PERIODIC BILINGV AL UNIUNII DEMOCRATE TURCE DIN ROMÂNIA EDITAT CU SPRIJINUL CONSILIULUI MINORITÃÞILOR NAÞIONALE

Transkript

1 NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE TTÜRK nul IX, 2002 Nr. 1 (79) INURIE / CK VCE UTENTICÃ RMNY TÜRK DEMKRT İRLİĞİNİN YYIN RGNIDIR PERIDIC ILINGV L UNIUNII DEMCRTE TURCE DIN RMÂNI EDITT CU SPRIJINUL CNSILIULUI MINRITÃÞILR NÞINLE L MULŢI NI! YENI YILINIZ KUTLU LSUN! NNE NNEE NUVELLE! EIN GLÜCKLICHES JHR! LDG UJ EVET! HPPY NEW YER! Domnul Preşedinte U.D.T.R., Prof. univ. dr. Ibram Nuredin, personalitate de prestigiu a comunităţii turce a primit din partea Revistei Tomis şi a Filialei Dobrogea a Uniunii Scriitorilor, ca recunoaştere a meritelor sale Premiul Contribuţii deosebite la menţinerea culturii scrise la ediţia a VII-a CLCVIILR TMITNE. Premiul a fost primit pentru cărţile: Fundamente ale Filozofiei şi Filosofia şi Istoria Religiilor, apărute în După onorantul titlu şi diploma de mul nului acordat în anul 1999 de cotidianul Cuget Liber, este a doua recunoaştere, în plan local, a contribuţiilor D-lui Prof. dr. Ibram Nuredin la cauza nobilă a sprijinirii culturii dobrogene şi a promovării imaginii comunităţii turce. În perioada decembrie 2001, la Cluj-Napoca au avut loc o serie de manifestări prilejuite de Ziua Minorităţilor Naţionale din România. ceste manifestări au fost organizate de Ministerul Informaţiilor Publice din România - Departamentul pentru Relaţii Interetnice cu sprijinul Ministerului Integrării Europene şi a Fundaţiei Friedrich Eberth. Din partea Uniunii Democrate Turce din România au participat la aceasta importantă manifestare d-nul Prof. univ. dr. Ibram Nuredin, preşedinte, d-na Gulten bdula, vicepreşedinte şi d-nul prof. Ervin Ibraim, redactor-şef al publicaţiei Genç Nesil. Prima zi a manifestării - 13 decembrie - a cuprins un Spectacol al Teatrului Maghiar de Stat din Cluj cu piesa Carol de Slavomir Mrozek la sinagogă. Vineri, 14 decembrie a avut loc deschiderea oficială a simpozionului moderată de d-nul ttilo Marko, subsecretar de stat la Ministerul Informaţiilor Publice urmată de Tema Minorităţile Naţionale: Stadiu de dezvoltare. Probleme de actualitate. Perspective. u rostit alocuţiuni d- nii Vasile Dâncu - ministru al informaţiilor publice, ttilo Marko - subsecretar de stat DRI, vidiu Ganţ-subsecretar de stat DRI, Ivan Gheorghe - subsecretar de stat D.R.I., conf. univ. dr. Laszlo Murvai-director al Direcţiei Minorităţi Naţionale din cadrul Ministerului Educaţiei şi Cercetării precum şi lideri ai REUNIUNE TÜDEV Între decembrie 2001, la Istanbul, prin facilităţile oferite de renumitul hotel Polat Renaissance şi în organizarea TUDEV (Fundaţia pentru prietenie, frăţie şi colaborare între ţările şi comunităţile turce) a avut loc al 9-lea Congres TUDEV, Congres devenit deja tradiţional. Congresul s-a bucurat de prezenţa D-lui Suleyman Demirel, al 9-lea Preşedinte al Republicii Turcia, Preşedinte de onoare al TUDEV, şi de prezenţa D-lui Rauf Denktaş, Preşedinte al Republicii Turce a Ciprului de Nord. u participat circa 1500 de delegaţi din Turcia, zerbaidjan, Kazakistan, Kîrgîzistan, Uzbekistan, Turkmenistan, Republica Turcă a Ciprului de Nord, Mongolia, reprezentanţi ai comunităţilor turce din Europa, Statele Unite, Iran, Tracia de pus, România, ulgaria, Macedonia, Kosovo, dar şi din republicile şi regiunile autonome turce, ex-sovietice, cum ar fi: ltay, regiune autonomă Găgăuzia, din cadrul republicii Moldova, Tataristan, aşkurdistan, alkarya, Crimeea, Karaçay, turcii kumuk şi nogay etc. Lucrările Congresului au fost organizate pe patru secţiuni: învăţământ, cultură, economie şi comerţ, comunicare şi relaţii internaţionale. Din partea Uniunii Democrate Turce din România a participat Preşedintele U.D.T.R., Dl. Prof.Dr. Nuredin Ibram. Domnia sa a prezentat la Congres, la secţiunea învăţământ şi educaţie, comunicarea: Minoritatea turcă şi Învăţământul în limba turcă din România. În cadrul Congresului, Dl. Prof. Dr. Nuredin Ibram a avut întâlniri cu personalităţi ale învăţământului şi culturii din Turcia precum şi o întâlnire cu preşedintele TIK (sociaţia oamenilor de afaceri), Dl. ner Kabasakal, cu care a discutat unele proiecte de colaborare şi de sprijinire financiară a Uniunii. De altfel, în luna decembrie a anului 2001, TIK a donat un calculator performant pentru redacţia revistei Genç Nesil. dresăm TIK şi Preşedintelui său, Dl. ner Kabasakal, încă o dată, şi pe această cale, mulţumirile noastre. PRESTIGISĂ RECUNŞTERE ZILELE DIVERSITÃÞII minorităţilor naţionale din România între care şi d-nul Prof.univ.dr. Ibram Nuredin, preşedintele Uniunii Democrate Turce din România. cesta a prezentat priorităţile şi acţiunile desfăşurate de U.D.T.R. în anul 2001 precum şi câteva din proiectele de viitor ale Uniunii. Ziua a continuat cu Vernisajul expoziţiei de păpuşi în porturi populare, prezentat de d-na Katinka Pozsony, Vernisajul expoziţiei de fotografie despre minorităţile naţionale din România, prezentat de d-nul deputat Dorel Dorian, d-na Daniela Tarnovschi-CRDE şi tvos Geza-Wassdas. Seara a continuat cu Sunetul limbilor - care a cuprins prezentarea unor mesaje sau texte literare scurte în limbile minorităţilor naţionale din România. D-nul Prof.univ.dr. Ibram Nuredin a citit din creaţia proprie un text literar care făcea apel la toleranţă interetnică şi interreligioasă, la relaţia dintre identitate şi toleranţă în cadrul statului de drept, iar doamna Gulten bdula a oferit din partea UDTR o casetă cu muzică populară turcă şi românească în interpretarea artistului Emerit al Poporului regretatul interpret Grigore Keazim, făcînd precizarea că piesele fac parte din fonoteca de aur al Radio Difuziunii Române. Ziua de sâmbătă, 15 decembrie 2001, a cuprins Tema:Diversitate lingvistică şi comunicare. Rolul presei minorităţilor naţionale în mass-media românească, avându-l ca moderator pe d-nul Dan Jurcan, secretar de stat M.I.P. - Departamentul de Comunicare şi Imagine Publică urmată de o Expoziţie de publicaţii editate de organizaţiile minorităţilor. Tot aici a avut loc şi lansarea cărţii Minorităţile Naţionale din România - Dovezi isorice privind aşezarea şi continuitatea acestora în spaţiul carpato-danubiano-pontic avându-l drept coautor pe d-nul prof. Ervin Ibraim, redactor-şef al publicaţiei Genç Nesil. Duminică, , a avut loc solemnitatea festivă a semnării Declaraţiei de sprijinire de către toate minorităţile a integrării României în structurile euroatlantice. Declaraţia a fost semnată de preşedinţii organizaţiilor minorităţilor, în prezenţa D-lui Vasile Dîncu, Ministru al Informaţiilor Publice şi a D-lui Vasile Puşcaş, Ministru Secretar de Stat pentru integrarea europeană. Manifestările, desfăşurate într-o ambianţă decentă, civilizată, au prilejuit un util schimb de idei, au reliefat experienţa Uniunilor pe linia promovării identităţii lingvistice, culturale şi religioase, au reliefat atenţia Guvernului României pentru crearea cadrului logistic, social-economic şi legislativ pentru afirmarea drepturilor tuturor cetăţenilor români, in-diferent de etnia din care fac parte. Redacţia

2 RURIC JURIDICÃ-ECNMICÃ - Ianuarie / cak 2002 pagina / sayfa LEGE NR.416/2001 PRIVIND VENITUL MINIM GRNTT Cine beneficiază de această lege şi care sunt termenii, sintagmele utilizate Legea privind venitul minim garantat creează premisele unei mai bune utilizări a resurselor financiare existente prin asigurarea flexibilităţii în acordarea de sprijin material potrivit nevoilor reale individuale care să conducă la diminuarea numărului de persoane care trăiesc în sărăcie. De această Lege nr. 416/2001 beneficiază familiile şi persoanele singure fără venituri sau cu venituri mici români, cetăţeni străini, apatrizi care au statut de refugiat în România, în condiţiile legislaţiei române. Prin termenul de familie se desemnează: soţul şi soţia care locuiesc şi se gospodăresc împreună; soţul, soţia şi copiii lor necăsătoriţi, care locuiesc şi se gospodăresc împreună; persoana necăsătorită care locuieşte împreună cu copiii aflaţi în îngrijirea sa; bărbatul şi femeia necăsătoriţi, cu copiii lor şi ai fiecăruia dintre ei, care locuiesc şi se gospodăresc împreună. Termenul de copil desemnează: copilul provenit din căsătoria soţilor; copilul unuia dintre soţi; copilul aflat în întreţinerea familiei; copilul în vârstă de peste 18 ani, care,în condiţiile legii este declarat persoană cu handicap accentuat sau grav ori este încadrat în gradul I sau II de invaliditate; copilul adoptat; copilul încredinţat unuia sau ambilor soţi ori dat în plasament familial. Unde se depun şi care sunt actele pentru primirea ajutorului social În primul rând se completează o cerere pe propria răspundere, după caz, de către persoana singură sau de către unul dintre membrii familiei desemnat de aceasta, care are capacitate deplină de exerciţiu al drepturilor civile, sau, în cazurile prevăzute de lege, de către curatorul sau tutorele persoanei îndreptăţite să beneficieze de ajutorul social. Cererea va trebui să fie însoţită de următoarele acte doveditoare:actul de identitate al solicitantului şi al membrilor familiei; certificatele de naştere ale copiilor; certificatul de căsătorie; hotărârea definitivă de încuviinţare a adopţiei, de încredinţare sau plasament familial al minorului, potrivit legii; actul din care să rezulte că un membru al familiei urmează o formă de învăţământ la cursul de zi, până la împlinirea vârstei de 18 ani, până la împlinirea vârstei de 25 ani, dacă urmează studii superioare cu durata de maximum 5 ani, şi 26 ani, în cazul în care urmează studii superioare cu durata de peste 5 ani; acte din care să rezulte încadrarea, conform legii, în categoria persoanelor cu handicap accentuat sau grav, ori în gradul I sau II de invaliditate, pentru persoanele aflate în întreţinere; adeverinţă, eliberată de genţia Judeţeană de cupare a Forţei de Muncă pentru persoanele neîncadrate în muncă şi care au împlinit 18 ani, din care să rezulte că nu au refuzat nejustificat un loc de muncă şi că nu au refuzat nejustificat participarea la un program de pregătire profesională. Cererea pentru acordarea ajutorului social, însoţită de toate actele mai sus menţionate, se va înregistra după cum urmează: la primarul localităţii în a cărei rază teritorială are solicitantul domiciliul ori, după caz, reşedinţa sau la primarul localităţii, reşedinţa de judeţ în cazul persoanelor fără domiciliu, aflate în situaţie de nevoie. Care sunt sumele şi cum se poate intra în posesia acestora Probabil mulţi vor spune că este puţin! Noi spunem însă că decât nimic este bine şi atât! Legea 416/2001 prevede ca ajutor social şi deci ca venit minim garantat pentru o persoană suma de lei/ lună. Pentru două persoane suma este de lei, pentru trei persoane suma este de lei, pentru patru persoane lei, pentru cinci persoane lei, iar pentru fiecare persoană peste un număr de cinci se mai adaugă câte lei.toţi aceşti bani sunt în subordinea consiliilor judeţene, care îi dau primăriilor şi care la rândul lor, pe bază de tabel şi în urma unei evidenţe a familiilor care beneficiază de acest ajutor social, plătesc sumele aferente. Trebuie ştiut că nu există termene de depunere a dosarelor şi nici perioade de timp stabilite prin lege în care cetăţenii pot sau nu beneficia de ajutor. În schimb, este foarte important de ştiut că, periodic, se vor efectua anchete sociale pentru a se verifica dacă există modificări sau nu în familiile care primesc ajutor. Pe această cale, Constantin răgaru, directorul Direcţiei Muncii şi Solidarităţii Sociale, face un apel către toţi cetăţenii ca, în momentul în care situaţia financiară precară se schimbă, să anunţe, în caz contrar urmând să restituie sumele încasate pe nedrept şi, implicit, să suporte rigorile legii. bligaţia funcţionarului desemnat cu primirea şi înregistrarea cererilor pentru acordarea ajutorului social este, în primul rând, aceea de verificare a corectitudinii înregistrărilor. De asemenea, trebuie să se aibă în vedere următoarele aspecte: datele de identificare a titularului şi ale celorlalţi membrii ai familiei să fie corect completate; numărul membrilor de familie să fie corect determinat; veniturile nete realizate de familie să fie corect calculate şi, nu în ultimul rând, veniturile nete individuale realizate de membrii familiei să fie corect înscrise. bligaţiile titularului de ajutor social sunt următoarele: să completeze corect cererea pentru solicitarea ajutorului social, precum şi declaraţia de venituri desemnate de primar pentru efectuarea anchetei sociale; să furnizeze informaţiile referitoare la componenţa familiei şi veniturile membrilor acesteia necesare stabilirii ajutorului social; să prezinte actele doveditoare privind componenţa familiei şi veniturile membrilor acesteia necesare stabilirii ajutorului social. De asemenea, titularul ajutorului social mai are obligaţia de a comunica primarului, în scris, orice modificare intervenită cu privire la veniturile şi la numărul membrilor familiei, în termen de 30 zile de la data la care a intervenit modificarea. Faţă de acordarea ajutorului social există şi obligaţii ale beneficiarilor pe care le vom enumera în continuare. În primul rând, persoanele apte de muncă din familiile beneficiare de ajutor social au obligaţia de a efectua, lunar, cel mult 72 ore de acţiuni sau lucrări de interes local, la solicitarea primarului. Persoanele apte de muncă din familiile beneficiare de ajutor social, care nu realizează venituri din salarii sau din alte activităţi desfăşurate ca întreprinzător particular, membru asociat sau persoană autorizată să desfăşoare o activitate independentă, au obligaţia să prezinte la serviciul de asistenţă socială din cadrul Primăriei, din trei în trei luni, o adeverinţă eliberată de agenţia teritorială pentru ocuparea forţei de muncă. Din această adeverinţă trebuie să rezulte că sunt luaţi în evidenţă pentru încadrarea în muncă, că nu au refuzat nejustificat un loc de muncă şi că nu au refuzat nejustificat participarea la un program de pregătire profesională. Este important de ştiut că, vizavi de aplicarea Legii 416/2001, există şi o serie de obligaţii ale primăriilor. cestea trebuie să organizeze primirea şi soluţionarea cererilor pentru ajutor social, ajutor pentru încălzirea locuinţei, alocaţie pentru copiii nou-născuţi. Primăriile desemnează persoanele care efectuează ancheta socială şi dispune efectuarea acesteia pentru fiecare caz în parte. Trebuie să îi comunice titularului, la termenul prevăzut de lege, dispoziţia de aprobare, respingere, modificare, suspendare sau încetare a plăţii ajutorului social. Tot primăriile au obligaţia de a întocmi un plan lunar de acţiuni sau de lucrări de interes local, repartizate pe persoane apte de muncă din familiile beneficiare de ajutor social.trebuie să plătească drepturile de ajutor social aprobate, să organizeze plata acestuia, să deschidă cont separat pentru sumele de la bugetul de stat solicitate pentru plata alocaţiei pentru copiii nou-născuţi. Primăriile trebuie să prezinte spre aprobare Consiliului local proiectul bugetului local, în care să fie evidenţiată distinct suma alocată pentru plata ajutorului social. Consiliului Judeţean i se va solicita necesarul de sume defalcate de la bugetul de stat pentru echilibrarea bugetelor locale, pentru plata ajutorului social şi a ajutorului pentru încălzirea locuinţei. Până pe data de 10 a fiecărei luni, primăriile sunt obligate să transmită raportul statistic privind aplicare prevederilor legii, pentru luna expirată, precum şi situaţia privind persoanele adulte din familiile beneficiare de ajutor social, pentru care plata contribuţiei de asigurări sociale de sănătate se plătesc de la bugetul de stat. Într-un final, tot ca o obligaţie a primăriilor este şi asigurarea condiţiilor necesare şi de organizare a activităţii pentru acordarea de consultanţă de specialitate persoanelor îndreptăţite să beneficieze de un drept de asistenţă socială. Materialul prezentat a fost realizat cu sprijinul directorului Direcţiei Muncii şi Solidarităţii Sociale, Constantin răgaru, prin informaţiile puse la dispoziţie. Extras din Independentul, din data de ianuarie SCHIMÃRI ÎN IMPZITRE VENITURILR Potrivit G nr.7/2001, noile categorii de venituri impozabile sunt: cele din activităţile agricole; cele obţinute de persoanele fizice neautorizate din valorificarea bunurilor în regim de consignaţie, cu excepţia celor din patrimoniul personal; cele obţinute de persoanele fizice ca urmare a desfăşurării unor activităţi pe bază de contract de agent, comision sau mandat comercial; indemnizaţia lunară a asociatului unic. Florăresele şi zarzavagii impozitaţi cu 15% Veniturile obţinute de persoanele fizice din cultivarea şi valorificarea florilor, legumelor şi zarzavaturilor, în sere şi solarii, precum şi a arbuştilor, plantelor decorative şi ciupercilor, din exploatarea pepinierelor viticole şi pomicole (activităţi definite ca agricole) vor fi impozitate cu o cotă de 15% aplicată venitului net. Impozitul este final şi nu se supune procedurii de globalizare a veniturilor. 10% impozitul pentru comerţ în consignaţie Veniturile obţinute de persoanele fizice neautorizate din valorificarea de bunuri în regim de consignaţie se impozitează cu 10%. Plătitorii acestor venituri (unităţile care vând bunurile în regim de consignaţie) au obligaţia calculării, reţinerii şi virării impozitului până la data de 10 inclusiv a lunii următoare în care se face plata venitului. Contribuabilii autorizaţi să desfăşoare activităţi independente şi care realizează venituri din valorificarea de bunuri în regim de consignaţie vor trebui să efectueze plăţi anticipate trimestriale în contul impozitului pe venitul annual. Comisionarii, agenţii şi mandatarii plătesc 10% În cazul veniturilor obţinute de persoanele fizice ca urmare a desfăşurării unor activităţi pe bază de contract de agent, comision sau mandat comercial, cota de impozitare este de 10%. Impozitul se reţine direct la sursă şi se varsă la bugetul de stat de plătitorul veniturilor până la data de 10 inclusiv a lunii următoare în care se face plata venitului. Indemnizaţia asociatului unic, impozitată ca şi salariile G nr. 7/2001 prevede că indemnizaţia lunară a asociatului unic se asimilează veniturilor de natură salarială, la nivelul valorii înscrise în declaraţia de asigurări sociale, cu alte cuvinte, ea va fi supusă aceluiaşi regim de impozitare ca şi veniturile sus amintite. Cadourile copiilor şi prima de 8 Martie- neimpozabile rdonanţa scoate de sub regimul impozitării: veniturile sub forma darurilor acordate copiilor minori ai angajaţilor cu ocazia zilei de 1 Iunie şi Sărbătorilor de sfârşit de an, precum şi cele acordate angajatelor cu ocazia zilei de 8 Martie, în limita sumei de lei pentru fiecare persoană şi eveniment; ajutoarele pentru pierderi însemnate în gospodăriile proprii ca urmare a calamităţilor naturale, precum şi în cazul unor boli grave incurabile ale angajatului; indemnizaţiile de instalare, în limita unui salariu de bază; sumele încasate din asigurări cu titlul de sume de asigurare, precum şi excedentul rezultat din fructificarea rezervelor constituite din primele plătite de asiguraţi. Pensiile până la 5 milioane lei- scutite de impozit Se introduc noi categorii de venituri scutite de impozit, precum: pensiile până în lei; premiile sportivilor medaliaţi la campionatele mondiale, europene şi jocurile olimpice; veniturile oficialităţilor organismelor internaţionale; veniturile din dobânzile aferente obligaţiunilor municipale şi a altor entităţi emiţătoare de obligaţiuni care vizează construcţia de locuinţe. Folisirea locuinţei de serviciu- venit neimpozabil rdonanţa nu consideră avantaje şi nu le introduce în categoria veniturilor impozabile: contravaloarea folosinţei locuinţei de serviciu sau a locuinţei din incinta unităţii; compensarea chiriei pentru personalul din sectorul de apărare naţională, ordine publică şi siguranţă naţională; compensarea diferenţei de chirie suportată de persoana fizică, conform legilor speciale; contravaloarea cheltuielilor de deplasare pentru transportul între localitatea în care angajaţii îşi au domiciliul şi localitatea în care angajaţii îşi au domiciliul şi localitatea unde îşi au locul de muncă, la nivelul unui abonament pentru situaţiile în care nu se asigură locuinţă sau nu se suportă contravaloarea chiriei. Extras din Cuget Liber din data de 7 ianuarie 2002

3 pagina / sayfa Muhterem aşkan, Türk Devlet ve Topululukları Dostluk, Kardeşlik, İşbirliği Kurultayının Değerli delegeleri, aziz misafirler, Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Eğitim Öğretim Komisyonu 22 ralık 2001 Cuma günü, saat da İstanbul Yeşilyurt ta, PLT RENISSNCE HTEL de toplanmış ve çalışmalarını aynı gün, saat da tamamlamıştır. Komisyonumuz ilk iş olarak aşkanlık divanını oluşturmuş, Divan aşkanlığına Prof. Dr. İsa ÖZKN, aşkan Yardımcılığına Prof Dr. Mustafa KESKİN, raportörlüğe Prof. Dr. Umay TÜRKEŞ GÜNY ve Doç. Dr. köylü RZKILIÇ seçilmiştir. Komisyonumuzda söz almak isteyen 26 delege tespit edilmiş müzakerelere geçilerek sözü geçen delegeler görüşlerini açıklamış ve tekliflerde bulunmuşlardır. İki oturum halinde yapılan müzalerelerde şu kararlara varılmıştır: 1. Türk Devlet ve toplulukları arasında eğitim-öğretim işbirliğinin temel şartının ortak alfabe kullanımını, ortak dil, edebiyat ve tarih ders kitaplarından mevcutlarının geliştirilmesi, eğitim-öğretimin diğer kademelerini kapsayacak şekilde hazırlanmasını, Türk lehçelerine aktarılacak bu amaçla Türk devlet ve topluluklarının mümkün olanlarında bir an önce uygulamaya geçilmesini; komisyonumuz daha önceki Kurultaylarda da belirtilen bu hususu bir kez daha tekrarlamış; ayrıca Türk devlet ve topluluklarında konunun yasal çerçevesinin belirlenmesi, takibi ve uygulanması için Millî Eğitim akanları arasında her yıl düzenlenecek bir MİLLİ EĞİTİM KNLRI ZİRVESİ yapılmasını teklif etmiştir. 2. Tarih boyunca Türk devlet ve topluluklarının muhtelif coğrafyalarda vücuda getirdikleri bütün kültür varlıkları, destanları, hikâyeleri, sözlü ve yazılı ürünleri, bidevî şahsiyetleri, müşteref motifleri ortak kültür paydamızın tamamı örgün ve yaygın eğitim araçlarıyla işlenmeli, böylelikle millî şuurun tesisi sağlanmalıdır. 3. ütün çocuk ve gençlerimize öğrenme ve eğitilmeye muhtaç yetişkinlerin ferdî kabiliyetleri ortaya çıkaran bir eğitim sisteminin Türk devletleri ve topluluklarında yapılanmasını, üstün zekâlı ve dâhi çocuklar için özel ve özendirici eğitim-öğretim kurumları kurulmalı, bilim, sanat ve sporda kabiliyetli çocuklar tespit edilmeli, aileleri desteklenmeli, bu konuda ciddiyetle eğilinmelidir. Türk dünyasının yetenekli gençleri yaratıcı düşünce, keşif yapma ve teknolojik icatlarda bulunma imkanlarından mahrum edilmemelidir. Türk ülkelerinde ileri teknoloji enstitüleri, teknoparklar ve bilim kentleri projelendirip, yetenekli gençlerin çalışacağı biçimde hayata geçirilmelidir. Ianuarie / cak Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı Eğitim Öğretim Komisyonu Sonuç Raporu 4. vrupa irliği ne girmesi muhtemel alkan ülkelerine azınlık halinde yaşayan Türklerin, ana dilleri olan Türkçe yi öğrenmeleri ve ana dillerinde eğitim-öğretimde bulunmaları için nin mevcut yasaları ve Kopenhag kriterleri çerçevesinde tanınan, vrupa kültür mirasıyla ilgili haklardan yararlandırılmaları için Türkiye deki resmi ve gönüllü kuruluşlar nezdinde temasa geçmeli, vrupa irliği nin sağladığı maddî imkanlarından da yararlandırılmasını yönünde çaba göstermelidir. 5. Türk devlet ve toplulukları arasında, başta Türk Dili, Edebiyatı Tarihi, Sanatı ve kültürü olmak üzere, fen ve sağlık birimlerini de kapsayan öğrencilerin katılacakları İLİM LİMPİYTLRI düzenlenmelidir. unun için Türk Cumhuriyetlerin deki bilimler akademileri ile Türkiye deki TÜİTK ve tatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu gibi kuruluşların irade ortaya koymasının zamanının geldiğine inanmaktayız. 6. Türk Cumhuriyetleri ve Türk topluluklarının yaşadığı yerlerde her türlü donanımını haiz Türk Kültür Merkezlerinin açılmasını ve söz konusu merkezlerde ortak amaçlar doğrultusunda nitelikli personel istihdamı ile Türkiye Türkçesi, Türk kültür ve sanatıyla ilgili kurs ve çalışmaların gecikttirilmeden yapılmasının, ihtiyaçtan da öte bir zaruret halini aldığını, komisyonumuz ilgili kurum ve kuruluşların dikkatine sunmayı önemli bir vazife olarak görmektedir. 7. aşlangıcından günümüze kadar Türk dili, edebiyatı, tarihi, sanatı, kısacası Türklük bilgisiyle ilgili doğru ve sağlam kaynaklara yönlendiren muhtasar bilgileri ihtiva eden, internette bir Web sitesi kurulmayı ve buradaki bilgileri sürekli olarak göncelleştirilmelidir. Söz konusu site Küştür ve MilliEğitim akanlığı, tatürk Yüksek Kurumu gibi resmi kurumlarla, TÜDEV gibi gönüllü kuruluşlarca hazırlanmalı ve gelecekte isteyen herkesin interaktif eğitim verecek hale dönüştürülmelidir. 8. SSCI, SCI ve rt Humanities gibi uluslar arası bir Türk dünyası bilim indeksinin kurulması için Türk devlet ve topluluklarındaki bilimler akademisi ve üniversite gibi kuruluşların faaliyete geçmesini hakemlikte bulunacakları elektronik dergilerin hazırlanması önemli bir ihtiyaçtır. Konu ile ilgili kuruluşlar bu teklifimizi gerçekleştirmek için işbirliği içinde bulunmalıdır. 9. Türk devlet ve topluluklarında din eğitim ve öğretiminin Türkiye nin katkılarıyla, İlahiyat Fakültesi mezunları ve din eğitimi vermek üzere yetiştirilmiş uzmanlarca yapılması, Islam mezheplerinin ve diğer dinlerin esaslarının öğretilebileceği ULUSLR RSI İLHİYT FKÜLTESİ nin açılmasının yararlı olacağı görüşü komisyonumuzca benimsenmiştir. 10. Türk Cumhuriyetleri ile muhtar cumhuriyetlerdeki üniversitelerin ortak bir önlisans, lisans ve lisansüstü programlarına geçmeleri, öğretim elemanlarının yetiştirilmesi, mezunlarının diploma etkinlikleri dahil olmak üzere, 8. Kurultay da da teklif edilen TÜRK DÜNYSI ÜNİVERSİTELER RSI ÜST KURULU oluşturulması ve Türk dünyasının konu ile ilgili kuruluşlarının, işbirliği içinde bulunması meselelerin çözünmünde önemli katkılar sağlayacağı fikrinde birleşilmiştir. 11. Yeni bir yapılanmanın başlatıldığı fganistan da yaşayan Türklerin, diğer unsurlarla siyasi, hukuki, kültürel ve eğitim açısından eşit haklara sahip olduğu hususu Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri tarafından uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimde bulunularak dile getirilmeli ve bu yönde çaba sarfedilmelidir. 12. TV ve radyonun kültür, eğitim ve öğretim hizmetlerinde kullanılması hususunda azami çaba gösterilmeli, TRT-TÜRK ün yayın muhtevası, saati ve alanları yeniden gözden geçirilerek, amacına uygun hale getirilmelidir. u cümleden olarak Türkiye türkçesi ile yapılan yayınlar, her cumhuriyet ve topluluğun milli kanallarından uygun saatte yayınlanması için de gerekli girişimlerde bulunulmalı, Türkiye Türkçesi nin söz varlığı dikkate alınmak suretiyle ilgili lehçede alt yazıyla verilmelidir. TRT-TÜRK Kanalında Türk dünyasında ve dünyada öne çıkan haberler, Türk sanatını yansıtan drama eserleri, milli kültürüne yönelik filmler, belgeseller ve eğlence programlarının yanı sıra belli saatlerde Türkiye Türkçesi ortak Türk tarihi ve edebiyatı dersleri verilmelidir. 13. rta ve atı vrupa ya göçmen işçi olarak giden ve artık o ülkelerde yerleşen Türk ailelerinin çocuklarının karşı karşıya bulunduğu ana dili ve milli kültür yoksunluğu ortadan kaldırmak amacıyla yapılan çalışmalarda vrupa irliği nin yasalarıyla teminat altına alınan vrupa kültür mirasıyla ilgili yasal haklardan yararlandırılması yolunda gerekli girişimde bulunulmalıdır. 14. İran, Irak, Litvanya, eyaz Rusya, Ukrayna ve Polonya da yaşayan ancak ana dilinde eğitim-öğretim imkanı bulamayan Türk varlığı için hareket geçilip, gerekli tedbirler alınmalıdır. 15. Türkiye Cumhuriyeti devletinin değişmez ilkleri doğrultusunda Türk dünyasında faaliyet gösteren resmi ve gönüllü kuruluşlara ait okulların desteklenmesine devam edilmelidir. 16. XVI. Yüzyıldan beri vrupa da geçerli olan ÇĞ SİSTEMİ veya tasnifinden vazgeçilerek Türk milletinin tarihi kendine özgü bir sınıflama ile ele alınıp araştırmalı, milli tarihimiz yetişmekte olan nesillere sağlıklı olarak öğretilmelidir. Türk dili, edebiyatı, tarihi ve kısaca Türk kültürüyle ilgili olarak yabancı dillerde yayınlanmış kaynakların çevirisi ve Türk lehçelerine aktarılması behemahal tamamlanmalıdır. Heyetinize Eğitim-Öğretim Komisyonu olarak saygılarımızla arz ederiz. 9.Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı Kültür Komisyonu Raporu 9.Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı Kültür Komisyonu 22 ralık 2001 tarihinde saat da Prof. Dr. Fikret Türkmen in başkanlığında toplanmış ve iki oturum halinde sürdürdüğü çalışmalarını saat 17 de tamamlamıştır. Çalışma sırasında Prof.Dr.Çetin Cumagulov aşkan yardımcılığına, Dr.Yaşar Kalafat ve Tayfun tmaca raportörlüklere seçilmişlerdir. Komisyon toplantılarına katılan bütün delegeler 8. Kuruktay daki alınan kararların bir kısmının hayata geçirildiğini, bir kısmının da geçirilme safhasında olduğuna işaret ederek, memnuniyetlerini belirtmişlerdir. Komisyonumuz oturum sırasında bildirilerde sunulan görüşleri ve ileri sürülen önerileri değerlendirilmiş ve aşağıdaki konuların genel kurula arz edilmesine oy birliğiyle karar vermiştir. 1) u yıl Gaspıralı İsmail ey in 150. Doğum yılı için yapılan çeşitli anma günleri ve fikirlerini açıklayan toplantılardan hareketle, bundan sonraki zillardan birinin UNESC tarafindan bütün dünyada Gaspıralı İsmail ey yılı ilan edilmesi için ilgili makamlara baş vurması; 2) aşta kavimler göçü olmak üzere sya ve vrupa kültürünü derinden etkileyen büyük olayların yeniden incelenerek, Türk dünyasının, dünya kültürüne katkılarının yeniden ele alınması ve 8. Kurultay da temenni edilen Türk Dünyası ilim ve Kültür kademisinin bir an önce kurulması dileğinin tekrarlanmasına, 3) Türk Cumhuriyetlerinde ve topluluklarındaki poli etnik (çok uluslu) yapının millî kültürdeki etkilerini ve ortak kültürde millî unsurların çok dikkatli bir şekilde işlenmesi gerektiği ve bu hususta mitolojiden günümüzdeki canlı kültüre kadar, kültürümüzün temel dinamiklerinin gözden uzak tutulmamasına, 4) ağımsızlığını kazanamamış Türk bölgelerindeki kültürel eritme politikalarının gündemde tutulması M ve UNESC gibi uluslar arası kuruluşların dikkatlerini çekmek üzere, bu problemleri sürekli takib edecek ve şikayetleri anında bu kuruluşlara aktarabilecek bir merkezin tesisi için komisyon kurulmasına karar verilmesine, 5) Türk dünyasında ortak kültür değerlerinin benimsenmesi için tiyatro, sinema vb. sanat kollarında karşılıklı ilişkilerin artırılmasına ve bu tür sanat dallarındaki eserlerin ilgi çekecek şekilde, başta okullar olmak üzere her kademede topluma sunulmasına, 6) Türk dünyasında aynı konularda çalışmakta olan merkez, enstitü vb. kurumların karşılıklı dayanışmalarının kuvvetlendirilmesine; bunların aynı konularda sethî çalışmalar yapmak suretiyle kaynak ve emek israfının önlenmesine, 7) Günümüzde bölge ülkelerinin bazıları kültür havzaları oluşturmaya çalışmaktadır. u havzalar içine bazı Türk gruplarını da almaya çalıştıkları ve onlar üzerinde kültürel haklar iddia ettikleri görülmektedir. unu önlemek için yeni yöntemlerin araştırılmasına ve Türk medeniyet havzaları oluşturulmasına, 8) Türk kültürünün tapuları mahiyetinde olan (çeşme, köprü, cami, mescit gibi milli damgamızı vurduğumuz maddi kültür unsurları) yapılar, özellikle yok edilmeye çalışılmaktadır. Mesela bu yapılardan eski olanlar yıkılmakta yerine Türk sanatına tamamen uzak, bize ait olmayan uslupla yenileri yapılmaktadır. u faaliyetler alkanlar, fganistan, rtadoğu ve Kafkaslar gibi sıcak çatışmalarının bulunduğu bölgelerde daha yoğun olarak yapılmaktadır. öylece oradaki Türk izleri silinmeye çalışmaktadır. u gibi faaliyetlerin önlenmesi ve bunun için oralardaki eserlerin insanlığın ortak mirası sayılması için gayret gösterilmesine; ve bir an önce bu eserlerin envanterlerinin yapılmasına, 9) Türkiye Türkçesi nin ortak iletişim dili olabilmesi için, başta TV ler olmak üzere, haber, belgesel, drama vb. programlara bu amaca yönelik yayınlar yapılmasına, ayrıca daha önceki kurultaylarda temenni olarak yer alan bütün Türk dünyasında ortak yayın yapan bir radyo ve televizyon vericisinin kurulmasına, 10) Türk dünyasının telif eserler sorunu halen devam etmektedir. u konu yasalarla ilgilidir. Türk Dünyası Liderlerinin toplantılarında bu konunun da gündeme getirilmesini sağlanmasına ve ortak bir karar alınması için girişimde bulunulmasına, 11) Türk Dünyasının ortak değerlerinin en çok bulunduğu halk kültürünün incelenmesi için ortak çalışacak kurumların oluşturulmasına ve bu kurumlar eliyle ortak projeler yapılmasına; çalışacak sonuçların ortak kültür için, başta okullar olmak üzere toplumun çeşitli kurumlarınca işlenmesine; 12) rta sya da ve alkanlar da 70 yıllık sosyalist sisteminin getirdiği dinî boşluğu doldurmak üzere, başta Hristiyanlık olmak üzere değişik siyasî ve dinî hizipler maddî imkanları da kullanarak çeşitli faaliyetler yapmaktadır. u cümleden olarak Türk Islamı nın bu bölgelerde kaybolmaması için laik ve bilimsel İslam ın o bölgelerde korunmasına özen gösterilmesine ve bu konuda tedbirler alınmasına; 13) Semavî dinler dışında dinleri olan Türk toplumlarının misyonerlik faaliyetleerinden korunabilmesi için stratejiler geliştirilmesine, uzmanlar yetiştirilmesine gerekirse araştırma merkezlerinin kurulmasına, 14) İran örneğinde olduğu gibi bağımsızlığın henüz kazanamamış Türk topluluklarına ortak millî Türk kültür şuurunun verilebilmesi için alan çalışmaları yapılmasına çeşitli İranlı unsurlara ve kendi aralarında olan ihtilafların tespit edilmesine; 15) Türk Dünyasında iktisadî, siyasî ve kültürel kaynaşmanın sağlanabilmesi için serbest dolaşımın sağlanması için gayret gösterilmesine, 16) Türk Devlet ve Topluluklarının ortak kültür oluşturulmasına yönelik projelerin ve imkânların iyi değerlendirilmesi için bunların belirli merkezlerden yürütülmesinin sağlanmasına, 17) Türk dünyasında, Türk kimliğinin bozulmasına sebep olan unsurlardan biri olan yerel isimlerinin, millî Türk adına alternatif olamayacaklarının anlatılması için basın yayın organlarının dikkatlerinin çekilmesine, 18) Türk kültür öğelerini içeren konut, işyeri, mahalle, şehir projelerinin geliştirilmesine, 19) Muhtelif Türk boylarını tarihî ve kültürel bağlarını içeren katalogların hazırlanmasına, 20) Ülkemizde mevcut bulunan Devlet Tiyatrolarının millî kültür içerikli eserleri sahnelemek üzere Türk dünyasında gösteriler yapmasının sağlanmasına, 21) Türk inanç kültürünün derinliklerinin iyi anlaşılıp değerlendirilmesi için tengri-kamlık inanç sisteminin araştırılmasını sağlayacak merkezlerin oluşturulmasına, 22) Türk Dünyasının muhtelif kesimlerine yönelik kültürel faaliyet gösteren derneklerin arasında aşbirliği sağlanarak daha güçlü etkinliklerin yapılmasına imkan hazırlanması, 23) Siyasî amaçlarla tarih sahnesinden silinen ve tarihî haritalara isimleri dahi yansıtılmayan Türk şehirlerinin unutulmamasını sağlayacak çalışmaların yapılmasının, 24) Geleneksel Türk sporları başta olmak üzere, bütün spor dallarının temsil edileceği Türk Dünyası Spor Günlüğü veya Türk Dünyası Spor yunları gibi bir isimle her dört yılda büyük bir organizasyon yapımlasına, ayrıca geleneksel Türk Sporlarının okullar, klüpler vb. kurumlar aracılığıyla yaygınlaşmasına karşılıklı spor eğiticilerinin değiştirilmesi ve işbirliği imkanlarının geliştirilmesine, 25) Türk Dünyasında ortak bilgi bankası kurularak elektronik iletişim imkanlarının Türk Dünyasının hizmetine sunulmasına, Türk dünyası kurultayı gibi büyük organizasyonların internet ortamında açık bir foruma dönüştürülmesine, 26) Türk Dünyasının el sanatları başta olmak üzere diğer müze malzemelerinin sergilenmesine ve bu sergilerin gezici hale getirilerek Türk dünyası coğrafyasında kültürleşmenin emrine verilmesine, 27) Türk Cumhuriyetleri ve topluluklarında gençlerin birbirlerini daha iyi tanımaları ve ortak kültür değerlerine sahip olmaları için yaz kampları, değişik konularda turnuvalar (zeya oyunları, satranç vb.) düzenlenmesine, 28) Türk Dünyası ve ortak yayıncılık fuarlarının açılmasına, 29) Lehçeler arasındaki aktarmaların hızlandırılmasına; Türk boylarının yazarlarının diğer boylarına tanıtılması için özel programlar düzenlenmesine, 30) Gelecekte yapılacak TÜDEV Kurultaylarına her akanlıktan bir temsilcinin katılmasının sağlanmasına ve bunların yapacakları tespitlerin, akanlıklara onlar vasıtasıyla taşınmasının sağlanmasına oy birliği ile karar verilmiştir. Saygılarımızla arz ederiz.

4 - Ianuarie / cak 2002 CK YININ TÜRK EDEIYT TKVIMI H NM GÜZEL NM h anam, güzel anam, zaman dumanına Yaprak hışırtısıyla çağırırsın ardına. Karışarak yağmura, yaslı rüzgar eser, Kara mezarına o, salkım çiçeğini silker. Dallar sallanırken, gelir bana sesin, Sonsuza değin, nasıl ki uykun senin. ir gün ölürsem eğer, sakın çok ağlama. Özallikle gidip bir selvi dalını kopar, tma o dalı, başucuma, bir yere dik. Yaş iken tutacaktır o, sen merak etme. Fidan olup uzayınca, saklar beni güneşten Ebedi gölge olur, edebiyen uyurum ben. ma birden ölüverirsek ikimiz, Götürmesinler sakın, dar mezara bizi, Dere boyunda kazsınlar sade bir mezar, ir tabuta isterim, yatırsınlar bizi Sanki bir döşekte yatarız ikimiz, Sular ebedi ağlarlar, ebediyen yatarız biz. FUZULİ Divan şiirimizin ve belki de bütün Türk edebiyatının en büyük şairlerinden olup, lirik şiir türünde ise dünyanın önde gelen şairlerinden biri olan Fuzuli nin asıl adı Mehmed, babasının adı Suleyman dır. ayat boyundan bir Türktür. Türk olduğu konusunda hiçbir tereddüt yoktur. Fuzuli takma adıdır. İlhamının başlıca kaynağı, san atının en büyük unsuru, dile getirdiği aşktır. bir süfi veya derviş olmamakla beraber, ilahi aşk la beşeri aşk duygusunu kaynaştıran yüksek ve manevi sevginin heycanını dile getirmiştir. na göre; insanın temel özelliği, sevmek tir. Hayatı ve kainatı idrakin merkezi, kalptir. Elbette, aklın, ilmin değerini bilmekle beraber o, bir gönül medeniyetinin şairi olarak: Yarab bela-yı aşk ile kıl aşına beni ir dem bela-yı aşkdan etme cüda beni Yakarışları bunun samimi ifadeleridir. İşte Fuzuli nin emsalsiz lirizminin kaynağı, bu duyuş ve düşünüş tarzıdır. Türk milletlerinin medeniyet kurduğu hiçbir toprak yoktur ki, orada Fuzuli nin şiirleriyle beslenmiş bir şiir ve sanat hayatı olmasın. Eserlerinden bazıları şunlardır: Türkçe Divan, rapça Divan, Leyla veü Mecnun, eng ü bade, Kırk hadis Tercümesi, Mektubat, Türkçe - Farsça Manzum Lügat, Risale-I Muamma Zengin koleksiyon Tablo 300 bin Frang dan satışa sunuldu, kısa bir süre içinde 2 milyon 225 bin Fransız frangına alıcı buldu. Costantinople 1725 tarihli tablo 500/ Frank satışa sunuldu. çık arttırmada birbirinden değerli 1575 tarihli 36,5 ve 38 cm lik iki İznik porseleni tabaklardan her biri 400/ Fransız Frangı ndan başlarken, birçok eserin nerdeyse peynir ekmek gibi kısa sürede alıcı bulması smanlı dönemi eserlerine ilginin büyük olduğunu gösterdi. Müzayede de 19 Yüzyıl, Ecole Française den İstanbul Kapısı, Sanatçı İnoel in Üsküdar da Çeşme, Pierre Ribeire nın İstanbul önünde yelkenliler, Edouard Dufeu nun oğaz İçinde Kayıklar, rest in İstanbul-Seyyar Satıcı ve yasofya Yakınında Canlı Sokaklar gibi eşsiz eserler arasında birbirinden güzel irili ufaklı İstanbul tabloları yeni sahiplerinin kolleksiyonlarında yerini aldılar. Gazel KL... I, bende kal Seni o kadar çok seviyorum ki! Senin özlemlerini, Sadece ben dinleyebilirim. II Karanlığın gölgesinde Masum ve kara gözleriyle Suların derinliklerine bakan, Seni bir prense benzeterim. III Ve dalgaların uğultusundan Yüksek çimenlerin kıpırtısını Geyik sürülerinin haraketini Sana gizlice dinletirim. Tarih boyunca driyatik ten Çin Seddi ne kadar, 16 Türk Devleti kuran tek millet, Türklerdir yılında Malazgrıt Savaşında izans ın güçlü ordusunu yenerek, İmparatoru nu esir alan Sultan lparslan, emrindeki Türk beylerini nadolu nun fethi için görevlendirmiştir. u Türk eyleri nadolu yu fethetmişler ve hepsi bir bölgeye yerleşmişlerdir. u beyliklerden birisi de ğuz boyunun Üçok kolundan olan Kayılar dır. Kayılar ın kurduğu bu beylik, önce küçük bir devlet sonra bir cihan imparatorluğu olmuştur. u büyük devletin temelini atan, Söğüt te bulunan Gündüz lp ın oğlu Ertuğrul Gazi dir. Ertuğrul Gazi, kahramanlık ve yardımlarından dolayı zamanın nadolu Selçuklu sultanı tarafından bu bölgeye yerleştirilmiştir. Ertuğrul Gazi, 1281 yılında 90 yaşında iken vefat etmiştir. Yerine oğlu 23 yaşında olduğu tahmin edilen sman ey 1281 yılında eyliğin başına geçmiştir. sman bey cesaretö mertlik ve ahlakıyla ün salmıştır. Devrin büyük mutasavvıflarından Şeyih Edebali nin kızıyla evlenmiştir. Çeşitli fethilerden sonra Karaca Hisar ın fethedilmesiyle burada bulunan kilise camiye çevrilmiş ve ilk Cuma namazında sman ey in adı selçuklu Sultanının isiminden sonra ilk defa zikredilmiştir. u hadise smanlı Devleti nin kuruluşu olarak kabul edilmiş ve kurulan devlete SMNLI DEVLETİ denilmiştir. ahâr boldu vü gül meyli kalmadı könlüm çıldı gonce vü likin açılmadı könlüm Yüzün hayâli bile vâlih irdi andak kim ahâr kelken ü kitkenni bilmedi könlüm Redactor de pagină / hazırlayan: Gülten bdula MIHI EMINESK - 15 cak Haziran 1859 SMNLI İMPRTRLUĞU NUN KURULUŞU (1299) - Yüzün nezâresi de mahv ü mest idi ya ni Ki gül çağıda zamâni ayılmadı könlüm Nevai gonce tilep könlüm ağzın etti heves Eğerçi tapmadı likin yanılmadı könlüm li Şir Nevai pagina / sayfa rman titriyor I ğaç, niçin sallanıyorsun, Dallarını yere vuruyorsun, Rüzgarsız ve yağmursuz? en sallanmazsam olmaz, Vaktim kaldıö çok az. Soğuk geceler uzadıkça, Yapraklarım azalıyor. Yel üflüyor, sarı yaprağı Kuşlarım gidiyor uzağa Rüzgar esiyor, poyrazdan, Kış burada, yaz uzakta! Kimi dallarım iyidir, Niçin kuşlarım gider? Konarak dallarıma, Geçer kırlangıç saraya, larak düşlerimi de, Ve garip düşüncelerimi. II Çocukluğumda çıkıp dağlara, Yatardım pınar boylarında. aşımın altında dururdu ellerim, Suların sesini dinlerdim. altadan kurtulan doğada, Sazlar salınacak gibi. Kökleri suyun dibinde, Dalga.dalga sallanıyorlar. Saf saf olan kuşlar, Uzak diyarlara uçuyorlar. Göl üstünde ışık var, Sallanıyor tepede güneş. en dağın tepesinden bakıyorum. Nasıl acaba bu güneş? Serin havada dinliyorum. Öten keklik seslerini. Ibrahim Muteferika Türkiye nin ik Matban nın kurucusu İbrahim Muteferıka dır. Sultan III.hmet devrinin ortalarına doğru, Türklerde yeni bir uyanmış hareketi başlamıltı. Yalnız İstanbul da, birkaç zatın, özellikle Damat İbrahim Paşa nın etrafında kalan bu uyanış hareketinin öncülerinden birisi de İbrahim Müteferika idi. İ b r a h i m M ü t e f e r i k a b a z ı araştırmacılar Macar kökeni diyorlar bazıları ise Romen oldugunu söyliyorlar. Romanya Erdal bölgesinden kökenli olması kesindir te Koloşvar yani Cluj Napoka şehrinde doğmuştu. Gençliğinde protestan rahibi olmak istedi. Sultan II. Mustafa ın vustrya seferinde esir edildi. öylece İstanbul geldi; Müslümanlığı kabul etti. Müslümanlığa öyle bağlandı ki, Risale-i İslamiye adıyla bir eser yayımladı. Nevşehirli damat İbrahim Paşa bu kitabı okuyunca çok beğendi ve onu himayesi altına aldı. Muhaberat ve mütercimlik gibi görevlerde bulundu. u arada devletin üst düzey görevlilerinden Sait Mehmet Efendi ile tanıştı. Sait Mehmet Efendi Fransızların matbaa makinasını görmüş, çok etkilenmişti. u teknoloji harikasını İstanbul a etirip yaygınlaştırmak için İbrahim Müteferrika ile temasa geçti. öylece; sait Mehmet Efendi nin teşviki, İbrahim Müteferrika nın da gayretleri ile ilk matbaa İstanbul a gelmiş oldu. Hayatının sonuna kadar ilmi ve fennı sahada devlete eden Übrahim müteferrikaö 1745 te Vefat etti; Kasımpaşa Mezarlığına gömüldü.

5 pagina / sayfa IMPRTNŢ LIMII (I) Limba noastră maternă este turca. Fiecare popor, fiecare naţie se defineşte prin limba sa. Englezii vorbesc engleza, francezii franceza, turcii turca. Limba este unul din factorii de bază care clădesc unitatea de cultură şi neam; contribuie la evoluţia culturii, la înfrăţirea şi unitatea poporului respectiv. Fiecare popor este recunoscut după cultura şi ştiinţa sa. Pentru a dezvolta şi a adânci cultura, ştiinţa, unitatea dintre membrii poporului respectiv, limba vorbită are o mare importanţă. Pe teritoriul nostru, într-o măsură mică se folosesc dialecte diferite, dar acest lucru trebuie privit ca o problemă socială. Uneori grupuri restrânse folosesc o limbă populară care îi pun în inferioritate faţă de cei care folosesc limba literară. Persoanele în cauză au de suferit pe plan social, fiind marginalizaţi de legile faţă de care se supune întreaga mulţime. Cauza principală o constituie abaterea de la regulile generale ale limbii, pentru că neînţelegând limba poporului tău, calci în picioare tradiţiile străbune. Limba este aceea care ajută, înainte de orice ca oamenii să se poată înţelege, cunoaşte şi să-şi exprime gândurile pe înţelesul celor din jur. Unitatea limbii prezintă o deosebită importanţă în domeniile învăţământ, cultură, sănătate şi social-economic. În situaţia în care limba turcă nu este vorbită corect şi frumos, exact ca o turcă literară, în faţa profesorilor care urmează să muncească în această direcţie se pun următoarele probleme ce urmează a fi elucidate: de unde vor începe? cum vor munci? care vor fi metodele? ce tehnici vor folosi? ce planuri îţi vor face? Fiecare copil îşi dezvoltă pe parcurs dotarea nativă privind limba vorbită, prin programul şi principiile impuse de profesor, adaptându-se regulilor generale. El este pregătit să-ţi dezvolte cultura, valoarea şi conceptele acesteia. Cunoştinţele dobândite sunt determinate de limba vorbită. Dacă s-a folosit o însuşire incorectă, cunoştinţele vor fi la fel. Deci cuvintele şi noţiunile folosite trebuie orientate spre obţinerea unor deprinderi corecte. Fiinţa omenească se naşte cu capacitatea de a vorbi. Dar la fel cum se formează deprinderea de mers, cunoaşterea şi descoperirea, vorbirea se dobândeşte pe parcurs. Cu cât mediul familial este mai civilizat cu atât vorbirea va fi mai elevată. Limba noastră Frumoasă limbă pentru noi, e turca, altă limbă, e noapte pentru noi. Cea mai pură, cea mai sensibilă pentru noi Este vorbirea Istanbulului. Vorbire cunoscută pură Cuvânt ştiut de toţi; Cu sens înţeles Fără a neglija originea sa. Nu facem cuvinte potrivite Nu ne abatem pe căi bătătorite Turca, turcizată, este cea Culeasă din vechea rădăcină. Să rămânem cu cuvântul deschis Lăsând o rază şi gândului Din mulţimea de cuvinte Să le alegem pe cele turceşti. Posibilitatea de pronunţie este determinată de coardele vocale şi de organele de auz ale fiecărui copil. Copiii şi elevii noştri îşi vor îmbogăţi bagajele de cunoştinţe în funcţie de felul în care suntem capabili să le-o transmitem. şa cum acest bagaj de cunoştinţe ne-a fost transmis nouă, tot aşa şi noi le vom transmite mai departe. Deciziile şi manifestările copiilor sunt imitaţii ale adulţilor. Spre ex.: fetiţa care a asistat la frica cu care s-a manifestat mama ei la vederea unui şobolan, tot aşa se manifestă şi ea faţă de acesta. Limba este un instrument prin intermediul căruia ne exprimăm simţurile şi gândurile noastre, la fel ca cuţitul şi furculiţa. În privinţa modului de folosire nu au nici o deosebire. Ele sunt folosite pentru rezolvarea unei probleme, a unui scop. Ea ne oferă posibilitatea să fim înţeleşi de cei din jurul nostru sau să fim înţeleşi de cei cu care conversăm. Cuvintele folosite de om reflectă în realitate viaţa lui interioară. Mărturisirea decurge de la sine, cuvintele se scurg din proprie iniţiativă. Când auzim un cuvânt sau o propoziţie care reprezintă cauza unui fenomen real, reacţionăm ca şi cum am fi trăit realitatea în sine. Rolul principal în înţelegerea sensului unei noţiuni îl are învăţarea, fapt pentru care profesorul trebuie să insiste cu perseverenţă. În explicarea cuvintelor pot apare deosebiri esenţiale. Multe cuvinte de-ale noastre pe care le transmitem din experienţa anterioară pot avea înţelesuri diferite. Pe scurt dacă vrem să facem un rezumat între vorbire şi deprinderi, între ele există o strânsă corelaţie. Copilul va învăţa limba mediului în care s-a născut. Fiinţa omenească se naşte cu capacitatea de a vorbi, fiind pregătit pentru aceasta. Există posibilitatea învăţării imediate şi rapide. Pentru acest lucru vârsta cea mai adecvată învăţării limbii este perioada şcolii primare. În această perioadă copiilor trebuie să le transmitem tot ce este mai frumos în limbă. Limba transmisă trebuie să fie curgătoare, sentimentală, cu capacitatea de a fi înţeleasă. Sarcina aceasta revenind nu numai profesorilor de limbă şi literatură turcă, ci şi celorlalţi profesori de alte specialităţi, cum ar fi: matematică, desen, educaţie fizică şi alte obiecte care au o strânsă legătură cu limba turcă. Frumuseţea limbii turca este oglindită în strofele ce sunt scrise mai jos: Profesor de limba turcă Nermin san Dacă mai este nevoie de cuvinte noi ceste obicei al tuturor De a creea cuvinte noi, obiceiul din popor tunci, drumurile sunt ale mele. Turca trăită şi creată Fără a supăra pe careva Este turca Istanbulului, de care Să se bucure, cel ce o poate asimila. Credinţa turcă, este una Religia una, patria una Dar toate se vor destrăma Dacă limba nu va fi una. Mehmet Ziya Gökalp (Viaţa nouă) Ianuarie / cak DİLİN ÖNEMİ (I) na dilimiz Türkçedir. Her milletin adı, kendi milliyet adı ile anılır, İngilizler İngilizce, Fransızlar Fransızca, Türkler Türkçe ile konuşurlar. Çünkü dil, kültür ve ülkü birliğini kuran temel faktörlerden birisidir. Toplumu, birbirine daha çok yaklaştırır, kaynaşmaya artırır, kültürün gelişmesine sebep olur. u bakımda dil birliğinin kurulması, devlete vatandaş arasındaki, milletin ferdleri arasındaki mesafeleri azaltmak, devlet hizmetlerinden daha çok insanın en verimli şekilde faydalanmasını temin etmek, netice itibariyle milli birliğinin kuvvet bulmasına hizmet etmek demektir. Dil birliğinin sağlanması, kültür ve anlayış birliğini sağladığı gibi, hem milletimizin bekasını ilgilendirmekte, hem de vatandaşın devletin sağladığı nimetlerden daha kolayca faydalanmasını temin etme bakımından önem taşımaktadır. Yurdumuzun toprakları üzerinde az sayıda da olsa farklı şiveler konuşulması sosyal bakımdan da bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak, küçük bir grup tarafından konuşulan dil, bu dili konuşanların bir aşağılık kompleksi tavri geliştirmelerine çoğu zaman sebep olmaktadır. yrıca, herkes kendi dili ile konuşmayan bir kimse ile karşılaştığı zaman, onu garipser, gereksiz yere ilgilenir. u muhatabı rahatsız eder. u rahatsızlık, bazen toplumun genel kaidelerine, geleneklerine ve hatta kanunlarına aykırı davranışlar geliştirilmesine sebep olur. Çünkü, kendi dilini anlamayan insanlar arasındaki kimse, kaideleri çiğner. Dil birliğinin, ekonomik, sosyal, kültür, sağlık, eğitim bakımlarından pek çok faydaları vardır. Herşeyden önçe müşterek dil, insanların birbirlerini anlamalarına ve tanımalarına, ne düşündüklerini karşısındakına kolayca anlatmalarına imkân verir. Türkçe Türkçenin yeteri kadar doğru ve güzel konuşulmadığı yörelerde çalışacak olan öğretmenlerin ise: nereden başlayacakları? nasıl çalışacakları? metodlarını neler olacağı? tekniklerin nasıl seçecekleri? plânlarını nasıl yapacakları? gibi hususları aydınlatmaktadır. Her çocuk, içine doğduğu kültürün lisanını öğrenir. Kendi kültürünün lisan, değer ve kavramlarına uygun davranişlar geliştirir. Kaba lisan kullanan bazi çevrelerde davranışların da kaba olduğu kolayca görülür. u durum, kelime ve kavramlar istikametinde bir vaziyet alışı, davranışlara yön verişi belirler. urada da görüldüğü gibi lisan sonradan kazanılmaktadır. Yürüme gibi, okuma gibi. Ne var ki, insanoğlu, dünyaya gelirken, bir konuşma kapasıtesi ile birlikte doğar. ncak hangi dili konuşacağini içine doğduğu çevre tayın eder. Konuşulan lisanın özeliklerine göre, ses organları, ses telleri vs de bir şekil kazanır. Çocuklarımıza eşyalari nasıl öğretiyorsak, onlar da bu eşyaları karşı bu şekilde vaziyet alacaklardır. aşka bir deyişle, bize eşyalar nasıl öğretilmişse biz de öyle izah ediyoruz. ynı tepkileri, aynı eşyalara karşı gösteriyoruz. Mesela, faraden korkan annesini gören kız çocuğu, fareye karşı korkulacak bir nesne imiş gibi tepki gösterir. yrıca dil, duygu ve düşüncelerimizi açıklamaya yarayan bir alettir. Çatal gibi, biçak gibi. Kullanılışı bakımından da bu gibi aletlerden farki yoktur. ir amacın gerçekleşmesi için kullanılır. u da ya karşımızdankinin bizi anlamasına hızmet eder. Insanın kullandığı kelimeler onun hakiki dünyasının bir kısımını teşkil eder. Kelimeler kendi başlarına varlık gösteriyorlarmış gibi itiraf edilir. ir kelime veya cümle işittiğimiz zaman, ona hakiki dünyadaki herhangi bir objeye olduğu gibi doğrudan doğruya ve derhalreaksıyonda bulunuruz. Ferdin davranışında kelimenin fonksiyonu aynı derecede hakiki olan diğer objelerin fonksiyonlarınaa benzer. Mananın kavranılmasında oğrenmenin merkezi rolü, bu terimin tarifinden anlaşılmaktadır. Fakat bu mühim noktanın nevinde ısrarla durmak lazımdır. Kelimeleri tefsir edislerimiz de son derece farklıdır. Kelimelerin çoğunun bizim onlara olan geçmiş tecrubelerimizi aksettiren oldukça çeşitli manaları vardır. Kısaca özetleyecek olursak, dil ile davranışlar arasında bir ilişki vardır. Çocuk hangi toplum içine doğmuşsa o toplumun kültürünü ve dilini öğrenir. İnsanoğlu konuşmaya ve dil öğrenmeye hazır bir yetenekli doğar. irden fazla dilin öğrenilmesi mümkündür. unun için de en iyi yaşlar, ilkokul sıralarıdır. u bakımdan çocuklarımıza, gerçekten güzel olan dilimizi, akıncı, anlamlı ve duygulu bir şekilde anlatma ve anlama becerisini kazandırmak, yalnız Türkçe derslerinin değil, Matematik, Resim, eden Eğitimi gibi Türkçe ile alakasının az olduğunu zannettiğimiz branşların ve bu branşların öğretmenlerinin de görevidir. Türkçenin, güzel dil olduğunu, aşağıda yazılı bulunan mısralar ile sizlere tanıtıyorum: Türk dili öğretmeni Nermin san LİSN Güzel dil Türkçe bize, aşka dil gece bize, İstanbul konuşması En saf, en ince bize. Lisanda sayılı öz Herkesin bildiği söz, Manası anlaşılan Lugate atmadan göz. Uydurma söz yapmayız, Yapma yola sapmayız, Türkçeleşmiş Türkçedir, Eski köke tapmayız. çık sözle kalmalı, Fikre ışık salmalı, Müteradif sözlerden Türkçesini almalı. Yeni sözler gerekse, unda uy herkese. Halkın söz yaratmada Yollarını benimse. Yapyaşayan Türkçedir, Kimseyi incitmeden Istanbul un Türkçesi Zevkisini olsun yeden. Türklüğün vicdanı bir, Dini bir, vatanı bir, Fakat hepsi ayrılır lmazsa lisanı bir. Mehmet Ziya Gökalp (Yeni Hayat) Impresii despre studiile universitare din Turcia La începutul fiecărui an universitar, Turcia îşi deschide braţele unor tineri, viitori studenţi din România pentru a studia cu burse, oferite de statul turc. cestea ajung în România cu ajutorul celor două uniuni: U.D.T.R. şu U.D.T.T.M.R. şa s-a întâmplat şi anul acesta, când un grup de 6 fete (Ilcnur mer, Leila Memet, Nesrin Sali, Merel Ismail, Neşe san, Sunia cmambet) au pornit la drum spre Turcia cu gândul de a face o facultate într-o ţară străină, de a gusta viaţa de student departe de casă, pe cont propriu. nul acesta plecarea a avut loc pe data de 26 septembrie, într-o zi de miercuri la orele 15:30, s-a ajuns în nkara pe data de 27, locul unde vom face un an pregătitor de limbă turcă. După acest an ne aşteaptă un examen de cunoştinţe generale. Noi sperăm că putem lua aceste examene ca apoi să ne putem începe cursurile la facultatea dorită. Peripeţiile prin care au trecut din prima zi până astăzi sunt multe, dar preferăm să credem că ne-am călit un pic şi ne-au făcut să ne dăm seama că aici nu mai este acel cineva în spatele nostru. Suntem doar noi înşine şi grupul cu care am pornit pe acest drum, dar şi vechi studenţi români din capitala Turciei, care ne-au fost de mare ajutor şi ne-au primit cu braţele deschise. Ne-au dovedit că avem un umăr pe care să ne sprijinim. Primele impresii, ale mele personal, dar şi ale colegelor mele sunt foarte plăcute şi sperăm că alegerea pe care am făcut-o să fie cea mai bună. Suntem nişte fete optimiste, cum ar trebui să fim şi credem că totul o să fie şi mai bine. mer Ilcnur

6 - Ianuarie / cak 2002 pagina / sayfa Türkistan da yaşanan insan hakları ihlallerine dikkat çeken İHH, Pekin yönetiminin bölgede terör estirdiğini belirtti Çin, İslam kültürünü yok ediyor K o m ü n i s t Ç i n y ö n e t i m i n i n D o ğ u Türkistan da Müslümanlara karşı işlediği insan hakları ihlalleri, 11 Eylül olayının ardından tahammül edilemez boyutlara ulaştı. 20 Eylül den 30 Kasım a kadar olan yaklaşık 3 aylık süre içerisinde Çin polisi 166 Doğu Türkistanlı Müslüman ı ayrılıkçılık bahanesiyle tutukladı. Tutuklamaların çoğu Urumçi bölgesinde meydana geldi. Çin yönetimi özellikle 11 Eylül ün meydana getirdiği hava ile birlikte tutukladığı 166 Müslüman ı terörizm ile suçlarken, bu suçlamalarında herhangi bir delil göstermiyor. Tutuklanan 166 kişiden 91 inin internet üzerinden verilen bilgilerden sonra yakalandığı belirtildi. Çin yönetimi, Uygur Türklerinden oluşan Doğu Türkistanlı Müslümanların terörizmin bir başka yüzü olduğunu öne sürüyor. Suçlamalarına gerekçe olarak da bölgede son yıllarda Çin baskılarına karşı yapılan protesto eylemleri gösteriliyor. Çin in iddialarına karşılık çeşitli insan hakları örgütleri, Doğu Türkistan daki duruma dikkat çekerek, Çin yönetiminin bu bölgede insan haklarını ihlal etmesi konusundaki kaygılarını dile getiriyorlar. irleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu üyesi Mary Robinson, Kasım ayındaki Pekin ziyareti sırasında Çin i Doğu Türkistan daki uygulamaları için eleştirmişti. Londra merkezli bir insan hakları örgütü olan Uluslararası f Örgütü (mnesty İnternational) de, raporunda Çin yönetiminin Doğu Türkistan da 11 Eylül den sonra koyduğu yasaklardan ve insanları terörist olarak nitelemesinden söz ederek yönetime karşı yapılan bağımsızlık talebini şöyle değerlendiriyor. Çin yönetimi, terörizm ile ayrılıkçılığı ayırt etmiyor. Gerçekte ayrılıkçılık, farklı düşünmenin ve farklı olmanın getirdiği barışçıl muhalefetten pek de farklı olmayan bir olgudur. Uluslararası f Örgütü ne göre Çin, kendi kontrolü dışında bir İslami eğitimin tehlikeli olduğu görüşünde. f Örgütü nün hazırladığı raporda, 1990 ların ortalarında Doğu Türkistan da Müslümanlara yönelik yüzlerce idam ve binlerce tutuklama yapıldığını da belirterek, tutukluların çok kötü koşullarda tutulduğunu ve işkence yapıldığını belirtti. Raporda ayrıca, Çin yönetiminin Doğu Türkistan da Müslümanların ibadetlerini yapmalarına kısıtlama getirdiği de belirtildi. Çeşitli yerel ve uluslararası kaynakların verdiği bilgilerde, Ramazan ayında, Çin yönetiminin Doğu Türkistanlı Müslümanlara oruç tutmayı ve İslami kıyafetleri giymeyi yasakladığı belirtildi. lmanya da yaşayan Uygurların kurduğu Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi, okulların ve resmi dairelerin oruç tutan Müslümanlara yasaklandığını bildirdi. Doğu Türkistan ın güneyindeki Hotan kentindeki hemşirelik okulunda bir öğretmen, Çin yönetiminin kendilerinden ideolojik bir eğitim politikası izlemelerini istediğini buna gerekçe olarak da fganistan da yaşanan olaylar gösterildiğini söyledi. Çinli öğretmen, okullarda öğrencilerin Ramazan ayında oruç tutmalarının yasaklandığını ve yemek yemeye zorlandıklarını aksi halde okuldan atılmakla tehdit edildiklerini doğruladı. Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi sözcüsü, ralık ayı başında, Doğu Türkistan da resmi dairelerde çalışan Müslüman kadınların da başörtülü olarak çalışmalarının yasaklandığını belirtti. Hotan daki hemşirelik okulunun Çinli öğretmeni de, okullarda geleneksel şekilde baş örtmenin serbest olduğunu ancak İslami şekilde örtünmenin kesinlikle kabul edilemez olduğunu söyledi. İSLMİ KÜLTÜRE YŞKLMLR Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi, Çin in Kazakistan sınırındaki Yılı valiliği tarafından bir genelge çıkarıldığını ve çıkarılan genelgeye göre bu bölgede yerel kültürlerin ve dinlerin gözetim altında tutulacağını belirtti. Genelge özellikle evlilikleri, cenazeleri, ev düzenini, giyim kuşam tarzını ve takıları hedef alıyor. Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi Sözcüsü, 11 Eylül den bu yana Çin yönetiminin terörizm ile suçladığı, hakkını arayan Uygur Müslümanlarının geleneklerine yaşam tarzlarına ve inançlarına da baskıyı artırdığını söyledi. Çin, Doğu Türkistan daki dini ve kültürel hayata baskılarını artırdı ve İslami eğitimi de yasakladı. Yılı valiliğinin genelgesine göre, tören, festival veya herhangi bir aktivite yapılması için valilikten izin alınması, daha sonra da yapılanlarla ilgili bir rapor sunulması gerekiyor. Komünist Partisi Yili yönetiminden bir yetkili telefonla verdiği demeçte, genelgenin yürürlüğe girme tarihinin 3 cak olduğu ve genelgenin, ilahi medeniyeti yeniden tesis etmek için, israfı, savurganlığı, feodal ve gerici düşünceyi yok etmek amacıyla çıkarıldığını söyledi. Yetkili, genelgenin sadece Yılı bölgesinde geçerli olduğunu, tüm Doğu Türkistan ı kapsamadığını da belirtti. Komünist Partisi yetkilisi, bu tür uygulamanın ilk kez yapılmadığını daha önce de buna benzer bir çok uygulama yapıldığını ve bunun amacının etnik ve dinsel kültürü yok etmek olmadığını ileri sürdü. HUTE İSLMD KUYUP YZMNIN VE EĞİTİMİN ÖNEMİ Dinimiz eğitime, okuma ve öğrenmeye çok büyük önem vermiştir. İnsanlar devamlı huzur ve mutluluğa kavuşmak için üyük çaalar gösterirler. U amaca ulaşailmek için takip edilecek yol, hiç şüphesiz iyi bir eğitim ve öğretimdir. unlara gereken önem verilmedikçe, istenilen amaca ulaşmak mümkün değildir. Dinimiz ilme, okuyup yazmaya gereken önemi vermiş; dikkatimizi bu noktaya çekmiş ve bizlerden daima müspet yolda çalışmayı istemiştir. Cenabı llah, Kur an-ı Kerim de: Yaratan Rabbinin adıyla oku;, insanı bir alakadan yarattı. ku! İnsana bilmediklerini öğreten, kalemle (yazmayı) belleten Rabbi, en büyük kerem sahibidir. buyurmak suretiyle, insanın daima arayış içinde olması gerektiğini, eğitim ve öğretimle her an içiçe bulunması lüzumunu belirtmiştir. Peygamber Efendimiz de ilim öğrenme hususunda bir hadis-i şerifflerinde: İlim öğrenmek için gayret sarf etmek, kadın- erkek her Müslüman a farzdır. buyurmaktadır. Yüce dinimiz, ilim öğrenmeyi farz kıldığı gibi; öğretmeyi de bize bir görev olarak vermiştir. Dinimiz, ilim öğrenini de öğretini de yüceltmiştir. İslamiyet, ilim ve eğitim ibadet kabul etmiş, Peygamber Efendimiz de: İlim tahsil etmek, llah katında nafile olarak kılınan namaz, tutulan oruç ve yapılan hacdan daha hayırlıdır buyurmuştur. Müslümanlar olarak, llah ve Rasülünün bizlere vermiş olduğu öğütleri tutmak, bilgimizi artırmak için devamlı gayret etmeliyiz. u ayet-i kerimde Cenab-I Hak: Rabbim benim ilmimi artır diye dua etmemizi öğütlemiş, diğer bir ayet-i celilede de Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? diye buyurmak suretiyle bilginin ve bilgi sahibinin değerinin ne kadar yüce olduğunu ortaya koymuştur. Peygamber Efendimiz de bir hadis-i şeriflerinde: Faydalı olan ilim mü minin yitik malıdır. nun nerede bulursa alsın. İlimden daha faydalı bir şey olmayacağına göre, nerede bulunursa alınması lazımdır. Nitekim bir haberde: İlim Çin de de olsa gidip alınız. buyurularak, Müslümanları ilmi en uzak yerlerde bile olsa, gidip almaya teşvik etmiştir. rtaçağı vrupası; cehalet içerisinde yaşarken, atalarımız; ünsanlığın bu gününe ışık tutan eserler ve araştırmalar yapmışlardır. nlar, llah içinizden iman edenlere, ilme nail olanların derecelerini yükseltir. ayet-i celilesinde verilen vaadin hak olduğuna inanmış ve llah katındaki bu dereceye yükselmek inancıyla hareket etmişlerdir. Hutbemizi, Peygamber Efendimizin bir hadis-i şerifleriyle bitirelim: ilen, öğrenen, dinleyen veya ilmi sevenlerden biri ol, beşincisi olma, helak olursun. ISLM D HC Değerli okuyucular Her yılın, bu gibi günlerinde muslumanları sevinçli bir mevsim kuşatır ki, o da İslamın beş esasından birisi olan HC-dır. HC, hicretin 9. Yılında farz kılınmıştır. Haccın farz oluşu kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Kur an-i Kerimde şoyle buyurulmuştur: VE LİLLHİ LENNSİ HİCCUL EYTİ MENİS TET İLEİHİ SEİL - GİTMEYE GÜCÜ YETENLERİNİN K E-İ ZİYRET ETMESİ, LLHIN İNSNLR ÜZERİNDE İR HKKIDIR. Peygamberimizde şoyle buyurmuştur: İSLM 5 ESS ÜZERİNDE KURULMUŞTUR: 1) LLH TN ŞK İLH LMDIĞIN VE MUHMMED-İN LLH IN RESULU LDUĞUN ŞHİTLİK ETMEK; 2) NMZ KILMK; 3) ZEKT VERMEK; 4) KE-İ ZİYRET ETMEK; 5) RMZN RUCUNU TUTMKTIR. Her şeyden önce HC, llah ın emridir. ununla beraber haccın pek çok faydaları vardır. Şoyle ki: HC günahlara keffarettir, HC esnasında Resulu Ekrem Efendimizin doğup büyüdüğü kutsal yerleri görmek, insanın maneviyatını yükseltir ve dini duygularını kuvvetlendirir. Kişinin hac esnasında normal elbiselerini çıkararak, ihrama girmesi ona mahser gününü hatırlatır. Diğer taraftan, mala olan bağımlılığı azaltarak, fakirlere ve yoksullara kariı merhamet duygularını genişlettirir. Hac dünyanın çeşitli ülkelerde yaşayan muslumanları, yılda bir defa biraraya getirip birbirlerine tanışma, bu büyük kongrede İslam kardeşliğin zevkini birlikte tatma, ictimai dertlere çareler arama fırsatını sağlar. Hem mal, hem de beden ile yapılan bir ibadet olan hac, şu şartları taşıyanlara farzdır: musluman olmak; akıllı olmak, erginlik çağına gelmiş bulunmak, hur olmak, haccın farz olduğunu bilmek, aslı ihtiyaclarından başka, hacca gidip dönünceye kadar aile fertlerinin geçimlerini sağlayacak servete sahip olmak, hac yolculuğu için vasıta ve yol masraflarını karşılayacak parası olmak, haccı yapabilecek zamanai yetişmiş olmak. Değerli okuyucular! Haccın farzları; birisi şart, ikisi rükün olmak üzere üçtür: 1) ihrama girmek, 2) rafatta vakfe yapmak, 3) Kabe-yi tavak etmektir. zet olarak demek istiyorum ki, hacca gitmeye muktedir olan her musluman, bu faziletli vazife-i mutlaka yerine getirmelidir. Haccetme imkanına kavuşan musluman, hicbir şeyi beklemeden derhal hac farizasını eda etmelidir. ilelim ki asırlardan beri hac mevsiminde mu minler oraya akın etmişler ve edeceklerdir. İZDEN SELM LSUN EYTULLH diyerek sözlerime nokta koyuyorum. HUNKİR CMİSİNİN İMMI HCİ SMN EREN

7 pagina / sayfa DĞRU - DREPT İki yönde sınırsız olarak uzayan noktalar kümesidir. doğrusu veya d doğrusu diye okunur. DĞRU PRÇSI - SEGMENT DE DREPT doğru parçası [] ile, [] nin uzunluğu ise // ile gösterilir. ÇILR - UNGHİURİ ÇI - UNGHİ : ynı doğru üzerinde olmayan iki ısının ya açının ölçüsü denir. EŞ ÇI üç noktaların birleşimine açı denir. noktasına açının köşesi, [ ve [ işınlarına açının kolları denir. - UNGHİURİ CNGRUENTE Ianuarie / cak ÖNEMLİ GEMETRİK KVRMLR NŢIUNI ELEMENTRE DE GEMETRIE Θ DİK ÇI Ölçüsü 90 olan açıdır. m () = 180 GENİŞ ÇI Ölçüsü 90 ile 180 arasında olan açıdır 90 < m () < 180 olan açıdır - UNGHİ DREPT - UNGHİ TUZ DĞRU ÇI - UNGHİ CU LTURILE ÎN PRELUNGIRE Ölçüsü 180 olan açıdır KMŞU ÇILR - UNGHİURİ DİCENTE Çözüm (Rezolvare) x + 4 x + 5 = 90 5 x + 5 = 90 5 x = 85 x = 17 dır üyük açı = 73 bulunur Cevap: D ÜTÜNLER ÇILR - UNGHİURİ SUPLEMENTRE Ölçüleri toplam 180 olan iki açıya bütünler açılar denir m () + m (C) = 180 Örnek exemplu 1) ütünler iki açıdan biri diğerinin 1/8 dir. una göre büyük açı kaç derecedir? ) 20 ) 80 C) 140 D) 160 Çözüm rezolvare 1 x + 8 x = x = 180 ise 1 x = 20 dir üyük açı 8 X 20 = 160 dir. Cevap: D 2) Komşu ve bütünler iki açıdan biri diğerinin 7 katından 10 fazladır. una göre, küçük açı kaç derecedir? ) 21, 25 ) 42, 50 C) 57 D) 63 Çözüm rezolvare x + 7 x + 10 = x = x = 170 x = 21, 25 bulunur Cevap: TERS ÇILR - UNGHİURİ PUSE L VRF Kesişen iki doğrunun oluşturduğu dört açıdan herhangi ikisine birbirine komşu olmayan açılar denir. C M a b a Ölçüleri eşit olan iki açıya EŞ ÇI denir. m () = m (MNP) ise = MNP dir. ÇI RTYI - İSECTRE UNGHİULUİ açısının D öl.üsünü [C ışını eşit E C iki parçaya ayırıyorsa [C F ışınına açısının ÇI RTYI denir. çı ortayı üzerindeki herhangi bir noktadan a.ının kollarına indirilen dikmelerin uzunlukları eşittir. Yani /DE/ = /EF/ dir. DR ÇI N P - UNGHİ SCUTIT Ölçüsü 0 ile 90 arasında olan açıdır. m () < 90 Köşeleri ve birer kenarları ortak olan iki açıya komşu açı denir. ile C komşu açılardır. TÜMLER ÇILR - UNGHİURİ CMPLEMENTRE C Ölçüleri toplamı 90 olan iki açıya tümler açılar denir. m (<) + m (<C) = 90 ÖRNEK 1) Tümler iki açıdan biri C diğerinin 2/7 sidir. una göre, büyük açı kaç derecedir? ) 50 ) 60 C) 70 D) 80 Çözüm (Rezolvare) Tümler iki açının toplamı 90 olduğundan 2 x + 7 x = 90 9 x = 90 1 x = 10 üyük açı 7 x = 7 10 = 70 Cevap: C 2) Tümşler iki açıdan biri diğerinin 4 katından 5 fazla olduğuna göre, büyük açı kaç derecedir? ) 17 ) 34 C) 51 D) 73 a + b = 180 Ters açılar birbirine eşittir. Örnek exemplu Şekilde D ve C kesişen iki doğrudur m (D) = 3 x m () = 5 x + 20 ise m (C) =? ) 20 ) 40 C) 60 D) 80 Çözüm rezolvare 5 x x = 180 ise 5 x + 3 x = x = 160 x = 20 bulunur m (D) = 3 x = 3 20 = 60 m (C) = m (D) ters açılardır. una göre m (C) = 60 dır Cevap: C Doğru çı Köşe Kenar, kol çıortay Ölçü Derece Kesiş Ters Toplam Fazla b SÖZLÜK dreaptă unghi vârf latură bisectoare a unghiului măsură grade intersecţie opus sumă mai mult Prof. Murat san

8 - Ianuarie / cak 2002 pagina / sayfa Nazım Hikmet in 100. doğum yıldönümü anma programı çerçevesinde önümüzdeki günlerde Londra da bazı panel ve toplantılar da yapılacak. Nazim Hikmet eve dönüyor UNESC, 2000 yılının dünyada Nazım Hikmet i anma etkinlikleriyle kutlanmasını önerdi. 15 cak ta şairin 100. doğum yılı kutlanacak. Türkiye deki etkinliklerin Kültür akanlığı nca düzenleniyor olması, 1990 larda soğuk savaşın bitimiyle birlikte Nazım Hikmet konusundaki duvarları kaldıran devletin Nazım la barışması anlamına geliyor. Özdemir İnce, Radikal kitap ekinde Nazım ı anlatırken şöyle yazmış: Nazım Hükmet i gerçekten okumak ve anlamak onun evrensel boyutlarını kavramak istiyorsanız, şiirini hayatından, komünistliğinden ayıklamaya kalkışmamalısınız. Nazım ı bütünlüğü içinde okur ve severseniz korkmayın komünist olmazsınız. Nazım Hikmet külliyatı dam Yayınları ndan sonra Memet Fuat ın denetiminde 2002 den itibaren Yapı Kredi Yayınları nca 8 kitaplık bir dizi halinde okurlara sunuluyor. Yaşamını, siyasi mücadelesini, sürgün yıllarını konu alan onlarca kitap yayımlanıyor. Nedim Gürsel in Can Yayınları ndan çıkan Dünya Şairi Nazım Hikmet Sorbonne Üniversitesi ndeki tez çalışmasını da içeren kapsamlı bir inceleme; aşkın ve kavganın şairini 100 yaşında tüm yönleriyle günümüze taşıyor. ir başka biyografi Romantik Komünist - Nazım Hikmet adıyla Doğan Kitap tan çıktı. Romantik isyancı Can Dündar ise CNN Türk için Nazım Hikmet elgeseli hazırladı. 50 tanıkla, dört dilde Nazım ın şiirini, politik düşüncesini, duygusal serüvenini anlatan belgesel hazırlığı sırasında şairin amatör kamerayla çekilmiş bir saatlik çok özel bir filmi ilk kez gün ışığına çıkarıldı. Nazım ın şiirlerini seslendirdiği radyo ve film kayıtları dışında konuşma bantları da belgeselde yer alıyor. ugüne dek Nazım Hikmet le ilgili yapılmış en kapsamlı televizyon belgeseli olma iddiası taşıyan yapımın yönetmenliğini de Can Dündar üstlenmiş. Özgün müziğini Fazıl Say ın bestelediği belgeselde Nazım ın şiirlerini Genco Erkal seslendiriyor. elgesel 14 cak gecesi tatürk Kültür Merkezi nde Kültür akanlığı nca düzenlenen Nazım Hikmet Yılı açılış gecesinde gösterilecek. 20 cak tan itibaren ise CNN Türk te gösterime girecek. Şiir Kitapları Satır (1929) 2. Jokand ile Si Ya-U (1929) 3. Varan 3 (1920) =ir (1930) 5. Sesini Kaybeden Şehir (1931) 6. Gece Gelen Telgraf (1932) 7. enerci Kendini Niçin ÖIdürdü (1932) 8. Taranta abu ya Mektuplar (1935) 9. Portreler [1935) 10. Simavna Kadısı 0ğlu Seyh edreddin Destanı (1936) 11. Kurtuluş Savaşı Destanı (1965) 12. Saat Şiirleri (1965) 13. Dört Hapishaneden (1966) 14. Rubailer (1966) 15. Yeni Şiirler (1966) 16. Memleketimden insan Manzaraları (bes cilt, ; üçüncü cilt Su 1941 Ylllnda adlyla, ilk b. 1965) 17. Kuvâyı, Milliye (1968, Kurtuluş Savaşı Destanının bir başka yayımı) Son Şiirleri (1970) Ceviz gacl aşım köpük köpük bulut, içim dışım deniz, ben bir ceviz ağacıyım Gülhane parkında, budak budak, sarham sarham ihtiyar bir ceviz. Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında. en bir ceviz ağacıyım Gülhane parkında. Yapraklarım suda balık gibi kıvıl kıvıl. Yapraklarım ipek mendil gibi tiril tiril. Koparıver, gözlerinin, gülüm, yaşını sil. Yapraklarım ellerimdir, tam yüz bin elim var. Yüzbin elle dokunuyorum sana, İstanbul a. Yapraklarım gözlerimdir. Sasarak bakarım. Yüzbin gözle seyrederim seni, İstanbul u. Yüzbin yürek gibi çarpar, çarpar yapraklarım. en bir ceviz ağacıyım Gülhane parkında. Ne sen bunun farkındasın ne polis farkında. ir Prenses için Karanlık yollarda karanlık esen ir rüzgarım ki ben menbal çamur, yeşil gözlerle öyle bakma sen, aşka bir gönülde git, tahtını kur... Gözlerinde yanan o alevi sıl tılırım aşkı görsem her kimde, en iblişim, kadın yanmaktan değil, Yokmaktan zevk duydum cehennemimde! zize ir ilahi gibi içten duyulur Seven gönüllere âsina sesin: aslnda hâlenur gözlerinde nur, Sevda mabedinde bir azizesin... Sihrinle dolarken bos muhayyelem, Gözlerinle telkin edilen dinin Kitabı ne kadar olsa da elem En zâhit kuluyum ben mabedinin Rüyaya daldlran sarablnl sun Önünde gönlümle gelirken dize. Su yanan alnlma bir kere dokun, zize! Gözleri nurdan zize!... Nazım ın 100 üncü yaşı Londra da kutlandı Ünlü şair Nazım Hikmet, doğumunun 100.yıldönümünde, Londra da düzenlenen ve çok sayıda sanatçının katıldığı bir programla anıldı. Ünlü şairin en bilinen şiirlerinin okunduğu Queen Elizabeth Hall daki gecenin bütün biletleri satılırken, salonu dolduran Türk ve İngilizler gösteriyi beğeniyle izledi. İngiliz tiyatro ve sinema oyuncuları Julie Christie ve Femi Elufowoju ile yazar Mark Rylance, şair, edebiyatçı ve çevirmen drian Mitchell in katıldıkları geceye adları programda yer aldığı halde gelemeyen ünlü tiyatro oyuncusu Vanessa Redgrave ve yönetmen-oyun yazarı Harold Pinter ise birer mesaj gönderdi yılında Selanik te doğan Nazım Hikmet in, bazı bölümleri seslendirilen şiirleri arasında şiirsel bir anlatımla kaleme aldığı otobiyografisi ve vasiyeti ile Mavi Gözlü Dev, Taranta abu ya Mektuplar, Saat Şiirleri, Memleketimden İnsan Manzaraları ve Şeyh edrettin Destanı yer aldı. Ünlü şairin, Karlı Kayın rmanı ve Hiroşima adlı eserleri ise müzik eşliğinde seslendirildi. Şiirlerinden: Vasiyet Yoldaşlar, nasip olmazsa görmek o günü, ölürsem kurtuluştan önce yani, alıp götürün nadolu da bi köy mezarlığına gömün beni, Hasan beyin vurdurduğu ırgat sman yatsın bir yanımda ve çavdarın dibinde toprağa çocuklayıp kırkı çıkmadan ölen şehit yşe öbür yanımda. Traktörle türküler geçsin alt başından mezarlığın seher aydınlığında taze insan, yanık benzin kokusu, tarlalar ortamalı, kanallarda su, ne kuraklık, ne candarma korkusu. iz bu türküleri elbette işitecek değiliz, toprağın altında yatar upuzun çürür kara dallar gibi ölüler, toprağın altında sağır, kör, dilsiz. ma bu türküleri söylemişim ben, daha onlar düzülmeden duymuşum yanık benzin kokusunu traktörlerin resmi bile çizilmeden. Komºulara gelince, şehit yşe yle ırgat sman, çektiler büyük hasreti sağlıklarında belki farkında bile olmadan. Yoldaşlar, ölürsem o günden önce yani, öylece gibi de görünüyor nadolu da bir köy mezarlığına gömün beni ve de uyarına gelirse tepemde bir de çınar olursa taº maº da istemez hani. NZIM HİKMET (1953) L MULÞI NI! 2002 REÞETÃ PENTRU UN N MI UN Se iau douăsprezece luni Si se curătă foarte bine de mărăciune, Mândrie, Invidie, Pedanterie, Frică. Se împarte fiecare lună în 30 sau 31 de zile, ca provizia să ajungă exact un an. Fiecare zi se prepară separat, o parte muncă si liniste, două părti veselie si umor. NUNÞ Se mai adaugă: trei linguri de optimism, o lingurită de tolerantă, o priză de bun simt. Peste aluat se toarnă apoi dragoste din belsug. Preparatul gata făcut se împodobeste cu un buchetel de mică atentie. Se serveste zilnic cu veselie cu o cească de ceai înviorătoare si cu o încredere inepuzabila în LLH Gülten. În data de 23 februarie 2002 Uniunea Democrată Turcă din România, Comisia de cultură şi rganizaţia de Tineret «Kemal taturk», organizează la Clubul S.N.C. spectacolul Tradiţile de-a lungul timpului Pentru detalii sunaţi la telefonul DIRECTR NUREDIN IRM Redactor coordonator bdula Gülten Colectiv redacþional : Murat san - secretar de redacþie Iomer Subihan Ervin Ibraim Ilmia Suliman dresele de corespondenþã: Constanþa, -dul Tomis nr. 99, bl. S0 ap. 3 Tel./Fax Galaþi, Micro 20, str. þelarilor, bl. K ap. 134 Tel hakses@1a.ro Tehnoredactare computerizatã în sediul U.D.T.R. Tehnoredactor: Fârtat Cicero Tiparul executat de : s.c. dco Star s.r.l. Constanþa I.S.S.N