HAFTALIK RAPOR 25 Haziran 2017

Transkript

1 HAFTALIK RAPOR 25 Haziran 217 Bütçe dengesi 218 yılı Mayıs ayında 2.7 milyar TL fazla verdi. 217 yılı Mayıs ayında 6.4 milyar TL fazla veren merkezi yönetim bütçesi, Mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre %57.6 düşüşle 2.7 milyar fazla verdi. Bütçe dengesinin fazla vermesinde vergi gelirlerinde yıllık bazda yaşanan %2.1 lik artışın yanı sıra, özel bütçeli idarelerin gelirlerinde yaşanan yıllık %4 lık artış etkili oldu. Öte yandan yılın ilk çeyreğinde ekonomiyi canlandırmak amacıyla uygulanan genişleyici maliye politikaları sonucu vergi giderlerindeki artışların yılın ikinci çeyreğinde bir miktar yavaşladığını görüyoruz. Bu haftaki raporumuzda Mayıs ayı bütçe gerçekleşmelerini inceleyeceğiz. Mayıs Ayları Bütçe Gerçekleşmeleri (milyar TL) Gelirler Giderler Bütçe Dengesi (Sağ Eksen) Kaynak: Maliye Bakanlığı yılı Mayıs ayında 6.4 milyar TL fazla veren merkezi yönetim bütçesi, 218 yılının Mayıs ayında yıllık bazda %57.6 düşüşle 2.7 milyar TL fazla verdi. 217 Mayıs ta 1 milyar TL olan faiz dışı fazla, 218 Mayıs ta yıllık bazda %13 azalış göstererek 8.7 milyar TL oldu. Mayıs ayında bütçe gelirleri yıllık bazda %21.8 oranında artışla 7 milyar TL, bütçe harcamaları ise %31.7 artışla 67.3 milyar TL gerçekleşti. Bütçe gelirlerindeki artışın giderlerdeki artıştan az olması sonucu faiz dışı fazla geçen yıla göre azaldı. 217 yılı Ocak-Mayıs döneminde 11.5 milyar TL açık veren bütçe, 218 yılının aynı döneminde %78 artışla 2.5 milyar TL açık verdi. 217 Ocak-Mayıs döneminde 14.2 milyar TL olan faiz dışı fazla ise 218 yılının aynı döneminde %23 azalışla 11 milyar TL ye geriledi. 218 Ocak-Mayıs döneminde bütçe gelirleri yıllık bazda %18.3 artışla 32 milyar TL, bütçe giderleri ise yıllık %2.9 artışla milyar TL oldu. Sermaye Gelirleri; 1.4 Faizler, Paylar ve Cezalar; 4 Kaynak: Maliye Bakanlığı Genel Bütçe Gelirlerinin Dağılımı (%,Mayıs 218) Alacaklardan Tahsilat; 2 Vergi Gelirleri; 23.9 Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler; 9.4 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri; 4 Bütçe gelirlerinin detaylarına bakıldığında Mayıs ayında bütçe gelirlerinin %87 sini oluşturan vergi gelirlerinin yıllık bazda %2.2 artarak 61.2 milyar TL gerçekleştiği görülüyor. Mayıs ayında yıllık bazda %26.5 artan kurumlar vergisi vergi gelirlerine 7 puanla en yüksek katkıyı sağladı. Kurumlar vergisini 4.7 puanla gelir vergisi ve 3.8 puanla ithalde alınan katma değer vergisi izledi. Dahilde alınan KDV ise bu ay yıllık bazda %7.9 düşüş gösterirken vergi gelirlerine katkısı negatif oldu. Bu durumda Mayıs ayında KDV iadelerinde yaşanan artış rol oynadı. Vergi dışı diğer gelirler kaleminde yıllık bazda %31.7 artış görüldü. Bu artışın temel sebebi özelleştirme kaynaklı sermaye gelirleri kaleminde görülen sert artış oldu. Ocak-Mayıs döneminde ise yıllık bazda en hızlı artış %28.8 ile kurumlar vergisinde yaşandı. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul

2 Sermaye Giderleri; 13.5 Sermaye Transferleri; 3.3 Cari Transferler; 36.4 Kaynak: Maliye Bakanlığı Genel Bütçe Giderlerinin Dağılımı (%,Mayıs 218) Borç Verme; 2.6 Faiz Giderleri;. Mal ve Hizmet Alım Giderleri; 11.3 Personel Giderleri; 28.5 SGK Devlet Primi; 4.5 Bütçe giderlerinin detaylarına bakıldığında ise, faiz hariç giderlerin Mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %29.2 arttığı, faiz giderlerinin ise %64.8 arttığı görülüyor. Mayıs ayında en yüksek yıllık artış gösteren gider kalemleri %64.8 artışla faiz giderleri ve %57.9 artışla sermaye giderleri (gayrimenkul alımları ve kamulaştırması ve gayrimenkul büyük onarım giderleri) oldu. Faiz giderlerindeki artışta finansman maliyetlerindeki ve yurtdışı borçlanmadaki artış etkili oldu. Bütçe giderlerine en yüksek katkıyı sağlayan kalemler ise 8.1 ve 6.3 ile sırasıyla cari transferler (görev zararları, destekleme ödemeleri, karşılıksız burs, hazine yardımları) ve personel giderleri oldu. Ocak-Mayıs döneminde en hızlı artış gösteren kalemler sermaye giderleri (%16.9) ve sermaye transferleri (%88.3) oldu. Maliye Bakanı Naci Ağbal, bütçe rakamlarına ilişkin yaptığı açıklamada sağlık, ulaştırma, enerji, tarım ve sulama sektörlerinde kamu kurumlarının yatırımları hızlandırma çalışmalarının sermaye giderleri ve sermaye transferlerindeki harcamalarda belirleyici olduğunu belirtmiştir. Sonuç olarak, 218 yılı Mayıs ayında bütçe fazlası bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %57.6 düşüşle 2.7 milyar TL oldu. Ocak-Mayıs döneminde ise bütçe açığı %78 artışla 2.5 milyar TL gerçekleşti. Aynı dönemde bütçe gelirleri %18.3, bütçe giderleri ise %2.9 arttı. Bütçe gelirlerindeki artışta kurumlar vergisi, gelir vergisi, ithalde alınan KDV ve vergi dışı diğer gelirler kalemi belirleyici oldu. Böylece, geçtiğimiz yıl ekonomide görülen canlılığın vergi gelirlerine pozitif yansıması Mayıs ayında da devam etti. Bu yıl, geçen sene görülen ekonomik canlanmanın ardından büyümede oluşabilecek yavaşlama kurumlar vergisinin artış hızının bir miktar düşmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra, bu sene uygulamaya konulan emekli ikramiyeleri ve yaşlılık aylıklarında yapılan artışın bütçeye 24 milyar TL yük getirmesi öngörülürken, harcamalardaki bu artışın imar barışı ve yeniden yapılandırma gelirleri ile telafi edilmesi bekleniyor. Ancak, emekli ikramiyesi ve yaşlılık aylıklarının harcamaları kalıcı olarak artıran uygulamalar olması, öte yandan yeniden yapılandırma gelirlerinin ise süreklilik arz etmemesi bütçe açığı üzerinde gelecekte yukarı yönlü riskleri de beraberinde getiriyor. Buna rağmen, bütçenin bu yılı imar barışı ve yapılandırma gelirlerinden gelecek 7 milyar TL lik gelirin etkisiyle hedeflerle uyumlu şekilde sonlandırması ve bütçe açığının GSYH ye oranının %1.9 gerçekleşerek %3 olan Maastricht kriterlerinin altında bitirmesi bekleniyor. Merkezi Yönetim Bütçesi (milyar TL) Mayıs Ocak-Mayıs 218 Bütçe Gerçekleşen/ Hedefi Hedef % Değişim % Değişim (%) Giderler Faiz Hariç Giderler Faiz Giderleri Gelirler Vergi Gelirleri Diğer Gelirler Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Kaynak: Maliye Bakanlığı *Rakamlar yukarı yuvarlanmıştır. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 2

3 Haftalık Veri Takvimi (25-29 Haziran 218) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti Türkiye Reel Sektör Güven Endeksi (Haziran) Kapasite Kullanım Oranı (Haziran) % ABD Chicago Fed Aktivite Endeksi (Mayıs).34.3 Dallas Fed İmalat Endeksi (Haziran) Yeni Konut Satışları (Mayıs, a-a) -%1.5 %.8 Almanya IFO İş Dünyası Güven Endeksi (Haziran) Japonya Öncül Göstergeler Endeksi (Nisan) ABD Tüketici Güven Endeksi (Haziran) Case Shiller Konut Fiyat Endeksi (Nisan, y-y) % ABD Dayanıklı Mal Siparişleri (Mayıs, öncül) -%1.6 -%.9 Bekleyen Konut Satışları (Mayıs) %.4 -- Euro Bölgesi M3 Para Arzı (Mayıs, y-y) %3.9 %3.8 Fransa Tüketici Güven Endeksi (Haziran) 1 1 İtalya Tüketici Güven Endeksi (Haziran) ÜFE (Mayıs, y-y) % ABD GSYH (1. çeyrek, y-y) %2.2 %2.2 Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (1. çeyrek, y-y) %1 %1 Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları (Haziran) 218 bin kişi 22 bin kişi Euro Bölgesi Tüketici Güven Endeksi (Haziran) Almanya TÜFE (Haziran, öncül, y-y) %2.2 %2.1 Tüketici Güven Endeksi (Temmuz) İtalya TÜFE (Haziran, öncül, y-y) %1 % Türkiye Dış Ticaret Endeksi (Mayıs) Milyar $ -- ABD Chicago PMI Endeksi Michigan Ün. Tük. Güven Endeksi (Haziran) Euro Bölgesi TÜFE (Haziran, öncül) %1.9 %2 Almanya İşsizlik Oranı (Haziran) %5.2 %5.2 Perakende Satışlar (Mayıs, y-y) %1.2 %1.8 Fransa TÜFE (Haziran, y-y) %2.3 %2.4 ÜFE (Mayıs, y-y) % İngiltere Tüketici Güven Endeksi (Haziran) -7-7 GSYH (1. çeyrek, y-y) %1.2 %1.2 Japonya Tüketici Güven Endeksi (Haziran) Sanayi Üretim Endeksi (Mayıs, öncül) %2.6 %3.4 İşsizlik Oranı (Mayıs) %2.5 %2.5 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 3

4 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17 Nis.17 Tem.17 Eki.17 Oca.18 Nis III 212-IV 213-I 213-II 213-III 213-IV 214-I 214-II 214-III 214-IV 215-I 215-II 215-III 215-IV 216-I 216-II 216-III 216-IV 217-I 217-II 217-III 217-IV 218-I Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17 Nis.17 Tem.17 Eki.17 Oca.18 Nis.18 27Ç1 27Ç3 28Ç1 28Ç3 29Ç1 29Ç3 21Ç1 21Ç3 211Ç1 211Ç3 212Ç1 212Ç3 213Ç1 213Ç3 214Ç1 214Ç3 215Ç1 215Ç3 216Ç1 216Ç3 217Ç1 217Ç3 218Ç1 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III 213-IV 214-I 214-II 214-III 214-IV 215-I 215-II 215-III 215-IV 216-I 216-II 216-III 216-IV 217-I 217-II 217-III 217-IV 218-I TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 15. Reel GSYH (y-y, %) 3 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Kaynak:TÜİK Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler Kaynak:TÜİK Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak:TÜİK Kaynak: TÜİK Beyaz Eşya Üretimi Sanayi Ciro Endeksi 32 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 19 Aylık Sanayi Ciro Endeksi (215=1) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: TÜİK 4

5 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.1 May.2 May.3 May.4 May.5 May.6 May.7 May.8 May.9 May.1 Haz.9 Ara.9 Haz.1 Ara.1 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 Haz.16 Ara.16 Haz.17 Ara.17 Haz.18 Toplam Otomobil Üretimi Kapasite Kullanım Oranı Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TCMB PMI Endeksi PMI Imalat Endeksi Kaynak:Reuters 5

6 May.1 Oca.11 Eyl.11 Oca.13 Eyl.13 Oca.15 Eyl.15 Oca.17 Eyl.17 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.4 Kas.4 May.5 Kas.5 May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.4 Kas.4 May.5 Kas.5 May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE TÜFE (y-y, %) Çekirdek Enflasyon (y-y, %) ÜFE (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Gıda Enerji TÜFE Kaynak:Bloomberg Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) TÜFE Bazlı (23=1) 6

7 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 Eyl.17 Mar.18 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 Eyl.17 Mar.18 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, - Kaynak: TOBB 7

8 Nis.6 Nis.7 Nis.8 Nis.9 Nis.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Nis.14 Nis.15 Nis.16 Nis.17 Nis.18 Nis.7 Nis.8 Nis.9 Nis.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Nis.14 Nis.15 Nis.16 Nis.17 Nis.18 Nis.5 Nis.6 Nis.7 Nis.8 Nis.9 Nis.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Nis.14 Nis.15 Nis.16 Nis.17 Nis.18 Nis.5 Nis.6 Nis.7 Nis.8 Nis.9 Nis.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Nis.14 Nis.15 Nis.16 Nis.17 Nis.18 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi 25 İhracat (milyon $) İthalat (milyon $) Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

9 May.1 Kas.1 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) Kaynak:TCMB İç ve Dış Borç Stoku Türkiye nin Net Dış Borç Stoku İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı,TÜİK 9

10 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz.1 Ara.1 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Ara.15 Haz.16 Ara.16 Haz.17 Ara.17 Haz.18 May.4 Kas.4 May.5 Kas.5 May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) Reel Faiz Nominal Faiz Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD ** Euro Bölgesi **. -.5 Almanya Fransa İtalya ** Macaristan Portekiz İspanya **..5 Yunanistan İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika ** Türkiye Kaynak: Bloomberg. *Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 217 yılı verileridir. **216 verileridir. 1

11 GSYH (Cari Fiyatlarla, milyon TL) Türkiye Makro Ekonomik Görünüm Reel Ekonomi GSYH Büyüme Oranı (zincirlenmiş hacim endeksi, y-y, %) Son Yayımlanan (218Ç1) 7.4 (218Ç1) 1.1 (Mart) 6.2 (Nisan) 78.3 (Haziran) Fiyat Gelişmeleri TÜFE Çekirdek TÜFE ÜFE (Mayıs, y-y, %) Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 M2 M3 Emisyon TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) ,351 1,624,675 1,45, ,762 92, ,632 1,72,7 1,675, ,198 84,11 Son Yayımlanan ( ) 536,323 1,851,214 1,91,22 144,888 78,939 Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) TCMB O/N (Borç Verme) TCMB Haftalık Repo TRLIBOR O/N Son Yayımlanan ( ) Mal Ticareti ve Cari Denge (Milyon $) Cari İşlemler Dengesi (Nisan) İthalat (Nisan) İhracat (Nisan) Dış Ticaret Dengesi (Nisan) , , ,53-56, , , ,6-76,792 Son Yayımlanan -5,426 2,554 13,869-6,685 Kamu Maliyesi (Milyar TL) İşsizlik Oranı (%) Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) (takvim etkisinden arındırılmış) Kapasite Kullanım Oranı (%) Merkezi Yön. İç Borç Stoku Merkezi Yön. Dış Borç Stoku Kamu Net Borç Stoku (217Ç4) Son Yayımlanan (Mayıs) 42.6 (Mayıs) Bütçe Giderleri Bütçe Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge (Mayıs) Rasyolar (217, %) Bütçe Açığı/GSYH Brüt Dış Borç Stoku/GSYH Cari Açık/GSYH GSYH (yıllık, %) TÜFE (y-y, %) Cari Açık (yıllık, milyar $) İşsizlik (%) 218 Beklentilerimiz

12 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Cem Eroğlu Müdür Fatma Özlem Kanbur Müdür Yardımcısı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr Naime Doğan Eriş Uzman naimedogan.eris@vakifbank.com.tr Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr Sinem Ulusoy Kasap Uzman sinemulusoy.kasap@vakifbank.com.tr Pınar Cansu Akargöl Uzman Yardımcısı pinarcansu.akargol@vakifbank.com.tr Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar