Bilim ve Teknoloji Tarihi- 10.Hafta

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bilim ve Teknoloji Tarihi- 10.Hafta"

Transkript

1 Bilim ve Teknoloji Tarihi- 10.Hafta Not: 8. ve 9. Haftalar arasınav haftalarıdır. 6. ve 7. Haftaları içeren ders notlarını otomasyon sisteminden indirebilirsiniz.

2 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

3 Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Eski medeniyetlerin birbirleriyle bazı organik bağları olduğu bilinmektedir. Örneğin; Büyük İskender, Avrupa ve Ön-Asya yı Hint Kıtası ile temasa geçirdi; Budizm öğretisinin Çin e gelmesiyle de Hint medeniyeti Çin ile bağdaştı. İslam ise, Amerika hariç, tüm kıtalara yayılıp bir katalizör, bir taşıyıcı işlevi gördü. Bu medeniyetlerin bazılarındaki bilimsel ve teknolojik ilerlemeler birçok alanda Avrupa Ortaçağ düzeyinden yukarıdaydı.

4 Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite

5 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

6 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Tarihin belli bir noktasında, Batı Avrupa da bilim ve teknoloji hızla nitelik ve nicelik değiştirerek, büyük bir sıçrama yaptı, ancak çok uzun bir süre Batı ya göre üstünlüğünü sürdüren Çin, Hint ve İslam toplumları bu alanlarda bir durgunluk göstermeye başladı. Acaba bunun nedenleri ne olabilir? Avrupa biliminin kökenleri nerededir? Eski Yunan da mı, Endülüslü Müslüman-Musevi toplumlarında mı? Bu kritik dönüşümler, Avrupa nın Ortaçağı dediğimiz, M.S. Binyıl başlarından ortalarına kadar yani 11. ve 17. Yüzyıllar arasında gerçekleşmişti.

7 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Avrupa nın veya Batı nın diğer medeniyetlerden giderek kopması, sonuçta onlar üzerinde bir üstünlük (hegemoni) kurmasına yol açacaktır. Artık, 17. Yüzyıldan sonra, Avrupa dışındaki toplumların kendine özgü, kayda değer bir bilim ve teknoloji birikimi yaratamadıkları görülmektedir. Ancak, farklı kültür ve medeniyet çevrelerinin, özellikle Ortaçağ İslam biliminin, Helenizmin mirasçısı olarak Antik Çağın birikimlerini Batı ya transferi, Batı nın uyanışında önemli bir rol oynamıştır.

8 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Bilimsel Devrim, Aydınlanma Çağı ve 18. Yüzyıl ortalarına isabet eden İngiliz Sanayi Devriminden sonra Avrupa hızla güçlenirken, diğer toplumların bilimsel ve teknolojik gelişmeleri tamamen durmuş veya durgunlaşmış, yenilikler ancak, Batı dan veya Avrupa dan transfer edebildikleri ile sınırlı kalmıştır. Üstelik, Avrupa, henüz bariz bir üstünlük göstermiyor, ama toplumsal yapısında kritik bazı unsurlar saklıyordu. Bu unsurlarlar nelerdir?

9 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu- Batılılaşma-Avrupalılaşma Nispeten geri kalan veya canlılığını yitiren Avrupa merkezine yakın veya uzak toplumların gerçekleştirdiği bu büyük bilgi transferlerine, özümseme çabalarına modernleşme, Batılılaşma, veya Avrupalılaşma süreçleri diyoruz. Önce, Avrupa ile komşu, hasım olan Rus ve Osmanlı devletleri çatışmalar sonucunda geri kaldıklarını idrak ederek, istemeden de olsa, yukarıdan alınan kararlarla bu yola girmişlerdir. İlk kez 18. Yüzyıl başında Rusya (Büyük Petro reformları); sonra Osmanlı Devleti, bazı kısmi denemelerden geçip, 1839 da Tanzimat adı altında toplanan köklü değişimleri gerçekleştirmiştir. Bunları Japonlar (1868 de Meiji Restorasyonu); 20.yy başında cumhuriyet olan Çin ve diğerleri izlemiştir. Bu yeni süreçlerin ana amacı, askeri teknolojilerdir.

10 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Avrupa sında ortadan kalkan köle yerine, köleden daha yüksek kültür düzeyi olmayan, toprağa bağlı serflerin sürdürdüğü basit (subsistance) tarım ekonomisinde, eski patrisyen, yönetici elit de mevcut değildi. Silahlı bir çetenin başında olmaktan başka bir niteliği olmayan toprak sahibi, lord veya senyör de, sosyal ve iktisadi konularda çok yeteneksiz ve kültürsüzdü. İlk Kutsal Roma İmparatoru Şarlman, Latince Carolus Magnus yani Büyük Karl kırkından sonra okuma-yazma öğrenmişti. Ayakta kalan tek kültür-eğitim-bilim kurumu da Katolik Kilisesiydi. Doğu Roma Kilisesi ise ayrı bir gelişme çizgisinde, Bizans İmparatoruna bağlı olarak farklılaşmıştı. Katolik Kilisesi, aynı zamanda, yaygın bir (Cluniac) manastırlar sistemi ile bazı büyük toprakların da feodal sahibiydi. Eğer bilim ve teknolojide tedrici bir kaç ilerleme olmuşsa, yeniliklerin bu kiliselerde ortaya çıkması tesadüf değildi.

11 Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Tarihçiler, Ortaçağın kuzey-orta Avrupa bölgesinde çıkan Feodal sistemi, en azından Ortaçağlar sonuna kadar bilimsel ve teknolojik anlamda geri, statik bir yapı şeklinde tanımlama eğilimindedir. Bu dönemde, İslam ve Çin, bilim ve teknolojide Avrupa nın çok daha ilerisinde görünmektedir. Bu geri tabloya rağmen, Batı Avrupa, ilerde çok daha büyük teknolojik dönüşümlere yol açacak bazı birikim ve oluşumların da sahnesidir.

12 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

13 Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Eğer Ortaçağ ile Bilim Devrimi arasında bir bağ kurulamazsa, Bilim Devrimini başladığı yerden ele almak, Eski Çağdaki bilimsel gelişmelerle de ilgilenmemek gerekirdi. Aristotelesçi doğal felsefe, yeni bilimin doğuşu karşısındaki en büyük engel sayılır. Bu kez, tersinden giderek şu soru sorulabilir: Eğer, Avrupa bilimi Yunan-İslam bilimine göre, kitlesel tercümeler yapılmadan önceki, 12. Yüzyılda olduğu düzeylerde kalsaydı, 17. Yüzyıl aynı yüzyıl olur muydu? Grant buna kesin bir hayır cevabı vermektedir: Yaklaşık olarak yılları arasındaki gelişmeler Bilimsel Devrime yönelmiştir; aksi halde bu devrim çok gecikirdi.

14 Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Bu anlamda, Ortaçağ bilimini Yunan-İslam-Latin Bilimi diye tanımlamanın hiç yanlış olmayacağı düşüncesindedir. Bu yaklaşımı kabullenirsek, bilimin, (o dönemde doğmamış uluslara ya da ulus devletlere referans vermek çok güç olduğundan) medeniyetler-arası niteliğine vurgu yapılması gerekir ki, bunun sonucunda, bir yere kadar, İslam ve Hıristiyan bilim adamlarının hepsini bir arada görmek mümkün olur. Oysa, geleneksel bilim tarihi yaklaşımı, Roma-Latin Bilimi ile Arap veya İslam başlığında Yunan-İslam Bilimini incelemeyi gerektirmektedir.

15 Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Müslümanların kendileri ve istek karşısında Hıristiyanlar için yaptıkları Antik bilim eserlerinin tercümeleri dışında, Batıda, İrlanda, İngiltere ve Fransa gibi yerlerde, Hıristiyan keşişlerin manastırlarda Latince ve Eski Yunancadan (yeni oluşmaktaki) kendi dillerine tercüme edip, yorumlama çabaları Batı Ortaçağının ilk aşamasını oluşturmaktadır. Ancak, Toledo (1085) ve Sicilya nın (1091) fethiyle, buralarda birçok İslam ve Yahudi bilim adamı, Yüzyıllarda Hıristiyanlar için çalışmaya başladılar. Batı, kendi köklerini Hıristiyan-olmayan yabancılardan yeniden öğrenmeye başladı. Başlıca tercüme faaliyeti Aristoteles in Doğa hakkındaki eserlerinde yoğunlaşmıştır. Hıristiyan alimler (scolars) yetiştikçe bu metinleri sadece Arapçadan değil, kökeni daha yakın diller olan Antik Yunancadan Latinceye veya kendi dillerine tercüme etmeye ve yorumlamaya başladılar.

16

17

18 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

19 Üniversitelerin Doğuşu Feodal Avrupa, 11. Yüzyıl ikinci yarısından sonra, yeni şeklini almaya başlayan Feodalizmin askeri-siyasi sistemi altında belirli bir istikrara kavuştu. Ortaçağ tarım devrimiyle belirli bir oranda refah sağlayan toplumlar artık ekonomik anlamda üretim fazlası vermeye başladı. Tüm bu gelişmeler ortasında şehirlerin ortaya çıkması, ticaretin artması gibi gelişmeler sonucunda, bazı zengin ve hareketli merkezlerde, 13. Yüzyıldan itibaren üniversiteler doğmaya başladı. Tıp, doğa ve hukuk bilgisine talep artıyordu; 1500 lerde, Avrupa da, 70 in üstünde üniversite mevcuttu. Bu yapılar, Bilim Devrimine giden yolun taşlarıydı ancak, bu yol o kadar kısa sürede ve kolaylıkla açılmamıştı

20 Üniversitelerin Doğuşu Üniversite, önce, Kilisenin dışında, bir Ortaçağ meslek loncası (guild) biçiminde örgütlendi. Hocalar ve öğrenciler bir Katedral okulundan diğerine giderek, ders verir, ders görürlerdi. İlk kez Paris li hoca ve öğrenciler bir lonca olmanın yararını görüp, sonradan, hukukçuların hepsini kapsar anlamında (universitas) dedikleri bir örgütün içinde toplandılar. Kısa zamanda, (universitas magistrorum) yani hocaların topluluğu; (universitas scholarium) öğrencilerin topluluğu veya (universitas magistrorum et scholarium) hocaların ve öğrencilerin topluluğuloncası biçiminde farklılaştılar. Sonuçta, universitas ; tüm kişisel, kurumsal yüksek öğretim faaliyetlerini (studium generale) kapsayan bir terim halinde günümüze kadar geldi.

21 Üniversitelerin Doğuşu-İlk Üniversiteler On üçüncü yüzyıldan itibaren Paris, Bologna ve Oxford gibi büyük ve prestijli üniversitelerin en az 3-4 fakültesi, değişik sanatlar (bilimler), hukuk, ilahiyat ve tıp dallarında öğrencilerine, mezun olurken, her yerde ders verebilir anlamında ius ubique docenti beratı (license) vermeye başladılar. Üniversiteler, daha sonra bazı ayrıcalıklar kazandılar. Kiliseden ayrı olmakla birlikte, üniversite mensuplarına, din adamlarına tanınan dokunulmazlıklar ve bir suçlama karşısında Kilise mahkemelerinde yargılanma hakkı tanındı. Şehirler de kendilerine ekonomik katkısı olan üniversitelere diğer bir takım ayrıcalıklar ve yerler sağladılar; böylece Avrupa bilim ve öğretim sistemi kurulmaktaydı.

22 Üniversitelerin Doğuşu Bilim Devrimi Tercüme ile gelen Eski Çağın bilgileri, özellikle Aristoteles öğretisi, üniversite çatısında eleştirel olarak öğretilmeye, sonra bu bilgiler aşılmaya veya cari bilgi stokundan silinmeye başlandı. Bilim Devriminin başlangıcını ilk üniversitelerin kurulduğu 13. Yüzyıla indirmemiz gerekir. İster Aristotelesçi, ister karşıtı olsun Bilim Devrimini hazırlayanların hemen tamamı bu üniversitelerde yetişmiştir. Bilimin temeli olan yöntem, geometri (Öklides) ve matematik (Arap rakamları ve cebir); çok doğru olmasa bile, eski dünyanın ve gökyüzünün bir haritası ile pratikte doğru sonuçlar veren takvimlercetveller; en azından, insan vücudunun ve doğanın birer tanımı ve sınıflaması; temel tıbbi ve kimyevi bilgiler ortaya çıkmaya başlamıştı

23 İslamda Bilim ve Teknoloji

24 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

25 Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? Tek Arapçanın ortak bilim dili olması nedeniyle, bazı otoriteler bir Arap Bilimi kavramı ortaya atmışlardır ki, tamamen yanlış olan bu yaklaşım, bazı Batılı aydınlarda görülen aşırı Arap hayranlığının bir eseri olsa gerektir. Bu noktada, İslam Bilimi terimini bile doğru bulmayan Prof. Tez e katılmamak mümkün değildir: İslam bilimi ya da Arap bilimi terimleri özünde doğru değildir. Söz konusu olan bilimin kurucuları arasında Hıristiyan, Yahudi ve öteki dinlere bağlı olanlar da bu lunduğundan, İslam bilimi demek doğru değildir. Bu bilimin temsilcilerinden bir kısmı Türk ya da İranlı olduğundan Arap bilimi demek de doğru değildir. Bu bilimin bir ucu Endülüs te yüksek bir düzeye erişmiş olduğundan Doğu Bilimi de denemez. İslam Devrimi (Dini) Arabistan da olmuştur, ancak İslam Bilimi Arapların değil, İslam olan bütün ulusların ortak malıdır. En uygun karşılık Arapçadaki bilim olabilir; çünkü yapıtların hemen tümü Arapça dilinde yazılmıştır. (Tez;19)

26 Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam, bir anlamda, Hind, Sümer, Mısır, Suriye, Yunan-Roma medeniyetlerinin varisi, temel bilim düşüncesinin ve eserlerinin saklayıcısı-koruyucusu (curator) ve Batı ya aktarıcısı rolüne ilave olarak, bu bilgileri geliştiren bir işleve sahiptir. Çin den kağıt, pusula ve barutu (top) Batı dünyasına getirenler Müslümanlardı. Müslümanlar, kağıdı kullandılar; topu geliştirdiler, özellikle Fatih İstanbul u alırken en büyük topları döktürebildi. Ama, pusulayı okyanusları keşfetmek, yeni toprakları zapt etmek için kullanamadılar; çünkü sadece pusulayı bilmek değil, onun yardımıyla okyanuslarda seyredecek kalyonlar inşa etmek ve en önemlisi, bir yerlere gitme içgüdüsüne sahip olmak gerekiyordu. Bu iç-güdü, para-ticaret, macera arayışı, misyonerlik, deniz aşırı imparatorluk kurma isteği olabilir. Bu güdünün hem devlette hem de bu işi yapacak fertlerde yer etmesi gerekir ki, devlet bu güdüye sahip denizcisini, maceracısını, tüccarını desteklesin. Ne Türk-İslam dünyasında, ne de Çin de böyle bir ferdin ve bunu teşvik edecek bir siyasisosyal yapının hiç doğmadığını veya doğarken bastırılmıştır.

27 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

28 İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Hem Hıristiyanlık hem de Müslümanlık açısından bir İnanç Çağı (Age of Faith) olan Orta Çağ da, Batı Avrupa nın kendini bulma aşamasına kadar bilimin öncülüğü ve patronajı İslam dünyasında kalmıştır. Sarton, İslam ın bilimsel başarılarını kabul eden ilk tarihçilerden biri olmakla birlikte, o da 11. Yüzyıldan sonra hızlı bir çöküş yaşandığını ifade etmektedir. Bu çöküşe kadar ve hatta daha ilersinde, İslam Bilimi, başlıca matematik, astronomi ve tıp alanlarında olmak üzere bugün coğrafya, fizik, kimya ve biyolojinin kapsamına giren birçok alanda varlık göstermiştir. Müslümanların aritmetiğe en önemli katkısı, dokuz Arap rakamı ve bir noktayla gösterilen sıfırla Hint sayı sistemini getirmiş olmalarıdır. El Harezmi nin (al-khwarizmi) Hint sayılarını konu alan ve bir çok Latince versiyonu bulunan elkitabı - ki başlığından `algoritma terimi türetilmiştir - İslam (ve dolayısıyla Batı) cebirinin temellerini atmıştır. Hicri 210/Miladi 875 tarihinde yazılmış El-Cebr ve l-mukabele (terimlerin yerini değiştirme ve yok etme anlamına gelir) adlı eser, Batı dünyasında 17. Yüzyılın başlarına dek okutulmuştur. Türkçe cebir, Avrupa dillerindeki Algebra terimi buradan gelmektedir.

29 İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Uzun bir süre sadece bilim değil, teknoloji alanlarında da, Batı Asya, Kuzey Afrika ve İspanya da (Endülüs) pek çok yerleşik toplum yaratan İslam Medeniyetinin kalıcı teknolojik başarılarından da söz etmek gerekir. Hint ve Yunan düşüncesini alıp daha ileri götürme ve bunun Batıya öğretilmesi dışında İslam Dünyası nın, teknoloji alanında da ileri olduğu anlaşılmaktadır. Orta Çağ da, Batı nın, teknolojik olarak, Doğu ya verebileceği çok az şey vardı; teknoloji hareketi öteki yöndeydi. İslam tekniklerinin Avrupa tarafından adaptasyonu, alkolden alembike kadar pek çok Arapça kelime ve türevlerinin Avrupa dillerine geçmesiyle de kendini belli eder. Geç Orta Çağ da, bilimsel konularda pek çok Arapça eserin Latince ye çevrilmesine karşın...ne yazık ki, teknoloji alanında bununla karşılaştırılabilecek bir faaliyet yoktur; doğrudan Arapçadan yapılmış çeviriler son derece nadirdir.

30 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

31 Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Osmanlı Devleti, İslam Dünyasında bilim ve teknolojinin durgunlaştığı ve hatta hızla gerilediği 14. Yüzyılda ortaya çıktı. 13. Yüzyıldaki büyük Moğol istilası, Anadolu nun ve Mezopotamya nın ekonomik ve kültürel alt yapısını temelden sarsmış, günümüze kadar gelen sonuçlar bırakmıştır. Bunun ötesinde, Osmanlıların tedricen devraldığı Doğu Roma İmparatorluğu da, tarihte, bilimsel ve teknolojik katkılarıyla bilinen bir medeniyet bölgesi değildi; hatta Başkent, Konstantinopolis in sakladığı eşsiz Antik Yunan yazmaları ve diğer bilgiler, ancak, İstanbul un alınmasından sonra getirildiği Rönesans İtalya sında önemli açılımlara neden olmuştu. Yine de, bin yıl boyunca, Batı Roma da olduğu gibi, (Roma şehri dahil) Bizans ta da, bilim ve teknolojinin canlanmasına, yeniden üretilmesine yol açmamıştı; Osmanlı Toplumunda da böyle bir hareket yaratamadı.

32 Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Avrupa nın tek İslam devleti olan Osmanlı nın bilim ve teknolojisine ilişkin bir kitapta, farklı bir medeniyet çevresi oluşturan İslam ın bilim geleneği üzerinde kısaca durmak, Batı nın Orta Çağ diye adlandırdığı çok uzun bir dönemde, her bakımdan gelişmiş İslam Medeniyetinin ve onun bir parçası haline gelmiş Türklerin, daha sonra hemen her alanda, özellikle de bilim ve teknolojideki geri kalış nedenlerini anlamak bakımından gerekli olmaktadır. Çünkü Türk kavimleri, 8. ve 9. Yüzyılda, şamanistik geleneklerini terk ederek bu medeniyet çevresine kitlesel olarak katılmışlardır.

33 Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Bu olay, aynı zamanda, Türk kökenli yarı göçebe toplulukların yerleşik düzene geçmeleri, daha doğrusu yerleşik şehir düzeniyle tanışmalarıyla eşzamanlıdır. Pek tabii ki, çok ayrı ve çetin bir konu olan, Türk topluluklarının sosyo-kültürel gelişmelerini ve modern çağlarda geri kalış nedenlerini bu kısa bölüm içinde araştırmak ve sonuçlandırmak mümkün değildir. Ayrıca, bu konu sadece Türkler için değil, genel geri kalmışlık olgusu çerçevesinde, diğer geri ve gerilemiş toplumlar açısından da herkesi tatmin edebilecek, tarihi ve bilimsel (ekonomik, sosyolojik) kesin çözümlere ulaşmış değildir.

34 Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Avrupa ve doğal olarak, Orta Asya Türkleri, Çinlilerden pek çok yeniliği öğrendiler. Türklerin de kendi buluşları oldu. Örneğin, Türk bilim tarihçisi Aydın Sayılı ya göre, pamuktan kağıt yapımı önce bir İslam bölgesi olan Orta Asya da, daha da belirgin bir yer olarak Semerkant ta Türk kökenliler tarafından, 8. Yüzyıl ortalarında bulunmuş ve bu yeni usul tüm İslam Alemine buradan yayılmıştır. Bu kağıdın üretimi, İslam da bilimin ve öğretimin yaygınlaşmasını kolaylaştırmış, Eski Çağ bilgi hazinelerinin saklanarak, daha sonra,12. Yüzyılda Batı ya transferini mümkün kılmıştır.

35 Çin de Bilim ve Teknoloji Not: 10. Hafta konuları bu bölüme kadar işlenmiştir. 11. Hafta bu konu ve kendimizi sınayalım soruları işlenmiştir.

36 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

37 Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Çin de Bilim ve Medeniyet adlı büyük ansiklopedik eserin baş mimarı Joseph Needham: Temel sorun, (17. yüzyıldan, Galileo zamanından beri bildiğimiz) modern bilimin niçin Çin de ya da Hindistan da değil de, sadece Avrupa da geliştiğidir. Neden - 1. ve + 5. Yüzyıllar arasında Çin uygarlığı, doğaya ilişkin bilgileri güncel insan gereksinimlerine uygulamak konusunda Batı ya göre daha başarılıydı? diye sorarak bize yardımcı oluyor. Çünkü, Çin Medeniyeti, Roma ile birlikte, eş-zamanlı sayılacak bir İmparatorluk kurmuş, bunu iç ve dış sorunlarına rağmen modern zamanlara kadar yaşatmış iken, Roma parçalanmış ve üstünde, birbiriyle sürekli çatışan, birleşen, dağılan, nitelik değiştiren siyasisosyal birimler yaratmıştır. Ancak, Avrupa toplumları kendi coğrafyalarında, önce toparlanıp, sonra diğer coğrafyalara açılırken, Çin içine kapanarak, enerjisini, kendi içyapısını korumaya, kendi tanımındaki bir bilimin ve pratik hayatın tekniklerini geliştirmişti.

38 Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eğer, Bilim ve Sanayi Devrimleri öncesi temel alınırsa, Çin gemi yapımından seyrüsefere değin pek çok teknik ve doğa bilimi alanlarında Avrupa dan öndeydi ve piyasaların büyüklüğü de göz önüne alınırsa, Çin de bir Teknolojik Devrimin doğması büyük bir olasılıktı. Bu durmanın ya da ileriye gidememenin nedeni, bilim ve teknoloji tarihiyle uğraşanların başlıca dert lerinden biridir. Çin, bu homeostatik yapısını, 19. Yüzyıl ortasından 20. Yüzyıl ortasına kadar süren Avrupalı ve Asyalı (Japon) emperyal yırtıcıların (predator) saldırılarına ve kanlı iç savaşlara rağmen korumuş, 20. Yüzyıl son çeyreğinde, iktisadi kalkınmasının hızlanması ile bu kez, modern bilim ve teknolojide, hızla ön sıralarda yerini almaya başlamıştır.

39 Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Batının temel paradigması, anlama-bilme eylemini, bir şeyleri yani doğayı, insanı veya toplumu değiştirmek, hakim olmak için istiyordu. Çin de, birlikte-yaşam (symbiosis) çok güç erişilen bir kararsız dengeydi; hemen başka bir boyutta kurulmak için bozuluyordu. Üretim, doğa şartları ve seçilen temel ürün (pirinç) nedeniyle emekyoğundu ve büyük sayıda insanın, toplu olarak, kolektif bir mülkiyet (toprak-sulama kanalları vb.) üzerinde ahenkli çalışmasını gerektiriyordu. Üretim ve bölüşüm kararları alan merkezi yönetim (bürokrasi) de, önceliği yeni topraklar elde etmeye değil, mevcut insan stokunu elde tutmaya veriyordu. İnsanlar ve doğaya hakimiyet akla-sabra dayalı bir süreç; toprak kazanımı mevcut toprakların daha iyi işlenmesine dayalı olunca da askerlik, Çin tarihi boyunca sivil yönetimden daha aşağıda olmayı kabul etti. Çinliler kılıcın (askerler) zafer kazanabileceğini, ancak logosun (aklın) bunu koruyabileceğine inanıyorlardı; fiziksel güçler geçici, moral güç ise kalıcıydı: Çiçekleri çekerek büyütemezsiniz.

40 Bunun anlamı şuydu: Ben bu sınırlardan taşmayacağım ve benim elemanlarım, insanlarım da buna uyacak ama, dışarıdan bir müdahale de kabul etmem. Çünkü, Konfüçyüs felsefesi, dünya hakimiyetini değil, insan ve tabiat arasında; insanların kendi arasında büyük armoni veya uyumu (da tong) arıyordu. Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Batı, çiçekleri çekerek hızlı büyütecek bir bilim arayışındaydı. Her bilim, en saf olanı bile sonunda mühendisliğe dönüşmüş, üretimin ve daha da önce, siyasi-askeri yönetimin emrine girmişti. Kaşiflerin siyasi-askeri bir rejim türü olan Feodalizmin içinden çıkması tesadüf değil, yeni topraklar elde etme şeklindeki bir iç-güdünün sonucudur. Batı, uzun Okyanus yolculukları için gemi yapım ve seyir teknolojilerini geliştirirken, bunlardan daha gelişmiş bir teknolojiye sahip olan Çinliler, tam 600 yıl önce, Amiral Ho yönetiminde, 1405 de başlayan uzak deniz seferlerini kısa sürede yasaklayıp, bir daha da müsaade etmediler. Çünkü, Çin devlet-siyaset paradigması Avrupa veya İslam dan çok farklıydı. Bu siyasi- sosyal birimler, ister küçük feodal bir beylik, ister bir imparatorluk olsun, sürekli büyümeye, askeri-siyasi gücünü, nüfuzunu artırmaya kendi din veya ideolojisini yaymaya çalışır ve doğal olarak karşısına çıkan diğer güç veya güçlerle çatışma halinde bulunurdu. Oysa, Çin kendi içinde savaşırken bile bir doğal sınır çizmiş, bu sınırın en zor savunulan Kuzey-Batı yönüne de, zaman içinde gelişen-uzayan bir duvar, Çin Seddi inşa etmişti.

41 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

42 Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Doğal olarak, toplumsal bir işlevi olan bilimin, o toplumun ana paradigması dışında çalışması düşünülemez. Geleneksel toplumlarda bu paradigma bir din-kült-felsefe sistemi içinde kurulmakta veya paradigmayı bu sistem oluşturmaktadır. Bu genel yaklaşım Batı için geçerli olsa da, Batıdaki fark, bilim-felsefe ve din ayrımının, özellikle tek tanrılı semavi dinlerin çıkışıyla belirginleşmesidir. Eski Çağın antropo-morfolojik yani insan şekilli tanrılar kozmosu, tanımlanamayan bir öz e dönüşünce, özellikle Hıristiyanlık, Platon ve Aristoteles i içselleştirmiş; bu filozoflar, Aziz Augustine, Aziz Thomas gibi büyük Kilise düşünürleri yoluyla dinsel düşünce-inanç sistemini etkilemişlerdir. Oysa, Uzak Doğu da ve (kısmen)hindistan da, filozofların düşüncesi bizzat din haline gelmiş; her şeyi ve tabii, Doğayı yaratan tektanrı merkezli semavi dinler burada doğmamıştır. Doğayı anlamaya çalışan bir felsefe yöntemi toplumun (devletin) ideolojisi-dini haline gelince, bu toplumlarda din-bilim çatışmasının, tanım gereği, ortaya çıkmaması doğal karşılanabilir.

43 Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Pek tabii ki, tüm Uzak Doğu bilim ve felsefesini, başlıklar şeklinde bile, buraya taşımam mümkün değildir. Aslında buna gerek de yoktur. Asıl önemli olan, bu gelişmelerin bir yerde durması/durdurulmasının nedenleri ve sonra da, bir toplum hayatına göre kısa sayılacak sürelerde, (Japonya da 19. Yüzyılın, Çin de 20. Yüzyılın ikinci yarısında) bilim ve teknolojide, Batıyı yakalama ve hatta bazı alanlarda geçme süreçlerinin dinamiklerini anlayabilmektir. Uzak Doğu felsefesinin (Japonya ve Kore de aynı medeniyetin üyeleridir), doğaya ve dolayısıyla bilim ve teknolojiye bakışı, tanımı gereği, Batıdaki hakimiyet ve iradi değişim paradigmasını benimsemez. Birlikte yaşam gereği, temeldeki Yin ve Yang güçlerinin karşıtlıklarından bilinçli biçimde yararlanarak, fazla değişmeyen bir toplum yapısını, iç ve dış güçlere karşı sibernetik korumasını yapmaya çalışır. Ancak, sistemin gereği, bireylerin olmadığı bu toplumlarda, stratejik kararlar, merkezi bürokrasi yani Çin Konfüçyüs felsefesinin kurucuları ve savunucuları tarafından alınacaktır.

44

45

46 Ders İçeriği Giriş Ortaçağ da Avrupa ve Avrupa-Dışı Toplumlarda Bilim ve Teknoloji Ortaçağ Avrupa Toplumunda Bilim ve Üniversite Ortaçağlarda Avrupa Toplumu Ortaçağ Potası- Yunan-İslam-Latin Bilim ve Düşüncesi Üniversitelerin Doğuşu İslamda Bilim ve Teknoloji Arap mı İslam mı Ortaçağ Bilimi mi? İslam Dünyasında Akli Bilimler ve Teknoloji Osmanlının Bilim ve Teknolojide Geri Kalma Sorunu Çin de Bilim ve Teknoloji Çin Medeniyeti ve Batıdan Farkı Eski Çin de Bilimsel ve Teknolojik Paradigma Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk

47 Çin in Teknolojik Başarıları ve Kaçınılmaz Durgunluk Çin in M.Ö. 1. Binden başlayıp günümüze gelen, neredeyse kesintisiz medeniyeti tarihte tek örnektir. Bu medeniyeti eşsiz kılan özellikler hem teknik başarılarının hem de bilimsel teknolojik durgunluğunun nedenlerini oluşturmaktadır.

48 Çin de Matematik Chiu-chang suan-shu Çin matematik klasiklerinin en önemlisidir ve özü itibariyle uygulamalı pratik çözümlere yönelmiştir. Bu eserde soyut, sistematik ispatlar yani saf matematik teorem ve problemleri ele alınmamıştır. Çin de matematik bürokrasi ve alimler arasında hiçbir zaman yüksek bir statüye ulaşmamış, felsefi yanı çok zayıf sırf bir teknik olarak muamele görmüştür; küçük memurların, ölçüm, vergi toplama, muhasebe işlerinde kullandığı teknik bilgilerdi. Hesaplama işleri için, önce, hesap çubukları (counting rods) ve sonra abaküs kullanılmaya başlandı. Abaküs, cebirsel problemleri de çözebiliyordu. Çinliler, siyah ve kırmızı renkli hesap çubuklarıyla negatif sayıları bile kullanabiliyorlardı. (Batı da bile negatif sayılar 14. Yüzyıla kadar bilinmedi). Bu çubuklarla, Çinliler, 3. Yüzyılda, quadratik ve kübik denklemleri ve Pi sayısını Dünya nın geri kalan kısmından daha doğru çözebiliyordu...bu geleneksel hesaplama yöntemi Çin matematiğindeki kesin ispatların olmamasından doğan boşluğu dolduruyordu. Bu hesaplama elle yapılıp söylendiği için sonuçların yazılı hale gelmesi, Cizvitlerin Batının matematiğini ülkeye getirmesine kadar görülmedi.

49 3 Temel Alan: Kağıt, Matbaa ve Barut Çinliler teori geliştirmekten çok elle tutulur, görünen başarılara önem verdikleri için teknoloji alanında bir avantajları vardı ve bir çok temel alanda Avrupa yı geçtiler. Bu alanlardan üçü, kağıt, matbaa ve baruttur. Kağıdın elyaflı maddelerden yapılması M.Ö. 2. Yüzyıla kadar iner. Bu icadın İslam dünyasına ulaşması (veya Müslümanların Çin sınırlarına dayanması) 8. Yüzyılı, Avrupa ya ulaşması ise 13. Yüzyılı bulur. İlk blok baskı 770 de Japonya da yapılmıştır (tahtaya oyulmuş yazılar). Çin deki ilk baskı kitap 868 tarihine isabet eder. Harflerin ayrı ayrı dizilmesiyle oluşan sayfa baskısı ilk kez 11. Yüzyılda yapılmışsa da, Çin karakterlerinin Avrupa Alfabeleri gibi az sayıda (30 civarında) değil, çok sayıda (5 bin kadar) olması bu tür kitap basımını güçleştirdi. Sui Döneminden itibaren baskılı kitaplar halk arasında yayılmaya başladı. Bunlar daha çok, bürokratik devlet sınavlarına hazırlanan memur adaylarına ansiklopedik ve tarihi-yasal bilgiler veren metinlerdi. Çin de ezberlenmesi gereken metinlerin uzunluğu kelimeye ulaşıyordu. Adaylar bu metinleri okuyup, ezberleyerek sınavlara hazırlanıyorlardı. (Bir anlamda İslam daki Kur an hıfzına benziyordu.)

50 Kağıt ve Matbaanın Çin ve Batıdaki Etkileri Arasındaki Farklılık Tuhaf olan, basılı (ucuz) kitap okuma imkanı olmayan, sadece pahalı ve nadir el yazmaları ve şehirden şehre, manastırdan manastıra seyahat ederek bilgi arayan Batının entelleri ile Çinli entel arasındaki davranış farkıdır. Çin de kağıt ve basılı kitap yenilikleri durduran bir etki yaratırken, aynı materiyal Batı da bilimsel dergiler, tartışma kitapları, eski bilgilerin eleştirel bir şekilde yeniden okunmasını ve yepyeni teoriler doğmasını sağladı. Oysa Çin de, bu kitaplar, yeni bilgi aranmasını önleyen, her doğru bilgiyi sunan araçlardı. Tabii, yenilikler ve yenilikçiler de sistemin hiç sevmediği unsurlardı.

51 Barut Üçüncü icat barut, 10. Yüzyıldan önce biliniyordu. Çin ordularının, 13. Yüzyılda top ve el bombası (resme bakın) kullanmalarına rağmen, niçin bunu askeri-stratejik bir araç olarak sistematik hale getirmedikleri, geliştirmeye devam edip Avrupa gibi, dünya egemenliğine soyunmadıkları açıkça cevaplanabilen bir soru değildir.

52 13.yy da Çin de El Bombası Örnekleri

53 Çin in Niçin Dünya Egemenliğine Soyunmamıştır?

54 Manyetizm-Pusula

55

56 Kendimizi Sınayalım

57 1) Aşağıdakilerden hangisi Avrupa nın Ortaçağında bilimlerin kaynağını en iyi ifade eder? a. Ayasofya Kütüphanesi b. Hindistan c. Roma d. İslami tercümeler e. Miletos CEVAP: d

58 2) Aşağıdakilerden hangisi İslam biliminin kökenlerini en iyi açıklar? a. Atina Akademisi b. Hindistan c. Helenistik bilim külliyatı d. Suriye e. İskenderiye CEVAP: c

59 3) İslam, 15. Yüzyıla kadar, Avrupa ya üstünlüğünü aşağıdaki bilimlerden hangisinde sürdürmüştür? a. Astronomi b. Cebir c. Kimya d. Zooloji e. Tıp CEVAP: b

60 4) Aşağıdakilerden hangisi Avrupa nın ilk üniversitelerinde okutulmazdı? a. Mühendislik b. Tıp c. Hukuk d. Teoloji e. Mantık CEVAP: a

61 5) Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıların bilim ve teknolojide geri kalış nedenlerinden değildir? a. Osmanlı Devletinin mali imkanlarının fazla ol- maması b. Osmanlı Devleti kurulduğunda İslam da bilimsel gelişme zaten durmuştu c. Roma gibi İstanbul da hiçbir zaman bilim merkezi olmamıştı d. Ulemanın akli bilimlere sırt çevirmesi e. Medreselerin sayılarının azlığı CEVAP: a

62 6) Aşağıdakilerden hangisi Çin medeniyetinin paradigmasını en iyi ifade eder? a. Medeniyetler duvar çekerek korunur b. Çin medeniyetini askerler kurdu ve korudu c. Konfüçyüs Öğretisi d. Budizm Öğretisi e. Çiçekleri çekerek büyütemezsiniz CEVAP: c

63 7) Aşağıdakilerden hangisi Çin de demir üretiminin Avrupa nın önünde olma nedenlerinden biri değildir? a. Kalay madenlerinin azlığı b. Bakır madenlerinin kıtlığı c. Gemiciliğin yaygınlaşması d. Kuruluştaki askeri talep e. Ormanların bolluğu CEVAP: c

64 8) Aşağıdaki unsurların hangisi Çin gemiciliğinde olmayıp, Avrupa gemiciliğinde veya gemicilerinde mevcuttur? a. Pusula b. Gemi gövdesine bağlı dümen c. Gemilerin büyüklüğü d. Kişisel girişimcilik e. Yelkencilik CEVAP: d

65 9) Aşağıdakilerden hangisi Avrupa nın Doğusu ve Batısı arasında bilim ve teknolojiye bakış açısından temel farklardan biri değildir? a. Din (Kilise) ile Üniversite çekişmesi b. Doğayı denetim altına almak c. Bilgiyi teknolojiye çevirmek d. Bürokrasinin bilime karşı anlayışlı olmaması e. Doğayı anlamak CEVAP: c

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, COĞRAFİ KEŞİFLER 1)YENİ ÇAĞ AVRUPASI AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, Türklerden Müslüman

Detaylı

Skolastik Dönem (8-14.yy)

Skolastik Dönem (8-14.yy) Skolastik Felsefe Skolastik Dönem (8-14.yy) Köklü eğitim kurumlarına sahip olma avantajı 787: Fransa da Şarlman tüm kilise ve manastırların okul açması için kanun çıkardı. Üniversitelerin çekirdekleri

Detaylı

ORTAÇAĞ FELSEFESİ MS

ORTAÇAĞ FELSEFESİ MS ORTAÇAĞ FELSEFESİ MS.476-1453 Ortaçağ Batı Roma İmp. nun yıkılışı ile İstanbul un fethi ve Rönesans çağının başlangıcı arasındaki dönemi, Ortaçağ felsefesi ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin

Detaylı

ASTRONOMİ TARİHİ. 1. Bölüm Bilim Tarihine Genel Bakış. Serdar Evren 2013

ASTRONOMİ TARİHİ. 1. Bölüm Bilim Tarihine Genel Bakış. Serdar Evren 2013 ASTRONOMİ TARİHİ 1. Bölüm Bilim Tarihine Genel Bakış Serdar Evren 2013 Fotoğraf: Eski Yunan mitolojisinde sırtında gök küresini taşıyan astronomi tanrısı, ATLAS. Bilim Tarihine Genel Bakış Modern bilimin

Detaylı

AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI

AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI ALANLAR ve ÖNCELİKLER AYP 2017 ÜÇÜNCÜ DÖNEM ALIMLARI 1- Kur an İlimleri ve Tefsir Kur an ilimleri, Kur an tarihi, tefsir gibi Kur an araştırmalarının farklı na dair araştırmaları 1. Kur an tarihi 2. Kıraat

Detaylı

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders Dr. İsmail BAYTAK HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları Hristiyanlarca kutsal sayılan Hz. İsa nın doğum yeri Kudüs ve dolayları, VII. yüzyıldan beri Müslümanlar ın elinde

Detaylı

Tefsir, Kıraat (İlahiyat ve İslâmî ilimler fakülteleri)

Tefsir, Kıraat (İlahiyat ve İslâmî ilimler fakülteleri) ARAŞTIRMA ALANLARI 1 Kur an İlimleri ve Tefsir Kur an ilimleri, Kur an tarihi, tefsir gibi Kur an araştırmalarının farklı alanlarına dair araştırmaları kapsar. 1. Kur an tarihi 2. Kıraat 3. Memlükler ve

Detaylı

BİLİM TARİHİ VE JEOLOJİ 6

BİLİM TARİHİ VE JEOLOJİ 6 BİLİM TARİHİ VE JEOLOJİ 6 ROMALILARDA BİLİM http://www.tarihbilimi.gen.tr/icerik_resimler/roma-imparatorlugu.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü GİRİŞ M.Ö.3.y.y. da Romalılar bütün

Detaylı

Başkent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. Doç. Dr. S. EKER

Başkent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. Doç. Dr. S. EKER TÜRK DİLİ ÜZERİNE BİRKAÇ NOT Başkent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Doç. Dr. S. EKER 1 Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir Dilin millî ve zengin olması millî

Detaylı

EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ

EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ DERS NOTLARI VE ŞİFRE TANER ÖZDEMİR DETAY TARİHÇİ TÜRK TELEKOM NURETTİN TOPÇU SOSYAL BİLİMLER LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ EMEVİLER Muaviye tarafından Şam da kurulan ve yaklaşık

Detaylı

İktisat Tarihi II

İktisat Tarihi II İktisat Tarihi II 02.03.2018 Roma şehir devleti, başlangıcında aristokratik bir karakter arz ediyordu. Roma İmparatorluğu nun zirvede olduğu 1. ve 2. yüzyıllarda sınırları İskoçya dan Mısır a kadar uzanıyordu

Detaylı

Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı

Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı SANAT TARİHİ I Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı Gotik Sanat Ortaçağ: Antik Çağ ın sona ermesinden (6. yüzyılın ilk yarısından) Rönesans a kadar olan yaklaşık bin yıllık dönem - klasik çağ

Detaylı

WINTER. Template EL-HAREZMİ

WINTER. Template EL-HAREZMİ WINTER Template EL-HAREZMİ 01 Hayatının büyük bir bölümü Bağdat'ta matematik, astronomi ve coğrafya konularında çalışarak geçmiştir. 02 Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El-Hârezmî nin doğum ve ölüm tarihleri

Detaylı

İktisat Tarihi I. 8/9 Aralık 2016

İktisat Tarihi I. 8/9 Aralık 2016 İktisat Tarihi I 8/9 Aralık 2016 Kredi, Finans ve Servetler İslam dinindeki faiz yasağının kredi ilişkilerinin gelişmesini önlediği sık sık öne sürülür. Osmanlı kredi ve finans kurumları 17. yüzyılın sonlarına

Detaylı

SOSYOLOJİSİ (İLH2008)

SOSYOLOJİSİ (İLH2008) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. DİN SOSYOLOJİSİ (İLH2008) KISA ÖZET-2013

Detaylı

Konuyla ilgili kavramlar

Konuyla ilgili kavramlar Avrupa tarihi, Avrupa tarihi ders notları, ygs Avrupa tarihi, kpss Avrupa tarihi notları, Avrupa tarihi notu indir gibi konular aşağıda incelenecektir. İçindekiler 0.0.1 Konuyla ilgili kavramlar 1 ORTA

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI TARİH TEZLİ YÜKSEK LİSANS Tezli yüksek lisans programında eğitim dili Türkçedir. Programın öngörülen süresi 4

Detaylı

İktisat Tarihi II

İktisat Tarihi II İktisat Tarihi II 23.02.2018 İkincil özeklerde yalnızca ekonomik yapı benimsenmekle kalmamıştır. - Biblos - Kapadokya uygarlıkları birincil özeklerin yapısı ile zorlanmıştır. İkinci devrimin yaygınlaşmasında

Detaylı

Avrupa Tarihi. Konuyla ilgili kavramlar

Avrupa Tarihi. Konuyla ilgili kavramlar Avrupa Tarihi Konuyla ilgili kavramlar Aforoz: Katolik mezhebinde papa ve kiliseye karşı gelenlerin kilise tarafından dinden çıkarılmasıdır. Burjuva: Avrupa da soylular ve köylülerden farklı olarak ticaretle

Detaylı

tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki

tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki 14.11.2013 tarih ve 495 sayılı Eğitim Komisyonu Kararı Eki Tablo 1 Sosyal BilimlerEnstitüsü İletişim Bilimleri Doktora Programı * 1. YARIYIL 2. YARIYIL İLT 771 SİNEMA ARAŞTIRMALARI SEMİNERİ 2 2 3 10 1

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ I SDT

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ I SDT DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ I SDT203 3 3 + 0 3 4 Ön Koşul Dersleri Yok Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ AST101 ASTRONOMİ TARİHİ 2016-2017 Güz Dönemi (Z, UK:2, AKTS:3) 7. Kısım Doç. Dr. Kutluay YÜCE Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Romalılar Döneminde Bilim (devam) Romalılar

Detaylı

Eğitim Tarihi. Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi

Eğitim Tarihi. Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi Eğitim Tarihi Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi Türk ve Batı Eğitiminin Tarihi Temelleri a-antik Doğu Medeniyetlerinde Eğitim (Mısır, Çin, Hint) b-antik Batıda Eğitim (Yunan, Roma)

Detaylı

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta İktisat Tarihi I 13-14 Ekim II. Hafta Osmanlı Kurumlarının Kökenleri 19. yy da Osmanlı ve Bizans hakkındaki araştırmalar ilerledikçe benzerlikler dikkat çekmeye başladı. Gibbons a göre Osm. Hukuk sahasında

Detaylı

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ Felsefe Bölümü DERS İÇERİKLERİ

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ Felsefe Bölümü DERS İÇERİKLERİ GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ Felsefe Bölümü DERS İÇERİKLERİ I.SINIF I.YARIYIL FL 101 FELSEFEYE GİRİŞ I Etik, varlık, insan, sanat, bilgi ve değer gibi felsefenin başlıca alanlarının incelenmesi

Detaylı

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu.

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu. Türk İslam Bilginleri: İslam dini insanların sadece inanç dünyalarını etkilemekle kalmamış, siyaset, ekonomi, sanat, bilim ve düşünce gibi hayatın tüm alanlarını da etkilemiş ve geliştirmiştir Tabiatı

Detaylı

KÂĞIDA İŞLENEN UYGARLIK- Kâğıdın Tarihi ve İslam Dünyasına Etkisi, Jonathan M. Bloom (trc. Zülal Kılıç), Kitap Yayınevi, İstanbul 2003, 336 s.

KÂĞIDA İŞLENEN UYGARLIK- Kâğıdın Tarihi ve İslam Dünyasına Etkisi, Jonathan M. Bloom (trc. Zülal Kılıç), Kitap Yayınevi, İstanbul 2003, 336 s. sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 11 / 2005, s. 251-255 kitap tanıtımı KÂĞIDA İŞLENEN UYGARLIK- Kâğıdın Tarihi ve İslam Dünyasına Etkisi, Jonathan M. Bloom (trc. Zülal Kılıç), Kitap Yayınevi,

Detaylı

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018 İktisat Tarihi II 13 Nisan 2018 Modern Çağ ın Başlangıcında Avrupa Ekonomisi 11 yy başından itibaren Avrupa Rostow'un deyimiyle kalkışa geçmiştir. Bugünün ölçütleriyle baktığımızdaavrupa gelişmemiş bir

Detaylı

4. Yazılı belgeler dikkate alınırsa, matematiğin M.Ö. 3000 2000 yılları arasında Yunanistan da başladığı söylenebilir.

4. Yazılı belgeler dikkate alınırsa, matematiğin M.Ö. 3000 2000 yılları arasında Yunanistan da başladığı söylenebilir. MATE417 ÇALIŞMA SORULARI A) Doğru/Yanlış : Aşağıdaki ifadelerin Doğru/Yanlış olduğunu sorunun altındaki boş yere yazınız. Yanlış ise nedenini açıklayınız. 1. Matematik ile ilgili olabilecek en eski buluntu,

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TARİH DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ YILLIK PLANI

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TARİH DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ YILLIK PLANI KASIM EKİM 07-08 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TARİH DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ YILLIK PLANI Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı TARİH VE TARİH YAZICILIĞI

Detaylı

Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi

Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Dersin Adı Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi Dersin Kodu 1206.6102 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 3,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 3 Haftalık Uygulama

Detaylı

Ülkemizde İnşaat Mühendislik Eğitiminde Son Yıllarda Oluşan Kapasite Artışlarının Niceliksel Olarak Değerlendirilmesi. Yrd. Doç. Dr.

Ülkemizde İnşaat Mühendislik Eğitiminde Son Yıllarda Oluşan Kapasite Artışlarının Niceliksel Olarak Değerlendirilmesi. Yrd. Doç. Dr. Ülkemizde İnşaat Mühendislik Eğitiminde Son larda Oluşan Kapasite Artışlarının Niceliksel Olarak Değerlendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Serkan ENGİN 175 Ülkemizde İnşaat Mühendisliği Eğitiminde Son larda Oluşan

Detaylı

Tarihi ve bugünü ile. Her an Harran

Tarihi ve bugünü ile. Her an Harran Tarihi ve bugünü ile Her an Harran Güneydoğu haritası (Urfa, Harran) İbrahim Ur dan Kenan Ülkesine giderken Harran dan geçti mi? Yakup Harran da Yakup un kuyusunun fotoğrafı Yakup un kuyusu (?) Ay Tanrısı

Detaylı

T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ GÖNEN MESLEK YÜKSEKOKULU TURİZM VE OTELCİLİK BÖLÜMÜ İNANÇ TURİZMİ

T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ GÖNEN MESLEK YÜKSEKOKULU TURİZM VE OTELCİLİK BÖLÜMÜ İNANÇ TURİZMİ T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ GÖNEN MESLEK YÜKSEKOKULU TURİZM VE OTELCİLİK BÖLÜMÜ İNANÇ TURİZMİ DANIŞMAN:Özer YILMAZ HAZIRLAYAN: Erşad TAN,Tacettin TOPTAŞ İÇİNDEKİLER GİRİŞ I-İNANÇ TURİZMİ A- İnanç Kavramı

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında

Detaylı

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Uygarlık Tarihi HIST 201 Güz 3 0 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

DERS ÖĞRETİM PLANI. İktisat Tarihi. Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü. Seçmeli Doktora

DERS ÖĞRETİM PLANI. İktisat Tarihi. Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü. Seçmeli Doktora Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 8 Haftalık Ders Saati 3 Haftalık Uygulama Saati - Haftalık Laboratuar Saati - Dersin Verildiği Yıl Dersin Verildiği

Detaylı

ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI. I.YY ARY 105 Tarih Araştırma Yöntemleri 2+0 4,5 Z I.YY ARY 105 Tarih Araştırma Yöntemleri MS

ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI. I.YY ARY 105 Tarih Araştırma Yöntemleri 2+0 4,5 Z I.YY ARY 105 Tarih Araştırma Yöntemleri MS Fakülte/Yüksekokul : Edebiyat Fakültesi Böl./Program Tarih Bölümü Yarıyılı : Güz / Bahar ESKİ PROGRAM DERSİN YARIYIL KODU ADI (T+U 2012-2013 ÖĞRETİM YILI DERS İNTİBAKLARI YENİ PROGRAM DERSİN ECTS ECTS

Detaylı

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI Kelime anlamı İki nehrin arası olan Mezopotamya,

Detaylı

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir.

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir. Sevgili Meslektaşlarım, Kıymetli Katılımcılar, Bayanlar ve Baylar, Akdeniz bölgesi coğrafyası tarih boyunca insanlığın sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimine en çok katkı sağlayan coğrafyalardan biri

Detaylı

TARİH BÖLÜMÜ ÖĞRETİM YILI DERS PROGRAMI

TARİH BÖLÜMÜ ÖĞRETİM YILI DERS PROGRAMI TARİH BÖLÜMÜ 2014-2015 ÖĞRETİM YILI DERS PROGRAMI I. YARIYIL ECTS II. YARIYIL ECTS BİL 150 Temel Bilgi Teknolojisi 4+0 5,0 TAR 107 İlkçağ Tarihi I 3+0 5,0 TAR 108 İlkçağ Tarihi II 3+0 5,0 TAR 115 Osmanlıca

Detaylı

MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI

MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI Öğrenci Bilgileri Ad Soyad: İmza: MATE 417 MATEMATİK TARİHİ DÖNEM SONU SINAVI 23 Ocak 2014 Numara: Grup: Soru Bölüm 1 Bölüm 2 Bölüm 3 21 22 23 24 25 TOPLAM Numarası (1-10) (11-15) (16-20) Ağırlık 20 10

Detaylı

1- Aşağıdakilerden hangisi tarih çağlarının başlangıcında ilkel endüstrinin ve sermaye birikiminin temelini oluşturmuştur.

1- Aşağıdakilerden hangisi tarih çağlarının başlangıcında ilkel endüstrinin ve sermaye birikiminin temelini oluşturmuştur. 1- Aşağıdakilerden hangisi tarih çağlarının başlangıcında ilkel endüstrinin ve sermaye birikiminin temelini oluşturmuştur. a) Tutsaklık düzeni b) Üretim artığının sağlanması c) Uzmanlaşmış zanaatçı sınıfı

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ PROGRAMI

KAMU YÖNETİMİ PROGRAMI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ PROGRAMI SİYASAL DÜŞÜNCELER TARİHİ YARD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÖRKEM DOĞAN 7. ERKEN MODEN DÖNEMDE SİYASAL DÜŞÜNCE 7 ERKEN MODEN DÖNEMDE

Detaylı

Ders Adı : UYGARLIK TARİHİ Ders No : Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 5. Ders Bilgileri. Ön Koşul Dersleri.

Ders Adı : UYGARLIK TARİHİ Ders No : Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 5. Ders Bilgileri. Ön Koşul Dersleri. Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : UYGARLIK TARİHİ Ders No : 00003009 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim Tipi

Detaylı

İktisat Tarihi

İktisat Tarihi İktisat Tarihi 7.5.18 SAVAŞLAR VE EKONOMİK PERFORMANS Savaş 10 milyon askerin ölümüne, 20 milyonunun yaralanmasına neden oldu. Ekonomik açıdan uzun dönemde fizik yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik

Detaylı

İŞLETME N.Ö. Ders Adı

İŞLETME N.Ö. Ders Adı İŞLETME N.Ö. DONEMNO : 1 GENEL İŞLETME I 0020050001 3 0 5 FİNANSAL MUHASEBE I 0020050002 3 0 5 İŞLETME MATEMATİĞİ I 0020050003 3 0 5 İKTİSADA GİRİŞ I 0020050004 3 0 5 ŞEHİR VE MEDENİYET 0020050005 2 0

Detaylı

MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL

MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL Kavramına Genel SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MODERN YÖNETİM TEKNİKLERİ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL 1 Ünite: 1 YÖNETİM KAVRAMINA GENEL BAKIŞ Prof. Dr. Fatih YÜKSEL İçindekiler

Detaylı

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Uygarlık Tarihi HIST 201 Güz 3 0 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

İktisat Tarihi II

İktisat Tarihi II İktisat Tarihi II 09.03.2018 Şimdi bir insanın durumu büyük mülkün çerçevesi içinde çok sayıda kiracıya dağıtılmış toprakla olan ilişkilerine göre belirleniyordu. Katı bir hiyerarşiye sahip olan toplumda

Detaylı

9. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

9. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI.Tarih biliminin konusunu, tarihçinin kullandığı kaynakları ve yöntemleri kavrar..tarihî olayların incelenmesinde yararlanılan zaman kavramlarını

Detaylı

ÇİN MALI DEYİP GEÇMEYİN, ÇOK ŞEYİ ÇİN DEN ÖĞRENDİK

ÇİN MALI DEYİP GEÇMEYİN, ÇOK ŞEYİ ÇİN DEN ÖĞRENDİK ÇİN MALI DEYİP GEÇMEYİN, ÇOK ŞEYİ ÇİN DEN ÖĞRENDİK Çin malı denilince genellikle kalitesiz ve dayanıksız ürün akla gelir. Ancak Çin teknolojik keşifleriyle bir dönemin en gelişmiş imparatorluğuydu. Çin

Detaylı

Doç. Dr. Tolga BOZKURT SAN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARİSİ BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI MİMARİSİ

Doç. Dr. Tolga BOZKURT SAN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARİSİ BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI MİMARİSİ BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI MİMARİSİ -1699 Karlofça Barış Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğunda gerileme döneminin başlangıcı olurken, siyasi ve sosyal anlamda Batı üstünlüğünün de kabul edildiği bir dönüm

Detaylı

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SOSYAL BiLiMLER LiSESi DERS KiTABI SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtine, 2012 ic;indekiler I ÜNiTE: BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 1. BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 A. COGRAFYA KESiFLERi

Detaylı

Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ

Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ Tarihi Öğretim Yılı Dönemi Sırası 2014-2015 2 1 B GRUBU SORULARI 12.Sınıflar Öğrencinin Ad Soyad No Sınıf Soru 1: Aşağıdaki yer alan ifadelerde boşluklara

Detaylı

Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS Ön Koşul Dersler

Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS Ön Koşul Dersler Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS003 2+0 2 3 Ön Koşul Dersler Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Koordinatörleri Dersi Veren Dersin Yardımcıları Dersin

Detaylı

İktisat Tarihi I. 18 Ekim 2017

İktisat Tarihi I. 18 Ekim 2017 İktisat Tarihi I 18 Ekim 2017 Kuruluş döneminin muhafazakar-milliyetçi bir yorumuna göre, İslam ı yaymak Osmanlı toplumunun en önemli esin kaynağını oluşturuyordu. Anadolu'ya göçler İran daki Büyük Selçuklu

Detaylı

11/26/2010 BİLİM TARİHİ. Giriş. Giriş. Giriş. Giriş. Bilim Tarihi Dersinin Bileşenleri. Bilim nedir? Ve Bilim tarihini öğrenmek neden önemlidir?

11/26/2010 BİLİM TARİHİ. Giriş. Giriş. Giriş. Giriş. Bilim Tarihi Dersinin Bileşenleri. Bilim nedir? Ve Bilim tarihini öğrenmek neden önemlidir? Bilim Tarihi Dersinin Bileşenleri BİLİM TARİHİ Yrd. Doç. Dr. Suat ÇELİK Bilim nedir? Ve Bilim tarihini öğrenmek neden önemlidir? Bilim tarihi hangi bileşenlerden oluşmaktadır. Ders nasıl işlenecek? Günümüzde

Detaylı

HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için

HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için düzenledikleri seferlere "Haçlı Seferleri" denir. Haçlı Seferlerinin

Detaylı

Türkiye de üniversiteye giremeyen öğrenciler Fas ta üç dil öğreniyor

Türkiye de üniversiteye giremeyen öğrenciler Fas ta üç dil öğreniyor Türkiye de üniversiteye giremeyen öğrenciler Fas ta üç dil öğreniyor Türkiye deki üniversite imkanlarının zorluğu ve kontenjan sıkıntısı öğrencileri değişik arayışlara itiyor. Her yıl 50 binin üzerinde

Detaylı

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ KISA ÖZET

Detaylı

Dersin Adı D. Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS003 IV Ön Koşul Dersler

Dersin Adı D. Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS003 IV Ön Koşul Dersler Dersin Adı D. Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS003 IV 2+0 2 3 Ön Koşul Dersler Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Koordinatörleri Dersi Veren Dersin Yardımcıları

Detaylı

ÜNİTE:1. İktisadi Düşünceler Tarihine Giriş ÜNİTE:2. Modern İktisadi Düşüncenin Doğuşu: Mertantilizm ve Fizyokrasi ÜNİTE:3. Klasik Okul ÜNİTE:4

ÜNİTE:1. İktisadi Düşünceler Tarihine Giriş ÜNİTE:2. Modern İktisadi Düşüncenin Doğuşu: Mertantilizm ve Fizyokrasi ÜNİTE:3. Klasik Okul ÜNİTE:4 ÜNİTE:1 İktisadi Düşünceler Tarihine Giriş ÜNİTE:2 Modern İktisadi Düşüncenin Doğuşu: Mertantilizm ve Fizyokrasi ÜNİTE:3 Klasik Okul ÜNİTE:4 Sosyalist Düşüncenin Doğuşu ve Marksizm ÜNİTE:5 Marjinalizm

Detaylı

AVRUPADA EĞİTİMİN TARİHİ GEÇMİŞİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ

AVRUPADA EĞİTİMİN TARİHİ GEÇMİŞİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ AVRUPADA EĞİTİMİN TARİHİ GEÇMİŞİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ Antik Devir de eğitim, genel olarak müzik ve beden eğitimine önem verilmiştir.

Detaylı

Beyin Gücünden Beyin Göçüne...

Beyin Gücünden Beyin Göçüne... On5yirmi5.com Beyin Gücünden Beyin Göçüne... Beyin göçü, yıllardır pek çok ülkenin kan kaybı... Peki gençler neden ülkelerini tekederler? Hangi sebepler ülkelerin beyin gücünü kaybetmesine sebep olur?

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Genel Kamu Hukuku I Law 151 1 2+0 2 2 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Dersin Türü Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Lisans Zorunlu

Detaylı

TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DOKTORA PROGRAMI DERSLER VE KUR TANIMLARI

TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DOKTORA PROGRAMI DERSLER VE KUR TANIMLARI TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DOKTORA PROGRAMI DERSLER VE KUR TANIMLARI GÜZ DÖNEMİ DERSLERİ Kodu Dersin Adı Statüsü T P K AKTS TAE 700 Özel Konular Z 5 0 0 30 TAE 701 Kültür Kuramları ve Türkiyat Araştırmaları

Detaylı

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı)

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) Ulaşım Coğrafyası Ulaşım Coğrafyası Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) DENĐZ ULAŞIMI Deniz Ulaşımı Deniz ulaşımının kökeni M.Ö. 3200 yıllarına kadar uzanmakta olup Mısır kıyı denizciliği ile başlamıştır

Detaylı

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1)

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1) BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, 1914-1918 (1) Topyekûn Savaş Çağı ve İlk Büyük Küresel Çatışma Mehmet Beşikçi I. Dünya Savaşı nın modern çağın ilk-en büyük felaketi olarak tasviri Savaşa katılan toplam 30 ülkeden

Detaylı

Üretimde iş bölümünün ortaya çıkması, üretilen ürün miktarının artmasına neden olmuştur.

Üretimde iş bölümünün ortaya çıkması, üretilen ürün miktarının artmasına neden olmuştur. Fabrika Sistemi Üretimde işbölümünün ortaya çıkması sonucunda, üretim parçalara ayrılmış, üretim sürecinin farklı aşamalarında farklı zanaatkarların (işçilerin) yer almaları, üretimde aletlerin yerine

Detaylı

9. SINIF ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVLARI LİSTESİ / DİL VE ANLATIM

9. SINIF ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVLARI LİSTESİ / DİL VE ANLATIM SINAVLARI LİSTESİ / DİL VE ANLATIM İletişim Dil - Kültür İlişkisi İnsan, İletişim ve Dil Dillerin Sınıflandırılması Türk Dilinin Tarihi Gelişimi ve Türkiye Türkçesi Türkçenin Ses Özellikleri Telaffuz (Söyleyiş)

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İSLAM FELSEFE TARİHİ I Ders No : 0070040158 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili

Detaylı

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Sarı Irmak ın kuzeyi idi. Daha sonra Orhun ve Selenga ırmakları

Detaylı

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları PA 101 Kamu Yönetimine Giriş (3,0,0,3,5) Kamu yönetimine ilişkin kavramsal altyapı, yönetim alanında geliştirilmiş teori ve uygulamaların analiz edilmesi, yönetim biliminin

Detaylı

HELEN VE ROMA UYGARLIKLARI

HELEN VE ROMA UYGARLIKLARI HELEN VE ROMA UYGARLIKLARI DERS NOTLARI-ŞİFRE ETKİNLİK TANER ÖZDEMİR DETAY TARİHÇİ TÜRK TELEKOM NURETTİN TOPÇU SOSYAL BİLİMLER LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ HELEN UYGARLIĞI Makedonyalı İskender in doğu ile batı

Detaylı

15 Ekim 2014 Genel Merkez

15 Ekim 2014 Genel Merkez ÇİN Yatırım Fırsatları Paneli 15 Ekim 2014 Genel Merkez İş Dünyamızın Saygıdeğer Mensupları, Değerli MÜSİAD üyeleri, Değerli Basın Mensupları, Toplantımıza katılımından dolayı teşekkür ediyor, Sizleri

Detaylı

Genel Devlet Teorileri (LAW 423) Ders Detayları

Genel Devlet Teorileri (LAW 423) Ders Detayları Genel Devlet Teorileri (LAW 423) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Genel Devlet Teorileri LAW 423 Güz 3 0 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

DERS PROFİLİ. Diplomasi Tarih I POLS 205 Güz

DERS PROFİLİ. Diplomasi Tarih I POLS 205 Güz DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Diplomasi Tarih I POLS 205 Güz 3 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı Dersin Amaçları

Detaylı

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları

Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Uygarlık Tarihi (HIST 201) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Uygarlık Tarihi HIST 201 Güz 3 0 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ

AST101 ASTRONOMİ TARİHİ AST101 ASTRONOMİ TARİHİ 2017-2018 Güz Dönemi (Z, UK:2, AKTS:3) 4. Kısım Doç. Dr. Kutluay YÜCE Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Antik Yunan Bilimi Sokrat Öncesi Dönem

Detaylı

İktisat Tarihi II. XI. Hafta

İktisat Tarihi II. XI. Hafta İktisat Tarihi II XI. Hafta 19. yy da Ekonomik Gelişmeler 19. yy Avrupa da, sanayinin bir hayat tarzı olarak kesin zaferine şahit oldu. 19. yyda uluslararası ekonomik ilişkilerde ve devletlerin ekonomik

Detaylı

Para bulunmadan önce insanlar gereksinimlerini takas yoluyla karşılıyorlardı. Değerli metallerden deniz kabuklarına ve hatta sigaraya kadar pek çok

Para bulunmadan önce insanlar gereksinimlerini takas yoluyla karşılıyorlardı. Değerli metallerden deniz kabuklarına ve hatta sigaraya kadar pek çok Para bulunmadan önce insanlar gereksinimlerini takas yoluyla karşılıyorlardı. Değerli metallerden deniz kabuklarına ve hatta sigaraya kadar pek çok eşya veya mal para işlevi görmüştür. Dünyada ilk kez

Detaylı

Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur.

Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur. Çekerek ırmağı üzerinde Roma dönemine ait köprüde şehrin bu adı ile ilgili kitabe bulunmaktadır. Tokat ın 68 km güneybatısında yer alan Sulusaray, Sabastopolis antik kenti üzerinde kurulmuştur. Antik Sebastopolis

Detaylı

Mimarlık Tarihi ve Kuramı I (MMR 517) Ders Detayları

Mimarlık Tarihi ve Kuramı I (MMR 517) Ders Detayları Mimarlık Tarihi ve Kuramı I (MMR 517) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Mimarlık Tarihi ve Kuramı I MMR 517 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

5. ÜNİTE: EKONOMİ VE SOSYAL HAYAT

5. ÜNİTE: EKONOMİ VE SOSYAL HAYAT 5. ÜNİTE: EKONOMİ VE SOSYAL HAYAT 1- Osmanlı Devleti nde ekonominin temeli olan tarımdan elde edilen gelirlerle asker beslenir, devlet adamlarının maaşları ödenirdi. Bundan dolayı tarım gelirlerinde bir

Detaylı

EĞİTİMİN TARİHİ TEMELLERİ - 1 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ

EĞİTİMİN TARİHİ TEMELLERİ - 1 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ EĞİTİMİN TARİHİ TEMELLERİ - 1 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ Tarih, milletlerin birikimlerini ve yer ve zaman göstererek inceleyen bilimdir.

Detaylı

Bilim ve Teknoloji Tarihi-4.Hafta. 4. Hafta Anlatılmayan Ek Notlar-Ara sınavınızda bu bölümden sorumlu değilsiniz.

Bilim ve Teknoloji Tarihi-4.Hafta. 4. Hafta Anlatılmayan Ek Notlar-Ara sınavınızda bu bölümden sorumlu değilsiniz. Bilim ve Teknoloji Tarihi-4.Hafta 4. Hafta Anlatılmayan Ek Notlar-Ara sınavınızda bu bölümden sorumlu değilsiniz. Ders İçeriği Giriş İcadın Anonim Dönemi-I.Aşama İlk Toplumlardan Antik Medeniyetlere Teknoloji

Detaylı

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) Osmanlı devletinde ülke sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı bugünkü bakanlar kuruluna benzeyen kurumu: divan-ı hümayun Bugünkü şehir olarak

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI AZİZ BABUŞCU 4 te AK AK PARTİ İL BAŞKANI 10 da YIL: 2012 SAYI : 169 24-31 ARALIK 2012-7 OCAK 2013 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 3 te 2

Detaylı

2000-2006 yılları arası Tekstil Makineleri Yatırım Durumu

2000-2006 yılları arası Tekstil Makineleri Yatırım Durumu 2000-2006 yılları arası Tekstil Makineleri Yatırım Durumu Entegre bir dünyada tekstilin rekabet gücü 2007 ITMF Yıllık Konferansının genel temasıydı. Global tekstil endüstrisi geçen on yılda özellikle (1)

Detaylı

SEÇMELİ DERSLER (Öğrenci aşağıda belirtilen en az 2 (iki) dersten başarılı olmalıdır.)

SEÇMELİ DERSLER (Öğrenci aşağıda belirtilen en az 2 (iki) dersten başarılı olmalıdır.) PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ YAN DAL DERSLERİ DERSLER DERSİN KODU DERSİN ADI KREDİ PSİ 101 Psikolojiye Giriş I PSİ 10 Araştırma Teknikleri I PSİ 10 Psikoloji için İstatistik I PSİ 01 Sosyal Psikoloji I PSİ 0 Gelişim

Detaylı

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü I. Öğretim Programı Müfredatı

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü I. Öğretim Programı Müfredatı Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü I. Öğretim Programı Müfredatı Genel Toplam Ders Adedi : 8 T : 16 U : 4 Kredi : 16 ECTS : 24 T+U : 16 1. YARIYIL No Ders Kodu Ders Adı

Detaylı

Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları

Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları Coğrafya Her tarihi olay belli bir coğrafi mekanda meydana gelir.tarihi olayların oluşumu esnasında iklim,yeryüzü şekiller,ekonomik faaliyetler konum vb. coğrafi faktörler

Detaylı

Balkanlarda Arnavutlar ve Arnavut Milliyetçiliği

Balkanlarda Arnavutlar ve Arnavut Milliyetçiliği Balkanlarda Arnavutlar ve Arnavut Milliyetçiliği Balkanlarda Arnavutlar ve Arnavut Milliyetçiliği Balkan Yarımadasın da en eski halklarından olan İllirya kökenli bir halk olarak kabul edilen Arnavutlar,

Detaylı

LYS (LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI)

LYS (LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI) LYS (LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI) 1 LYS 1: Matematik (50) ve Geometri (30) derslerinden oluşur. LYS 2: Fizik (30), Kimya (30), Biyoloji (30) derslerinden oluşur. LYS 3: Türk Dili ve Edebiyatı (56), Coğrafya-1

Detaylı

Geçen Haftanın Ödevi???

Geçen Haftanın Ödevi??? Bilginin Neden Olduğu Değişimler Ekonomik Alanda Yaşanan Değişimin Etkileri Siyasi Alanda Yaşanan Değişimin Etkileri Sosyal Alanda Yaşanan Değişimin Etkileri Kültürel Alanda Yaşanan Değişimin Etkileri

Detaylı

ESKİ İRAN DA DİN VE TOPLUM (MS ) Yrd. Doç. Dr. Ahmet ALTUNGÖK

ESKİ İRAN DA DİN VE TOPLUM (MS ) Yrd. Doç. Dr. Ahmet ALTUNGÖK ESKİ İRAN DA DİN VE TOPLUM (MS. 226 652) Yrd. Doç. Dr. Ahmet ALTUNGÖK Eski İran da Din ve Toplum (M.S. 226-652) Yazar: Yrd. Doç. Dr. Ahmet Altungök Yayınevi Editörü: Prof. Dr. Mustafa Demirci HİKMETEVİ

Detaylı

9. SINIF ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVLARI LİSTESİ / TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

9. SINIF ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVLARI LİSTESİ / TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SINAVLARI LİSTESİ / TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Türk Dili ve Edebiyatına Giriş İletişim Ses Bilgisi Yazım Kuralları Paragraf Bilgisi Bir Tür Olarak Hikâye Şekil Bilgisi ktalama Kuralları Bir Tür Olarak Şiir

Detaylı

ASYA-PASİFİK MUCİZESİNİN SIRRI

ASYA-PASİFİK MUCİZESİNİN SIRRI ASYA-PASİFİK MUCİZESİNİN SIRRI Prof.Dr.Coşkun Can Aktan Kaplanları çok çevik ve hızlı koşan hayvanlar olarak tanırız. Ancak neden Asya kaplanları Afrika kaplanlarından daha hızlı koşmaktadır? Hiç düşündünüz

Detaylı