Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Eşyanın AB den İthalinde Tercihli Menşe Statüsünün Kanıtlanması

Transkript

1 Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Eşyanın AB den İthalinde Tercihli Menşe Statüsünün Kanıtlanması Bilindiği üzere, 2011 yılı itibariyle birçok ürün ve ürün grubu ithalinde, İthalat Rejimi Kararı na Ek Kararlar çıkarılmak suretiyle 474 sayılı Kanun un 2 inci Maddesi kapsamında belirlenen kanuni vergi haddini aşmayacak şekilde uygulanacak ilave gümrük vergisi oranları belirlenmektedir İlave gümrük vergisi(igv) uygulanmasına ilişkin Kararların 3.üncü maddesinde; Avrupa Birliği(AB) ülkelerinden İGV ne tabi ürünlerin, A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelmeleri halinde, AB ve Türkiye menşeili olmayanlara, tabolda yer alan İGV sinin uygulanacağı, Ancak A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde AB ülkelerinden gelen bu ürünler, çapraz kümülasyon uygulanan bir ülke menşeili olarak AB üzerinden anlaşma kurallarına göre menşeili olarak gelmesi ve bu ürünün tercihli menşeini kanıtlayan belgenin sunulması halinde ilave gümrük vergisinini uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. İGV uygulanmasına ilişkin kararların yukarıda belirtilen hükümleri ve eki listeler incelendiğinde; - Karar kapsamı eşyanın AB den A.TR eşliğinde gelmesi halinde AB ve Türkiye menşeili olduğunun tevsiki, - AB den A.TR eşliğinde gelen eşyanın çapraz kümülasyon kapsamında tercihli menşe statüsünün tevsiki, - Karar eki listede ikili kümülasyona dayalı olarak Serbest Ticaret Anlaşması(STA) yapılan ülkelerden Anlaşma kapsamında menşeili olarak doğrudan gelmesi halinde, İlave gümrük vergisi alınmayacağı anlaşılmaktadır. AB den A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelen eşyanın menşe statüsü nasıl kanıtlanır? Konuya ilişkin 30 Aralık 2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan İthalat 2017/4 sayılı Tebliğin, Menşe belgesi ve gümrük işlemleri başlıklı 2 inci maddesi ile; - (1) İGV ne tabi eşyanın A.TR dolaşım belgesi eşliğinde ülkemize ithalinde Avrupa Birliği veya Türk menşeli olduğunu gösteren İhracatçı Beyanı, ithalatçı tarafından gümrük beyannamesinin ekinde gümrük idaresine ibraz edilmesi halinde ilave

2 gümrük vergisi alınmayacağı, - (2) Gümrük beyannamesi ekinde gümrük idaresine menşe şahadetnamesiveya tedarikçi beyanı ibraz edilmesi halinde İhracatçı Beyanı aranmayacağı, Hükme bağlanmıştır.. Bununla birlikte, İGV ne tabi ürünün AB den A.TR eşliğinde ithalinde Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar /10895 Ek-VI da yer alan Tedarikçi Beyanının 4 numaralı kümülasyon uygulanmamıştır tablosu işaretlenmek suretiyle tevsik edilen Tedarikçi Beyanının (TB) ya da Uzun Dönem Tedarikçi Beyanının (UDTB), bu eşyanın geldiği ülkede yetersiz sayılan işçilik ve işlemin ötesinde bir işleme tabi tutulmadığı, dolayısı ile bir menşe kümülasyonu söz konusu olmadığı gerekçesiyle kabul edilip edilmeyeceği konusunda ciddi tereddütlerin yaşandığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere Türkiye ile; - AB ülkeleri + EFTA ülkeleri arasınada Pan Avrupa Menşe Kümülasyonu(PAMK), - AB ülkeleri + EFTA ülkeleri + Barselona Deklarasyonu kapsamında yer alan Akdeniz ülkeleri arasında Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu(PAAMK), - AB ülkeleri + Batı Balkan ülkeleri arasında Batı Balkan Menşe Kümülasyonu(BBMK) Tesis edilmiş olup, PAMK ile PAAMK 2009 yılında konsolide edilmiştir. Görüleceği üzere AB ülkeleri, Türkiye nin anlaşmalar ile çapraz kümülasyon tesis ettiği PAMK, PAAMK ve BBMK sistemleri kapsamında tercihli ticaret uyguladığımız ülkeler arasında yer almaktadır. Gümrük Birliğini tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı ile Türkiye ve AB arasındaki ticarette sanayi ve işlenmiş tarım ürünleri için serbest dolaşım kuralına göre A.TR Dolaşım Belgesinin kullanılması yukarıda açıklanan çapraz kümülasyon sistemi hükümlerinin uygulanmayacağı anlamına gelmez. Nitekim 2006/10895 sayılı Karar ın 68 ila 76 ıncı maddeleri bu konudaki uygulamanın ne şekilde tesis edileceğine ilişkin hükümleri içermektedir. Diğer yandan tercihli ticarette çapraz menşe kümülasyonun uygulanması, sisteme taraf ülkeler arasında ikili menşe kümülasyonu uygulanmasına engel değildir. Anlaşma hükümleri incelendiğinde çapraz menşe kümülasyonunun ikili

3 kümülasyonu içerdği görülecektir. AB den A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelen eşyanın tercihli menşe statüsü 2006/10895 sayılı Kararın 69 uncu maddesinde belitildiği üzere Tedarikçi Beayanı ya da 71 inci maddesinde belitilen koşulların varlığı halinde Uzun Dönem Tedarikçi Beyanı ile kanıtlanır. Tümüyle AB ülkesinden üretilen yani hiç bir kümülasyona tabi tutulmayan İGV ne tabi eşyanın AB ülkesiden(örneğin Almanya dan) A.TR ile gelmesi halinde tercihli menşe statüsünün kanıtlanması tedarikçi beyanı ile yapılabilir mi? Bilindiği üzere, çapraz kümülasyon sistemlerinin uygulanmasına ilişkin Protokol hükümleri gerekse ülkemizde bu anlaşmaların uygulanmasına ilişkin Yönetmelik hükümleri incelendiğinde, belirtilen çapraz kümülasyon sistemlerine dahil ülkelerden biri menşeli olup, ihracatı gerçekleştiren taraf ülkede(örneğin Almaya) hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, taraf ülkelerden birine(örneğin Türkiye ye) ihraç edilmesi halinde menşeli ürün statülerini korurlar. Bilindiği üzere tarihli Mükerrer R.G. de yayımlanan PAAMKS Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin Menşe Kümülayonu başlıklı 6 ıncı maddenin (1) d bendi; d) (a)(türkiye-ab-efta ülkeleri) ve (b)(barselona Deklarasyonu kapsamında PAAMKS ne dahil edilen Akdeniz ülkeleri) bentlerinde belirtilen ülkelerden biri menşeli olup, Türkiye ya da ilgili Taraf ülkede hiçbir işçilik veya işleme uğramamış ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menşeli ürün statülerini korurlar. Hükmü gereği, örneğimizde zikredilen ve çapraz kümülasyona taraf ülkelerden Almanya menşeili eşya diğer taraf ülkeler menşeili girdiler kullanarak kümülasyon uygulanmasa dahi, Yönetmeliğin 7 inci maddesinde belirtildiği şekilde tümüyle Almaya dan üretilmiş menşeili ürünün diğer bir taraf ülkeye(ör. Türkiye ye) ihracatında Anlaşma kapsamında menşeili ürün statülerini koruyacakları hükme bağlanmıştır. Bu nedenle AB den A.TR eşliğinde gelen eşyanın tercihli menşe statüsünü tevsik eden Tedarikçi Beyanı ya da UDTB nında Kümülasyon Uygulanmamıştır ibaresi, bu eşyanın çapraz kümülasyon kapsamında işlem görmeyeceği anlamına

4 gelmez. PAMK, PAAMK veya BBMK Sistemi kapsamında yer alıpta, çapraz kümülasyon uygulanan diğer taraf ülkeye (örneğin Almanya) ihraç edildikten sonra bu ülkede(almanya da) hiç bir işçilik veya işleme tabi tutulmadan Türkiye ye A.TR eşliğinde ihraç edilmesi halinde tercihli menşe statüsü, TB ya da UDTB ile kanıtlanabilir mi? Türkiye ile AB Arasında Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin 2006/10895 sayılı Karar ın Menşe kümülasyon sistemi kapsamı eşya başlıklı 67 inci maddesinde; MADDE 67- (1) Pan-Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi, Pan-Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemi kapsamında yer alıp, hem Topluluk la hem de Türkiye ile çapraz kümülasyon imkanı bulunan ülkelerden birine Topluluk tan ihraç edildikten sonra, o ülkede hiçbir işçilik veya işleme tabi tutulmaması ya da yalnızca yetersiz işlem veya işçiliğe tabi tutulması nedeniyle Topluluk menşeini koruyan sanayi veya işlenmiş tarım ürünlerine, o ülkede düzenlenen menşe ispat belgeleri eşliğinde Türkiye ye ithal edilmesi durumunda, doğrudan Topluluk tan A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelmesi halinde tabi olacağı tercihli tarife uygulanır. Bu bağlamda, söz konusu eşya örneğin EFTA ülkesinden AB ülkesine (örneğin Almanya) Protokol hükümlerine göre menşeili olarak ihraç edildikten sonra, hiç bir işçilik ve işleme tabi tutulmadan AB ülkesinden Türkiye ye A.TR Dolaşım Belgesi ve Tedarikçi Beyanı ya da UDTB eşliğinde ihraç edilmesi halinde 2006/10895 sayılı kararın 67 inci, PAAMK Siateminin uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin Menşe Kümülasyonu başlıklı yukarıda zikredilen 6 ıncı maddesi kapsamında menşe ststüsünü koruyacağı gayet açıktır. Gümrük idaresi, tedarikçi beyanının gerçekliğini ve beyanda yer alan bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek üzere, ilgili ülkelerle ticarette geçerli menşe kuralları uyarınca ihracatçıdan INF 4 Bilgi Formunu talep edebilir. Diğer yandan AB menşeili Anlaşma kapsamı ürün, BBMK sistemi kapsamında Bosna Hersek e EUR.1 Dolaşım Sertifikası ya da Fatura Beyanı eşliğinde ihraç edildikten sonra hiçbir işlem veya işçiliğe tabi tutulmadan bir başka ortak ülkeye (örneğin Türkiye ye) yine, menşe ispat belgesi eşliğinde AB menşeili olarak ihraç edililmesi

5 halinde tercihli tarifeden yararlanır. Gümrük Yönetmeliğinin 38 inci maddesi kapsamında menşe şehadetmesinin ibrazının zorunlu olduğu durumlarda, belge kapsamı eşyanın AB den A.TR eşliğinde gelmesi halinde Tedarikçi Beyanı ya da UDTB ibraz edilebilir mi?.istanbul Gümrük Müşavirleri Derneğinin tarihli dilekçeleri konusu, Gümrük Yönetmeliğinin 38 inci maddesi kapsamında menşe şehadetnamesinin ibrazının zorunlu olduğu durumlarda, eşyanın AB ülkelelerinden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde gelmesi halinde meşe statüsünün Tedarikçi Beyanı ya da Uzun Dönem Tedarikçi Beyanı ile kanıtlanması taleplerine ilişkin Gümrükler Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı cevabi yazılarında özetle; AB den A.TR ile gelen eşya çapraz kümülasyon kapsamında menşeili değilse,bu eşya için ibraz edilecek Tedarikçi Beyanı ya da UDTB nı, eşyanın tercihli menşei tevsik eden bir belge niteliğinde olmadığından; - İlave gümrük vergisi, - Ek mali yükümlülük ya da - Ticaret politikası önlemleri açısından menşe belgesi olarak kullanılamayacağını ifade etmektedir. Ancak, AB den A.TR eşliğinde gelen eşya çapraz kümülasyon kapsamında menşeili ise ve bu durumunu kanıtlayan tedarikçi beyanı ibraz edilmesi halinde Gümrük Yönetmeliği nin 205/(4) üncü fıkrası kapsamında değerlendirilerek, ilave gümrük vergisine ilişkin Kararlar ile 2018/11799 sayılı Karar kapsamında ek mali yükümlülü uygulanan eşyaların AB den A.TR ile gelmesi halinde bu Kararların uygulanmasına ilişkin İthalat Tebliğlerinde belitildiği üzere eşyanın tercihli menşe statüsünü tevsik eden tedarikçi beyanı ya da UDTB ibrazı halinde ilave gümrük vergisi ya da duruma göre ek mali yükümlülük uygulanmayacağı anlaşılmaktadır. Örnek; AB den A.TR eşliğinde gelen eşya hem İGV ne, hem de Çin menşeili olanlar için dampig vergisine tabi olsun. Bu eşya AB den A.TR ile geliyor ve çapraz kümülasyon kapsamında taraf ülkeler menşeili ise; A.TR den dolayı gümrük vergisi, Tedarikçi Beyanından dolayı İGV alınmaz ve ibraz edilen tedarikçi beyanı, kapsamı eşyanın

6 çapraz kümülayon kapsamında tercihli menşeini kanıtlamak amacıyla ibraz edildiğinden Gümrük Yönetmeliğinin 205/4 üncü maddesi gereği damping vergisi uygulaması açısından da ayrıca menşe şehadetnamesi istenilmeyecektir. Ancak, Yukarıdaki örnekte yer alan AB den A.TR eşliğinde gelen eşya, çapraz kümülasyon kapsamında taraf ülke veya ülkeler menşeili değilse bu durumda, düzenlenecek tedarikçi beyanı veya UDTB geçerli olmayacağından İGV veya EMY ödeneceği gibi bu eşya aynı zamanda ticaret politikası önlemine tabi olduğundan, önlem uygulanan ülkeler dışında bir ülke menşeili(ab ülkeleri dahil) olarak beyan edilmesi durumunda Gümrük Yönetmeliğinin 38 nci maddesine istinaden Menşe Şehadetnamesi ibrazı zorunlu olacaktır. Sonuç: Sonuç itibariyle, AB ülkelerinden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ilave gümrük vergisine tabi eşyalar ile 2018/11799 sayılı Karar hükümlerine göre ek mali yükümlülük uygulanan ürünlerin ithalinde gümrük idarelerine ibraz edilen tedarikçi beyanının 4 no.lu kutucuğunda kümülasyon uygulanmamıştır ya da no cumulation applied ibaresinin işaretli olması gerekçe gösterilerek menşe kümülasyonu kapsamına girmeyeceği şeklinde bir yorumla kabul edilmeyerek ilave gümrük vergisi veya duruma göre ek mali yükümlük uygulanmasının çapraz kümülasyon uygulanmasına ilişkin tercihli ticaret anlaşması hükümleri ile Türkiye ve AB arasında Gümrük Birliğinin tesis edilmesine ilişkin Karar hükümlerine aykırılık oluşturacağı, ayrıca; Gümrük Yönetmeliğinin 38 inci maddesinde hükme bağlanan ticaret politikası önlemine tabi eşya için öngörülen tercihsiz menşe kurallları ile tercihli menşe kurallarının birbirine karıştırılmaması gerekmektedir.

7