Hava güneflli ve hafif rüzgârl yd. Parkta, uçurtma uçuran çocuklar vard.

Transkript

1 2 2...Uçurtmam Uçsana 6...Rüzgâr Nas l Oluflur? 7...Farklar Bulal m 8...Rüzgâr Görebilir misin? 9...Rüzgâr Hangi Yönden Esiyor? Rüzgârla Neler Hareket Eder? S ra Hangisinde? Üfleyerek Resim Yapal m Bu Uçurtma Çok Güzel Uçuyor Uçurtmalar Kar flt Çok Merak Ediyorum Bulutlara Bakal m m? Çakçak Keflfediyor Küçük Eller flbafl nda K rç l n Seçtikleri

2 Uçurtmam Uçsana! Hava güneflli ve hafif rüzgârl yd. Parkta, uçurtma uçuran çocuklar vard. Çekirdek ve Karamel de uçurtma almak için bir oyuncakç ya gittiler. Oyuncakç da, arkadafllar n n a abeyi Arda çal fl yordu. 2

3 Arda, onlar de iflik flekil ve büyüklükte uçurtmalar n oldu u bir odaya götürdü. Çekirdek ve Karamel, bu kadar çeflitli uçurtma oldu unu bilmiyorlard. Arda onlara oradaki uçurtmalarla ilgili bilgi vermeye bafllad. lk uçurtmay Çinlilerin yapt n da söyledi. 3

4 Çekirdek, tavandan sarkan bir uçurtmay gösterdi. Bu, ne komik bir uçurtma dedi. Arda, onun bir kutu uçurtma oldu unu söyledi. nsanlar ilk uça yaparken bu uçurtmay örnek alm fllar dedi. 4 Uçurtmalar n hepsi çok güzeldi. Çekirdek ahtapot fleklindeki uçurtmay seçti. Karamel de u urböce i gibi benekli olan n ald.

5 Arda, onlara uçurtma yapmay da ö retti. Bundan sonra kendi uçurtmalar n kendileri yapabileceklerdi. stedikleri malzemeyi kullanabilirlerdi. Kâ t, naylon ya da kumafl Karamel ve Çekirdek, uçurtmalar n al p parka gittiler. Onlar kofltukça uçurtmalar yükseldi. Uçurtma uçurmak çok hofllar na gitti. Banu Binbaflaran Tüysüzo lu Çizimler: Tülay Sözbir Seidel 5

6 Rüzgâr Nas l Oluflur? Yapraklar n hareketini dikkatle incele. Onlar havan n hareketiyle uçufluyor! Hava, s n nca taaa bulutlara kadar ç kar. Bu durumda, yükseklerdeki so uk hava da afla iner. Böylece, yapraklar ve daha bir sürü fleyi hareket ettiren rüzgârlar oluflur. 6 Meltem Yenal Coflkun Çizim: Hülya Y lmazcan

7 Farklar Bulal m Deniz, Ayça ve Nisan bahçede oyun oynuyorlard. Birden rüzgâr esmeye bafllad. Çevredeki birçok fley rüzgârdan etkilendi. Her iki resme bak ve aralar ndaki farklar bul. Yaz ve çizimler: P nar Büyükgüral 7

8 Rüzgâr Görebilir misin? Bulutlar ilerledi inde Uçurtmam Saçlar m uçtu unda uçufltu unda Yapraklar dans etti inde 8 Ben rüzgâr Rüzgâr hep gülüm döndü ünde görürüm. Zuhal Özer Çizim: Tülay Sözbir Seidel

9 Rüzgâr Hangi Yönden Esiyor? Çekirdek ve Karamel baloncuk yap yorlar. Ama bugün hava biraz rüzgârl. Baloncuklar uçuflup duruyor. Bak, baloncuklar bu yöne gidiyor. Sence rüzgâr hangi yönden esiyor? Dikkat! Deterjanl kar fl m kesinlikle içmeyin, gözünüze kaçmamas na dikkat edin. Baloncuk Yapal m 1 bardak su 1 çay kafl s v bulafl k deterjan 1 yemek kafl gliserin Tel Büyüklerinin yard m yla bu s v lar kar flt r. Teli k v rarak bir ucunda küçük bir çember olufltur. Teli kar fl ma bat r p üfle. Baloncuklar olufluyor de il mi? Zuhal Özer Çizim: Tülay Sözbir Seidel 9

10 Rüzgârla Neler Harek Pek çok fleyin rüzgârla hareket etti ini görebiliriz. Saçlar m z n, giysilerimizin, a açlar n yapraklar n n, bitkilerin tohumlar n n, rüzgâr gülünün ve daha bir çok fleyin... visual photos - science photo 10 Karahindiba bitkisinin tohumlar rüzgârla havada uçuflarak çok uzaklara gidebilirler. Ancak topra a yavaflça inerler. Çünkü, biçimleri paraflüt e benzer. visual photos - science photo

11 et Eder? Rüzgâr gülünü rüzgâra tutarsan f r f r döner. Rüzgâr gülü, rüzgâr n hangi yönden esti ini gösterir. flte, bir paraflüt! Paraflüt, yere yavaflça inmeyi sa lar. Çok büyük ve özel bir kumafltan yap l r. Bu kumafl n kenarlar na ipler ba l d r. plerin di er ucu, paraflütçüyü tafl yan kemerlere tak l r. Rüzgâr türbini de dev bir rüzgâr gülüne benzer. Kocaman bir pervanesi vard r. Güçlü rüzgârlar, bu pervaneyi döndürür. Böylece elektrik üretilir. Banu Binbaflaran Tüysüzo lu 11

12 S ra Hangisinde? Rüzgâr türbini, paraflüt ve rüzgâr gülü... Bunlar, afla da belli bir s raya göre dizilmifl. Ancak arada baz yerler bofl kalm fl. Bofl kalan yerlere hangilerinin gelmesi gerekti ini bul ve resmini çiz. Meltem Yenal Coflkun 12

13 Üfleyerek Resim Yapal m Elini a z na yaklaflt r ve avucunun içine do ru üfle! Üfleyerek d flar verdi in havay avucunun içinde hissedeceksin. fiimdi bir pipet bul ve bununla üfle! E lenceli de il mi? Haydi, üfleyerek bir resim yapal m. Gerekli Malzeme Pipet Karton Suluboya F rça Dikkat! Boyalar n yutulmas tehlikelidir. Bir kartonun üzerine sar, k rm z ve mavi suluboya damlat. Ancak boyalar çok sulu olsun. Boyalar n üzerine pipetle üfleyerek onlar flekillendir. Bu çal flmay di er renkleri kullanarak da yapabilirsin. Boyalar kar flt nda neler oldu? Hangi renkler olufltu? Zuhal Özer Çizim: P nar Büyükgüral 13

14 Bu Uçurtma Çok Güzel Uçuyor... Bir uçurtman olsun ister misin? Hem de çok güzel uçan bir uçurtma! Yapmas da o kadar kolay ki! 1 Dosya kâ d n, ortadan ikiye katla. 2 3 Malzemeler: u A4 boyutunda dosya kâ d u Yaklafl k 20 cm uzunlu unda körüksüz pipet ya da ince bir çubuk u Yap flkan bant u 5 10 m uzunlu unda naylon ip u 3 x 8 cm ölçülerinde kal n karton u Kuyruk yapabilece in bir kâ t u Delik z mba 4 Katlanm fl kâ d n alt kenar n n tam ortas na bir iflaret koy. Üst kenar n da 8 eflit parçaya bölecek biçimde iflaretle. Üst kenardaki k rm z yla gösterilen iflaretle, alt kenardaki iflareti bir çizgiyle birlefltir. Kâ d n iki kat n birden, çizdi in çizgiden ok yönünde katla. Yukar daki flekli elde edeceksin. 14

15 5 Üstte kalan kat aç ve sabitlenmesi için kâ d ortas ndan bantla. 6 Pipet ya da çubu u çizimdeki gibi bantla kâ da tuttur. 7 8 stedi in bir kâ ttan, 1 2 cm geniflli inde 1 1,50 metre uzunlu unda bir kuyruk kesip, bunu da çizimdeki gibi uçurtmaya yap flt r. Art k rüzgârl bir yere gidip uçurtman uçurabilirsin. Sen kofltukça uçurtman daha da yükselecek. Uçurtman n arkas n çevir. Pipet ya da çubu un hizas ndan çizimdeki gibi bir delik aç. pin bir ucunu bu delikten geçirip ba la. Di er ucunu küçük bir karton parças na ya da bir çubu a sarabilirsin. Meltem Yenal Coflkun Çizimler: Hülya Y lmazcan 15

16 Uçurtmalar Kar flt Rüzgârl havada uçurtmalar n ipleri birbirine kar flm fl. Hangi uçurtma hangi çocu a ait, bulabilir misin? 16 Yaz ve Çizim: P nar Büyükgüral

17 Bir yerimiz yaraland nda kanar. Ard ndan kanama durur ve yaran n üstünde bir kabuk oluflur. Kabu un alt ndaki deride oluflan baz maddeler yaran n onar lmas n sa lar. Yara onar ld ktan sonra üzerindeki kabuk düfler ve derimiz yeniden eskisi gibi olur. Yara nas l iyileflir? Serhat Erden 4 yafl / Ankara Kulaklar m zdaki sar kirler nas l oluflur? fievval Nur Bektafl 6 yafl / Çank r Kulaklar m z n içinde koyu bir s v bulunur. Kulaklar m z n içine kaçan toz, toprak gibi maddeler bu s v ya yap fl r ve onunla birlikte d flar at l r. flte kula m zda gördü ümüz ve kir olarak adland rd m z sar madde budur. Zuhal Özer Çizimler: P nar Büyükgüral Merak etti iniz sorular bize gönderebilirsiniz. Adres: TÜB TAK Merakl Minik Dergisi Çok Merak Ediyorum Köflesi Atatürk Bulvar No: 221 Kavakl dere/ankara merakli.minik@tubitak.gov.tr 17

18 Bulutlara Bakal m m? Hiç bafl n kald r p bulutlar izledin mi? Bunu denemelisin. Bulutlar izlemek çok e lenceli olabilir. Çünkü bulutlar sürekli hareket edip flekil de ifltirirler. Bakal m izledi in bulutlar nelere benzeteceksin? Baz bulutlar n üst k s mlar patlam fl m s r ya da karnabahar and r r. Bu bulutlar n, günefl fl alan yerleri parlak beyazd r. Di er bölümleri koyu renklidir. 18

19 Baz bulutlar gökyüzünde çok yükseklerde oluflurlar. Bu bulutlar, ince, dar fleritler biçiminde ya da iplik iplik görünürler. Öteki bulutlardan daha beyaz olurlar. Bulutlar bazen tüm gökyüzünü kaplarlar. Günefl in ya da Ay n görülmesini engelleyecek kadar kal n olabilirler. Buraya hayalindeki bulutu çizebilirsin. Meltem Yenal Coflkun 19

20 Paraflüt Yapal m Sen hiç paraflütle atlayan insanlar gördün mü? Paraflütler, gökyüzünde kufllar gibi süzülürler. Gelin biz de paraflüt yapal m ve yere nas l indi ini keflfedelim! Paraflüt yapmak için kâ t peçete, dikifl ipi, yap flkan bant ve atafl gerekiyor. Peçetenin bir kenar n n uzunlu unda 4 ip kes. Bu iplerin her birini peçetenin 4 kenar na bantla yap flt r. Sonra da iplerin di er uçlar n dü üm atarak birlefltir. 20

21 Paraflütün haz r. Dü üm att n yere iki tane atafl tak. Bu atafllar paraflütçü olsun. fiimdi paraflütünü deneme zaman! Yüksek bir noktadan paraflütünü b rak. Afla nas l indi ini gözlemle. Paraflüt afla do ru indikçe, alt k sm na çarpan hava onu fliflirir. çine hava dolan paraflüt yavafllar. Arkadafllar nla farkl büyüklüklerde paraflütler yaparak, bunlar n nas l indi ini gözlemle. Tu ba Can Deney çizimleri: P nar Büyükgüral 21

22 Nisan say m zda, uçurtma yapman z istemifltik. flte uçurtmalar n zla çekilmifl foto raflar n z! Deniz Duman - 4 yafl - zmir Ayça Ball öz - 4,5 yafl - Gölcük - Kocaeli Ceren Ç tak - 6 yafl - stanbul Deniz Demirel - 4 yafl - Ankara P nar Yalç n - 5 yafl - Sakarya 22 Nur Dilan Karaca - 6 yafl - Ayd n Onur Efe Ayd n - 5 yafl - Bilecik Mehmetcan Y lmaz - Gökçen Tar m 3 yafl - Ankara

23 Ece Balkan - 5 yafl - Ödemifl / zmir A ustos say m z için at k malzemelerden akvaryum modeli yapman z istiyoruz. Ama içinde bal klar, yosunlar, mercanlar ve daha bir sürü sualt canl s da olmal. Akvaryum modellerinizle çekilmifl foto raflar n z ad n z, yafl n z ve oturdu unuz ili yazarak, ister postayla ister e- postayla bize gönderebilirsiniz. TÜB TAK Merakl Minik Dergisi Küçük Eller flbafl nda Köflesi Atatürk Bulvar No: Kavakl dere / ANKARA merakl.minik@tubitak.gov.tr Emmiler ÖO Anas n f - Gülflehir / Nevflehir Arsen Kayra Ertürk - 5 yafl - Uflak Eda Naz Koç - 4 yafl - Merzifon / Amasya Eda Teközel - 5 yafl - zmir K vanç Karakaya - 6 yafl - Ayd n Irmak Kalayc - 5 yafl - Ankara Aselsan Anaokulu - Ankara Do u Baha Ar kan - 5 yafl Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Anaokulu Gebze / Kocaeli K rka ÖO Anas n f - K rka Köyü / Uflak 23

24 Gözlem Rüzgârdan Yararlanan Canl lar Bitkilerin ve hayvanlar n rüzgârdan nas l yararland klar n gözlemleyebilirsiniz. Akçaa aç tohumlar, t pk bir pervane gibi rüzgârda döne döne uzaklara tafl n r. Baz bitkilerin çiçektozlar, mantarlar n sporlar da rüzgârla yay l r. Baz kufllar, hava ak mlar sayesinde havada süzülür. A nda as l duran bir örümcek, hafif bir esintiyle yer de ifltirebilir. Baz hayvanlarsa, avlar n n kokusunu almak için rüzgârdan yararlan rlar. A Sayfas Mart Uçurtma Kulübü Mart Uçurtma Kulübü nün nternet sayfas nda, farkl kentlerde düzenlenen uçurtma festivalleriyle ilgili duyurular, uçurtmalar, çeflitli uçurtma tiplerinin yap l fllar, nas l uçurulduklar ve uçurtma malzemelerinin nerelerden sa lanabilece iyle ilgili bilgiler bulunuyor. 24

25 Etkinlik Rüzgâr Çan Yapal m Rüzgâr çan çok çeflitli malzemelerden yap labilir. Metal kafl klar, deniz kabuklar, tahta parçalar, oyuncak parçalar gibi... Örne in, deniz kabuklar ndan yap lm fl bir rüzgâr çan, en küçük bir esintide bile tatl sesler ç karmaya bafllar. Farkl sesler elde etmek için farkl malzemeleri bir arada kullanmay da deneyebilirsiniz. Rüzgâr çan, havadaki de ifliklikleri gözlemlemek için de kullan labilir. Örne in, bahçe ya da balkona as lan bir rüzgâr çan, esen rüzgârla ses ç karmaya bafllayarak evdekilere havan n de iflti ini haber verir. Güvenlik Uçurtma Uçururken Dikkatli Olal m! fl Uçurtmam z n üzerinde metal parçalar ya da alüminyum folyo bulundurmayal m. fl Hiçbir zaman f rt nal bir havada uçurtma uçurmayal m. fl Elektrik hatlar n n yak n nda uçurtma uçurmayal m; elektrik tellerine tak lm fl bir uçurtmay kurtarmaya çal flmayal m. Böyle durumlarda, elektrik hizmetlerinden sorumlu kurulufla haber verelim. fl A açlar n, yollar n ve otomobil, bank gibi engellerin yak n nda uçurtma uçurmayal m. fl Uçurtman n ipini bedenimize ba lamayal m. fl Kuvvetli rüzgârlarda uçurtman n ipi elimize sürterek k zar kl a ya da küçük kesikliklere neden olabilir; bundan korunmak için eldiven giyebiliriz. Asl Zülal 25