyu olarak görmektedir. İnsanlar, öngörülebilen bazı davranışları yapmalarına onları zorlayan içsel bir etik duyusuna sahiptir. Birçok kişi yapıp etmelerinin, mantık ve irdelemelerinden kaynaklandığını inansalar da, irdelemeleri sadece seçimlerini haklı çıkartmaya yarayan mekanizmalardır... Etik eğitimi kişinin doğuştan var olan etik duyusunu keşfetmesini ve onun davranışlarımızı nasıl etkilediğini farketmesini sağlar.. Anthony Tiatorio

12 Etik Duyusu dürüstlük, cesaret, sadakat, adalet, saygı, sorumluluk ve doğruculuk gibi değerler içsel olmayıp eğitim ve deneme ile ailede ve okulda öğrenilebilir. Değerleri içselleştirilmeleri için aktarılmaları gerekir. Bunun yanında etik doğuştan var olan bir duyudur ve aslında, bir de ahlak duyusu vardır." Anthony Tiatorio

13 Etik Davranış "etik davranış kişisel-ilgi ile grup sorumluluğu arasındaki dengedir ve öğrenilebilir..." AnthonyTiatorio

14 Neyin doğru, neyin adil, neyin insaflı olduğunun belirlenmesi için, Toplumun diğer üyelerine ne borçlu olduğumuzun bilinmesi için, Dürüstlükten, mükemmellikten ve karakterden bahsederken ne kastettiğimizin anlaşılması için, Etik ilkeler tek yoldur.

15 Etik İlkeler şu sorulara cevap verebilir : Herkes için iyi olan nedir? Görevlerimiz ve haklarımız nelerdir? Adalet nedir ve nasıl sağlanır? Özgürlük nedir ve nasıl muhafaza edilir? Dürüstlük nedir ve nasıl yaratılır?

16 İş etiği Çevre etiği Araştırma etiği Yayın etiği Siyaset etiği Medya etiği Internet etiği Etik teoriler Vb.

17 İş Etiği İş etiği, iş yerinde neyin doğru, neyin yanlış olduğunu sorgulayarak doğru olanı yapmayı içerir. Doğru olanı yakalamak, davranış ve kararlarda paydaşlarla ilişkileri ve ürünler/hizmetler üzerindeki etkilerini dikkate almakla mümkündür. İş etiği, işletmenin kendi çıkarları ile sosyal ve refah talepleri arasındaki dengeyi en iyi şekilde sağlayacak seçimler yapmak için hem ilkelere, hem de inançlara dayalı hüküm getiren uzlaşma yaklaşımıdır.

18 Mesleki Etik İlkelerinin Amacı Hataların yapılmasını önlemek, İşin / mesleğin insanlara daha iyi hizmet vermesi için hizmete / mesleğe bir kılavuz hazırlamaktır.

19 Mesleki Etik İlkeleri Hizmetin sunulmasında/mesleğin uygulanmasında Topluma, Mesleğe ve meslektaşa, Müşteriye, Doğaya ve çevreye karşı ahlaki, adil ve doğru davranış modelleridir.

20 Mesleki Etik İlkeleri İlkeler, Meslek için, meslektaşlar arasındaki doğruları, görevleri ve sorumlulukları belgeler. Meslek sahiplerinin rollerini ve sorumluluklarını tanımlar. Meslek sahibi için etik karar vermeye yarayan bir çerçeve ve bir başlangıç noktası oluşturur.

21 Mesleki Etik Mesleki faaliyetlerin sürdürülmesi aşamasında ahlaki ve mesleki ilkelere göre hareket etme disiplinidir. Bir meslek alanında veya bir örgüt içinde insan ilişkilerine ait kuralların geliştirilmesi, işlevsel hale getirilmesi ve kural dışı davranışların sınırlandırılmasıdır. Mesleki etik ilkeleri, meslektaşların kendilerini korumaları için değil toplum menfaatlerinin korunması içindir.

22 Meslek Etiği Meslek Etiği: Belli bir meslekte hüküm süren doğru ve yanlış davranışları ele alır. Mesleki etik, bütün ilişkilerde dürüstlük, sözünde durmak, doğaya ve insanlara saygılı olmak, hakça davranmak ve haksızlıklara karşı çıkmayı gerektirir. Meslek etiğinin en önemli yanlarından biri, dünyanın neresinde olursa olsun, aynı meslekte çalışan bireylerin kurallarına uygun davranmalarının gerekli olmasıdır. bu davranış Kuçuradi,1988.

23 Meslek Etiği Aynı meslekten bireylerin birbirleri ile ilişkilerinde belli davranış kalıplarına uymaları, meslek etiğinin gereğidir. Mesleklerin amacı, tüm insanların mutluluk ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Bilişim toplumunda TKY, öğrenen organizasyonlar, kurumsal imaj gibi konuların çıkışı eğitim etiği ve evrenselliğini, toplumsal ve küresel konuma taşımaktadır.

24 Meslek etiğinin üç temel işlevi vardır. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak Meslek içi rekabeti düzenlemek Hizmet ideallerini korumak

25 Mühendislik Etiği?

26 Mühendislik Etiği Dünya Mühendisler Birliği Mühendislik Etiği nin Temel İlkeleri nin son şeklini 5 Ekim 1977 günlü toplantısında kabul etmiştir.

27 Mühendislik Etiği Temel İlkesi Mühendisler, mühendislik mesleğinin doğruluğunu, onurunu ve değerini; İnsanlığın refahının artması için kendi bilgi ve becerilerini kullanarak, Dürüst ve tarafsız olarak halka, kendi iş verenlerine ve müşterilerine sadakatle hizmet ederek, Mühendislik mesleğinin yeteneğini ve prestijini artırmaya çabalayarak, Kendi disiplinlerinin mesleki ve teknik birliğini destekleyerek yüceltir ve geliştirirler.

28 Mühendislik Etiği İlkeleri 1.Mühendisler, mesleki görevlerini yerine getirirken, toplumun güvenliğini, sağlığını ve refahını en önde tutacaklardır. 2. Mühendisler, sadece kendi uzmanlık alanlarındaki hizmetleri vermelidirler. 3. Mühendisler, yalnızca objektif ve gerçek resmi raporlar yayımlayacaklardır. 4. Mühendisler, mesleki konularda, her işveren veya müşteri için güvenilir vekil olarak davranacaklar ve çıkar çatışmalarından kaçınacaklardır.

29 Mühendislik Etiği 5. Mühendisler, hizmetlerinin geçerliliği konusunda mesleki itibarlarını oluşturacak ve diğerleriyle haksız rekabete girmeyeceklerdir. 6. Mühendisler, mesleki doğruluğunu, onurunu ve değerini yüceltmek ve geliştirmek için çalışacaklardır. 7. Mühendisler, mesleki gelişmelerini kendi kariyerleriyle devam ettirecekler ve kendi kontrolleri altındaki mühendislerin mesleki gelişmeleri için olanaklar sağlayacaklardır

Benzer belgeler

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ahlak nedir? Doğru, iyi ve adil değerlendirme yapmamızı sağlayan temel kurallar ve inanışlardır. E.k nedir? Ahlak anlayışımızı yansıtan karar ve davranışlardır. Mühendislik