İş Sağlığı ve Güvenliği nde Radyasyondan Korunma İş Sağlığı ve Güvenliği nde Radyasyondan Korunmanın Uluslararası Kuralları

Transkript

1 İş Sağlığı ve Güvenliği nde Radyasyondan Korunma İş Sağlığı ve Güvenliği nde Radyasyondan Korunmanın Uluslararası Kuralları Prof. Dr. Yücel Demiral Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD İş Sağlığı Araştırma ve Uygulama Merkezi

2 Çalışma yaşamı ve sağlık ilişkisi İş sağlığı açısından risk İş sağlığı ve radyasyondan korunmada uluslararası kuruluşlar Radyasyondan koruma ve iş sağlığı Türkiye değerlendirme

3

4 ücret Radyasyon Havalandırma vardiya Patlama Nem Gürültü İş yükü Toz Yerleşim hacmi Karbonmonoksit sendika Basınç sözleşme

5 Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi Çalışma Ortamı fiziksel kimyasal biyolojik ergonomik psikososyal Çalışma Koşulları Süre Ücret Vardiya Gece Çalışma İlişkileri Örgütlenme İş güvencesi İstihdam biçimi SAĞLIK Bireysel Özellikler Yaşanan Çevre

6 ÇALIŞMA YAŞAMI VE SAĞLIK- KURAMSAL ÇERÇEVE İstihdam koşulları Eşit iş işsizlik Çalışma ortamı (yaralanma, ergonomy, psychosocial Standard iş Precarious employment Sağlık davranışları (yaşam biçimi/ ilaç) Kısmen informal Tam informal Fizyolojik değişim Sağlık Kölelik zorla çalışma Psikososyal etmenler Ekonomik eşitsizlik Social Sosyal && family Aile networks çevresi SDH- EMCONET

7 ÇALIŞMA YAŞAMI VE SAĞLIK- MAKRO KURAMSAL ÇERÇEVE Güç ilişkileri Sınıf, Top. Cinsiyet, Ethnicity, Yaş, Göç Policies Politik güç pazar (sendika, şirketler, kurumlar) Emek piyasası (düzenlemeler, Industrial Relations) İstihdam koşulları İşsizlik, Çocuk çal., Kölelik, informal çalışma, Düzensiz çalışma Çalışma koşulları Politik güç (Partiler) Sağlık Politik güç Toplum (STK,) Refah toplumu (sosyal politikalar) Economik eşitsizlik Sosyal & Aile çevresi SDH- EMCONET-2007

8 Hatalar Sonuç Programlar Organizasyon Uygulamalar Çalışma koşulları Girdiler Politikalar Tehlike düzeyleri 12/3/2015

9 Hatalık ve kazaların tedavisi Korunma Çalışma saatleri Çocuk ve kadınlar Kronik zehirlenme, ağır çalışma, gürültü, sıcaksoğuk monoton iş İş ve ev yaşamı, psikososyal riskler Alerjiler Zehirlenme ve yaralanmalar Güvenlik-koruyucu ekipman Islak çalışma-ventilasyon Gönüllü hizmet Yasal düzenlemeler Toplumsal sözleşme Toplumsal sözleşmeyasal yaptırım Büyük endüstriler Maden, Demir çelik Kimya, Tekstil Metal eşya, Kağıt Büyük endüstriler Maden, Demir çelik Kimya, Tekstil Metal eşya, Kağıt Artan otomasyon Kimyasallar Kanserojenler BT Hizmet sektörü Kimyasallar Kanserojenler /

10 İŞ SAĞLIĞI TEMEL ALANLARI İŞ HİJYENİ (Occupational hygiene) İŞ GÜVENLİĞİ (Occupational safety) İŞÇİ SAĞLIĞI (Occupational medicine) 12/3/2015

11 İş sağlığında başlıca uluslararası kuruluşlar 12/3/2015

12 ICOH International Commission on Occupational Health

13 First International Congress for Occupational Health 1906 Milan Malachia De Cristoforis Foundation of International Permanent Commission for Occupational Health

14 ICOH Aktiviteleri Farklı alanlarda uzmanlaşmış 37 Bilimsel Komite (Scientific Committees) etkinlikler düzenler

15 Scientific Committees Accident Prevention Aging and Work Cardiology in OH Health Services Research and Evaluation in OH Allergy and Immunotoxicology Epidemiology in OH Fibres Handicap and Work Occupational and Environmental Dermatoses Occupational Toxicology Pesticides OH in Small-scale ReproductiveEnterprises Hazards and theininformal Sector the Workplace Indoor Air Quality and Health Neurotoxicology and Psychophysiology OH and Development Shiftwork Organic Dusts Radiation and Work Musculoskeletal Disorders Respiratory Disorders OH in the Construction Industry History of Prevention of Occupational and Environmental Diseases OH in Nursing Industrial Hygiene OH for Health Care Workers Education and Training in OH OH in Agriculture OH in the Chemical Industry

16 12/3/2015

17 12/3/2015

18 IOHA İŞ HİJYENİSTİ EĞİTİM DÜZEYLERİ Farkındalık düzeyi: Yönetici, ara yönetici, sendika temsilcisi, işçi Temel iş hijyeni: Sağlık ve güvenlik uzmanları (doktor, hemşire, iş güvenliği) İş hijyeninin temel prensipleri, kuralları. Orta-Intermediate: İş hijyeni alanında çalışan teknisyen ve uzmanlar: Pratik uygulamaları, ölçümleri, maruz kalım düzeylerini ve kontrol önlemlerinin etkililiğini değerlendirenler. Akademik düzey: İş hijyeni programlarının oluşturulması ve yürütülmesi. Kıdemli yönetici iş hijyenisti: İş hijyeni alanında teknik beceri yanısıra yöneticilik liderlik ve danışmanlık 12/3/2015

19 COURSE 1 FIZIKSEL ETKENLER VE RISKLER PHYSICAL AGENTS AND RISKS MODULE 1.1 Gürültü riski MODULE 1.2 İyonize olmayan radyasyon MODULE 1.3 İyonize radyasyon MODULE 1.4 Termal çevre MODULE 1.5 Titreşim COURSE 3 ERGONOMI MODULE 3.1 Ergonomi MODULE 3.2 Taşıma ve yük TEMEL IŞ HIJYENI KURSU FUNDAMENTALS OF OCCUPATIONAL HYGIENE TEMEL ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME KURSU FUNDAMENTALS OF ENVIROMENTAL ASESSMENT COURSE 2 KİMYASAL VE BİYOLOJİLK RİSKLER MODULE 2.1 Kimyasal riskler MODULE 2.2 Toz MODULE 2.3 Biyolojik riskler MODULE 2.3 Mikroklima COURSE 4 PSIKOSOSYAL RISKLER MODULE 4.1 İş stresi MODULE 4.2 İşyerinde taciz ve yıldırma 12/3/2015

20 12/3/2015 Radyasyondan koruma standartlarında başlıca uluslararası kurumlar

21 International Commission on Radiological Protection (ICRP 1928). Radyasyondan korunmada temel prensiplerin belirlenmesi. Teknik düzenlemeleri ulusal yapıların karar vermesini öngörür. 12/3/2015

22 ICRP Önerileri Standartlar (ILO, WHO ) Uluslararası Temel Güvenlik Standartları (IAEA) ULUSAL STANDARTLAR 12/3/2015

23 International Commission on Radiation Units and Measurements (ICRU- 1925). Radyasyon ve radyoaktivite ölçüm standartlarının belirlenmesi 12/3/2015

24 International Atomic Energy Agency (UN-IAEA.-1956): Nükleer enerjinin barışçıl amaçlar için kullanımı. Standartlar ve önerilerin geliştirilmesi 12/3/2015

25 justification optimisation dose limitation Temel Güvenlik Standartları Uygulamaların Gerekliliği (Justification): Radyasyon ile ışınlanmanın zararlı sonuçları göz önünde bulundurularak, net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilemez. Optimizasyon: Tedavi amaçlı tıbbi ışınlamalar hariç, radyasyon uygulamalarında bireysel dozların büyüklüğü, ışınlanacak kişilerin sayısı, olası tüm ışınlanmalar için, ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanmalıdır (ALARA). Doz sınırları: Eşdeğer yıllık doz sınırlarını aşılmaması.

26 12/3/2015 Radyasyondan koruma ve iş sağlığı

27 12/3/2015

28 Directive 89/391/EEC - OSH "Framework Directive COUNCIL DIRECTIVE 2013/59/EURATOM 12/3/2015

29 COUNCIL DIRECTIVE 2013/59/EURATOM Üye ülkeler aşağıdaki hizmetleri organize eder İş sağlığı hizmetleri Dozimetre hizmetleri Radyasyondan korunma uzmanları Medikal fizik uzmanları Radyasyondan korunma oficer 12/3/2015

30 COUNCIL DIRECTIVE 2013/59/EURATOM İş sağlığı hizmetleri Radyasyonla karşılaşan çalışanlara, iş sağlığı hizmetleri kapsamında medikal surveyans programı oluşturulmalıdır. Medikal değerlendirmede çalışanın iyonize radyasyonla karşılaşması konusunda işe uygunluğu kontrol edilmeli ve karar verilmelidir. 12/3/2015

31 12/3/2015 TÜRKİYE DE DURUM NEDİR?

32 12/3/2015

33 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş güvenliği uzmanı RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ (ve TASLAĞI) Radyasyondan korunma sorumlusu 12/3/2015 SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMAESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK Radyasyon Güvenliği Komitesi

34 İSG UZMANI A -İş sağlığı ve güvenliği alanında en az 3 yıl teftiş yapmış iş müfettişlerin istekleri halinde, - Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az 8 yıl görev yapmış iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının istekleri halinde, - (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az 5 yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyerek eğitim kurumları tarafından düzenlenen iş güvenliği uzmanlığı eğitim programlarına katılanlardan Genel Müdürlükçe yaptırılan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavı başarılı olan mühendis veya teknik elemanlara Genel Müdürlükçe verilir. (A) sınıfı belgeye sahip olanlar; bütün tehlike sınıflarında yer alan iş yerlerinde; 12/3/2015

35 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU KANSEROJEN MUTAJEN MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunması için bu maddelere maruziyetin önlenmesi ve sınır değerler de dâhil olmak üzere asgari gerekliliklerin belirlenmesidir. Kapsam Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İSG Kanunu kapsamına giren ve çalışanların kanserojen ve mutajen maddelere maruz kalma riski bulunan işlerin yapıldığı işyerlerinde uygulanır. Radyasyonla birlikte farklı kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetin olduğu işlerde, radyasyonla ilgili özel mevzuatla birlikte bu Yönetmelik hükümleri de uygulanır. Yalnızca radyasyona maruziyetin söz konusu olduğu işlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

36 Sıra No İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK LABORATUVARIN İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZ HİZMETLERİ KAPSAMINDA AKREDİTASYON BELGESİ ALMASI ZORUNLULUĞU OLAN PARAMETRE LİSTESİ 1 Kişisel Solunabilir Tozların Konsantrasyonu 2 İşyeri Ortamı Solunabilir Tozların Konsantrasyonu 3 Kişisel Gürültü Maruziyeti 4 İşyeri Ortamı Gürültü ölçümleri 5 Kişisel Titreşim Maruziyeti 6 Havadaki Kurşun Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 7 Havadaki Sülfürik Asit Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 8 Havadaki Amonyak Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 9 Havadaki Formaldehit Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 10 Havadaki Benzen Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 11 Havadaki Toluen Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 12 Havadaki Ksilen Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 13 Havadaki Hekzan Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 14 Havadaki Arsenik Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 15 Havadaki Civa Konsantrasyonu (kişisel ve işyeri ortamı) 16 Toz içerisindeki serbest silis analizi (kişisel ve işyeri ortamı) 17 Renk Karşılaştırma Metodu ile Gaz ve Buhar Konsantrasyonu 18 Aydınlatma 19 Termal Konfor Parametre 12/3/ Manyetik Alan Ölçümleri 21 Radyasyon Ölçümleri 22 Asbest Ölçüm ve Numune Alma İşlemleri

37 Gerçekte ekonomik, sosyolojik ya da psikolojik problemler yoktur, sadece problemler vardır ve kural olarak karmaşıktırlar. Elimizde ne gereç varsa gerçekte var olan karmaşık problemler üzerinde çalışmamız gerekmektedir. 12/3/2015

38 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. 12/3/2015

39

40 27-29 OCT.2016 Teşekkürler