BQ100 Gsm Röle Kontrol ve Uyarı Cihazı Kullanım Kılavuzu

Transkript

1 BQ100 Gsm Röle Kontrol ve Uyarı Cihazı Döküman Ver: 1.9.0

2 İçindekiler 1. BQ100 Hakkında 5 2. Cihaz Özellikleri 6 3. Cihaz Görünümü Besleme Girişi Seri Port RS Girişler Röle Çıkışları Dijital Giriş Gsm Led Status Led Lcd Ekran Anten Girişi Sim Kart Yuvası Menü Tuşları Ok Tuşu Back (Geri) Tuşu Yukarı Tuşu Aşağı Tuşu 9 4. Cihaz Boyutları Cihaz Ekranı Ekran Bildirimleri Girişlerin Açık ve Kapalı Durumları Rölelerin Açık ve Kapalı Durumları Bağlantı Şemaları Dijital Giriş Bağlantı Şeması Röle Bağlantı Şeması Harici Röle Bağlantı Şeması Cihaz Menüsü Alarm Giriş 1, 2, 3, Kapanma veya Açılma Durumları Durum Tekrar Süre Sn Röle Röle İşlem Pulse Süre Sn Sms Uyarı Sms Mesaj Sms Bekleme Sn Alarm Uyarı Arama Bekleme Sn Uyarı Mesaj Konu Bekleme Süre Sn Buzzer 18 Page 2 / 38

3 7.2. Gsm Alarm Durum Röle Röle İşlem Pulse Süre Sn Tekrar Süre Sn Buzzer Ayarlar Cihaz Adı Menü Şifre Sor Şifre Ekran Aydınlatma Fabrika Ayarları Cihaz Versiyonu Seri No Sms Sayaç Sms Sayaç Sil Sms Limit Sms Ayar Cevap Apn Apn Username Apn Password Cihaz Reset Modem Reset Telefon Listesi Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Telefon No Alarm Log Log Görüntüle Logları Sil Röle Kontrol Röle 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, Pulse Süre Sn Son Durum Kaydı Ayarları Mail Adres Mail Adres Mail Adres User Name Password 24 Page 3 / 38

4 Sender Name Sender SMTP Server Name SMTP Server Port Authentication Sms ile Cihaz Kontrolü Sms ile Cihaz Ayarlarının Yapılması Cihaz Menü ID Listesi Cihaz Parametre Listesi Örnekler Giriş ve Röle Durumlarını Öğrenme Röleleri Set Etme Alarm Oluşturma Diğer Komutlar Alarm Durumunda Sms ile Bildirim Cihaz Konum Öğrenme RS485 ile Cihaz İletişimi Arama İle Cihaz Kontrolü Arama ile Giriş Durumları Öğrenme Arama ile Röle Durumlarının Öğrenilmesi Arama ile Röle Ayarlama Arama ile Ortam Sesinin Dinlenmesi Arama ile Alarm Durumu Bildirimi Mobil Uygulama ile Cihaz Kontrolü Uygulama Ayarları Cihaz Ayarları 38 Page 4 / 38

5 1. BQ100 Hakkında BQ100 cihazı gsm hattı üzerinden sms göndererek veya cihazı arayarak sesli yanıt sistemi ile cihaz üzerinde bulunan röle çıkışlarını kontrol etmenizi, rölelerin ve girişlerin durumlarını (açık veya kapalı) öğrenmenizi sağlar. Cihaz üzerinden 8 adet röle çıkışı ve 4 adet dijital giriş bulunur. Girişlerin durumlarındaki değişimlere göre cihaz üzerinde belirlediğiniz herhangi bir rölede işlem yaptırabilir, aynı zamanda sms ve göndermesini veya arama yaparak sesli olarak bilgi vermesini sağlayabilirsiniz. Cihaz 3 adet adresine mail gönderebilir. 10 adet telefon numarasına sms gönderebilir veya arama yapabilir. Cihazın yaptığı aramalar sesli aramalardır. Kullanıcı telefonu açtığında alarm oluşan giriş noktasıyla ilgili ses kaydını dinler. Cihazın kullanıcıya bilgi vermek için gönderdiği sms metni kullanıcı tarafından belirlenebilir. Ses kaydı standart olup kullanıcı satın alma işleminden önce talepte bulunursa değiştirilebilir. Ses kaydının değiştirilmesi durumunda kullanıcıdan ücret talep edilir. BQ100 cihazının içerisinde dahili mikrofon bulunur. Bu sayede çalıştığında ortama ses veren motor, makine vb. cihazlarınızın seslerini dinleyerek çalışıp çalışmadığını öğrenebilirsiniz. Cihazı aradığınızda ana menüde iken # tuşuna basarak ortam sesini 10sn. boyunca dinleyebilirsiniz. Cihaz internet, telefon yada ekstra bir gsm modeme ihtiyaç duymaz. Cihazın içerisine takacağınız sim kartın numarasını arayarak yada sms göndererek işlemler kolayca yapılabilir. Cihazın tüm ayarları üzerinde bulunan ekran yardımı ile veya cihaza sms gönderilerek yapılabilir. Cihaz ayarlarını sms ile kolaylıkla yapabilmeniz için Android ve iphone ile uyumlu BQTEK SMS Asistan uygulaması bulunur. BQTEK SMS asistan uygulamasıyla ilgili ayrıntıları ilerleyen sayfalarda bulabilirsiniz. Page 5 / 38

6 2. Cihaz Özellikleri Ürün Kodu Ürün Adı BQ100 GSM Röle Kontrol ve Uyarı Cihazı Güç 12V DC 1.5A Röle Çıkışı Dijital Giriş 8 Adet Röle Çıkışı (Panasonic - 277VAC / 3A 30V DC) 4 Adet (Kuru kontaktır. Enerji verilmemelidir.) Analog Giriş - Ekran Menü Tuşları Dahili Mikrofon Dahili Buzzer Arama Bildirim Sms Bildirim Bildirim Anten Bağlantısı Sim Soket Kutu Tipi Klemens Tipi Renk Boyutlar 2x16 Karakter Lcd Ekran Var Var Var 10 Adet Numara (Arama bildirimi sesli olarak yapılır.) 10 Adet Numara 3 Adet Adresi SMA Konnektör Anten (Opsiyonel kablolu kazançlı antenleri desteklemektedir.) İtmeli Soket Ray Tipi Plastik Kutu (Duvar montajı için kulakçıklar bulunur.) Geçmeli Klemens (3.81mm) Siyah 160 x 105 x 60 mm Page 6 / 38

7 3. Cihaz Görünümü Page 7 / 38

8 3.1. Besleme Girişi Cihaz 12V DC 1.5A güç ile çalışır. Cihaz üzerinde 2 adet besleme girişi bulunur. Power jack veya klemens üzerinden cihaza enerji verebilirsiniz. Herhangi bir girişten cihaza enerji verildi ise diğer girişten cihaza enerji vermeye gerek yoktur. (-) ve (+) uçların doğru klemenslere bağlandığından emin olun Seri Port RS485 Seri port RS485 bağlantı girişidir. Cihaz ile bilgisayar arasında bağlantı kurarak seri port üzerinden sms gönderim için kullanılır Girişler Cihaz üzerinde 4 adet dijital girişi bulunur. Bu girişlere kuru kontak çıkış veren sensörler bağlanabilir. Cihazın girişlerine hiçbir şekilde enerji verilmemelidir Röle Çıkışları Cihaz üzerinde 8 adet 5A kapasiteye sahip röle çıkışı bulunur. Röle çıkışlarına enerji tasarruflu lamba, led aydınlatma vb. kapasitif veya endüktif yükler bağlanacak ise, yükler harici röle veya kontaktör üzerinden geçirilmeli cihaza doğrudan bağlanmamalıdır Dijital Giriş Cihaz üzerinde 3 adet dijital girişi bulunur. Bu girişlere kuru kontak çıkış veren sensörler bağlanabilir. Cihazın girişlerine hiçbir şekilde enerji verilmemelidir Gsm Led Gsm sinyalinin gelip gelmediğini gösterir. 1 er saniye aralıkla yanıp sönüyor ise sinyali yoktur. 2 şer saniye aralıkla yanıp sönüyor ise sinyalin olduğunu gösterir Status Led Bu üründe kullanılmamaktadır Lcd Ekran 2x16 karaktere sahip lcd ekrandır. Ekran yardımı ile cihaz durumu hakkında bilgi alabilir ve cihaz ayarlarını yapabilirsiniz Anten Girişi Cihazda SMA konnektörlü anten girişi bulunur. Gerektiğinde kablolu ve yüksek kazançlı anten bağlanarak çekim seviyesinin artırılmasına olanak sağlar. Page 8 / 38

9 3.10. Sim Kart Yuvası Sim kartı bu yuvaya sokarak itin klik sesi duyduğunuzda sim kart yuvasına tam olarak oturmuştur. Sim kartın PIN kodu sorması kaldırılmalı, PIN kodu sorulmadan açılmalıdır. Aksi takdirde cihaz GSM sinyali alamaz Menü Tuşları Cihaz üzerinde 4 yönlü menü tuşu bulunur Ok Tuşu Cihazın menüsüne girmeyi ve aynı zamanda kaydetme işlemini yapar. Menüde gezinirken bu butona basılır ise bir alt menüye geçer. Ayarlanan bir değere girildi ise basarak ayar kaydedilir. Bazı menülerde kayıt işlemi için bu tuşa uzun basmak gerekir Back (Geri) Tuşu Cihazın menüsünde gezinirken bir üst menüye çıkmayı veya iptal etme işlemini yapar. Menüde gezinirken bu butona basılır ise üst menüye geçer. Ayarlanan bir değere girildi ise bu tuşa basarak ayar değiştirilmeden çıkılır. Bazı menülerde tuşa uzun basmak gerekir Yukarı Tuşu Cihazın menüsünde yukarı yönde gezinmeyi veya değer ayarlanmasını sağlar Aşağı Tuşu Cihazın menüsünde aşağı yönde gezinmeyi veya değer ayarlanmasını sağlar. Page 9 / 38

10 4. Cihaz Boyutları Page 10 / 38

11 5. Cihaz Ekranı Cihaz ana ekranının görüntüsü aşağıdaki gibidir. Cihaz ekranı üzerinden girişlerin ve rölelerin durumlarını, çekim seviyesi, alarm oluşup oluşmadığı ve cihazın anlık işlemlerini takip edebilirsiniz Ekran Bildirimleri Alarm Durumu: Cihazda alarm tanımlandı ise alarm oluşan girişin üstünde görünür. İşaret görünmüyor ise alarm oluşmamış veya sonlanmıştır. Giden Arama: İlgili girişte alarm oluştuğunda, cihazın arama yapma özelliği aktif edilmiş ise, arama işlemini yaparken ekranda görünür. Gelen Arama: Cihaza dışarıdan bir arama geldiğinde ekranda görünür. Giden SMS veya İlgili girişte alarm oluştuğunda, cihazın sms veya gönderme özelliği aktif edilmiş ise, sms veya gönderirken ekranda görünür. Gelen SMS: Cihaza dışarıdan bir sms geldiğinde ekranda görünür. Çekim Seviyesi: Cihazda takılı olan sim kartın çekim gücünü gösterir. Cihazın çekim gücünü arttırmak için yüksek kazançlı antenler kullanılabilir. Page 11 / 38

12 5.2. Girişlerin Açık ve Kapalı Durumları Cihaz ekranının sol alt satırında bulunan işaretler giriş durumları hakkında bilgi verir. Soldan sağa başlayacak şekilde her şekil bir girişin durumu temsil eder ve toplamda 4 giriş bulunur. Giriş Açık: Cihazın girişlerine bağlanan sensör, kontak vs. giriş üzerinde kısa devre oluşturmadığını gösterir. Giriş Kapalı: Cihazın girişlerine bağlanan sensör, kontak vs. giriş üzerinde kısa devre oluşturduğunu gösterir Rölelerin Açık ve Kapalı Durumları Cihaz ekranının sağ alt satırında bulunan işaretler röle durumları hakkında bilgi verir. Soldan sağa başlayacak şekilde her şekil bir rölenin durumu temsil eder ve toplamda 12 röle bulunur. Röle Pasif (Kapalı): Cihazın rölelerine bağlayacağınız cihazların çalışması için, rölenin aktif edilmesi (açılması) gerekir. Cihaza gönderilen Röle Aç komutu ile röle aktif konuma geçer ve iletkenlik sağlar. Röle Aktif (Açık): Cihazın rölelerine bağlayacağınız cihazların kapalı olarak kalması için, rölenin pasif edilmesi (kapanması) gerekir. Cihaza gönderilen Röle Kapat komutu ile röle pasif konuma geçer ve iletkenlik sağlamaz. Page 12 / 38

13 6. Bağlantı Şemaları 6.1. Dijital Giriş Bağlantı Şeması Cihaz üzerinde 4 adet dijital giriş girişi bulunur. Bu girişlere şamandıra, hareket sensörü, manometre vb. kuru kontak çıkış veren sensörler bağlanabilir. Cihaz girişlerine hiçbir şekilde enerji verilmemelidir. Yukarıdaki şemada 2 numaralı girişe kuru kontak çıkış veren sensörün bağlantısı şeması gösterilmiştir. Giriş Açık Cihazın girişlerine bağlayacağınız şamandıra, sensör, kontak vs. ürünlerin input üzerinde kısa devre oluşturmuyor ise giriş açık konumdadır. Gİriş Kapalı Cihazın girişlerine bağlayacağınız şamandıra, sensör, kontak vs. ürünlerin input üzerinde kısa devre oluşturduğunu göstermektedir. Page 13 / 38

14 6.2. Röle Bağlantı Şeması Cihaz üzerinde 8 adet 277VAC / 3A 30V DC) kapasiteye sahip röle çıkışı bulunur. Cihazın röle çıkışlarına enerji tasarruflu lamba, led aydınlatma vb. kapasitif veya endüktif yükler bağlanacak ise, yükler harici röle veya kontaktör üzerinden geçirilmeli cihaza doğrudan bağlanmamalıdır. Yukarıdaki şemada 6 numaralı röle çıkışına harici röle kullanılmadan yapılan bağlantısı şeması gösterilmiştir. Röle Aktif (Açık) Cihazın rölelerine bağlayacağınız cihazların çalışması için, rölenin aktif edilmesi (açılması) gerekir. Cihaza gönderilen Röle Aç komutu ile röle aktif konuma geçer ve iletkenlik sağlar. Röle Pasif (Kapalı) Cihazın rölelerine bağlayacağınız cihazların kapalı olarak kalması için, rölenin pasif edilmesi (kapanması) gerekir. Cihaza gönderilen Röle Kapat komutu ile röle pasif konuma geçer ve iletkenlik sağlamaz. Page 14 / 38

15 6.3. Harici Röle Bağlantı Şeması Cihaz üzerinde 8 adet 277VAC / 3A 30V DC) kapasiteye sahip röle çıkışı bulunur. Cihazın röle çıkışlarına enerji tasarruflu lamba, led aydınlatma vb. kapasitif veya endüktif yükler bağlanacak ise, yükler harici röle veya kontaktör üzerinden geçirilmeli cihaza doğrudan bağlanmamalıdır. Yukarıdaki şemada 6 numaralı röle çıkışına harici röle kullanılarak yapılan bağlantısı şeması gösterilmiştir. Page 15 / 38

16 7. Cihaz Menüsü Ana ekranında iken OK tuşuna basılarak menüsüne giriş yapılır. Yukarı ve Aşağı tuşlar ile menüde dolaşılabilir. OK tuşuna basılarak bir alt menüye, Back tuşuna basılarak bir üst menüye geçiş yapılabilir Alarm Giriş 1, 2, 3, 4 Alarm ayarlarının yapıldığı menüdür. Cihaz üzerinde bulunan 4 tane girişten hangisi için alarm oluşturulacak ise o seçilir Kapanma veya Açılma Durumları Her girişin açık veya kapalı durumu olmak üzere iki alarm durumu vardır. Hangi durum için alarm oluşturulacak ise o seçilir Durum İlgili alarmın durumu aktif veya pasif yapar. Evet seçilir ise ilgili alarm aktif olur ve ayarlarda belirtilen işlemleri gerçekleştirir Tekrar Süre Sn Röle İlgili alarmın oluşması için geçmesi gereken süreyi belirtir. 0 ile arasında bir değer girilebilir. İlgili alarm oluştuğunda rölede işlem yaptırılacak ise röle ayarlanır. Hiçbiri Röle 1 Röle 2 Röle 3 Röle 4 Röle 5 Röle 6 Röle 7 Röle Röle İşlem İlgili alarm oluştuğunda rölede işlem yaptırılacak ise rölenin işlevi ayarlanır. Aç: Röle kapalı ise açar yani çıkış verir. Kapat: Röle açık ise kapatır yani çıkış vermez. Pulse: Röle ayarlanan süre kadar çıkış verir. Toggle: Röle kapalı ise açar, açık ise kapatır. Page 16 / 38

17 Pulse Süre Sn. Röleye pulse işlemi yaptırılacak ise rölenin pulse süresi ayarlanır. 1 ile arasında bir değer girilebilir Sms Uyarı İlgili girişte alarm oluşması durumunda bilgi smsi gönderilecek telefon seçilir. Hiçbiri: Hiçbir telefona göndermez. Tel 1: Telefon listesindeki 1. telefona gönderir. Tel 2: Telefon listesindeki 2. telefona gönderir. Tel 3: Telefon listesindeki 3. telefona gönderir. Tel 4: Telefon listesindeki 4. telefona gönderir. Tel 5: Telefon listesindeki 5. telefona gönderir. Tel 6: Telefon listesindeki 6. telefona gönderir. Tel 7: Telefon listesindeki 7. telefona gönderir. Tel 8: Telefon listesindeki 8. telefona gönderir. Tel 9: Telefon listesindeki 9. telefona gönderir. Tel 10: Telefon listesindeki 10. telefona gönderir. Hepsi: Telefon listesindeki bütün telefona gönderir Sms Mesaj Alarm durumunda gönderilecek sms metni ayarlanır. Maksimum 16 karakter girilebilir Sms Bekleme Sn. İlgili alarm oluşup sms gönderdikten sonra, aynı alarmın tekrar oluşması durumunda tekrar sms göndermesi için geçmesi gereken süreyi belirtir. 0 ile arasında bir değer girilebilir Alarm Uyarı İlgili girişte alarm oluşması durumunda bilgi araması yapılacak telefon seçilir. Hiçbiri: Hiçbir telefonu aramaz. Tel 1: Telefon listesindeki 1. telefonu arar. Tel 2: Telefon listesindeki 2. telefonu arar. Tel 3: Telefon listesindeki 3. telefonu arar. Tel 4: Telefon listesindeki 4. telefonu arar. Tel 5: Telefon listesindeki 5. telefonu arar. Tel 6: Telefon listesindeki 6. telefonu arar. Tel 7: Telefon listesindeki 7. telefonu arar. Tel 8: Telefon listesindeki 8. telefonu arar. Tel 9: Telefon listesindeki 9. telefonu arar. Tel 10: Telefon listesindeki 10. telefonu arar. Hepsi: Telefon listesindeki bütün telefonları arar. Page 17 / 38

18 Arama Bekleme Sn. İlgili alarm oluşup arama yaptıktan sonra, aynı alarmın tekrar oluşması durumunda tekrar arama yapması için geçmesi gereken süreyi belirtir. 0 ile arasında bir değer girilebilir Uyarı İlgili girişte alarm oluşması durumunda bilgi i gönderilecek mail adresi seçilir. Hiçbiri: Hiçbir adrese göndermez. 1: listesindeki 1. maile gönderir. 2: listesindeki 2. maile gönderir. 3: listesindeki 3. maile gönderir. Hepsi: listesindeki bütün maillere gönderir Mesaj Alarm durumunda gönderilecek metni ayarlanır. Maksimum 100 girilebilir. Türkçe karakterler (ç, ı, ü, ğ, ö, ş, İ, Ğ, Ü, Ö, Ş, Ç) kullanılmamalıdır Konu Alarm durumunda gönderilecek in konusu yazılır. Maksimum 16 karakter girilebilir Bekleme Süre Sn Buzzer İlgili alarm oluşup mail gönderdikten sonra, aynı alarmın tekrar oluşması durumunda tekrar mail göndermesi için geçmesi gereken süreyi belirtir. 0 ile arasında bir değer girilebilir. İlgili alarmın oluşması durumunda cihazın buzzer ile sesli uyarı verip vermeyeceği ayarlanır. Evet seçeneği seçilir ise alarm oluştuğunda cihaz belirli aralıklarla bip sesi verir. Page 18 / 38

19 7.2. Gsm Alarm GSM hata durumlarında alarm ayarlarının yapıldığı menüdür Durum Röle GSM hatalarında alarm oluşup oluşmayacağını belirler. Evet seçili ise gsm alarm aktif, hayır seçili ise gsm alarm pasif olur. Gsm alarm oluştuğunda rölede işlem yaptırılacak ise röle ayarlanır. Hiçbiri Röle 1 Röle 2 Röle 3 Röle 4 Röle 5 Röle 6 Röle 7 Röle Röle İşlem Gsm alarm oluştuğunda rölede işlem yaptırılacak ise rölenin işlevi ayarlanır. Aç: Röle kapalı ise açar yani çıkış verir. Kapat: Röle açık ise kapatır yani çıkış vermez. Pulse: Röle ayarlanan süre kadar çıkış verir. Toggle: Röle kapalı ise açar, açık ise kapatır Pulse Süre Sn. Gsm alarm oluşması durumunda seçilen röleye pulse işlemi yaptırılacak ise rölenin pulse süresi ayarlanır. 1 ile arasında bir değer girilebilir Tekrar Süre Sn Buzzer GSM arızası durumunda belirtilen süre kadar bekler. Süre dolduğunda arıza devam ediyor ise alarm senaryosu devreye girer. 600 ile arasında bir değer girilebilir. Gsm alarm oluşması durumunda buzzer ile sesli uyarı verip vermeyeceği ayarlanır. Evet seçilir ise buzzer aktif, hayır seçili ise buzzer pasif olur. Page 19 / 38

20 7.3. Ayarlar Cihazın genel ayarlarının yapıldığı menüdür Cihaz Adı Cihaza istenilen bir isim verilir. Maksimum 16 karakter olabilir. Harf ve rakam içerebilir Menü Şifre Sor Şifre Cihaz üzerinden menüye giriş esnasında şifre sorulup sorulmayacağı belirlenir. Evet seçilir ise menüye giriş esnasında şifre sorar. Hayır seçilir ise şifre sormaz. Cihaz şifresidir. 7 karakter ve rakam zorunluluğu vardır. Fabrika ayarlarında şifre: dir Ekran Aydınlatma Ekran aydınlatma modu seçilir. Otomatik: Ekran aydınlatması sürekli kapalı konumda kalır. Açık: Ekran aydınlatması sürekli açık konumda kalır. Kapalı: Ekran aydınlatması sürekli kapalı konumda kalır Fabrika Ayarları Cihazı fabrika ayarlarına döndürür Cihaz Versiyonu Seri No Cihazın yazılım versiyonunu gösterir. Cihazın seri numarasıdır. Seri numarası aynı zamanda imei numarasıdır Sms Sayaç Cihaz tarafından gönderilen sms miktarını gösterir Sms Sayaç Sil Cihaz üzerinden gönderilen sms miktarlarını sıfırlar Sms Limit Cihaz tarafından gönderilecek sms miktarını sınırlar. 1 ile adet arasında sms gönderim sınırlaması getirilebilir. 0 (sıfır) girilir ise sınırsız sms gönderim hakkı tanır Page 20 / 38

21 Sms Ayar Cevap Apn Cihaza gönderilen ayar smslerine karşılık olarak cihazın cevap verip vermeyeceği belirlenir. Evet seçilir ise cevap sms gönderilir, hayır seçilir ise cevap sms gönderilmez. İnternet erişim noktası adı ayarlanır. Hattın servis sağlayıcısından bilgi alabilirsiniz Apn Username İnternet kullanıcı adı ayarlanır. Hattın servis sağlayıcısından bilgi alabilirsiniz Apn Password İnternet şifresi ayarlanır. Hattın servis sağlayıcısından bilgi alabilirsiniz Cihaz Reset Cihaza reset atıp yeniden başlamasını sağlar Modem Reset Gsm modemine reset atıp yeniden başlamasını sağlar. Page 21 / 38

22 7.4. Telefon Listesi Alarm durumlarında cihazın sms veya arama ile bilgi vereceği numaralar girilir Telefon No 1 Alarm durumunda bilgi verilecek 1. telefon numarası ayarlanır Telefon No 2 Alarm durumunda bilgi verilecek 2. telefon numarası ayarlanır Telefon No 3 Alarm durumunda bilgi verilecek 3. telefon numarası ayarlanır Telefon No 4 Alarm durumunda bilgi verilecek 4. telefon numarası ayarlanır Telefon No 5 Alarm durumunda bilgi verilecek 5. telefon numarası ayarlanır Telefon No 6 Alarm durumunda bilgi verilecek 6. telefon numarası ayarlanır Telefon No 7 Alarm durumunda bilgi verilecek 7. telefon numarası ayarlanır Telefon No 8 Alarm durumunda bilgi verilecek 8. telefon numarası ayarlanır Telefon No 9 Alarm durumunda bilgi verilecek 9. telefon numarası ayarlanır Telefon No 10 Alarm durumunda bilgi verilecek 10. telefon numarası ayarlanır. Page 22 / 38

23 7.5. Alarm Log Cihazın alarm loglarının tutulduğu menüdür Log Görüntüle Geçmişe dönük alarm logları görüntülenir. Cihaz kapanıp açıldığında alarm logları silinir. Maksimum 16 adet alarm log tutulur Logları Sil Alarm loglarını siler Röle Kontrol Cihaz üzerinde bulunan 8 adet röle çıkışının manuel kontrol edildiği ve ayarlarının yapıldığı menüdür Röle 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 Hangi rölede işlem yapılacak ise o röle seçilir. Aç: Röle kapalı ise açar yani çıkış verir. Kapat: Röle açık ise kapatır yani çıkış vermez. Pulse: Röle ayarlanan süre kadar çıkış verir. Toggle: Röle kapalı ise açar, açık ise kapatır Pulse Süre Sn. Röle kontrol menüsü altında seçilen röleye pulse işlemi yaptırılacak ise rölenin pulse süresi ayarlanır. 1 ile arasında bir değer girilebilir Son Durum Kaydı Cihazın enerjisi kesilip tekrar geldikten sonra, rölelerin enerji kesilmeden önceki konumuna gelip gelmemesi durumunu ayarlanır. Evet seçilir ise röleler enerji kesilmeden önceki son durumlarına gelir. Hayır seçilir ise röleler son durumlarına gelmez. Page 23 / 38

24 7.7. Ayarları ayarlarının yapıldığı menüdür Mail Adres 1 Alarm oluştuğunda bildirim mesajı gönderilecek 1. adresi ayarlanır Mail Adres 2 Alarm oluştuğunda bildirim mesajı gönderilecek 2. adresi ayarlanır Mail Adres 3 Alarm oluştuğunda bildirim mesajı gönderilecek 3. adresi ayarlanır User Name hesabınızın kullanıcı adı girilir Password hesabınızın şifresi girilir Sender Name Gönderilen in alıcıda gözükecek ismi ayarlanır. Boşluk karakter kullanılmamalıdır Sender Gönderici adresi girilir SMTP Server Name SMTP Server adı girilir. Örn. smtp.siteadi.com veya mail.siteadi.com veya ip adres şeklinde yazılır. Mail sağlayıcınızdan bilgi alabilirsiniz SMTP Server Port SMTP haberleşme yapılacak port numarası girilir. Genellikle 587, 465, 25 port numaraları kullanılır. Mail sağlayıcınızdan bilgi alabilirsiniz Authentication SMTP server kimlik doğrulaması ayarı seçilir. Evet seçilir ise kimlik doğrulaması yapılır. Hayır seçilir ise kimlik doğrulaması yapmaz. Mail sağlayıcınızdan bilgi alabilirsiniz. Page 24 / 38

25 8. Sms ile Cihaz Kontrolü Cihaz ayarlarını ve kontrolü cihaza sms gönderilerek yapılabilir. Bunun için cihaza uygun formatta ve doğru şifreyi içeren mesaj gönderilmelidir. Ayrıca akıllı telefonlar için bu komutların kolayca gönderilmesini sağlayan Android ve iphone ile uyumlu BQTEK SMS Asistan uygulaması bulunur. BQTEK SMS asistan uygulamasıyla ilgili ayrıntıları ilerleyen sayfalarda bulabilirsiniz Sms ile Cihaz Ayarlarının Yapılması Cihaz üzerindeki bütün ayarlar SMS mesajı ile ayarlanabilir veya öğrenilebilir. SMS için genel konut yapısı aşağıdaki gibidir. Cihaz ayarını okumak için: ;şifre;oku;menü id;; Cihaza yeni ayar yapmak için: ;şifre;yaz;menü id;parametre; Şifre Cihaz ayarlarının yapılabilmesi için cihaza yönetici tarafından verilen şifredir. 7 haneli bir sayıdır. Fabrika ayarlarında şifre dir. Oku Cihaz ayarlarında bir değişiklik yapmadan mevcut cihaz ayarlarını öğrenmek için oku komutu gönderilir. Yaz Cihaz üzerinde mevcut ayarın değiştirilip yeni ayar yapılmak isteniyor ise yaz komutu gönderilir. Menü ID Cihazda bulunan menülerin ve alt menülerin bir menü id numarası bulunur. Bu menü id numaraları aşağıda gösterilmiştir. Parametre Cihaza yeni ayar yapılacak ise, yani yaz komutu gönderilecek ise parametrede gönderilmelidir. Seçilen menüye göre parametre gönderilmelidir. Bu parametreler aşağıda gösterilmiştir. Page 25 / 38

26 8.2. Cihaz Menü ID Listesi Alarm Giriş 1 Kapanma Alarm Giriş 1 Açılma Durum (50) Durum (61) Tekrar Süresi (51) Tekrar Süresi (62) Röle (52) Röle (63) Röle İşlem (53) Röle İşlem (64) Pulse Süre (54) Pulse Süre (65) SMS Uyarı (55) SMS Uyarı (66) SMS Mesaj (56) SMS Mesaj (67) SMS Bekleme (57) SMS Bekleme (68) Arama Uyarı (58) Arama Uyarı (69) Arama Bekleme (59) Arama Bekleme (70) Uyarı (152) Uyarı (156) Mesaj (153) Mesaj (157) Konu (154) Konu (158) Bekleme (155) Bekleme (159) Buzzer (60) Buzzer (71) Alarm Giriş 2 Kapanma Alarm Giriş 2 Açılma Durum (72) Durum (83) Tekrar Süresi (73) Tekrar Süresi (84) Röle (74) Röle (85) Röle İşlem (75) Röle İşlem (86) Pulse Süre (76) Pulse Süre (87) SMS Uyarı (77) SMS Uyarı (88) SMS Mesaj (78) SMS Mesaj (89) SMS Bekleme (79) SMS Bekleme (90) Arama Uyarı (80) Arama Uyarı (91) Arama Bekleme (81) Arama Bekleme (92) Uyarı (160) Uyarı (164) Mesaj (161) Mesaj (165) Konu (162) Konu (166) Bekleme (163) Bekleme (167) Buzzer (82) Buzzer (93) Alarm Giriş 3 Kapanma Alarm Giriş 3 Açılma Durum (94) Durum (105) Tekrar Süresi (95) Tekrar Süresi (106) Röle (96) Röle (107) Röle İşlem (97) Röle İşlem (108) Pulse Süre (98) Pulse Süre (109) SMS Uyarı (99) SMS Uyarı (110) SMS Mesaj (100) SMS Mesaj (111) SMS Bekleme (101) SMS Bekleme (112) Arama Uyarı (102) Arama Uyarı (113) Arama Bekleme (103) Arama Bekleme (114) Uyarı (168) Uyarı (172) Mesaj (169) Mesaj (173) Konu (170) Konu (174) Bekleme (171) Bekleme (175) Buzzer (104) Buzzer (115) Page 26 / 38

27 Alarm Giriş 4 Kapanma Alarm Giriş 4 Açılma Durum (116) Durum (127) Tekrar Süresi (117) Tekrar Süresi (128) Röle (118) Röle (129) Röle İşlem (119) Röle İşlem (130) Pulse Süre (120) Pulse Süre (131) SMS Uyarı (121) SMS Uyarı (132) SMS Mesaj (122) SMS Mesaj (133) SMS Bekleme (123) SMS Bekleme (134) Arama Uyarı (124) Arama Uyarı (135) Arama Bekleme (125) Arama Bekleme (136) Uyarı (176) Uyarı (180) Mesaj (177) Mesaj (181) Konu (178) Konu (182) Bekleme (179) Bekleme (183) Buzzer (126) Buzzer (137) Gsm Alarm Telefon Listesi Durum (18) Telefon No 1 (36) Röle (19) Telefon No 2 (37) Röle İşlem (20) Telefon No 3 (38) Pulse Süre Sn. (21) Telefon No 4 (189) Tekrar Süre Sn. (22) Telefon No 5 (190) Buzzer (23) Telefon No 6 (191) Telefon No 7 (192) Ayarlar Telefon No 8 (193) Cihaz Adı (138) Telefon No 9 (194) Menü Şifre Sor (24) Telefon No 10 (195) Şifre (25) Cihaz Versiyonu (28) Röle Kontrol Seri No (29) Röle 1 (41) Sms Sayaç (30) Röle 2 (42) Sms Sayaç Sil (31) Röle 3 (43) Sms Limit (32) Röle 4 (44) Sms Ayar Cevap (33) Röle 5 (45) Apn (184) Röle 6 (46) Apn Username (185) Röle 7 (47) Apn Password (186) Röle 8 (48) Cihaz Reset (24) Pulse Süre Sn. (49) Modem Reset (25) Son Durum Kaydı (139) Alarm Log Ayarları Log Görüntüle (39) Mail Adres 1 (143) Logları Sil (40) Mail Adres 2 (144) Mail Adres 3 (145) Diğer İşlemler User Name (146) Cihaz Konum Öğren (140) Password (147) RS485 Komut Gönder (141) Sender Name (148) Sender Mail (187) Smtp Server Name (149) Smtp Server Port (150) Authentication (151) Page 27 / 38

28 8.3. Cihaz Parametre Listesi Yukarıda da belirtildiği gibi, cihaza yeni ayar yapılacak ise menü id yazdıktan sonra o menüye uygun parametrede gönderilmelidir. A: Açık, Aktif veya Evet komutları için gönderilir. K: Kapalı, Pasif veya Hayır komutları için gönderilir. Seçmeli olan ayarlar için aşağıdaki parametreler gönderilmelidir. Röle Seçim Parametresi Lcd Aydınlatma Parametreleri 0: Hiçbiri 0: Açık 1: Röle 1 1: Kapalı 2: Röle 2 2: Otomatik 3: Röle 3 4: Röle 4 5: Röle 5 6: Röle 6 7: Röle 7 8: Röle 8 Alarm Girişleri için Röleleri Set Etmek için Röle İşlem Parametreleri Kullanılan Parametreler 0: Aç A: Aç 1: Kapat K: Kapat 2: Pulse P: Pulse 3: Toggle T: Toggle D: Değiştirme Telefon No Seçim Parametreleri Adres Seçim Parametresi 0: Hiçbiri 0: Hiçbiri 1: Telefon No 1 1: Adres 1 2: Telefon No 2 2: Adres 2 3: Telefon No 3 3: Adres 3 4: Telefon No 4 4: Adres 4 5: Telefon No 5 6: Telefon No 6 7: Telefon No 7 8: Telefon No 8 9: Telefon No 9 10: Telefon No 10 11: Hepsi Page 28 / 38

29 8.4. Örnekler Giriş ve Röle Durumlarını Öğrenme Cihaz üzerinde bulunan 4 adet dijital girişin ve 8 adet rölenin durumunu öğrenmek için aşağıdaki komut cihaza sms olarak gönderilir. Cihaz durumu hakkında sms ile cevap verecektir Röleleri Set Etme Cihazın üzerinde bulunan rölelerini toplu bir şekilde set etmek için her röleye karşılık bir harf gönderilir. Cihaza komut sms olarak gönderilir. Cihaz röleleri set ettiği zaman sms ile cevap verecektir. Page 29 / 38

30 Alarm Oluşturma Aşağıdaki örnekte; Dijital Giriş 1 kapalı konuma geçip 5 saniye boyunca kapalı konumda kalırsa cihaz alarm durumuna geçecektir. Cihaz alarm durumuna geçtiğinde; Buzzer aktif olup bip bip şeklinde ses çıkaracak. Röle 1, 30 saniye boyunca çıkış verecek. Telefon No 1 de kayıtlı numaraya Depo Kapısı Açık şeklinde sms gönderecek. Telefon No 1 de kayıtlı numaraya arama yaparak sesli bir şeklinde bilgi verecektir. 1) Alarm Giriş 1 Kapanma Durumunu aktif edin. 2) Tekrar Süre Sn. 5 saniye olarak ayarlayın. 3) Röle 1 in çıkış vermesi için Röle 1 i ayarlayın. 4) Röle İşlem olarak Pulse seçin. Page 30 / 38

31 5) Pulse Süre Sn. 30sn. olarak ayarlayın. 6) Sms Uyarı ile bilgi verilecek numarayı Tel 1 olarak seçin. 7) Sms mesajını Depo Kapisi Acik şeklinde ayarlayın. 8) Arama ile sesli bilgi verilecek numarayı Tel 1 olarak ayarlayın. 9) Sesli uyarı için Buzzer aktif edin. 10) Alarm bilgisi verilecek numarayı Telefon No 1 e kayıt edin. Page 31 / 38

32 Diğer Komutlar Cihazın gönderdiği sms miktarını gösterir. Cihazın gönderdiği sms miktarını sıfırlar. Cihaza reset atıp yeniden başlamasını sağlar. Modeme reset atıp yeniden başlamasını sağlar. Page 32 / 38

33 8.5. Alarm Durumunda Sms ile Bildirim Cihaz üzerindeki girişlerde bir değişim meydana geldiğinde sms uyarı açık ise belirtilen numaralara sms gönderir. Yukarıdaki örnekte Alarm Giriş 1 Kapanma Durumu için alarm tanımı yapılmıştır. Cihaz alarm durumuna geçtiğinde Telefon No 1 de kayıtlı numaraya aşağıdaki gibi mesaj gelecektir. BQ100 ALARM Mesaj başlığıdır. Alarm kelimesi sabittir değiştirilemez. BQ100 metni cihazın adıdır. Ayarlar menüsünde cihaz adını değiştirdiğinizde gelen bu mesajda belirlediğiniz cihaz adı görünecektir. 2018/09/11 10:57:07 Alarmın oluştuğu tarih ve saat bilgisidir. Bu bilgi baz istasyonu tarafından alınır. Cihazın üzerinde herhangi bir tarih veya saat ayarı bulunmaz. Size gelen mesajda tarih veya saat farklı olabilir. Bunun nedeni baz istasyonunun tarih ve saat ayarlarının güncel olmamasından kaynaklanır. Depo Kapisi Acik Alarm sms metnidir. Kullanıcı tarafından değiştirilebilir. Yukarıdaki örnekte Sms Mesaj alanına tanımladığımız metin gönderilmiştir. Page 33 / 38

34 8.6. Cihaz Konum Öğrenme Bu özellik cihaz versiyon 3.00 ve sonrası için geçerlidir. Cihaz konumunu baz istasyonu üzerinden alır. Bu verinin hassasiyeti cihazın çekim seviyesi ve konumuna göre değişkendir. Cihaza konumunu öğrenmek için gönderilen komuta karşılık cihaz bir koordinat bilgisi gönderir. Linkte tıkladığınızda açılan siteden cihazın konumu yaklaşık olarak görünür. Ayrıca site üzerinde üyelik sistemi ile cihazlarınızı ekleyebilir ve konum geçmişini de görebilirsiniz. Cihaz konum öğrenilmesi işlemi internet bağlantısına ihtiyaç duyar. Sim kartın internet erişimine açık olması gerekir. Bu işlem operatörünüze göre değişik ücretlere tabi olabilir. Page 34 / 38

35 8.7. RS485 ile Cihaz İletişimi Bu özellik cihaz versiyon 3.00 ve sonrası için geçerlidir. Cihaz RS485 ile haberleşme özelliğine sahiptir. Gerekli bağlantılar yapıldığında uygun formatta mesaj gönderimi ile bilgisayarla haberleşme sağlanır. Gönderilen komutlarda hız (baudrate) seçilebilir fakat iletişim 8bit, No Parity, 1 Stop şeklindedir. BQ100 cihazı karşıya istediğiniz komutu gönderdikten sonra 500ms içinde gelen veriyi de size geri mesaj olarak iletir. RS485 Sms Formatı RS485 SMS mesajını genel komutu şu şekildedir: ;şifre;yaz;139;baudrate mesaj; Baudrate (Hız) Haberleşme hızıdır. 1, 2, 3, 4, 5, 6 rakamlarından biri verilir. 1: : : : : : Mesaj İletilmek istenen mesaj yazılır. Mesaj içerisinde * veya ; işareti kullanılacak ise, ASCII karşılık gelen değerler kullanılır. * işaretinin ASCII değeri 042, ; işaretinin ASCII değeri 059 dur. Byte bir değer yollanmak istenir ise başına * konularak 3 haneli olarak yazılmalıdır. Örneğin 215 tek bir byte olarak karşıya iletmek için: *215 yazılmalıdır. Örnek Gönderilen sms: ; ;yaz;139;1merhaba; Bu komut ile cihazın RS485 portundan 2400 baud hızında merhaba gönderilir. Eğer 500ms içinde RS485 üzerinden bir cevap gelirse buda geri iletilir. Örnek Gönderilen sms: ; ;yaz;139;1ABC*065*066*067; Bu komut ile karşı cihaza ABCABC verisi gönderilecektir. Karşıdan gelecek cevabın byteları başlarına * karakteri konularak ASCII formatına çevrilir. Bu örnekte olduğu gibi karşıdan yollanan mesaja cevap olarak merhaba yazıldı diyelim cevap SMS i aşağıdaki gibi olacaktır. Gelen Mesaj: BQ100 *109*101*114*104*97*98*97 Page 35 / 38

36 9. Arama İle Cihaz Kontrolü Cihaz girişlerinin ve rölelerinin durumunu öğrenmek, röleleri ayarlamak ve ortam sesini dinlemek gibi işlemler cihazı arayarak sesli yanıt sistemi ile yapılabilir. Cihazın içine takılı sim kartın numarası arayın. Cihaz aramayı cevaplar ve sesli yanıt sistemi ile cihaz şifresini girmenizi ister. Şifreyi doğru bir şekilde yavaşça giriniz. Özellikle şifre olarak aynı karakterin tekrarından oluşan şifre kullanıldı ise şifrenin her karakterinden sonra 1 sn. kadar bekleyerek tuşlama yapınız. Şifre hatalı girilirse görüşme sonlandırılacaktır. Şifre doğru girilir ise sesli yanıt sistemi sizi cihaz menüsüne yönlendirecektir. Cihazı aradığınızda ana menüde sesli yanıt sistemi sizi karşılayacaktır. Yapmak istediğiniz işlemi seçiniz; Giriş durumlarını öğrenmek için 1 i, Röle durumlarını öğrenmek için 2 yi, Röle ayarlamak için 3 ü,tuşlayınız. Sesli yanıt sistemi yardımı ile işlemlerinizi kolayca yapabilirsiniz Arama ile Giriş Durumları Öğrenme Cihaz ana menüsünde iken 1 i tuşlayın. Dijital Girişlerin Durum Menüsü açılır. Durumunu öğrenmek istediğiniz girişin numarasını tuşlayın. 1: Dijital Giriş 1 2: Dijital Giriş 2 3: Dijital Giriş 3 4: Dijital Giriş 4 Öğrenmek istediğiniz girişin numarasını tuşladığınızda sesli yanıt sistemi girişin durumunu açık veya kapalı şeklinde sesli olarak söyleyecektir Arama ile Röle Durumlarının Öğrenilmesi Cihaz ana menüsünde iken 2 i tuşlayın. Rölelerin Durum Menüsü açılır. Durumunu öğrenmek istediğiniz rölenin numarasını tuşlayın. 1: Röle 1 2: Röle 2 3: Röle 3 4: Röle 4 5: Röle 5 6: Röle 6 7: Röle 7 8: Röle 8 Öğrenmek istediğiniz rölenin numarasını tuşladığınızda sesli yanıt sistemi rölenin durumunu açık veya kapalı şeklinde sesli olarak söyleyecektir. Page 36 / 38

37 9.3. Arama ile Röle Ayarlama Cihaz ana menüsünde iken; 3 ü tuşlayın. Röle Seçim Menüsü açılır. Ayarlamak istediğiniz rölenin numarasını tuşlayın. Röle Ayar Menüsü açılır. 1: Röle 1 2: Röle 2 3: Röle 3 4: Röle 4 5: Röle 5 6: Röle 6 7: Röle 7 8: Röle 8 Röle seçimini yaptıktan sonra rölede yapmak istediğiniz işlemi tuşlayın. 0: Röle Kapat 1: Röle Aç 2: Toggle 3: Pulse Cihaz seçtiğiniz işlemi yaptığında sesli olarak bilgi verecektir. Pulse komutu için belirlenen süre Röle Kontrol Menüsü altında Pulse Süre Sn. alanından belirlenir Arama ile Ortam Sesinin Dinlenmesi Cihaz ana menüsünde iken # yi tuşlayın. 10sn. boyunca cihazın bulunduğu ortamdaki sesi dinleyebilirsiniz. Süre dolduğunda mikrofon kapanır, tekrar # yi tuşlayarak yine 10sn. boyunca ortam sesini dinleyebilirsiniz. Bu özellik sayesinde çalıştığı zaman ortama ses veren cihazlarınızın çalışıp çalışmadığını ortam sesini dinleyerek öğrenebilirsiniz Arama ile Alarm Durumu Bildirimi Cihaz üzerindeki dijital girişlerin açık veya kapalı durumlarına göre alarmlar oluşturarak cihazın sizi arayarak sesli bir şekilde bilgi vermesini sağlayabilirsiniz. Alarm tanımlarken ilgili girişte arama uyarı özelliği aktif edilir ise alarm durumlarında cihaz belirlenen telefon numaralarına arama yaparak alarm bildiriminde bulunur. Alarm oluştu alarm oluşan giriş noktası giriş 1 kapalı şeklinde sesli bildirimde bulunur. Alarm bildirimi 5 kere çaldıktan sonra cevaplanmaz ise arama sonlandırılır. Aranan numara telefonu cevaplamaz, kapalı veya ulaşılamıyor ise cihaz 5 dakika arayla iki defa daha arama yapmayı dener. Toplam üç deneme sonunda aranan numaraya ulaşılamaz ise arama iptal edilir. Page 37 / 38

38 10. Mobil Uygulama ile Cihaz Kontrolü BQ100 cihazına sms göndererek ayarlarını yapabilir ve cihaz hakkında bilgi alabilirsiniz. BQTEK SMS Asistan Mobil uygulaması sizlere cihaza gönderebileceğiniz tüm komutları sunmaktadır. Bu sayede sms metinlerini hızlı ve kolay bir şekilde oluşturabilirsiniz. BQTEK SMS Asistan uygulaması iphone ve Android cihazları desteklemektedir. Uygulamayı iphone için App Store dan, Android cihazınız için Google Play Store dan bqtek sms asistan kelimesini aratarak ücretsiz olarak indirebilirsiniz. iphone için uygulama indirme link: Android için uygulama indirme link: Uygulamayı ilk çalıştırdığınızda ÖRNEK CİHAZ adında bir cihaz eklenmiş olarak karşınıza gelir. Uygulamanın üst bölümünde Cihazlarım alanında bulunan Ayar butonuna basarak uygulama ayar moduna alınır. Uygulama ayar moduna alındığında alt tarafa Yeni Cihaz ve Ayarlar menüsü gelir. Bqtek SMS Asistan mobil uygulamanın kullanım detayları için uygulamanın sağ üst köşesinde bulunan Yardım butonuna basarak mobil uygulama hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz Uygulama Ayarları Uygulamayı kullanabilmeniz için ilk olarak güncel komut listesinin indirilmesi gerekir. Bunun için; Uygulama ayar modunda iken Ayarlar butonuna basarak ayarlar sayfasını açın. Ayarlar sayfasında Komut Listesini Güncelle alanında bulunan Güncelle butonuna basarak güncel cihaz listesi indirilir. Güncelleme işlemi internet hızınıza bağlı olarak biraz uzun sürebilir. Güncelleme işlemi bittikten sonra uygulama ana ekranına geri dönerek cihaz ayarlarınızı yapabilirsiniz Cihaz Ayarları Uygulama ayar modunda iken; Örnek Cihaz veya Yeni Cihaz alanına basıldığında cihaz ayar sayfası açılır. Cihaz İsmi, Gsm No, Şifre ve Cihaz Türü seçtikten sonra ayarlar kaydedilir. Ayarlar kaydettikten sonra uygulamanın ayar modundan çıkarılması gerekir. Bunun için; sayfanın üstünde bulunan Ayar butonuna tekrar basarak uygulama ayar modundan çıkarılır. Cihaz ayarları yapıldıktan sonra cihaza sms gönderebilirsiniz. Page 38 / 38