COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif

Transkript

1 Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif Dr. Erdem BEKAROĞLU 1

2 Rusya Federasyonu nun (kısaca Rusya), başkenti Moskova dır. Rusya, Avrupa kıtasının KD kısmı ile kuzey Asya nın büyük bir bölümünü kaplamaktadır. Ülke, Norveç ten Büyük Okyanus a, Karadeniz den Kuzey Okyanusu na uzanmaktadır. Dünya nın en büyük ülkesidir ( km karelik bir yüzölçümüne sahiptir). Kaynak: Hobbs, 2009: 154. Güneyde: Kuzey Kore, Çin, Moğolistan, Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan, Batıda: Norveç, Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya, Beyaz Rusya, Polonya, Ukrayna bulunur. Ülkenin doğusu ve kuzeyi okyanuslarla çevrilidir ( km). Komşu ülkelerle olan sınırlar ülkenin güneyini ve batısını çevreler ( km). 2

3 Rusya, kabaca 30 D-180 D meridyenleri, 45 K-80 K paralelleri arasında yer alır. Dünya nın en büyük ülkesi olan Rusya, ABD nin yaklaşık olarak 2 katı olup, ülkeyi 11 saat dilimi kesmektedir. Ülkenin K-G doğrultusundaki uzunluğu yaklaşık km, D-B doğrultusundaki uzunluğu ise yaklaşık km dir. Kaynak: Littell, 2007:

4 Tarihsel Arka Plan yüzyılda siyasi birliğini sağlamaya başlayan Rusya, göreceli olarak kısa bir zamanda büyük bir imparatorluğa dönüşmüştür. Rusya, emperyal bir geleneğe sahiptir. Diğer sömürgeci imparatorlukların tersine, deniz aşırı bölgelerde değil, kara içerisinde büyümüştür. En geniş sınırlarına Sovyet döneminde erişmiştir. Sahip olduğu uydu devletler de düşünüldüğünde, esasında Rusya nın etki bölgesi çok daha geniş olmuştur. Rusya, bugün, sahip olduğu ekonomik kaynakları, politik etki alanı ve içerisinde yer aldığı siyasi/ekonomik birliklerle önemli bir siyasi güçtür. Kaynak: Hobbs, 2009:

5 Fiziksel Görünüm Kaynak: de Blij vd. 2011: 81. Rusya nın topoğrafyası inanılmaz büyüklükteki ova ve platolarla karakterize olur. Novaya Zemlya dan Kazakistan a dek uzanan Urallar, Avrupa Rusyası ile Asya Rusyasını ayırır. Ülkede birbirinden çok farklı iklim tipleri görülür. Bu iklim tipleri, ılıman iklimden kıtasal Arktik iklim tipi arasında değişir. Yağış ve sıcaklık rejimleri ise, ülke içerisinde ekstrem değerlere sahiptir. Büyük ölçüde Sovyet dönemindeki sanayi-tarım ve enerji politikaları nedeniyle Rusya aynı zamanda en önemli çevre sorunlarının görüldüğü bir bölgedir (hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, radyoaktif kirleticiler). 5

6 Sosyal Görünüm Kaynak: de Blij vd. 2011: 86. Rusya nın nüfusu yaklaşık olarak 143 milyon dur. Ülkede km kareye 8 kişi düşmektedir. Yapılan nüfus projeksiyonları, ülkede nüfusun yıllık kişi azalmakta olduğunu ve 2050 itibariyle nüfus miktarının 110 milyon civarına gerileyeceğini göstermektedir. Nüfusun yüzde 60 ı çalışma çağındadır. Rusya daki ortanca yaş 38 dir. Ortama yaşam beklentisi erkekler için 60, kadınlar içinse 74 tür. Nüfusun % 54 ü ise kadındır. Ülkedeki en büyük etnik grup Rustur (% 80). Bununla birlikte etnik çeşitlilik oranı fazladır. Önde gelen azınlıklar arasında Türkler, Ermeniler, Finler bulunmaktadır. 6

7 Sosyal Görünüm Kaynak: de Blij vd. 2011: 93. Rusya Bölgesinin Büyük Şehirleri Şehir Nüfus (milyon) Bakü 2.0 Çelyabinsk 1.1 Kazan 1.1 Moskova 10.5 Nijniy Novgorod 1.3 Novosibirsk 1.4 St. Petersburg 4.6 Tiflis 1.1 Vladivostok 0.6 Volgograd 1.0 Yekaterinburg 1.3 Erivan 1.1 Avrupa Rusyası olarak bilinen bölge, ülkenin kalbi durumundadır. Rusya, eğitimli bir nüfusa sahiptir (% 99.5 i okur-yazardır). Rusya da kişi başına gelir yaklaşık olarak 17 bin dolardır. Ülke, dünyanın en önde gelen ham petrol ve doğal gaz üreticisidir. Rusya daki eğitimli emek gücünün oranı yüksektir (Yüksek öğretim oranı %77 dir). Nobel ödülü sıralamasında dünyada 7. sıradadır. Ülke, dikkat çekici bir biçimde bilimsel araştırma bilgisine ve teknik donanıma sahiptir. Bu, inovatif kalkınma bakımından ülkedeki sosyal sermayenin yeterliliğine işaret etmektedir. 7

8 Yararlanılan Kaynaklar: De Blij, H. J., Muller, P. O., Nijman, J., WinklerPrins, A. M. G. A The World Today: Concepts and Regions in Geograpgy. Wiley: US. Hobbs, J. J World Regional Geography. Brooks/Cole: CA. Littell, M World Geography. Houghton Mifflin: IL. 8