BÜYÜKŞEHİR YASASI BİR BÜTÜN OLARAK ELE ALINMALIDIR. hüseyin akdeniz tarafından yazıldı Cuma, 14 Eylül :06 -

Transkript

1 Muhtarlar Konfederasyonu Genel Başkanı Hüseyin Akdeniz Yeni çıkarılacak olan Büyük Şehir Belediye yasasının yerinden yönetim anlayışını pekiştirmesi gerektiğini ve bu hususta tüm yerel yönetim birimlerinin yeniden dizayn edilerek kanunlaşması gerektiğini söyledi. 1 / 5

2 Akdeniz Büyükşehir yasası ile birlikte köy ve mahalle muhtarlarının kanunlarında da aynı kapsam içinde değerlendirilmesini, muhtarların görev ve yetkilerinin artırılarak özlük haklarının seçim takvimi göz önünde bulundurularak çıkarılması gerekmektedir dedi.akdeniz konu ile ilgili şunları ifade etti. 9. kalkınma planı ve AB uyum planı çerçevesinde Türkiye nin yeni bir vizyona sahip olması hedeflenmektedir.bu kapsamda çıkarılacak yasa vatandaşlarımıza hizmeti en yakın birimlerce sunmayı amaçlamalıdır. Bu bağlamda Büyükşehirlerin yeniden ele alınarak kanunda düzenleme yapılması muhtarlarımızı doğrudan ilgilendirmektedir. Köy ve mahalle düzenlemesi yapılmadan çıkarılacak bu yasanın uygulamada aksaklığa yol açmasından endişe etmekteyiz. Eğer yerel yönetimler bir bütün olarak değerlendirilmez ise vatandaşa sunulacak hizmetlerde aksaklıkların meydana gelmesi kaçınılmaz olur. Özellikle şehir yaşamının kalite standartları artırılmak isteniyor ise mahallelerimizin yapısı da bu kanun çerçevesinde ele alınmalıdır dedi. Akdeniz şöyle devam etti: 1944 tarih ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Muhtar ve İhtiyar Heyetlerine dair kanun olarak düzenlenen Mahalle Muhtarlığı, tüzel kişilik sıfatı taşımayan ancak belediye sınırları içinde meskun alanlarda yer alan ve bu belirli sınırlar içinde yaşayan hemşerilerle ilgili bazı hizmetleri gören birimdir.günümüz itibariyle Mahalle bulunmaktadır. Bununla birlikte İhtiyar Heyeti bu Mahallelerde görev yapmaktadır. Değerlendirilmesi gereken ve üzerinde titizlikle durulması gereken hususun Türkiye de mahalle sayılarının aşırı yüksek oluşu ve nüfus dağılım oranlarının oldukça dengelik içinde oluşmasından kaynaklandığı yapılan araştırmalarda karşımıza çıkmaktadır.bu konu da Mahalli İdareler verilerine dayanılarak yapılan tespitler oldukça ilginçtir.genel itibariyle Türkiye de nüfusun mahalle başına düşen oranı olarak gözükmektedir.bu durumu Beldeler, ilçeler, 2 / 5

3 iller ve Büyükşehirler için değerlendirecek olur isek bu alanda yaşanan çarpıklık söyle karşımıza çıkmaktadır. Genel itibariyle; 1975 Belde ve bu beldelere bağlı 6441 mahalle birimi bulunmaktadır. Bu beldelerin mahalle başına düşen nüfus ortalaması dir. Nüfusu en yüksek belde ile Tekirdağ ili Çerkezköy ilçesine bağlı Kalpaklı beldesi(mahalle sayısı 5),nüfus oranı en düşük belde ise 328 nüfus ile Kırıkkale ilinin balışeyh ilçesi Hacılar (mahalle sayısı 3) beldesidir. En yüksek mahalle sayısına sahip belde 12 mahalle ile Ordu ili Ünye ilçesi Pelitliyatak beldesi, en düşük mahalleye sahip 1 mahalle ile (Bilecik-Tarpak, Tunceli-Darıkent, Çankırı-Hacımusalu ve Konya-Aydoğmuş) beldeleridir. Konya ili 168 belde ve buna bağlı 411 mahalle bulunurken, Kahramanmaraş ilinin 52 belde ve bu beldelere bağlı 204 mahalle bulunmaktadır. Yine Afyonkarahisar ilinin 89 beldesi bulunurken bu beledelere bağlı 339 mahallesi vardır. Bir başka örnekte,illerin belde nüfusu dikkate alındığında Hatay ili belde mahalle nüfus oranıyla ilk sıra, Tunceli ili belde mahalle nüfus oranı ile son sırada yer almaktadır. Bu bağlamda;1975 yeni oluşacak Büyükşehir ile birlikte toplamda uygulama yapılacak 27 Büyükşehirde bulunan 1043 beldenin kapanacağı ve bu beldelere bağlı 2816 mahalle biriminin birleştirilerek mahalle sayısının azaltılması doğru bir yaklaşımdır. Yine diğer illerde bulunana 932 belde belediyesine bağlı mahallelerin birleştirilerek sayılarının azaltılması gerekmektedir. Nüfus sayıları 5000 altında bulunan beldelerin tamamen kapatılarak Köy kanunu tasarı taslağında belirtilen 1. grup köyler statüsü dönüştürülmelidir. Eğer bu Nüfus oranı da tutmuyor ise ikinci grup köy statüsünde değerlendirilmelidir. İlçeler ölçütüne bakıldığında aslında büyükşehir ilçeleri hariç durum beldeler ile paralellik göstermektedir.türkiye geneli itibariyle 8 ilçe 1000 nüfusun altında toplamda 268 ilçe 5000 nüfusun altındadır.örneğin en yüksek nüfusa sahip ( ) Ankara ili Keçiören İlçesinin 51 mahallesi bulunurken, ikinci sırada yer alan Çankaya ilçesinin 116 mahallesi, yine En fazla mahalleye sahip Gaziantep Şahinbey ilçesi nüfus ve 134 mahalle ile ilk sırada yer almaktadır. Buna karşın, nüfus oranında,istanbul un Bahçelievler ilçesi mahalle ortalaması ile ilk sıradadır. İllere bağlı ilçelerde nüfus oranına bakıldığında Mardin İli Kızıltepe İlçesi ile ilk sırada yer alırken, son sırada Rize ilinin Çamlıhemşin ilçesi 1313 nufus aranı ile son sırada yer almaktadır. 3 / 5

4 Bu tablo,iller kategorisinde değerlendiğinde 65 il merkezinin Mahalle sayısı dir.il merkezlerinde mahalle başına düşen nüfus oranı dir.nüfusu en yüksek merkez ilçe ile Şanlıurfa, en düşük il ise ile Ardahan merkez ilçedir. En yüksek mahalle sayısına sahip merkez ilçe 90 mahalle ile Kahramanmaraş, en düşük 7 mahalle ile Ardahan, Artvin ve Çanakkale merkez ilçeleridir.en yüksek nüfus oranı ile Çorum merkez, en düşük oran ise ile Kilis merkez ilçedir. Mahalle oranındaki ciddi şekilde farlılıklar nüfus yakınlıkları dikkate alındığında örneğin Çorum merkez ilçe için nüfus 14 mahalle yapısı içinde oluşmuş iken, nüfuslu Kütahya merkezinde 60 mahalle birimi ile oluşmaktadır. Yine nüfus ile Afyonkarahisar merkez ilçe mahalle sayısı 81 iken, nufuslu van merkez ilçe 29 mahalle birimi ile oluşmaktadır. Mahalle nüfus oranı dikkate alındığında nüfusu olan Çanakkale merkez ilçe mahalle sayısı 7 dir ve bu sayının mahalle başına düşen oranı iken, nüfuslu Kilis merkez ilçe mahalle sayısı 76 dır ve mahalle başına düşen nüfus oranı ile en ilginç şekilde karşımıza çıkmaktadır. Büyük şehir ölçeğinde bakıldığı zaman, Büyükşehirlerin 16 Büyükşehir nüfus ortalaması dur.Büyükşehir nüfuslarında ille İstanbul ilk sırada nüfus ile Erzurum son sırada gelmektedir.mahalle sayısı en yüksek büyükşehir İstanbul, en az şehir ide 155 mahalle ile Eski şehirdir mahalle nüfus oranı ile İstanbul ilk sırada yer alırken, oranla Erzurum son sıradadır. En fazla ilçeye sahip il 39 ilçe ile İstanbul, endüşük ilçeye sahip il Gazianteptir. Büyükşehir ilçe nüfusları incelendiğinde en yükşek ilçe ile Ankara ili Keçiören ilçesi, en düşük ilçe ise 825 nüfus ile Kayseri ilinin Ahırlı ilçesidir. Mahalle sayısı itibariyle hem Türkiye nin, hem de büyükşehir ilçeleri arasında ilk sırada 134 mahalle ile Gaziantep ili Şahinbey ilçesi, mahalle sayısı en düşük ilçe ise Antalya nın kaş ilçesi gelmektedir. Büyükşehir ilçe mahalle nüfus oranları incelendiğinde İstanbul-Bahçelievler ilçesi ile ilk sırada olup, ile Erzurum Pazaryolu ilçesi son sıradadır. Bölgeler için değerlendirecek olur isek şöyle bir durum değerlendirmesi yapılabilir.mahalle başına Nüfusu en en yüksek bölge ile Marmara bölgesi, en düşük ise ile Doğu Anadolu bölgesidir.mahalle sayısı itibariyle en yüksek bölge 2662 ile iç Anadolu, en düşük bölge ise 1170 ile Doğu Anadolu dur.mahalle nüfus oranları itibariyle en yüksek bölge ile Marmara bölgesi, en düşük ise itibariyle Karadeniz bölgesidir.belde sayısı itibariyle en yüksek bölge 500 belde ile iç Anadolu, en düşük ise 107 ile Güneydoğu Anadolu 4 / 5

5 Bölgesidir.Bölgelerin belde mahalle nüfus oranlarına baktığımızda ise ile Ege bölgesi ilk sırada yer alırken, 349 ile Güneydoğu Anadolu bolgesi en düşük orana sahiptir. Toplamda bölgelerin mahalle nüfus oranı dir. Yukarıdaki veriler dikkatli incelendiğinde tüm verilerin kendi içinde oluşturmuş olduğu tezatlar,türkiye genelinde mahallelerimizin yeniden dizayn edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.bu çarpıklığın Kanunu gereği belediyeler tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Eğer mahalle Muhtarlıkları Belediyenin bir birimi haline getirilmeye ve ödeneklerinin de bu burum tarafından ödenmesi isteniyorsa mahallelerin yeniden dizayn edilmesi kaçınılmaz bir geçek olarak karşımıza çıkmaktadır.aslında bu dizayn yeniden şekillendirilecekse bu kanun ile sağlam bir yapıya kavuşturulmalıdır. Burada mutlaka Belediyelerin yeni mahalle açma veya birleştirmeleri nüfus kriterlerine getirilecek oranların düzenlenmesi ile mümkün olmalıdır. Bu şekilde düzenlenecek bir kanunun yerinden yönetim anlayışını ve vatandaşa giden hizmetlerin en yakın birimlerce götürülmesi ilkesine daha da pekiştirmiş olacağı düşüncesini taşımaktayız.önümüzdeki günlerde Hükümetimize sunacağımız raporda ağırlıklı olarak bu konuların üzerinde durmayı hedeflemekteyiz. dedi. 5 / 5