YOĞUN BAKIMDA İLETİŞİM KURULAMAYAN HASTAYA YAKLAŞIM. Hazırlayan: Fulya BATMAZ

Transkript

1 YOĞUN BAKIMDA İLETİŞİM KURULAMAYAN HASTAYA YAKLAŞIM 1 Hazırlayan: Fulya BATMAZ

2 İÇERİK 2 Yoğun Bakım Üniteleri Yoğun Bakım Hemşiresi YBÜ Hasta- Hemşire İletişimini Engelleyen Faktörler Yoğun Bakımda Özelleşmiş Hasta Grupları Bilinci Kapalı Hasta İle İletişim Entübe Hasta İle İletişim Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hastanın Ailesiyle İletişim

3 Yoğun Bakım Üniteleri 3 Yaşamı Tehtit Eden Hastalıkların Yaşam Fonksiyonlarının Desteklendiği Hasta Yakın Takip Ve Tedavisinin İleri Teknoloji İle Sağlandığı Bakım Ekibi İle Özel Tedavi Yöntemlerinin Uygulandığı Karmaşık Biyomedikal Cihazların Bulunduğu Multidisipliner Yaklaşım Gerektiren Birimlerdir (1).

4 Yoğun Bakım Hemşiresi 4 Acil Tıbbi Müdahale Yapabilen Hasta Gereksinimlerine Özverili Ekip Çalışmasına Uygun Değişiklikleri Gözlemleyip, Değerlendirebilen Hastanın İyileşme Sürecinde Önemli Kararlar Alan Bir Sağlık Profesyonelidir(2,3).

5 5 Yoğun Bakımda Özelleşmiş Hasta Grupları Bilinci Açık Bilinci Kapalı Entübe-Bilinci Açık Entübe- Bilinci Kapalı(4)

6 6

7 7 Ybü Hasta- Hemşire İletişimini Engelleyen Faktörler Sağlık Personeline Ait Faktörler Hastaya Ait Faktörler Çevreye Ait Faktörler(4)

8 8 Sağlık Personeline Ait Faktörler İletişimde İsteksizlik Sözel Olmayan İletişim Yöntemlerini Kullanamama Sadece Fizyolojik Değerlendirme Yapılıp, Psikolojik Durumun Göz Ardı Edilmesi Deneyim Eksikliği

9 9 Sağlık Personeline Ait Faktörler İş Yükü Fazlalığı Hastanın Sağlık Durumundaki Belirsizlikler Ekip İçi İletişimde, Görev Ve Sorumlulukları Yerine Getirmedeki Eksiklikler(4)

10 10 Hastaya Ait Faktörler Hastanın Bilincinde Azalma Sedasyon Depresyon Korku (ölüm-ayrılma-ani)

11 11 Hastaya Ait Faktörler Hareket Kısıtlılığı Yakınlarından Ayrılma-Başkalarına Muhtaç Olma Ziyaret Kısıtlılığı Entübasyon-Trakeostomi ve Ventilasyon (4,5)

12 12 Çevreye Ait Faktörler Karmaşık Cihazların Varlığı-Çıkardığı Sesler Çok Sayıda Hizmet Veren Personel Konsültasyonlar; Giriş-Çıkışlar

13 13 Çevreye Ait Faktörler Yoğun Bakımda Olan Her Şeyi Duyma Mahremiyetin Yeterince Sağlanamaması Gece- Gündüz Kavramının Karışması (4)

14 14 Bilinci Kapalı Hasta İle İletişim Bilinç Nedir Bireyin Kendisinden ve Çevresinden Haberdar Olma Durumu (6)

15 15 Bilinç Kaybı Neden kapanır Organik bir bozukluğun varlığı Hastaya sedasyon verilmesi (6)

16 16 Bilinci Kapalı Hasta İle İletişim Temel Yaklaşım Nasıl Olmalı-1 Hastanın Duyduğu Unutulmamalı-Bilinçsiz Hasta Yoktur Varsayımı Benimsenmeli (En Son Duyma Yitirilir Hastaya İsmi İle Hitap Edilip, Basit Cümlelerle İletişim Kurulmalı (7)

17 17 Bilinci Kapalı Hasta İle İletişim Temel Yaklaşım Nasıl Olmalı-2 İletişim Tek Yönlü Olmasına Rağmen Hastanın Sözel Olmayan Sinyalleri Anlaşılmaya Çalışılmalı Hasta İle İletişime Geçmenin Diğer Yolları Aranmalı (Tanıdık Ses-Jesus ve Ark Rock/Klasik/Doğa Sesleri/Aile-Arkadaş Sesleri) (8)

18 18 Bilinç Kaybı Yaşayan Hastada Sözel İletişim Azlığında Yada Yokluğunda Korku Kaygı Depresyon Halüsinasyon Deliryum (9) Hemşireler bu reaksiyonları tanıma, önleme ve hastanın oryante olmasını sağlamada önemli noktadadır

19 19 Bilinci Kapalı Hasta-Dokunma İlgi, Destek, Empati, Anlayış Mesajları İletilebilir Korku, Anksiyete, Kontrol Kaybı Azaltılabilir Uzun Süre Bilinci Kapalı Hastaya Bakan Hemşire Desteklenmelidir (10)

20 20 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM Entübe ve Bilinç Kapalı İse Duydukları Unutulmamalı Leigh,2001-Bilinci Açılan Hastalar-Duyduklarını Hatırladıklarını İfade Etmişler

21 21 Bizi Duyar Mı Sam Carter - 60 Yaş Anemi-3 Gün Koma- Eşinin 17 Yaşında İlk Aldığı Plağı Çalması- Şarkının Ona Uyanmak İçin Enerji Vermesi Jarrett Carland Trafik Kazası-4 Ay Koma Sonrası - Charlie Daniels Şarkısına Tepki Jan Grzebski Yılında Tren Yolu Kazası-19 Yıl Koma- Uyandığında Ülkesi Tamamen Değişiti- Herseyin Bilincinde (11)

22 22 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM Entübasyon, Mekanik Ventilatör Ve Bilinç Açık Hasta Kendinin ve Yapılan İşlemlerin Farkındadır Sözlü İletişim Kuramazlar Düşünce, Duygu Ve Gereksinimlerini Paylaşamaz (7)

23 23 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM İletişim Güçlüklerini Azaltmak İçin Ne Yapılabilir Dudak Okuma, Evet-Hayır Yanıtlı Sorular Kağıt-kalem Kullanımı Olumlu Beden Dili-Yüz İfadesi-Göz Teması Trakeostomi (4)

24 24 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM Yapılan Çalışmalar %32 Kalem Kağıt %54 Beden Dili Ve Dokunma (Johansonn 2001) %58-Baş Sallama %25-Dudak Okuma %13-Jestler %4 -Yazma (Happ ve Ark.2004) (4)

25 25 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM Hatırlatmalar Ve Kısa Açıklamalara İhtiyaç Duyarlar Nefes Almana Yardım Eden Boğazında Bir Tüp Var Konuşamamanın Sebebi Bu Tüp Tüp Boğazındayken Konuşmamalısın

26 26 ENTÜBE HASTA İLE İLETİŞİM Açıklamalar Ve Hatırlatmalar Destekleyici Ve Cesaretlendirici Cümlelerde İçermelidir Herşey Yolunda İyi Yapıyorsun İyileşmene Yardım Ediyoruz Durumun İyiye Gidiyor (12)

27 27 Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hasta Ailesiyle İletişim Ailenin Düşüncesinde Hasta Savunmasız Bilinci Kapalı Kendisi İle İletişim Kurulamayan Konumda Etrafı Karmaşık, Bilmedikleri Mekanik Aletlerle Dolu Gidişatı Belirsiz Tüm Bunlar Hasta Yakınını Emosyonel Olarak Yıpratır Ve Yıkıma Uğratır (13)

28 28 HASTA VE HASTA YAKINI DÜŞÜNCESİNDEKİ YOĞUN BAKIM

29 29 Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hasta Ailesiyle İletişim Hasta Yakınının Temel Gereksinimleri Dürüst Bilgi Anlaşılır Bilgi Zamanında Bilgi Hasta ziyareti (4) Hasta Hakları Yönetmeliği,2014, Madde 15,18,19

30 30 Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hasta Ailesiyle İletişim Aile Ziyaretleri Hastada Fizyolojik Değişiklikler Enfeksiyon İçin Risk İş Yükü Artırması- Hastaya Ayrılan Zamanın Kısalması Sınırlandırılır Veya Tamamen Yasaklanabilir

31 31 Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hasta Ailesiyle İletişim Aile ziyaretleri hastada İyileşmesine Pozitif Etki Gösterme Olasılığı Umut Ve Güç Vererek Hayata Bağlanmasına Hastalıkla Mücadele Etmesine Olanak Sağlar (14)

32 32 Yoğun Bakımda Tedavi Gören Hasta Ailesiyle İletişim Hasta Ve Ailesi İle Etkili İletişim Kurmak İki Yönlü Endişenin Yönetilmesini Sağlayacaktır (4)

33 33 Yoğun Bakımda Yatan Hasta Ve Aile Anksiyetesini Azaltmak İçin Ne Yapılmalı Tüm Sağlık Personelinin Görevini İyi Bilmesi Çelişkili Bilgilerden Kaçınılması Primer Hekimin İlgili Olması Ekip Üyelerinin Ulaşılabilir Olması Empati Soru Sormasına İzin Verilmesi Ziyaret Yapılan Yoğun Bakımlarda Hasta Ailesine Ortamın Tanıtılması Hastanın Yoğun Bakım Personeli Tarafından Önemsendiğinin Bilinmesi Hasta Ailesi İle Bir Bütündür Kavramının Tüm Personele Benimsetilmesi Hemşirelerin Hasta Ve Ailesi İle Terapötik İletişim Kurabilme Becerilerinin Geliştirilmesi

34 34

35 35 HASTA AİLESİ İLE BİR BÜTÜNDÜR BAZI DUYGULAR NE YAPSAKTA KAYBOLMAZ

36 36 KAYNAKLAR 1. Önsöz, S. B.(2013). Yoğun bakım hemşirelerinin ölüme karşı tutumları ile ruhsal durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir. 2. Gündöndü, D. (2014). Ameliyat sonrası yoğun bakıma alınan hastalarda ağrı yönetimiyle anksiyete düzeyi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul. 3. Dedeli, Ö, Durmaz AA (2008). Yoğun bakım hastalarında psikososyal sorunlar. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 12(1-2), Aktaş Y, Baysan LA (2016). Yoğun bakımda hasta ve ailesiyle iletişim. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 1(3): Karlsson, V, Fosberg, A, Bergbom,I. (2012). When patiens are concious during respirator treatment- a hermeneutic observation study, Insensitive and Cricital Care Nursing, 28, Çınar-Yücel Ş. (2011) Bilinci kapalı hastanın psikososyal gereksinimlerini karşılamada hemşirenin rolü, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4 (1):

37 37 KAYNAKLAR 7. Leigh K. (2001) Communicating with unconscious patients, Nursing Times, 97(48): Jesus L. M. T, Simoes J. F. F. L, Voegeli D. (2013) Verbal communication with unconscious patients, Escola Paulista de Enfermagem, 26(5): Kahraman Bayrak B, Bostanoğlu H. (2012) İç hastalıkları yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin hasta iletişiminde yaşadıkları güçlüklerin saptanması, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(4): Akdemir N.B. (2013) Hastaların yoğun bakım deneyimleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi, Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi,Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye Erişim tarihi: Grossbach I, Stranberg S, Chlan L (2011) Promoting effective communication for patients receiving mechanical ventilation,critical Care Nurse, 31(3): , Tıp Programı Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi. İstanbul, Türkiye. 14. Aykin Ç. (2013) Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde hasta ailelerin gereksinimleri, Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.

38 38 TEŞEKKÜRLER