I KR M NOLOJ 7. BASI Prof. Dr. R. Füsun SOKULLU - AKINCI

Transkript

1 I KR M NOLOJ 7. BASI Prof. Dr. R. Füsun SOKULLU - AKINCI

2 II III Yay n No : 2325 Hukuk Dizisi : Bask Ekim 2010 STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Ateş e Sonsuz Sevgilerimle Dizgi : B e t a Bas m A.fi. Bask - Cilt : Express Bas mevi (Sertifika No: 12046) Deposite fl Merkezi A6 Blok No: 309 kitelli OSB / Küçükçekmece - stanbul (0-212) (0-212) Kapak Tasar m : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 IV V Y E D N C B A S I Y A Ö N S Ö Z Kriminoloji kitab m z n, bu y l alt nc bas s n n tükendi i ve acele bir yeni bas ya ihtiyaç oldu u, birlikte çal flt m z ve her konuda deste ini gördü üm Beta Yay nevi taraf ndan bana iletildi inde acele yeni bir bas n n yay nlanmas gerekti. Baz ufak düzeltmeler ve eklemeler yap larak, yedinci bas n n yay n gerçeklefltirilmifltir. Dün sevgili ö rencilerim olan, bugün ise sevgili meslektafllar m, kitab, stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi d fl nda, Adli T p Enstitüsünde, Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, Okan Üniversitesi Hukuk Fakültesinde de okuttuklar n söylediler. Onur duydum. Bu kitab n temelinde yer alan tafllar benim de hocalar ma aittir. Hepsinden çok fley ö rendim: Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer ve Prof. Dr. Çetin Özek i rahmetle an yorum. Prof. Dr. Ayhan Önder, ve Prof. Dr. Kay han çel e ise derin sayg lar m sunuyorum. Yine Eflim Dr. Atefl Ak nc ya, düzeltmelerde yard mc olan ö rencim Erkan Sar tafl a, Beta Yay nevinin sahibi Seyhan Satar a ve kapaktan dipnotuna kadar tüm teknik düzenlemeleri yapan Gülgonca Çarp k a çok teflekkür ediyorum. Prof.Dr. Füsun Sokullu-Ak nc 2010

4 VI VII Ç N D E K L E R YED NC BASIYA ÖNSÖZ...V G R fi...3 B R NC BÖLÜM KR M NOLOJ VE D ER B L MLER LE L fik S I.- GENEL OLARAK...9 II.- KR M NOLOJ N N KONUSU...11 III.-KR M NOLOJ N N TANIMI...12 IV.-KR M NOLOJ N N ALANI...15 A.- Genel Olarak...15 B.- Sap c Davran fllar (Sapma)...19 C.- Kriminolojinin Di er Bilim Dallar ile lgisi ve Ortak Yönleri Kriminolojinin Sosyal Bilimler ile lgisi...23 a) Genel Olarak...23 b) Kriminolojinin Sosyoloji ile lgisi...24 c) Kriminolojinin Psikoloji ile lgisi...25 d) Kriminolojinin Di er Sosyal Bilimler ile lgisi Kriminolojinin Ceza Hukuku ile lgisi...28

5 VIII V.- KR M NOLOJ N N ÖNEM...31 A.- Genel Olarak...31 B.- nsanlar n Suç ve Suçlu ile lgilenmelerinin Nedenleri Ö renme Psikolojik Nedenler Duygusal lgi...34 C.- Suç ve Suçlu Araflt rmalar na Profesyonel lgi Suçun Topluma Maaliyeti Sorunu ve Suç Korkusu..36 a) Kiflisel Sonuçlar...40 b) Sosyal Sonuçlar...41 c) Ekonomik Sonuçlar Suç, Demokratik lke ve Kurumlar ve nsan Haklar Bir Mesle e Haz rl k Olmas Aç s ndan Bir Araflt rma Alan Olmas Aç s ndan Çok Boyutlu Bir Düflünce Sistemi Kazand rmas Aç s ndan...46 K NC BÖLÜM KR M NOLOJ K ARAfiTIRMADA METOD I.- SUÇU ÖLÇME METODU...49 A.- Suç statistikleri Suç statistiklerinin Türleri...50 a) Polis statistikleri...50 b) Adalet statistikleri...52 c) Cezaevi statistikleri...53 d) Bilimsel Nitelikteki statistikler...54 e) Uluslararas statistikler Suç statistiklerinin Güvenirli i ve Eksikleri- Suçta Siyah Say lar Suçta Siyah Say lar n Nedenleri...59 a) Suçta Siyah Say lar n Oluflmas na Ma durun Yol Açmas...59 aa) Suçlunun Ma dur Taraf ndan Yeterli fiekilde Tan mlanamamas...59 bb) Ma durun R zas...60 cc) Ma dur ve Suçlu Aras nda Önceden Var Olan liflkiler...60 dd) Önemsememe, Korkma ve Çekinme...61 ee) Ma durun Polise Güvenmemesi...64 ff) Ma durun Bir Suçla liflkisi Oldu unun Fark nda Olmamas...65 b) Suçta Siyah Say lar n Oluflmas na Ma durun D fl ndaki Nedenlerin Yol Açmas...66 aa) Ma dursuz Suçlar...66 bb) Polisin Bilmek stemedi i Suçlar...66 B.- Viktimizasyon Araflt rmalar Genel Olarak Viktimizasyon Araflt rmalar n n Etsiklikleri...71 C.- Suçu Faillerin Bildirmesi...75 D.- Dolayl Ölçümlemeler...79 II.- DENEYSEL METOD...80 III.- OLAY NCELEMES METODU...83 IV.- YAfiAM ÖYKÜSÜ METODU...85 V.- OLAYA KATILARAK GÖZLEM METODU...86 VI.- ZLEME METODU...88 IX

6 X ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KR M NOLOJ N N TAR HSEL GEL fi M I.- KLAS K OKUL...94 A.- Genel Olarak...94 B.- Klasik Okulu Yaratan Ortam Sosyal Ortam Düflünce Ortam...98 C.- Klasik Okulun Bak fl Aç s Özel ya da Bireysel Önleme Genel ya da Toplumsal Önleme D.- Klasik Okulun Günümüze Etkileri II.- POZ T V ST OKUL A.-Genel Olarak B.- Pozitivist Okulu Yaratan Ortam Sosyal Ortam Düflünce Ortam C.- Pozitivist Okulun Bak fl Aç s Genel Olarak Compte ve Pozitivizmin Metodolijisi lk Pozitivist Çal flmalar talyan Pozitivistleri III.-fi KAGO OKULU A.- Genel Olarak B.- fiikago Okulunu Yaratan Ortam Sosyal Ortam Düflünce Ortam C.- fiikago Okulunun Bak fl Aç s Metodolojik Bak fl Aç s Ekolojik Bak fl Aç s D.- fiikago Okulunun Etkileri Sembolik Etkileflim Kültür Çat flmas DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GÜNÜMÜZ KR M NOLOJ S NE GÖRE SUÇ NEDENLER I.- GENEL OLARAK II.- SUÇ TEOR LER A.- B OLOJ K TEOR LER Genel Olarak Suçu Beden Yap lar ndaki Farkl l klara Dayand ran Teoriler Genetik Teoriler a) Aileler Üzerinde Yap lan Araflt rmalar b) kizler Üzerinde Yap lan Araflt rmalar c) Kromozomlar Üzerinde Yap lan Araflt rmalar B.- PS KOLOJ K TEOR LER Psikanalitik Teoriler Suçu Psikopatiye Dayand ran Görüfller Özel Düflünme Modeli Görüflü XI

7 XII XIII C.- SOSYOLOJ K TEOR LER Yap sal Teoriler a) Ayk r F rsatlar Teorisi b) Tepki Teorisi c) Çat flma Teorileri Alt-Kültür Teorileri a) Genel Olarak b) lgi Odaklar Teorisi D.- SOSYOPS KOLOJ K TEOR LER Kontrol Teorileri a) Hans Eysenck in Görüflleri b) S n rlama Teorisi c) Kohlberg in Geliflim Aflamas Teorisi Do rudan Do ruya Ö renme Teorileri a) Ayk r lar n Birleflmesi Teorisi b) Sosyal Damgalanma Teorisi B BL YOGRAFYA K I S A L T M A L A R AY : Anayasa A HS : nsan Haklar n ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleflme (Avrupa nsan Haklar Sözleflmesi) Bkz. : bak n z c : cilt çev/çev : çeviren CMUK : Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ed. : editör et. al. : ve di erleri Harv.L.Rev. : Harvard Law Review m. : madde no. : numara s. : sayfa TCK : Türk Ceza Kanunu v. : cilt HEB. : nsan Haklar Evrensel Beyannamesi HFM : stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuas zik. : zikreden vd. : ve devam

8 XIV