SİGARA BIRAKMA SÜRECİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SİGARA BIRAKMA SÜRECİ"

Savas Metin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SİGARA BIRAKMA SÜRECİ Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

2 SAÜ SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ 2006

3 Bağlasan Durur mu? Fotoğraf: FİTNAT ÇİMŞİT

4 SAÜ Tütün Kontrolü Koordinasyon Kurulu nun projeleri ve ülkemizdeki tütün kontrolü çalışmalarına katkısı Saat: 09:00-09:30 Salon 6

5 Sigara Bırakma Süreci Sigarayı bırakmak = Davranış değişikliği Transtheoretical Model Bu modele göre; sigara içen bireyler, sigara bırakma öncesi, sırası ve sonrasında davranışsal yönden farklı 5 evre içinde geçiş yaparlar. Prochaska ve DiClemente

içen bireyler, sigara bırakma öncesi, sırası ve sonrasında

6 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Bırakmayı düşünmeme (pre-contemplation) Bırakmayı düşünme (contemplation) Bırakmaya hazırlanma (preparation for action) Bırakmayı deneme (action) Bırakmayı sürdürme (maintenance)

(contemplation) Bırakmaya hazırlanma (preparation for

7 Transtheoretical Model Kişinin gereksinimini karşılayacak uygun müdahaleler Evreler arası geçiş = Niyet

8 Değişim evrelerine göre yaklaşım Yaklaşımın etkinliği; - Olgunun doğru tanımlanmasına -Doğru stratejilerin uygulanmasına bağlıdır Hekimin başarısı; - Birey hangi evrede? - Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?

uygulanmasına bağlıdır Hekimin başarısı; - Birey hangi

9 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

10 Bırakmayı düşünmeme evresi Gelecekte (en az 6 aylık sürede) sigara ile ilgili davranış değişikliği düşünmez. Sigara alışkanlığının sonuçları hakkında yeterli bilgisi yoktur ve bilgiyi almaktan kaçınır ya da direnç gösterir. İçiciliğin yarattığı hastalık risklerini göz ardı etme, bunun yerine nikotinden edindiği faydaları düşünme eğilimindedir. Önceki başarısız deneme sonuçlarını, bırakma konusunda yetersizlik ya da iradesizlik olarak yorumlar. Başarabileceğine inanmaz, bırakma konusunda isteği ve kendine güveni yoktur.

İçiciliğin yarattığı hastalık risklerini göz ardı etme, bunun yerine nikotinden edindiği faydaları düşünme eğilimindedir.

11 Haziran 2007 Polikliniğimizin 1. yıldönümü

12 Orhan Bey 1950 doğumlu 38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~2 yıldır sigara içmiyor

13 Bırakma denemesi için isteksiz bireyler Relevance (ilgilen) 5R UYGULAMASI Risks (riskler) Rewards (kazançlar) Roadblocks (engeller) Repetition (tekrarla)

14 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

15 Bırakmayı düşünme evresi Gelecek 6 ay içinde bırakmayı düşünmektedir Bırakmak için gün belirleme eğilimi yoktur, bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır Sigarayla ilgili zıt düşünceler neredeyse eşittir Düşünme evresinde sıkışmış kalmıştır

bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır Sigarayla

16 Haziran 2007 Polikliniğimizin 1. yıldönümü

17 İsmail Bey 1973 doğumlu Güvenlik Şube Müdürü 17 X 1 paket/yıl sigara anamnezi mevcut ~2 yıldır sigara içmiyor

18 Bırakma denemesi için istekli bireyler Ask (sor) 5A UYGULAMASI Advice (öner) Assess (değerlendir) Asist (destekle) Arrange (izle)

19 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Düşünme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

20 Hazırlanma Evresi İçici, gelecek 1 ay içinde bırakmayı planlamıştır. İlk adım bırakma günü nün tespitidir. İçicinin bırakma gününe dek edineceği, bağımlılıkla mücadelesini kolaylaştıracak her türlü donanım deneme evresindeki başarısını arttıracaktır.

İçicinin bırakma gününe dek edineceği, bağımlılıkla

21 İçicinin sigara kullanma şekli ve içmesini tetikleyen faktörler hakkında farkındalığını arttırmak Deneme döneminde yaşayacağı ani içme isteği ile kişisel başetme yöntemleri geliştirmesini sağlamak

25 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Sürdürme Deneme Düşünme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

26 Bırakmayı deneme evresi Sigarayı bırakma adımını atmıştır. Henüz 6 aylık süre dolmamıştır. Bu evre nükslerin en sık yaşandığı dönemdir. Nüks, %50 oranında ilk 2-3 haftada görülür. Nüks riski azalarak devam eder.

27 Bırakmayı sürdürme evresi 6 aydan daha uzun süredir sigara içmiyordur. Nükslerden kaçınmaya çalışmaktadır. Kendine güveni artmıştır. Nüks riski devam etmektedir.

28 Davranış değişikliği evreleri Hazırlanma Deneme Sürdürme Kalıcı değişiklik Düşünme Nüks Düşünmeme

29 Pratik Yaklaşım Bırakma denemesi için isteksiz bireyler %40 ının sigara bırakma sürecinin 1. evresinde %40 ının sigara bırakma sürecinin 2. evresinde Bırakma denemesi için istekli bireyler 5R hizmetler ve araştırmalar %20 si sigara bırakma sürecinin 3. evresinde %1 i Sigara Bırakma Polikliniği Prochaska JO. Population treatment for addictions. Curr Dir Psychol Sci 2004; 13(6): 242-6

30 Herbir evredeki içici için gerçekçi hedefler belirleme stratejisinin, tüm içicileri hemen bırakma denemesi için zorlamaktan daha etkin sonuçlar doğurduğu bilinmektedir. İçicinin yalnızca bir sonraki evreye geçişine yolaçan açık ve net müdahaleler, içicilerin sigarasız kalma oranını %75 arttırır.

31 Sigara bırakma süreci, sigara içen kadar ona yardım etmeye çalışan hekim için de zorlu bir süreçtir. İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık

Benzer belgeler

SİGARA BIRAKMA SÜRECİ

SİGARA BIRAKMA SÜRECİ DOÇ DR ZEYNEP AYFER SOLAK EÜTF GÖĞÜS HASTALIKLARI AD Çevresel ve sosyal faktörler. Medya, merak, aile. Sosyoekonomik yapı. Kültürel yapı Davranışsal ve psikolojik faktörler. Öğrenme.