DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI"

Transkript

1 DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI PROF. DR. MUZAFFER ZEREN :31 1

2 Demir-dışı metal ve alaşımları ile ilgili Yurtiçi/yurtdışı yayınlar ve projeler ZEREN M., YAMANOĞLU R., GERMAN R.M.,, Solidification Characteristics of Atomised AlCu4Mg1-SiC Composite Powders", J.Min.Metall. Sect. B-Metall, 48(1), 73-79, 2012 ZEREN M, KARAKULAK E., GÜMÜġ S "Influence of Cu addition on microstructure and hardness of near-eutectic Al-Si-xCu-alloys",., Transactions of Nonferrous Metals Socity of Chine, 21, , 2011 ZEREN M.,BORA M, ÇOBAN O., SINMAZCELĠK T., GÜNAY V., "Instrumented indentation and scratch testing evaluation of tribological properties of tin-based bearing materials", Materials & Design, 31, Issue 6, , (2010) ZOR.S., ZEREN M., KARAKULAK E., H.ÖZKAZANÇ "Effect Of Cu Content on Corrosion of Al-Si Eutectic Alloys In Acidic Solutions ",, Anti- Corrosion Methods and Materials, 57/4, , (2010) ZEREN M., KARAKULAK E.,, "Microstructural chracterization of Al-Si-xTi cast alloys ", Materials Science and Technology, 25, , (2009) ZEREN M., KARAKULAK E, "A study on hardness and microsutrctural characteristics of sand cast Al-Si-Cu alloys", Bull. Mater. Sci., 32/6, , (2009) ZEREN M., KARAKULAK E Influence of Ti addition on microstructure and hardness properties of near-eutectic Al-Si alloys. ", Journal Alloys & Compounds, 450/1-2, , (2008) ZEREN M., FEYZULLAHOGLU E, ZEREN A, "Tribological behaviour of tin-based materials and brass in oil Lubricated conditions, ", Materials & Design, 29, , (2008) ZEREN M., KARAKULAK E., Microstructural Chracterization of Al-Si-xTi cast alloys (Article in press)", Materials Science and Technology,, (2008) ZEREN M., The effect of heat-treatment on aluminum-based piston alloys, Materials and Design,28/9, (2007) ZEREN M, FEYZULLAHOĞLU E, ZEREN A., A study of tribological behaviour of tin-based bearing material in dry sliding, Materials & Design, 28/1(2007) ZEREN M., KARAKULAK E., Influence of Ti additional on microstructure and hardness properties of near-eutectic Al-Si alloys, Journal of Alloys and Compounds (2007) ZEREN M, FEYZULLAHOĞLU E, ZEREN A., Tribological behaviour of tin-based bearing material and brass in oil lubricated conditions, Materials & Design, (2007) ZEREN M., Effect of copper and silicon content on mechanical properties in AL-Cu-Si-Mg alloys, Mater. Process Tech, 169 (2005) ZEREN, M., KARABAY S. YILMAZ M, Investigation Extrusion Ratio Effect on Mechanical Behaviour of Extruded Alloy AA-6063, J. Mater. Process Tech.,135/1, (2003). ZEREN, M. KARABAY S. YILMAZ M, Investigation of Extrusion Ratio Effect on Mechanical Behaviour of Extruded Alloy AA-6101 From the Billets Homogenized-Rapid Quenched and As-Casted Conditions, Mater. Process Tech., 160/2, (2005) ZEREN M., KARABAY S, YILMAZ M, AA-6101 AlaĢımının Yüksek Gerilim Çıplak Havai Hatlarında AAAC iletkeni olarak kullanımı, Metalurji Dergisi, 132, (2003), ZEREN M., Alüminyum ve Bakır Tellerin Soğuk Basınç Kaynağı ile BirleĢtirilmesi, Metalurji Dergisi, 94, (1995). ZEREN, M. E. ATEġ, Otomotiv Sanayinde Kullanılan Al-Si AlaĢımları Metal Dünyası, 96, (2001) ZEREN M., FEYZULLAHOĞLU E., ZEREN A., Kalay esaslı yatak malzemelerinin kuru sürtünme davranıģı 7. Uluslararası Kırılma Konferansı Bildiriler Kitabı, 2005, ZEREN M., KARAKULAK E., Al-Si döküm alaģımlarında Ti-intermetaliklerinin oluģumu, Metal Makina,2006, ZEREN M., KARAKULAK E., "Titanyumun Al-Si Ötektik AlaĢımlarının AĢınma ve Sertlik Özelliklerine Etkisi", Metal Dünyası,, , (2008) ZEREN M. KARAKULAK E., BĠRBAġAR O., "Ġki adımlı YaĢlandırma ĠĢlem Parametrelerinin 7033 Alüminyum AlaĢımının Mikroyapı ve Sertliğine Etkisi", Metal Dünyası, 199, 87-90, (2010) ZEREN M, ZOR S.,KARAKULAK E., ÖZKAZANÇ H., "Al-Si ötektik alaģımlarına Cu Ġlavesinin Etkisi", Metal Dünyası, 191, 93-95, (2009) ZEREN M., KARAKULAK E., AKKAġ M., "Al-Si-Cu-Fe Döküm AlaĢımlarına Mg Ġlavesinin etkisi", Metal Makina, Mayıs, , (2009) Otomotiv Sektöründe Kullanılan Al-Si-Cu Döküm AlaĢımlarının Karakterizasyonu ve GeliĢtirilmesi2009/038KOÜ Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimi,18 Ay,2009,Yürütücü

3 NEDEN DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI? DEMİRDIŞI METAL ÜRETİM METALURJİSİ I DEMİRDIŞI METAL ÜRETİM METALURJİSİ II DEMİR DIŞI MÜHENDİSLİK MALZEMELER EKSTRAKTİF METALURJİ PRENSİPLERİ I EKSTRAKTİF METALURJİ PRENSİPLERİ II METALLERİN ISIL İŞLEMİ ALAŞIM TEORİLERİ VE METALOGRAFİ v.b. Derslere günümüzde yeterince yer verilememesi nedeniyle önemli eksiklikler kaldığı düşünülmektedir :31 3

4 DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI ALÜMİNYUM VE ALAŞIMLARI (660 º C) KURŞUN VE ALAŞIMLARI (327 º C) KALAY VE ALAŞIMLARI (232 º C) ÇİNKO VE ALAŞIMLARI (419 º C) MAGNEZYUM ve ALAŞIMLARI (650 º C) :31 4

5 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ÖZELLİKLERİ Alüminyum ve alüminyum alaşımları dünyada demir esaslı malzemelerden sonra en önemli metal grubunu oluşturur. Ayrıca hafif metaller arasında da gerek saf halde gerekse alaşım olarak en çok kullanılanıdır. Alüminyum alaşımlarının yaygın olarak kullanımında etkili olan faktörler şöyle sıralanabilir: Dayanım/Özgül Ağırlık Oranı: Alaşımlarda daha belirgin olan bu oranın yüksekliği hafifleştirilmelerine öncelik verilen konstrüksiyonların çoğu için alüminyumun ve alaşımlarının uygun bir malzeme olmasını sağlar. Elektrik İletkenliği / Özgül Ağırlık Oranı : Bu oran tüm metallere nazaran alüminyumda daha yüksektir. Bundan dolayı da yüksek gerilim hatlarında bakırın yerini almaktadır :31 6

6 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Korozyon Dayanımı: Atmosfere ve birçok ortama karşı alüminyumun korozyon dayanımı oldukça yüksektir. Eloksal ve benzeri yüzey işlemleri ile artırılabilmekte ve ayrıca dekoratif görünüm de sağlanabilmektedir :31 7

7 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Üstün özelliklerine ilave olarak alüminyum ve alüminyum alaşımlarının soğukta bile çok iyi şekil alıyor olabilmesi, film gibi çok ince levha haline getirilebiliyor olması ve ısı iletme kabiliyetinin de yüksek olması iyi özelliklerindendir :31 8

8 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI üstün özelliklerine karşın saf halde çekme dayanımı ve akma sınırı değerlerinin düşük olması, oksijene karşı olan yüksek afinitesinden dolayı döküm kabiliyetinin, kaynak ve lehimlenme kabiliyetinin düşük oluşu, talaşlı şekillendirilebilirliğinin iyi olmaması, bazlara, hidroksitlere karşı dayanıksızlığı gibi iyi olmayan özellikleri de vardır. Ancak alaşımlama ile bu özelliklerde de önemli oranda iyileşme sağlanabilmektedir :31 9

9 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Tablo1. Alüminyumun genel özellikleri Özgül ağırlık 2,7 g / cm 3 Ergime sıcaklığı 660 ºC Ergime ısısı Elastiklik modülü 386 kj / kg 65 Gpa Özgül ısı 0,90 kj / kg. K (18 ºC ) Isı iletme katsayısı 0,94 kj / kg. K ( 100 ºC ) Elektrik iletme kabiliyeti 39 m / Ω. mm 2 Çekme mukavemeti Akma sınırı 44.8 MPa 17.2 MPa Kopma uzaması % Yeniden sıcaklığı Kristal çeşidi kristalleşme ºC KYM :31 10

10 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Ağırlıktan tasarruf Otomotiv ve uçak endüstrisinde ağırlıktan tasarruf önemli bir konudur :31 11

11 Tablo 2. Çeşitli metallerin alüminyuma göre izafi ağırlıkları Metaller Özgül Ağırlık İzafi Ağırlık Mg-AlaĢımları 1,8 0,64 Al-AlaĢımları 2,8 1,00 Çinko 7,1 2,60 Pik 7,2 2,64 Kalay 7,3 2,66 Çelik 7,9 2,82 Pirinç 8,5 3,03 Bronz 8,8 3,14 Nikel 8,9 3,18 Bakır 8,9 3,18 KurĢun 11,3 4, :31 12

12 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Mekanik özellikler Çeşitli alüminyum alaşımları ısıl işlemler sonucu arzu edilen şekilde mukavemet, tokluk, sertlik ve diğer mekanik özellikleri geliştirilebilirler. Mekanik özelliklerin iyileştirilebilir olması alüminyum alaşımları için büyük bir avantaj olup, kullanım alanını genişletmektedir :31 13

13 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Korozyona karşı mukavemet Alüminyum alaşımları korozyona karşı oldukça dayanıklıdır. Anodik oksidasyona tabi tutulmuş malzemeyi korozyondan korumak için boya ve kaplama gibi işlemler gerekmez. Ayrıca birçok kimyasal maddelere dayanıklı olduklarından petrol ve kimya endüstrisinde kullanılmaya elverişlidir :31 14

14 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Isı ve elektrik iletkenliği Alüminyum alaşımları ısı ve elektriği çok iyi iletirler. Pistonlar, silindir kafaları, çeşitli mutfak eşyaları, kalorifer radyatörleri gibi ısının hızla iletilmesi istenen yerlerde geniş uygulama alanları bulmuşlardır. Ticari alüminyumun elektrik iletkenliği 57 Siemens dolayındadır. Bu değer bakırın iletkenliğinin %60 kadarıdır. Ağırlıkça kıyaslama yapılırsa alüminyum bakırdan daha iyi iletken olduğu ortaya çıkar :31 15

15 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI İşlenebilme kabiliyeti Alüminyum alaşımlarının sıcak ve soğuk işlenebilme özelliği vardır. Alüminyum alaşımlarının çok iyi hadde özellikleri olup, bu yolla birkaç mikron kalınlığında folyo haline getirebilirler. Ayrıca bazı alüminyum alaşımlarının döküm özellikleri de iyidir :31 16

16 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Düşük maliyet Diğer metallerden daha hafif ve ergime sıcaklığı düşük (660ºC) olduğundan dökümde büyük avantaj sağlar. Aynı ağırlıktaki başka metallere nazaran daha fazla döküm yapmak olasıdır. Ayrıca alüminyum alaşımları atmosferik korozyona dayanıklı olup, kaplamaya ihtiyaç göstermezler. Elektrik alanında iletkenlik önemli olduğundan 1 kg alüminyum 2 kg bakırın yerini tutar. Böylece ürün maliyeti düşmüş olur :31 17

17 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI İnşaat Sanayinde Kullanımı Son yıllarda inşaat tekniğinde mimari stilde meydana gelen gelişmeler alüminyum ve alaşımları lehinedir. Bu gelişmeler yapıların yüzeyleri, kapı ve çerçeve gibi dış ve iç kısımlarındadır. Alüminyum ve alaşımlarının kullanılma sahalarının fazlalığı düşük maliyeti, iyi görünümlü ve inşasının hızlı olmasındandır :31 18

18 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Uçak Edüstrisinde Kullanımı Alüminyum ve alaşımları 1908 yılında yaşlanma sertleşmesinin bulunmasıyla uçak sanayine girmiştir. Bugün uçak sanayinde düralümin tipi alaşımlar kullanılmaktadır. Günümüzde birçok uçağın gövde kısmı alüminyum alaşımlarından yapılmaktadır :31 19

19 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Gemi Sanayinde Kullanımı Günümüzden yaklaşık 50 yıl önce denizin korozif etkisine mukavim olan alüminyum alaşımları yapılmıştır. Bu alaşımlar %2.5-6 Mg ile az miktarda Mn, Cr, Be ve Ti içermekteydiler. Çekme mukavemetleri yüksek, süneklilik ve işlenebilme özellikleri iyi olan bu alaşımların dökümleri zordur. Küçük araştırma gemileri, yat, yelkenli ve feribot gibi küçüklü büyüklü gemilerin yapımında alüminyum alaşımları kullanılmaktadır. Yolcu gemileri ve şileplerde hafif oldukları için tercih edilen alüminyum alaşımları, büyük askeri gemilerde, düşük manyetik geçirgenlikleri sayesinde bir avantaj daha sağlanmaktadır :31 20

20 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Elektrik Sanayinde Kullanımı Bir alüminyum iletken, düşük yoğunluğu nedeniyle bakır bir iletkenden daha hafiftir. Bu nedenle 1930 yılından beri enerji nakil hatlarında kullanılmaktadır. Yurdumuzda da Türkiye elektrik kurumu enerji nakli ve iç hatlarda alüminyum kablolar kullanılmaktadır :31 21

21 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Ambalaj ve Konserve Sanayinde Kullanımı Gün geçtikce alüminyum folyo üretimi ve tüketimi artmaktadır. Folyo ilk yıllarda paketleme ve şeker sarma işlerinde kullanılmış, sonraları kullanım alanları genişlemiştir. İlaç muhafazasında da aluminyum folyo kullanılmaktadır. Seydişehir alüminyum işletmesinde yılda 3000 ton folyo imali yapılabilecek kapasite vardır. Ayrıca özel sektöre ait Standart Alüminyum tesislerinde de halen folyo üretimi yapılmaktadır. Nüfus artışı konserveciliği geliştirmiş ve alüminyumdan yapılmış kutular ön plana geçmiştir. Bunlar diğer malzemelere göre daha iyi özellik ve düşük maliyet sağlarlar. Kullanılan kutular atıldığı için bu durum önemli bir avantajdır :31 22

22 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Demiryolu sanayinde Kullanımı Alüminyum ve alaşımları pahalı olmasına rağmen işletme masraflarının az olması, korozyona dayanıklı ve hafif olması nedeniyle demir yolu araçlarında kullanılmaktadır. Son yıllarda vagon, treyler, lokomotif yapımında alüminyum alaşımları kullanılmaya başlanmıştır :31 23

23 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KULLANILMA ALANLARI Otomotiv Endüstrisinde Kullanımı Alüminyum alaşımları düşük özgül ağırlıklı ve üstün mekanik özellikleri nedeniyle otomotiv endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Otomobil ağırlığının %25-30 luk kısmını alüminyum alaşımları teşkil etmektedir. Otomobillerde kullanılan alüminyum miktarı her yıl %10 lik bir artış göstermektedir. Otomobillerin karbüratör, piston, bağlayıcı rod ve hareketli kolları gibi aksamlarında kullanılırlar :31 24

24 DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI DOÇ. DR. MUZAFFER ZEREN :31 25

25 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ GRUPLANDIRILMASI Alüminyum İşlenik (dövme) Alaşımları a) Al-Mn Alaşımları b)al-mg c)al-mg-mn d)al-mg-si e)al-zn-mg f)al-zn-mg-cu g)al-cu-si-mn :31 26

26 AlCu işlenik alaşımı :31 27

27 AlCu işlenik alaşımı :31 28

28 AlCuMg2 işlenik alaşımı :31 29

29 AlCuMg2 işlenik alaşımı :31 30

30 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ GRUPLANDIRILMASI Alüminyum Döküm Alaşımları a)g-alsi12 Alaşımı b)g-alsi10 Mg c)g-almg3 d)g-almg9 Si e)g-alzn5 Mg f)g-alcu4 Ti :31 31

31 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ GRUPLANDIRILMASI Sertleşme Durumuna Göre Sertleşebilen Alüminyum Alaşımları Sertleşemeyen Alüminyum Alaşımları :31 32

32 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ GRUPLANDIRILMASI Kullanma Maksatlarına Göre Pres Döküm Alaşımları Piston Alaşımları Otomat Alaşımları :31 33

33 Alüminyum-Bakır Alaşımı :31 34

34 Alüminyum-Bakır Alaşımı :31 35

35 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA ÇÖKELME SERTLEŞMESİ MEKANİZMASI :31 36

36 ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI :31 37

37 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Alüminyum-Bakır Alaşımı Bakır, alüminyumla 548 C de % 33 bakır içeren bir ötektiğin bulunduğu bir denge diyagramı yapar. Ötektik sıcaklığında bakırın a- fazında çözünürlüğü % 5.65 dir. a- fazının çözünürlük sınırı 250 C ye kadar bilinmektedir. Daha aşağı sıcaklıklarda çözünürlük sınırı tam olarak bilinmemektedir. Yüksek sıcaklıkta bakırın alüminyum içindeki çözünürlüğü artmaktadır. Bu durum aşağıda gösterilmiştir. Sıcaklık (ºC) Bakır (%) :31 38

38 AlCu4MgNi x100 Weck Dağlayıcısı Al matriks İntermetalik + segregasyon :31 39

39 AlCu4MgNi x 500 Weck Dağlayıcısı İntermetalik Al matriks Segregasyon :31 40

40 AlCu4MgNi x100 Weck Dağlayıcısı Al matriks İntermetalik + segregasyon :31 41

41 AlCu4MgNi x 500 Weck Dağlayıcısı Al matriks İntermetalik :31 42

42 AlCu4MgNi x 1000 Weck Dağlayıcısı Al matriks İntermetalik :31 43

43 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Hızlı bir su vermekle yarı dengeli olan bir α- fazı oluşur. Bu faz içerisinde CuAl 2 çökelir. Bakır alüminat çok sert bir maddedir ve katı ergiyikten zamanla oda sıcaklığında ayrılır. Bu olay yaşlanma sertleşmesinin esasını oluşturarak sertlik ve mukavemeti artırır. Çökelmenin tamamlanmış durumunda alüminyum-bakır alaşımlarının korozyon direnci azalır :31 44

44 Alüminyum-Bakır Alaşımı :31 45

45 Alüminyum-Silisyum Alaşımı Şekil 2. Al-Si ikili denge diyagramı :31 46

46 AL-Si Alaşımları :31 47

47 : Si 24Si 11Si (Ötektik) 12Si

48 :31 49

49 :31 50

50 :31 51

51 :31 52

52 :31 53

53 :31 54

54 :31 55

55 :31 56

56 :31 57

57 :31 58

58 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Al-Si alaşımları döküm alaşımlarıdır. Bunlara ısıl işlem uygulanmaz. Döküldükleri gibi kullanılırlar. % 5.25 Si içeren Al-Si alaşımı dekoratif ve mimari dizaynda üstünlük getirirler. Bu alaşımların çekme mukavemeti ve emniyet gerilmesi Al-Cu alaşımlarından düşük olduğu halde, süneklik ve darbeye mukavemetleri yüksektir :31 59

59 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Silisyum Alüminyum içindeki çözünürlüğü sıcaklıkla aşağıdaki gibi değişmektedir. Sıcaklık (ºC) Silisyum (%) :31 60

60 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Bu alaşımlardan G-Al Si12 ötektik bir alaşımdır. Döküm kabiliyeti çok iyidir. İyi kaynak edilebilirler ve kimyasal dayanıklılığı fazladır. Kokil dökümde bu ötektik alaşım aşırı soğumadan dolayı ince tanelidir. Buna karşılık kum dökümde büyük Si iğnecikleri ve iri taneli olarak katılaşır. Bu durumu yok etmek üzere G-Al Si alaşımları modifiye edilirler. Al- Si alaşımlarına Mg katıldığında sertleşebilen alaşımlar elde edilir :31 61

61 Alüminyum-Magnezyum Alaşımı Magnezyum, alüminyumla 437 C de %67.7 Mg ve 450 C de %35 Mg içeren iki ötektik ihtiva eden bir denge diyagramı yapar. Bu diyagramın hem alüminyum hem magnezyum tarafı oldukça ilginçtir. Şekil 3 de bu diyagramın Al-Mg alaşımları yönünden önemli olan kısımları gösterilmiştir :31 62

62 Şekil 3. Al-Mg ikili denge diyagramı :31 63

63 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Oda sıcaklığında magnezyum alüminyum içindeki çözünürlüğü %1.4 dür. Alüminyum Magnezyum alaşımları, alüminyum-bakır alaşımında olduğu gibi, ısıl işlem uygulanacak alaşımlardan istenen karakteristik bir katı eriyiğe sahiptir :31 64

64 Alüminyum-Çinko Alaşımı Alüminyum-Çinko denge diyagramında başlıca iki özellik göze çarpar: -a katı eriyiği 383 C de ağırlıkça % 84 çinkoya kadar geniş bir alana yayılmıştır Değişik çinko yüzdeleri içeren iki faz arasında bir karışım alanı mevcuttur. Bu alaşımlara ısıl işlem uygulanabilir. Al-Zn alaşımlarının yapısal sertleşmesi, metaller çok saf ise meydana gelir. Sertleşme kabiliyeti yaklaşık 450 C olan bir su verme sıcaklığında maksimumdan geçer. Şekil 4. de Al-Zn alaşımları yönünden önemli olan kısmı gösterilmiştir :31 65

65 ALUMİNYUM ve ALAŞIMLARI Şekil 4. Al-Zn ikili denge diyagramı :31 66

66 Al-Si-Mg Alaşımları Bu tip alaşımlar yüksek döküm kabiliyeti, sızdırmazlık, iyi korozyon direnci gibi özellikler gösterirler. % Mg ve % Si içerirler. Magnezyum miktarındaki artışın alaşımın mekanik özelliklerine etkisi Şekil 5 de gösterilmiştir. Şekilden de görüldüğü gibi Mg miktarı arttıkça alaşımın çekme direnci artmakta, buna karşılık %uzama miktarı azalmaktadır :31 67

67 Al-Si-Mg Alaşımları Al-Si-Mg denge diyagramının esası, Al ve belli bileşimdeki Mg 2 Si nin üçlü diyagramı, bir ikili sistem gibi iki kısma ayırması üzerine oturur. Her kısım aşağıda belirtilen şekilde bir üçlü ötektik gösterir. Al-Si-Mg sistemi, oluşan Mg 2 Si bileşiğinin etkisiyle aynı ikili sistemler gibi davranır. Mg 2 Si bileşiği uzun süre iyonik bir bileşim gibi düşünülmüş, yeni yapılan çalışmalardan sonra bir yarı iletken olduğu anlaşılmıştır. Mg 2 Si bileşiğinin alüminyum içindeki erirliği, Mg 2 Si nin ağırlık oranı, sıcaklık etkisi ve fazla magnezyum miktarıyla değişir. Buna karşılık silisyum bu erirlik üzerinde önemli bir tesiri yoktur. Şekil 6 da Al-Si-Mg alaşımının denge diyagramı ve aluminyumca zengin köşesi gösterilmiştir :31 68

68 Şekil 5. Al-Si alaşımına Mg ilavesinin mekanik özelliklere etkisi :31 69

69 Şekil 6. Al-Si-Mg faz diyagramı (a) ve alüminyumca zengin köşesi (b) :31 70

70 Şekil 6. Al-Si-Mg faz diyagramı (a) ve alüminyumca zengin köşesi (b) :31 71

71 Al-Zn-Mg Alaşımları Al-Zn-Mg alaşımlarının başlıca özellikleri oda sıcaklığında ve bir ay içinde doğal yaşlanmanın oluşması, yaşlanma sonucunda çekme ve akma mukavemetlerinin artması ve sünekliliğin azalmasıdır :31 72

72 Al-Zn-Mg Alaşımları Al-Zn-Mg faz diyagramı komplike bir sistem olup Şekil 7 de bu sistem hakkında toplu bir fikir vermektedir. Sistemde β (Al3Mg2), γ (Al12Mg17), δ (MgZn5), μ (MgZn2), ε (MgZn) metaller arası ikili bileşiklerden başka formülü Al2Mg3Zn3 olarak tahmin edilen ve (AlZn)49Mg32 olarak belirtilen üçlü bileşimler mevcuttur. Alüminyum köşesinde geniş bir (α-al) katı eriyiği mevcuttur :31 73

73 Şekil 7. Al-Zn-Mg üçlü denge diyagramı :31 74

74 Al-Zn-Mg Alaşımları Bu alaşımlarda likidüslerin bütünü çok sayıda ötektik noktaları ve üçlü peritektikler içerirler. Bunlar: ( % 30 Mg, % 12 Zn) da üçlü ötektik: Sıvı α (Al) + T + β (Al3Mg2) (% 11.3 Mg, % % 60.4 Zn) da 475 C de üçlü peritektik: Sıvı + T α (Al) + MgZn2 veya üçlü peritektik: Sıvı α (Al) + T + MgZn2 (α-al) katı eriyiğinin geniş alanı yüzde birkaç Zn ve Mg içeren bir alaşımda bile yaşlanma sıcaklığı civarında veya çok düşük ısıl işlemleme sıcaklığında ısıl işlem kabiliyeti sağlar :31 75

75 Al-Fe-Si Alaşımları Al-Fe-Si denge diyagramında Al, Si, Al 3 Fe fazlarından başka alüminyumca zengin üçlü metaller arası üç bileşiğe rastlanır. (Şekil 8) :31 76

76 Şekil 8. AL-Fe-Si denge diyagramının alüminyum tarafındaki solvüsü :31 77

77 Al-Fe-Si Alaşımları Metaller arası üçlü bileşiklerin formülleri ve bileşimleri aşağıda verilmiştir Formülü % Fe % Si α (A12Fe3Si) β (Al9Fe2Si2) δ (Al4FeSi) :31 78

78 Al-Cu-Mg Alaşımları Doğal yaşlanma gösteren alaşımlardandır. Isıl işlemler sonucu sertliği artar. Al-Cu-Mg denge diyagramı nispeten karışıktır. Çok sayıda ikili metaller arası bileşiklere ve beş tane üçlü metaller arası bileşiğe rastlanır. (Şekil 9). İkili bileşimler CuAl 2 ve AL 3 Mg 2 dir. Üçlü bileşenler aşağıda verilmiştir. Al 6 CuMg 4, Al 7 Cu 3 Mg 6, Al 2 CuMg, Al 5 Cu 5 Mg 2, Al Cu Mg Ancak solidüs sıcaklıklarında CuAl 2, Al 3 Mg 2, Al 2 CuMg, Al 6 CuMg 4 bileşiklerine denge halinde rastlamak mümkündür. Bu fazlardan itibaren alüminyum katı eriyiği ile birlikte üçlü ötektikler meydana gelir. a-al katı ergiyik bölgesi nispeten dardır ve sıcaklığa bağlı olarak hızla daralır. (Şekil 9) :31 79

79 Şekil 9. Al-Cu-Mg üçlü denge diyagramı :31 80

80 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi Diğer metal alaşımlarının sınıflandırılmasında olduğu gibi alüminyum alaşımlarının da sınıflara ayıran standartların sayısı oldukça fazladır. Bu standartlar içerisinde en fazla kullanılan Alüminyum Birliği ninkidir (Alüminyum association). Bunun yanı sıra : ALCOA (Aluminium Company of America) ASTM (American Society for testing Materials) DIN 1713 FRANSIZ Standartları REYNOLS un standartları da kullanılmaktadır. Yukarıda belirtilen standartların ortak özellikleri alüminyum alaşımlarını dövme alüminyum alaşımları ve döküm alüminyum alaşımları olmak üzere iki şekilde sınıflandırmalarıdır :31 81

81 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi Yakın zamana kadar alüminyum alaşımlarını belirtmek için en çok kullanılan metot ALCOA metodu idi. Bu metot 1954 yılında Alüminyum Birliği tarafından geliştirildi ve yeni bir standardizasyon ortaya konuldu. Bu metot da dövme ve döküm alüminyum alaşımları 4 basamaklı bir sayı sistemiyle belirtilir. Birinci basamak ana alaşım elementini gösterir. Son iki basamak alüminyum alaşımını tanıtır veya alüminyumun saflığını gösterir. İkinci basamak ise orijinal alaşımda yapılan bileşim değişikliğini veya yabancı madde limitlerini belirtir :31 82

82 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi Alaşım No Alaşım 1XXX Saf Alüminyum (min.% 99 ve daha fazla saflıkta) 2 XXX Al-Cu alaşımı (Cu en önemli alaşım elementi) 3 XXX Al-Mn alaşımı (Mn en önemli alaşım elementi) 4 XXX Al-Si alaşımı (Si en önemli alaşım elementi) 5 XXX Al-Mg alaşımı (Mg en önemli alaşım elementi) 6 XXX Al-Mg2Si alaşımı(mg2si en önemli intermetalik) 7 XXX Al-Zn alaşımı (Zn en önemli alaşım elementi) 8 XXX Al-Diğer alaşım elementleri 9 XXX Kullanılmayan seri :31 83

83 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi Bu sistemde ikinci basamak 1-9 arasında bir rakamla belirtilir ve emprüte sınırında yapılan değişiklikleri gösterir. Bu basamağın sıfır olması yabancı maddelerin özel metotlarla kontrol edilmediklerini ifade eder :31 84

84 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi Örneğin 1075 alaşımında: Minimum alüminyum miktarı %99.75 Yabancı maddeler için özel bir kontrol olmadığı anlaşılır. 1175, 1275, 1375 numaraları aynı alüminyum miktarını içermelerine rağmen yabancı maddelerin ayrı ayrı kontrol altında bulunması gerekir :31 85

85 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi ALCOA sisteminde harfler alaşım elementini belirtmek için kullanılırdı. Alaşımın geçirdiği değişiklikler ise yine harflerle belirlenirdi. Bu durum örneklerle aşağıda gösterilmiştir. 17 S Alaşımı yeni sistemde 2017 A 17 S S 2018 B 18 S 2218 ile gösterilir :31 86

86 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi ASTM Bu sistemde malzemede bulunan alaşım elementleri en çok iki harfle belirtilir. Bu gösteriliş artan alaşım elementi yüzdesine göre sınırlanır. Bu sıralamada küsürlü yüzdeler tam sayılara çevrilmiştir. En son harf alaşım farklılıklarını göstermek içindir. Sembolize etmede ana metalin ismi önde gelir. Fakat ana metal çok belirginse kısaltma amacıyla ihmal edilebilirler. Alaşım elementlerinin gösterilmesinde aşağıdaki harfler kullanılır: A-Al F-Fe N-Ni T-Sn B-Bi G-Mg P-Pb V-As C-Cu J-P Q-Ag W-S D-Cd L-Be R-Cr Y-Sb E-Ce M-Mn S-Si X-Zr :31 87

87 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi REYNOLDS Reynolds, dünyanın en büyük döküm alüminyum imal eden firmalarından biridir. Ticari alanda tutulmuş bir sınıflandırma geliştirmiştir. Burada, temel alaşım elementi sınıflandırmaya esas teşkil eder. Bu sınıflandırma aşağıda belirtilmiştir. Alaşım No Ana alaşım elementi S 99.5 Yüksek saflıkta Al. 2 S Ticari saflıkta alüminyum 3 S-9 S Mangan 10 S-29 S Bakır 30 S-49 S Silisyum 50 S-69 S Magnezyum 70 S-79 S Çinko NOT: Buradaki S eki alaşımın bir dövme alaşımı olduğunu belirtir :31 88

88 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi FRANSIZ STANDARTLARI A Fransız normunda metal alaşımlarının itibari kimyasal işaretleri belirtilmiştir. Her element, kısaltılmış bir sembolle gösterilmiştir. Alüminyum Be- Berilyum Bor C- Krom CD- Kadmiyum Ce- Seryum E- Kalay R- Antimuan Fe- Demir S- Silisyum G- Mg T- Titanyum K- Kobalt U- Bakır M- Magnezyum V- Vanadyum N- Nikel W- Tungsten Pb- Kurşun Zr- Zirkonyum Kimyasal bileşim, rakam ve harflerden oluşan iki grupla gösterilmiştir. Birinci grupta ana metali gösteren harf bulunmaktadır. İkinci grup ise ilave elementleri temsil eden harfleri içermektedir. Her harf ilave edilen alaşım elementini, yanındaki sayıda yüzde miktarını göstermektedir. Kesirli değerler tam sayılar halinde verilmiştir :31 89

89 Al-Alaşımlarının Standartlarda Gösterilişi FRANSIZ STANDARTLARI Alaşımsız alüminyum gösterilişi A Fransız normunda belirlenmiştir. Bu norma göre beş kalite ticari, alaşımsız alüminyum ve müsaade edilen empürite miktarları aşağıda verilmiştir. A 9 % Rafine alüminyum A 8 % Al A 7 %99.97 Al A 6 % Al A 5 % Al :31 90

90 ALUMİNYUM İLETKEN Aluminyum içerisinde iletkenliği olumsuz etkileyen curuf ve intermetalikler :31 91

91 ALUMİNYUM İLETKEN Aluminyum içerisinde iletkenliği olumsuz etkileyen Silisyum partikülleri :31 92

92 Alaşım Elementlerinin Etkileri Alüminyumun iyi olan bir çok özelliklerinin yanı sıra döküm ve mekanik özellikleri zayıftır. Kötü olan bu özelliklerin iyileştirilmesi amacıyla alüminyuma ilave alaşım elementleri katılmaktadır. Alaşımların kullanma yerlerine göre seçimlerinin yapılabilmesi açısından, alaşım elementlerinin alüminyum üzerindeki etkileri bilinmelidir. Alüminyuma en fazla ilave edilen alaşım elementleri ve bunların etkileri aşağıda verilmiştir :31 93

93 :31 94

94 :31 95

DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI

DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI DEMİR DIŞI METAL VE ALAŞIMLARI DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR Demir olmayan alaşım tabirinden maksat herhangi bir metalde esas elemanın demir olmadığı alaşımlar anlaşılır. Uygulamada oldukça yaygın olarak çoğu metalsel

Detaylı

DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR

DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR KURŞUN ve ALAŞIMLARI DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR 1 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Romalılar kurşun boruları banyolarda kullanmıştır. 2 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Kurşuna oda sıcaklığında bile çok düşük bir gerilim

Detaylı

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 1 ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 2 Elektrik ışığı ilk kez halka tanıtıldığında insanlar gaz lambasına o kadar alışkındı ki, Edison Company talimat ve güvenceleri

Detaylı

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1 09.11.2012 09:34 1 Çinko oda sıcaklıklarında bile deformasyon sertleşmesine uğrayan birkaç metalden biridir. Oda sıcaklıklarında düşük gerilimler çinkonun yapısında kalıcı bozunum yaratabilir. Bu nedenle

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır

Detaylı

ALUMİNYUM ALA IMLARI

ALUMİNYUM ALA IMLARI ALUMİNYUM ALA IMLARI ALUMİNYUM VE ALA IMLARI Alüminyum ve alüminyum alaşımları en çok kullanılan demir dışı metaldir. Aluminyum alaşımları:alaşımlama (Cu, Mg, Si, Mn,Zn ve Li) ile dayanımları artırılır.

Detaylı

ÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK

ÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK TR ÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK HAKKIMIZDA Bm Lazer olarak sektörde edindiğimiz tecrübe ile siz değerli müşterilerimize daha kaliteli, güvenilir ve sürdürülebilir hizmet ulaştırmayı hedefliyoruz. 2009 yılından

Detaylı

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik

Detaylı

1.GİRİŞ. Bu çalışmada Alüminyum-%4 Mangan alaşımına ticari tane inceltici olan Batu1 kullanılarak borun zamana bağlı değişimi incelenmiştir.

1.GİRİŞ. Bu çalışmada Alüminyum-%4 Mangan alaşımına ticari tane inceltici olan Batu1 kullanılarak borun zamana bağlı değişimi incelenmiştir. 1.GİRİŞ Hafif metal alaşımlarının günümüz teknolojisindeki uygulaması ve önemi giderek artmaktadır. Bu tür alaşımlardan olan alüminyum döküm alaşımları kolay dökülebilmeleri, özgül ağırlık ve ısıl genleşmelerinin

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;

Detaylı

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4)

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4) İNTERMETALİK MALZEMELER (DERS NOTLARI-4) Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR BERİLYUM: Kimyasal özellikler bakımından alüminyuma benzer. Periyodik çizelgenin II A grubunun birinci elementidir ve metallere özgü özelliklerin

Detaylı

Aluminyum Kaynak Telleri kataloğu

Aluminyum Kaynak Telleri kataloğu Aluminyum Kaynak Telleri kataloğu İçindekiler Giriş 10 ve Telleri 12 Onaylar 16 Paketleme Bilgileri 20 Aluminyum tel seçim tablosu 24 Elisental Ürün Kataloğu 1 9 Sembollerin Anlamları Darbeli akım(puls)

Detaylı

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels) 3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en

Detaylı

Faz ( denge) diyagramları

Faz ( denge) diyagramları Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak

Detaylı

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 İkili Faz Diyagramından Hangi Bilgiler

Detaylı

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM PARAMETRELERİNİN MEKANİK DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK DÖKÜMCÜLÜK İSTENEN BİR ŞEKLİ ELDE ETMEK İÇİN SIVI METALİN SÖZ KONUSU

Detaylı

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.

Detaylı

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.

şeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır. FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin

Detaylı

MAGNEZYUM ve ALAŞIMLARI

MAGNEZYUM ve ALAŞIMLARI Magnezyum, hafif metal olduğundan (özgül ağırlığı = 1.74) uçak, uydu ve roket sanayinin vazgeçilmez malzemelerinden birisidir. Alaşımlanmamış magnezyum, yumuşaklığından, düşük korozyon ve oksidasyon direncinden

Detaylı

7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ

7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN GENEL ÜRETĠM YÖNTEMLERĠ 1 7075 SERĠSĠ ALAġIMLARIN KULLANIM ALANI 7075 AlaĢımı Hava taģıtları baģta olmak üzere 2 yüksek Dayanım/Yoğunluk oranı gerektiren birçok alanda kullanılmaktadır.

Detaylı

Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları

Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları 1. Giriş Bir cisim bağ kuvvetleri etkisi altında en düşük enerjili denge konumunda bulunan atomlar grubundan oluşur. Koşullar değişirse enerji içeriği değişir,

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY.

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KIRILMANIN TEMELLERİ KIRILMA ÇEŞİTLERİ KIRILMA TOKLUĞU YORULMA S-N EĞRİSİ SÜRÜNME GİRİŞ Basınç (atm) Katı Sıvı Buhar

Detaylı

MALZEME BİLİMİ I MMM201. aluexpo2015 Sunumu

MALZEME BİLİMİ I MMM201. aluexpo2015 Sunumu MALZEME BİLİMİ I MMM201 aluexpo2015 Sunumu Hazırlayanlar; Çağla Aytaç Dursun 130106110005 Dilek Karakaya 140106110011 Alican Aksakal 130106110005 Murat Can Eminoğlu 131106110001 Selim Can Kabahor 130106110010

Detaylı

ALÜMİNYUM ve Al- ALAŞIMLARI. Alüminyum ve Al- Alaşımları, demir esaslı alaşımlardan sonra, kullanımı en yaygın endüstriyel malzemelerdir.

ALÜMİNYUM ve Al- ALAŞIMLARI. Alüminyum ve Al- Alaşımları, demir esaslı alaşımlardan sonra, kullanımı en yaygın endüstriyel malzemelerdir. ALÜMİNYUM ve Al- ALAŞIMLARI Alüminyum ve Al- Alaşımları, demir esaslı alaşımlardan sonra, kullanımı en yaygın endüstriyel malzemelerdir. Geniş kullanım alanlarında tercih edilmesi, bir çok önemli teknik

Detaylı

BAKIR ALAŞIMLARI. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS

BAKIR ALAŞIMLARI. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS BAKIR ALAŞIMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR VE ALAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI 2 BAKIR

Detaylı

Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin

Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin de tek bir demir kristali olduğu tahmin edilmekle birlikte,

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma

Detaylı

Demir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi

Demir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi Demir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi Malzemelerin listelerde, tablolarda ve raporlarda kısa ve tam olarak belirtilmesi için (Alman normu DIN e göre) iki olanak vardır: a) DIN 17007 ye göre malzeme

Detaylı

2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ

2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ 2xx SERİSİ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARINDA Ag İLAVESİNİN MUKAVEMETE ETKİSİ Çağlar Yüksel 1, Özen Gürsoy 2, Eray Erzi 2, Derya Dışpınar 2 1 Yıldız Teknik Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ

MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü,

Detaylı

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici

Detaylı

Fabrika: Kütahya Org. San. Böl. 6.cad. No:15 / KÜTAHYA /TÜRKİYE Tel: +90 274 266 25 72 / 79 Fax: +90 274 266 25 76 info@viggroup.com.

Fabrika: Kütahya Org. San. Böl. 6.cad. No:15 / KÜTAHYA /TÜRKİYE Tel: +90 274 266 25 72 / 79 Fax: +90 274 266 25 76 info@viggroup.com. w w w. s k - c w. c o m Fabrika: Kütahya Org. San. Böl. 6.cad. No:15 / KÜTAHYA /TÜRKİYE Tel: +90 274 266 25 72 / 79 Fax: +90 274 266 25 76 info@viggroup.com.tr VIG Metal, alüminyum ve magnezyum gibi haf

Detaylı

ALAŞIM ELEMENTLERİNİN ÇELİKLERE ETKİLERİ

ALAŞIM ELEMENTLERİNİN ÇELİKLERE ETKİLERİ www.muhendisiz.net 1 ALAŞIM ELEMENTLERİNİN ÇELİKLERE ETKİLERİ Maksimum %2,06 karbon içeren demir karbon alaşımları çelik olarak adlandırılır. Çelikler halen günümüzde en yaygın kullanılan malzeme grubunu

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Fırın Ön hadde Nihai hadde Soğuma Sarma Hadde yolu koruyucusu 1200-1250 ºC Kesme T >

Detaylı

8. ALÜMİNYUM DÖKÜM ALAŞIMLARI

8. ALÜMİNYUM DÖKÜM ALAŞIMLARI 8. ALÜMİNYUM DÖKÜM ALAŞIMLARI Alüminyum döküm malzemeler genel döküm malzemeler içinde %20 dünya ortalaması ile çok yönlü döküm malzemeler grubunu oluştururlar. Bu oran %15 USA, %23 İngiltere ve Almanya,

Detaylı

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr Amerikan İngilizcesi: Aluminum İngiliz İngilizcesi: Aluminium Türkçe Aluminyum / Alüminyum Latince Alumin: acı tuz Atom

Detaylı

ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97

ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97 ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97 SEKTÖR NO KOD ÜRÜN TANIMLAMASI 27 2720 DEMİR - ÇELİK DIŞINDAKİ ANA METAL SANAYİİ 27 2720.1 DEĞERLİ METALLERİN ÜRETİMİ 27 2720.1.01 Gümüş (işlenmemiş, yarı işlenmiş

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler

Detaylı

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ Günümüzde 70.000 demir esaslı malzeme (özellikle çelik) olmak üzere 100.000 den fazla kullanılan geniş bir

Detaylı

Al ve Alaşımları. Magnezyum Alaşımları 41-160. Titanyum Alaşımları 38-290 Çelik HX 180 (NiMoCo) Alaşımı 159-200

Al ve Alaşımları. Magnezyum Alaşımları 41-160. Titanyum Alaşımları 38-290 Çelik HX 180 (NiMoCo) Alaşımı 159-200 Alüminyum Al ve Alaşımları Alüminyum tabiatta en çok bulunan elementlerden biridir ve mühendislik yapılarında çelikten sonra en çok kullanılan metaldir. Alüminyumun yoğunluğu (2,71 g/cm 3 ),çeliğin yoğunluğunun

Detaylı

ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97 SEKTÖR NO ÜRÜN TANIMLAMASI

ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97 SEKTÖR NO ÜRÜN TANIMLAMASI ULUSAL FAALİYET VE ÜRÜN SINIFLAMASI US - 97 SEKTÖR NO KOD ÜRÜN TANIMLAMASI 20 DEMİR - ÇELİK DIŞINDAKİ ANA METAL SANAYİİ 20.1 DEĞERLİ METALLERİN ÜRETİMİ 20.1.01 Gümüş (işlenmemiş, yarı işlenmiş veya toz

Detaylı

ELASTİK PLASTİK. İstanbul Üniversitesi

ELASTİK PLASTİK. İstanbul Üniversitesi ELASTİK PLASTİK HOMOJEN HETEROJEN dislokasyon birkristalideformeetmekiçinharcananenerji, teorik ve hatasız olan kristalden daha daha az! malzemelereplastikdeformasyonuygulandığında, deforme edebilmek için

Detaylı

DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi.

DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. TEORİK BİLGİ: Metalik malzemelerin dökümü, istenen bir şekli elde etmek için, seçilen metal veya

Detaylı

Demir Karbon Denge Diyagramı

Demir Karbon Denge Diyagramı Demir Karbon Denge Diyagramı Saf Demirin Soğuma ve Isınma Eğrileri 769 C Curie noktasıdır. Bu sıcaklığın altında Fe manyetik özellik gösterir. 1 Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı 2 Fe-C Denge Diyagramı

Detaylı

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım

Detaylı

Chapter 9: Faz Diyagramları

Chapter 9: Faz Diyagramları Chapter 9: Faz Diyagramları İki elementi birleştirdiğimizde... ortaya çıkan denklik durumu nedir? genel olarak aşağıdakileri belirlersek... -- kompozisyon (örn., ağ% Cu - ağ% Ni), ve -- sıcaklık (T ) şunlara

Detaylı

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİNİN ESASI Alüminyum ile ısıl işlem sonucunda sertleşen alüminyum alaşımları arasında farklılık vardır. alüminyum tavlandıktan sonra mukavemetini bir miktar kaybeder

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 20132014 Güz Yarıyılı Genel yapı çelikleri esasta düşük ve/veya orta karbonlu çelik olup

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000

Detaylı

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI a) Kullanış yeri ve amacına göre gruplandırma: 1) Taşıyıcı malzemeler: İnşaat mühendisliğinde kullanılan taşıyıcı malzemeler, genellikle betonarme, çelik, ahşap ve zemindir. Beton, çelik ve ahşap malzemeler

Detaylı

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir. ÇEKME DENEYİ Genel Bilgi Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altındaki mekanik özelliklerini belirlemek ve malzemelerin özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan, mühendislik

Detaylı

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar

1.GİRİŞ. 1.1. Metal Şekillendirme İşlemlerindeki Değişkenler, Sınıflandırmalar ve Tanımlamalar 1.GİRİŞ Genel olarak metal şekillendirme işlemlerini imalat işlemlerinin bir parçası olarak değerlendirmek mümkündür. İmalat işlemleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1) Temel şekillendirme,

Detaylı

ÜRÜN KATALO U BM TEKN K

ÜRÜN KATALO U BM TEKN K TR ÜRÜN KATALO U BM TEKN K HAKKIMIZDA Bm Lazer olarak sektörde edindi imiz tecrübe ile siz de erli mü terilerimize daha kaliteli, güvenilir ve sürdürülebilir hizmet ula t rmay hedefliyoruz. 2009 y l ndan

Detaylı

KALAY ve ALAŞIMLARI 1

KALAY ve ALAŞIMLARI 1 1 . Tablo 10. Kalayın bazı mekanik ve fiziksel özellikleri Özgül ağırlık -Sn -Sn 7.30 5.75 Akma mukavemeti [Mpa] 1.5 Çekme mukavemeti [Mpa] 1.5 % uzama 50 Ergime sıcaklığı [ C] 232 Isıl genleşme katsayısı

Detaylı

2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*)

2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) 2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) Sınai bakırlı alaşımlar arasında sadece soğukta iki veya çok fazlı alüminyumlu bakırlar pratik olarak mantensitik su almaya yatkındırlar.

Detaylı

1070-Al99,7. Kimyasal Kompozisyon (%) Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde) Uluslararası Standartlar. Ek bilgiler. Mekanik Dayanım. Kaynak Pozisyonları

1070-Al99,7. Kimyasal Kompozisyon (%) Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde) Uluslararası Standartlar. Ek bilgiler. Mekanik Dayanım. Kaynak Pozisyonları 17-Al99,7 Kimyasal Kompozisyon (% Si,2 Zn,2 Fe,25 Ti, Cu,4 Be, Mn, tüm alaşımlar toplamı, Cr - Al 99,7, Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde EN ISO 1827 17-Al99,7 Kaynak sonrası eloksal için renk uyumu oldukça

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Faz Diyagramları Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara

Detaylı

Bölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi

Bölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi Bölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi Metal alaşımlar nasıl sınıflandırılır ve genel uygulama alanları nedir? Metallerin genel üretim teknikleri nelerdir? Demir esalı olan ve olmayan alaşımlarda

Detaylı

SÜPERALA IMLAR. Yüksek sıcaklık dayanımı

SÜPERALA IMLAR. Yüksek sıcaklık dayanımı SÜPERALA IMLAR SÜPERALA IMLAR Nikel ve Kobalt alaşımları: Korozyon dayanımı ve yüksek sıcaklık dayanımı için kullanılırlar. Yüksek ergime sıcaklığına ve dayanıma sahiptirler.. Süperalaşımlar: Nikel bazlı

Detaylı

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.org ISSN:134-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 26 (2) 11-17 TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR Makale Bakır Esaslı 1 ve 3 Yataklardaki Alaşım Elementlerinin Aşınma ve Mekanik

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Standartlar Örnek TSE Türk Standartları Ensititüsü ASTM American Society for

Detaylı

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin

Detaylı

6.WEEK BİYOMATERYALLER

6.WEEK BİYOMATERYALLER 6.WEEK BİYOMATERYALLER Biyomedikal Uygulamalar İçin Malzemeler Doç. Dr. Ayşe Karakeçili 3. BİYOMATERYAL TÜRLERİ METALİK BİYOMATERYALLER Hard Tissue Replacement Materials Metalik materyaller, biyomateryal

Detaylı

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ

FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 Ötektik bileşim Birbirlerini sınırlı

Detaylı

Çelik Hasır Kaynak Elektrotları

Çelik Hasır Kaynak Elektrotları CUPRAL 5M CUPRAL 12M Çelik Hasır Kaynak Elektrotları Malzeme Adı, EN Malzeme Numarası, EN Malzeme Numarası, DIN Malzeme Numarası,ASTM Cr Zr Co Ni Be Al Sİ Fe Mn Diğerleri Cu Sertlik (HB) Çekme Dayanımı

Detaylı

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları

Detaylı

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER Prof.Dr.Ahmet Aran - İ.T.Ü. Makina Fakültesi METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER METAL MATRİSLİ KOMPOZİTLER KARMA MALZEMELER METAL MATRİSLİ KARMA MALZEMELER MMK ÜRETİM YÖNTEMLERİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Metal,

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

Al-Cu Alaşımlarında Porozite ve Mikroyapının Yaşlandırma Üzerine Etkisi

Al-Cu Alaşımlarında Porozite ve Mikroyapının Yaşlandırma Üzerine Etkisi Al-Cu Alaşımlarında Porozite ve Mikroyapının Yaşlandırma Üzerine Etkisi 1 Muhammet ULUDAĞ, 1 Muhammed Raşit ERYILMAZ, 1 Serdar ÇELEBİ ve * 2 Derya DIŞPINAR 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 6 Nikel, Titanyum ve Kobalt alaşımları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-20123Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 6 Nikel, Titanyum ve Kobalt alaşımları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-20123Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 6 Nikel, Titanyum ve Kobalt alaşımları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-20123Güz Yarıyılı Nikel ve Alaşımları: Ticari Saf Nikel Nikel-Bakır Alaşımları (Monel) Nikel-Krom Alaşımları

Detaylı

Al ve Alaşımları. Alüminyum

Al ve Alaşımları. Alüminyum Al ve Alaşımları Alüminyum Alüminyum tabiatta en çok bulunan elementlerden biridir ve mühendislik yapılarında çelikten sonra en çok kullanılan metaldir. Alüminyumun yoğunluğu (2,7 g/cm3),çeliğin yoğunluğunun

Detaylı

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir"

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir Akımsız Nikel Eğitimi Akımsız Nikel Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir" Akımsız Nikel Anahtar Özellikler Brenner &

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Malzeme Seçiminin Temelleri... 1 1.1 Giriş... 2 1.2 Malzeme seçiminin önemi... 2 1.3 Malzemelerin sınıflandırılması... 3 1.4 Malzeme seçimi adımları... 5 1.5 Malzeme seçiminde dikkate

Detaylı

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince

Detaylı

BÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ

BÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ BÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Tek pasoda yapılmış

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER İntermetalikler içerisinde silisyum içeriğine sahip olan ileri teknoloji malzemeleri Silisitler olarak adlandırılmaktadır. Silisitler, yüksek sıcaklıklarda yüksek

Detaylı

BÖLÜM 5 ÖZEL ÇELİKLER

BÖLÜM 5 ÖZEL ÇELİKLER BÖLÜM 5 ÖZEL ÇELİKLER Özel Çelikler Çeliklere nikel, mangan, silisyum, tungsten, krom gibi maddeler eklenerek alaşımın özellikleri değiştirilir. Özel Çelikler 2 Özel Çelikler 1. Nikelli çelikler 2. Nikel

Detaylı

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler. MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Detaylı

6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER

6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER 6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI

Detaylı

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞMESİ (YAŞLANMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞMESİ (YAŞLANMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Alüminyum alaşımlarında çökelme sertleşmesinin (yaşlanma) mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve sertleşme mekanizmasının öğrenilmesi. 2. TEORİK BİLGİ Çökelme sertleşmesi terimi,

Detaylı

Paslanmaz Çelik Sac 310

Paslanmaz Çelik Sac 310 Paslanmaz Çelik Sac 310 310 kalite paslanmaz çelik stoklarımızda 0,60mm'den 25mm'ye kadar mevcut bulunmaktadır. Bu kalite tipik ateşte 1250 C'ye kadar oksidasyona dayanıklıdır. 800 C'ye kadar sürtünme

Detaylı

DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI

DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI DEMİR DIŞI DÜŞÜK SICAKLIK METAL ve ALAŞIMLARI DOÇ. DR. MUZAFFER ZEREN 2008 1 . Sarı prinç diye de anılan a+b princinin mikroyapısı. b(beta) fazı ~ 45 wt% Zn, a(alpha) fazı ~ 30 wt% Zn içerir. 2 ALAŞIM

Detaylı

İNTERMETALİKLERE GİRİŞ

İNTERMETALİKLERE GİRİŞ İNTERMETALİKLERE GİRİŞ Çözünen elementin miktarı katı çözünürlük sınırından daha fazla olduğunda, ikinci katı da birinci katı çözeltiden ayrı olarak ortaya çıkar. Oluşan ikinci faz, bir ara fazdır. İki

Detaylı

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING AA5049 ALÜMİNYUM ALAŞIMI LEVHALARIN İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE ÜRETİMİ Koray TURBALIOĞLU Teknik Alüminyum San. A.Ş., İstanbul koray.turbalioglu@teknikaluminyum.com.tr ÖZET AA5049 alaşımı

Detaylı

İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI

İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI

Detaylı

TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD ICS 01.040.77; 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10020 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN 10020 Nisan 2003 ICS 01.040.77; 77.080.20 ÇELİK TİPLERİNİN TARİFİ VE SINIFLANDIRILMASI Definition and classification

Detaylı

ALÜMİNYUM ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... DIN 53151 ... Si Fe Cu Mn Mg Zn Ti Cr 0,45 0,02 0,03 0,50

ALÜMİNYUM ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... DIN 53151 ... Si Fe Cu Mn Mg Zn Ti Cr 0,45 0,02 0,03 0,50 ALÜMİNYUM Alüminyum hafifliği ve doğa şartlarına uygunluğu ile hiçbir bakım gerektirmeksizin uzun yıllar dayanabilme özelliği ile çağımızın en önemli metalidir. Sistemimizde kullandığımız alüminyumun teknik

Detaylı

IX NİKEL VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI

IX NİKEL VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI IX NİKEL VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI Nikel ve yüksek nikelli alaşımların kaynağı daha önce irdelenmiş bulunduğundan(*) bunları burada tekrarlamayıp sadece verilmiş bulunan bilgileri tamamlayıcı ekler yapmakla

Detaylı

METALLER. şeklinde sıralanır. Demir esaslı alaşımlarda karşılaşılan en önemli problem korozyon eğilimlerinin yüksek olmasıdır.

METALLER. şeklinde sıralanır. Demir esaslı alaşımlarda karşılaşılan en önemli problem korozyon eğilimlerinin yüksek olmasıdır. METALLER Malzeme seçimiyle ilgili kararlar hem tasarım hem de imalat faaliyetleri açısından son derece önemlidir. Malzemeler temel olarak metaller, seramikler ve polimerler ile bunların fiziksel birleşiminden

Detaylı

ÇELİKLERİN KOROZYONU. 14.04.2009 Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

ÇELİKLERİN KOROZYONU. 14.04.2009 Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER ÇELİKLERİN KOROZYONU Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı KARBON ORANLARINA GÖRE ÇELİKLER Ötektoidaltı çelik %0,006 C - %0,8 C Ötektoid (Perlitik) çelik (%0,8 C li) Ötektoidüstü çelik %0,8 C - %2,06

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Bakır

Dünyada ve Türkiye de Bakır Dünyada ve Türkiye de Bakır Selçuk Harput ODTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 50. Yıl Sempozyumu 29.06.2016 4.5 4 Ag Cu ELEMENTLERİN ISIL İLETKENLİKLERİ (W/cm⁰K) Isıl İletkenlik Sıralamasında

Detaylı

DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI

DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME BİLİMİ Demir, Çelik ve Dökme Demir Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI Saf demire teknolojik özellik kazandıran

Detaylı

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ MAK-LAB15 1. Giriş ve Deneyin Amacı Bilindiği gibi malzeme seçiminde mekanik özellikler esas alınır. Malzemelerin mekanik özellikleri de iç yapılarına bağlıdır. Malzemelerin

Detaylı

ENCON LABORATUVARI MADEN VE AKD ANALİZLER VE FİYAT LİSTESİ (2019) ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK LTD.ŞTİ.

ENCON LABORATUVARI MADEN VE AKD ANALİZLER VE FİYAT LİSTESİ (2019) ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK LTD.ŞTİ. ENCON LABORATUVARI MADEN VE ENCON ÇEVRE DANIŞMANLIK LTD.ŞTİ. AKD ANALİZLER VE FİYAT LİSTESİ (2019) JEOKİMYA NUMUNE HAZIRLAMA Kod Parametre Ücret ENC-01 Kırma 20 ENC-02 Öğütme 30 ENC-03 Kurutma 25 ENC-04

Detaylı

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri

MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri MMT310 Malzemelerin Mekanik Davranışı Mukavemet ve deformasyon özelliklerinin belirlenmesi - Sürünme, eğme ve burma deneyleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Mukavemet ve deformasyon

Detaylı

Paslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi

Paslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı

Detaylı