Göç-II. Sayı 15 Ocak

Transkript

1 Sayı 15 Ocak 2015

2 Göç-II Sayı 15 Ocak

3 Journal of Urban Studies Sayı Issue 15 Ocak January 2015 ISSN: Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Owner and General Director ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Ltd. Şti. adına Emir Osmanoğlu Editörler Editors* Mustafa Altunoğlu Zafer Çelik Şerife Geniş Orçun İmga Sayı Editörü Issue Editor: Yrd. Doç. Dr. Fuat Güllüpınar-Yrd. Doç. Dr. Mustafa Altunoğlu Hakem ve Danışma Kurulu Advisory Board* Ahmet Kemal Bayram (Doç. Dr., Marmara Üniversitesi), L. Funda Şenol Cantek (Prof. Dr., Ankara Üniversitesi), Tayfun Çınar (Doç. Dr., Ankara Üniversitesi), Şebnem Gökçen Dündar (Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi), H. İbrahim Düzenli (Yrd. Doç. Dr., Mardin Artuklu Üniversitesi), Tahire Erman (Doç. Dr., Bilkent Üniversitesi), Şerife Geniş (Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversitesi), Kemal Görmez (Prof. Dr., Gazi Üniversitesi), İlhan Kaya (Doç. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi), Hakan Kaynar (Yrd. Doç. Dr., Hacettepe Üniversitesi), Ruşen Keleş (Prof. Dr., Ankara Üniversitesi), Mehmet Ali Kılıçbay (Dr.), Göktuğ Morçöl (Doç. Dr., The Pennsylvania State University), Tuncay Önder (Doç. Dr., Gazi Üniversitesi), Metin Sözen (Prof. Dr., Çekül Vakfı Başkanı), Yusuf Şahin (Prof. Dr., Aksaray Üniversitesi), H. Tarık Şengül (Doç. Dr., ODTÜ), İlhan Tekeli (Prof. Dr., ODTÜ), Korkut Tuna (Prof. Dr., İstanbul Ticaret Üniversitesi), Mehmet Tunçer (Prof. Dr., Gazi Üniversitesi) * Soyadına göre alfabetik sırada In alphabetical order Yayın Danışmanı Publishing Consultant İletişim Direktörü Corporate Communications M. Ali Erdem Yusuf Sunar Abonelik Yıllık: 60 TL Kurumsal Yıllık: 120 TL ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Ltd. Şti. Yapı Kredi Bankası Kızılay Şubesi: IBAN:TR İletişim Correspondence A. Öveçler Mah Sok. 5/1 Öveçler-Çankaya/ANKARA Tel: / Faks: Web: E-posta: idealkentdergisi@hotmail.com Reklam ve Halkla İlişkiler Bekir Ateş, Büşra Keleş bilgi@idealkentdergisi.com idealkent@gmail.com Yayın Türü Dört Aylık, Yerel Süreli Yayın Baskı: Ocak 2015 Salmat Matbacılık Ltd. Şti. Kapak Fotoğrafı: Hans Rudolf Uthoff, 1965, Almanya (TCDD-Almanya Treni) idealkent (Kent Araştırmaları Dergisi) tarafından indekslenmektedir. idealkent, yılda dört sayı yayımlanan ulusal hakemli bir dergidir. Yayımlanan yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Yayımlanan yazıların telif hakları idealkent e aittir, yayımcının izni alınmadan yazıların tümü, bir kısmı ya da bölümleri çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz.

4 İçindekiler Göç-II Sayı 15, Ocak 2015 Takdim 5 Fuat Güllüpınar-Mustafa Altunoğlu Makaleler 8 İbrahim Sirkeci-Jeffrey H. Cohen Hareketlilik, Göç, Güvensizlik 22 Nazlı Şenses Özcan Düzensiz Göç Üzerine Bir İnceleme: Küresel Dinamikler, Ulus-Devletler, Göçmenler 40 Neslihan Demirtaş-Milz Neoliberal Kent Dubai: Uluslararası Göç Politikaları, Kentsel Kapanmalar ve Genç Filipinli Göçmenlerin Durumu 66 Alev Yücel Batı Avrupa da Göçmenliğin Değişen Algısı ve Türkiye Kökenli Göçmenler 100 Sezen Ceceli Köse Uyum Sağlamışların İkilemi: Hollanda daki İkinci Kuşak Türkiye Kökenli Göçmenlerin Beklentileri 119 Damla B. Aksel Devlet Eliyle Yurtdışına Çevre Göçü Örneği: İşçi Göçü Dönemi Uygulanan Afet Kotası 132 Mustafa Çakır Göçün 50. Yılında Türkiye Avusturya İlişkilerine Genel Bir Bakış 149 Kemal Dil Göç Olgusuna Göçmenlerin Deneyimleri Üzerinden Bakmak 172 Görkem Dağdelen Türkiye nin Değişen Vatandaşlık Rejimi ve Emek Göçü 198 Tahire Erman Neoliberal Kent Projeleri ve Konut Politikalarının Göçmen Mahalle ve Yaşamlarına Etkisi: Göç Çalışmalarına Yeni bir Araştırma Gündemi Denemesi 214 A.Vedat Koçal Bir Siyasal Değişme Etkeni Olarak Göç: Kürt Kimliğinin Siyasal Evriminde Göç Dinamiği Örneği - Nedenler ve Sonuçlar Birce Altıok-Karşıyaka Sınır ve Sınırdışı: Türkiye de Yabancılar, Göç ve Devlete Disiplinlerarası Bakışlar

5 Contents Migration-II Issue 15, January 2015 Editorial 5 Fuat Güllüpınar-Mustafa Altunoğlu Articles 8 İbrahim Sirkeci-Jeffrey H. Cohen Mobility, Migration and Insecurity 22 Nazlı Şenses Özcan A Review on Irregular Migration: Global Dynamics, Nation-States and Migrants 40 Neslihan Demirtaş-Milz Neoliberal City Dubai: International Migration Policies, Urban Closures and the Condition of Young Filipino Migrants in the City 66 Alev Yücel Turkish Immigrants and the Changing Perception of Being Immigrant in Western Europe 100 Sezen Ceceli Köse The Dilemma of Integrated: Expectations of Second Generation Immigrants from Turkey in the Netherlands 119 Damla B. Aksel A Case of State-led International Environmental Migration: Disaster Quota in the Decade of Labour Migration 132 Mustafa Çakır Observations on the relationship between Turkey and Austria in the 50th Anniversary of Migration 149 Kemal Dil Looking to the Phenomenon of Migration via the Experiences of Immigrants 172 Görkem Dağdelen Turkey`s Changing Citizenship Regime and Labor Migration 198 Tahire Erman The Effect of Neoliberal Urban Projects and Housing Policies on Immigrants Lives and Spaces: A New Research Agenda in Migration Studies 214 A.Vedat Koçal Immigration as a Factor of Political Transformation: The Case of Immigration in the Political Evolution of Kurdish Identity: Causes and Results 242 Birce Altıok-Karşıyaka Border and Deportation: Interdisciplinary Observations on the Foreigners, Migration and State in Turkey

6 Takdim İnsanoğlunun göçebe topluluklar halinde yaşadığı dönemin üzerinden uzun zaman geçti. İnsanlar hayatlarını sürdürmek için kısa aralıklarla yer değiştirme eğilimini terk ettiler. Yerleşik bir hayata geçiş yaptılar. Evet, belki göçebe değil artık insan. Lakin, göçmen lerin sayısı dünya nüfusu içinde hayli büyük bir hacme sahip. Dünya nüfusunun önemli bir kısmı doğduğu köyden, kasabadan, şehirden ve ülkeden bir sebeple ayrılanlardan ya da ayrılmak zorunda kalanlardan müteşekkil. Birleşmiş Milletler in verilerini esas alacak olursak bugün 215 milyon insanın, yani dünya nüfusunun yaklaşık %3 ünün doğduğu ülkede yaşamadığını tespit edebiliyoruz. Dikkat edelim, bu rakam sadece doğduğu ülkeyi terk edenleri temsil ediyor. Ya doğduğu köyü, kasabayı ve şehri terk edenler? Onlar 215 milyon insan içinde yer almıyorlar. Yani göç eden veya göç etmek zorunda kalan insan sayısı çok daha fazla. Doğduğu yeri terk eden insanların ulaştığı sayısal hacim, çok katmanlı bir biçimde göç ü ele almayı gerektiriyor. Bu çok katmanlılık bir yönüyle farklı disiplinlerin göç çalışmalarına katkı sağlamalarında karşımıza çıkmakta. Diğer yönü ile ise göç ün sebep ve sonuçlarını dikkatli bir biçimde analiz etmeyi gerektiriyor. Dahası, yerel, ulusal ve uluslararası boyutlara sahip bir analiz nesnesi olarak göç, araştırmacılara büyük bir sorumluluk yüklüyor. İdealkent in elinizdeki sayısı göç ü konu edinen bir önceki sayımızın devamı niteliğinde. Bu sayımızda yer verdiğimiz çalışmaların her biri, farklı boyutları ile göç ü mesele ediniyorlar. Bir bakıma göç çağı nda yaşadıklarımızı anlamlandırmamıza imkân tanıyorlar. Bu vesileyle dosyamıza katkı sağladıkları için tüm yazarlarımıza teşekkür ediyoruz. GÖÇ-2 adını verdiğimiz dosyamızda ilk olarak İbrahim Sirkeci ve Jeffrey H. Cohen in Hareketlilik, Göç, Güvensizlik başlıklı çalışmalarına ***

7 yer verdik. İbrahim Sirkeci ve Jeffrey H. Cohen, çatışma ve güvensizlik kavramlarını esas alarak göçe dair tartışmalara teorik bir ufuk sunmayı amaçlıyorlar. Takip eden iki çalışma ise uluslararası göç kapsamında değerlendirilmeli. Nazlı Şenses Özcan, Düzensiz Göç Üzerine Bir İnceleme: Küresel Dimamikler, Ulus-Devletler, Göçmenler isimli çalışmasında özellikle 1980 sonrası gözlemlenen uluslararası göç hareketliliklerine damga vuran düzensiz ya da kayıtdışı göçün genel bir çerçevesini çiziyor. Neslihan Demirtaş-Milz ise Neoliberal Kent Dubai: Uluslararası Göç Politikaları, Kentsel Kapanmalar ve Genç Filipinli Göçmenlerin Durumları adlı çalışması ile Dubai ye farklı iş sahalarında çalışmak üzere göç eden Filipinli göçmenlerin yaşadıkları sorunları ele alıyor. Neslihan Demirtaş-Milz in makalesini takip eden beş çalışma, Türkiye den farklı ülkelere gerçekleşen göç deneyimlerini ele alıyor. Bu türden bir ortak temaya sahip çalışmalar içinde önce Alev Yücel in Batı Avrupa da Göçmenliğin Değişen Algısı ve Türkiye Kökenli Göçmenler isimli çalışmasını okuyacaksınız. Yücel, Türkiye kökenli göçmenlerin Batı Avrupa daki serüvenlerinin son beş yılına ışık tutmaya çalışıyor. Uyum Sağlamışların İkilemi: Hollanda daki İkinci Kuşak Türkiye Kökenli Göçmenlerin Beklentileri isimli çalışması ile Sezen Ceceli Köse ise, iktisadî eşitsizlikler ile aidiyet hisleri arasındaki bağı Hollanda örneğinden hareketle inceliyor. Akabinde, Damla B. Aksel Devlet Eliyle Yurtdışına Çevre Göçü Örneği: İşçi Göçü Dönemi Uygulanan Afet Kotası ismini verdiği makalesinde Türkiye den yurtdışına göçmen işçi göndermek üzere uygulanan afet kotası sistemini Millet Meclisi tutanaklarına yansıyan tartışmalar esasında ele alıyor. Mustafa Çakır ise Göçün 50. Yılında Türkiye Avusturya İlişkilerine Genel Bir Bakış isimli çalışmasında, Türkiye ile Avusturya arasındaki ilişkilerin işçi göçü ile birlikte yaşadığı dönüşümü değerlendiriyor. Son olarak Kemal Dil, Göç Olgusuna Göçmenlerin Deneyimleri Üzerinden Bakmak isimli makalesi ile göç olgusunun anlamını ve göçmen ile yerel özne arasındaki ilişkileri göçmenlerin deneyimlerini merkeze alarak değerlendirmeyi amaç ediniyor. Görkem Dağdelen in Türkiye nin Değişen Vatandaşlık Rejimi ve Emek Göçü isimli makalesi, elinizdeki sayımızda Türkiye ye göç eden yabancıları konu edinen tek çalışma. Dağdelen, Türkiye deki vatandaşlık ve göç rejiminin yabancı göçmenlerin deneyimlerine etkilerinin sadece kimlik ile değil sınıf ile de ilişkili olduğunu iddia ediyor. 6

8 Tahire Erman ve A. Vedat Koçal, yurt içi göç kapsamında değerlendirebileceğimiz çalışmaları ile dosyamıza katkı sundular. Tahire Erman, Neoliberal Kent Projeleri ve Konut Politikalarının Göçmen Mahalle ve Yaşamlarına Etkisi: Göç Çalışmalarına Yeni Bir Araştırma Gündemi Denemesi isimli makalesinde, Türkiye de 1980 sonrası uygulanan neoliberal politikaların bir ürünü olan yenileme projelerinin ve sosyal konutların özelleştirilmesinin göçmen mekân ve hayatları üzerinde nasıl bir etki doğurduğunu tartışıyor. A. Vedat Koçal ise, Bir Siyasal Değişme Etkeni Olarak Göç: Kürt Kimliğinin Siyasal Evriminde Göç Dinamiği Örneği Nedenler ve Sonuçlar isimli makalesi ile, Kürt kimliğinin yaşadığı siyasî evrimin iktisadi temellerini belirginleştirmeye çalışıyor. Son olarak, dosyamızda bir kitap incelemesi okuyacaksınız. Birce Altıok-Karşıyaka, Sınır ve Sınırdışı: Türkiye de Yabancılar, Göç ve Devlete Disiplinlerarası Bakışlar isimli kitabın eleştirel bir incelemesini sunuyor. Dosyamıza katkı sağlayan değerli araştırmacılara tekrar teşekkür ediyoruz. İdealkent in kararlı bir biçimde sürdürdüğü yolculuğundaki heyecanımızı bir kez daha tazelememize vesile oldular. *** Sayı Editörleri Fuat Güllüpınar ve Mustafa Altunoğlu 7