RADYASYON GÜVENLİĞİ KOMİTESİ EL KİTAPÇIĞI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "RADYASYON GÜVENLİĞİ KOMİTESİ EL KİTAPÇIĞI"

Transkript

1 RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI 1. AMAÇ Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, T.C.Sağlık Bakanlığı na bağlı, bilimsel anlamda sağlık hizmeti ve eğitim veren bir kurumdur. Kurumumuzda radyasyon üreten cihazlar ve radyoaktif maddeler vardır. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu nun lisansı ile bu cihaz ve maddelerle tanı ve tedavi hizmeti yapmaktayız. Bu kılavuz; radyoaktif maddelerin ve radyasyon üreten cihazların, sağlık hizmeti, eğitim ve araştırma amacıyla güvenli ve etkin kullanımına katkıda bulunmak, hastane personeli, hasta ve çevre güvenliğini sağlamak amacıyla TAEK in Radyasyon Güvenliği Mevzuatı ve ilgili kanun ve yönetmeliklerin rehberliğinde tüm hastane personeline yönelik olarak hazırlanmıştır. 2. GÖREV VE SORUMLULUKLAR 2.1. ÜMRANİYE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ Kurum olarak Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, TAEK in düzenlemeleri doğrultusunda kurum içi radyasyon güvenliğini sağlamakla yükümlüdür RADYASYON GÜVENLİĞİ KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI 2690 sayılı TAEK kanunu 4-d maddesinde, iyonlaştırıcı radyasyon cihazları, radyoaktif maddeler ve benzeri radyasyon kaynakları kullanılarak yapılan çalışmalarda, iyonlaştırıcı radyasyonun zararlarına karşı korunmayı sağlayıcı ilkelerin, önlemlerin ve hukuki sorumluluk sınırlarını saptamanın, kurumların görevleri arasında olduğu belirtilmiştir. TAEK in tarihli ve 759 sayılı resmi yazısı ile iyonizan (iyonlaştırıcı) radyasyonun uygulamalarının yapıldığı nükleer tıp, radyasyon onkolojisi, ve radyoloji bölümleri gibi en az 2 tanesinin bulunduğu devlet hastaneleri, askeri hastaneler, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde çalışanların, hastaların ve çevrenin radyasyondan korunma ve güvenliğini sağlamak amacıyla Radyasyon Güvenliği Komitesi kurulması istenmiştir. Bu sebeple hastanemizde Radyasyon Güvenliği Komitesi kurulmasına karar verilmiştir. ( Radyasyon Güvenliği Komitesi Üyeleri ve İletişim Bilgileri: Yaşar BÜKTE Başhekim 2212 Şeyma Meliha SU DUR Radyolog 1477 Arif Engin DEMİRÇALI Nükleer Tıp 1484 Pınar Yonca YANLI Anestezi Uzmanı 1352 Canan ÖZDEMİR Radyasyon Onkolojisi Uzmanı 1348 Hastanemiz radyasyon güvenliği komitesi için TAEK tarafından belirlenen idari gereklilikler şunlardır. 1. Komite üyeleri; lisans sahibi/sahipleri, radyasyon korunması görevlisi/görevlileri, medikal fizikçiler, hemşire temsilcisi, hastane yönetimi temsilcisi ( Başhekim, Başhekim yardımcısı, baş müdür, baş müdür yardımcısı gibi ) en az 4 kişiden oluşması tavsiye edilir. Radyasyon kaynağı kullanan her bir birimin ( Radyasyon Onkolojisi, Nükleer Tıp, Radyoloji, Ameliyathane için Anestezi uzmanı, Diş hekimleri vb.) temsilcisi bu komitede yer almalıdır. 2. Üyeler tarafından daha önceden belirtilen gündemi görüşmek üzere ve radyasyon korunması görevlisi ile hastane yönetim temsilcisi mutlaka olmak kaydıyla, yılda en az iki kez salt çoğunlukla toplanmalıdır. Olağanüstü durumlarda başkanın çağrısı veya üyelerden birinin başkanlığa yapacağı başvuru ve başkanın değerlendirmesiyle acil olarak toplantı yapılabilir. 3. Kararlar oy çokluğu ile alınmalıdır. Eşitlik durumunda başkanın oyu iki oy sayılır. 4. Komitenin kimlerden oluştuğu her yıl hastane yönetimi tarafından yayınlanarak, görevi gereği radyasyon kaynağı ile çalışan kişiler ve diğer ilgililere tebliğ edilmelidir. 5. Komite başkanının seçimle göreve gelmesi tavsiye edilir. 6. Her komite toplantısı rapor edilmeli ve bu rapor aşağıdaki hususları içermelidir. Toplantı tarihi Toplantıya katılan ve bulunamayan üyeler Tartışılan ve karara varılan hususlar Yapılmasına karar alınan işler ve tavsiyeler Optimizasyon ( ALARA ) prensibinin uygulanış ve yürütülmesi çerçevesinde yapılan plan ve programların gözden geçirilerek varılan sonuçlara ilişkin kararlar 7. Komite toplantı raporu tüm üyelere ve diğer ilgili kurum ( TAEK, Sağlık Bakanlığı, YÖK, vb.) ve kişilere dağıtılmalı ve bir kopyası da ayrı dosyada saklanmalıdır. 8. Komite, TAEK in ve diğer ilgili kuruluşların ( Sağlık Bakanlığı gibi ) yayınlamış oldukları radyasyondan korunma ve güvenliği mevzuatını inceleyip, yerine getirmekle yükümlü olduğu tüm hususları yürürlüğe koymak üzere ayrıntısıyla planlayıp; tanı, tedavi ve araştırma amaçlarıyla radyasyonla çalışılan her bölüm için bir organizasyon şeması oluşturup uygulanmasını sağlamalıdır. 9. Komite, radyasyon uygulamalarının yapıldığı bölümlerde çalışanların, halkın ve hastaların radyasyon güvenliğini sağlamak ve kişisel veya kolektif dozları ALARA prensibine uygun şekilde en az seviyede tutabilmek için tüm radyasyonla çalışılan bölümlerde günlük çalışma imkanlarını ve şartlarını belirleyerek ve tehlike durumunda yapılacak işlemleri ve alınacak önlemleri de içerecek şekilde ekteki formata uygun ayrıntılı bir Radyasyon Güvenlik Kılavuzu DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 1/22

2 hazırlanmasını sağlamalı, onaylamalı, tüm radyasyon görevlilerinin ulaşabileceği şekilde ilgili bölümlere dağıtmalı, gerekli görüldüğünde ve her yıl bunu yenilemelidir. 10. Her toplantıda tesiste bulunan tüm radyasyon kaynaklarının envanteri tutulmalı, bu envanter belirli periyotlarla güncellenmelidir. 11. Komite kullanılan radyasyon kaynaklarına ilişkin güvenlik analizlerinin yapılarak gerekli raporların hazırlanmasını sağlamalıdır. 12. Komite, her toplantıda yürürlükteki radyasyondan korunma ve güvenliği programları dahilinde alınan kişisel ve kolektif dozları değerlendirmesi ve personelin bu değerlendirmeler hakkında bilgi sahibi olmasının sağlanması, iyileştirme gerektiren uygulamalara dönük tavsiyeleri belirlemelidir. 13. Komite, radyasyonla çalışan kişilerin eğitim ve deneyimi ile ilgili olarak yeterlilik değerlendirmeleri yaparak gereken bilgi aktarımını sağlamak üzere eğitim programlarını oluşturmalı ve gereksinimlere göre yenilemelidir. 14. Komite, üç ayda bir radyasyon korunması görevlisi/görevlilerinin tuttukları kayıtlar ve hazırladıkları raporlara göre; personel radyasyon dozlarını, radyasyon ölçüm taramaları ( survey ) sonuçlarını, kontaminasyon olaylarını, radyoaktif atık kayıtlarını, kalite kontrol kayıtlarını, bakım onarım kayıtlarını, eğitim programlarını incelemeli ve değerlendirmelidir. 15. Komite, üç ayda bir radyasyon korunması görevlisi/görevlilerinin yardımıyla tüm olağan dışı durumları gözden geçirmeli, sebepleri, gelişimi, alınan önlemleri ve tekrarlanmaması için yapılan düzenlemeleri değerlendirmelidir. 16. Komite, Etik Kurul ile işbirliği yaparak, araştırma amacıyla yapılacak her türlü radyasyon içeren uygulamalara dönük önerileri inceleyip, radyasyon güvenliği açısından değerlendirmeli ve gerekçelendirme prensibine uygun olarak karar almalıdır. Komiteden onay almadan radyasyon içeren hiçbir çalışma başlatılmamalıdır. 17. Komite, her yıl radyasyon güvenliği programlarını yeniden gözden geçirmeli, aksayan yönleri saptamalı, yenilemelidir. 18. Komite, her yıl hazırlanan radyasyon güvenliği programlarının ve Radyasyon Güvenliği Kılavuzu nun bir kopyasını TAEK e göndermelidir. 3. RADYASYONLA ÇALIŞAN BİRİMLER 3.1. RADYOLOJİ KLİNİĞİ S. B. Ümraniye Araştırma ve Eğitim Hastanesi Radyoloji Kliniği, asistan ve öğrenci eğitimi yanı sıra, hastanemizin ve yakın bölgemizin tıbbi görüntüleme, tanı ve tedavi ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Radyoloji Kliniği nde halen iyonizan radyasyonla çalışan 2 bilgisayarlı tomografi cihazı, 1 anjiografi cihazı, 1 skopi cihazı, 1 mamografi cihazı, 1 kemik mineral dansitometri cihazı, 16 direk röntgen cihazı uluslararası kurallara uygun olarak TAEK lisansı ile hizmet vermektedir RADYOLOJİ DEPARTMANINDA TAEK TARAFINDAN UYULMASI İSTENEN KURALLAR 1. Radyasyondan korunmaya ilişkin uygulama ve önlemler üç temel ilkeye göre düzenlenir; a ) Radyasyon uygulamasının gerekçelendirilmesi: Işınlamanın zararlı sonuçları göz önünde bulundurularak net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmez. b ) Radyasyon uygulamasının optimizasyonu: Radyasyon ışınlanması gerektiren uygulamalarda olası tüm ışınlamalar için mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanır. c ) Doz sınırları: Halk ve radyasyonla çalışanlar için ilgili yönetmeliklerde verilen doz sınırları aşılamaz. Tanı ve tedavi amaçlı radyasyon ışınlamasına maruz kalanlara ve doğal radyasyon seviyelerine doz sınırlamaları uygulanmaz. 2. Radyasyondan korunma ve radyasyon güvenliğinin optimizasyonu için kişisel dozlar yıllık doz sınırları altında kalmak şartıyla sınırlandırılır. 3. Denetimli ve gözetimli alanlarda yürütülen faaliyetlerde ilgili yönetmeliklerde belirtilen kurallara uyulur. 18 yaşından küçükler bu alanlarda çalıştırılamaz yaş arası stajyerler ve öğrenciler ancak gözetimli alanlarda çalıştırılabilir. Hamile çalışanlar ancak ilgili yönetmeliklerde verilen koşullarda ve gözetimli alanlarda çalıştırılabilir. Emzirme dönemindeki çalışanlar radyoaktif madde veya ortamda bulunan serbest radikallerin solunum veya sindirim sistemine geçebileceği alanlarda çalıştırılamaz. Geçici görevlilere yaptıkları görevler esnasında almaları gereken radyasyondan korunma yöntemleri hakkında yeterli eğitim verilir. 4. Yıllık doz sınırları, sağlığa zarar vermeyecek şekilde uluslararası standartlara uygun olarak TAEK tarafından radyasyon görevlileri ve toplum üyesi kişiler için ayrı ayrı belirlenmiştir. Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozların toplamıdır. Kişilerin denetim altındaki kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinde radyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez. Radyasyon görevlileri için etkin doz herhangi bir yılda 50 msv ı, ardışık beş yılın ortalaması ise20 msv ı geçemez. El ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 msv, göz merceği için 150 msv dır. Toplum üyesi kişiler için etkin doz herhangi bir yılda 5 msv ı, ardışık beş yılın ortalaması ise 1 msv ı geçemez. El, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 msv, göz merceği için 15 msv dır. 18 yaşından küçükler, radyasyon güvenliği tüzüğünün 6. maddesine göre radyasyon uygulaması işinde çalıştırılamaz. 5. Çocuk doğurma çağındaki radyasyon görevlilerinin maruz kaldıkları radyasyon dozunun mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır. Hamile çalışanlar ancak gözetimli alanlarda çalıştırılabilir. Fetusu korumak amacıyla, hamile çalışanın batın yüzeyi için hamilelik boyunca ilave eşdeğer doz sınırı 1 msv dır. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 2/22

3 6. Görevi gereği ışınlamalar için ikincil sınırlar; Görevi gereği ışınlamalar için doz sınırları ile uygunluğu sağlamak üzere eşdeğer doz indisleri ve yıllık vücuda alınma sınırları değerleri ( ALI =Annual Limit On Intake ) kullanılır. Yetişkinlerden oluşan kritik grup üyesi kişiler için uygun ALI değerlerinin 1/10 u ve iç ışınlama durumunda bebek ve çocuklardan oluşan kritik grup üyesi kişiler için ise uygun ALI değerleri1/100 ü kullanılır. 7. Radyasyon alanlarının sınıflandırılması; Maruz kalınacak yıllık dozun 1 msv değerini geçme olasılığı bulunan alanlar radyasyon alanı olarak adlandırılır ve radyasyon düzeylerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: a ) Denetimli alanlar; Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur. Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılabilir şekilde gösteren bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler Denetimli alanlar içinde geçirilecek sürenin azaltılması ve koruyucu giysi ve araçların kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı ve işaretleri. b ) Gözetimli alanlar; Radyoaktivite düzeyi ölçümleri TAEK tarafından belirtilen sıklık ve yöntemlere uygun olarak yapılır yaşları arasındaki öğrenci ve stajyerlere sadece gözetimli alanlarda eğitim izni verilir. 9. Ziyaretçiler denetimli alanlara kesinlikle giremez. Gözetimli alanlara ise yetkililerden izin almadan giremezler. 10. Görev gereği ışınlanmalarda yönetmeliklerde belirtilen yıllık doz sınırlarına uyulması zorunludur. 11. Görevleri gereği radyasyona maruz kalan kişilerin çalışma koşulları aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: Çalışma Koşulu A Çalışma Koşulu B 12. Yıllık dozun izin verilen düzeyin 3/10 unu aşma olasılığı bulunan çalışma koşulu A durumundaki görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur. Bu dozimetreler TAEK tarafından belirli aralıklarda değerlendirilir. 13. Yapılan işin niteliğine uygun koruyucu giysi ve teçhizat kullanılır. 14. Radyasyon görevlilerinin bu radyasyon güvenliği yönetmeliğin 15. maddesinde belirtilen alanlarda işe başlamadan önce; bu yönetmeliğin 51. maddesi (d) bendinde belirtilen sağlık raporu istenir. Ayrıca hematolojik, dermatolojik ve hekim tarafından gerekli görülmesi halinde radyolojik tetkikleri yapılır. Denetimli alanlarda görev yapanların hematolojik tetkikleri yılda en az bir kez yapılır HASTANIN RADYASYON GÜVENLİĞİ 1. Tanı ve tedavi amacıyla radyasyon uygulamalarının amacına ulaşması için aşağıdaki hususlara uyulması gerekir. Hekimin yazılı kararı olmayan hiçbir ışınlama yapılamaz. Hastanın alacağı veya alması gereken doz miktarının tayini ve tıbbi ışınlama süreci hekimce hastanın radyasyon güvenliğinin sağlanması için önceden belirlenir. Görevli tüm personel radyasyon güvenliği konularında eğitilmiş olmalıdır. 2. Radyolojik incelemelere aşağıdaki koşullarda izin verilir. Alternatif tekniklerle karşılaştırıldığında radyasyonla yapılacak tanı ve tedavinin yararları radyasyonun hasarlarına göre daha ağırlık kazandığı durumlarda tıbbi ışınlama uygulanır. Tıbbi ışınlamalar sağlıkla ilgili belirgin bir beklenti olmadıkça profesyonel kişi ve kuruluşların görüşleri alınmadan yapılamaz. Sağlık kuruluşlarının etik komite önerileri ve yazılı onayları ile araştırma yapılacak kişinin yazılı onayı olmadan araştırma amaçlı tıbbi ışınlanmalara izin verilemez. 3. Kişiye net bir yarar sağlamayan, alacakları doz ve risk hakkında kişilerin bilgilendirildiği, kişilerin ve Etik Kurul un yazılı onayı alınmış araştırma amaçlı gönüllü ışınlanmalarda, toplum bireyleri için bir yıllık en yüksek izin verilen doz düzeyi aşılamaz. 4. Gerek görülen hallerde tıbbi tanı ve tedavi altındaki hastalara gönüllü ve bilinçli olmak koşuluyla yardım etmek isteyen veya hasta ziyareti için gelen kişilerin alacakları etkin doz, tanı ve tedavi süresince 5 msvdeğerini aşamaz CİHAZLARIN GÜVENLİĞİ 1. Radyolojik cihazların bulundukları ortam ve ortamın güvenliği TAEK in belirlediği yönetmeliklere uygun şekilde hazırlanır. 2. Radyolojik görüntülemelerin yapıldığı tesislerde kullanılan cihazlarda uygulanacak kalite temini programları aşağıdaki hususları içermelidir: Cihazların kalite denetimleri TAEK veya TAEK in yetkilendirdiği kuruluşlarca yapılır. Yetkili kuruluşlar radyasyon kaynaklarının, tanı ve tedaviye etki eden fiziksel parametreleri ilk kurulduklarında ve daha sonra düzenli aralıklarla ölçer. Ölçülen parametrelerin ulusal veya uluslar arası mevzuata uygunluğu doğrulanmalıdır. Radyasyon ölçüm cihazlarının kalibrasyonları ile dozimetrik verilerin uygunluğu doğrulanmalıdır. Kalite temini program sonuçları kaydedilmeli ve sonuçlardan TAEK bilgilendirilmelidir SAYILI YASAYA TABİ OLMAYAN BÖLÜMLER 1. Rutin İşlerde Radyasyonla Çalışan Diğer Birimler: Ameliyathanelerdeki skopi cihazları ( Ortopedi, Beyin Cerrahi gibi ) DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 3/22

4 Hematoloji-Kan Bankası ( Kan ışınlama cihazı, Cs-137 ) Kardiyoloji ( Anjiografi ) Gastroenteroloji Üroloji Biyokimya ( RIA Lab.) Diş Plk. ( Periapikal film cihazı 3.3. NÜKLEER TIP BİRİMİ GİRİŞ Nükleer Tıp Birimi TAEK lisansı ile tanı ( in-vitro, in-vivo ) ve ayaktan/yatarak tedavi amaçlı hizmet sunan hastane sağlık birimidir. Nükleer Tıp Biriminde günlük pratikte sıklıkla tanısal amaçlı uygulamalar yapılmaktadır. Bu uygulamalar için radyasyon güvenliği korunma kurallarına göre düşük seviyededir. Tanıda radyoaktif izotopların kullanımları in-vivo ve in-vitro teknikler olarak başlıca iki grupta incelebilir. İn-vivo çalışmalarda radyofarmasötikler genel olarak intravenöz, özel durumlarda ise oral, intrakaviter vb. yollarla uygulanırlar. Tanısal amaçlı kullanılan radyofarmasötiklerin uygulama dozu genel olarak 1 GBq ( 27 mci )üzerinde olmayacaktır ve genel kurallar uyarınca bu hastalar uygulanacak işlemin tamamlanmasını takiben izole edilmeden toplum içine karışabilirler ve takiben hijyen kurallarına uygun normal tuvalet ve banyoları da kullanabilirler. Ancak, enjeksiyondan sorumlu personel, emziren anneler, yoğun bakım tedavisi altındaki hastalar, ayaktan tedavi uygulamaları vb. özellikli olgularda radyasyon korunması için daha özenli ve dikkatli gerçekleştirilmelidir. Nükleer Tıpta tedavi uygulaması en sık radyoaktif I-131 ile gerçekleştirilir. Düşük ve yüksek dozda radyoaktif tedavi için sıklıkla tercih edilen uygulama oral yolladır. Bu olgularda uygulama öncesi hasta hazırlığı, uygulama, yüksek dozlarda izlem ( özel donanımlı odada yatırılarak radyasyon dozu toplum için kabul edilebilir düzeye gelene kadar bekletilir ) ve uygulama sonrası bildirim ( uyulması gerekli kurallar ve süresi ) aşamaları tamamlandıktan sonra hasta taburcu edilebilmektedir. Nükleer Tıp Biriminde günlük pratikte gerçekleştirilen uygulamalar ve birimin çalışma düzeni ALARA prensibi uyarınca görevli personel, hasta, hasta yakınları ve çevrenin gereksiz radyasyondan korunmasını temin için ilgili kanun, yönetmelik ve ulusal/uluslar arası yönergeler ışığında yerel radyasyon kontrol komitesinin benimsediği önerilerine uygun olarak düzenlenir ve yönetilir NÜKLEER TIP BİRİMİ DENETİMLİ ALANLARI 1. Radyofarmasi Laboratuarı: Nükleer Tıp çalışmalarında kullanılan radyofarmasötiklerin üretildiği ve kullanıma hazır hale getirildiği yerdir. Bir sıcak oda içinde genel olarak radyofarmasötiklerin hazırlandığı çeker ocaklı, kurşun korumalı camlı ve depolama hazneli bir çalışma modülü, çalışma bankoları, lavabo, kitlerin saklandığı bir buzdolabı, sabit, alarmlı ve elle taşınabilir birer radyasyon monitörü ve gerekli diğer minör çalışma ve radyasyon güvenliği aksesuarları bulunur. Bu alan denetimli radyasyon alanıdır ve görevli personelin bu alanda radyasyon güvenliği ile ilgili hususlara titizlikle uyması gereklidir. 2. Enjeksiyon Odası: Hastalara ön hazırlığın yapıldığı ve radyofarmasötik enjeksiyonunun uygulandığı ( dinamik çekimler için enjeksiyon kamera altında gerçekleştirilir ) yerdir. Bu alan denetimli radyasyon alanıdır ve görevli personelin bu alanda iken radyasyon güvenliği ile ilgili hususları titizlikle uygulaması önerilir. 3. Radyoaktif Atık Deposu: Birim içerisinde oluşan ve kurşun radyoaktif atık kutusu içinde uygun materyal ve işarete sahip özel plastik torbalarda biriktirilerek dolan katı radyoaktif atık torbalarının bertaraf edilmeden önce üzerlerindeki radyasyon dozunun ilgili yönetmeliğin öngördüğü sınırlar içerisine düşene kadar bekletildiği depo alanıdır. Bu alan denetimli radyasyon alanıdır ve görevli personelin bu alanda iken radyasyon güvenliği ile ilgili hususları titizlikle uygulaması önerilir. 4. Radyoaktif Hasta Bekleme Odası ve Radyoaktif Tuvaletler: Bu alanlar denetimli radyasyon alanlarıdır ve görevli personelin bu alanda iken radyasyon güvenliği ile ilgili hususları titizlikle uygulaması önerilir. 5.Tetkik ve Tedavi Odaları: Radyoaktif madde uygulanmış ve uygulanacak hastalara gerekli işlem ve görüntülemenin gerçekleştirildiği gama kamera odası, koşu bandı odası, tiroid tedavi odası vb. alandır. Bu alanlar denetimli radyasyon alanıdır ve görevli personelin bu alanlarda iken radyasyon güvenliği ile ilgili hususları titizlikle uygulaması önerilir NÜKLEER TIP LABORATUARINDA ÇALIŞIRKEN TAEK TARAFINDAN UYULMASI İSTENİLEN KURALLAR 1. Laboratuarla ilgili envanter tutulmalıdır. Bu envanter aşağıdaki hususları içermelidir: Tesise giren radyoaktif maddelerin kayıtları Radyoaktif madde verilen hastaların kayıtları ( miktarı, türü ve tarihi ) Çalışanların dozimetre değerlerinin kayıtları Radyoaktif atık kayıtları ( miktarı, türü ve tarihi ) Görüntüleme cihazlarının bakım, onarım ve kalibrasyon kalite kontrol kayıtları Doz kalibratörü ve radyasyon ölçüm cihazlarının kalibrasyon kayıtları Tehlike ve olağanüstü durum kayıtları Çevresel radyasyon ölçüm kayıtları 2. Görevli olmayan personelin laboratuara giriş-çıkışları önlenmelidir. 3. Radyoaktif maddeler ile çalışma başlamadan önce masa üzerine emici kağıtlar yerleştirilip bunların üzerinde çalışılmalıdır. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 4/22

5 4. İşlemler kenarlı küvetler içinde emici kağıtlar üzerinde yapılmalıdır. 5. Laboratuarda çalışırken laboratuar önlüğü, lastik/plastik eldiven gibi koruyucu giysiler giyilmelidir. İş bitiminde kullanılan eldivenler dikkatli şekilde çıkartılarak radyoaktif atık kutusuna atılmalıdır. 6. Eldiven kullanıldığında, kontaminasyonu önlemek amacıyla iç kısımlar dışta kalacak şekilde çıkartılmalıdır. 7. Laboratuarda temizlik için kâğıt havlu ve mendil kullanılmalı, kullanımdan sonra derhal radyoaktif atık kutusuna atılmalıdır. 8. Laboratuarda kullanılan giysilerin laboratuar dışına çıkarılması önlenmeli, koruyucu giysiler çıkarılıp eller ayaklar monitörize edildikten sonra laboratuar dışına çıkılmalıdır. 9. Laboratuar içinde yiyecek, içecek ve kişisel eşya bulundurulmamalıdır. 10. Ellerde yara varsa bandajlı bile olsa laboratuarda çalışılmamalıdır. 11. Elektrik düğmeleri, musluklar, kapı kolları, telefon ahizelerinin kontamine olmamalarına dikkat edilmelidir. 12. Çalışırken vücutta kesik ve çiziklere neden olabilecek keskin uçlu malzeme ( kırık ve çatlak cam eşyalar vb.) kullanılmamalıdır. 13. Laboratuarda kullanılan şişelerin muhafaza kaplarının kapaklarının kolay açılabilir olmasına dikkat edilmeli ve uygun etiketleme işlemi yapılmalıdır. 14. Laboratuar radyasyon monitörü ile sürekli taranarak radyasyon korunması için gerekli önlemler alınmalıdır. Çalışma saatlerinde radyasyon monitörü sıcak odada ve devamlı çalışır durumda bulundurulmalı veya alarm seviyesi ayarlanabilir sesli uyarı istemi ile bir laboratuar monitörü sağlanmalıdır. Elle taşınabilir radyasyon monitörünün taban ve çalışma alanlarının kontaminasyon kontrolleri için sıcak odada bulundurulması zorunludur. Kontaminasyon saptanması halinde dekontaminasyona gidilmelidir. 15. Radyofarmasötik uygulama, seyreltme ve diğer çalışmalar çeker ocak içerisinde ve kurşun eşdeğeri camdan yapılmış paravan arkasında yapılmalıdır RADYONÜKLİD TEDAVİ UYGULAMALARINDA RADYASYONDAN KORUNMA Nükleer Tıpta en sık yapılan tedavi uygulamaları düşük ve yüksek doz radyoaktif I-131 tedavileridir. Radyoaktif I- 131 tiroid hastalıkları ( hipertiroidizm ve iyi differansiyel tiroid kanseri ) tedavisinde sıklıkla kapsül veya likit formda oral yolla uygulanır ve Nükleer Tıp Biriminde tedavi amaçlı en yaygın kullanılan unsealed radyasyon kaynağıdır. Radyoaktif iyotun fiziksel ve biyolojik yarı ömrü sırasıyla yaklaşık 8 gün ve gündür. Radyoiyot uygulandığında major olarak tiroid bezinde tutulurken bir kısmı da idrar, feçes ve vücut salgıları ( ter, tükrük vb.) ile atılır. Normal kişilerde uygulama sonrası serbest radyoaktif iyotun ilk 24 saat içinde yaklaşık yarısı ve 48 saat içerisinde %75 i vücuttan atılmış olur. Radyoiyotun taşınması, uygulanması ve hastaların birimden taburcu edilmesi ulusal ve uluslar arası kurallara tabidir. Radyoaktif iyot nükleer birimine küçük ticari taşıma kapları ile ulaştırılır. Bu kapların kurşun kılıf yüksekliği mm. kalınlığı 3-38 mm ve içi plastik veya polistren ile kaplanmış olmalıdır. Taşıma paketinin üzerinde içerik, aktivite miktarı, kalibrasyon tarihi ve radyoaktif uyarı işareti bulunmalıdır. Radyoaktif madde ile çalışılırken planlı ve hızlı hareket edilmelidir. Yüksek doz tedavi uygulaması esnasında radyasyon görevlileri radyasyon korunması kurallarına azami dikkat göstermelidir. Doz uygulamasının kurşun zırhlama ile ( kurşun önlük, kurşun paravan vb. ) ve mümkün olan en kısa zamanda gerçekleştirilmesi önemlidir. Yüksek doz uygulamalar uygun proje ve lisansa sahip, sıvı atık sistemi olan bir odada gerçekleştirilir ve üzerlerinde kalan radyoaktivite miktarı taburculuğa uygun düzeye düşene kadar burada bekletilirler. Ulusal radyasyon güvenliği yönetmeliğine göre radyoaktif I-131 tedavisi verilen hastalar vücuttaki radyoaktivite miktarı 600 MBq'in ve hastadan 1 metre uzaktaki doz hızı 30 µsv/h ın altına düştüğü tespit edilene kadar bekletilir ve sonra gerekli kayıtlar tutularak, diğer kişilerle temasları ve radyasyon korunması ile ilgili alınacak önlemler kendilerine sözlü ve yazılı talimatlar şeklinde imza karşılığı verilerek taburcu edilirler. Aktiviteden etkin doza ve etkin dozdan aktiviteye dönüşüm ve talimatlar için uygun zaman dilimi aşağıdaki tablo 1 den yararlanılarak hesaplanabilir. Radyasyon güvenliği yönetmeliğinde taburculuk sonrası hastaya verilecek talimatlar için hastada kalan radyoaktivite miktarı ve hastanın fiziksel, sosyoekonomik ve yaşam koşulları göz önüne alınarak her hasta için özel olarak belirlenir hükmü bulunmaktadır. TAEK tarafından tedavi sonrası vücutta kalan doza göre önerilen süreler tablo 2 de görülmektedir. Tablo 1: Radyoaktif I-131 tedavisi sonrası taburcu işlemleri için kullanılan kriterler Etkin Doz Hızı KalanAktivite Miktarı Talimatlar İçin Zaman Dilimi ( 1 metrede μsv/ h ) <30 <600 MBq 2.5 hafta < 20 <400 MBq 2 hafta < 10 <200 MBq 1 hafta < 5 <100 MBq 3 gün DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 5/22

6 < 3 <60 MBq 24 saat Tablo 2: Radyoaktif I-131 tedavisi sonrası TAEK tarafından önerilen süreler Aktivite (MBq) Toplu Seyahat (Gün/Saat) İşe Ara Verme (Gün) Eşinden Ayrı Yatma (Gün) Çocuklarla Yakın Temasta Bulunma (Gün) Hamile Hamile değil < 2 y. 2-5y y / / / NÜKLEER TIP VE EMZİRME Nükleer Tıp Uygulamalarında kullanılan birçok radyonüklid anne sütünden salgılanır. Bu nedenle inceleme sonrası emziren bayanların bebeğini aşağıda belirtilen sürelerle emzirmeyi durdurması ya da tamamen kesmesi önerilir. I-131 ( radyo iyot ) tedavisi sonrası tamamen I-131, I-123, Ga-67 ve Tl-201 sonrası 3 hafta Bir alt maddede belirtilenler dışındaki tüm Tc-99m bileşikleri sonrası 12 saat Tc-99m ile işaretli eritrosit, DTPA ve fosfonatlar (MDP, HDP, PYP) gibi) sonrası 4 saat NÜKLEER TIP VE HAMİLELİK Radyonüklid tedavi sonrası hamilelik düşünen kadınların vücudundaki rezidüel radyoaktivitenin 1 mgy'lik potansiyel fetal dozu geçmemesi önerilir. Hamile gereksiz radyasyondan mutlak surette korunmalıdır. Radyoaktivite uygulanması klinik olarak gerekli ve/veya zorunlu durumlarda hamile ve klinisyene olası riskler hakkında bilgi verilmeli, fayda zarar değerlendirilmesi yapılmalıdır. Uygulama kararlaştırılırsa hamile ve/veya yakınlarından bilgilendirildikleri ve riskleri kabul ettiklerine dair yazılı onay alınmalıdır. Çeşitli ajanlara göre radyonüklid tedavi ( tablo 3 ) ve tanısal amaçlı kullanım ( tablo 4 ) sonrası hamilelik için beklenmesi gereken süreler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir. (1 mci = 37 MBq) Tablo 3: Radyonüklid tedavi sonrası hamilelik için beklenmesi gereken süreler Doz Beklenecek Radyonüklid Tedavi (MBq) süre I-131 NaI Hipertiroidi ay I-131 NaI Tiroid kanseri ay I-131 MIBG Feokromositoma ay P-32 Fosfat Polisitemi vb ay Sr-89 Klorür Kemik metastaz ay Y-90 Kolloid Artritik eklem Tablo 4: Tanısal amaçlı radyofarmasötik kullanımı sonrası hamilelik için beklenmesi gereken süreler Radyonüklid Doz (MBq) Beklenecek süre T ½ < 7 gün olanlar - 0 Fe ay Se-75 selenokolesterol 8 12 ay I-131 MIBG 20 1 ay DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 6/22

7 I-131 NaI ay RADYOAKTİF ATIKLAR Genel olarak bir Nükleer Tıp Laboratuarında çalışılan yöntem ve radyoaktif kaynağa bağlı olarak katı, sıvı ve havaya yayılmış halde radyoaktif atıklardan en az biri veya daha fazlası oluşmaktadır. Radyoaktif atıkların yönetimine ilişkin TAEK tarafından belirlenen hususlar şöyledir: 1. Katı radyoaktif atıkların biriktirilme ve bekletilmelerinde uyulması gerekli hususlar; Günlük çalışmalar için kullanılacak olan katı radyoaktif atık biriktirme kabının kapağı ayak pedalı ile açılır olmalıdır. Kapağın açılması ve kapanması için el kullanılmaz. Kullanılan radyoaktif maddenin yaydığı radyasyon tipine ve enerjisini göre atık biriktirme kabının iç kısımları, kapağı ve tabanı da dahil olmak üzere uygun malzeme ile zırhlanmalıdır. Kabın dış kısmında uluslararası, standart radyasyon uyarı işareti bulunmalıdır. Kabın büyüklüğü ve geometrik şekli oluşan radyoaktif atığın miktarına göre ayarlanmalıdır. Yukarıda belirtilen özelliklere sahip atık biriktirme kabının içerisinde yeterli büyüklükte ve uç kısımları kabın üst kısmından dışarı taşacak şekilde bir plastik torba yerleştirilir. Radyoaktif katı atık biriktirme kabının bulunduğu ortamda, radyoaktif olmayan katı atıklar için ayrı bir biriktirme kabı bulundurulur. Radyoaktif olmayan atıklar hiç bir şekilde radyoaktif atık kutularına atılmazlar. Şüphe edilen atıklar radyoaktif atık kabul edilir. Biriktirme kabı dolduğunda plastik torbanın ağzı sıkı şekilde bağlanarak etiketlenir. Radyoaktif atık içerisinde tehlikeli kimyasal maddeler veya başka zehirleyici maddeler karıştırılmaz. Ancak kaçınılmaz olarak meydana gelen karışmalar etiketler üzerinde belirtilir. Torbalar, uzun süreli atık bekletme yerlerine nakledilerek üzerlerindeki etiketlere göre bekletilir. Uzun süreli atık bekletme yerleri bina içerisinde bodrum katı gibi insanlar tarafından fazla kullanılmayan bir oda şeklinde olabileceği gibi bina dışında girişi kontrollü ayrı oda şeklinde de yapılabilir. Buharlaşma yapabilecek atıklar için havalandırma sistemi sağlanır. Katı radyoaktif atıklar uzun süreli atık bekletme yerlerinde plastik depoların yüzeylerindeki radyasyon doz şiddeti 5 µsv/h değerine düşünceye kadar bekletilir. Bu koşullar sağlandıktan sonra atıkların imha yöntemi hakkında bilgi almak üzere TAEK e başvurulmalıdır. 2. Sıvı radyoaktif atıkların biriktirilme ve bekletilmelerinde uyulması gerekli hususlar; Sıvı radyoaktif atıklar, aşağıda belirtilen hususlar sağlandıktan sonra, belirtilen aktivite sınırlarına göre kanalizasyon sistemine gönderilebilir. a) Uyulması gerekli hususlar Sıvı radyoaktif atıklar, ünite içerisinde belirlenecek ve altında ( T ) dirsek olmayan bir lavabodan kanalizasyona bırakılır. Bu lavabo uluslararası, standart radyoaktif madde sembolü ile işaretlenir. Bu lavaboda radyoaktif olmayan çalışmalar yürütülemez. Kanalizasyona bırakılacak bütün radyoaktif sıvılar su içerisinde çözülebilir ve dağılabilir özellikte olmalıdır. Radyoaktif sıvı, çözünmeyen katı parçacık veya tortu bulunduruyorsa, kanalizasyona bırakmadan önce filtre edilir. Filtre malzemesi katı atık olarak işleme tabi tutulur. Asidik çözeltiler kanalizasyona bırakılmadan önce nötralize edilirler. Kanalizasyona bırakılan sıvı, zehirli maddeler veya diğer eczaları bulunduruyorsa kanalizasyona bırakılmadan önce bölgesel yetkili otoriteden ( Ankara Büyükşehir Belediyesi ) izin alınır. b) Kanalizasyona bırakma sınırları Sadece H-3 ( trityum ) ve/veya C-14 ( karbon-14 ) içeren sintilasyon çözeltilerinin radyoaktivite konsantrasyonları 100 Bq/ml değerini aşmıyorsa kanalizasyon sistemine bırakılabilir. a maddesinde belirtilen sınırların dışında sıvı atıklar için radyoaktivite değerleri aşağıda verilmiştir; v Kanalizasyon sistemine her bir göndermede radyoaktivite miktarı 1 ALI min değerinden fazla olamaz. v Her bir laboratuarda veya eşdeğeri üniteden her ay kanalizasyona gönderilecek olan toplam aktivite 10 ALI min değerini geçemez. v Bu değerler hiçbir zaman ayda 100 MBq değerinden fazla olamaz. v Bu değerlerdeki radyoaktif sıvılar, kanalizasyona bırakılmaları sırasında en az 10 katı su ile seyreltilir. En çok kullanılan radyonüklidlerin ALImin değerleri tablo 5 te verilmiştir. Bulunmayan radyonüklidlerin ALImin değerleri TAEK ten sağlanabilir. Radyoaktif sıvı atığın birden fazla radyonüklid bulundurması halinde kanalizasyona gönderilecek toplam radyoaktivite aşağıdaki şekilde hesaplanır. Tablo 5: Sıklıkla Kullanılan Radyonüklidlerin ALImin Değerleri Radyonüklid Yarılanma süresi (t 1/2) ALI min (ISRP- 61) ( Bq ) Radyonüklid Yarılanma süresi (t 1/2) ALI min (ISRP- 61) ( Bq ) DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 7/22

8 F d 4 x10 8 Sr g 6 x10 4 P g 5 x10 6 Y g 5 x10 6 Cr g 2 x10 8 Co g 2 x10 6 Ga g 8 x10 7 Co g 7 x10 6 Ga d 2 x10 8 C yıl 4 x10 7 Tl s 3 x10 8 Au s 1 x10 7 In g 5 x10 7 I s 9 x10 7 Tc-99m 6.02 s 1 x10 9 I g 1 x10 6 Hg s 6 x10 7 I g 8 x10 5 d: dakika, s: saat, g: gün (*) Tüm radyonüklidlerin ALI min değerleri Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nde verilmiştir 4. RADYASYON Doğal ya da yapay radyoaktif çekirdeklerin kararlı yapıya geçebilmek için dışarı saldıkları hızlı parçacıklar ve elektromanyetik dalga şeklinde taşınan enerjileri radyasyon olarak adlandırılır. Parçacık ve dalga tipi radyasyonlar iyonlaştırıcı ( iyonizan ) ve iyonlaştırıcı olmayan ( non-iyonizan ) olmak üzere ikiye ayrılır. Hastanemiz Radyasyon Güvenliği Komitesi, iyonizan radyasyon güvenliği ile sorumludur. Başlıca beş tip iyonlaştırıcı radyasyon vardır; 1. Alfa Parçacıkları: Genellikle doğal radyoaktif atomlarda rastlanır. Alfa parçacıklarını çok küçük kalınlıklardaki maddelerle ( örneğin ince bir kâğıt tabaka ile ) durdurmak mümkündür. Dolayısıyla dış radyasyon tehlikesi yaratmazlar. Ancak mide, solunum ve yaralar vasıtasıyla vücuda girdiklerinde tehlikeli olabilirler. 2. Beta Parçacıkları: Korunmak için ince alüminyum levhadan yapılmış bir zırh malzemesi yeterlidir. 3. X (Röntgen) Işınları: Dalga şeklindedir. Yapay olarak röntgen tüplerinden elde edilebilir. Korunmak için kurşun zırhlama gerekir. 4. Gama Işınları: Birkaç cm kalınlığındaki kurşun tuğlalarla sadece belli bir kısmı durdurulabilir. 5. Nötronlar: Sadece kalın beton, su veya parafin kütleleriyle durdurulabilirler. Şekil 1: Parçacıkların Penetrasyon Uzaklıkları 4.1. RADYASYON BİRİMLERİ Tablo 6: Radyasyon terimleri ve özel birimler ile SI birimleri arasındaki ilişki TERİM AKTİVİTE IŞINLANMA DOZU: ESKİ Curie (Ci) ; 3.7x10 10 parçalanma /1s Röntgen (R) ; Normal hava şartlarında (0 0 C ve 760 mm Hg basıncı) havanın 1kg ında 2.58x10-4 Coulomb luk YENİ Becquerel(Bq); 1parçalanma / 1s Coulomb / kilogram (C/kg): normal hava şartlarında havanın 1 DÖNÜŞÜM 1Ci=3.7x10 10 Bq 1 Ci=37GBq 1C/kg=3876 R 1R=2.58x10-4 C/kg DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 8/22

9 SOĞURULMUŞ DOZ: DOZ EŞDEĞERİ: elektrik yükü değerinde (+) ve (-) iyonlar oluşturan X veya γ radyasyonu miktarıdır. Radiationabsorbed dose (rad); Işınlanan maddenin 1 kg ında 10-2 Joule lük enerji soğurulması meydanagetiren herhangibir radyasyon miktarıdır. Röntgenequivalent man (rem); 1 Röntgenlik X veya γ ışını ile aynı biyolojik etkiyi oluşturan herhangi bir radyasyon miktarıdır. Rem=(Rad)x(QF) kg ında 1 Coulomb luk elektrik yükü değerinde (+) ve (-) iyonlar oluşturan X veya γ radyasyonu miktarıdır. Gray (Gy) ; ışınlanan maddenin 1 kg ında 1 Joule lük enerji soğurulması meydana getiren herhangi bir radyasyon miktarıdır. Sievert ( Sv ) ;1 Gy lik X ve γ ışını ile aynı biyolojik etkiyi γ meydana getiren herhangi bir radyasyon miktarıdır. Sv= (Gy)x(QF) 1Gy=100rad 1rad=0.01 Gy 1Sv=100rem 1rem=0.01Sv 4.2. DOĞAL RADYASYON KAYNAKLARI En önemli kaynaklardan biri, yerkabuğunda yaygın bir şekilde bulunan radyoaktif radyum elementinin ( Ra226 ) bozunması sırasında salınan radon gazıdır. Diğer bir kaynak da uzaydan gelen kozmik ışınlardır. Bu ışınlara daha çok pilotlar ve yüksek yerlerde yaşayanlar maruz kalır. Doğal radyasyon kaynaklarından maruz kalınan küresel radyasyon dozlarının oransal değerleri aşağıda verilmiştir. Şekil 2: Doğal radyasyon kaynaklarından maruz kalınan küresel radyasyon dozları Tablo 7: Bazı bölgelerdeki doğal radyasyon doz düzeyleri Mersin (Akkuyu) Ankara Iğdır (Alican) Çanakkale Kars (Digor) Hindistan (Kerela) İran(Ramsar) Brezilya (Guarapari kumsalları) 0.53 msv/yıl 0.44 msv/yıl 0.88 msv/yıl 1.23 msv/yıl 1.58 msv/yıl msv/yıl msv/yıl msv/yıl DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 9/22

10 4.3. YAPAY RADYASYON KAYNAKLARI Başlıca yapay radyasyon kaynakları tıbbi, zirai ve endüstriyel amaçla kullanılan X ışınları ve yapay radyoaktif maddeler, nükleer bomba denemeleri sonucu meydana gelen nükleer serpintiler, çok az da olsa nükleer güç üretiminden salınan radyoaktif maddeler ve bazı tüketici ürünlerinde kullanılan radyoaktif maddelerdir. Doğal kaynakların aksine tamamen kontrol altında olmaları, maruz kalınacak doz miktarı açısından önemli bir özelliktir. TETKİKLER HER BİR TETKİKTE MARUZ KALINAN ETKİN DOZ (msv) Seviye 1* Seviye 2** Seviye 3- Dünya 4*** Göğüs Radyografisi Göğüs Fotofloroskopisi Göğüs Floroskopisi Kol, bacak ve eklemler Omurga Bel Göğüs Boyun Kalça ve Kalça eklemi Kafa Karın Üst sindirim sistemi Alt sindirim sistemi Safra kesesi grafisi Üriner sistem grafisi Mamografi Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi Cerrahi işlemler Diş *Seviye 1: Doktor başına 1000 den az düşen ülkeler **Seviye 2: Doktor başına arası hasta düşen ülkeler ( Türkiye bu gruptadır ) ***Seviye 3: Doktor başına arası hasta düşen ülkeler ***Seviye 4: Doktor başına den fazla düşen ülkeler 4.5. TIBBİ UYGULAMALAR Tıbbi alandaki radyasyon uygulamaları, radyasyonla görüntü elde edebilme ve radyasyonun hücre veya tümörleri yok edebilme yeteneğine sahip olması temeline dayanır. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 10/22

11 4.6. RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ 1. Radyasyonun Hücre İle Etkileşimi: İyonlaştırıcı radyasyonun soğurulması sonucu hedef moleküllerde iyonlaşma ve uyarılmalar meydana gelir. Bu iyonlaşmalar, DNA zincirlerinde kırılmalara ve hücre içerisinde kimyasal toksinlerin üremesine neden olabilir. Kırılmaların hemen ardından bir onarım faaliyeti başlar. Hasar çok büyük değilse DNA da meydana gelen kırılmalar onarılabilir. Ancak bu onarım esnasında da hatalar oluşabilir ve yanlış şifre bilgiler içeren kromozomlar meydana gelebilir. 2. Radyasyonun Kromozoma Verdiği Hasarların Sonuçları: Vücudun birçok organ veya dokusu, önemli sayıda hücre kaybına rağmen faaliyetlerini normal bir şekilde sürdürebilir. Yine de hücre kaybı belli bir sayının üzerine çıktığında ışınlanan kişilerde gözlenebilir hasarlar meydana gelecektir. Etki eşiğini aşan akut doz almış kişilerde ortaya çıkan bu hasarlara DETERMİNİSTİK ETKİLER denir. Kanser ve genetik etkiler, radyasyonun STOKASTİK ( RASTLANTISAL ) ETKİLERİ dir ve belli bir eşik doz yoktur. Meydana gelme olasılığı doz ile artar ancak şiddet derecesi doz ile artmaz. 3. Kromozom Hasarlarına Etki Eden Faktörler a ) Radyasyonun özellikleri: Radyasyonun çeşidi, enerjisi, doz hızı, maruziyet süresi b ) Organizmanın özellikleri: Organizmanın yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, oksijen konsantrasyon durumu, sık bölünen, bölünme safhasında veya tam olarak farklılaşmamış hücrelere sahip olması 4. Biyolojik Etkilerin Sınıflandırılması a ) Erken Etkiler ( Akut Işınlanma Etkileri ) : Vücudun tamamının veya büyük bir bölümünün genellikle radyasyon kazası sonucu meydana gelen istem dışı ışınlanmalarıdır. Genel olarak akut radyasyon sendromları ve bölgesel radyasyon hasarları olarak sınıflandırılabilirler. Akut Radyasyon Sendromları ( ARS ) : İyonlaştırıcı radyasyonların en önemli deterministik etkisidir. Lenfositler radyasyona karşı en duyarlı kan hücreleridir. Mutlak lenfosit sayısındaki en küçük bir düşme, erken teşhis aşamasındaki ışınlanma seviyesini gösteren en yararlı laboratuar testidir. ARS Başlangıç Devresi ARS Derecesi ve Yaklaşık Akut Doz Hafif Orta Şiddetli Çok Şiddetli Ölümcül 1-2 Gy 2-4 Gy 4-6 Gy 6-8 Gy > 8Gy Belirtinin başlaması > 30 gün gün 8-18 gün < 7 gün < 3 gün Lenfosit sayısı (G/L) Plateletler * < 20 (G/L) %10-25 %25-40 %40-80 %60-80 % (Trombositler) Klinik belirtiler Yorgunluk, Ateş, Yüksek ateş, halsizlik enfeksiyon, enfeksiyon, iç iç kanama, kanama, epilasyon halsizlik, epilasyon Ölüm (%) ila ila 8 hafta hafta arasında arasında Tıbbi Koruyucu müdahale tedbirler günden itibaren özel koruyucu tedavi; günden sonra tecrit 7-10 günden itibaren özel koruyucu tedavi;başlangıçtan itibaren tecrit Yüksek ateş, ishal, kusma, baş dönmesi ve şaşkınlık, tansyon düşüklüğü Yüksek ateş, ishal, bilinç kaybı ila 2 hafta arasında ila 2 hafta arasında 1. günden itibaren özel koruyucu tedavi;başlangıçtan itibaren tecrit Tablo 9: ARS nin ilk günlerindeki akut doza bağlı lenfosit sayısındaki (G/L) değişim ARS derecesi Doz (Gy) Lenfosit sayısı (G/L)* Sadece ağrı dindirici tedavi DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 11/22

12 İlk ışınlamadan 6 gün sonra Klinik öncesi safha Hafif Orta Şiddetli Çok şiddetli Öldürücü > (G/L)*: 10 9 hücre/litre ARS Gizlenme Devresi ARS derecesi Yaklaşık Akut Doz Hafif 1-2 Gy Orta 2-4 Gy Şiddetli 4-6 Çok Şiddetli Ölümcül > Gy 6-8 Gy 8Gy Lenfositler İshal Granülositler* > =0.5 (G/L) Epilasyon Yok Orta dereceli, Orta Tamamen, Tamamen, Başlangıç dereceli 11 günden 10 günden 15.Gün veya veya tam, önce önce daha geç 11. ve 21. günler arasında Gizlenme Süresi (gün veya daha az Yok ARS Kritik Devre Tıbbi Hastanede müdahale gözetim gerekli değil Hastanede gözetim önerilir Hastanede gözetim gerekli Hastanede gözetim ivedi olarak gerekli ARS Derecesi ve Yaklaşık Akut Doz Sadece ağrı dindirici tedavi Hafif Orta Şiddetli Çok Şiddetli Ölümcül 1-2 Gy 2-4 Gy 4-6 Gy 6-8 Gy > 8Gy Belirtinin başlaması > 30 gün gün 8-18 gün < 7 gün < 3 gün Lenfosit sayısı (G/L) Plateletler * (G/L) %10-25 (Trombositler) % % %60-80 < 20 % Klinik belirtiler Yorgunluk, Ateş, Yüksek ateş, halsizlik enfeksiyon, enfeksiyon, iç iç kanama, kanama, epilasyon halsizlik, epilasyon Ölüm (%) ila 8 hafta arasında ila 8 hafta arasında Yüksek ateş, ishal, kusma, baş dönmesi ve şaşkınlık, tansyon düşüklüğü Yüksek ateş, ishal, bilinç kaybı ila 2 hafta arasında ila 2 hafta arasında DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 12/22

13 Tıbbi müdahale Koruyucu tedbirler günden itibaren özel koruyucu tedavi; günden sonra tecrit 7-10 günden itibaren özel koruyucu tedavi;başlangıçtan itibaren tecrit 1. günden itibaren özel koruyucu tedavi;başlangıçtan itibaren tecrit Sadece ağrı dindirici tedavi Bölgesel Radyasyon Hasarları: Vücudun belli bir bölgesinin kısa sürede, yüksek dozlarda radyasyona maruz kalması sonucu görülür. ARS na göre daha sık karşılaşılan olaylardır. Tablo 10 : Maruz kalınan doza bağlı olarak bölgesel radyasyon hasarının klinik belirtileri ve başlangıç zamanları EVRE/BELİRTİ DOZ ARALIĞI (Gy) BELİRGİNLEŞME ZAMANI (gün) Eritem Epilasyon > Kuru Deri Dökülmesi Yaş Deri Dökülmesi Su Kabarcığı Oluşumu Ülser(Açık yaralar) > Nekroz (Doku ölümü) >25 >21 b ) Gecikmiş Etkiler: Uzun bir süre boyunca aralıklı olarak düşük dozlarda radyasyona maruziyetin sonuçları yıllar sonra ortaya çıkabilir. Bunun sebebi, doz düşük dahi olsa da tekrarlanan ışınlanmalarda organizmanın bir sonraki ışınlanmaya kadar hasarı onaramaması ve hasarın gittikçe artmasıdır. Kronik olarak ışınlanan kişilerde, yıllar sonra katarakt, malignite, doğal ömür sürelerinde kısalma ile sonraki nesillerinde kalıtımsal bozukluklara rastlanabilir. 5. RADYASYON ALANLARI Radyasyon alanları, tarihli Resmi Gazete de yayınlanan sayılı Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği nin 15. maddesine göre şu şekilde sınıflandırılır: Maruz kalınacak yıllık dozun 1 msv değerini geçme olasılığı bulunan alanlar radyasyon alanı olarak nitelendirilir ve radyasyon alanları radyasyon düzeylerine göre şöyle sınıflandırılır DENETİMLİ ALANLAR Radyasyon çalışanlarının giriş ve çıkışlarını özel denetime, faaliyetlerinin özel kurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan ile çalışan kişilerin ardışık beş yılın ortalama yıllık doz sınırlarının3\10 undan fazla radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır. Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur; Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılır şekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı işaretleri 5.2. GÖZETİMLİ ALANLAR Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1\20 sinin aşılma olasılığı olup, 3\10 unun aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümü gerektirmeyen fakat çevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır. 6. RADYASYON MARUZİYETİ SINIRLARI VE AZALTILMASI 6.1. UYGULAMANIN GEREKLİLİĞİ Işınlamanın zararlı sonuçları göz önünde bulundurularak net bir yarar sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmemelidir RADYASYON KORUNMASININ OPTİMİZASYONU Tedavi amaçlı ışınlamalar hariç radyasyon ışınlaması gereken durumlarda mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanmalıdır DOZ SINIRLAMASI VE İZİN VERİLEN DOZ SINIRLARI Bireylerin normal ışınlanmaları izin verilen tüm ışınlanmaların neden olduğu ilgili organ ya da dokudaki eşdeğer doz ile etkin doz değerleri Radyasyon Güvenlik Yönetmeliği nde belirtilen yıllık doz sınırlarını aşmamalıdır DOZ AZALTILMASI Radyasyon kaynağının bulunduğu ortamda kalma süresi mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır. Ortamda optimum zırhlama yapılmalı ve kurşun önlük, kurşun eldiven, kurşun enjektör, enjektör taşıyıcı, kurşun cam ve maşa kullanılmalıdır Bu ortamları çevreleyen duvarların yeterli beton kalınlığı ve\veya kurşun zırhlaması olmalıdır. Maruz kalınan radyasyon dozu, uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak azaldığından radyoaktif kaynaklardan DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 13/22

14 olabildiğince uzak mesafede durulmalıdır. En az radyasyon dozu ile en iyi görüntünün elde edilmesi için gerekli koşullar sağlanmalıdır. Net bir fayda sağlamayacak olan radyasyon uygulamalarının yerine alternatif yöntemler kullanılmalıdır. 7. ÖLÇÜM ve İŞARETLEME 7.1. KONTAMİNASYON ÖLÇÜMÜ VE DEKONTAMİNASYON Açık radyoaktif kaynak kullanılan birimlerde, personelin rutin kontaminasyon kontrolü yapılmalıdır. Bulaşma şüphesi varlığında alan monitorü ya da Geiger-Müller cihazı ile radyasyon taraması yapılmalı, kontamine alan işaretlenerek uygun dekontaminasyon metodları uygulanmalıdır ETİKETLEME VE İŞARETLEME Denetimli alanların, girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur; Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri Radyasyona maruz alma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılır şekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı işaretleri 8. CİHAZLAR Tüm cihazların radyasyon güvenliği açısından, önerilen sürelerde rutin kalite kontrol ve kalibrasyon yapılmalıdır. Her cihazın kolay ulaşılabilir bir yerinde kullanım kılavuzu bulundurulmalıdır. 9. PERSONEL ÖLÇÜM VE İZLEM Rutin eğitim, araştırma, bilimsel çalışmalarda kullanılacak radyoaktif madde kullanım yeri ve şekli radyasyon güvenliği açısından uygun olmalıdır. Daha önce ve halen zehirli, kimyasal, biyolojik maddeler veya diğer tehlikeli koşullara maruz kalarak çalıştırılan kişiler radyasyona maruz kalmayı gerektirecek görevlerde çalıştırılmamalıdır. Radyasyonlu alanlarda yapılan işin niteliğine uygun giysi ve donanım ( kurşun önlük, gonad koruyucu, kurşun paravan, tiroid koruyucu vb.) kullanımı sağlanmalı ve denetlenmelidir. İşe alınacak radyasyon görevlilerinin sağlık durumlarının yapacağı işe uygun olup olmadığı hakkında sağlık raporu alınmalı ve çalıştıkları süre içinde, yılda en az bir kez tıbbi muayeneleri ile hematolojik ve göz kontrolleri yaptırılarak takip edilmeli, kayıtların tutulmalıdır. Sonuçları yılda 1 kez komiteye sunularak değerlendirilmelidir. İyonlaştırıcı radyasyon kaynakları kullanılan ve bulundurulan bölümlerde çalışanların radyasyon ölçümleri için uygun cihazların ( TLD, cep, film dozimetri ) kullanılmasını sağlanmalı ve denetlenmelidir. Radyasyonlu alanlarda çalışan personelin denetimli alanlarda çalışırken kullanmak zorunda olduğu film ve/veya kalem dozimetrileri komite temsilcileri tarafından kontrolü yapılarak kaydı tutularak sonuçları komitede değerlendirilmelidir. Radyasyona maruz kalan yada öngörülen sınırın üzerinde doz alan personel için durum değerlendirmesinin yapılarak ilgili bölüme tavsiyelerde bulunulmalıdır. 10. NÜKLEER ve RADYOLOJİK TEHLİKE DURUMU EYLEM PLANI AMAÇ VE KAPSAM Bu plan; Sağlık Bakanlığı Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde TAEK mevzuatı uyarınca oluşturulan Radyasyon Kontrol Komitesi nin meydana gelebilecek nükleer ve radyolojik tehlike durumunda ( Radyasyon kirliliğine neden olan veya olması muhtemel kazalar, radyasyon kaynaklarının, radyoaktif maddelerin kaybı veya çalınması vb.) çalışma usul ve esaslarını, görev ve sorumluluklarını belirtir ve kurum çalışanlarının, hastaların, halkın ve çevrenin sağlık ve güvenliğinin korunması için yapılacak faaliyetleri bir plan uyarınca düzenler DAYANAK Sağlık Bakanlığı Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde 2690 sayılı TAEK kanunu 4-D maddesi uyarınca kurulmuş olan Radyasyon Güvenliği Komitesi kararı, TAEK radyasyon güvenliği tüzüğünün 21, 22. ve TAEK radyasyon güvenliği yönetmeliği 42, 47. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır TAEK RADYASYON GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ Madde 21- Bu Tüzük kapsamına giren radyasyon kaynaklarının kaybı ve çalınması halinde, sorumlu ve görevlilerce derhal gerekli tedbirler alınır ve durum en hızlı haberleşme aracıyla Kuruma bildirilir. Kurum uzmanlarınca, yerinde yapılan inceleme sonucunda, radyasyon güvenliği açısından öngörülen yönergelerin gereği, sözü edilenlerce, derhal yerine getirilir. Bu konularda, gerekirse, ilgili kuruluşların yardımı istenir, onlarla işbirliği yapılır Madde 22- Bir radyasyon kazası halinde, lisans ve izin koşulları gereğince alınması gerekli önlemler sorumlu ve görevlilerce derhal alınır ve durum en hızlı haberleşme aracıyla Kuruma bildirilir. Kurum uzmanlarınca yerinde yapılan inceleme sonucunda, radyasyon güvenliği açısından öngörülen yönergelerin gereği, sözü edilenlerce, derhal yerine getirilir. Bu konularda, gerekirse, ilgili kuruluşların yardımı istenir, onlarla işbirliği yapılır TAEK RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Madde 42 - Tehlike durumu veya kaza halinde Tüzüğün 22. maddesi gereğince alınması gerekli önlemler derhal yerine getirilir ve durum en hızlı haberleşme aracı ile Kuruma bildirilir. Radyasyon Güvenliği uzmanları tarafından olay yerinde yapılan inceleme sonucu radyasyon güvenliği açısından alınması gereken önlemler, lisans sahibi tarafından hemen yerine getirilir. Kurumun "Nükleer ve Radyolojik Tehlike Durumu Uygulama Planı" çerçevesinde ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlar haberdar edilir Madde 47 - Radyasyon kaynaklarının kaybı, çalınması veya hasar görmesi halinde, lisans sahibi tarafından DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 14/22

15 ivedilikle gerekli önlemler alınır ve durum en hızlı haberleşme aracı ile Kuruma bildirilir. Kurumun radyasyon korunması uzmanları tarafından yerinde yapılan inceleme sonucu, radyasyon güvenliği açısından gerekli hususlar ivedilikle yerine getirilir. Gerekirse ilgili kuruluşların yardımı istenir ve bu kuruluşlarla işbirliği yapılır TEHLİKE DURUMU YÖNETİMİ Tehlike durumunda gerektiğinde ilgililerce TAEK aranacak ve gereken kayıtlar sorumlular tarafından tutulacaktır. Tablo 11: Tehlike Durumunda Sorumlu Olacak Kişiler Adı: Görevi: Telefon No: Hastane Yönetim Yaşar BÜKTE Başhekim 2212 Radyoloji Şeyma Meliha SU Radyolog 1477 DUR Nükleer Tıp Arif Engin Nükleer Tıp 1484 DEMİRÇALI Ameliyathaneler Pınar Yonca Anestezi Uzmanı 1352 YANLI Radyasyon Onkolojisi Canan Radyasyon Onkolojisi ÖZDEMİR Uzmanı 1348 Tablo 12: Tehlike Durumunda Görev Alacak Kişiler Adı: Görevi*: Telefon No: Radyoloji Hatice CİHANBEYOĞLU Sorumlu Tekniker Nükleer Tıp Songül TURHAN Sorumlu Tekniker Ameliyathaneler Ruhiman Ameliyathane ÇOBANOĞLU Teknisyeni * Gerekli acil önlemleri almak, radyasyon ölçümlerini yapmak, bulaşmayı temizlemek, vb. işlerden sorumlu kişiler 10.6 NÜKLEER TEHLİKE DURUMU PLANI TAEK Tarafından Tehlikeli Ve Olağan Dışı Olarak Değerlendirilen Durumlar Yangın, deprem, patlama ve benzeri acil durumlar Siparişi verilen radyoaktif maddenin zamanında merkeze ulaşmaması Kullanılan radyoaktif maddenin çalışma alanı dışında bulaşmaya sebep olacak şekilde dökülüp saçılması Kullanılan radyoaktif maddenin çalışanların vücuduna bulaşması Radyoaktif maddenin çalınması veya kaybolması Hastalara yanlış radyofarmasötik veya yanlış doz uygulanması Radyoiyot tedavisi görmüş hastalara acil müdahale gerekmesi veya ölmesi durumu Tehlikeli Ve Olağan Dışı Durumlarda İzlenecek Yöntemler 1. Yangın, deprem, patlama vb. acil durumlar: Kurtarma işlemini yapacak olan teknik personel, radyoaktif maddelerin bulunduğu alanlar ve acil durumlarda radyasyonun sebep olabileceği tehlikeler hakkında bilgilendirilmeli ve uyulması gereken hususlar önceden belirlenmelidir. Bu gibi acil durumlarda, derhal hastane yönetimi haberdar edilerek tarafınızdan önceden belirlenecek önlemler alınmalıdır. Radyoaktif maddeler koruyucu kapların içinde taşınmalıdır. Ancak, ortamda doğal düzeyin üzerinde radyasyon bulunması halinde kurtarma ve ilkyardım işlemleri hiçbir şekilde engellenmemelidir. 2. Sipariş edilen radyoaktif maddenin gelmemesi: Sipariş edilmiş olan radyoaktif madde, belirtilen zamanda veya kabul edilebilir bir zaman geçmiş olmasına rağmen gelmemişse; önce hastanedeki tüm olasılıklar kontrol edilir, sonra firma aranarak siparişin gelmediği bildirilir, böylece firma radyoaktif maddenin izini takip ederek, nerede olduğunu bulabilir. Bulunamadığı takdirde TAEK e haber verilir. 3. Az miktarda radyoaktif madde dökülmesi: Çalışma esnasında az miktarda radyoktif maddenin saçılması ve dökülmesidir. Yapılacak işler şunlardır; Dökülen sıvının üzerine hemen emici bez veya kağıt konularak yayılmasını önlenir, çevresi işaretlenir ve üzerinden geçişler engellenir. Temizlik esnasında mutlaka eldiven giyilir ve bulaşmış malzemelerin ve ıslak kağıtların içine konulabileceği, plastik bir torba bulundurulur. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 15/22

16 Dökülen maddenin üzerine konulmuş olan bez veya kağıt alınır ve bir havlu ile, bulaşma alanı dıştan içe doğru olmak üzere kurulanır. Alan iyice kurulandıktan sonra temizleme malzemeleri ( dekontaminasyon ilaçları ) ile ıslatılmış kağıt havlu ile silinir. Havlunun radyoaktivitesi uygun ölçüm cihazı kullanılarak kontrol edilir. Ortam sayımının iki katını geçen sayımlar, bulaşma olduğunun göstergesidir. Bulaşma bulunuyorsa, kağıt havlularla temizlemeye devam edilir. Yumuşak bir temizleyici sıvı kullanılabilir ancak aşındırıcı temizleyicilerden sakınmalıdır. Temizlik sonunda silme testi tekrarlanır. Temizleme ve silme testi, silme işlemi yapılan havludaki radyasyon düzeyi, ortam sayımının iki katından daha küçük bir değere ulaşıncaya kadar devam ettirilir. Radyasyondan korunma sorumlusu durumdan haberdar edilir. 4. Fazla miktarda radyoaktif madde dökülmesi: Radyoaktif madde şişesinin kırılması, dökülmesi, hastanın idrarını kaçırması, kusması durumu vb. durumlardır. Yapılacak işler şunlardır; Odadaki herkes kapıya gider, ayakkabılar ayaklar kullanılarak çıkarılır ve kapı dışına çıplak ayakla çıkılır. DAHA FAZLA İLERLEMEYİN! Şayet dökülen maddeye değmişse eldivenler ve koruyucu giysiler çıkarılır ve bulaşma olasılığı olan diğer eşyalarla birarada bırakılır. Kapı kapatılır. Yardım çağırılır, şayet duyan olmazsa, ancak yalnız bir kişi radyasyondan korunma sorumlusunu çağırılır ve bir uygun ölçüm cihazı bulacak birisini bulabilmek için bir yere kadar yürüyebilir. Uygun ölçüm cihazı kullanılarak, odada bulunan herkesin el ve ayaklarına özellikle dikkat edilerek, bütün vücutlar ölçülür. Bulaşmış giysiler hemen çıkarılır ve büyük plastik torbalara veya başka uygun kapların içine konularak radyoaktif atık işlemi uygulanır. Eğer cilt radyoaktif madde ile bulaşmış ise, yumuşak bir sabun ve bol su ile yıkanır, sert fırça ve tahriş edici sabun kullanılmaz. Yıkandıktan sonra tekrar uygun bir ölçüm cihazı ile vücut ölçümü yapılır. Ortam sayımının üzerinde olmayan değerler alınıncaya kadar yıkanma ve ölçme işlemi tekrarlanmalı veya üç kez yıkandıktan sonra ölçüm değerleri değişmiyorsa yıkanmaya son verilmelidir. Mümkün olursa yıkanmalar arasında nemlendirici losyon kullanılmalıdır. Genel vücut bulaşmalarında, tüm vücut ölçülür ve yüksek bulaşma bölgeleri işaretlenir. Bulaşmamış tüylü bölgelerin bulaşmamasına ve vücut açıklıklarına dikkat edilerek hızlıca duşa girilir, bol su ve sabun ile yıkandıktan sonra tekrar ölçüm alınır. Radyoaktif madde göze sıçramış ise, bol su ile ve serum fizyolojik ile durulanır ve durulama suyu ölçülür. Temizlik sağlandıktan sonra göz tahrişi için önlem alınır. Saçlarda bulaşma varsa, yumuşak bir deterjanla en iyi şekilde temizlenir. Saçları yıkarken sabunlu suyun gözlere, kulaklara veya ağıza girmemesine özen gösterilmelidir. Tıraş yapılmamalıdır. Olay mutlaka kayda geçirilmeli ve tekrarlanmaması veya yaygınlaşmaması için alınması gerekli ilave önlemler belirlenmelidir. Temizleme işlemi başarılamıyorsa TAEK e haber verilmelidir. 5. Radyoaktif maddenin çalınması veya kaybolması: Radyoaktif maddenin bulunabilmesi için araştırma başlatılmalı ve TAEK e haber verilmelidir. Aranan radyoaktif madde bulunduğunda, taşıma kabının hasar görüp görmediği incelenmeli ve orijinal aktivitenin bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir ( Yarılanma süresi göz önünde tutulmalıdır ) Kabın zarar görmüş olması ve aktivite miktarının azalmış olması durumunda TAEK e haber verilmelidir. 6. Yanlış radyofarmasötik veya yanlış doz uygulanması: Yanlış hastaya radyofarmasötik verilmesi, hastaya yanlış dozda radyofarmasötik verilmesi, hastaya yanlış radyafarmasötik verilmesi veya radyofarmasötiğin yanlış yöntemle uygulanması gibi durumlarda hastanın en az zararı görmesi için gerekli müdahale yapılmalı ve bu durumların kayıtları tutulmalıdır. Tedavi uygulamalarında uygulanması gereken dozun %10 undan fazlasının, teşhis uygulamalarında ise uygulanması gereken dozun %50 den fazlasının uygulanması yanlış doz verilmiş olduğunu gösterir. 7. Radyoaktif iyot tedavisi görmüş hastalara acil müdahale gerekmesi veya hastanın ölmesi durumu:i-131 tedavisi gören hastanın vücudunda yüksek aktivite bulunduğu esnada, acil tıbbi müdahale gerektiği durumlarda müdaheleyi yapacak olan personel radyasyondan korunmak ve kontaminasyonu önlemek için alınacak önlemler hakkında bilgilendirilmeli ve gerekli korunma giysileri kullanılmalı ve müdahale esnasında çalışma alanında çevresel radyasyon ölçümleri alınmalıdır. Hastanın ölümü halinde hastanın vücudundaki aktivite müsaade edilen sınır düzeyine düşünceye kadar bekletildikten sonra defin işlemleri yapılmalı ve hasta yakınları radyasyondan korunmak için alınacak önlemler hakkında bilgilendirilmelidir. Otopsi yapılması gereken durumlarda vücuttaki aktivite otopsi yapacak olan kişileri etkilemeyecek düzeye düşünceye kadar beklenmelidir RADYOLOJİK TEHLİKE DURUMU PLANI 1. Çeşitli sebeplerle hastanın istenenden fazla doz alması durumlarında; Hasta dozu belirlenir. Durum hakkında Sağlık Bakanlığı ilgili birimi ve TAEK bilgilendirilir. Durum hastaya, radyasyon korunması sorumlusuna ve ilgili doktora bildirilir. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 16/22

17 Önlemler ve hastanın durumuna göre yapılması gerekenler belirlenerek uygulanması sağlanır. Tekrarının önlenmesi için gereken tedbirler alınır. 2. Tehlike durumu veya kaza durumlarında Radyasyon Güvenliği Komitesi nin hazırladığı Tehlike Durum Planı uygulamaya konulur. 3. Tehlike durumu veya kaza halinde alınması gereken önlemler derhal yerine getirilir ve durum en hızlı şekilde Sağlık Bakanlığı ilgili birimine ve TAEK e bildirilir. 4. Tehlike durumu veya kaza sona erdikten sonra, kazanın oluş şekli, görevlilerin ve diğer kişilerin maruz kaldıkları radyasyon dozları, radyoaktif maddelerin vücuda alınış şekli ve nedeni araştırılarak radyasyon görevlilerinin film ve\veya TLD dozimetre ve gerekirse kromozom aberasyonu test sonuçları ile birlikte, sonuç bir raporla en kısa zamanda Sağlık Bakanlığı ilgili birimine ve TAEK e bildirilir. 5. Radyasyon kazasından sonra, yönetmelikte belirtilen sınırlar üzerinde radyasyona maruz kalan görevlilerinin, eski görevlerine devam etmesinde bir sakınca bulunmadığının, resmi sağlık kuruluşu tarafından bir raporla belirlenmesi durumunda, bu kişiler eski görevlerine devam edebilirler. Raporda eski görevine devamı sakıncalı bulunan radyasyon çalışanları, radyasyona maruz kalmayacak başka bir görevde çalıştırılırlar. 6. Tehlike durumu veya kaza söz konusu olmadan doz sınırlarının aşılmasından şüphe edilen durumlarda konuya ilişkin rapor ve sonuçlar Sağlık Bakanlığı na ve TAEK e bildirilir. 7. Radyasyon kaynaklarının kaybı, çalınması veya hasar görmesi halinde gerekli önlemler alınır ve durum acilen TAEK e bildirilir. 11. KAYITLAR tarihli Resmi Gazete de yayınlanan sayılı Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği nin69. maddesinde belirlenen kayıt tutma ve saklama yükümlülükleri aşağıda sunulmuştur: PERSONELE İLİŞKİN KAYITLAR 1. Verilen lisans belgelerinin tarih, sayı ve içeriği ile lisans belgesi üzerinde ismi belirtilen kişiler. 2. Radyasyon görevlilerinin isimleri ile giriş ve işten ayrılış tarihleri. 3. Radyasyon görevlilerinin kişisel dozimetri raporları. 4. Radyasyon görevlilerinin ilk defa işe başlamadan önce bu yönetmeliğin 23. maddesine göre yapılan tüm tıbbi muayene sonuçları. 5. Radyasyon görevlilerinin bu Yönetmeliğin 23. maddesine göre yaptırılan periyodik tıbbi muayeneleri ile Kurum tarafından gerekli görülen durumlarda yaptırılan tıbbi muayenelerin sonuçları ve varsa diğer tıbbi ışınlanma sonuçları RADYASYON KAYNAKLARINA İLİŞKİN KAYITLAR 1. Verilen lisans belgelerinin tarih, sayı ve kullanım amaçları ile lisans belgesi üzerinde belirtilen radyasyon kaynaklarının cinsi ve radyoaktivitesi. 2. Radyasyon kaynağının yurda girişi, satın alınması, kurulması ve kalibrasyonuna ilişkin tarih ve işlemler ile konu ile ilgili kişilerin isimleri. 3. Radyasyon kaynağının bakımı, onarımı, sızıntı testi, tüp ve kaynak değişimi gibi işlemlerin tarihleri, yapılan işlerin içeriği ve konu ile ilgili kişilerin isimleri RADYOAKTİF ATIKLARA İLİŞKİN KAYITLAR 1. Meydana gelen radyoaktif atığın cinsi, miktarı, radyoaktivitesi ve tarihleri. 2. Depolanmak ve işlenmek üzere Kuruma gönderilen veya çevreye verilen radyoaktif atıkların miktarları KAZAYA İLİŞKİN KAYITLAR 1. Kazanın yeri ve tarihi 2. Kazanın oluş şekli 3 Kazaya neden olan radyasyon kaynağının cinsi ve radyoaktivitesi 4. Vücuda alınan radyoaktif maddeler ve alınış nedenleri 5. Maruz kalınan süre ve radyasyon dozları 6. Kazaya maruz kalan kişilerin tıbbi muayene sonuçları ve yapılan tıbbi uygulamalar 7. Kazaya ilişkin rapor 12. ARAŞTIRMA AMAÇLI ÇALIŞMALAR 12.1 İNSAN ÇALIŞMALARI Kişiye net bir yarar sağlamayan, alacakları doz ve risk hakkında kişilerin bilgilendirildiği, kişilerin ve Etik Komitenin yazılı onayı alınmış araştırma amaçlı gönüllü ışınlanmalarda, halk için bir yıllık en yüksek izin verilen doz düzeyi aşılamaz. Çok özel durumlarda Kurum tarafından onaylanmak koşuluyla radyasyon görevlileri için izin verilen ortalama yıllık doz düzeyine izin verilebilir HAYVAN ÇALIŞMALARI Radyoaktif madde uygulanan hayvan kafesleri etiketlenerek, uygulanan radyoaktif madde cinsi ve dozu belirtilmelidir. Non-radyoaktif hayvanlar ile ayrı ortamlarda tutulmalıdır. Havaya radyoaktivite karışma riski nedeni ile uygun havalandırma sistemleri kullanılmalıdır. Hayvan çıkartıları ve atıklarıradyoaktif atık işlemi görmelidir. Hayvan bakıcıları radyasyon güvenliği konusunda eğitilmelidir ETİK KURUL İLE KOOPERASYON Hastanemiz Radyasyon Güvenliği Komitesi Bilimsel Danışma Kurulu, Hastane Etik Komitesi ile işbirliği kurarak, araştırma amacıyla yapılacak her türlü radyasyon içeren uygulamalara dönük önerileri inceleyip, radyasyon güvenliği DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 17/22

18 açısından değerlendirmeli ve gerekçelendirme prensibine uygun olarak karar almalıdır. Hastane Radyasyon Güvenliği Komitesinden onay alınmadan radyasyon içeren hiçbir çalışma başlatılmamalıdır. 13. PERSONEL EĞİTİMİ Öncelikle Hastanemiz radyasyon görevlileri olmak üzere tüm hastane personelinin aşağıdaki plana göre eğitimi planlanır; İşe başlamadan önce Düzenli olarak her yıl Koşullarda, mevzuatta veya lisan koşullarında değişiklik olduğunda S.B. ÜEA Hastanesi Radyasyon Güvenliği Kılavuzu, hastanenin tüm birimlerinde personelin kolayca ulaşacağı yerlere Hastane Başhekimliğince dağıtılarak okunması sağlanacaktır. 14. HAMİLELİK VE TIBBİ IŞINLAMA Fetal radyasyon riski, gebeliğin evresi ve absorblanan doz ile ilişkilidir. Radyasyon riski organogenezis ve erken fetal periyotta en yüksekken, bu risk 2 ve 3. trimestrelerde giderek azalır. Radyasyon ile oluşan malformasyonlarda eşik radyasyon değeri mgy olup, sıklıkla santral sinir sistemi ile ilişkilidir. Fetal doz 100 mgy lik düzeye 3 pelvik BT ya da 20 konvansiyonel direkt grafi ( X ışını ) işleminde dahi ulaşmaz. Bu doza pelviste floroskopi eşliğinde yapılan girişimsel işlemlerde veya radyoterapi ile ulaşılır. Tablo 13 : Radyasyona Maruz Kalmamış Hamile Populasyonundaki Potansiyel Riskler: Spontan düşük > % 15 Genetik bozukluk % 4-10 İntrauterin gelişme geriliği % 4 Majör malformasyon % SSS E AİT MALFORMASYONLAR SSS özellikle konsepsiyon sonrası haftalarda radyasyona duyarlıdır. 100 mgy üzerindeki fetal dozlarda mental fonksiyonlarda ( IQ ) azalmaya yol açabilir. 100 mgy dozlarında ise ciddi mental retardasyon ve mikrosefali gelişebilir LÖSEMİ VE DİĞER KANSERLER Radyasyonun, erişkin ve çocuklarda, lösemi ve diğer bazı kanserlerin gelişim riskini artırdığı gösterilmiştir. Gebelikte de fetus benzer riski taşımaktadır. 10 mgy lik fatal dozda relatif risk 1.4 tür ve bu normal insidanstan %40 artışa işaret eder. Tablo 14: Alınan Radyasyon Dozuna Göre Sağlıklı Çocuk Doğurma Olasılığı: Doz Malformasyon Olmama Olasılığı Kanser Olmama Olasılığı 0 mgy % 97 % mgy % 97 % mgy %97 % mgy %97 % mgy %97 % mgy % 97 % 99.1 >100 mgy Olası Yüksek 14.3 HAMİLELİK ÖNCESİ IŞINLAMA Hamilelik öncesi, gonadları ışınlanmış ebeveynlerin doğacak çocuklarında kanser veya malformasyon oluşma riskinde artış gösterilememiştir HAMİLELİK POTANSİYELİ OLAN HASTALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Doğurganlık çağındaki tüm kadınların hamilelik durumları mutlaka sorgulanmalı ve aksi ispat edilene değin adet günü gecikmiş tüm kadınlar hamile kabul edilmelidir. Hasta bekleme alanlarında ve tüm radyoaktif ortam girişlerine hamileleri uyarıcı işaretler/yazılar yerleştirilmelidir. DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 18/22

19 14.5 RUTİN RADYOLOJİK UYGULAMALARDA MARUZ KALINAN FETAL DOZLA Tablo 15 : Konvansiyonel röntgen ( X ışını ) uygulamalarında maruz kalınan tahmini fetal dozlar Uygulama Ortalama Doz ( mgy ) Maksimum Doz ( mgy ) Abdomen Toraks <0.01 <0.01 IVP, Lomber vertebralar Pelvis Kranium / Torakal <0.01 <0.01 vertebralar Tablo 16 : Floroskopi ve BT uygulamalarında maruz kalınan tahmini fetal dozlar Uygulama Ortalama Doz (mgy) Maksimum Doz (mgy) Baryum (üst GİS) Baryum enema Kranial BT <0.005 <0.005 Toraks BT Abdomen BT Pelvis BT GEBELİĞİN SONLANDIRILMASI Fetal dozun 100 mgy den düşük olduğu durumlarda radyasyon riski temel alınarak gebeliğin sonlandırılması uygun değildir. 500 mgy den yüksek dozlarda ciddi fetal hasar riski bulunmaktadır mgy arası fetal dozlarda ise olgu bazında değerlendirme yapılmalıdır. Tablo 17: Rutin Nükleer Tıp Uygulamalarında Maruz Kalınan Fetal Dozlar Uygulama Uygulanan aktivite (MBq) 1 mci = 37 Mbq Erken Gebelik Doz(mGy) 9ncu Ay Doz (mgy) Tc-99m Kemik Sint Akciğer Sint Karaciğer Kolloid Tiroid Sint Böbrek (DTPA) İşaretli eritrosit I-131 Tiroid Uptake GEBELİĞİN SONLANDIRILMASI Fetal dozun 100 mgy den düşük olduğu durumlarda radyasyon riski temel alınarak gebeleğin sonlandırılması uygun değildir. 500 mgy den yüksek dozlarda ciddi fetal hasar riski bulunmaktadır mgy arası fetal dozlarda ise olgu bazında değerlendirme yapılmalıdır. 15. LİSANS İŞLEMLERİ Lisans İşlemleri ile ilgili olarak Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği nin 50. maddesinde belirtilen hükümler uygulanır. Radyasyon Güvenliği Tüzüğü ve bu Yönetmelik kapsamına giren radyasyon kaynaklarının imal, ithal ve ihraç edilmesi, alınması, satılması, taşınması, depolanması, bakımı, onarımı, kurulması, sökülmesi, değiştirilmesi, radyasyon kaynaklarıyla çalışılabilmesi ve her türlü amaçla bulundurulması ve kullanılması için TAEK ten lisans alınması zorunludur. Bu lisans, başvurusu yapılan kaynakların Kurum tarafından onaylanan kişilerin sorumluluğu altında ve başvuruda belirtilen adresteki faaliyetini kapsar. Bu işler, diğer bakanlık ve/veya kuruluşlardan da izin, ruhsat veya bir belge alınmasını gerektiriyorsa, bunların verilmesi Kurum tarafından lisans verilmesi önkoşuluna bağlıdır. 7/2/1993 tarihli sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi ( ÇED ) Yönetmeliğine tabi olan faaliyetler için Çevre Bakanlığı nın olumlu kararı alınmadan lisans işlemi başlatılamaz. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği Madde 54: Lisans sahibi, radyasyon kaynağının bulunduğu ve kullanıldığı yerde veya lisans koşullarında herhangi bir değişiklik olması halinde, değişiklik yapılmadan önce en az 15 ( on beş ) gün içerisinde TAEK e yazılı başvuruda bulunmak zorundadır. 16. İLGİLİ TÜZÜK, YÖNETMELİK, YÖNERGE VE DİĞER KAYNAKLAR 1. Radyasyon Güvenliği Tüzüğü: 24\07\1985 tarihli ve 85\9727 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulmuştur. 2. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği: 24\03\2000 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır. 3. Radiation Protection, The University of Edinburgh Healthand Safety Policy 4. Riviere J, Fox MA. Radiation safety manual (version II). Enviromental Health and Safety Center, Radiation Safety Division, North Carolina State Universty. North Carolina, DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 19/22

20 5. Pregnancy and Medical Radiation 6. Togay YE.RSGD-TAEK TAEK radyoaktif madde kullanımından oluşan atıklara ilişkin yönetmelik 8. Marmara Üniversitesi Radyasyon Güvenlik El Kılavuzu 9. Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Hastane Radyasyon Güvenlik Komitesinin Kuruluş Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönerge 10. Nükleer Tanımlar Yönetmeliği; 9/9/1991 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. 11. Radyofarmasötik Yönetmeliği; 23/12/1993 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 12. Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Radyasyon Güvenliği Yönergesi; 2003, İzmir. 17. İLGİLİ TERİMLER Bilimsel danışma kurulu: 3153 nolu yasada tanımlanan radyasyonla çalışan 3 ana birimin ( Nükleer Tıp, Radyasyon Onkolojisi ve Radyoloji ) hekim ve medikal fizik uzmanlarından oluşur. Bulaşma: Herhangi bir maddenin yüzeyinde veya içinde ya da canlı varlıklarda istenmeyen radyoaktif madde birikimidir. Eşdeğer Doz: Birimi Sievert (Sv) olup radyasyonun türüne ve enerjisine bağlı olarak doku veya organda soğrulmuş dozun, radyasyon ağırlık faktörü ile çarpılmış halidir. Etkin doz: Birimi Sievert (Sv) olup insan vücudunda ışınlanan bütün doku ve organlar için hesaplanmış eşdeğer dozun, her doku ve organın doku ağırlık faktörleri ile çarpılması sonucunda elde edilen dozların toplamıdır. Lisans Sahibi: Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği hükümlerine göre verilen lisans belgesinde ismi belirtilen ve radyasyon güvenliği mevzuatının uygulanmasında Kuruma karşı sorumlu olan kişi Geçici Görevliler: Görev gereği denetimli ve gözetimli alanlarda geçici olarak veya arasıra bulunan kişilerdir. Görev Gereği Işınlanma: Bu Tüzük kapsamına giren faaliyetlerin yürütülmesi esnasında görev gereği maruz kalınan ışınlanmadır. Işınlanma: Görev gereği, tıbbi veya toplumsal olarak radyasyon uygulamasından veya kaynağından çıkan radyasyona maruz kalmadır. İzin: Radyasyon Güvenliği Tüzüğü kapsamına giren faaliyetlerden uygulama yöntemleri güvenli ve basit, ayrıca maruz kalınan radyasyon riski düşük olan uygulamaların yürütülmesi için sorumlu olacak kişilerin eğitim ve deneyimleri, radyasyon kaynağının teknik özellikleri ve radyasyon kaynağının bulunduğu yer ile ilgili koşulların radyasyon güvenliği açısından yeterli olduğunun TAEK tarafından belirlenmesi ile yapılan yetkilendirme sonucunda verilen belgedir. Lisans: Radyasyon Güvenliği Tüzüğü kapsamına giren faaliyetlerden uygulama yöntemleri güvenlik önlemleri alınmasını gerektiren, karmaşık, ayrıca maruz kalınan radyasyon riski yüksek olan uygulamaların yürütülmesi için sorumlu olacak kişilerin eğitim ve deneyimleri, radyasyon kaynağının bulunduğu yer ile ilgili koşulların radyasyon güvenliği açısından yeterli olduğunun TAEK tarafından belirlenmesi ile yapılan yetkilendirme sonucunda verilen belgedir. Radyasyon: Geçtikleri ortamda doğrudan veya dolaylı iyon çifti oluşturabilen enerjideki parçacık ve elektromanyetik dalga olup bu tüzükte kullanılan radyasyon terimi iyonlaştırıcı radyasyonu ifade eder. İyonlaştırıcı Radyasyon: Yolları üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak iyon oluşturma kapasitesinde olan elektromanyetik radyasyonlar, gama ve X-ışınları, alfa ve beta parçacıkları, yüksek hızlı elektronlar, nötronlar, protonlar ve diğer nükleer parçacıklardır. Radyasyon Güvenliği Uzmanı: Mühendislik veya Fen Bilimleri alanında aldığı temel eğitim üzerine radyasyon güvenliği alanında lisans üstü eğitimi veya radyasyon güvenliği ile ilgili olarak katıldığı yurt içi ve/veya yurt dışı eğitimi Kurum tarafından uygun görülüp onaylanan ve radyasyon güvenliği konusunda en az 4 (dört) yıllık deneyime sahip kişidir. Radyasyon Görevlisi: Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği 10. maddesinde belirtilen yıllık doza maruz kalma olasılığı bulunan ve bu yönetmeliğin 15. maddesinde belirtilen denetimli ve gözetimli alanlarda görevi gereği radyasyon kaynağı ile çalışan kişidir. Radyasyon Kaynağı: Radyoaktif maddeler ve radyasyon yayan veya üreten cihazlardır. Radyasyon Üreten Cihaz: Yüklü parçacık veya ağır iyonları hızlandırarak belirli güvenlik önlemleri içerisinde ve denetim altında iyonlaştırıcı radyasyon üretmek üzere yapılmış röntgen cihazları, betatron, lineer akseleratör, siklotron ve nötron jeneratörü gibi cihazlardır. Radyasyon Yayan Cihaz: Bir veya birkaç tür iyonlaştırıcı radyasyonu belirli güvenlik önlemleri içerisinde ve denetim altında yaymak amacıyla yapılmış olan ve radyoaktif madde içeren cihazdır. Radyasyon Korunması Sorumlusu: Radyasyon korunmasında temel güvenlik standartlarını yapılan işin niteliklerine göre uygulayacak, bu alanda eğitim ve deneyimi belgelenerek TAEK tarafından onaylanmış kişidir. Tıbbi Işınlanma: Tanı, tedavi ve tıbbi araştırma amacıyla yapılan radyasyon uygulamalarında, görevi gereği ışınlanmalar hariç, hastaların ve gönüllü hasta refakatçilerinin ışınlanmasıdır. Yetkilendirme: Radyasyon Güvenliği Tüzüğü kapsamına giren faaliyetlerin yürütülmresi için kişilerin ve uygulama koşullarının radyasyon güvenliği açısından yeterli olduğunun TAEK tarafından belirlenmesi sonucunda uygulanan işlemdir. Radyoaktivite: Kararsız atom çekirdeklerinin parçacıklı ve/veya elektromanyetik radyasyonlar yayınlamak sureti ile başka atom çekirdeklerine dönüşmesi olup birimi Becquerel'dir. Radyoaktif madde: Bir veya birden çok iyonlaştırıcı radyasyon yayarak çekirdekleri kendiliğinden bozunmaya uğrayan DOK.NO:GÖR.RH.01 YAYIN TAR: REV.NO:00 REV.TAR:-- Sayfa 20/22

RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI

RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ KOMİTESİ EL KİTAPÇIĞI 1. AMAÇ Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, T.C.Sağlık Bakanlığı na bağlı, bilimsel anlamda

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam Ve Yasal Dayanak

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam Ve Yasal Dayanak ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam Ve Yasal Dayanak Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Uludağ Üniversitesi Sağlık Kuruluşlarında (UÜ-SK) iyonlaştırıcı

Detaylı

Radyasyon Güvenliği Komitesi Çalışma Usul ve Esasları

Radyasyon Güvenliği Komitesi Çalışma Usul ve Esasları Radyasyon Güvenliği Komitesi Çalışma Usul ve Esasları İyonlaştırıcı radyasyonun uygulamalarının yapıldığı, nükleer tıp, radyasyon onkolojisi, ve radyoloji gibi en az 2 tanesinin yapıldığı devlet hastaneleri,

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB

RADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini

Detaylı

tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik ile

tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik ile 5.7.2012 tarih ve 28344 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik ile YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR. Sağlık Bakanlığından: KAMU SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN

Detaylı

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ RADYASYON GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ

İÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ RADYASYON GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ Sayfa No :1 / 7 1. Amaç Bu prosedürün amacı, Enstitümüzün Radyoterapi Ünitesinden hizmet alan hasta ve hasta yakınlarının, tüm radyasyon alanlarında çalışanlarının, ayrıca görevi gereği radyasyon alanlarında

Detaylı

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/6 1. AMAÇ Yakın Doğu

Detaylı

RADYOAKTİF MADDE KULLANIMINDAN OLUŞAN ATIKLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından Resmi Gazete Tarihi : 02/09/2004 Resmi Gazete Sayısı: 25572 BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

Özel İşlem Gerektirmeyen Radyoaktif Atıklara İlişkin Yönetmelik Başbakanlıktan:

Özel İşlem Gerektirmeyen Radyoaktif Atıklara İlişkin Yönetmelik Başbakanlıktan: Özel İşlem Gerektirmeyen Radyoaktif Atıklara İlişkin Yönetmelik Başbakanlıktan: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı halka, çalışanlara ve çevreye zarar vermeyecek

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar NSAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ İLE DOZ AŞIMINDA ALINACAK TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ

İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ İçerik Türkiye de Radyasyon Kaynakları Radyasyona Maruz Kalma Çeşitleri Temel Güvenlik Standartları Doz Sınırları

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ SENATO KARARI Karar Tarihi:12.03.2010 Toplantı Sayısı:05 Sayfa:1 Erciyes Üniversitesi Hastaneleri Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kuruluş ve Çalışma Esasları hk. 2010.005.039 - Erciyes Üniversitesi

Detaylı

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Radyasyonun Keşfi 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından X-ışınlarının keşfi yapılmıştır. Radyasyonun Keşfi 1896 yılında

Detaylı

T.C KAHRAMANMARAġ SÜTÇÜĠMAM ÜNĠVERSĠTESĠ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ

T.C KAHRAMANMARAġ SÜTÇÜĠMAM ÜNĠVERSĠTESĠ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ T.C KAHRAMANMARAġ SÜTÇÜĠMAM ÜNĠVERSĠTESĠ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ RADYASYON SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ KSÜ ARAġTIRMA VE UYGULAMA HASTANESĠ RADYASYON SAĞLIĞI

Detaylı

RADYOAKTİF MADDE KULLANIMINDAN OLUŞAN ATIKLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK

RADYOAKTİF MADDE KULLANIMINDAN OLUŞAN ATIKLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK RADYOAKTİF MADDE KULLANIMINDAN OLUŞAN ATIKLARA İLİŞKİN YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarih/Sayı 02.09.2004 / 25571 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin, amacı radyoaktif

Detaylı

1. AMAÇ: 4. KISALTMALAR: EKK : Enfeksiyon Kontrol Komitesi SHKS : Sağlıkta Hizmet Kalite Standartları 5. UYGULAMA:

1. AMAÇ: 4. KISALTMALAR: EKK : Enfeksiyon Kontrol Komitesi SHKS : Sağlıkta Hizmet Kalite Standartları 5. UYGULAMA: Kalite Yönetim Birimi SAYFA NO 1 / 5 1. AMAÇ: Hastanemizdeki; sağlıkta hizmet kalite standartları ve kalite yönetim sistemine uygunluğunun; sürekliliğini, yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için, planlanmış

Detaylı

Türkiye de Radyasyon Güvenliği Komiteleri

Türkiye de Radyasyon Güvenliği Komiteleri Türkiye de Radyasyon Güvenliği Komiteleri Yrd. Doç. Dr. Ayşegül YURT Dokuz Eylül Üniversitesi 1. ULUSAL RADYASYONDAN KORUNMA KONGRESİ 19-21 KASIM 2015, ANKARA Radyasyon Güvenliği Komiteleri (RGK) 2690

Detaylı

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ "RADYASYON GÜVENLİĞİ ÜST KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanımlar

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ ÜST KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanımlar SELÇUK ÜNİVERSİTESİ "RADYASYON GÜVENLİĞİ ÜST KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- Bu yönerge, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA

İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi sibel.turkes@taek.gov.tr İçerik Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Detaylı

İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA

İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi sibel.turkes@taek.gov.tr İçerik Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Detaylı

RADYASYON VE RADYASYONDAN KORUNMA

RADYASYON VE RADYASYONDAN KORUNMA RADYASYON VE RADYASYONDAN KORUNMA Mehmet YÜKSEL Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı MADDENİN YAPISI (ATOM) Çekirdek Elektronlar RADYASYON NEDİR? Radyasyon; iç dönüşüm geçiren

Detaylı

T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ

T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ KODU: YÖN.PR.09 YAYINLAMA TARİHİ: 21.04.2014 REVİZYON TARİHİ: 00 REVİZYON NO: 00 SAYFA SAYISI:05 1. AMAÇ:

Detaylı

Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı

Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 04.09.2012 Madde 5.5.3; 5.6 ve 5.7 de radyasyon çukuru ve 01 çukurun radyoaktivitesinin ölçümü ile ilgili tarifleme yapıldı. 11.09.2012 Radyoaktif Bekletme

Detaylı

TIPTA RADYASYONDAN KORUNMA

TIPTA RADYASYONDAN KORUNMA TIPTA RADYASYONDAN KORUNMA 1. Ulusal Radyasyondan Korunma Kongresi İş Sağlığı ve Güvenliğinde Temel Radyasyondan Korunma Kursu Prof. Dr. Doğan BOR Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği

Detaylı

Radyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar. Dr. Halil DEMİREL

Radyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar. Dr. Halil DEMİREL Radyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar Dr. Halil DEMİREL Radyasyon, Radyoaktivite, Doz ve Birimler Çekirdek Elektron Elektron Yörüngesi Nötron Proton Nükleon Atom 18.05.2011 TAEK - ADHK 2

Detaylı

Radyasyon Güvenliği Mevzuatı

Radyasyon Güvenliği Mevzuatı Radyasyon Güvenliği Mevzuatı, Salih Gürdallı Ph.D 1.RADYOTERAPİ TEKNİKERLERİ DERNEĞİ KONGRESİ 10-12 MAYIS 2013 Dream Hill Hotel-İSTANBUL GİRİŞ Kanun,Tüzük ve Yönetmelik İlişkisi Yürürlükte Olan Kanun,Tüzük

Detaylı

ALARA RGD RKS SINAVI ÇALIŞMA SORULARI

ALARA RGD RKS SINAVI ÇALIŞMA SORULARI 1) Radyoaktivite nedir? ALARA RGD RKS SINAVI ÇALIŞMA SORULARI a. Çekirdeğin enerji açığa çıkararak 2 farklı atoma bölünmesidir b. Atomun yörünge elektronlarından birinin koparılmasıdır. c. Karasız atom

Detaylı

RADYASYONDAN KORUNMA. Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi

RADYASYONDAN KORUNMA. Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi 1 RADYASYONDAN KORUNMA Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi 2 Sunum İçeriği Radyasyon birimleri Radyasyonun biyolojik etkileri Radyasyondan Korunmada Prensipleri Doz sınırlamaları Radyoterapide

Detaylı

İçerik. İçerik. Radyasyon. Radyasyon güvenliği ve radyasyondan korunma yöntemleri

İçerik. İçerik. Radyasyon. Radyasyon güvenliği ve radyasyondan korunma yöntemleri İçerik Radyasyon güvenliği ve radyasyondan korunma yöntemleri Dr. Zeynep Yazıcı Uludağ Üniversitesi, Radyoloji AD Radyasyon ve iyonlaştırıcı radyasyon nedir? İyonlaştırıcı radyasyonun biyolojik İyonlaştırıcı

Detaylı

Bölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER Maddede Radyasyon Tahribatı Radyasyon Birimleri Radyasyonun Zararları Maddede Radyasyon Tahribatı Madde tarafından absorbe

Detaylı

2-KAPSAM Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Baştabipliği nde verilen tüm görüntüleme hizmetlerini kapsar.

2-KAPSAM Kahramanmaraş Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Baştabipliği nde verilen tüm görüntüleme hizmetlerini kapsar. 1-AMAÇ Görüntüleme hizmetleri sunumunda hasta ve çalışan güvenliği dikkate alınarak, teknik personel ve cihazlar göz önüne alınarak radyoloji ünitesinden alınan hizmetin kalitesini arttırmaktır. 2-KAPSAM

Detaylı

RADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK.

RADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. RADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. RADYASYON ÇALIŞANLARI VE BİLİNMESİ GEREKENLER RADYASYON TANIMI: DALGA VE TANECİK ÖZELLİKTE UZAYDA DOLAŞAN ENERJİ PAKETİ.

Detaylı

ÖZEL UNCALI MEYDAN HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI

ÖZEL UNCALI MEYDAN HASTANESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI Sayfa No: 1/5 ların yaralanma riskinin azaltılması Hastanelerimizde kesici ve delici alet yaralanmalarını önlemeye yönelik düzenlemelerin yapılması -Enfeksiyon Kontrol tedavisini sağlayan tüm sağlık personeli

Detaylı

Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma. Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi

Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma. Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi Endüstride Nükleer Teknikler Radyoaktif izleyiciler Radyasyonla Ölçüm Cihazları

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. MON.TALYUM-201 berrak ve renksiz bir çözeltidir. 1 ml enjeksiyonluk çözelti içinde 37 MBq Talyum-201 ( 201 Tl) radyonüklidi içerir.

KULLANMA TALİMATI. MON.TALYUM-201 berrak ve renksiz bir çözeltidir. 1 ml enjeksiyonluk çözelti içinde 37 MBq Talyum-201 ( 201 Tl) radyonüklidi içerir. KULLANMA TALİMATI MON.TALYUM-201 I.V. enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Her bir flakondaki talyum klorür ( 201 Tl) aktivitesi kalibrasyon tarih ve saatinde 37 MBq/mL dir. Damar içine uygulanır. Etkin

Detaylı

İçerik. Radyasyon Güvenliği Mevzuatı 18/11/2015 TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU KANUNU. Doz Sınırlama Sistemi ve Temel Güvenlik Standartları

İçerik. Radyasyon Güvenliği Mevzuatı 18/11/2015 TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU KANUNU. Doz Sınırlama Sistemi ve Temel Güvenlik Standartları İçerik Radyasyon Güvenliği Mevzuatı Prof.Dr.Nail Bulakbaşı TAEK Kanunu Radyasyon Güvenliği Tüzüğü Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği İlgili Diğer Kurumların Mevzuatları Doz Sınırlama Sistemi ve Temel Güvenlik

Detaylı

T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI HAZIRLAYANLAR:

T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI HAZIRLAYANLAR: T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI 2018 HAZIRLAYANLAR: Dr. Yusuf Ziya TAN Dr. Nilüfer AYLANÇ Dr.Ozan KARATAĞ Dr. Mustafa REŞORLU 1 Ġçindekiler

Detaylı

Radyasyon yayan cihazların bulunduğu alanlara yönelik düzenleme yapılmalıdır.

Radyasyon yayan cihazların bulunduğu alanlara yönelik düzenleme yapılmalıdır. Radyasyon yayan cihazların bulunduğu alanlara yönelik düzenleme yapılmalıdır. Radyasyon yayan cihazların bulunduğu alanların Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan (TAEK) lisansı bulunmalıdır. Radyasyon yayan

Detaylı

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.

Doz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir. Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan

Detaylı

TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ

TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ TIPTA TEDAVİ AMACIYLA KULLANILAN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARINI İÇEREN TESİSLERE LİSANS VERME YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih/Sayı: 21.07.1996/21997 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak,Tanımlar Amaç

Detaylı

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Endüstriyel Uygulamalar Radyasyon endüstriyel alanda oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Örneğin, X ve gama ışınlarından

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ Karar Tarihi : 26/11/2013 Toplantı Sayısı : 375 Karar Sayısı : 3176 ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ 3176- Ankara Üniversitesi Radyasyon Güvenliği Üst Kurulu ve Bağlı Komiteler Kuruluş ve Çalışma

Detaylı

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ ELKİTABI

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ ELKİTABI TRAKYA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ ELKİTABI 2009 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİĞİ ELKİTABI HAZIRLAYANLAR Uzm. Fiz. Şule PARLAR Uzm. Fiz. Alev ERGÜLEN Radyasyon Onkolojisi

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 05.07.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28344 SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Detaylı

Bölüm 7 Radyasyon Güvenliği. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 7 Radyasyon Güvenliği. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 7 Radyasyon Güvenliği Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU RADYASYON NEDİR? Radyasyon, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçiminde enerji yayılımı ya da aktarımıdır. RADYASYON ÇEŞİTLERİ İYONLAŞTIRICI

Detaylı

ÇALIŞTAY İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE RADYASYONDAN KORUNMANIN YERİ VE ÖNEMİ. Prof. Dr. Doğan Bor

ÇALIŞTAY İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE RADYASYONDAN KORUNMANIN YERİ VE ÖNEMİ. Prof. Dr. Doğan Bor ÇALIŞTAY İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE RADYASYONDAN KORUNMANIN YERİ VE ÖNEMİ 11, Ekim, 2014 Antalya Radyasyondan Korunma Uzmanlığı Eğitim programları ve Uygulamaları Prof. Dr. Doğan Bor RADYASYON Yaşamın

Detaylı

HAZIRLAYAN MELEK YAĞCI EĞİTİM HEMŞİRESİ

HAZIRLAYAN MELEK YAĞCI EĞİTİM HEMŞİRESİ HAZIRLAYAN MELEK YAĞCI EĞİTİM HEMŞİRESİ ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ Tüm sağlık çalışanlarının güvenli ortamlarda ve yüksek motivasyonla çalışmalarının sağlanması için 14.05.2012 tarihinde çalışan güvenliğinin sağlanmasına

Detaylı

STERINaF [18F] 250 MBq/ml enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Damar içine uygulanır.

STERINaF [18F] 250 MBq/ml enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Damar içine uygulanır. STERINaF [F] 250 MBq/ml enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Damar içine uygulanır. STERINaF [F] 250 MBq/ml enjeksiyonluk çözelti içeren flakon 1 m l si kalibrasyon tarih ve saatinde 250 MBq/ml sodyum florür

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. %0.9 NaCI, hacim tamamlayıcı olarak kullanılmaktadır.

KULLANMA TALİMATI. %0.9 NaCI, hacim tamamlayıcı olarak kullanılmaktadır. KULLANMA TALİMATI MON.NaF ( 18 F) 250 MBq /ml i.v. enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Damar içine uygulanır. Çözeltinin 1ml si kalibrasyon tarih ve saatinde 250 MBq (20,3 mci) /ml Sodyum florür ( 18 F)

Detaylı

Radyasyondan Korunma Prensipleri ve Yönetmelikler Dr. Emin GÜNGÖR

Radyasyondan Korunma Prensipleri ve Yönetmelikler Dr. Emin GÜNGÖR Radyasyondan Korunma Prensipleri ve Yönetmelikler Dr. Emin GÜNGÖR İçerik Radyasyon Nedir? Radyasyonun Biyolojik Etkileri Radyasyondan Korunma Yapay kaynaklardan toplum ışınlanmaları Radyasyon etkilerinin

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Güz Dönemi (2. Dönem) Hizmet İçi Eğitim Programı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Güz Dönemi (2. Dönem) Hizmet İçi Eğitim Programı BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ 2017 Güz Dönemi (2. Dönem) Hizmet İçi Eğitim Programı RADYASYON GÜVENLİĞİ Hazırlayan: Ufuk CENGİZ ( Radyoloji Teknikeri ) Hastanemizde Kullanılan

Detaylı

Ani ışınlanmalar Sürekli ışınlanmalar DÖRDÜNCÜ KISIM - Lisans, İzin, Denetim, Kayıtlar BİRİNCİ BÖLÜM - Lisans Lisans yükümlülüğü Lisans başvurusu

Ani ışınlanmalar Sürekli ışınlanmalar DÖRDÜNCÜ KISIM - Lisans, İzin, Denetim, Kayıtlar BİRİNCİ BÖLÜM - Lisans Lisans yükümlülüğü Lisans başvurusu RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih/Sayı: 24.03.2000/23999 İçindekiler: BİRİNCİ KISIM - Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet Amaç Kapsam Dayanak Tanımlar Muafiyetler Muafiyet sınırları

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU. Zorunlu Ders Meslek Dersi Seçmeli Ders DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR. Bireysel Öğrenme Süresi (Proje, Ödev, Araştırma, İş Yeri Eğitimi)

DERS BİLGİ FORMU. Zorunlu Ders Meslek Dersi Seçmeli Ders DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR. Bireysel Öğrenme Süresi (Proje, Ödev, Araştırma, İş Yeri Eğitimi) DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA

Detaylı

Türkiye de Kişisel Dozimetri Hizmeti

Türkiye de Kişisel Dozimetri Hizmeti 1. ULUSAL RADYASYONDAN KORUNMA KONGRESİ 19-21 Kasım 2015 Türkiye de Kişisel Dozimetri Hizmeti Dr. Çiğdem YILDIZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Sağlık Fiziği Bölümü

Detaylı

Sağlık Fiziği. 1. Bölüm

Sağlık Fiziği. 1. Bölüm Sağlık Fiziği 1. Bölüm Tıbbi Uygulamalar Tanı Radyasyon başta Radyoloji olmak üzere, Nükleer Tıp, Radyoterapi ve çeşitli tıp dallarında tanı amaçlı kullanılmaktadır. En yüksek oranda tanı amaçlı kullanımı

Detaylı

Doz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı

Doz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Doz azaltma teknikleri RADYOLOJİDE ZIRHLAMA Radyasyondan korunma parametreleri Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Süre Mesafe Zırhlama Süre Mesafe Doz = (Doz Şiddeti)x(Süre) Bir ölçüm cihazının 50 µsv/saat lik radyasyon

Detaylı

Radyoloji çalışanlarının 7 saat olan çalışma süresi 8 saate çıkarılabilir mi?

Radyoloji çalışanlarının 7 saat olan çalışma süresi 8 saate çıkarılabilir mi? Radyoloji çalışanlarının 7 saat olan çalışma süresi 8 saate çıkarılabilir mi? RADYOLOJİ ÇALIŞANLARININ ÇALIŞMA ŞARTLARINI DÜZENLEYEN MEVZUAT Radyasyon kaynakları ile çalışanlara ilişkin olarak, sağlıkla

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI

RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI Giresun Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Devlet Hastanesi Doküman No HKS RHB 18 Yayın Tarihi 07/03/2014 Revizyon No 00 RADYASYON GÜVENLİĞİ EL KİTABI Revizyon -- Tarihi Sayfa No 1/59 HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN

Detaylı

RADYOAKTİF KAYNAK İÇEREN PARATONERLERİN SÖKÜLMESİ VE TAŞINMASINA İLİŞKİN KILAVUZ

RADYOAKTİF KAYNAK İÇEREN PARATONERLERİN SÖKÜLMESİ VE TAŞINMASINA İLİŞKİN KILAVUZ RADYOAKTİF KAYNAK İÇEREN PARATONERLERİN SÖKÜLMESİ VE TAŞINMASINA İLİŞKİN KILAVUZ RSGD-KLV-002 TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU İÇİNDEKİLER 1. KILAVUZUN AMACI... 1 2. RADYOAKTİF KAYNAK İÇEREN PARATONERLER...

Detaylı

Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası

Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası İÇERİK - İYONLAŞTIRICI RADYASYON Endüstriyel Uygulamalar Medikal Uygulamalar Diğer

Detaylı

RADYASYON KAYNAKLARI VE RADYASYONDAN KORUNMA

RADYASYON KAYNAKLARI VE RADYASYONDAN KORUNMA RADYASYON KAYNAKLARI VE RADYASYONDAN KORUNMA SABRİ HIZARCI Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi RADYASYON NEDİR? ENERJİDİR Yaşamımızın doğal bir parçasıdır. Radyasyon Türleri

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI KOD YÖN.PL.06 YAY. TAR OCAK 2013 REV.TAR OCAK REV. NO 02 SYF. NO 1/5 S. NO PLANLANAN FAALİYET SORUMLULAR PLANLANAN FAALİYET DÖNEM Her doktor ve hemşire odasında el hijyeni malzemeleri (alkol bazlı el antiseptikleri,

Detaylı

KOMİTE ÇALIŞMA TALİMATI

KOMİTE ÇALIŞMA TALİMATI 1.AMAÇ: Hastanesindeki komisyonların; hizmet kalite standartları ve kalite yönetim sistemine uygunluğunun; sürekliliğini, yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için, planlanmış aralıklarla yapılan toplantıların

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ BARIŞ ÜNLÜ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ

RADYASYON GÜVENLİĞİ BARIŞ ÜNLÜ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ RADYASYON GÜVENLİĞİ BARIŞ ÜNLÜ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ Radyasyon Nedir? Radyasyon veya ışınım, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçiminde ki enerji yayımı ya da aktarımıdır.radyoaktif maddelerin

Detaylı

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi;

Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; Laboratuvarda çalışılan tüm test ve uygulamaları içeren rehber hazırlanmalıdır. Test ve uygulama rehberi; o Örnek türünü, o Örnek kabul ve ret kriterlerini, o Örnek alımı ile ilgili kuralları, o Örneklerin

Detaylı

RİSK ANALİZİ TALİMATI

RİSK ANALİZİ TALİMATI AĞRI İL AMBULANS SERVİSİ BAŞHEKİMLİĞİ RİSK ANALİZİ TALİMATI DÖK. KOD NO : AĞRI-112-YÖN-TL- 22 YAY. TRH: 31.02.2014 REV.TRH: REV.NO: SA YFA NO: 5 1. AMAÇ: Ağrı İl Ambulans Servisi Başhekimliğinde hizmet

Detaylı

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ Dr. Fatma IŞIK COŞKUNSES İSG Uzmanı / İSGÜM Kimyasal maddeler sanayimizin ve günlük yaşantımızın içinde bir çok alanda

Detaylı

5 Temmuz 2012 PERŞEMBE. Resmî Gazete. Sayı : 28344 YÖNETMELİK. Sağlık Bakanlığından: SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE

5 Temmuz 2012 PERŞEMBE. Resmî Gazete. Sayı : 28344 YÖNETMELİK. Sağlık Bakanlığından: SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE 5 Temmuz 2012 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28344 YÖNETMELİK Sağlık Bakanlığından: SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI

Detaylı

TEHLİKELİ MADDE YÖNETİM PROSEDÜRÜ. KOD:STK.PR.02 Y. Tarihi: 31.05.2013 Sayfa No: 5/5 Rev. T.:15.07.2013 Rev. No: 01

TEHLİKELİ MADDE YÖNETİM PROSEDÜRÜ. KOD:STK.PR.02 Y. Tarihi: 31.05.2013 Sayfa No: 5/5 Rev. T.:15.07.2013 Rev. No: 01 1. AMAÇ: Tehlikeli Maddelerin Güvenli Taşınması, Depolanması, Kullanılması, Dökülmesi ile Tehlikeli Maddelere Maruz Kalınması Durumunda yapılması Gerekenler ve Eğitimi İçin Standart Bir Yöntem Belirlemektir.

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ PROGRAMI TALİMATI KOD.GÖR.TL.02 YAY.TRH. MAYIS 2010 REV.TRH. EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:1/8

RADYASYON GÜVENLİĞİ PROGRAMI TALİMATI KOD.GÖR.TL.02 YAY.TRH. MAYIS 2010 REV.TRH. EYLÜL 2012 REV NO:1 SAYFA NO:1/8 1. AMAÇ:Bu programın amacı radyoloji departmanında iyonlaştırıcı radyasyon ve etkilerine karşı çalışanların, hastaların ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır. 2. KAPSAM:Radyasyon kaynakları ile

Detaylı

KORUYUCU EKİPMAN KULLANMA TALİMATI

KORUYUCU EKİPMAN KULLANMA TALİMATI YÖN.TL.26 28.05.2013 14.01.2014 01 1/6 1.0 AMAÇ: sağlık hizmetleri ile ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşların önlenmesi amacıyla sağlık personeli,hasta,hasta refakatçileri ve ziyaretçiler için uygun

Detaylı

KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK KANSEROJEN VEYA MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Amaç Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek

Detaylı

Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyon nedir? «Yüksek hızlı partiküller ya da dalgalar şeklinde yayılan enerji» Radyasyon kaynakları 1- Doğal kaynaklar 2- Yapay kaynaklar

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ 12.09.2013 0 0 1 / 5 AMAÇ Hastanemizde, çalışan güvenliği ile ilgili risklerin azaltılması için çalışan güvenliği kültürünün geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına, bunu tesis edecek uygun yöntem ve

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PLANI KOD YÖN.PL.04 YAY.TAR. 15.02.20 REV.TAR. SIRA NO 1 ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ HEDEFİ El Hijyenine bağlı risklerin azaltılması PLANLANAN FAALİYETLER El hijyeni malzemelerine tüm personelin her zaman ulaşabilirliğini

Detaylı

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü meric@ankara.edu.tr Proton (pozitiv yük) Nötron (yüksüz) Elektron (negativ yük) Prof. Dr. Niyazi MERİÇ 2 Prof. Dr. Niyazi MERİÇ ÇEKİRDEKTE

Detaylı

RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE

RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE Amaç MADDE 1- (1) Bu yönergenin amacı, havayoluyla taşınan radyoaktif madde içeren paketlerin havaalanlarında geçici

Detaylı

HEKİM, TEKNİKER VE TEKNİSYENLERİN RADYASYONDAN KORUNMA SORUMLULUKLARI

HEKİM, TEKNİKER VE TEKNİSYENLERİN RADYASYONDAN KORUNMA SORUMLULUKLARI HEKİM, TEKNİKER VE TEKNİSYENLERİN RADYASYONDAN KORUNMA SORUMLULUKLARI Dr. Gökçe Kaan Ataç 1 GENEL KURALLAR Kendimi Süre Uzaklık Örtü Hastamı Gerekçelendir Optimize et Referans dozlar 2 BEYAZ SAYFALAR 3

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ

RADYASYON GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ 2883 RADYASYON GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 24/7/1985, No : 85/9727 Dayandığı Kanunun Tarihi : 9/7/1982, No : 2690 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 7/9/1985, No : 18861 Yayımlandığı

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ TALİMATI

RADYASYON GÜVENLİĞİ TALİMATI KODU: GÖR.TL.3 YAYIN TARİHİ : MART 213 REVİZYON TARİHİ: REVİZYON NO: SAYFA NO:1/5 1. AMAÇ:Bu programın amacı radyoloji departmanında iyonlaştırıcı radyasyon ve etkilerine karşı çalışanların, hastaların

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet

RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih: 24.03.2000; Sayı: 23999 BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına

Detaylı

RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE

RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE RADYOAKTİF MADDE İÇEREN PAKETLERİN HAVAALANLARINDA GEÇİCİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNERGE Amaç MADDE 1- (1) Bu yönergenin amacı, havayoluyla taşınan radyoaktif madde içeren paketlerin havaalanlarında geçici

Detaylı

Biyosidal Ürünlerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Biyosidal Ürünlerde İş Sağlığı ve Güvenliği ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Biyosidal Ürünlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Deniz BOZ ERAVCI Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzmanı 1 İçerik - İş Sağlığı ve Güvenliği - İlgili

Detaylı

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ MİKROBİYOLOJİ LABORATUVAR HİZMETLERİ Laboratuvarda çalışılan tüm testleri içeren test rehberi bulunmalıdır. Test rehberi; Örneklerin çalışılma zamanını, Örnek türünü, Ön hazırlık işlemi gerektiren testlere

Detaylı

Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına karşı kişilerin ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır.

Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına karşı kişilerin ve çevrenin radyasyon güvenliğini sağlamaktır. RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarih/Sayı: 24.03.2000 / 23999 BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, Muafiyet Amaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına

Detaylı

BİYOKİMYA LABORATUVAR HİZMETLERİ

BİYOKİMYA LABORATUVAR HİZMETLERİ BİYOKİMYA LABORATUVAR HİZMETLERİ Laboratuvarda çalışılan tüm testleri içeren test rehberi bulunmalıdır. Test rehberi; Örneklerin çalışılma zamanını, Örnek türünü, Ön hazırlık işlemi gerektiren testlere

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELER KURUMU BURSA KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ORHANELİ İLÇE DEVLET HASTANESİ

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELER KURUMU BURSA KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ORHANELİ İLÇE DEVLET HASTANESİ GÖRÜNTÜLEME HİZMETLERİ BÖLÜM UYUM REHBERİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU BURSA İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ ORHANELİ İLÇE DEVLET HASTANESİ Doküman Kodu Yayın Tarihi

Detaylı

İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE İŞ HİJYENİ

İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE İŞ HİJYENİ İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE İŞ HİJYENİ Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi Tel: +90 312 295 88 09 Fax: +90 295 89 56 İçerik Ayrıntılı

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ-4 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni-4 Işınlar İyonizan olmayan ışınlar İyonizan ışınlar Eşik değerler 1 Işınlar

Detaylı

YIKIM ONARIM VE YAPIM ÇALIŞMALARINDA ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI

YIKIM ONARIM VE YAPIM ÇALIŞMALARINDA ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI Dok No: ENF.TL.030 Yayın tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/no: -/0 Sayfa No: 1 / 6 1.0 AMAÇ: Bu talimatın amacı Özel VİTALE Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi ve Polikliniklerinde yapılan yapım, yıkım, onarım

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik* (*26/12/2003 tarih ve 25328 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır)

Detaylı

RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ

RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete: 31.7.2010-27658 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 -(1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ ÇALIŞMA TALİMATI

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ ÇALIŞMA TALİMATI Sayfa No 1 / 5 Hazırlayan İnceleyen Onaylayan Enfeksiyon Kontrol Komitesi Kalite Yönetim Temsilcisi Başhekim 1.AMAÇ Ümraniye Eğitim Araştırma Hastanesi nde sağlık hizmetleri ile ilişkili enfeksiyonların

Detaylı

RADYASYON GÜVENLĠĞĠNĠN SAĞLANMASI PROSEDÜRÜ

RADYASYON GÜVENLĠĞĠNĠN SAĞLANMASI PROSEDÜRÜ Doküman Kodu: GÖR.PR.02 Yayın Tarihi:Ağustos 2013 Revizyon Tarihi:- Revizyon No:0 Sayfa No:1/1 1.Amaç: : Bu prosedürün amacı, hastanemizde iyonlaştırıcı radyasyon ışınmalarına karşı kişilerin ve çevrenin

Detaylı

İÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1. Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar...

İÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1. Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar... İÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1 Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar...3 Bölüm 2: İyonlaştırıcı Radyasyonlar Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor?...7

Detaylı

DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ TEMEL RADYASYON BİLGİSİ TESTİ

DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ TEMEL RADYASYON BİLGİSİ TESTİ DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RADYASYON GÜVENLİK KOMİTESİ TEMEL RADYASYON BİLGİSİ TESTİ 1. Elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimine... denir. A) Bileşik B) Molekül

Detaylı

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ. Hanifi AKTAŞ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI PERFORMANS YÖNETİMİ VE KALİTE GELİŞTİRE DAİRE BAŞKANLIĞI 14 AGUSTOS 2009/ANKARA

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ. Hanifi AKTAŞ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI PERFORMANS YÖNETİMİ VE KALİTE GELİŞTİRE DAİRE BAŞKANLIĞI 14 AGUSTOS 2009/ANKARA ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ Hanifi AKTAŞ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI PERFORMANS YÖNETİMİ VE KALİTE GELİŞTİRE DAİRE BAŞKANLIĞI 14 AGUSTOS 2009/ANKARA SUNUM PLANI Çalışan Güvenliği Nedir? Yasal Düzenlemeler Hizmet Kalite

Detaylı

MEDİKAL FİZİĞİN GÜNCEL DURUMU VE ÖZLÜK HAKLARI RADYOLOJİ GÖRÜŞÜ

MEDİKAL FİZİĞİN GÜNCEL DURUMU VE ÖZLÜK HAKLARI RADYOLOJİ GÖRÜŞÜ MEDİKAL FİZİĞİN GÜNCEL DURUMU VE ÖZLÜK HAKLARI RADYOLOJİ GÖRÜŞÜ Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Medikal Fizik AD. XV. Ulusal Medikal Fizik Kongresi, 2015 Trabzon Ülkemizde Tıp alanındaki

Detaylı

YÖNETMELİK. Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELİK. Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ YÖNETMELİK Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: RADYASYON GÜVENLİĞİ DENETİMLERİ VE YAPTIRIMLARI YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, radyasyon

Detaylı