2015/2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 26 Temmuz 2015-Pazar 13:30-15:00

Transkript

1 2015/2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 26 Temmuz 2015-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: Yapılma amacına göre finansal tablolar analiz çeşitlerini açıklayınız (15 Puan). SORU 2: Trend (Eğilim Yüzdeleri Tekniği) Analizi ni kısaca açıklayınız (10 Puan). SORU 3: X İşletmesinin 2014 yılı finansal tablolarından aşağıdaki veriler elde edilmiştir; (000 TL) Satışlar Satışların Maliyeti Faaliyet Kârı Dönem Kârı Dönem Net Kârı Ticari Alacaklar Stoklar Maddi Duran Varlıklar Aktif Toplam Özkaynaklar KVYK X İşletmesi için Satışların Kârlılığı, Varlık Kârlılığı ve Özkaynak Kârlılığı oranlarını hesaplayınız (15 Puan). SORU 4: Aynı sektörde faaliyet gösteren sınai üretim işletmeleri "A Sanayi ve Tic. A.Ş." ile "B Sanayi ve Tic. A.Ş."nin ekte yer alan tarihli bilançolarını esas alarak, dikey yüzdeleri hesaplayınız. (Cevapları soru kağıdında yer alan tabloya yazınız. Soru kağıtları, cevaplarınızla birlikte toplanacaktır.) Hesapladığınız dikey yüzdeleri kullanarak her şirket için Varlık-Kaynak incelemesini yapınız ve şirketlerin durumunu karşılaştırmalı olarak yorumlayınız (60 Puan).

2 (A) işletmesi (B) İşletmesi AKTİF Tutar Grup % Genel % Tutar Grup % Genel % 1.DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler Menkul Kıymetler Ticari Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar Dönen Varlıklar II.DURAN VARLIKLAR Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar Mali Duran Varlıklar Maddi Duran Varlıklar Diğer Duran Varlıklar Duran Varlıklar AKTİF TOPLAMI PASİF I.KISA VD.YB.KAYNAK Mali Borçlar Ticari Borçlar KV. YB. Kay II.UZUN VD.YB.KAYNAK Mali Borçlar Ticari Borçlar Uzun Vd.Yab.Kay.Top III.ÖZ KAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye Sermaye Yedekleri Yasal Yedekler Özel Fonlar Dönem Net Kârı Geçmiş Yıl Zarar Öz Kaynak PASİF TOPLAMI

3 CEVAPLAR CEVAP 1: Finansal tabloların analizi, işletme ilgililerinin amaçlarına göre değişik açılardan yapılmaktadır. Analizin yapılması amacına göre, analiz türleri üçe ayrılmaktadır. Bunlar; i. Yönetim analizleri, ii. iii. Kredi analizleri, Yatırım analizleridir. YÖNETİM ANALİZLERİ; yönetim işlevinin yerine getirilmesinde alınacak kararlara dayanak olmak üzere, işletme yönetimi için yapılan analizdir. Yönetim analizinin yapılmasında, her türlü finansal tablo ile dokümanlardan yararlanılır. Bu analizde amaç; yönetime, işletme ile ilgili çeşitli konularda gerekli verileri vermek ve alacakları kararlarda ışık tutmaktır. Bu nedenle, analizin odak noktası, işletme faaliyetlerinin planlanan amaçlar doğrultusunda yürütülüp yürütülmediğinin incelenerek, aksaklıkların saptanması ve gerekli düzeltmelerin zamanında yapılarak, faaliyetlerin belirlenen amaçlar doğrultusunda yürütülmesidir. KREDİ ANALİZLERİ; işletmenin finansman durumu ile borç ödeme gücünü anlayabilmek için yapılan analizlerdir. Kredi analizleri, işletmeye kredi verenler veya verecek olanlarla, işletmenin finansman yöneticileri tarafından yapılmaktadır. Kredi analizlerinde amaç, işletmenin borç ödeme yeteneğini ölçmek ve borçların zamanında ödenip ödenmeyeceğini araştırmaktır. Gerek işletmeye kredi sağlayan finansman kuruluşları gerekse işletmeye kredili mal satan diğer işletmeler, işletmeye verecekleri borcun tutarını, vadesini ve teminat olarak isteyecekleri karşılıkların risk durumuna göre tutarlarını saptayabilmek için, kredi analizlerine başvururlar. Kredi analizlerinde; işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlan arasındaki ilişkiler dönen varlıkların dağılımı, sermaye yapısı, yabancı kaynak/öz kaynak oranı, duran varlıkların yapısı ve finanse ediliş biçimleri, bilançolardan yararlanılarak analiz edilmektedir. Ayrıca gelir tablosu verilerinden yararlanarak işletmenin kârlılık durumu, alacakların devir hızı, stokların devir hızı gibi etmenlerle, yöneticilerin yetenekleri, kurumun saygınlığı, ekonomik durumu, sektördeki değişmeler gibi etmenler de kredi analizlerinde dikkate alınmaktadır. YATIRIM ANALİZLERİ; işletmeye ortak olanlar ve ortak olmayı düşünenler ile işletmeye uzun vadeli kaynak sağlayan veya sağlayacak olanlar tarafından yapılan analizdir. Başka bir anlatımla; işletmeye yatırım yapan veya yapmayı düşünenlerce; işletmenin kazanma gücünün devamlılığının, yatırımın emniyetinin ve kârlılık durumunun analiz edilmesidir. Yatırım analizlerinde; mevcut ortaklarla, ortak olmayı düşünenler, işletmenin mevcut ve gelecekteki kazanma gücü ile dağıtacakları kâr paylan ve hisse senetlerinin değerlerindeki değişmeleri araştırmaktadır. Diğer taraftan, işletmenin tahvillerini alarak işletmeye uzun vadeli kredi sağlayanlar ile sağlayacak olanlar ise, yapmış oldukları yatırımın faizleri ile birlikte kendilerine zamanında geri ödenip ödenmeyeceği konusu ile ilgilenmektir. Bu nedenle işletmenin kazanma gücü kârlılık durumundaki gelişme ile finansal durumundaki değişmenin analizi bu grup içinde büyük önem taşımaktadır. CEVAP 2: Eğilim Yüzdeleri (trend) Tekniği, finansal tabloların analizinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, birbirini izleyen dönemlere ait finansal tablolarda yer alan kalemlerin, temel (baz) alman yıl kalemlerine nazaran artış ve azalışları yüzde olarak hesaplanır. Finansal tablo serisinin ilk yılı baz yıl olarak kabul edilir ve takip eden yıllarda kalemlerdeki baz yıla nazaran yüzde değişmeler yorumlanır. Analizin anlamlı olabilmesi için, baz olarak seçilen yılın, her açıdan işletme faaliyetlerini yansıtan normal (olağan) bir yıl olması gerekir.

4 CEVAP 3: SATIŞLARIN KARLILIĞI = (Dönem Net Karı / Satışlar) x 100 = (14.500/ ) x 100 = %9,8 VARLIK KARLILIĞI = (Dönem Net Karı / Aktif ) x 100 = (14.500/ )x100 = %10,7 ÖZKAYNAK KARLILIĞI= (Dönem Net Karı / Özkaynaklar) x 100 = (14.500/ ) x100 = %12,9

5 CEVAP 4 : (A) işletmesi (B) İşletmesi AKTİF Tutar Grup % Genel % Tutar Grup % Genel % 1.DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler , , Menkul Kıymetler ,75 1, ,46 1,01 Ticari Alacaklar ,72 19, ,82 15,93 Stoklar ,89 8, ,56 18,70 Diğer Dönen Varlıklar ,39 0, ,39 1,80 Dönen Varlıklar ,00 41, ,04 II.DURAN VARLIKLAR Ticari Alacaklar , ,52 0,31 Diğer Alacaklar ,62 7, ,11 0,07 Mali Duran Varlıklar ,33 1,95... Maddi Duran Varlıklar ,59 13, ,13 57,27 Diğer Duran Varlıklar ,88 35, ,23 1,32 Duran Varlıklar , ,97 AKTİF TOPLAMI , ,00 PASİF I.KISA VD.YB.KAYNAK Mali Borçlar Ticari Borçlar ,00 24, ,93 10,13 KV. YB. Kay ,00 24, ,59 II.UZUN VD.YB.KAYNAK Mali Borçlar ,53 0,11 Ticari Borçlar ,00 35, ,47 20,63 Uzun Vd.Yab.Kay.Top ,00 35, ,74 III.ÖZ KAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye ,27 10, ,09 3,95 Sermaye Yedekleri ,54 2, ,36 28,59 Yasal Yedekler , ,15 1,76 Özel Fonlar ,29 0, ,18 0,66 Dönem Net Kârı , ,44 18,06 Geçmiş Yıl Zarar ,77 2,66 Öz Kaynak , ,68 PASİF TOPLAMI ,00 VARLIK-KAYNAK İNCELEMESİ; Varlık Dağılımı: (A) İşletmesi nin aktif toplamının %41,31'i dönen varlıklardan, %58,96 u duran varlıklardan oluşmaktadır. Bir sanayi işletmesi olarak duran varlıkların ilk sırayı alması doğaldır. İşletmenin dönen varlıkları gerekli tüm unsurları yeterince içermektedir. Duran varlıkların yarısından fazlasını kapsayacak

6 diğer duran varlıklar bu grubun maddi duran varlıkların hâkimiyetinden çıkmasına neden olduğu için biraz düşündürücüdür. (B) İşletmesi nin, aynı yılda, aktif toplamının %41,04 ü dönen varlıklardan, %58,97 si duran varlıklardan oluşmaktadır. Bir sanayi işletmesi için bu uygun bir durumdur. Dönen varlıklar grup yüzdesi stoklarda %45,56 ve alacaklarda %38,82 olmasına rağmen, grubun diğer kalemleri de kapsadığı görülmektedir. Duran varlıklar içerisinde %97,13 ile baş sırayı maddi duran varlıklar almaktadır. Her iki işletmede de ilk sırayı duran varlıklar, ikinci sırayı dönen varlıklar almaktadır. Sanayi işletmeleri bakımından bu sıra uygundur. Ancak, bundan önceki paragraflarda belirtilenlerden hareketle, (A) İşletmesi nin dönen varlıklar itibariyle stokları az (% 19,89), alacakları (%46,72) ve hazır değerleri (%26,30) çokken; (B) İşletmesi nde %45,56 ile stoklar ve %38,82 ile alacaklar baş sırayı almakta, diğer unsurlardan da yeterince bulunmaktadır. Her iki işletme de duran varlıkları içerisinde stoklarına paralel büyüklükte maddi duran varlık bulundurmaktadır. Bu açılardan bakıldığında; (A) İşletmesi (B) İşletmesine göre likit yapı bakımından daha kuvvetli, stoklama giderleri bakımından daha avantajlıdır. Bu bakımdan üretim kapasitesinin veya satışların düşmesi halinde maliyet artışlarının (B) İşletmesi'nde beklenmesi çok daha doğaldır. Kaynak Dağılımı: (A) İşletmesi nin 2014 pasif toplamının %40,16 sını öz kaynaklar, %35,12 sini uzun vadeli yabancı kaynaklar ve %24,73 sini kısa vadeli yabancı kaynaklar oluşturmaktadır. İlk sırayı öz kaynaklar almış olmasına rağmen, yabancı kaynakların yüzdeler toplamı (%35,12 + %24,73= %59,85) itibariyle öz kaynaklar oranını (%40,15 i) aşması aktif üzerinde alacaklıların daha çok hak sahibi olduğunu ve dolayısıyla öz kaynakların alacaklılar için güvence oluşturmadığını gösterir. Grup toplamının 1/4 ünü sermaye oluştururken, öz kaynakların oto finansman bakımından iyi olduğu söylenebilir. Ayrıca toplam yabancı kaynaklar içerisinde kısa vadelilerin ikinci sırayı alması işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü bakımından lehine yorumlanacak bir durumdur. (B) İşletmesi'nin aynı yıldaki pasif toplamının %55,68 i öz kaynaklardan, %23,60 ı kısa vadeli yabancı kaynaklardan ve %20,74 ü uzun vadeli yabancı kaynaklardan oluşmaktadır. Sıralamada kısa vadeli yabancı kaynakların ikinci gelmesi kısa vadeli borçların ödenme gücünün iyi olmadığına işaret ederken, yabancı kaynakların yüzdeler toplamının (%23,59 + %20,74 = %44,33) öz kaynakların yüzdesinden (%55,68) küçük olması ortakların aktif üzerinde söz sahibi olduğunu ve alacaklıların güvence içinde olduğunu gösterir. İki işletmeyi kaynak dağılımı yönünden karşılaştırdığımızda kaynaklar sıralamasında (A) İşletmesi nin (B) İşletmesinden daha iyi olduğu, fakat ilk işletmenin öz kaynak kalitesi bakımından ve ikinci işletmenin de öz kaynak büyüklüğü bakımından üstünlük kazandığı görülür. Öz kaynağın bu yapısı ve kısa vadeli borç ödeme gücü ele alındığında (A) İşletmesinin daha iyi durumda olduğu ve alacaklıların lehine değişebileceği düşünülebilir. Varlık-Kaynak İlişkisi: Ele alınan işletmelerden (A) İşletmesi nin 2014 yılı dönen varlıkların aktifinin %41.31 ini, kısa vadeli yabancı kaynakları pasifinin %24,73 ünü oluşturmaktadır. Bu dönen varlıkların finansmanında kısa vadeli yabancı kaynakların tamamının kullanıldığı gibi, geri kalan %16,58'lik kısmının da uzun vadeli yabancı kaynaklar veya öz kaynaklardan finanse edildiğini gösterir Böyle bir durumu işletmenin lehine yorumlamak gerekir, çünkü işletme kısa vadeli borçlarını ödeyebildiği gibi, günlük faaliyetlerini sürdürebilecek dönen varlığa da sahiptir. Bunu dönen varlıkların her tür kalemi içermesi de kanıtlamaktadır. İşletme uzun vadeli yabancı kaynaklar ile öz kaynaklardan geriye kalanla duran varlıklarını finanse etmiştir ki, bu uygun bir durumdur. (B) İşletmesi'nin 2014 aktifinin %41,04 ünü teşkil eden dönen varlıkları pasifinin %23,59 unu oluşturan kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse edildiği gibi, geriye kalan %17.45'lik dönen varlığın finansmanında da uzun vadeli yabancı kaynaklar veya öz kaynaklar kullanılmıştır. Bu durumda işletme kısa vadeli borçlarını ödeme gücüne ve günlük faaliyetlerini karşılama olanağına sahip demektir. Uzun vadeli yabancı kaynaklar

7 ile öz kaynaklardan geriye kalan kısım da duran varlıkları finanse etmede kullanılmıştır ki, bu normal bir durumdur. İlk bakışta varlık-kaynak ilişkisi bakımından her iki işletme de aynı durumdadır. Ancak dönen varlıklar yüzdesinin kısa vadeli yabancı kaynaklar yüzdesini aşan kısmı bakımından (B) İşletmesi biraz daha üstün durumdadır. Diğer taraftan ise, aynı tarz borçlanmaya gitmelerine rağmen, (A) İşletmesinin öz kaynaklarının oto finansman bakımından kuvvetli olması, onun, gerek aktifi finanse etmede, gerekirse günlük faaliyetlerin sürdürülmesinde ve kısa vadeli borçlarını ödemede (B) İşletmesine göre daha rahat olacağını gösterir.