CARL ROGERS IN KİŞİLİK KURAMINDAN POTANSİYELİNİ TAM KULLANAN KİŞİ VE KOŞULLU-KOŞULSUZ OLUMLU KABUL

Transkript

1 CARL ROGERS IN KİŞİLİK KURAMINDAN POTANSİYELİNİ TAM KULLANAN KİŞİ VE KOŞULLU-KOŞULSUZ OLUMLU KABUL

2 Kabul ve Kendini Kabul Rogers a göre kabul, sevgi, şevkat, yetiştirme bakma gibi durumların anlamını da içine alan geniş bir çerçeve anlamında da kullanılır. Kabul genel olarak bireylerin birbirine olan sevgi ve saygısı anlamına gelir. Bebeklik döneminde çocuğun iki ana ihtiyacı vardır ve bunlar; bakım veren ya da başkasının çocuğu kabul etmesi ve kendisini kabul etme ihtiyacıdır. Çocuklar genellikle bakım verenin kabulüne sahip olabilmek için davranışlarını ona göre değitirirler. Kendini Kabul: Kendini kabul benlik saygısı, öz-değer ve olumlu benlik imajı ile yakından ilişkili ve kapsayıcı bir kavramdır. İnsanın kendini kabul etmesi gelişim sürecinde diğer insanların kabulüyle oluşur.

3 Koşullu Kabul ve Koşulsuz Kabul Koşullu kabul: Bireyin belirlenen koşulları yerine getirdiği olaylarda kabul görmesidir. Bu koşullar içinde bulunulan çevre veya aile ortamına göre değişiklik gösterir. Çocukların aile içerisinde kabul göreceği şekilde davranışta bulunması örneğin çocuğun uslu, akıllı, başarılı olmak gibi çabalarda bulunması ve ailesi tarafından bu şekilde değer göreceğine olan inancıdır. Bu durum kişinin kendi benliğindeki değerlendirme kapasitesini zayıflatacak ve etrafındakilerin istediği şekilde davranışta bulunmasına yol açacaktır. Örneğin; üniversite tercihi yapan bir öğrencinin istemediği bölüme ailesinin isteği sonucu tercih etmesi. Bu şekilde davranışlarını, tercihlerini önem verdiği insanların kabulü için yapan bireyler kendi gibi davranmaktan, kendi gibi olmaktan vazgeçebilir bir hale gelir.

4 Koşulsuz Kabul ve Koşullu Kabul Koşulsuz kabul: bireyin davranışta bulunmasını bir duruma bağlamayan bağımsız olarak kabul gördüğü durumdur. Normal bir durumda kabulün koşulsuz şekilde meydana gelmesi beklenir. Buna bir örnek verilecek olursa; Ebeveynlerin çocuklarına herhangi bir sebep aramadan bir beklenti içinde olmadan sarılmaları, sevgilerini yansıtmaları, onlara değerli hissettirmeleri çocuklarına karşı kaşulsuz bir kabul içinde olduğunu gösterir.

5 Tam kapasite ile fonksiyonda bulunan birey Bu kavram Maslow un kendini gerçekleştirme kavramı ile benzerlik göstermektedir. Rogers a göre tam kapasiteye sahip insan en sağlıklı bireydir. Rogers İyi bir yaşam sonuç değil süreçtir. Bir noktaya varış değil yöndür ifade etmiştir tam kapasitede bulunan bireyi. Rogers a göre süreci devam ettirebilmek için baz özellikler gereklidir. Bunlar: Yaşantılara açık olma, varoluşsal yaşam, organizmik güven, varoluşsal özgürlük, yaratıcılık.

6 Tam kapasite ile fonksiyon gösteren birey Yaşantılara açık olma: Bu özelliğe sahiğ birey yaşamın öznel ve nesnel taraflarına açıktır. Bu durum yaşantıda ki iki anlamlılığı onarabilir. Varoluşsal yaşam: Yaşantıları akışkan olan bireylerdir. Yeni deneyimlere olaylara açıklardır, değişimleri kabullenir ve anları dolu dolu yaşarlar. Kendilerini kısıtladıkları katı kulları yoktur. Organizmik güven: bu özelliğe sahip bireyler geçmişteki deneyimlerine güvenerek davranışta bulunur. Kişi çarpıtmadan içsel ihtiyaç ve sosyal ilişkilerindeki durumları farklı yönlerinden bakarak algılayabilir. Birey deneyimleri sayesinde doğru ve yanlışı ayırt edebilir.

7 Tam kapasite ile davranışta bulunan birey Varoluşsal özgürlük: Tam kapasite de fonksiyona sahip bir birey yaptığı tercihlerde kendini özgür hisseder. Kişinin hissettiği bu özgürlük sübjektiftir. Kişi seçtiği tutum ve duygularda özgür hisseder. Yaratıcılık: fonksiyonları tam kapasitede olan kişi yaratıcıdır. Yaşamında her zaman farklı yollar görebilir, bulabilir. Yeniliklere karşı uyumlu ve geçimişine bağlı bir takıntı içinde değildir.

8 Kaynakça Gençtanırım, D., Çetinkaya, E. (Ed). (2017). Kişilik Kuramları. Ankara: Pegem