Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü

Transkript

1 Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü Giriş 1 Anonim şirketlerin zorunlu organlarından biri olan Genel Kurul, pay sahipleri veya temsilcilerinin kanunda belirlenen usuller çerçevesinde belirli bir gündemi görüşmek ve karara bağlamak üzere toplandığı bir organdır. Genel Kurulda alınan kararlar, tüm pay sahiplerini, şirket organlarını ve şirketi bağlar. Bu anlamda şirketin karar organı olarak da nitelendirilebilecek olan genel kurulca alınan kararların, kanun ve esas sözleşme hüküm ve şartları gözetilerek alınması gerekmektedir. Aksi halde, kanun veya şirket esas sözleşmesinde belirlenen usullere, emredici hükümlere veya dürüstlük kurallarına aykırılık gibi sebeplerle bu kararların hükümsüzlüğü söz konusu olabilecektir. Hükümsüzlük Halleri Yukarıda kısaca bahsi geçtiği üzere genel kurul kararlarının kanunda ve esas sözleşmede belirlenen usul ve şartlara uyularak alınması önemlidir. Aksi hallerde bu kararların (i) yokluk, (ii) butlan ve (iii) iptal yaptırımları ile hükümsüzlüğü ve geçersizliği söz konusu olacaktır. Yokluk Yokluk genel bir ifadeyle bir hukuki işlemin kurucu unsurlarında bir eksiklik olması neticesinde varlık kazanamaması veya yok kabul edilmesi olarak tanımlanabilir. Genel kurul kararlarına ilişkin yokluk hükümleri Türk Ticaret Kanunu nda ( TTK ) düzenlenmemiştir. Bu sebeple bu hususta genel hükümler uygulanacaktır.

2 Genel kurul kararları bakımından yokluk yaptırımı, kararın meydana gelişine kadar kanunda ve esas sözleşmede öngörülen usuli hükümlerin ihlali halinde söz konusu olmaktadır. Genel kurul kararlarının yokluğuna sebep verecek durumlara; usulüne uygun şekilde çağrı yapılmaksızın toplanan genel kurulda alınan kararlar, TTK da veya esas sözleşmede öngörülen toplantı ve karar yeter sayısına ulaşılmadan alınan kararlar, bakanlık temsilcisinin katılımının zorunlu olduğu genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisinin katılımı sağlanmadan alınan kararlar örnek olarak verilebilir. Yukarıda örnekleri verilen genel kurul kararlarına karşı yokluğun tespiti davası açılabilmektedir. Bu dava, herhangi bir zamanaşımı ve hak düşürücü süreye tabi olmayıp, pay sahipleri dışında da herkes tarafından açılabilir. Yargıtay ın yerleşik içtihatlarında, hakimlerin genel kurul kararının yoklukla sakat olduğunu re sen dikkate alması gerektiği belirtilmiştir. Yok hükmünde olan genel kurul kararlarının icrası mümkün olmayıp, ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmeleri de mümkün değildir. Ancak bir şekilde tescil ve ilan edilmiş olsa dahi, bu durum genel kurul kararının geçerlilik kazandığı anlamına gelmeyecektir. ) 2 Butlan Butlan, genel düzenlemeler kapsamında bir hukuki işlemin, ilgili mevzuatta öngörülen geçerlilik şartlarını içermemesi nedeniyle baştan itibaren hukuk düzeninde hüküm ve sonuç doğurmaması olarak ifade edilebilir. Yokluk halinde hukuki işlem hiç doğmamış kabul edilirken; butlanda ise geçerlilik şartlarını içermediği için hukuki işlemin en baştan itibaren hüküm ve sonuç doğurmadığı kabul edilmektedir. Genel kurul kararlarının butlan ile batıl olmasına ilişkin haller TTK da açıkça düzenlenmiştir. Bu kapsamda; Pay sahiplerinin genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilmez nitelikteki haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran kararlar; Pay sahiplerinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını kanunen izin verilen ölçü dışında sınırlandıran kararlar; ve Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan kararlar butlan sebebi olarak sayılmıştır. Bu haller, örnek niteliğinde belirlenmiş olup, butlana ilişkin haller bu durumlarla sınırlı değildir.

3 Pay sahiplerinin genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilemez nitelikteki haklarını etkileyen ve batıl olacak durumlara, çağrı ve gündeme ilişkin olarak kanuna ve esas sözleşmede öngörülen hükümlere aykırı usullerin belirlenmesi, pay sahiplerinin toplantıya çağrılmayacağı ya da çağrıya ilişkin kanunda belirlenen usule riayet edilmeyeceği gibi genel kurula katılma hakkını sınırlayan kararlar örnek verilebilir. Pay sahiplerinin bilgi alma, inceleme ve denetleme hakları TTK da düzenlenmiştir. Bu düzenlemelerle belirlenen ölçüler dışında bir sınırlama yapılması halinde de genel kurul kararı batıl kabul edilecektir. 3 Anonim şirketin temel yapısını bozan kararlar da butlana tabi olacaktır. Şirketin temel yapısı ile TTK da anonim şirketin niteliklerine ilişkin olarak belirlenen hususlar kastedilmektedir. Bu hususlar, anonim şirketin sermayesinin belirli ve paylara bölünmüş olması, pay sahiplerinin sadece taahhüt ettikleri sermaye tutarı ile sorumlu olmaları ve ekonomik amaç ve konular için kurulabilmeleridir. Bu sebeple, belirtilen bu niteliklere aykırı olarak alınacak kararlar da butlan yaptırımı ile karşı karşıya kalacaktır. Sermayenin korunmasına ilişkin TTK da düzenlenen hükümlere aykırı genel kurul kararları da butlan yaptırımına tabi olacaktır. Bu hususa örnek olarak, anonim şirketlere ilişkin asgari sermaye miktarına ilişkin hükümlere aykırı genel kurul kararı ve pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağına aykırı genel kurul kararı verilebilir. Bu kapsamdaki bir genel kurul kararına karşı pay sahipleri herhangi bir süreye tabi olmaksızın butlanın tespiti davası açabilir. Ancak, genel kurul kararının batıl olduğuna karar verilmesi halinde, bu karar baştan itibaren geçersiz olacağı için, sürenin dürüstlük kuralları çerçevesinde belirlenmesi önemlidir. Yokluğun ve Butlanın Tespiti Davaları Yokluğun ve butlanın tespiti davaları, şirkete karşı açılacaktır. Bu davalar, yukarıda da belirtildiği üzere bir süreye tabi değildir. Yokluğun ve butlanın tespiti davaları pay sahipleri, yönetim kurulu ve yönetim kurulu üyeleri dışında hukuken menfaati olan herkesçe açılabilir. Dava, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde açılacaktır. İptal Bir diğer hükümsüzlük hali ise genel kurul kararlarının iptalidir. İptal, genel kurulca alınan kararların tamamının ya da bir kısmının, pay sahipleri, yönetim kurulu ve yönetim kurulu üyelerinin talebi üzerine mahkemece geçersiz kabul edilmesidir. Yokluk ve butlan hükümlerinin aksine, genel kurul kararları, mahkemece iptale ilişkin hüküm ihdas edilinceye kadar geçerli olacaktır.

4 İptal Sebepleri TTK kapsamında kanuna, şirket esas sözleşmesine ve dürüstlük kuralına aykırı genel kurur kararlarına karşı iptal talebinde bulunulabilir. İlgili genel kurul kararının kanuna aykırılığına ilişkin değerlendirme sadece TTK hükümleri ile sınırlı olacak şekilde değil, geniş anlamda ilgili kanunları ve daha doğru bir ifade ile yazılı hukuk kurallarını kapsayacak şekilde anlaşılmalıdır. Kanuna aykırı olması sebebi ile iptal talebine konu olabilecek kararlara gündeme bağlılık ilkesinin ihlal edildiği veya genel kurul için çağrının birkaç pay sahibine yapılmaması örnek olarak verilebilir. Ayrıca esas sözleşmede düzenlenmiş bulunan bir hükme aykırı olacak şekilde genel kurulda karar alınması hali de iptal davası açılması açısından bir sebep teşkil etmektedir. Kanun hükmünde yer alan bir düzenlemeye esas sözleşmede yer verilmesi halinde, bu hüküm kanun hükmü olarak kabul edilecek ve bu hükme aykırı genel kurul kararlarının iptali kanuna aykırılık sebebine dayanacaktır. Dürüstlük kuralına aykırı alınan kararların iptali, özellikle çoğunluk pay sahiplerinin azınlık pay sahiplerini haksız bir şekilde ezmesine karşı bir tedbir olarak düzenlenmiştir. 4 İptal Davasında Davacılar I. Pay Sahipleri İptal davası açma hakkı bireysel ortaklık hakkı niteliğinde bir hak olup, pay sahipleri bu hakkın kullanıcıları konumundadırlar. Ancak kanun iptal davası açabilecekler açısından belirli bir ayrıma gitmiştir. Genel kurula katılmış bulunan pay sahipleri, toplantı esnasında olumlu oy kullanmış iseler iptal davası açamayacaklardır. Toplantıda olumsuz oy kullanan pay sahipleri, iptal davası açma hakkına sahiptir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki olumsuz oy veren pay sahiplerinin iptal davası açabilmeleri için muhalefet şerhini genel kurul tutanağına geçirtmiş olmaları gerekmektedir. Ayrıca aşağıda belirtilen hallerin genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri, toplantıya katılıp katılmamalarına veya olumsuz oy kullanıp kullanmamalarına bağlı olmaksızın iptal davası açabileceklerdir. Bu haller: Genel kurul toplantısına çağrının usulüne uygun yapılmadığı; Genel kurul toplantı gündeminin gereği gibi ilan edilmediği; Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerin genel kurul toplantısına katılarak oy kullandıkları; ve

5 Genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmemesidir. II. Yönetim Kurulu Anonim şirketlerin genel kurul dışındaki zorunlu diğer organı yönetim kurulu, genel kurul kararlarının iptali için kurul olarak, dava açabilir. Bu durumda yönetim kurulunun iptal davası açılmasına ilişkin olarak yönetim kurulu kararı alması gerekmektedir. III. Yönetim Kurulu Üyeleri Genel kurul kararlarının icra edilmesi herhangi bir yönetim kurulu üyesinin kişisel sorumluluğuna sebep olacak ise, her bir yönetim kurulu üyesi, üye sıfatıyla iptal davası açabilecektir. İptal Davasında Davalı Genel kurul karanının iptaline ilişkin dava, genel kurul ya da yönetim kurulu gibi şirket organlarına karşı değil, bizzat şirket tüzel kişiliğine karşı açılmaktadır. Şirketin davalı olarak taraf olduğu bu davada şirketi mahkemede yönetim kurulu temsil edecektir. 5 Yönetim kurulu üyelerince iptal davası açılması halinde; iptal davası açmamış olan diğer üyelerin temsil yetkisini haiz olması durumunda dava, temsil yetkisini haiz üyelerce takip edilecektir. Ancak davanın bizzat yönetim kurulu tarafından açılması veya diğer üyelerin temsil yetkisine haiz olmaması halinde, şirketi davada temsil etmek için öncelikle kayyım atanması gerekmektedir. İptal Davasında Süre Genel kurul kararlarına karşı iptal davası açılması için TTK da öngörülen süre, genel kurul karar tarihinden itibaren 3 aydır. Bu süre niteliği itibariyle hak düşürücü niteliktedir. Bu sebeple, genel kurul kararına karşı açılacak iptal davalarında süreye dikkat edilmesi, hak kayıplarına sebebiyet vermemek açısından son derece önemlidir. İptal davası açma süresi, kararın alındığı tarihi izleyen üçüncü aydaki aynı tarihe denk gelen günün mesai saati bitiminde sona erecektir. Örnek vermek gerekirse tarihli genel kurul kararı için iptal davası açma süresi tarihinde sona ermiş olacaktır. Yetkili Mahkeme Anonim şirket genel kurul kararlarına karşı iptal davaları şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde açılacaktır. İlgili mevzuat gereği,

6 tüzel kişilerin tarafı olduğu uyuşmazlıklara ilişkin yetki kesin olduğundan, iptal davalarında mahkeme yetkiye ilişkin değerlendirmeyi re sen yapacaktır. İlaveten, Yargıtay çeşitli içtihatlarında, yargılamanın başlamasından sonra şirket merkezinin değişmesi halinde, iptal davasının, davanın açıldığı mahkemede görülmeye devam etmesi gerektiği yönünde karar vermiştir. Yargılama Süreci Genel kurul kararına karşı iptal davası açılması durumunda yönetim kurulu, iptal davasına ilişkin olarak pay sahiplerini bilgilendirme yükümlülüğü altındadır. Ayrıca yönetim kurulu TTK hükümleri gereği şirketin internet sitesinin mevcut olması halinde ilgili davaya ilişkin bilgileri internet sitesinde de ilan edecektir. Mahkeme davanın açılmasından sonra, iptal davasının görülmesine geçmeden önce 3 aylık hak düşürücü sürenin dolmasını bekler. 3 aylık süre içerisinde birden fazla dava açılması halinde davalar birleştirilerek tek dava halinde görülecektir. Bu sayede, ilgili genel kurul kararının iptaline ilişkin olarak birden fazla yargılama yapılmasının ve farklı kararların çıkmasının önüne geçilmektedir. İptal Kararının Hüküm ve Sonuçları 6 Genel kurul kararının iptali talebiyle açılmış davada, iptal talebinin mahkemece kabulü ve kararın kesinleşmesi ile iptal kararı bütün pay sahipleri bakımından hüküm ifade edecektir. İptal talebinin kabulü halinde, genel kurul kararı geçmişe etkili olacak şekilde, yani kararın alındığı tarihten itibaren geçerli olacak şekilde ortadan kalkacaktır. Kötü Niyet Tazminatı Kanun, genel kurul kararlarının iptaline ilişkin davanın kötü niyetle açılması halinde şirketin bu sebeple uğrayacağı zararlara karşı davacıların müteselsilen sorumlu olacağını düzenleme altına almıştır. Burada davacının kötü niyetli bir şekilde dava açtığı, bu sebeple zararın ortaya çıktığı ve ilgili illiyet bağını kanıtlama yükümlülüğü şirket üzerindedir.

7 Konuyla ilgili daha fazla bilgi için lütfen irtibata geçiniz: YASİN ÇAKIR Ortak SEYFETTİN HASÖZ Avukat GURULKAN ÇAKIR AVUKATLIK ORTAKLIĞI Yapı Kredi Plaza C Blok Kat:17 No:40 Levent İstanbul - TÜRKİYE T F M info@gurulkan.com W Gurulkan Çakır Avukatlık Ortaklığı ( Gurulkan & Çakır ) İstanbul Barosu na 105 sicil numarası ve Türkiye Barolar Birliği ne 206 sicil numarası ile kayıtlı bir avukatlık ortaklığıdır. İşbu yayın sadece genel bilgiler içermekte olup, herhangi bir karar alma sürecinde dayanak olarak kabul edilmemelidir. İşbu yayın ile herhangi bir hukuki veya başka türden tavsiye verilmesi amacı güdülmemektedir. Gurulkan & Çakır ve ortakları, işbu yayında yer alan bilgilere dayanılmasından ötürü ortaya çıkabilecek hiçbir kayıp ve zarardan sorumlu tutulamaz. Burada yer alan bilgilere dayalı olarak harekete geçmeden önce, okuyucuların söz konusu bilgilerin doğruluğunu ve uygunluğunu kendi hukuki ve finansal durumları, amaçları ve ihtiyaçları bakımından değerlendirmeleri tavsiye olunur. Bilhassa, okuyucular herhangi bir karar almadan önce bağımsız ve profesyonel bir destek almalıdırlar. İşbu yayın, Gurulkan & Çakır ın önceden alınmış yazılı onayı olmaksızın hiçbir şekilde ve yöntemle, kısmen ya da tamamen çoğaltılamaz Gurulkan Çakır Avukatlık Ortaklığı Tüm hakları saklıdır