HUMİK ve FULVİK ASİT KAYNAĞI OLARAK TKİ-HÜMAS IN BİTKİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANIMI

Transkript

1 HUMİK ve FULVİK ASİT KAYNAĞI OLARAK TKİ-HÜMAS IN BİTKİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANIMI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETLERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ- Humik asit Müdürlüğü Prof. Dr. Sait GEZGİN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü TKİ-Danışmanı sgezgin@selcuk.edu.tr Adres: İstasyon Caddesi No:2 Çavuşçugöl Kasabası PK: Ilgın/KONYA Tel: , Fax:

2 Topraklarımız ph: %85 i bazik reaksiyonlu O.madde:%94 ünde yetersiz (%75.6 sı az ve çok az,%18.3 orta) Kireç:%58 i orta,fazla,çok fazla kireçli Bünye:%59 u ağır bünyeli Tuzluluk:Akdeniz-Sera, GAP ve İç Anadolu da önemli sorun Mikro besin elementi noksanlıkları yaygın; Ör: Birçok araştırma, Fe noksanlığını en ucuz gidermenin yolunun Humik asit+feso4 uygulaması olduğunu ortaya koymaktadır.

3 Organik madde-humus Organik madde: Toprakta değişik derecelerde ayrışma ve parçalanmaya maruz kalmış her türlü organik hayvansal ve bitkisel materyalleri içerisine almaktadır. Organik materyaller Kimyasal ve Biyolojik ayrışma parçalanma Hümik olmayanlar: K.Hidratlar Amino asitleri, proteinler, Lipitler, nükleik asitler, lignin HUMUS Fulvik, Ülmik, Hümik asit, Humin Humus; bitkisel ve hayvansal artıkların mikroorganizmaların etkisiyle ayrışma ve parçalanmasında meydana gelen, rengi koyu kahverengiden siyaha kadar değişen, kompleks, amorf ve oldukça stabil bir maddedir.

4 HUMUSUN YAPISI Humusun 4 esas maddeden oluştuğu tespit edilmiştir. Humusu meydana getiren 4 esas yapı maddesi ve bunların alkali, asit ve alkoldeki çözünürlükleri Tabloda verilmiştir. Fraksiyon Alkali Asit Alkol Fulvik asitler Çözünür Çözünür ---- Himatomelanik asitler Çözünür Çözünmez Çözünür Humik asitler Çözünür Çözünmez Çözünmez Huminler Çözünmez Çözünmez Çözünmez

5 HUMUSUN FRAKİYONLARINA AYRILMASI Organik madde Koyu renkli humin maddesi Alkali ile muamele(%2 NaOH veya KOH Çözünmez Humus Çözelti (Humin) Asitleştirme ve Süzme Çözelti :Fulvik asitler (Sarı ve portakal renkli) Humik olmayan maddeler Çökelti (Koyu renkli) Alkolle kaynatma ve süzme Çökelti: Humik asitler Çözelti: Himatomelanik asitler Bazla yeniden muamele Çökelti: Gri Humik asitler Çözelti:Kahverengi Humik asitler

6 HUMİK ASİTLER-1 Humik asitlerin elementel yapısı büyük ölçüde değişiklik göstermektedir. Humik asitlerin molekül ağırlığı en az 600 g/mol olup çoğunlukla çok daha yüksek düzeylerdedir. Humik asitlerin kimyasal bileşiminde %45-65 C, %30-50 O, %2.5-5 H,%3-5 N ve % S mevcuttur. Humik asitler bünyelerinde ihtiva ettikleri aktif gruplar nedeniyle toprakta önemli bir negatif yük kaynağıdır. Katyon değişim kapasitesi me/100gr. arasında değişmektedir.

7 HUMİK ASİTLER-2 Humik asitlerin ihtiva ettiği en önemli aktif gruplar; karboksil grubu (COOH), fenolik ve alkolik gruplar (OH), metoksil grupları (OCH 3 ), kuinoid grubu (-CH=CH-) ve karbonil grubu (CO) dur. 7

8 HUMİK ASİTLER-3 Humik asidin hidrolizi sonucu alanin, amino-valerik asit, aspartik asit, glutamik asit, leusin, diğer bazı amino asitleri, bazı protein parçalanma ürünleri (prolin, histidin) ve bazı düşük molekül ağırlıklı organik asitler açığa çıkmaktadır. Katyon değişim siteleri hidrojen haricinde herhangi bir katyon ile doldurulursa bu madde humat olarak tarif edilmektedir.

9 FULVİK ASİTLER Fulvik asitlerin molekül ağırlığı 300 g/mol civarındadır. Fulvik asitlerin kimyasal bileşiminde %44-46 C, %44-49 O, %5-6 H ve%2-6 N mevcuttur. Fulvik asit, humik aside oranla daha az karbon ve daha fazla oksijen ihtiva eder. 9

10 FULVİK ASİTLER Fulvik asidin humik aside göre rengi daha açıktır (açık sarı -sarı kahverengi), suda ve asitlerdeki çözünürlüğü daha fazladır ve asitlerle hidroliz olma kapasitesi daha fazladır. Fulvik asidin bileşiminde galaktoz, glikoz, mannoz, arabinoz, ksiloz, uronik asitler ve diğer birçok karbonhitratlar da mevcuttur. Fulvik asidin ihtiva ettiği azotun, en az % kadarı protein formunda bulunmaktadır.

11 Hümik ve Fulvik Asit Kaynakları DOĞAL KAYNAK LEONARDİT Torf Saprofel Torf Linyit katmanları Hayvan gübresi 5-15 Kompost 2 5 Toprak 1-5 Arıtma Çamuru 1-5 Taş Kömürü 0-1 HÜMİK ve FULVİK ASİT İÇERİĞİ,% 11

12 LEONARDİT Bitki ve hayvan kalıntılarının tarih öncesi zamanlarda gölsel ortamlarda ve bataklıklarda çökelerek basınç, sıcaklık ve anaerobik koşullarda volkanizma hareketlerinin de etkisiyle milyonlarca yılda parçalanıp bozuşması, humifikasyonu, oksidasyonu ve başkalaşıma uğraması sonucu tabakalaşmış killi organik sedimanter bir kayaçtır. Bitkisel ve hayvansal artıklar Bataklık (Göl ve denizler) Torf Leonardit Linyit kömürü Taş kömürü

13 Sorunlar 1. Hümik + Fulvik asit belirlemede kullanılan Analiz metotları Ülkemizde kullanılan Yöntem: TSE 5869 Yöntemi (ISO 5073, Turba ve Linyitler için Humik+Fulvik asitlerin tayini,1999) 1. Hümik + Fulvik asitte C oranı 2. Sıvı Hümik ve Fulvik asit ürünlerinde ph 3. Bitkilere uygulama şekli 13

14 Örnek ve etiket içeriği Analiz Yöntemleri ph Hümik+Fulvik asit İçeriği, % TSE-Yntm BaCl 2 Yntm HCl Yntm TKİ-Leonardit; %65 6,45(1/10) 65,00 80,77 76,00 TKİ-Hümas;%12 10,0 12,00 18,93 15,00 A-%15 4,2 16,00 12,27 12,00 B-%24 5,6 27,45 12,65 2,80 Şlempe 6,5 21,00 7,03 2,00 14

15 Analiz Yöntemi ve ph nın Getirdiği Analiz yöntemi ve ph: Piyasada gerçekte hümik asit içermeyen, bitkisel kökenli olduğu ifade edilen ancak şlempe, kağıt ve maya fabrikası atıklarından üretilen ürünlerin pazara sunulmasına neden olmaktadır. Çünkü hümik asit organik materyallerin hümifikasyonu sonucu en az 1-2 bin ile 1-2 milyon yıllık bir süreçte oluşmaktadır. Bu süreçten geçmeyen organik artıklarda hümik asitler bulunmamasına rağmen fulvik asitler bulunabilir. 15

16 Hümik + Fulvik asitte C oranı TSE yönteminde kahverengi kömürlerde hümik+fulvik asit analizinde hümik+fulvik asitin C oranının 0.59 alınması veya Ek-A ya göre bu oranın belirlenmesi gerektiği belirtiyor. Özellikle leonarditlerin hümik+fulvik asit içeriğini belirlerken bu oran arasında alınabiliyor. Bu değerler leonarditin C içeriğini ifade eder. Oysaki bu C oranına sahip leonarditten ekstrakte edilen hümik+fulvik asitin C oranı arasındadır. Analizde C oranının 0.59 yerine daha düşük alınmasıyla leonarditteki hümik+fulvik asitin miktarının 2 kata kadar daha fazla olmasına neden oluyor. (10/0.59=16.9; 10/0.30=33.3) 16

17 Bitkilere uygulama şekli Literatür bilgilerine göre Hümik asitin molekül ağırlığı 600 ile gr/mol arasında değişiyor. Bu molekül ağırlığa sahip bir maddenin molekül çapı bitki yapraklarından difüzyonla içeriye giremeyecek kadar büyük olmasına rağmen hümik asit neden yapraktan püskürterek uygulanıyor. Nitekim yapılan araştırmalar hümik asittin yapraktan uygulanmasının herhangi bir yararının olmadığını ortaya koymuştur. 17

18 TKİ nin HUMİK ASİT REZERVİ Leonardit: 5 milyon ton civarında Humik üretiminde kullanılabilecek özelliklere sahip düşük kaliteli (genç) linyit: 7-8 milyon ton Bu Humik asit kaynakları kcal/kg enerjiye sahip olduğu için kömür olarak değerlendirilemediğinden son 3 yıla kadar pasa malzeme olarak atılmaktaydı. 18

19 TKİ nin Amacı Sahibi olduğu düşük kalorili ve humik asit kapsamı yeterli düzeyde olan linyit veya leonarditleri değerlendirerek; Hem humik asit ve leonardit ürünlerinin ithalatının azalmasına katkı sağlayarak, Hemde tarımda verimlilik artışı nedeniyle ülke ekonomisine katkıda bulunmaktır. Piyasada belirleyici olmak 19

20 (TKİ HÜMAS) Humik ve Fulvik Asitlerin Yararları Toprakların fiziksel özellikleri üzerine etkisi

21 Toprakta agregasyonu artırır Kaymak tabakası oluşumunu önler Toprak sıkışmasını önler. Toprağın su tutma kapasitesini artırır. Kendi ağırlığının 20 katı fazla ağırlıktaki suyu tutabilme yeteneği vardır Suyun ve havanın toprak içindeki hareketini düzenler. Bitkilerin su alımını artırır. Kütük ve ark, Effect of Humic Acid on Some Soil Properties, I SD,Konya. 21

22 Kaymak tabakası oluşumunu önler Toprak sıkışmasını önler. 22

23 Kaba bünyeli topraklarda su tutmaya etkisi Toprağın su tutma kapasitesini artırır. Suyun ve havanın toprak içindeki hareketini düzenler. Bitkilerin su alımını artırır. 23

24 Ağır bünyeli topraklarda etkisi Toprak sıkışmasını azaltır veya önler. Toprakta orta çaplı gözenek hacmini artırarak su-hava dengesi üzerine olumlu etki yapar. Kaymak tabakası oluşumunu azaltır veya önler. 24

25 Marul - Humik asit Kaymak tabakası Humik asit uygulaması

26 Marul - Humik asit Humik asit uygulamasının marul çıkışına etkisi

27 Humik asit Toprağın Fiziksel Özellikleri üzerine yaptığı olumlu etkilerle; Ayrıca toprakta parçalanması ile açığa çıkan organik ve amino asitler, hormonların etkisi ile; Tohumun çimlenmesini artırır. Kök gelişimini artırır. 27

28 Toprağın Kimyasal-Biyolojik Özelliklerine Etkisi Toprağın KDK ve tamponlama kapasitesini artırır. Tuz zararını azaltır. Besin elementlerin elverişliliği ve alımını artırır. Topraktaki mikroorganizma faaliyetini arttırır. SONUÇ: Bitkilerde verim ve kaliteyi artırır

29 Hümik Maddelerin Katyon Değişim Kapasitesi İle Besin Maddelerini Tutması 29

30 Hümik asit bazında, 1 lt sıvı hümik asitin 8 ton hayvan gübresine, 1 kg katı hümik asitin de 30 ton hayvan gübresine eşdeğer olduğunu ileri sürmektedir (Schnitzer 1978). Schnitzer, M., Soil Organic Matter. Editörs: M. Schnitzer and S.U. Khan, Elsevier Scientific Publishing Co., New York. 30

31 Alaşehir de TKİ-HUMAS ın Bağ da Gelişme ve Üzüm Verimine Etkisi-2013 Uygulam a ml/omca Üzüm Verimi kg/omc a Değişi m % Sürgün uzunlu ğu cm Değişi m % Üzüm Verimi ile sürgün uzunluğu (r=0.68**), 31

32 Alaşehir de TKİ-HUMAS ın Bağ da Yaprakların Besin Elementi İçeriğine Etkisi-2013 Uyg ml/o mca Toprakta: P= 2.6; Mg=152; Fe=3.5; Mn=1.3 mg kg -1 noksan Üzüm Verimi ile P(r=0.44**),K(r=0.37**), S(r=0.27*), Mn(r=0.39**) Zn(r=0.25*) P K Ca Mg S Fe Cu Mn Zn B % mg/kg

33 Eğirdir de TKİ-HUMAS ın 5 Yaşındaki Kiraz Ağaçlarının Verimine Etkisi-2010 Uygulama ml/ağaç Verim (kg/ağaç) Değişim Kontrol % % % k k 33

34 Isparta-Eğirdir de Artan Miktarlarda TKİ-Hümas Uygulanan 5 yaşındaki Kiraz Ağaçları Yapraklarının Bazı Besin Elementi İçerikleri Uyg ml/ağ P K Ca Mg Fe Cu Mn Zn B % mg kg Kont. 0,24 1,57 1,59 0,36 82,8 9,1 93,7 19,4 65, ,24 1,69 1,31 0,33 90,6 10,5 91,5 19,4 62, ,26 1,59 1,34 0,38 108,2 9,6 118,6 20,8 60, ,27 1,64 1,51 0,33 92,4 14,9 96,3 21,6 72, ,24 1,54 1,45 0,35 111,4 9,3 87,8 28,6 60, ,26 1,74 1,39 0,35 101,2 9,7 62,4 28,0 62,9 Toprakta: Fe=3.03 mg kg -1 ; Zn=0.23 mg kg -1 Verim-Fe; r=0.779**, ve Verim-Zn;r=0.924**

35 Manisa-Soma da TKİ-HUMAS Uygulamasının 3 Yaşındaki Erik Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , , ,0 1,7 kat ,0 1,2 kat , ,3 1,3 kat Toprak: Fe,Zn,B noksan; Yaprak: K, Ca, Mg, S, Fe, Cu, Mn, B Sürgün uzunluğu: K,Ca

36

37

38 Manisa-Soma da TKİ-HUMAS Uygulamasının 3 Yaşındaki Fıstık Çamı Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , ,0 1,1 kat ,0 1,3 kat ,3 1,1 kat ,3 1,1 kat ,7 1,2 kat Toprak: P,K,Mg,Zn,B noksan; Yaprak: P, K, Ca, S, Mn, B

39

40

41 Kütahya-Tunçbilek te TKİ-HUMAS Uygulamasının 10 Yaşındaki Ceviz Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , , ,0 1,3 kat ,0 1,4 kat ,7 1,4 kat ,0 1,7 kat Toprak: P,B noksan; Yaprak: S, B Sürgün uzunluğu: S, B

42

43

44 Muğla-Yatağan da TKİ-HUMAS Uygulamasının 3 Yaşındaki Zeytin Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , , , , , ,0 92 Toprak: P, K, Mg noksan; Yaprak: P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn, B Sürgün uzunluğu: P, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn, B

45

46

47 Muğla-Yatağan da TKİ-HUMAS Uygulamasının 10 Yaşındaki Zeytin Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , , , , , ,0 105 Toprak: P, K, Mg noksan; Yaprak: P, K, Ca, Mg, S, Fe, Cu, Mn, B Sürgün uzunluğu: Ca, Mg, S, Cu, Mn

48

49

50 Muğla-Milas da TKİ-HUMAS Uygulamasının 3 Yaşındaki Zeytin Ağaçlarının Sürgün Gelişimine Etkisi Uygulanan TKİ-HUMAS Miktarı (ml ağaç -1 ) Yıllık sürgün uzunluğu (cm) I.Tek II.Tek III.Tek Ortalama % Değişim 1- KONTROL , , , , , ,0 73 Toprak: P, K, Mg, B noksan; Yaprak: P, Mg, S, Fe, Cu, Mn, Zn, B Sürgün uzunluğu: P, Mg, Fe, Cu, Mn, Zn, B

51 Meyve ağaçlarına TKİ-HUMAS Uygulaması Meyve ağaçlarına 1 yaş için ml TKİ- HUMAS uygulanmalıdır. Uygulama ağaç taç izdüşümüne, Sonbahar veya Erken ilkbaharda yapılmalıdır.

52 Meyve Ağaçlarına Uygulama 52

53 K-Humat Uygulamasının Ceviz fidanlarında Boy ve Çap Gelişimine Etkileri (2 yıllık ortalama) K-Humat Uygula Boy Gelişimi, cm Çap Gelişimi, cm İlk ölçü Son ölç Artış Değişim İlk ölçü Son ölç Artış Değişim ml/fidan % %25 1.5ml/f kat % ml/f % %12 Sıvı K-Humat (%12 HA), 2000 ve 2001 yılı ağustos aylarında aşılanmış ceviz fidanlarına takip eden yılın şubat ayında 100 ml su ile fidan dibine verilmiştir. İlk Ölçümler: Mart ayı sonunda Son Ölçümler: Eylül ayı sonunda (180 gün sonra) yapılmıştır. Bostan, S.Z., BAHÇE 32 (1-2):

54 TKİ HUMAS- ŞEKER PANCARI DENEMESİ Bitki= Şeker pancarı Giraf çeşidi,gaucolu,kaplanmış NPK: (N - P 2 O 5 - K 2 O= ,5-5,4 kg/da) Deneme Yeri Toprağının Bazı Özellikleri; ph=7,8 EC (Tuz)=275 µs/cm Kireç=%31 Organik Madde=%1,7 NH 4 +NO 3 -N=85 mg/kg-yeterli Fosfor (P)= 20mg/kg-Yeterli Potasyum (K)= 410 mg/kg-yeterli Çinko (Zn)=0,30 mg/kg-noksan Diğer besin elementlerinin hepsi yeterli düzeydedir Vejetasyon: (Ekim) (hasat)=176gün 54

55 Konya Şeker AŞ nin deneme arazisinde artan miktarlarda TKİ- HUMAS uygulamasının şeker pancarının yumru verimine ve çiftçinin bir dekardan elde edeceği brüt gelir miktarına etkisi Uygulamalar Verim kg/da Değişim % Brüt Gelir TL/da Değişim % 1-NPK 0 +HA * 579, NPK+HA ** 606, NPK 0 +HA-4,5lt/da *-12** 667, NPK+ 0,5 lt/da , NPK +1 lt/da , , NPK +1,5 lt/da , NPK +2 lt/da , NPK +4 lt/da , NPK +8 lt/da , NPK+12 lt/da ,

56 Konya Şeker AŞ nin deneme arazisinde artan miktarlarda TKİ- HUMAS uygulamasının şeker pancarının Şeker oranına ve buna göre şeker pancarı yumrusu alım fiyatına etkisi Uygulamalar Şeker Değişim oranı,% % 1-NPK 0 +HA 0 15, ,334 Pancar alım fiyatı,tl/ton 2-NPK+HA 0 16, ,822 3-NPK 0 +HA-4,5lt/da 16,55 7*-- 118,953 4-NPK+ 0,5 lt/da 16, ,575 5-NPK +1 lt/da 16, ,391 6-NPK +1,5 lt/da 16, ,288 7-NPK +2 lt/da 16, ,391 8-NPK +4 lt/da 16, ,888 9-NPK +8 lt/da 17, , NPK+12 lt/da 17, , yılı pancar alım fiyatı Şeker oranı %16 olan pancarın için 115 TL/ton dur 56

57 Gözlüde Kuru Koşullarda Ekmeklik Buğdaya (Altay 2000) Farklı Şekil ve Miktarlarda Uygulanan TKİ-Hümas ın Tane Verimi Üzerine Etkileri Uygulama Konusu Tane Verimi, kg/da Değişim % Kontrol (TKİ-Hümas yok) Toprağa 1 litre TKİ-Hümas /da Toprağa 2 litre TKİ-Hümas /da Toprağa 4 litre TKİ-Hümas /da Tohuma %0.5 TKİ-Hümas Tohuma % 1 TKİ-Hümas Tohuma %5 TKİ-Hümas Tohuma %10 TKİ-Hümas kg/da TKİ-Leonardit kg/da TKİ-Leonardit

58 Buğdaya TKİ-Hümas ın Etkisi-1 Uygulama Ekim 2012 de Kulu da Üzeyir Orhan nın arazisinde KÖÇD mühendisleri kontrolünde yapıldı. Örnekler de alındı. Qualite ekmeklik buğday 58

59 Buğdaya TKİ-Hümas ın Etkisi-2 Sap-Kök gelişimindeki farklar Uygulama Ekim 2012 de Kulu da Üzeyir Orhan nın arazisinde KÖÇD mühendisleri kontrolünde yapıldı. Örnekler de alındı. Qualite ekmeklik buğday 59

60 Buğdaya TKİ-Hümas ın Etkisi-3 Sekonder kökler İç Anadolu da buğdayda sekonder kök oluşumu Nisan da başlar Sekonder kökler Sekonder kökler Uygulama Ekim 2012 de Kulu da Üzeyir Orhan nın arazisinde KÖÇD mühendisleri kontrolünde yapıldı. Örnekler de alındı. Qualite ekmeklik buğday 60

61 TKİ-HÜMAS ŞEKER PANCARI Uygulama: 6 lt TKİ- Hümas/da Yumru verimi, t/da Değ. % Şeker Oranı,% Değ. % Kontrol Ekim öncesi Çapa sonrası Ekim Öncesi: TKİ-Hümas (6 lt/da) belli oranda sulandırarak toprak yüzeyine püskürtüp cm derinliğe karıştırılarak, Çapa sonrası: Sulama suyu ile üstten 6 lt/da TKİ- Hümas uygulandı. Not: Deneme yeri toprağında besin elementi noksanlığı yok 61

62 Ilgın-Çiftçi Tarlasında TKİ-Hümas Uygulamasının Silaj Mısırın Verim ve Koçan Doldurma Oranına Etkisi Uygulama Silaj Değişim Koçan Değişim Dozu Verimi, % Doldurma % (lt TKİ- t/da Oranı, % Hümas /da) Kontrol Not: Deneme yeri toprağında besin elementi noksanlığı yok 62

63 Topraktan Humik Asit Uygulamasının Domatesin (Çeşid: Kero) Meyve Verimine (t/dekar) Etkisi TKİ-Hümas Uyg., lt/da +NPK % +N % Kontrol 14.6 c c d c b b c a a b a b 64 Not-1: Deneme yeri toprağında 35 ppm P, 330 ppm K ve diğer elementler yeterli düzeydedir. Not-2:TKİ-Hümas uygulaması toprakta ve bitkide bütün besin elementlerinin miktarının önemli düzeyde artışına neden olmuştur. Verim artışı ile birlikte kalite de artmıştır. Fide Dönemi (Mayıs- Haziran ayları): 75 ppm N, 40 ppm P, 75 ppm K Gelişme Dönemi (Temmuz ayı) : 100 ppm N, 40 ppm P, 100 ppm K Hasat Dönemi (Ağustos-Eylül ayları): 100 ppm N, 20 ppm P, 150 ppm K Öktüren Asri, Arı, Demirtaş, Maral, Zengin,2011-Batem,Ant

64 Damlama ile TKİ-Hümas uygulamasının bazı bitkilerin verimine etkisi TKİ-Hümas uygulaması Patlıcan Biber Hıyar Verim kg/da Değişim %*** Verim kg/da Değişim % Verim kg/da Değişim % Kontrol* ** *, Kontrol uygulamasında TKİ-Hümas uygulanmamıştır. **, 1 ton suyla verilen TKİ-Hümas ın litre miktarıdır. ***, Abdullah Kontrole Suat göre NACAR % olarak (Koordinatör) artışı gösterir. Nesibe Devrim ALMACA (Pamuk) Dr. Ayşe Gülgün ÖKTEM (Buğday, Kırmızı Mercimek) Fide dönemi: 50 ppm N ppm P - 50 ppm K Gelişme Sibel dönemi: SÖYLEMEZ 100 ppm (Antepfıstığı) N -100 ppm P - 50 ppm K Hasat dönemi: 100 ppm N - 40 ppm P ppm K Abdullah ŞAKAK (Laboratuar) GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü

65 GAP Bölgesinde sulu şartlarda Buğdaya (Akçakale 2000) TKİ- HÜMAS uygulamasının tane verimlerine etkisi TKİ-Hümas Uygulaması Verim, kg/da Değişim,% Verim, kg/da Değişim, % Kontrol L/da* L/da L/da L/da %1.25** % % % *TKİ-Hümas ekim öncesi belli oranda sulandırılıp toprak yüzeyine püskürtülmüştür. ** TKİ-Hümas ekim öncesi tohuma belirtilen oranda karıştırılmıştır. Dr. Ayşe Gülgün ÖKTEM ve ark 2012, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 65

66 GAP Bölgesinde kuru şartlarda K. Mercimeğe (Fırat-87) TKİ- HÜMAS uygulamasının tane verimlerine etkisi TKİ-Hümas Uygulaması Verim, kg/da Değişim,% Verim, kg/da Değişim, % Kontrol L/da* L/da L/da L/da %1.25** % % % *TKİ-Hümas ekim öncesi belli oranda sulandırılıp toprak yüzeyine püskürtülmüştür. ** TKİ-Hümas ekim öncesi tohuma belirtilen oranda karıştırılmıştır. Dr. Ayşe Gülgün ÖKTEM ve ark 2012, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 66

67 GAP Bölgesinde Pamuğa (Stoneville-468) TKİ- HÜMAS uygulamasının tane verimlerine etkisi TKİ-Hümas Verim, kg/da Değişim,% Uygulaması Kontrol L/da* L/da L/da L/da %1.25** % % % *TKİ-Hümas ekim öncesi belli oranda sulandırılıp toprak yüzeyine püskürtülmüştür. ** TKİ-Hümas ekim öncesi tohuma belirtilen oranda karıştırılmıştır. Nesibe Devrim ALMACA ve ark 2012, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 67

68 GAP Bölgesinde 5 yaşındaki Antefıstığına TKİ- HÜMAS uygulamasının yıllık sürgün uzunluğuna etkisi TKİ-Hümas, lt/ağaç Ort.Sürgün Uzunluğu,cm 0 11, , , , , ,7 5 Değişim,% Sibel SÖYLEMEZ ve ark 2012, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 68

69 Farklı Demir Bileşikleri ve TKİ-Hümas Uygulamalarının Ispanak Bitkisinin Yaş ve Kuru Ağırlığına Etkisi Konular Yaş ağırlık g/saksı Değişim % Kuru ağırlık g/saksı 1. Kontrol FeSO 4. 7H 2 O (% 19 Fe) FeEDDHA (% 6 Fe) ppm TKİ-Hümas ppm TKİ-Hümas FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas %0.96 Fe içeren TKİ-Hümas Değişim % Not-1: 2,3,6,7 ve 8 nolu konularla 12 ppm Fe uygulanmıştır. Not-2: 4,5,6 ve7 nolu konularda belirtilen miktarda humik+fulvik asit sağlayacak miktarda TKİ-Hümas uygulanmıştır. Not-3:Deneme toprağı %33 kireç,%0.71 o.madde ve 1.5 ppm Fe içermektedir. 69

70 Farklı Demir Bileşikleri ve TKİ-Hümas Uygulamalarının Ispanak Bitkisinin Aktif ve Toplam Fe Kapsamlarına Etkisi Konular Aktif Fe mg kg -1 Değişim % Toplam Fe mg kg Kontrol FeSO 4. 7H 2 O (% 19 Fe) Değişim %, kat 3. FeEDDHA (% 6 Fe) k ppm TKİ-Hümas ppm TKİ-Hümas FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas k 7. FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas k 8. %0.96 Fe içeren TKİ-Hümas Not-1: 2,3,6,7 ve 8 nolu konularla 12 ppm Fe uygulanmıştır. Not-2: 4,5,6 ve7 nolu konularda belirtilen miktarda humik+fulvik asit sağlayacak miktarda TKİ-Hümas uygulanmıştır. Not-3:Deneme toprağı %33 kireç,%0.71 o.madde ve 1.5 ppm Fe içermektedir. 70

71 Farklı Demir Bileşikleri ve TKİ-Hümas Uygulamalarının Ispanak Bitkisi Yapraklarının Klorofil Kapsamlarına Etkisi Konular Klorofil a+b mg/ kg taze ağ 1. Kontrol FeSO 4. 7H 2 O (% 19 Fe) FeEDDHA (% 6 Fe) ppm TKİ-Hümas ppm TKİ-Hümas FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas FeSO 4. 7H 2 O ppm TKİ-Hümas %0.96 Fe içeren TKİ-Hümas Değişim % Not-1: 2,3,6,7 ve 8 nolu konularla 12 ppm Fe uygulanmıştır. Not-2: 4,5,6 ve7 nolu konularda belirtilen miktarda humik+fulvik asit sağlayacak miktarda TKİ-Hümas uygulanmıştır. Not-3:Deneme toprağı %33 kireç,%0.71 o.madde ve 1.5 ppm Fe içermektedir. 71

72 Samsun-Terme de Fındık Ağaçlarına Topraktan Artan Seviyelerde Uygulanan TKİ-Hümas ın Yıllık Sürgün Uzunluğu Üzerine Etkisi TKİ-Hümas Sürgün Değişim Uygulama Dozu uzunluğu % L/ocak (cm) Not: 1. TKİ-Hümas uygulaması 20 Mart 2012 de belli oranda sulandırılıp her bir ocağa homojen olarak dağıtılıp cm toprak derinliğine karıştırılarak yapıldı. 2. Deneme yeri toprağında B (0.32 ppm) yetersiz, diğer besin elementleri yeterli düzeydedir. Toprak kireçsiz, orta düzeyde organik madde içermekte ve nötr reaksiyona sahiptir.

73 Samsun-Bafra da Çeltik Bitkisine Artan Seviyelerde Uygulanan TKİ-Hümas ın Çeltik Bitkisi Dane Verimi Üzerine Etkisi TKİ-Hümas Uygulama Dozu L/dekar Dane Verimi kg/da Değişim % Not: 1. TKİ-Hümas uygulaması ekimden 5 gün önce belli oranda sulandırılıp toprak yüzeyine püskürtülerek yapıldı. (Osman Akbaş ın arazisi) 2. Deneme yeri toprağında Zn (0.45 ppm), B(0.47 ppm) yetersiz, diğer besin elementleri yeterli düzeydedir. Toprak kireçsiz, orta düzeyde organik madde içermekte ve nötr reaksiyona sahiptir.

74 Samsun-Bafra da Çeltik Bitkisine Uygulanan TKİ-Hümas ın Çeltik Bitkisi Bayrak Yaprakları Besin Elementti Kapsamına Etkisi Uygula ma, L/da P K Ca Mg S Fe Cu Mn Zn B % mg/kg Kontrl Ort LSD 0.05 ö.d ö.d ö.d. ö.d

75 Kontrole göre değişim HA uygulamasının mısır ın gövde ve kök gelişimi ve P konsantrasyonlarına etkisi HA uygulamasıyla mısır bitkisinin gövde ve kök gelişimine etkisi Humik 0 asit uygulaması, ppm Gövde Kök Erdal ve ark,2000, Turk J. Agri For,24(6): Gövde ve kökün P konsantrasyonunda değişim 75

76 Humik asit uygulamasının toprağın elverişli P ve mısır bitkisinin aldığı P miktarına etkisi (Erdal ve ark,2000) Toprak: toprağın elverişli P konsantrasyonu Bitki : Mısır bitkisinin topraktan kaldırdığı P miktarı 76

77 77

78 Humik asit uygulamasının Nohut bitkisi verimlerine etkisi %16 %36 %12 Kontrol 40 kg/da Biyolojik Verim,kg/da Dane Verimi,kg/da Bindane ağırlığı, g Ünsal ve Tüfenkçi, Y.lisans Tezi,100.y Üniv. Fen Bil Ens. 78

79 Söke şartlarında humik asit uygulamasının pamuk bitkisinin verim ve verim unsurlarına etkisi Verime etkisi Koza ağırlığına etkisi Ören ve Başal, ADÜ Zir. Fak.Der.2006; 3(2) :

80 Söke şartlarında humik asit uygulamasının pamuk bitkisinin verim ve verim unsurlarına etkisi Yüz tohum ağırlığına etkisi Erkenciliğe etkisi Ören ve Başal, ADÜ Zir. Fak.Der.2006; 3(2) :

81 Tohuma K-Humat Uygulamasının Ayçiçeği Fidesinin Bazı Özelliklerine Etkisi K-Humat uygula* Kök uzunluğu Fide boyu Kök Kuru ağırlığı Fide Kuru ağırlığı cm % değ. cm % değ. mg/bitki % değ. mg/bitki % de g g g Sıvı K-Humat (%15 HA); 100 kg tohum a 60 g (400 ml), 120 g (800 ml) ve 180 g (1200 ml) HA gelecek şekilde son hacim 2.2 litre çözelti şeklinde uygulanmıştır. Kolsarıcı ve ark., 2005,Akdeniz Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 18(2),

82 Toprakta elverişli Fe ve Mn miktarına Humik asit uygulamasının etkisi Kütük ve ark, Effect of Humic Acid on Some Soil Properties, I SD,Konya. 82

83 Toprakta elverişli Zn miktarına Humik asit uygulamasının etkisi Kütük ve ark, Effect of Humic Acid on Some Soil Properties, I SD,Konya. 83

84 TKİ HÜMAS GARANTİ EDİLEN İÇERİK % w/w Toplam Organik Madde 12.5 Toplam (Hümik+Fülvik) 12 Suda çöz Potasyum Oksit 3 ph (11-13) KDK 900 me/100g E4/E6 3.26

85 Uygulama önerilerimiz Şekli: Toprak yüzeyine püskürtüp cm derinliğe karıştırarak, Yada sulama suyu ile veya Tohum ile Miktar: 1-8 lt/da (4-6 lt/da) Zaman:Ekim/Dikim esnası veya hemen öncesi, Sulama suyu ile her zaman Sulama suyuna: 1-2 lt TKİ-Hümas/1ton suya 85

86 DİNLEDİĞİNİZ için ÇOK TEŞEKKÜRLER 86