Erişkin Bireylerde Kalp ve Solunum Durması

Transkript

1 Erişkin Bireylerde Kalp ve Solunum Durması Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Kardiyak Arrest Nedir? Kalp, dolaşım sistemi içerisinde bir pompa görevi üstlenmekte ve kanı tüm vücuda pompalamaktadır. Kalbin kanı pompalayamayacak hale gelmesi durumuna Kardiyak Arrest denir. Kardiyak arresti takiben 1-3 dakika sonunda solunum merkezi de perfüze olamayacağı için solunum da durur. 1

2 Solunum Arresti Nedir? Solunum sisteminin temel görevi, kalbin pompaladığı kanın oksijenlenmesidir. Akciğerlerin bu görevi göremeyecek hale gelmesi durumuna Solunum Arresti denir. Solunum arrestini takiben 3-8 dakika sonrasında kardiyak arrest de gerçekleşecektir. Altın Dakikalar! Geri dönüşsüz hasarların oluşumunu önlemek ve en kısa sürede hastaya müdahale etmek için gerekli zaman dilimine Altın Dakikalar denir. Yalnızca 3-4 dakika! Belki daha da az! TYD 4 dakikanın altında, İYD 8 dakikanın altında başlatılmış olmalıdır. Her geçen dakikada yaşama oranı % 7-10 azalmaktadır. 2

3 TYD İYD? Temel yaşam desteği, ilaç ve ekipman desteği olmaksızın eğitimini almış tüm bireyler tarafından uygulanabilecek kurtarma girişimleridir. İleri yaşam desteği, eğitimli ve profesyonel sağlık ekibi tarafından uygulanabilen; ilaç ve ekipman destekli kurtarma girişimleridir. Kuralları Kim Belirler? ILCOR (International Liaison Committee on Resusciation) : Resusitasyon dernekleri arasında uzlaşı sağlayan bu kuruluş, kuralları standardize etmeye çalışmaktadır. Birçok dernek bu kuruluşa üyedir. (AHA, ERC, HSCF vb.) Bu kuruluşlara bağlı uzmanlar her 5 yılda bir toplanır. Önceden yayınlanan kılavuzdaki değişimler revize edilir. Bu revizyon en son 2010 yılında 30 ülkeden 313 uzman ile gerçekleştirilmiştir. 3

4 TYD TYD de kurtarıcı hastanın kalp ve akciğerlerinin görevini üstlenir. Bu süreçte pompalanamayan ve oksijenlenemeyen kanın, kalıcı hasarları önleme amaçlı görevlerini yerine getirmesi sağlanmaya çalışılır. Arrestlerin nedeni % 82.4 oranında kardiyak etkenlere bağlıdır. Olay Gelişim Zinciri Dolaşımın durması saniye sonra beyin dolaşımının bozulmasına bağlı bilinç kaybı saniye sonra pupil dilatasyonu 1-3 dakika sonunda dolaşımın bozulmasına bağlı solunum merkezinin perfüze olamaması ve solunumun durması! Hipotermi haricinde, kalp durduktan 6 dakika sonra, kalıcı beyin hasarı oluşmaya başlar! 4

5 Yaşam Zinciri Erken tanıma ve yardım çağrısı Erken CPR Erken defibrilasyon Erken postresüsitasyon bakım 5

6 2015 AHA Güncellemesinde Temel Konular (Eskiden, Şimdi?) ABC yerini CAB ye bırakmıştır. (C: Dolaşım, A:Havayolu, B:Solunum) Sorunların nedeni azalan kalp debisidir. Solunum başlangıçta daha önemsizdir. Ayrıca iç çekme tarzındaki solunum hareketleri ve bası nedeniyle akciğerlerin iniş ve kalkışı, fizyolojik yeterliliği sağlamaya bir süre yetmektedir. Tek kurtarıcı için masaj ve solunum oranı 30:2 olarak belirlenmiştir. (Dakikada en az bası yapılmalıdır.) Kalp masajında bası derinliği en az 5 cm, en fazla 6 cm olarak belirtilmiştir. Aşırı ventilasyondan kaçınılmalıdır. (Ortalama 6 saniyede 1 ventilasyon önerilir. Her ventilasyon için 6-7 ml/kg tidal hacim yeterlidir.) Olabildiğince masaja ara verilmemeye çalışılmalıdır! Her bası sonrası, göğüs kafesinin geriye dönüşüne izin verilmelidir. Eğer opioid şüpheli bir acil durum mevcutsa, Naloksan olaya dahil edilmelidir. İYD D: Defibrilation VF/VT şoklanabilir ritmlerdir. Asistoli ya da nabızsız elektriksel aktivitede masaja devam edilir. C: Circulation Dolaşım sağlanmasında bası derinliği, sayısı gibi faktörlerde TYD ile fark yoktur. Ekstra olarak ritm değerlendirilmesi ve buna uygun tedavi planlanması söz konusudur. A: Airway Altın standart endotrakeal entübasyondur. Entübasyon için vakit kaybı 30 saniyeyi aşmamalıdır. Eğer mümkün değilse ek yöntemler değerlendirilmelidir. (Airway-ambu-maske, LMA, fastrach LMA, buji vb.) B: Breath %100 oksijen eşliğinde solunum desteği sürdürülmelidir. 6-7 ml/kg tidal hacimde ve 6 saniyede 1 solunum şeklinde devam etmelidir. 6

7 Prekordial Thump Tanık olunmuş, monitorize kardiyak arrestte! cm yükseklikten sternum ortasına, Arrest gelişmesini takiben 30 saniye içinde uygulanmalı! OED Otomatik defibrilatörler! eksternal Özellikle erken defibrilasyonun sağlanabilmesinde, halkın da kullanımı için tasarlanmıştır. Ritmi otomatik algılar ve şok verir. Sağkalımı arttırır. 7

8 CPR da Kapnografi Kapnografi kullanımı endotrakeal entübasyonun doğruluğunda standarttır. Ayrıca resusitasyon etkinliği için de kriterdir. ETCO 2 < 10 ise kalp masajı etkin değildir! Entübe hastada dirençli olarak end tidal karbondioksitin 10 un altında seyretmesi, geri dönüşün olanaksız olduğunu gösterir. Farmakoloji Adrenalin? Atropin? Asistolide önerilmiyor. Yalnızca bradikardik ritm varlığında! Molar sodyum bikarbonat? Rutin kullanımı önerilmiyor. Metabolik asidoz, hiperkalemi ve yüksek doz trisiklik antidepresan aşırı alımında! Uzamış resüsitasyonda. Diğer? 8

9 Kardiyak İlaçlar Kalp debisini ve periferik damar direncini etkileyen ilaçlar Epinefrin, vazopressin, dopamin, dobutamin, digoksin, nitrogliserin, sodyum nitroprussid, norepinefrin, isoproterenol. Hız ve ritm kontrolü yapan ilaçlar Atropin, amiodaron, lidokain, adenozin, kalsiyum kanal blokerleri, magnezyum, beta blokerler, propafenon. Tamponlu ajanlar. (Vazoaktif ajanlar konusunda tüm ilaçlar detaylı incelenecektir.) Terapotik Hipotermi saat boyunca C ye kadar soğutma önerilmektedir. Beyin fonksiyonlarına olumlu etki, Fonksiyonların kaybının önlenmesi. 9

10 Sonuç Resüsitasyonda amaç? Anestezi teknikerlerinin rolleri? Hastaya ve ekibe nasıl faydalı olunabilir? Hangi donanımlara sahip olunmalı? İntraoperatif kardiyak arrest? (Muhtemel nedenler, tanı, müdahale nasıl şekillenmeli?) Tartışma & Soru-Cevap & Değerlendirme 10