Ç ayır M era E kolojisi

Transkript

1 Ç ayır M era E kolojisi

2 M ekanik F aktörler M ekanik faktörler, (a) rüzgâr ve (b) ateş (yangın) başta olm ak üzere, çığ, kum ul v.b etm enlerdir. İklim den kaynaklanır. R üzgâr ve ateş vejetasyon karakterinin belirlenmesinde rol oynar.

3 a. R üzgâr (Anemos)

4 6. O rografik (R öliyef= T opoğrafya) F aktörler K om pleks bir faktördür. S ıcaklık, su ve ışık gibi birincil faktörleri doğrudan belirlediği gibi, m ekanik faktörleri de etkilem ektedir. Ç ayır m era alanını genişliğini belirler. Ç ayır m era vejetasyonunun gelişm esini etkiler.

5 6. O rografik (R öliyef= T opoğrafya) F aktörler S u ve sulam a koşullarını etkilem ekte ve sınırlam aktadır. Ç ayır m era üzerindeki ürünün nitelik, niceliğini etkilem ekte ve işletm enin ekonom ikliğini belirlem ektedir.

6 6. O rografik (R öliyef= T opoğrafya) F aktörler O rografik faktörlerin çayır m eralar üzerindeki etkileri başlıca üç konuda ele alınabilir. a.e ğim derecesi b.y öney c.y ükseklik

7 6.a. E ğim D erecesi A razinin fazla eğim li olm ası halinde; yöneye bağlı olarak eğim derecesi ile arazi toprak sınıfı arasında karşılıklı ilişkiler söz konusudur.

8 A razi Y eten ek S ın ıflam asın d a Ç ayır ve M era A lan ların ın Y eri (Tarman 1968) Toprak Y ü zeysel %25 %12-25 %0-8 (12) Taban suyu 1-1,5m Toprak derin T ab an su yu Y ü zeye Y akın

9 6.b. Y öney G üney yöneyi 1. kuzey yöneylere oranla ışığı daha dik alırlar ve kuvvetli ısınırlar. 2. B itkiler ışığı daha fazla aldıklarından daha erken kururlar. 3. G üney toprağı alkalilerce zengin fakat hum us bakım ından fakirdir. 4. B üyük tür zenginliğine sahiptir. 5. Y ağışın fazla olduğu yerlerde yem verim i kuzeye göre genellikle fazla olur.

10 6.b. Y öney K uzey yöneyi 1. D aha az ısınm aktadır. 2. K uzeyde don daha fazla görülür. 3. Y ağış ve nem in az, kurak bölgelerde luzey yöneyler, bitki örtüsü bakım ından daha zengindirler. 4. B u bölgelerde yosunlaşm a dikkati çeker. 5. K uzeyin yağışlı bölgelerinde verim güneye göre % daha azdır. 6. B azı istisnalar hariç yem kalitesi de güneydeki oranla daha düşük olm aktadır. 7. K uzey bölgelerinde benzer durum orm anlık alanlarda da görülm ektedir.

11 6.b. Y öney B atı-d oğu yöneyleri 1. Y ağm urca bol batı yöneyler bol ürün getirmektedir. 2. D oğu yöneyler ise, çoğu kez don tehlikesine m aruz kalm aktadırlar.

12 6.c. Y ükselti (R akım ) Y üksek rakım 1. H ava sıcaklığı azalır. 2. G ece ve gündüz sıcaklı farkı artar. 3. H ava nem i ve bulutluluk derecesi artm aktadır. Ö rneğin İsviçre de 500 m den 2300 m etreye çıkıldığında sıcaklık 14,9 C den 5.1 C ye düşm üştür. 4. Y ükseklik arttıkça karla kaplı alan ve gün sayısı artar. A lpler de karsız dönem, 700 m de 265 gün, 2400 m de ise 86 gündür.

13 6.c. Y ükselti (R akım ) Y üksek rakım 5. Y üksekliğin artm asıyla otlatm a gün sayısında düşm e olur.a lm anya da rakım ı 50 m den m ye geçildiğinde 12 yılın ortalam ası olarak yıllık otlatm a süresi 21 gün düşm ektedir. 6. Y üksekliğin artm asıyla vejetasyona gelen ışık çoğalm aktadır. Ö rn: H aziran ayında 200 m den 2000 m ye çıkıldığında ışın entansitesi 588 cal/cm 2 den 729 cal/cm 2 ye çıkm ıştır.

14 6.c. Y ükselti (R akım ) Y üksek rakım 7. Y üksek rakım larda ultraviyole ışınlarında artış olm aktadır. K arların erim esinden sonra toprak çabuk ısınır ve bitkiler süratle gelişir. 500 kg/da yeşil m ateryal 430 m yükseklikte 48 günde, 1750 m de ise 18 günde elde edilm ektedir. 8. Y ükseklerde gelişm enin geç başlam ası, vejetasyonun hızlanm asını ve bu suretle de zam ana uygun bir otlam anın güçleştiği ifade edilmektedir.

15 7. B İY O T İK F A K T Ö R LE R B iyotik faktörler; cansız çevreyi ifade eden iklim, toprak ve orografik faktörler gibi fiziki çevreye karşılık canlı çevreyi oluşturm aktadır. B iyotik faktörler; insan, hayvan, bitki ve m ikroorganizm alar olm ak üzere ekosistem deki tüm canlı varlıkları ifade etmektedir.

16

17 4. Ç A Y IR M E R A T O PR A Ğ IN D A H U M U S B ĠR ĠK M E S Ġ TANIM: F lora ve fauna nın canlı varlığının tüm ölü kalıntısına hum us adı verilir. H um usun kolayca ayrıģan kısm ı besleyici hum us geniģ ölçüde stabil dayanıklılığını koruyan kalıntısı da S ürekli hum us olarak tanım lanm aktad ır.

18 H um us m iktarını etkileyen faktörler 1. M eraların yaģına b ağlı olarak hum us m iktarında atıģ görülür. 6 yıllık m erada hum us baģlangıçtakinden % 4 4, 14.yılda % 10 2 olm uģtur. 2. Topraktaki mikroorganizma faaliyetlerinin sınırlanm ası h um us oluģum unu yavaģlatır. 3. N em li ve gölge ortam larda, kurak ve güney yönlerindeki topraklara oranla hum usça daha zengindirler. 4. H ayvansal güb renin özellikle topraktaki m ikroorganizm aların faaliyetlerini artırm ası, b öyle alanlard a h um us oranını yükseltir.

19 H um us m iktarını etkileyen faktörler 5. T arla arazisinde yapay çayır m eralarının kurulm ası hum us m iktarı ve N m iktarının artm asına neden olm aktadır. 6. H um us m iktarı m eralarda ekili bulunan b itki ve yaģayan küçük canlıların ayrıģm a derecesine b ağlıd ır. 7. K urak çayır m eralarda nem li m eralara oranla hum us oluģum u daha fazla olm aktadır. 8. Asitli topraklar bazik topraklara oranla hum us oluģum u daha düģüktür.

20 5. Ç A Y IR M E R A T O PR A K LA R IN IN K Ü Ç Ü K C A N LILA R I Ç ayır m era bitkilerinin geliģm esi toprakta yaģayan canlı varlığının gıdasının artm asına da neden olm aktadır. B u hayvansal canlılar; sızıntı ile toprağa giren sular ile köklere yollar açm akta ve toprağın ufalanm asını sağlam aktad ırlar.

21 5. Ç ayır m era topraklarının küçük canlıları T oprağın 1 gram ında bulunan m ikroorganizm a sayısı: T arla toprağında adet olup % 7 2 si azot bakterisi, M era toprağında adet olup, % 4 6 sı azot bakterisi olarak tahm in edilmektedir.

22 5. Ç A Y IR M E R A T O PR A K LA R IN IN K Ü Ç Ü K C A N LILA R I T oprakta bulunan bakteriler de; kök ve ölü organik m addelerin toprağın derinliğine dağılıģları ile paralel olarak toprağın üst katında b ulunm akta ve özellikle 5-15 cm d erinliğind e yoğunlaģm aktad ırlar. K üçük canlıların en yoğun olduğu toprak koģulu; toprağın ılım an-nem li ve orta ağır yapıda olduğu durum larda görülm ektedir. Ç ayır m era topraklarında b ulunan hayvansal varlık; tarla arazisine nazaran, sayıca çok daha fazla olduğu gibi, faaliyet bakım ından da daha aktif b ir güce sahiptirler.

23 5. Ç ayır m era topraklarının küçük canlıları 1 m 2 çayır m era örtüsünde bulunan h ayvan varlığı Ģöyled ir. T oprak solucanları B öcekler ve larvaları Genelde m 2 deki toplam hayvan sayısı, çayır m eralarda a T arla tarım ında arasıdır.

24 6. Ç A Y IR M E R A V E J E T A S Y O N U N U N Y A ġ LA N M A S I V E Y E N ĠD E N G E N Ç LE ġ M E S Ġ Ç ayır m eraların yaģlanm a ile toprak verim liliğini ve ve vejetasyonun verim gücünü kayb edeceği ve bundan dolayı da periyodik olarak yenilem eye gereksinim old uğu d üģünülm ekteyd i. B ilinçli ve düzenli am enajm an Ģartlarının yerine getirilm esiyle b itki örtüsü ve toprak zam anla kendi kendini ıslah etm ektedir.

25 6. Ç A Y IR M E R A V E J E T A S Y O N U N U N Y A ġ LA N M A S I V E Y E N ĠD E N G E N Ç LE ġ M E S Ġ M eraların yaģları G özeneklerin hacmi T oprağın yüzdesi olarak (% ) S u kapsam ı H ava kapsam ı 3 yaģlı rotasyon m eraları 50,2 29,4 20,8 8 Y aģlı rotasyon m eraları 58,5 25,7 32,8 4 0 yaģın altında sürekli m eralar 63,7 29,0 34,7 4 0 yaģın üstünde sürekli m eralar 74,9 24,2 50,7

26 6. Ç A Y IR M E R A V E J E T A S Y O N U N U N Y A ġ LA N M A S I V E Y E N ĠD E N G E N Ç LE ġ M E S Ġ M eraların yaģının artm ası ile bitki örtüsünün sıklığı artm akta, değerli b itkilerin oranı Y ükselm ektedir. Ö rtünün sıklığı ve oranı M eraların yaģı 10 Y aģına kadar yaģlı B itki örtüsü sıklığı (% ) Ġngiliz çim i oranı (% ) 23 35