Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği, 2010 Yılı Sektör Raporu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği, 2010 Yılı Sektör Raporu"

Transkript

1 2010 Sektör Raporu 0

2 I YILI SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Ham Petrol Fiyatları 3 d) 2010 Yılı Genel Değerlendirmesi 3 e) Özet Tablo 6 II. AKARYAKIT İSTATİSTİKLERİ 7 a) Motorinler 7 b) Benzinler 9 c) Otomotiv Yakıtları 10 d) Siyah Ürünler 11 e) Akaryakıtlar 12 f) Toplam Petrol Tüketimi 13 g) Yağlama Yağları 14 III. DOLAYLI VERGİLER VE SEKTÖREL BÜYÜKLÜKLER 18 a) Otomotiv Yakıtlarında ÖTV Tutarları 18 b) Türkiye ve AB de Otomotiv Yakıtlarına Uygulanan Vergiler 19 c) Petrol Sektöründen Sağlanan Dolaylı Vergiler 20 d) Sektörel Büyüklükler / İşlem Hacimleri 21 e) Enerji Ürünlerindeki Kalorifik Değer Üzerinden Vergiler 22 IV. PETROL ve AKARYAKIT FİYATLARINA İLİŞKİN GELİŞMELER 24 V. SEKTÖRDEKİ ÖNEMLİ GELİŞMELER 29 a) 10 Numara Yağ ve Benzeri Hileli Akaryakıt Faaliyetleri 29 b) Bayilik Anlaşmaları Hakkındaki Rekabet Kurumu Kararı 31 c) Motorin Türlerindeki Kükürt İçeriğinin Sınırlandırılması 33 d) Petrol ve LPG Piyasasının Lisanslı Faaliyetlerindeki Gelişmeler 33 e) Uluslararası Petrol Piyasaları 34 f) Motorlu Taşıt Sayıları 35 g) Diğer Endüstriyel ve Ekonomik Veriler 36 VI. PETDER ÇALIŞMALARI 39 PETDER Atık Motor Yağı Toplama Faaliyetleri 39 VII. KAYNAKÇA 42 VIII. İLETİŞİM VE ÜYE BİLGİLERİ 44 1

3 I YILI SEKTÖR RAPORU ÖZETİ: a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler: 2010 yılında Benzinler, Motorinler ve LPG Otogaz toplamından oluşan otomotiv yakıtları toplam tüketimi 2009 yılına göre % 1,9 artarak 18,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir yılında toplam motorin tüketimi (motorin ve kırsal motorin) 2009 yılına göre % 2,4 artarak 16,3 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Ülkemizdeki ticari ve sınai faaliyetlerin önemli bir göstergesi olan kırsal motorin tüketimi rapor döneminde % 4,6 azalarak yaklaşık 11,4 milyon m³ e gerilemiştir. Motorin (düşük kükürtlü) tüketimi geçen yıllardaki artışını 2010 da da sürdürmüş ve önceki yıla göre % 23 artarak 4,9 milyon m 3 e ulaşmıştır. Toplam benzin tüketimi 2010 yılında önceki yıla göre % 7,7 oranında azalarak yaklaşık 2,7 milyon m³ (2.1 milyon ton) olmuştur. Otogaz LPG tüketiminin 2009 yılına göre yaklaşık % 8,4 oranında artarak 2,5 milyon ton olduğu, tüplü ve dökme LPG tüketiminin ise sırasıyla % 6,5 ve % 33,7 oranında azaldığı böylece 2010 yılında toplam LPG tüketiminin % 1,6 oranında arttığı hesaplanmaktadır. Böylece, geçen yıl eşit düzeye gelen benzin ve otogaz tüketiminde bu yıl otogaz benzinden yaklaşık ton daha fazla tüketilmiştir yılında fuel oil ve kalyak türlerinden oluşan siyah ürün tüketimi, % 44 azalarak yaklaşık 1,1 milyon ton olarak gerçekleşmiştir yılında tüm akaryakıtların toplam tüketimi %3,9 azalarak 17,0 milyon ton olmuştur. 2

4 2010 yılında Türkiye nin toplam yağlama yağları (mineral ve sentetik) tüketiminin bir önceki yıla göre yaklaşık % 15 oranında artarak 416 bin ton olarak gerçekleştiği hesaplanmaktadır. Bu hesaplama, veri derleme sistemine katılan şirketlerin toplam pazar içindeki payının % 65 olduğu kabul edilerek ve bu şirketlerin fiilen gerçekleştirdiği toplam yağlama yağları satışları esas alınarak yapılmıştır yılında taşıt yağları tüketimi bir önceki yıla göre % 14 oranında artmıştır yılında; motor yağlarında % 12, dişli ve transmisyon yağlarında % 28, endüstriyel yağlarda % 19, antifriz ve hidrolik fren sıvılarında % 21 oranlarında tüketim artışı gerçekleşmiştir. b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarından Sağlanan Vergiler ve İşlem Hacimleri: 2010 yılında toplam akaryakıt tüketiminin azalmasına rağmen, 2009 yılında iki kez yapılan ÖTV artışlarının etkisiyle akaryakıt tüketiminden sağlanan dolaylı vergilerin (KDV ve ÖTV) geçen yıla göre yaklaşık % 20 artarak 35 Milyar TL yi aştığı hesaplanmaktadır. Bu dönemde LPG tüketiminden elde edilen dolaylı vergiler toplamının ise % 5 oranında artarak 7 Milyar TL'ye ulaştığı, böylece akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirlerinin bir önceki yıla göre % 17 artarak 42 Milyar TL ye ulaştığı hesaplanmaktadır. c) Ham Petrol Fiyatları: 2009 yılında varil başına ortalama 62 $ olan ham petrol fiyatı 2010 yılında en düşük 67,6 $ ve en yüksek 94 $ değerlerine ulaşmış ve dönem ortalaması 79,6 $ olarak gerçekleşmiştir. d) 2010 Yılı Genel Değerlendirmesi: 2010 yılında kaçak/kayıt dışı akaryakıt sorunu büyümüştür: 2010 yılında 10 numara yağ ve benzeri hileli yakıt faaliyetleri nedeni ile yasal kırsal motorin tüketiminin önemli ölçüde (büyüyen ekonomiye rağmen bir önceki yıla göre ton) azaldığı görülmektedir yılı Temmuz ayında yapılan ÖTV düzenlemeleri sonrasında 3

5 kırsal motorin ve yağlama müstahzarları olarak tanımlanan ürünlerin ÖTV leri arasındaki fark açılmış, 2009 yılında motorin ÖTV sinin daha da artması ile hileli yakıtlar konusu sektörde çok ciddi bir sorun haline dönüşmüştür. 10 numara yağ adı altında yapılan faaliyetlerin miktarının 2010 yılında 1 milyon tonun üzerinde olduğu, yarattığı vergi kaybının ise 1,5 Milyar TL düzeyinde olduğu hesaplanmaktadır. Baz yağ ve madeni yağ ithalatlarında görülen önemli artış ve 2010 yılında kırsal motorin tüketiminde görülen yaklaşık % 4,6 gerileme bu tür faaliyetlerdeki büyüklüğün önemli bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. 18 Eylül 2010 itibarı ile Rekabet Kurumu Kararına uyum sağlanmıştır : İntifa veya kira şerhi ile anlaşma yapılan akaryakıt ve LPG istasyonlarının sözleşme sürelerinin rekabet etmeme yükümlülüğü açısından beş yılı aşamayacağı hakkındaki Rekabet Kurulu Kararına tanınan muafiyet 18 Eylül 2010 itibarı ile sona ermiştir. Mevcut ve geçerli bayilik anlaşmalarının Karar uyarınca normal bitiş tarihinden önce sonlandırılmış olması ve esasen mevcut sözleşmelerin geriye dönük olarak yenilenmesi zorunluluğu nedeniyle bayilere ödenen bedeller, dağıtıcılar açısından önemli büyüklükte varlık kayıplarına neden olmuştur. EPDK verilerine göre 18 Eylül 2010 tarihinden yıl sonuna kadar yaklaşık bayi dağıtıcısını değiştirmiştir. Bahsekonu Kararın öngörülen piyasa yapısının oluşmasına katkısı ile karar sonucu ortaya çıkan dağıtım şirketleri varlık kayıplarının piyasaya etkilerinin önümüzdeki yıllarda görüleceği değerlendirilmektedir. Türkiye vergisiz pompa fiyatları dört Akdeniz ülkesi ortalaması ile uyumlu seyretmektedir. Dağıtım marjları son dört yıldır TL bazında artış göstermemiştir : 2010 yılının son döneminde dünya petrol fiyatlarındaki önemli artış, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, Türkiye petrol piyasasına da yansımış ve artan pompa fiyatları Kamuoyunda tartışma konusu olmuştur. Bu nedenle, bu raporda Türkiye Avrupa pompa fiyatlarına ilişkin kapsamlı bir karşılaştırma bölümüne yer verilmiştir. Raporun ilgili bölümünde sunulan analizler, Türkiye de dağıtım şirketleri tarafından ilan edilen tavan pompa 4

6 fiyatlarının (akaryakıt istasyonlarında uygulanabilecek en yüksek fiyat), AB üyesi dört Akdeniz ülkesinde uygulanan gerçek tavan pompa fiyatlarından daha yüksek olmadığını göstermektedir. Türkiye ye özgü yasal ve yapısal farklılıkların neden olduğu ek maliyetlere rağmen, İstanbul Avrupa Yakası tavan pompa fiyatlarının Roma, Atina, Paris, Madrid gibi muadil şehirlerdeki vergisiz istasyon pompa fiyatları ortalaması ile uyumlu seyrettiği görülmektedir. Diğer taraftan EPDK raporlarından elde edilen verilere göre Türkiye akaryakıt dağıtım sektörünün pompa fiyatı üzerinden tüm dağıtım masrafları için aldığı brüt pay, son dört yılda yaşanan enflasyona rağmen TL bazında yıllık ortalama değerler olarak artmamıştır. Bunun yanında, 2009 yılındaki tavan fiyat uygulamasını takiben Rekabet Kurumu kararının geriye dönük olarak uygulanması Dağıtım Şirketlerinin varlıklarını eritmiştir yılı sonu itibarıyla temiz motorine geçiş süreci başlamıştır : AB uygulamaları paralelinde motorin türlerindeki azami kükürt içeriğinin 10 ppm ile sınırlandırılmasına yönelik düzenleme EPDK tarafından yapılmıştır. Kurumun AB Direktiflerine uyum kapsamında aldığı bu kararla akaryakıtlardaki kükürt miktarı AB ülkeleri ile eş zamanlı olarak Türkiye de de 1 Ocak 2011 tarihi itibarı ile 10ppm ile sınırlandırılmıştır. EPDK tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren geçiş takvimine göre rafineri üretimi ve ithalat için 1 Ocak 2011, dağıtıcı depoları için 15 Şubat 2011, istasyonlar sahipleri için 1 Nisan 2011 de kırsal motorin satışı sona erecektir. Petrol Sanayi Derneği tarafından desteklenen bu düzenlemenin yakıt kaynaklı emisyonların azaltılmasında ciddi bir fayda sağlaması, motorinde kükürt oranının 10 ppm ile sınırlandırılması ile motorin kaynaklı kükürt emisyonları 100 kat daha azalması ve atmosfere salının kükürt ve partikül madde miktarının her yıl ton daha azalması beklenmektedir. Düşük kükürtlü motorinin çevreye sağladığı yararlar ile ilgili daha detaylı bilgi adresinden temin edilebilir. 5

7 Özet Tablo: Ocak Aralık Yıllık Tüketimler Fark Değişim Beyaz Ürün Toplamı m ,8% Kurşunsuz 95 Oktanlı m ,9% Kurşunsuz 97 ve Üzeri Oktanlı m ,6% Katkılı Kurşunsuz m ,6% Benzinler Toplamı m ,7% Gazyağı m ,2% Kırsal Motorin m ,6% Motorin ( Düşük Kükürtlü ) m ,0% Motorinler Toplamı m ,4% Beyaz Ürün Toplamı ton ,9% Kurşunsuz 95 ton ,9% Kurşunsuz 97 ve Üzeri Oktanlı ton ,6% Katkılı Kurşunsuz ton ,6% Benzinler Toplamı ton ,7% Gazyağı ton ,2% Kırsal Motorin ton ,6% Motorin ( Düşük Kükürtlü ) ton ,0% Motorinler Toplamı ton ,4% Kalyak ton ,4% Fuel Oil No:6 ton ,1% Siyah Ürün Toplamı ton ,9% Toplam Akaryakıt* ton ,9% Dökme** ton ,7% Tüplü** ton ,5% Otogaz** ton ,4% Toplam LPG** ton ,6% Toplam Otomotiv Yakıtları*** ton ,9% Brent tipi ham petrol ABD $ /varil 62,0 79,6 17,6 28,4% Akaryakıt Tüketimi İşlem Hacmi **** Milyar TL 51,0 60,6 9,6 18,8% Akaryakıt ÖTV* Milyar TL 21,6 26,0 4,4 20,4% Akaryakıt KDV* Milyar TL 7,8 9,2 1,4 17,9% Akaryakıt Toplam Dolaylı Vergi **** Milyar TL 29,4 35,2 5,8 19,7% LPG Tüketimi İşlem Hacmi**** Milyar TL 14,2 14,3 0,1 0,7% LPG Toplam Dolaylı Vergi**** Milyar TL 6,5 6,8 0,3 4,6% Taşıt Yağları ton ,2% Endüstriyel Yağlar ton ,6% Deniz Yağları ve Gresler ton ,5% Toplam Yağlama Yağları ton ,9% * Siyah + beyaz ürünleri ifade etmektedir, ** EPDK LPG Sektör Raporu değerleri kullanılarak hesaplanmıştır. *** Benzin Türleri, Motorin Türleri ve Otogaz Toplamı **** Tüketimlerden ve birim fiyatlardan hesaplanan tahmini değerlerdir Akaryakıt verileri 11 ve Yağlama Yağları verileri 6 dağıtıcıdan gönüllülük esasına göre derlenmiştir. 6

8 I. AKARYAKIT İSTATİSTİKLERİ: a) Motorinler 2010 yılında toplam motorin türleri (motorin ve kırsal motorin) tüketimi, 2009 yılına göre % 2,4 artarak yaklaşık 16,3 milyon m³ olmuştur. Bu dönemde % 23 artarak 4,9 milyon m 3 olan motorin (düşük kükürtlü) tüketiminin toplam motorin türleri tüketimindeki payı % 25'den % 30 a çıkmıştır. Kırsal motorinde son iki yıldır görülen azalma % 4,6 ile devam etmiş ve tüketim yaklaşık 11,4 milyon m³ e gerilemiştir. Milyon M 3 18,0 16,0 14,0 12,0 0,2 0,8 1,6 2,7 3,4 2,4 % 4,0 4,9 10,0 8,0 9,7 10,0 11,2 11,5 12,4 12,3 12,5 13,5 13,2 11,9 11,4 6,0 Kırsal Motorin Motorin (Düşük Kükürtlü) Şekil 1: Toplam motorin tüketimi değişimi (Milyon m 3 ) Kırsal Motorin 75% Motorin (Düşük Kükürtlü) 25% Kırsal Motorin 70% Motorin (Düşük Kükürtlü) 30% Şekil 2: Kırsal motorin ve motorinin toplam motorin tüketimi içindeki payları (%) 7

9 Motorin türlerinin son beş yıldaki tüketim değişimi aşağıdaki grafikte görülmektedir yılına kadar kırsal motorin ve motorin tüketimi birlikte artarken, sonraki yıllarda çok ciddi boyuta ulaşan kırsal motorin tüketimindeki gerileme (% 4,6) dikkat çekmektedir. Dizel motorlu binek ve hafif ticari araç sayısındaki artışa paralel olarak motorin (düşük kükürtlü) tüketimindeki artışın devam etmesi beklenen ve piyasa gerçekleri ile uyumlu bir gelişmedir. Ancak kırsal motorin tüketimindeki yılda 550 bin tona ulaşan azalma ekonomik büyüme ve taşıt parkındaki dizel araçlar ile açıklanamamaktadır. Piyasa gerçekleri ile uyumlu olmayan bu durum 10 numara yağ vb. isimler altında motorin yerine piyasaya sürülen hileli yakıt faaliyetlerindeki artışın açık bir göstergesidir. 14,0 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5 11,0 10,5 Kırsal Motorin Milyon M 3 Motorin Düşük Kükürtlü Milyon M 3 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 10, ,0 Kırsal Motorin Motorin (Düşük Kükürtlü) Şekil 3: Kırsal motorin ve motorinin yıllık tüketim eğilimleri Yukarıdaki grafik kırsal motorin tüketimindeki bu önemli büyüklükteki gerilemeyi açık bir biçimde göstermekte ve bu daralmada 10 numara yağ sorununun önemli bir etkisi bulunmaktadır. Nitekim 2010 yılında büyük artış gösteren madeni yağ, baz yağ ve yağlama yağlarına ait ithalat verileri ile diğer piyasa gözlemleri bu tespiti doğrulamaktadır. Ülkemiz ekonomisi krizden çıkarak 2010 yılında % 8 ekonomik büyüme göstermesine rağmen ticari ve sınai faaliyetlerin temel göstergesi olan motorin türleri tüketiminin aynı oranda artmaması hatta azalmasının başka bir açıklaması bulunmamaktadır. 8

10 b) Benzinler 2010 yılında toplam benzin tüketimi % 7,7 oranında azalarak yaklaşık 2,7 milyon m³ (2.1 milyon ton) olmuştur. Bu azalmada, daha düşük ÖTV uygulanması nedeniyle fiyat avantajına sahip olan otogazın benzin tüketiminden artan miktarda pay almasının ve dizel otomobil kullanımındaki artışın önemli bir etkisi bulunmaktadır yılında ilk kez benzinin üzerine çıkan LPG otogaz tüketiminin rapor döneminde de benzinden aldığı payı giderek artırdığı görülmektedir. Milyon M 3 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,7 1,3 1,6 1,2 0,6 1,9 1,6 1,0 0,6 0,4 0,2 0,1 0,4 0,3 0,3 0,1 0,1 0,3 0,3-7,7 % 0,2 0,0 1,0 2,0 2,3 2,2 2,3 2,4 2,6 2,9 2,7 2,6 2,6 2,5 0,0 K. Benzin (RON 95) K. Benzin (RON 97) Katkılı K. Benzin Normal Benzin Şekil 4: Toplam benzin tüketiminin yıllara göre değişimi yılında benzin tüketiminde görülen azalma LPG otogaz ile benzin arasındaki ÖTV farkının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan eski tip araçlarda kullanılan katkılı kurşunsuz benzin tüketiminin de büyük oranda azaldığı hatta bitme noktasına geldiği görülmektedir. K. Benzin (RON 95) 88% 2009 K. Benzin (RON 97) 10% Katkılı K. Benzin 2% K. Benzin (RON 95) 91% 2010 K. Benzin (RON 97) 8% Katkılı K. Benzin 1% Şekil 5: Benzin türleri tüketiminin toplam benzin tüketimi içindeki payları 9

11 Milyon Ton c) Otomotiv Yakıtları 2010 yılında toplam otomotiv yakıtları (benzinler, motorinler ve LPG otogaz) tüketimi % 1,9 oranında artarak yaklaşık 18,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Otomotiv yakıtlarının son on yıllık döneme ait gelişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Toplam otomotiv yakıtları tüketiminde 2003 yılında başlayan artış eğiliminin 2007 den sonra durduğu görülmektedir yılı sonrası dönemde Türkiye toplam araç sayısında bir artış olmasına rağmen otomotiv yakıt satışlarında bir artış olmamasını da yine ancak 10 numara yağ ve bunun gibi ürünlerin otomotiv yakıtı olarak yaygın bir şekilde kullanılması ile açıklanabilmektedir. 20,0 1,85% 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 1,3 1,2 4,0 3,7 0,0 0,0 1,1 1,1 3,6 2,9 0,0 0,0 1,6 1,8 2,9 2,7 0,2 0,7 1,6 2,6 1,3 2,0 2,1 2,6 2,3 2,3 2,9 2,3 2,5 2,3 2,1 3,4 4,2 6,0 4,0 8,2 8,4 9,5 9,7 10,5 10,4 10,6 11,4 11,1 10,1 9,6 2,0 0,0 Kırsal Motorin Benzinler Motorin (Düşük Kükürtlü) LPG Otogaz Şekil 6: Otomotiv yakıtları tüketiminin yıllara göre değişimi Otomotiv yakıtları içerisinde motorin (düşük kükürtlü) ve otogaz LPG nin aldığı pay artmaya, benzin türleri ve kırsal motorinin payı ise azalmaya devam etmektedir. Bu durum aşağıdaki grafikte kendini göstermektedir Motorinler 74% LPG Otogaz 13% Motorinler 75% LPG Otogaz 14% Benzinler 13% Benzinler 11% Şekil 7a: Otomotiv yakıtlarının 2009 ve 2010 yılları tüketim payları (%) 10

12 Milyon Ton Benzin - LPG geçişine ilişkin önemli bir gösterge ise benzin otogaz LPG toplamının kendi aralarındaki dağılımında görülmektedir yılında LPG otogaz, LPG otogaz ve benzinin oluşturduğu pazarın % 50 sini temsil ederken 2010 yılında bu oran % 54 e çıkmıştır LPG Otogaz 50% Benzinler 50% LPG Otogaz 54% Benzinler 46% Şekil 7b: 2009 ve 2010 yılları benzin ve otogaz LPG tüketim payları (%) d) Siyah Ürünler Siyah ürün tüketimi 2010 yılında, önceki yıla göre % 43,9 oranında azalarak yaklaşık 1,1 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde kalorifer yakıtı tüketimi, % 18,4 azalarak yaklaşık 262 bin ton, fuel oil no: 6 tüketimi ise % 49,1 azalarak yaklaşık 813 bin ton olmuştur. Siyah ürünlerde doğalgazın yaygın olarak piyasaya girişi yüzünden uzun zamandır süregelen azalma 2010 yılında da devam etmiştir. Yıllara göre siyah ürün tüketimleri değişimi aşağıdaki grafikte gösterilmektedir. 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 1,3 3,8 1,4 2,7 1,0 1,0 0,7 3,9 3,8 3,7 0,6 3,4 0,5 2,4 0,5 2,1 0,4 2,3 0,3 1,6 43,9% 0,3 0,8 Fuel Oil No:6 Kalorifer Yakıtı Şekil 8: Siyah ürünler tüketiminin yıllara göre değişimi 11

13 Milyon Ton Fuel Oil No:6 83% Kalorifer Yakıtı 17% Fuel Oil No:6 76% Kalorifer Yakıtı 24% Şekil 9: Siyah ürün türlerinin tüketim payları Fuel oil ve kalorifer yakıtı tüketimindeki azalma tamamen doğalgaz tüketiminin yaygınlaşmasından kaynaklanmaktadır. e) Akaryakıtlar Toplam akaryakıt (benzinler, motorinler, gazyağı, kalorifer yakıtı ve fuel oil) tüketimi 2010 yılında % 3,9 oranında azalarak yaklaşık 17 milyon ton a gerilemiştir. Aşağıdaki grafikten görüldüğü üzere Türkiye nin toplam akaryakıt tüketimi 2007 ve 2008 yıllarında net olarak artmış, 2009 ve 2010 yıllarında azalmıştır. Bu gerileme siyah ürün tüketiminin önemli ölçüde azalması ve 10 numara yağ adı altında yapılan hileli akaryakıt faaliyetlerinin kırsal motorin tüketimi üzerindeki etkilerinden kaynaklanmaktadır. 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 1,3 1,4 3,8 2,7 4,0 3,7 1,0 1,0 3,9 3,8 3,6 2,9 0,7 0,6 0,5 3,7 3,4 2,4 2,6 2,9 2,7 0,2 0,7 1,3 0,5 0,4 2,1 2,3 2,6 2,3 2,3 2,9-3,9 % 0,3 1,6 0,3 0,8 2,3 2,1 3,4 4,2 8,0 6,0 4,0 8,2 8,4 9,5 9,7 10,5 10,4 10,6 11,4 11,1 10,1 9,6 2,0 0,0 Kırsal Motorin Motorin (Düşük Kükürtlü) Benzinler Fuel Oil No:6 Kalorifer Yakıtı Şekil 10: Toplam akaryakıt tüketiminin değişimi 12

14 Siyah ürünler ve benzin türlerindeki azalma nedeniyle toplam akaryakıt tüketimi içindeki motorinlerin payı artmaya devam etmektedir. Aşağıdaki grafik 2009 da toplam akaryakıtlar içindeki payı % 76 olan motorinlerin 2010 da % 81 gibi önemli bir paya ulaştığını göstermektedir Motorinler 76% Siyah Ürünler 11% Benzinler 13% Motorinler 81% Siyah Ürünler 13% Benzinler 6% Şekil 11: Akaryakıt türlerinin toplam akaryakıt tüketimi içindeki payları (%) f) Toplam Petrol Tüketimi: Türkiye birincil enerji tüketimi içerisinde Petrolün payı gerilemektedir. Aşağıdaki grafiklerde son 10 yıldaki petrolün birincil enerji talebi içerisindeki payının % 40 tan % 30 seviyelerine gerilediğini ve doğalgazın altına düştüğü görülmektedir. Petrolün birincil enerji tüketimindeki payı azalmaktadır. Türkiye nin toplam birincil enerji tüketiminde petrolün payı 2009 yılı itibarı ile, %31 e gerilemiştir, 2010 yılında petrolün payının % 30 olduğu tahmin edilmektedir. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Milyon Ton Petrol Eşdeğeri 7 5,4 7,6 8 10,4 9 9,9 8,0 7,5 7,5 25,5 21,8 21,2 21, ,1 28,8 31,0 30,4 30,0 13,1 14,4 15,6 18,8 19,9 24,2 27,4 31,6 32,4 32,5 31,1 29,9 30,6 31, ,5 30,5 32,3 32, Petrol Doğal Gaz Kömür Hidro Enerji Şekil 12a: Toplam petrol ürünleri tüketiminin ve paylarının değişimi (milyon ton petrol eşdeğeri, %) 13

15 Türkiye nin yıllık petrol ürünleri tüketiminin gelişimi aşağıdaki grafikte görülmektedir. Grafik, yıllık petrol ürünleri tüketiminin 30 milyon ton düzeyinde devam ettiğini ancak motorin ve jet yakıtındaki artışla tüketim oranlarının kendi içerisinde değiştiğini göstermektedir. 35,0 Petrol Ürünleri Tüketimleri (MilyonTon) 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0, * LPG Nafta Benzin Gazyağı Jet Yakıtı Motorin Fuel oil Madeni yağ Asfalt Diğerleri Şekil 12b: Yıllık petrol ürünleri tüketimi değişimi (milyon ton), (*2010 verileri kısmen tahminidir) g) Yağlama Yağları Yağlama Yağları (mineral ve sentetik) sektöründeki pazar gelişmeleri ALPET, BP, CASTROL, LUKOIL, OPET, POAŞ, SHELL, TOTAL ve MOIL firmalarının gönüllü katılımı ile PETDER koordinasyonunda sağlanan veriler ile izlenmektedir. Bu şirketlerin pazar payları toplamının Türkiye nin % 65 ini temsil ettiği EPDK, PİGM ve Çevre ve Orman Bakanlığı verileri ile yapılan kıyaslamalarla tespit edilmiştir. Sağlanan bu veriler kullanılarak yapılan hesaplamalara göre 2010 yılında toplam yağlama ürünleri tüketimi geçen yıla göre % 15 oranında artarak 416 bin ton olmuştur. Yağlama yağları tüketimindeki bu önemli ve dikkat çekici artış genel ekonomik iyileşme ve sınai büyümeden kaynaklanmaktadır. Yağlama yağları pazarındaki bu önemli tüketim artışı, otomotiv sayısındaki artışın yanı sıra diğer sınai ve ekonomik göstergeler ile de uyumludur. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre Türkiye de faaliyet gösteren 249 adet madeni yağ üretim tesisi bulunmaktadır. 14

16 bin ton % Taşıt Yağları Endüstriyel Yağlar Gresler Deniz Yağları Şekil 13: 2010 yılı yağlama yağları tüketimi (Bin Ton) 2010 yılında madeni yağ tüketiminin %56 sını Taşıt Yağları, %34 ünü Endüstriyel Yağlar, %6 sını Deniz Yağları, %4 ünü ise Gresler oluşturmaktadır. Deniz Yağları 6% Taşıt Yağları 56% Endüstriyel Yağlar 34% Gresler 4% Şekil 14: 2010 yılı tüketimleri için yağlama yağları tüketiminde ürün grubu payları (%) Taşıt Yağları Türkiye toplam taşıt yağları tüketimi 2010 yılında 233 bin ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bu tüketim verisi 204 bin ton olarak gerçekleşen 2009 yılına oranla % 14 artış göstermiştir yılında tüketilen taşıt yağlarının 27 bin tonu (%13) dişli ve transmisyon yağları, 177 bin tonu (%87) motor yağları iken, 2010 yılında tüketilen taşıt yağlarının 34 bin tonunu (%15) dişli ve transmisyon yağları, 199 bin tonunu (%85) ise motor yağları oluşturmuştur. 15

17 bin ton bin ton Taşıt Yağları Tüketimi (ton) % Motor Yağı Dişli ve Transmisyon Yağı Şekil 15: 2009 ve 2010 yılları taşıt yağları tüketim miktarları (Bin Ton) Motor Yağları 2010 yılında toplam motor yağları tüketiminin geçen yılın aynı dönemine göre % 12 oranında artarak 199 bin ton olarak gerçekleştiği hesaplanmaktadır. Bu dönemde motor yağlarının toplam yağlama ürünleri içerisindeki payı yaklaşık % 44 olarak gerçekleşmiştir. Motor yağları tüketimine ilişkin karşılaştırmalı grafikler aşağıda verilmekte olup, motor yağı tüketiminin % 22 si binek araçlar, %3 ü motosikletler, % 77 si ise ticari araçlar tarafından tüketilmektedir Türkiye Motor Yağı Tüketimi 3 38 % Ticari Araç Binek Araç Motosiklet Şekil 16: 2009 ve 2010 yılları motor yağları tüketim miktarları (Bin Ton) Endüstriyel Yağlar Toplam endüstriyel yağların (hidrolik, proses, diğer) veri tabanına katılan şirketlerin satışları bazında tüketimi 2010 yılında % 19 oranında artarak yaklaşık 140 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde endüstriyel yağlar, toplam yağlama ürünleri içerisinde yaklaşık % 34 lük pay teşkil etmiştir. Endüstriyel yağlar tüketiminin ürün cinslerine göre değişimi karşılaştırmalı olarak aşağıda verilmektedir. 16

18 bin ton bin ton % Hidrolik Yağlar Diğer Proses Yağları Trafo Yağları Metal İşleme Yağları Dişli Yağları Şekil 17: 2009 ve 2010 yılları endüstriyel yağlar tüketim miktarları (Bin Ton) Proses Yağları 16% Trafo Yağları 8% Diğer 19% Dişli Yağları 5% Metal İşleme Yağları 7% Hidrolik Yağlar 45% Şekil 18: 2010 yılı için endüstriyel yağların tüketim payları (%) Özel Ürünler (Antifriz ve Hidrolik Fren Sıvıları) Madeni yağ üretim tesislerinde imalatı yapılan antifriz ve hidrolik fren sıvısı üretimi toplamı bir önceki yıla oranla %21 oranında artarak 52 bin ton olarak gerçekleşmiştir % Antifriz Hidrolik Fren Sıvısı Şekil 19: 2009 ve 2010 yılları antifrizler ve hidrolik fren sıvıları tüketim miktarları (Bin Ton). 17

19 III- DOLAYLI VERGİLER VE SEKTÖREL BÜYÜKLÜKLER: a) Otomotiv Yakıtlarında ÖTV Tutarları Akaryakıt ve LPG sektörü dolaylı vergiler açısından önemli büyüklükte vergilerin sağlandığı sektörlerin başında gelmektedir. 31 Aralık 2010 itibarı ile bazı yakıt türlerindeki ÖTV tutarları aşağıdaki tabloda verilmiş olup, birbirini ikame edebilecek nitelikteki enerji ürünleri arasındaki önemli ÖTV farkı, fiyat ve tüketim tercihlerinde etkili olmaktadır. Özel Tüketim Vergisi K. benzin 95 oktan 1,8915 TL/lt Motorin (Düşük Kükürtlü) 1,3045 TL/lt Otogaz LPG 0,7157 TL/lt Doğalgaz (taşıtlar) 0,6964 TL/lt Fuel Oil No : 6 0,224 TL/Kg Bilindiği üzere, dolaylı vergiler akaryakıt sektöründe tüketiciye yansıyan fiyatın en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Aşağıdaki grafik 2010 yılı ortalaması olarak, otomotiv yakıtlarında TL bazında dolaylı vergilerin (ÖTV+KDV) toplam tutarını göstermektedir yılı ortalaması olarak benzinde bir litrelik pompa fiyatının 2,47 TL sini dolaylı vergiler oluşturmuştur. Bu tutar motorinde 1,8 TL/lt, kırsal motorinde 1,71 TL/lt ve otogazda ise 1,06 TL/lt olarak hesaplanmaktadır. TL/Lt 3,00 2,50 2,47 2,00 1,80 1,71 1,50 1,00 0,50 1,06 KDV ÖTV 0,00 K.Benzin 95 Motorin K.Motorin Otogaz Şekil 20: Pompa fiyatı içerisindeki dolaylı vergiler, 2010 yılı ortalaması (TL/Lt) 18

20 Çeşitli enerji ürünlerindeki dolaylı vergilerin (ÖTV + KDV) tüketiciye yansıyan ortalama fiyatlar içindeki payı ise aşağıdaki grafikte gösterilmiştir Benzin, dolaylı vergiler toplamının fiyat içindeki payı açısından % 67 ile en fazla vergi uygulanan enerji ürünü olmuştur. LPG otogazdaki vergilerin payı %51, ulaşımda kullanılacak doğalgazın ise %24 dür. Kömür, en az vergi uygulanan enerji ürünüdür. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Şekil 21: tarih itibarıyla dolaylı vergilerin çeşitli enerji ürünlerinin tüketici fiyatları içindeki payı (%) b) Türkiye ve AB ülkelerinde otomotiv yakıtlarına uygulanan vergiler: Bu bölümde Türkiye deki pompa fiyatlarında en önemli bölümü oluşturan vergilerin AB ülkeleri ile karşılaştırması yapılmaktadır. Kamuoyuna sıklıkla yansıdığı üzere benzinde Türkiye dünyada en yüksek dolaylı vergilerin uygulandığı ülke konumundadır. Aşağıdaki grafik Türkiye ile AB ülkeleri arasındaki vergi farklılılarını göstermektedir. Türkiye benzinde AB ortalamasından litre başına 90 kuruş (0,43 cent/lt) daha fazla, motorinde ise 59 kuruş (0,28 cent/lt) daha fazla vergi uygulamaktadır. 19

21 Türkiye Hollanda Yunanistan İngiltere İsveç Finlandiya Almanya Danimarka Belçika Fransa AB 16 Ülke Portekiz AB 27 Ülke İtalya İrlanda Çek Cumhuriyeti Slovakya Slovenya Avusturya Macaristan Malta Letonya İspanya Polonya Lüksemburg Estonya Romanya Litvanya Bulgaristan Kıbrıs K. Benzin 95 Oktan /Lt 0,97 0,97 0,90 0,90 0,89 0,89 0,86 0,86 0,83 0,83 0,83 0,82 0,80 0,79 0,73 0,72 0,71 0,69 0,69 0,66 0,64 0,63 0,62 0,62 0,61 0,56 0,56 0,53 0,51 1,25 Türkiye İngiltere İsveç İrlanda Yunanistan Almanya Danimarka Çek Cumhuriyeti Slovenya İtalya AB 27 Ülke Hollanda Fransa AB 16 Ülke Belçika Macaristan Estonya Avusturya Portekiz Malta Finlandiya Slovakya Litvanya İspanya Polonya Romanya Bulgaristan Kıbrıs Letonya Lüksemburg Motorin /Lt 0,75 0,69 0,67 0,67 0,65 0,64 0,64 0,64 0,63 0,63 0,62 0,61 0,60 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,56 0,55 0,53 0,52 0,52 0,50 0,48 0,48 0,46 0,45 0,91 0,91 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 1,40 K. Benzin 95 Oktan /Lt 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 Motorin /Lt Şekil 22: Türkiye ve AB ülkelerinde akaryakıtlara uygulanan vergiler ( /Lt, ) Vergiler açısından bakıldığında bir diğer önemli husus ise uygulanan dolaylı verginin finansmanı ile ilgilidir. Türkiye de dağıtım sektörü yüksek olan dolaylı vergileri (ÖTV ve KDV) peşin ödemekte, bunun geri ödemesini ise pompa satışları üzerinden (kredi kartı, taşıt tanıma, taksitlendirme, vadeli satışlar vb) daha uzun bir süreç içinde tahsil edebilmekte ve nedenle verginin finansman maliyetinin yanı sıra finansman riskini de üzerinde taşımaktadırlar. Yüksek vergi ve verginin finansmanı da dağıtım sektörü açısından önemli bir yük teşkil etmekte olup bu durumun da Türkiye Avrupa pompa fiyatlarına ilişkin karşılaştırmalarda, Türkiye deki dağıtım sektörünün Avrupa dan yapısal farklılıklarının getirdiği etkilerle birlikte dikkate alınması gerekmektedir. c) Petrol Sektöründen Sağlanan Dolaylı Vergiler: Son altı yıldır, akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergilerin toplamı her yıl artış göstermiş ve bu sektörlerden sağlanan dolaylı vergiler 2010 yılında 42 Milyar TL/yıl düzeyine ulaşmıştır. Aşağıdaki grafikten görüleceği üzere yılları arasında Petrol Sektörü yaklaşık 200 Milyar TL civarında bir dolaylı vergi geliri sağlamıştır. 20

22 Milyar TL Milyar TL 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Akaryakıt ve LPG'den Elde Edilen Dolaylı Vergiler (Milyar TL) KDV ÖTV Şekil 23: Akaryakıt ve LPG den sağlanan toplam dolaylı vergilerin yıllara göre değişimi Yapılan hesaplamalara göre 2010 yılında akaryakıt tüketiminden sağlanan dolaylı vergi geliri (KDV ve ÖTV) geçen yıla göre % 20 artarak 35 Milyar TL, toplam LPG tüketiminden elde edilen dolaylı vergiler ise % 5 artarak 7 Milyar TL olmuştur. Böylece akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre % 16,6 artarak 42 Milyar TL ye ulaştığı hesaplanmaktadır. Akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirlerinin ürün cinslerine göre dağılımı ise aşağıdaki grafikte görülmektedir. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 0,9 6,5 6,1 22,5 17 % 6,8 6,7 27, Motorinler Benzinler LPG Siyah Ürünler Şekil 24: Akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan Dolaylı Vergi gelirleri Dolaylı vergilerin pompa fiyatları içindeki payı oransal olarak son beş yıl içinde benzinde %65-70, motorinde %50-60, oto LPG de %48-51 aralığında hareket etmiş etmiştir. Ancak, artan petrol fiyatları nedeni ile artış gösteren KDV matrahı ve artan ÖTV tutarı nedeni ile, toplam akaryakıt tüketiminin gerilemesine rağmen, yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere, dolaylı vergi gelirleri artış sürekli bir artış göstermiştir. 0,6 21

23 Milyar TL Milyar TL d) Sektörel Büyüklükler / İşlem Hacimleri Özellikle kırsal motorin ve siyah ürünlerdeki önemli tüketim azalmasına rağmen 2009 yılı Temmuz ve Aralık aylarında yapılan ve toplamda % 34 ü bulan ÖTV artışları nedeni ile akaryakıt sektörünün oluşturduğu toplam parasal büyüklük de, 2009 yılının aynı dönemine göre artmıştır. Aşağıdaki iki grafik akaryakıt ve LPG için hesaplanan sektör büyüklüklerini ayrı ayrı ve karşılaştırmalı olarak göstermektedir. Akaryakıt sektöründeki işlem büyüklüğü 2010 yılında yaklaşık % 18 artmış ve 61 Milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde otogazdaki önemli büyümeye rağmen tüplü LPG tüketimindeki daralma nedeniyle LPG sektör büyüklüğü % 1 artarak 14 Milyar TL olmuştur. Böylece Akaryakıt + LPG olarak hesaplanan toplam büyüklük ise % 14 artarak 75 Milyar TL ye ulaşmıştır. 80,0 70,0 60,0 50,0 2,4 14,2 18 % 14,3 1,7 40,0 30,0 20,0 49,0 58,9 10,0 0, Beyaz Ürünler LPG Siyah Ürünler Şekil 25: Akaryakıt türlerindeki işlem hacimleri (Milyar TL) 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 1 % 0,7 0,5 4,7 6,5 9,0 7, Otogaz Tüplü Dökme Şekil 26: LPG türlerindeki işlem hacimleri (Milyar TL) 22

24 e) Enerji Ürünlerindeki Kalorifik Değer ve Kalorifik Değer Üzerinden Vergiler: Enerji türlerinin sağladığı kalorifik değer, enerji verimliliği açısından çok önemli bir göstergedir. Farklı enerji türlerinin karşılaştırmasında 1000 kcal ısıl değerine karşılık gelen maliyetlerin / vergi miktarının kullanılması yaygın bir yöntemdir. Aşağıdaki grafikte Türkiye'de her bir enerji ürününün 1000 kcal'lik ısıl değeri için uygulanmakta olan ÖTV tutarları görülmektedir. Enerji Ürünlerinde Net "1000 kcal" Başına Uygulanan ÖTV (Kuruş) K. Benzin 95 26,72 Motorin 17,49 Kırsal Motorin 15,97 Otogaz LPG LPG Tüplü/Dökme Propan 11,96 11,88 12,63 Doğalgaz (Taşıt) 9,18 Kalyak 5,98 Fuel Oil - No 6 3,04 Doğalgaz Kömür Elektrik 0,30 0,00 0,00 31 Aralık 2010 tarihi itibarı ile 1000 kcal için kuruş cinsinden ödenen ÖTV 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 Kuruş / 1000 kcal Şekil 27: 1000 kcal karşılığı ısı elde edilmesi için kullanılan farklı yakıtların ÖTV miktarları * Elektrik fiyatında ÖTV bulunmamakta, buna karşın; enerji fonu, TRT fonu ve Belediye Tüketim Vergisi bulunmaktadır. Bu şekilden de görüleceği üzere tüketiciler 1000 kcal enerji için Benzinde kuruş Motorin de kuruş Oto LPG de kuruş Doğalgaz da 0,30 kuruş Kömürde 0 kuruş ÖTV ödemektedirler. 23

25 IV. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE PETROL ve AKARYAKIT FİYATLARINA İLİŞKİN GELİŞMELER: Dünya Petrol fiyatlarındaki gelişmeler: 2010 yılının özellikle son ayları dünya petrol fiyatlarının tekrar yukarı doğru hareketlendiği ve bunun sonucu olarak akaryakıt pompa fiyatlarının kamuoyu gündeminde sıklıkla tartışıldığı bir yıl olmuştur. Brent petrolü uluslar arası piyasalarda 2010 yılının ikinci yarısına varil başına 75 $ civarında bir fiyat ile başlamış, özellikle Kasım ve Aralık aylarında yukarı doğru hareketi ivme kazanmış ve Aralık ayını 95 $ ın üzerinde kapatmıştır. Ham petrol fiyatlarındaki bu değişim ana ürünler olan benzin ve motorinin Akdeniz piyasalarındaki fiyatının da hızla tırmanmasına neden olmuş ve 2011 yılı Ocak ayı içinde benzinin 900 $/ton, motorinin ise 850 $/ton düzeyine tırmanmasına yol açmıştır. Petrol fiyatlarındaki bu önemli artış son dönemde döviz kurlarındaki yukarı doğru tırmanışı ile birlikte akaryakıt pompa fiyatlarının 2010 yılının son aylarında tekrar yükselmesine neden olmuştur. Aşağıdaki tablo uluslar arası piyasalardaki bu tırmanışı ve bunun sonucu olarak pompa fiyatlarına olan etkisini göstermektedir Ort 2009 Ort Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Temmuz/ Aralık 2010 Değişim Brent $/Varil 97,50 61,80 76,50 78,00 78,50 83,20 85,80 92,20 20,5% K. Benzin 95 (CIF MED Platts) TL/Lt 0,81 0,69 0,82 0,79 0,80 0,84 0,86 0,95 15,9% Motorin (CIF MED Platts) TL/Lt 1,02 0,71 0,86 0,86 0,88 0,89 0,92 1,00 16,4% LPG (CIF MED Argus) TL/Lt 0,54 0,44 0,54 0,54 0,59 0,64 0,74 0,79 46,4% K. Benzin 95 (İstanbul Avrupa Vergisiz Pompa) Motorin (İstanbul Avrupa Vergisiz Pompa) Otogaz (İstanbul Avrupa Vergisiz Pompa) TL/Lt 1,24 1,08 1,21 1,18 1,18 1,22 1,25 1,33 9,9% TL/Lt 1,47 1,10 1,39 1,31 1,30 1,33 1,37 1,48 6,5% TL/Lt 0,97 0,84 0,95 0,92 0,97 0,97 1,06 1,19 25,0% Şekil 28: Uluslararası piyasalarda ve Türkiye deki petrol ve petrol ürünleri fiyat gelişimi Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, kurşunsuz benzinin dünya piyasalarındaki fiyatı Temmuz Aralık 2010 döneminde %16 düzeyinde artarken, bu durum vergisiz pompa fiyatlarında %10 düzeyinde yanısımıştır, benzer şekilde, aynı dönemde, motorin fiyatları dünya piyaslarında %16.4 lük bir artış gösterirken bu durum vergisiz pompa fiyatlarına %6,5 oranında yansımıştır. 24

26 Türkiye de petrol fiyatlarının pompa fiyatlarına yansıması: Dünya piyasalarındaki bu gelişmelerin sonucu olarak akaryakıt fiyatları 2008 yılında yaşandığı gibi kamuoyunda önemli bir tartışma konusu oluşturmuş ve özellikle Avrupa ve Türkiye deki pompa fiyatları, rafineri ve dağıtım payları çeştili karşılaştırmalara neden olmuştur. Bu gelişmelerin bir sonucu olarak 2010 yılı petrol sektörü raporunda Türkiye pompa fiyatlarını oluşturan etkenler ve Türkiye ile referans olarak kabul edilen dört Akdeniz ülkesinin vergisiz pompa fiyatlarının karşılaştırıldığı bir bölüme yer verilmesinde yarar görülmüştür yılı ortalaması olarak, İstanbul Avrupa yakası fiyatları esas alındığında benzin pompa fiyatının yaklaşık %90,6 sını vergiler ve ürünün rafineri fiyatlarının oluşturduğu görülmektedir. Bu oran 2010 yılında motorinde ise %88.1 düzeyinde oluşmuştur. Benzinde %9,4 ve motorinde %11,9 olarak ifade edilen bu bölüm Türkiye de akaryakıt dağıtım sektörünün (dağıtıcı +bayi) rafineriden tüketiciye kadar ulaşan tüm masraflarını, ulusal stok gibi zorunlu giderlerini, yatırım, nakliye ve karlarının oluştuğu dilimi temsil etmektedir. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9,4 11,9 23,7 29,6 66,8 58,4 Benzin Motorin Dağıtım Masraf ve Payı Rafineri Dolaylı Vergiler (ÖTV+KDV) Şekil 29: 2010 yılı ortalaması olarak benzin ve motorin fiyat bileşenleri(%) Petrol fiyatlarının sıklıkla tartışıldığı, zaman zaman dağıtım sektörünün karlılığı gibi konuların gündeme geldiği bu dönemde yüksek petrol fiyatı ve vergiler arasında bir anlamda sıkışan ve dağıtım masraf ve kar paylarının bütününü temsil eden marjlar enflasyon karşısında da gerilemiştir. Bir sonraki grafik son dört yıl içinde, EPDK tavan pompa fiyat verileri üzerinden hesaplanan dağıtım sektörü masraf ve kar payının, benzin ve motorin için yıl ortalaması olarak durumunu/ gelişmesini göstermektedir. 25

27 TL/Lt 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0, ,00 K. Benzin 95 Oktan Motorin Şekil 30: Benzin ve motorin için dağıtım sektörnünü masrafve kar payının yıl ortalamaları (TL/Lt) Bu grafik yıl ortalaması olarak son dört yıl içinde benzin ve motorinde dağıtım sektörünün masraf ve kar payının artmadığını göstermektedir. Diğer taraftan özellikle 2009 ve 2010 yılları, dağıtıcılar açısından, yasalardaki önemli değişimlerin bir sonucu olarak yatırım giderleri ve yasal uyum masraflarının büyük ölçüde arttığı bir yıl olmuştur yılında dağıtıcılarca tüm istasyonlara zorunlu otomasyon sistemi kurulması mecburiyeti getirilmiş, ekonomik krizin etkisi ile sektör daralmış ve ayrıca tavan fiyat uygulaması ile sektördeki karlılık büyük ölçüde gerilemiştir yılında Rekabet Kurumu kararı sonucunda bayi dağıtıcı sözleşmelerinin çok büyük bir bölümü yenilenmek zorunda kalmıştır. Dağıtıcı bayi ilişkilerini tanımlayan intifa/kira şerh sözleşmelerinin beş yıl ile sınırlanması ve bu süreyi aşan sözleşmelerin beş yıla indirilmesi kararının mevcut sözleşmeleri de kapsaması dağıtıcılardan bayilere doğru önemli bir finansal kaynak aktarımı sonucunu doğurmuştur. Bütün bu faktörler birlikte değerlendirildiğinde, 2010 yılı, özellikle dağıtıcılar açısından oldukça zor ve finansal yüklerin ağırlaştığı bir yıl olmuştur. Avrupa Türkiye petrol ve pompa fiyatlarına ilişkin karşılaştırmalar ve bu karşılaştımalarda dikkate alınması gereken hususlar: Özellikle 2010 yılının son günlerinde artan fiyatlarında etkisi ile kamuoyuna yansıyan bilgilerde Türkiye-Avrupa fiyatlarına ilişkin çeştili karşılaştırmalara rastlanmaktadır. Bu amaçla Türkiye Avrupa pompa fiyatlarına ilişkin karşılaştırmalarda kamuoyunu aydınlatmaya yönelik aşağıdaki bilgilerin sunulmasında fayda görülmektedir. Avrupa pompa fiyatlarına ve vergilere ilişkin yaygın olarak kullanılan Avrupa Komisyonu kaynakları her ülkenin ayrı ayrı derleyerek haftada bir Komisyona gönderdiği ve o ülkenin tüm coğrafyasını temsil etmesi beklenen ortalama fiyatlardan oluşmaktadır. Bu ve Türkiye deki fiyatların aynı bazda karşılaştırılabilmeleri için bu ülkelerdeki fiyat yelpazesinin tümü dikkate alindığında yasada işaret edilen ulaşılabilir ve yakın piyasalar ( Ak-4 : Yunanistan, İtalya, Fransa ve İspanya) için 2010 sonu ve 2011 Ocak sonu durum şöyledir. 26

28 Benzin 95 Oktan vergisiz fiyatlar, 31 Aralık 2010: /Lt 0,90 0,80 0,70 0,60 0,63 0,86 0,78 0,68 0,74 0,69 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 İspanya (Madrid) Fransa (Paris-Lyon) Yunanistan İtalya (Roma ve civarı) AK-4 Ortalama AB Raporu Aritmetik Ortalama Tavan Taban Ülkelerce raporlanan temsili ortalama Ülke resmi sitelerinde ilan edilen fiyatların dağılımı Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) Motoin 10 ppm/ vergisiz fiyatlar, 31 Aralık 2010: /Lt 1,20 1,00 0,80 0,68 0,89 0,98 0,72 0,82 0,72 0,60 0,40 0,20 0,00 İspanya (Madrid) Fransa (Paris-Lyon) Yunanistan İtalya (Roma ve civarı) AK-4 Ortalama AB Raporu Aritmetik Ortalama Tavan Taban Ülkelerce raporlanan temsili ortalama Ülke resmi sitelerinde ilan edilen fiyatların dağılımı Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) 27

29 Benzin 95 oktan vergisiz fiyatlar, 31 Ocak 2011: /Lt 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 0,65 0,70 0,87 0,70 0,73 0,67 İspanya (Madrid) Fransa (Paris-Lyon) Yunanistan (Atina) İtalya (Roma ve civarı) AK-4 Ortalama AB Raporu Aritmetik Ortalama Tavan Taban Ülkelerce raporlanan temsili ortalama Ülke resmi sitelerinde ilan edilen fiyatların dağılımı Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) Motoin 10 ppm/ vergisiz fiyatlar, 31 Ocak 2011: /Lt 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 0,71 İspanya (Madrid) 0,75 Fransa (Paris-Lyon) 0,84 Yunanistan (Atina) 0,75 0,76 İtalya (Roma ve civarı) AK-4 Ortalama AB Raporu Aritmetik Ortalama Tavan Taban Ülkelerce raporlanan temsili ortalama Ülke resmi sitelerinde ilan edilen fiyatların dağılımı 0,71 Türkiye (İstanbul Avrupa Yakası) Şekil 31: Dört AB ülkesi ile Türkiye benzin ve motorin pompa fiyatları ( /Lt) 28

30 Kamuoyuna yansıyan karşılaştırmalar daha çok pompa fiyatları üzerine yoğunlaşmaktadır. Halbuki, Türkiye ile Avrupa dağıtım sektörleri arasında yapısal anlamda ciddi farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar aşağıda maddeler halinde özetlenmiş olup bunlar fiyat, kalite, hizmet ve rekabet anlamında ciddi etkiler yaratabilecek niteliktedir. Türkiye ve Avrupa akaryakıt dağıtım sektörleri arasındaki yapısal farklılılar : 1. Avrupa da mülkiyeti veya kullanım hakkı dağıtıcılara ait istasyonlar yaygındır, dikey bütünleşmenin getirdiği bu avantajlar şirketler için yarattığı rekabetçi fırsatlar açısından önemlidir. Türkiye de yasa gereği istasyonlar yaygın olarak bayi mülkü ve bayi işletmesidir. 2. Akaryakıt İstasyonlarının çalışma koşulları farklıdır. Türkiye de - Pompa görevlisi / Avrupa da - self servis Türkiye de yedi gün 24 saat tam hizmet / Avrupa da - sınırlı ve süreli hizmet Türkiye de mevzuat gereği istasyonlar için gereken arazi daha büyük ve kurulum için gereken izin, ruhsat vb. masraflar çok daha yüksek 3. Avrupa da süpermarket istasyonları ve çapraz sübvansiyon uygulamaları yaygındır. 4. Türkiye de rafineri kapasitesi ülke talebinin tamamı için yetersizdir ve özellikle motorinin yaklaşık %50 si ithal edilmektedir. Avrupa da rafineri üretim fazlası vardır. Yerel tedarik fiyatları ithalata göre daha düşük olup önemli lojistik avantajlar vardır. 5. Türkiye de günlük ulusal stok rafineri ve dağıtıcılarca finanse edilmektedir. Bazı Avrupa ülkelerinde zorunlu stokların maliyeti için devlet veya ajans tarafından finansman mekanizmaları oluşturulmuştur. 6. Türkiye de uygulanan yüksek verginin finansmanı dağıtıcıların üzerindedir. 7. Türkiye de Rekabet Kurumu nun kararı uyarınca 18 Eylül 2010 tarihi itibari ile dağıtıcı/bayi sözleşmelerinde önemli yapısal değişiklikler olmuştur. Dağıtıcılar bayilere büyük varlık transferi yapmak zorunda bırakılmışlardır. 8. Avrupa ve Türkiye deki faiz oranlarındaki farklılıkların getirdiği finansman gider farkı; kredi kartı ve vadeli satışların ek finansman yükü bulunmaktadır. 9. Türkiye coğrafyasının büyüklüğü ve kara nakliyesi üzerine kurulu lojistik ikmal sisteminin getirdiği ek giderler vardır. Avrupa ülkelerinde boru hattı ile taşıma ağları yaygındır. 10. Türkiye de istasyon sayısı yüksek, verimlilik ve istasyon başına satış ortalaması düşüktür. 11. Türkiye de sınır ticareti, kaçak petrol, 10 numara yağ vb. piyasayı küçülten ve haksız rekabet doğuran faaliyetler yaygındır. 12. Türkiye de Avrupa ülkelerinden farklı olarak petrol piyasası mevzuatından kaynaklanan önemli ilave maliyet unsurları bulunmaktadır. (EPDK gelir payı, ulusal marker, yazar kasa, zorunlu otomasyon, öze dayanmayan cezalar vb.) Yukarıda işaret edilen farklılıkları dikkate alarak yapılan çalışmalar Türkiye deki vergisiz pompa fiyatlarının rekabetçi ve referans dört Akdeniz ülkesi ile uyumlu olduğunu göstermektedir. 29

31 V. SEKTÖRDEKİ ÖNEMLİ GELİŞMELER: a) 10 Numara Yağ ve Benzeri Hileli Akaryakıt Faaliyetleri: 10 Numara Yağ sorunu 2010 yılında ciddi ölçüde büyümüştür. Bugün ülkemizin her tarafında 10 numara yağ adı altında çeşitli yağlar, atık bitkisel ve madeni yağlar ve solvent karışımları, dizel motorlu araçlarda yakıt olarak kullanım amacıyla herhangi bir yasal engel görmeksizin satılmaya devam etmektedir. Bu isim altında motorin piyasasına, 2010 yılında en az 1 milyon ton yağ, atık yağ, nebati yağ, solvent gibi maddenin satıldığı hesaplanmaktadır. Bu sorunun neden olduğu vergi kaybının 2010 yılında 1,5 Milyar TL ye ulaştığı hesaplanmaktadır. Vergi kaybının yanısıra kanımızca 10 numara yağ sorunu, sektörde neden olduğu ciddi haksız rekabet, çevre ve insan sağlığına vermiş olduğu zararlarla adeta devletimiz için bir itibar meselesi haline gelmiştir. EPDK tarafından yapılan düzenlemeyle soruna çözüm aranmaktadır. 10 numara yağ kullanımı çevre ve insan sağlığını önemli ölçüde tehdit ederek araçlara ciddi zararlar vermektedir. Yapılan incelemeler ve numuneler üzerindeki analizler sonucunda, 10 numara yağ adı altında satılan sahte akaryakıtların içinde atık bitkisel yağlar, atık madeni yağlar, baz yağlar, solvent karışımları gibi çevre ve insan sağlığı için ciddi sorun oluşturabilecek zehirli özellikleri olan maddelerin kullanıldığı saptanmaktadır. Bu yakıtı tüketen araçların neden oldukları egzos emisyonları da çevre ve insan sağlığı için çok ciddi bir tehdittir. Yakıt olarak tüketilen bu maddeler araçlara da ciddi zararlar vererek motorun ömrünü kısaltmakta, araçların ekonomik ömürlerinden çok önce yıpranak hizmet dışı kalmasına neden olmakta ve böylece milli servete zarar vermektedir. Türkiye nin yıllık madeni yağ/ baz yağ/ yağlama müstahzarları ihtiyacının yaklaşık ton üzerinde yağlama yağı ve müstahzarın yurt içi piyasaya sürüldüğü görülmektedir. Yukarıda belirtilen açıklamalar, kırsal motorinde 2009 yılına göre karşılaşılan % 4.6 lık tüketim azalması ve piyasa gözlemleri ile birlikte sorunu büyük ölçüde ortaya koymaktadır. Diğer bir gösterge özellikle tecil terkin kapsamında düşük ÖTV uygulanan baz yağ, yağlama müstahzarları ve madeni yağ ithalatlarında ortaya çıkan tablodur. Türkiye nin 2010 yılı toplam madeni yağ talebi yaklaşık ton olarak hesaplanmaktadır. Buna karşılık, aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere, ton yıl düzeyinde talep fazlası baz yağ/ yağlama müstahzarlarının piyasaya girdiği görülmektedir. Bu veri, 10 numara yağ üretimi için kullanılan solvent ve atık yağlar ile yapılan faaliyetler ile birleştirildiğinde 2010 yılındaki bu tür faaliyetlere konu edilen miktarın bir önceki yıla oranla yaklaşık iki katına çıktığını göstermektedir. 30

32 BAZ YAĞ - MADENİ YAĞ- KATIK VE MÜSTAHZAR ARZI (TON/YIL) Verilen İthalat İzni (EPDK) SERBEST SERBEST Baz Yağ İthalatı Madeni Yağ İthalatı Katık ve Müstahzar İthalatı Rafineri Baz Yağ Satışı TOPLAM Piyasaya ARZ Baz Yağ İhracatı Madeni Yağ İhracatı Katık ve Müstahzar İhracatı Yurtiçi M. Yağ Tüketimi TOPLAM İhracat ve Yurtiçi Tüketim FARK (FAZLA TÜKETİM) Tablo : Türkiye yağlama yağları üretim/ ithalat/ ihracat ve tüketim dengesi (kaynak TUİK) Yukarıdaki tablo 2010 yılında Türkiye pazarına ihtiyaç fazlası ton baz yağ/yağlama yağı girişi olduğunu ve bu miktarın 2009 yılına göre iki katına çıktığını göstermektedir. Vergi (ÖTV) eşitlenmesi ve sınai teşvik / desteklerde vergi iadesi yoluna gidilmesi 10 numara yağ sorununun kesin çözüm yöntemidir. Sorunun acilen sona erdirilmesi için en etkin yöntem akaryakıtlar ve madeni yağlar arasındaki vergi farkının ivedilikle ortadan kaldırılmasıdır. Aşağıdaki grafik bu ürünler arasındaki vergi farkını göstermektedir. Bu tablo her iki madde arasında Kg başına vergi farkının 1.16TL olduğunu göstermektedir. Bu önemli fark 10 numara adı altında yapılan faaliyetler için önemli bir neden oluşturmaktadır. Bu vergi farkının ortadan kaldırılması sorunun kesin çözüm yöntemidir. ÖTV Tutarları TL/Kg Kırsal Motorin 1,46 Oto Biodizel 1,07 Yağlama Yağları (G.T.İ.P X) 1,06 Gazyağı Yağlama Müstahzarları* (G.T.İ.P X) Atık Yağlar 0,00 (Madeni ve Bitkisel) 0,30 0,94 1,16 TL/kg 0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 1,40 1,60 Şekil 33: Madeni yağ ve akaryakıtlardaki ÖTV tutarları değişimleri (TL/Kg) 31

33 b) Bayilik Anlaşmalarındaki Rekabet Etmeme Yükümlülüğünün Beş Yıl İle Sınırlanması Hakkındaki Rekabet Kurulu Kararı Rekabet Kurumu, 11 Mart 2009 tarihinde, intifa ve kira şerhi ile yapılan sözleşmelerin bayilere süre uzatımı yönünde baskı oluşturduğu ve piyasada kapama etkisi yaptığı gerekçesi ile bu sözleşmelerin sürelerinin rekabet etmeme yükümlülüğü açısından beş yıl ile sınırlandırılmasına karar vermiştir. Bu karar 2010 yılında sektörün en önemli konusu olmuştur. Sektör tarafından yapılacak yeni sözleşmelerde 5 yıl süre sınırlamasının uygulanmasında herhangi bir sorun olmayacağı değerlendirilen Karar, geçmişe ait, geçerli mevzuat ve yasal koşullara göre yapılmış olan sözleşmeleri de kapsayacak şekilde uygulanmıştır. Karar ın geçmişe dönük olarak da uygulanmasına dağıtıcılar; yapılmış yatırımlar açısından önemli ihtilaflara, yatırım kayıplarına ve dağıtıcı bayi ilişkilerinin zarar görmesi sorununu doğuracağı nedeniyle itiraz etmiş ve Avrupa Komisyonunun bu konudaki kararlarını örnek göstermişlerdir. 18 Eylül tarih itibariyle sona eren sözleşmelerin uyumlaştırılması süreci büyük ölçüde sona ermiştir. Bu süreçte mevcut/geçerli sözleşmelerin yenilenmesi gerektiğinden dağıtıcılar, bayilik yapılarını ve pazar paylarını koruyabilmek için bayilere önemli büyüklükte kaynak aktarımı yapmışladır. Rekabet Kurumu Kararı sonucunda, mevcut/geçerli sözleşmelerin yenilenmesi ve beş yıl ile sınırlandırılması dağıtıcılar açısından önemli büyüklükte varlık kayıplarına neden olmuştur. 18 Eylül 2010 tarihinden yıl sonuna kadar bayinin dağıtıcısını değiştirmiştir. Kararın öngörülen piyasa yapısına oluşmasına katkısı ile karar sonucu ortaya çıkan dağıtıcı varlık kayıplarının piyasdaya etkilerinin önümüzdeki yıllarda görüleceği değerlendirilmektedir. Kararın etkileriyle ilgili olarak yapılacak değerlendirmelerde yalnızca istasyon sayılarının kıyaslanması yanıltıcı olacaktır. Dağıtıcılar açısından istasyon sayısı kadar istasyon başına satılan ürün miktarı da önemlidir. Kararla ilgili esas değerlendirmelerin Karar öncesi ve sonrası dönemde Pazar paylarındaki değişimler olarak ele alınmasının daha doğru olacağı kanaati paylaşılmaktadır. Bir sonraki grafikte 05 Ağustos 2009 ve 31 Aralık 2010 tarihlerindeki dağıtıcı bazında istasyonlu bayi sayıları görülmektedir. 32

34 Şekil 34: Dağıtıcı bazında istasyonlu bayi sayıları (Adet, 20 ve üzeri istasyon) Kaynak; EPDK Grafik, sayısal açıdan büyük dağıtım şirketlerinden küçük dağıtıcılara doğru bayilik açısından sınırlı da olsa bir geçiş olduğunu göstermektedir. Ancak bu değişimin pazar payları açısından sonucu önümüzdeki dönemde görülebilecektir. c) Motorin Türlerindeki Azami Kükürt İçeriğinin 10 ppm İle Sınırlandırılması: Avrupa Komisyonu küresel ısınma, enerji arzı güvenliği, yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji kullanımı konularına çevre etkileri açısından büyük önem vermektedir. AB ülkelerinde pazara sunulacak akaryakıt türlerinin teknik özellikleri (çevresel etkileri açısından) 98/70/EC sayılı Yakıt Kalitesi Direktifi ile düzenlenmiştir. Direktif, Komisyon tarafından 2009 yılında 2009/30/EC sayılı Direktif ile revize edilmiştir. 2009/30/EC sayılı yeni Yakıt Kalitesi Direktifi ile AB ülkelerinde piyasaya sunulacak akaryakıtların kalite ve teknik özellikleri, biyoyakıt kullanımı, karayolları, iç su yolları ve demiryollarında kullanılacak yakıtların asgari standartları ve bu konularda uygulanacak istisnalarla ilgili konular düzenlenmiştir. Avrupa Komisyonu bu düzenleme ile tarihi itibarıyla AB sınırları içerisinde kullanılacak tüm motorin türlerinde azami kükürt oranını da 10 ppm ile sınırlandırmıştır. Böylece tüm AB ülkeleri, AB Komisyonundan özel bir muafiyet almadıkça, yol dışı araçlar da dahil olmak üzere 10 ppm kükürt sınırlamasını tam olarak uygulamak durumundadır. Bu gelişmelere paralel olarak EPDK, 1 Ocak 2011 tarih itibarıyla tüm motorinlerde kükürt seviyesini 10 ppm ile sınırlayan bir Tebliği karar altına almıştır. Bu Karar uyarınca 1 Ocak 2011 tarih itibarıyla piyasada kullanılan kırsal motorin in de kükürt seviyesi 10 ppm e inecek ve böylece düşük kükürtlü motorin ile kalite özellikleri açısından tamamen aynı olacaktır. Halen kırsal motorin ve motorin arasında teknik özellikler açısından azami kükürt içeriği haricinde hiçbir fark bulunmamaktadır. 33

35 EPDK nın AB Direktiflerine uyum kapsamında almış olduğu bu karar ile Türkiye, AB ülkeleri ile eş zamanlı olarak tüm akaryakıtlarda kükürt miktarını 1 Ocak 2011 tarih itibarı ile sınırlandırmış bulunuyor. Bu tarihten itibaren rafineri üretimi ve ithalat yolu ile piyasaya sunulacak olan motorinlerde kükürt miktarı 10 ppm i aşamayacak; bu tarihte dolaşımda bulunan motorinler ise yine EPDK tarafından belirlenecek geçiş takvimi ile kademeli olarak 10 ppm e uyarlanacak. Petrol Sanayi Derneği tarafından desteklenen ve bir süredir beklenen bu karar yakıt kaynaklı emisyonların azaltılmasında ciddi bir fayda sağlayacak. Motorinde kükürt oranının 10 ppm ile sınırlandırılmasıyla toplamda kükürt kaynaklı emisyonların 100 kat daha az olacak ve atmosfere salınan kükürt ve partikül madde miktarı yıllık ton azalacak. Düşük kükürtlü motorinin çevreye sağladığı yararlar ile ilgili daha detaylı bilgilere adresinden ulaşılabilir. d) Petrol ve LPG Piyasasının Lisanslı Faaliyetlerindeki Gelişmeler: 2010 yılı sonu itibarı ile petrol piyasasında; 4 rafineri, 53 dağıtıcı, 102 depolama tesisi, akaryakıt istasyonu EPDK'dan lisanslı olarak faaliyet göstermektedir. Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) piyasasında ise 65 dağıtıcı, 83 depolama tesisi, otogaz istasyonu, EPDK'dan lisanslı olarak faaliyet göstermektedir. Lisanslı otogaz bayiliklerinin yaklaşık % 90'ı akaryakıt istasyonlarında yer almaktadır. Petrol Piyasası Kanunu yayınlandıktan sonraki dönemde, sektördeki oyuncu sayılarının değişimini gösterir grafikler aşağıdadır. e) Uluslararası Petrol Piyasaları 2009 yılında varil başına ortalama 62 $ olan ham petrol fiyatı 2010 yılında en düşük 67,6 ve en yüksek 94 $ değerlerine ulaşmış ve dönem ortalaması 79,6 $ olarak gerçekleşmiştir. Son dönemdeki ham petrol varil fiyatının değişimleri aşağıdaki grafikte görülmektedir. 150,00 140,00 130,00 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Günlük Ortalama Brent Ham Petrolü (USD/Varil) Şekil 35: Günlük ortalama Brent tipi ham petrol fiyatı değişimi (USD/Varil). 34

36 Uluslararası enerji ajansı raporlarına göre 2009 yılında dünya petrol arz ve talebi çok yakın ve uyumlu hareket etmişlerdir yılında ise bu uyum talep yönünde bozulmuş ve arz ve talep arasında (negatif) fark doğmuştur. Bu durum kriz sonrası yükselen talep artışının bir sonucu olup, petrol fiyatlarında son aylarda yaşanan yükselişin de önemli bir nedenidir ve 2010 yılları için günlük ortalama arz ve talebin üçer aylık dönem ortalamaları olarak değişimi aşağıdaki görülmektedir. Milyon Varil / Gün 90,0 89,0 88,0 87,0 86,0 85,0 84,0 83, Çeyrek 2009 Yılı Talebi 2009 Yılı Arzı 2010 Yılı Talebi 2010 Yılı Arzı Şekil 36: 2009 ve 2010 yılları üç aylık dönemler için günlük ortalama petrol arzı ve talebi (Milyon Varil / Gün) f) Motorlu Taşıt Sayıları TUİK verilerine göre 2010 Ocak Kasım döneminde adet taşıtın trafiğe kaydı yapılmış, adet taşıtın ise trafikten kaydı silinmiştir. Böylece trafikteki toplam artan araç sayısı adet olmuştur. Kasım ayı sonu itibariyle trafiğe kayıtlı toplam adet taşıtın % 49,9 unu otomobil, % 15,9 unu motosiklet, % 15,9 unu kamyonet, % 9,3 ünü traktör, % 4,8 ini kamyon, % 2,6 sını minibüs, % 1,4 ünü otobüs, % 0,2 sini ise özel amaçlı taşıtlar oluşturmaktadır. Türkiye de trafikteki toplam araç sayısının ve otomotiv yakıtları tüketiminin yıllara göre değişimi sonraki sayfadaki grafikte görülmektedir yılları arasında trafikteki araç sayısı düzenli olarak artış göstermesine rağmen özellikle 2009 ve 2010 yıllarında otomotiv yakıtları tüketimi sabit kalmış, kırsal motorin tüketimi ise gerilemiştir. Bu farkın 10 Numara yağ başta olmak üzere yasa dışı faaliyetlerden kaynaklandığı değerlendirilmektedir. 35

37 Milyon Milyon Adet Araç Milyon Ton Otomotiv Yakıtı * Otomobil Minibüs, Otobüs Kamyon, Kamyonet Diğer Otomotiv Yakıtları Şekil 37: Trafikteki araç sayısı* ve otomotiv yakıtları tüketimi değişimi Kaynak: TÜİK, PETDER, * Motosiklet dahil edilmemiş 2010 Kasım (dahil) verileridir. Kullandığı yakıt türüne göre trafikteki araç sayısının toplam araç sayısına oranının değişimi bir sonraki grafikte görülmektedir. Son dört yılda tamamı benzin kullanan motosikletlerin sayısı bir milyon adet artmasına rağmen benzin kullanan araçların aldığı payın azalması ve otogaz LPG kullanan araçların toplamdan aldığı payın iki kattan fazla artması oldukça dikkat çekicidir (11 aylık) Benzin Motorin LPG Bilinmiyor CNG Şekil 38: Kullandığı yakıt türüne göre trafikteki araç sayısının toplam araç sayısı Kaynak: TÜİK 36

38 g) Diğer Endüstriyel ve Ekonomik Veriler - Elektrik üretimi 2009 yılında yaşanan global ekonomik krizin etkileriyle azalmış olan elektrik üretimi 2010 yılında artış göstermiştir. Ülkemizdeki elektrik üretim değerleri aylık olarak aşağıdaki grafikte yer almaktadır. GWh Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Şekil 39: 2009 ve 2010 yılları aylık elektrik üretimi (Gigawatt/saat) Kaynak: TÜİK, Ülkemiz elektrik ihtiyacı önemli oranda termik santraller vasıtasıyla karşılanmaktadır yılında termik santraller toplam elektrik üretiminin % 74 ünü gerçekleştirmiştir. Termik santrallerin içerisinde yakıt olarak doğalgaz kullananların oranı yaklaşık % 62 olmuştur. Elektrik üretiminin kaynaklara gore dağılımı aşağıdaki grafikte verilmektedir. JEOTERMAL + RÜZGAR 2% Taşkömürü + İthal Kömür 8% Yenilenebilir + Atık 1% HİDROLİK 25% Linyit 17% Sıvı Yakıtlar 2% Doğal Gaz 45% Şekil 40: 2010 yılı elektrik üretimi kaynak dağılımı(%). Kaynak: TÜİK, 37

39 % Milyar M³ - Doğalgaz Doğalgaz ithalatı 2000 yılından 2008 e kadar sürekli artış göstermiş, 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle tüketim ve ithalat azalmıştır. Yıllara göre doğalgaz ithalatının değişimi aşağıdaki grafikte görülmektedir Şekil 41: Türkiye doğalgaz ithalatı (2010 yılı toplamı) Kaynak: EPDK - Ekonomik Göstergeler 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle azalan enflasyon göstergeleri, 2010 yılında özellikle üretim girdilerindeki ve döviz kurlarındaki artışlar nedeniyle biraz yüksek olmuştur. Aşağıdaki grafikte son altı yılın yıllık tüketici ve üretici fiyat endeksine göre hesaplanan enflasyon değerleri görülmektedir ,6 8,2 9,6 8,8 10,4 6,3 8, TÜFE ÜFE Şekil 42: yılları arasındaki enflasyon değerleri (%) Kaynak: TÜİK 38

40 % % En önemli makroekonomik göstergeler arasında değerlendirilen büyüme oranları açısından irdelendiğinde ülkemiz ekonomisinin 2010 da pozitif bir yıl geçirdiği ifade edilebilir. Aşağıdaki grafikte yıllık ve üçer aylık dönemler için büyüme oranları görülmektedir ,4 6,9 4,7 11,8 10,2 5, , Ç Ç Ç ,7 Şekil 43: dönemi yıllık 2010 yılı üç aylık büyüme oranları (%) Kaynak: TÜİK Türkiye ekonomisinin % 8 e yaklaşan büyüme göstermesinin beklendiği 2010 yılında akaryakıt tüketiminin neredeyse aynı kalması dikkate değer bir durumdur. Özellikle son iki yıldaki bu uyumsuzluk aşağıdaki grafikte görülmektedir. GSYIH'a Göre Büyüme Oranı (%) Otomotiv Yakıtlarının Tüketim Oranı (%) ,7 0,6 6,2 11,6 5,3 0,4 10,3 9,4 8,4 1, Şekil 44: Yıllık otomotiv yakıtı tüketimi ve GSYIH a göre büyüme oranları (%) Kaynak: TÜİK, 6,9 4,1 4,7 8,4 0,7 5,5-4,7-2,3 8 1,9 Enerjisiz ekonomi olamayacağından hareketle ekonomideki büyüme nedeniyle yakıt tüketimindeki artışın ekonomik ve sınai büyümenin çok gerisinde kalmış olması kaçak kayıtdışı ve hileli yakıt faaliyetlerinin 2010 yılında arttığının bir başka önemli göstergesi olarak kabul edilebilir. Tamamen 10 numara sorunu ile ilişkilendirilebilecek olan bu durum raporun ilgili bölümlerinde detaylandırılmıştır. 39

41 ton V. PETDER ÇALIŞMALARI: PETDER Atık Motor Yağı Toplama Faaliyetleri: Petrol Sanayi Derneği (PETDER) tarafından Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde 2004 yılından günümüze yürütülen atık motor yağı toplama çalışmaları kapsamında son altı yılda toplam 81 ildeki, 10 bin 49 farklı atık motor yağı üreticisinden 65 bin 913 sefer yapılarak 84 bin 486 ton atık motor yağı toplanarak lisanslı işletmelerde hammadde, enerji olarak geri kazanılmış veya bertaraf ettirilmiştir yılında PETDER tarafından atık motor yağı üreticilerine 15 bin 612 sefer yapılarak toplanan ve T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ndan lisanslı işletmelere teslim edilen atık motor yağı miktarı ise 17 bin 775 ton olarak gerçekleşmiştir. Lisanslı işletmelere 2010 yılı içinde toplam 2065 tanker dolusu atık motor yağı teslimatı yapılmıştır PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ Toplanan Atık Motor Yağı Miktarı Şekil 45: dönemi atık yağ toplama miktarı aylık değişimi (ton). Kar amacı güdülmeden tamamen kamu yararına yapılan, atık motor yağı bulunan tüm işletmelere bedelsiz olarak hizmet sağlamayı amaçlayan bu proje için başlangıcından bugüne kadar PETDER, toplam 15 milyon TL kaynak aktarımı sağlamıştır. 40

42 Milyon TL 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 PETDER ATIK YAĞLARIN YÖNETİMİ PROJESİ Kullanılan Kaynak Miktarı Şekil 46: yıllarında atık yağ toplama için aktarılan yıllık kaynak (milyon TL). PETDER tarafından sadece 2010 yılında toplanan atık motor yağları ile 30 bin kişinin bir yıllık elektrik enerjisi ihtiyacına eşdeğer enerjinin geri kazanımı sağlanmıştır. ATIK YAĞLAR FİDAN OLUYOR! Petrol Sanayi Derneği; T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile imzalanan BİR VARİL BİR AĞAÇ projesi ile toplanan her bir varil atık motor yağı için bir fidan dikecek. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ağaçlandırma seferberliği kapsamında, finansmanı PETDER tarafından karşılanacak bu proje ile ilk iki yıl içinde 30 bin adet fidan dikilmesi, projenin tüm kamu kurumlarınca uygulanması halinde ise 2011 yılı sonuna kadar toplam 25 bin m 2 lik bir alanın ağaçlandırılması hedeflenmektedir. PETDER in toplanan her varil atık motor yağı için Bir Varil Bir Ağaç Projesi, çocuklarımıza ve ülkemize daha iyi ve güzel bir çevre bırakmayı hedefliyor. Atık yağların içeriğinde bulunan ağır metaller, ağır hidrokarbonlar, klorlu ve özellikle kanserojen etkisi olan bileşikler çevre ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Kontrolsüz ortamlarda yakılan, 10 numara yağ vb. gibi yakıtlara katılan veya çevreye bırakılan atık motor yağları çevre ve insan sağlığına zarar vermektedir. Atık yağlar suya karıştığında 1 litre atık yağ 800 bin litre suyu kirletmekte, akaryakıta katıldığında ise neden olduğu kirletici emisyonlar sebebiyle insan sağlığına ciddi zarar vermektedir. T.C. Çevre 41

43 ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda PETDER in altı yıldır yürütmekte olduğu Atık Yağların Yönetimine ilişkin proje kapsamında Temmuz 2010 itibariyle 86 bin ton atık motor yağı toplanarak lisanslı işletmelerde enerji ve hammadde olarak geri kazanılmıştır. Bu çalışma kapsamında bugüne kadar toplanan atık yağlar ile 430 bin kişilik nüfusun bir yıllık elektrik enerjisi ihtiyacına karşılık gelen enerjinin kazanımı sağlanmıştır. VI. KAYNAKÇA: Bu raporda kullanılan akaryakıt verileri toplam pazar payı % 95 in üzerinde olduğu hesaplanan 11 akaryakıt dağıtım firmasının gönüllü katılım esasına göre bağımsız araştırma kuruluşuna verdikleri beyanlarından derlenmiştir. Bu gönüllü veri oluşturma sistematiğine katılmayan akaryakıt dağıtım şirketlerine ait bilgiler için EPDK'dan temin edilen önceki dönem bilgileri kullanılarak hesaplama yapılmıştır. Raporda gönüllülük esasına dayalı olarak şirlketlerin bağımsız denetim kuruluşu aracılığıyla PETDER e verdiği madeni yağ verileri kullanılmıştır. Bu madeni yağ şirketlerinin Pazar payları toplamının Türkiye nin % 65 ini temsil ettiği EPDK, PİGM ve Çevre ve Orman Bakanlığı verileri ile yapılan kıyaslamalarla tespit edilmiştir. LPG sektörüne ait veriler EPDK LPG Sektör Raporundan hesaplanarak elde edilmiştir. Enflasyon, GSMH, TÜFE, kur değerleri, taşıt sayısı ve toplam araç parkı verileri için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası tarafından halka açık olarak yayınlanan değerler dikkate alınmıştır. Ham petrol fiyatları ve pompa vergi tutarları için kaynak olarak Argus ve Avrupa Komisyonu değerleri kullanılmıştır. Bu raporda kullanılan Türkiye tavan pompa fiyatları EPDK ve şirket web sitelerinden derlenmiştir. Avrupa ülkelerine ilişkin veriler için ise: Fransa verileri: Fransa Sanayi Ekonomisi ve İstihdam Bakanlığı : İspanya verileri: İspanya Sanayi, Turizm ve Ticaret Bakanlığı İtalya verileri: Yunanistan verileri : Yunanistan Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği verileri: Avrupa Komisyonu, EC Oil Bulletin, 42

44 Dönemi Akaryakıt ve LPG Tüketimleri Dönemi Akaryakıt ve LPG Tüketimleri K. Benzin 95 m K. Benzin 97 + m Katkılı K. Benzin m Benzinler Toplamı m Gazyağı m Kırsal Motorin m Motorin (Düşük Kükürtlü) m Motorinler Toplamı m Beyaz Ürün Toplamı m K. Benzin 95 ton K. Benzin 97 + ton Katkılı K. Benzin ton Benzinler Toplamı ton Gazyağı ton Motorin ton Düşük Kükürtlü Motorin ton Motorinler Toplamı ton Beyaz Ürün Toplamı ton Kalyak ton Fuel Oil No: 6 ton Siyah Ürün Toplamı ton Toplam Akaryakıt ton LPG Tüplü ton LPG Dökme ton LPG Otogaz ton LPG (tüplü, dökme, otogaz)* ton Toplam Otomotiv (Beyaz Ürün+Otogaz) ton * Tüplü, dökme ve otogaz LPG tüketimleri EPDK'nin raporlarından alınmıştır, 2010 yılı değerleri tahminidir. Şekil 48: dönemi akaryakıt ve LPG tüketimleri 43

45 VII. İLETİŞİM VE ÜYE BİLGİLERİ: Petrol Sanayi Derneği Kaptanpaşa Mahallesi, Piyalepaşa Bulvarı, Ortadoğu Plaza, Kat: 5, D: 10, Okmeydanı, Şişli-İstanbul, Telefon: , Faks: , Atık Yağ Bildirim Hattı: , info@petder.org.tr petder@petder.org.tr Altınbaş Petrol ve Ticaret A.Ş. Belgin Madeni Yağlar San. ve Tic. A.Ş. BP Petrolleri A.Ş. BP Gaz A.Ş. Petline Petrol Ürünleri A.Ş. Petrol Ofisi A.Ş. Shell & Turcas Petrol A.Ş. Shell Gaz Ticaret ve Sanayi A.Ş. DELTA Akaryakıt Tic. A.Ş. Total Oil Türkiye A.Ş. ERK Petrol Yatırımları A.Ş. Mobil Oil Türk A.Ş. Turcas Petrol A.Ş. Turkuaz Petrol Ürünleri A.Ş. PETDER YÖNETİM KURULU: Yönetim Kurulu Başkanı Muammer EKİM Total Oil Türkiye A.Ş. Yön. Kur. Başk. Yard. Murat GUNEM BP Petrolleri A.Ş. Yön. Kur. Muhasip Üye Varol DERELİ Delta Akaryakıt Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Melih TÜRKER Petrol Ofisi A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi George SPANOUDIS Shell & Turcas Petrol A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet ERDEM The Shell Company of Turkey Ltd. PETDER ORGANİZASYONU: Genel Sekreter Teknik ve Dış İlişkiler Koordinatörü Madeni Yağ Proje ve Operasyon Müdürü Mali İşler ve Müşteri İlişkileri Sorumlusu Analist Yönetim ve Ofis Asistanı Dr. Erol METİN Alper ZÜMRÜT Aydın ÖZBEY Zeynep ERSEN İ. Deniz YOLDAŞ DÖNMEZ Ebru AYDIN 44

Türkiye Petrol Piyasasına Genel BakıĢ ve 10 Numara Yağ Sorunu. Karaköy Rotary Kulüp, 2 Haziran 2011 Ġstanbul

Türkiye Petrol Piyasasına Genel BakıĢ ve 10 Numara Yağ Sorunu. Karaköy Rotary Kulüp, 2 Haziran 2011 Ġstanbul Türkiye Petrol Piyasasına Genel BakıĢ ve 10 Numara Yağ Sorunu Karaköy Rotary Kulüp, 2 Haziran 2011 Ġstanbul Türkiye nin Birincil Enerji Tüketiminde Petrolün Payı gerilemektedir. (Milyon Ton Ham Petrol

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Ekim 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Ekim Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu

Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 2010 Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2010 OCAK HAZİRAN DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Ham

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Haziran 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Haziran Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Aralık 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Aralık Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Mart 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Mart Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Eylül 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Eylül Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Kasım 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Kasım Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

2006 Yılı Sektör Raporu

2006 Yılı Sektör Raporu 2006 Sektör Raporu Petder, 18/02/2007 Sayfa: 1/27 Bayar Cad. Gülbahar Sok. Perdemsaç Plaza No:17/14 34742 Kozyatağı İstanbul Tel: 216 4452923/24 Faks: 216 4452925 info@petder.org.tr, www.petder.org.tr

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Temmuz 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Temmuz Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Nisan 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Nisan Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Kasım 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Kasım Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Ekim 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Ekim Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Şubat 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Şubat Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Aralık 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Aralık Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Ocak 2018 A. PETROL PİYASASI 1. Ocak Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EKİM 2016 Ekim 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Ekim Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Eylül 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Eylül Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU KASIM 2016 Kasım 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Kasım Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Ağustos 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Ağustos Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Haziran 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Haziran Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Temmuz 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Temmuz Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EYLÜL 2016 Eylül 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Eylül Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

2006 Yılı Ocak Eylül Dönemi Sektör Raporu. Ocak- Eylül Dönemi. Sektör Raporu. Petder, 13/12/2006 Sayfa: 1/27

2006 Yılı Ocak Eylül Dönemi Sektör Raporu. Ocak- Eylül Dönemi. Sektör Raporu. Petder, 13/12/2006 Sayfa: 1/27 2006 Ocak- Eylül Dönemi Sektör Raporu Petder, 13/12/2006 Sayfa: 1/27 Bayar Cad. Gülbahar Sok. Perdemsaç Plaza No:17/14 34742 Kozyatağı İstanbul Tel: 216 4452923/24 Faks: 216 4452925 info@petder.org.tr,

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Ocak 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Ocak Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Aralık 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Aralık Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Şubat 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Şubat Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Mayıs 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Mayıs Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Nisan 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Nisan Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU AĞUSTOS 2016 Ağustos 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Ağustos Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU NİSAN 2015 Nisan 2015 A. PETROL PİYASASI : 1. Nisan Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU HAZİRAN 2015 Haziran 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Haziran Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU Mart 2017 A. PETROL PİYASASI 1. Mart Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU TEMMUZ 2016 Temmuz 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Temmuz Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ŞUBAT 2015 Şubat 2015 A. PETROL PİYASASI : 1. Şubat Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU NİSAN 2016 Nisan 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Nisan Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MAYIS 2015 Mayıs 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Mayıs Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

Ocak Eylül Dönemi Sektör Raporu

Ocak Eylül Dönemi Sektör Raporu 2010 Ocak Eylül Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2010 OCAK EYLÜL DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Ham Petrol

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU AĞUSTOS 2015 Ağustos 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Ağustos Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MART 2015 Mart 2015 A. PETROL PİYASASI : 1. Mart Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EYLÜL 2015 Eylül 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Eylül Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU TEMMUZ 2015 Temmuz 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Temmuz Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EKİM 2015 Ekim 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Ekim Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

Petrol Ürünlerinde Vergiler

Petrol Ürünlerinde Vergiler Petrol Ürünlerinde Vergiler Petrol ve Enerji Ürünlerinin Kalorifik Değerleri ve Vergilerin Etkisi Ocak 2010 1 ÖZET Enerji ürünlerinde kalorifik değer ve kullanım (yanma) verimliliği, enerji verimliliği

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MAYIS 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MAYIS 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MAYIS 2014 Ankara 2014 1. Mayıs Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar Ülkemizin

Detaylı

2009 Sektör Raporu 0

2009 Sektör Raporu 0 29 Sektör Raporu I. 29 YILI SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Ham Petrol Fiyatları 3 d) 29 Yılı Genel Değerlendirmesi

Detaylı

II. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE PETROL ve AKARYAKIT FİYATLARINA İLİŞKİN GELİŞMELER:... 9

II. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE PETROL ve AKARYAKIT FİYATLARINA İLİŞKİN GELİŞMELER:... 9 I- 2011 YILI SEKTÖR RAPORU ÖZETİ:... 3 a) Otomotiv Yakıtları Pazarındaki Gelişmeler:... 3 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri:... 3 c) Uluslararası Petrol Piyasaları ve Pompa

Detaylı

Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu

Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 2011 Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2011 YILI OCAK MART DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Uluslararası

Detaylı

Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu

Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 2011 Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2011 YILI OCAK HAZİRAN DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EKİM 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EKİM 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EKİM 2014 Ankara 2014 1. Ekim Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar Ülkemizin

Detaylı

2004 YILI Sektör Raporu

2004 YILI Sektör Raporu 2004 YILI Sektör Raporu Şubat 2005 Petder, 15/02/2005 1/56 Petrol Sanayi Derneği Bayar Cad. Gülbahar Sok. Perdemsaç Plaza No:17/14 34742 Kozyatağı İstanbul Tel: 216 4452923/24 Faks: 216 4452925 info@petder.org.tr,

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU AĞUSTOS 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU AĞUSTOS 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU AĞUSTOS 2014 Ankara 2014 1. Ağustos Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU TEMMUZ 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU TEMMUZ 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU TEMMUZ 2014 Ankara 2014 1. Temmuz Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EYLÜL 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EYLÜL 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU EYLÜL 2014 Ankara 2014 1. Eylül Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar Ülkemizin

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MAYIS 2016 Mayıs 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Mayıs Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ARALIK 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ARALIK 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ARALIK 2014 Ankara 2014 1. Aralık Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU OCAK 2016 Ocak 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Ocak Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU KASIM 2014

ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU KASIM 2014 ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU KASIM 2014 Ankara 2014 1. Kasım Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası Piyasalar Ülkemizin

Detaylı

FSB. Ocak - Eylül Dönemi Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği, 2011 Yılı Ocak- Eylül Dönemi Sektör Raporu

FSB. Ocak - Eylül Dönemi Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği, 2011 Yılı Ocak- Eylül Dönemi Sektör Raporu 2011 Ocak - Eylül Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2011 YILI OCAK-EYLÜL DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ....2 a) Otomotiv Yakıtları Pazarındaki Gelişmeler...2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU MART 2016 Mart 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Mart Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1. Uluslararası

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU KASIM 2015 Kasım 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Kasım Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu

Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 2010 Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 0 I. 2010 OCAK MART DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarında Vergiler ve İşlem Hacimleri 3 c) Ham Petrol

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ARALIK 2015 Aralık 2015 A. PETROL PİYASASI 1. Aralık Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

2006 Yılı Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 2006 Ocak- Haziran Dönemi Sektör Raporu Petder, 11/08/2006 Sayfa: 1/49

2006 Yılı Ocak Haziran Dönemi Sektör Raporu 2006 Ocak- Haziran Dönemi Sektör Raporu Petder, 11/08/2006 Sayfa: 1/49 2006 - Dönemi Sektör Raporu Petder, 11/08/2006 Sayfa: 1/49 Bayar Cad. Gülbahar Sok. Perdemsaç Plaza No:17/14 34742 Kozyatağı İstanbul Tel: 216 4452923/24 Faks: 216 4452925 info@petder.org.tr, www.petder.org.tr

Detaylı

PETROL ÜRÜNLERİ VE DOĞAL GAZIN VERGİLENDİRİLMESİ, FİYAT TEŞEKKÜLÜ VE TARİHSEL GELİŞİMİ VE ÖNERİLER

PETROL ÜRÜNLERİ VE DOĞAL GAZIN VERGİLENDİRİLMESİ, FİYAT TEŞEKKÜLÜ VE TARİHSEL GELİŞİMİ VE ÖNERİLER 21.04.2009 Panel-Ankara PETROL ÜRÜNLERİ VE DOĞAL GAZIN VERGİLENDİRİLMESİ, FİYAT TEŞEKKÜLÜ VE TARİHSEL GELİŞİMİ VE ÖNERİLER Emekli Petrol İşleri Genel Müdürü ve O.D.T.Ü. Öğretim Görevlisi 2007 YILIPETROL

Detaylı

0/32. 2008 Yılı Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu, www.petder.org.tr

0/32. 2008 Yılı Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu, www.petder.org.tr 28 Ocak-Mart Dönemi Sektör Raporu /32 İÇİNDEKİLER I. 28 Yılı Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu Özeti...2 II. 28 Yılı Ocak Mart Dönemi Türkiye Akaryakıt İstatistikleri...6 a. Motorinler...7 b. Benzinler...9

Detaylı

TÜRKĠYE VE AB DE AKARYAKIT FĠYATLARI VE VERGĠLER. Ülker Aydın DEK-TMK Yönetim Kurulu Sayman Üyesi

TÜRKĠYE VE AB DE AKARYAKIT FĠYATLARI VE VERGĠLER. Ülker Aydın DEK-TMK Yönetim Kurulu Sayman Üyesi TÜRKĠYE VE AB DE AKARYAKIT FĠYATLARI VE VERGĠLER Ülker Aydın DEK-TMK Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Türkiye nin ekonomik kalkınmasında temel girdiler arasında yer alan enerji kaynakları içerisinde petrol,

Detaylı

2008 Yılındaki Akaryakıt ve LPG Sektöründeki GeliĢmeler

2008 Yılındaki Akaryakıt ve LPG Sektöründeki GeliĢmeler 1.2.29 28 Yılındaki Akaryakıt ve LPG Sektöründeki GeliĢmeler ġubat 29 BASIN TOPLANTISI / ĠSTANBUL 1 / 4 SUNUġ PETDER Faaliyet Konuları ve Üyeleri 28 YILINDA PETROL SEKTÖRÜ : Akaryakıt, LPG ve Madeni Yağ

Detaylı

PETROL SEKTÖRÜNDE RİSK VE RİSK YÖNETİMİ. İSTANBUL Ekim 2009

PETROL SEKTÖRÜNDE RİSK VE RİSK YÖNETİMİ. İSTANBUL Ekim 2009 PETROL SEKTÖRÜNDE RİSK VE RİSK YÖNETİMİ İSTANBUL Ekim 2009 SUNUM PLANI Türkiye Akaryakıt Piyasası Genel Görünümü Sektör özellikleri ve pazar dinamikleri Petrol Sektöründe Riskler, Risk Yönetimi ve Sigorta

Detaylı

2005 Yılı Sektör Raporu. Sektör Raporu. Petder, 10/02/2006 Sayfa: 1/45

2005 Yılı Sektör Raporu. Sektör Raporu. Petder, 10/02/2006 Sayfa: 1/45 2005 Sektör Raporu Petder, 10/02/2006 Sayfa: 1/45 Bayar Cad. Gülbahar Sok. Perdemsaç Plaza No:17/14 34742 Kozyatağı İstanbul Tel: 216 4452923/24 Faks: 216 4452925 info@petder.org.tr, www.petder.org.tr

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU OCAK 2015 Ocak 2015 A. PETROL PİYASASI : 1. Ocak Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

Petrol Ofisi Sektör ve Faaliyetler. Analist Sunumu 10 Mart 2004

Petrol Ofisi Sektör ve Faaliyetler. Analist Sunumu 10 Mart 2004 Petrol Ofisi Sektör ve Faaliyetler Analist Sunumu 10 Mart 2004 Akaryakıt Dağıtım Sektörü Pazar Büyüklükleri 12 %1 11,0 11,2 11,4 10 8 Milyon m3/ton 6 4 4,3 4,1 %6 3,8 %2 5,1 4,9 %7 4,6 2 1,6 1,7 1,7 0

Detaylı

2007 Yılı Sektör Raporu, Ocak 2008 www.petder.org.tr

2007 Yılı Sektör Raporu, Ocak 2008 www.petder.org.tr 27 Sektör Raporu 27 Yılı Sektör Raporu, Ocak 28 www.petder.org.tr Sayfa:/37 İÇİNDEKİLER I. 27 Yılı Sektör Raporu Özeti...2 II. 27 Yılı Türkiye Akaryakıt İstatistikleri...4 a. Motorinler...5 b. Benzinler...7

Detaylı

Ağustos 2014 BU SAYIDA EPDK DA YENİ ATAMALAR

Ağustos 2014 BU SAYIDA EPDK DA YENİ ATAMALAR Ağustos 2014 PETDER Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile imzaladığı protokol çerçevesinde başlattığı Bir Varil Bir Ağaç projesi kapsamında, toplanan her bir varil atık motor

Detaylı

Ağustos 2017 BU SAYIDA PETDER 2016 SEKTÖR RAPORU YAYIMLANDI

Ağustos 2017 BU SAYIDA PETDER 2016 SEKTÖR RAPORU YAYIMLANDI Ağustos 2017 PETDER Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile imzaladığı protokol çerçevesinde başlattığı Bir Varil Bir Ağaç projesi kapsamında, toplanan her bir varil atık motor

Detaylı

2007 Yılında Akaryakıt Sektöründeki Gelişmeler ŞUBAT 2008 BASIN TOPLANTISI / İSTANBUL

2007 Yılında Akaryakıt Sektöründeki Gelişmeler ŞUBAT 2008 BASIN TOPLANTISI / İSTANBUL 2007 Yılında Akaryakıt Sektöründeki Gelişmeler ŞUBAT 2008 BASIN TOPLANTISI / İSTANBUL SUNUŞ PETDER Faaliyet Konuları ve Üyeleri 2007 YILI PETROL SEKTÖRÜNÜN ÖNEMLĠ GELĠġMELERĠ Akaryakıt, Otogaz LPG ve Madeni

Detaylı

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU

PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU PETROL VE LPG PİYASASI FİYATLANDIRMA RAPORU ŞUBAT 2016 Şubat 2016 A. PETROL PİYASASI 1. Şubat Ayında Uluslararası Piyasalarda ve Türkiye de Ürün Fiyatlarının Seyri 1.1.

Detaylı

2008 Yılı Sektör Raporu

2008 Yılı Sektör Raporu 28 Yılı Sektör Raporu 28 Yılı Sektör Raporu, www.petder.org.tr 1 I. 28 YILI SEKTÖR RAPORU ÖZETİ...2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler...2 b) Akaryakıt ve otomotiv yakıtları sektörünün sağladığı vergiler

Detaylı

Petrol Ofisi. Ocak-Eylül 2004 Faaliyetleri. Aralık 2004

Petrol Ofisi. Ocak-Eylül 2004 Faaliyetleri. Aralık 2004 Petrol Ofisi Ocak-Eylül 2004 Faaliyetleri Aralık 2004 Özetle Sektörde; Motorin pazarındaki büyüme sürüyor Şirketler deregülasyona hazırlanıyor Faaliyetlerde; İlk dokuz ayda PO nun motorinde pazar payı

Detaylı

Akaryakıt Pompa Fiyatları, TL

Akaryakıt Pompa Fiyatları, TL 5..7 3.3.7.8.7 3..7 3.3.8..8 3.9.8 8..9..9.8.9 7..9 3.7. 5.. 5.7....7...3.9.3.3. 8.7...5..5 9.8.5 3..5.3..7. 8....7 TL Cumhuriyet Halk Partisi 3 Temmuz 7 tarihinde benzin, motorin ve gazyağına kuruş, Ağustos

Detaylı

Pazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018

Pazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018 AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ Ekim 2018 Pazar 2018 yılı Ağustos ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında toplam otomotiv pazarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26,4 artarak 1 milyon 342 bin adet

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos) Rapor No: 213/18 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (212/213 Ağustos) Ağustos 213 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB () ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 212 yılı

Detaylı

ÖZET. İhracat. İthalat. 2015 yılı Ocak- Şubat Döneminde 2014 yılı Ocak-Şubat Dönemine Göre:

ÖZET. İhracat. İthalat. 2015 yılı Ocak- Şubat Döneminde 2014 yılı Ocak-Şubat Dönemine Göre: ÖZET İthalat 2015 yılı Ocak-Şubat Döneminde 2014 yılı Ocak-Şubat Dönemine Göre: Ham petrol ithalatı %28,11 artarak 3.293.230 ton olarak gerçekleşmiştir. Motorin (biodizel ihtiva eden motorin hariç) ithalatı

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat) Rapor No: 1/ Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (13/1 Şubat) Şubat 1 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (7) ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 13 yılı Şubat ayında

Detaylı

Türkiye de Petrol Sektörünün Öncelikli Konuları, Sorunları ve Dünya Piyasaları ile Etkileşimi. ICCI 2012, Nisan 2012 İstanbul

Türkiye de Petrol Sektörünün Öncelikli Konuları, Sorunları ve Dünya Piyasaları ile Etkileşimi. ICCI 2012, Nisan 2012 İstanbul Türkiye de Petrol Sektörünün Öncelikli Konuları, Sorunları ve Dünya Piyasaları ile Etkileşimi ICCI 2012, Nisan 2012 İstanbul Sunum planı Türkiye petrol piyasasına ilişkin gelişmeler 2011-2012 Dünya petrol

Detaylı

milyon ton Dünya LPG Arz ve Talep Dengesi

milyon ton Dünya LPG Arz ve Talep Dengesi LPG SEKTÖRÜ 1 milyon ton Dünya LPG Arz ve Talep Dengesi 350 300 250 200 150 100 50 0 1990 1995 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2010 2020 Arz Talep 2 Dünya LPG Tüketiminin Dağılımı 2001 Asya 28% Avustralya

Detaylı

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim) Rapor No: 212/23 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (211/212 Ekim) Kasım 212 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (27) ve EFTA Ülkeleri nde otomobil pazarı 211 yılı

Detaylı

2009 Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu

2009 Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 29 Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu 29 Yılı Ocak Mart Dönemi Sektör Raporu, www.petder.org.tr I. 29 YILI OCAK MART DÖNEMİ SEKTÖR RAPORU ÖZETİ 2 a) Akaryakıt Pazarındaki Gelişmeler 2 b) Akaryakıt ve Otomotiv

Detaylı

OTOMOTİV SEKTÖRÜ. 2 5 N i s a n Lütfen son sayfadaki çekinceyi okuyunuz Ocak-Mart Dönemi

OTOMOTİV SEKTÖRÜ. 2 5 N i s a n Lütfen son sayfadaki çekinceyi okuyunuz Ocak-Mart Dönemi OTOMOTİV SEKTÖRÜ 2012 Ocak-Mart Dönemi 2011 yılı ikinci yarısında olduğu gibi 2012 yılı ilk 3 aylık dönemde de, kredi hacmini daraltmaya yönelik olarak TCMB nın ekonomiyi soğutmak amacı ile kredileri daraltmak

Detaylı

AVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI.

AVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI. 28 Şubat 2014 BASIN BÜLTENİ AVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI. AB (28) ve EFTA ülkeleri toplamına göre otomotiv pazarı 2014 yılı Ocak ayında 2013 yılı aynı ayına göre %5 büyüdü ve toplam

Detaylı

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MAYIS 2010

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MAYIS 2010 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MAYIS 21 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI Türkiye Otomotiv pazarında 21 yılı Ocak-Mayıs dönemi binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 217.359

Detaylı

OTOMOTİV PAZARI OCAK - ARALIK 2006 DÖNEMİ

OTOMOTİV PAZARI OCAK - ARALIK 2006 DÖNEMİ OTOMOTİV PAZARI OCAK - ARALIK 26 DÖNEMİ ODD KURULUŞ YILI: 1987 OTOMOTİV PAZARI 26 yılı 25 yılına oranla Binek araçlarda %14.9, Hafif Ticari araç satışlarında ise %12.7 lik gerileme gösterirken pazar payını

Detaylı

PETROL PİYASASI SEKTÖR RAPORU ŞUBAT

PETROL PİYASASI SEKTÖR RAPORU ŞUBAT 1 ŞUBAT 2 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 2013 Şubat Ayı Toplam Petrol İthalatı (Ton) 6 Tablo 2 Ocak 2013 Şubat 2013 Aylarına Ait Ülkelere Göre Toplam Petrol İthalatı 7 Tablo 3 Ocak 2013 Şubat 2013 Aylarına Ait

Detaylı

ENERJĠ PĠYASASI DÜZENLEME KURUMU TÜRKĠYE LPG DERNEĞĠ SEKTÖR DEĞERLENDĠRME TOPLANTISI. 14 Mart 2008

ENERJĠ PĠYASASI DÜZENLEME KURUMU TÜRKĠYE LPG DERNEĞĠ SEKTÖR DEĞERLENDĠRME TOPLANTISI. 14 Mart 2008 ENERJĠ PĠYASASI DÜZENLEME KURUMU ve TÜRKĠYE LPG DERNEĞĠ SEKTÖR DEĞERLENDĠRME TOPLANTISI 14 Mart 2008 LPG Yaygın Pratik Çevreci Enerji kaynağı Bin ton Türkiye Avrupa nın 2.büyük pazarı 4.500 4.000 3.500

Detaylı

OTOMOTİV PAZARI OCAK EKİM

OTOMOTİV PAZARI OCAK EKİM OTOMOTİV PAZARI OCAK EKİM 28/2 Türkiye Otomotiv pazarında 2 yılı Ekim ayı binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 21.33 adet olarak gerçekleşti. 32.884 adet olan Ekim 28 binek ve hafif ticari araç pazar

Detaylı

SEKTÖRDEKİ GELİŞMELER VE PETROL OFİSİ FAALİYETLERİ 19 Eylül 2003

SEKTÖRDEKİ GELİŞMELER VE PETROL OFİSİ FAALİYETLERİ 19 Eylül 2003 SEKTÖRDEKİ GELİŞMELER VE PETROL OFİSİ FAALİYETLERİ 19 Eylül 2003 1 Bölgedeki Rafineri ve Boru Hatları 2 Akaryakıt Pazar Payları 90 80 70 74 77 68 71 71 Pazar Payı (%) 60 50 40 30 28 29 35 36 36 20 10 19

Detaylı

OTOMOTİV PAZARI OCAK ARALIK

OTOMOTİV PAZARI OCAK ARALIK OTOMOTİV PAZARI OCAK ARALIK 28/2 OTOMOTİV PAZARI Türkiye Otomotiv pazarında 2 yılı Aralık ayı binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 88.23 adet olarak gerçekleşti. 42.78 adet olan Aralık 28 binek ve

Detaylı

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MART 2010

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MART 2010 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - MART 21 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI Türkiye Otomotiv pazarında 21 yılı Ocak-Mart dönemi binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 13.36 adet

Detaylı

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - TEMMUZ 2010

BİNEK OTOMOBİL HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - TEMMUZ 2010 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI OCAK - TEMMUZ 2 BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PAZARI Türkiye Otomotiv pazarında 2 yılı Ocak-Temmuz dönemi binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 339.6

Detaylı

TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 Tablo 2 Tablo 3 Tablo 4 Tablo 5 Tablo 6 Tablo 7 Tablo 8 Tablo 9 Tablo 10 Tablo 11 Tablo 12 Tablo 13 Tablo 14 Tablo 15

TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 Tablo 2 Tablo 3 Tablo 4 Tablo 5 Tablo 6 Tablo 7 Tablo 8 Tablo 9 Tablo 10 Tablo 11 Tablo 12 Tablo 13 Tablo 14 Tablo 15 EYLÜL TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 2012 Eylül Ayı Dağıtıcı ve İhrakiye Teslimi Lisansı Sahiplerinin Petrol İthalatı Tablo 2 2012 Eylül Ayı Rafinerici Lisansı Sahiplerinin Petrol İthalatı Tablo 3 2012 Eylül

Detaylı