MEB Eğitimde Liderlik ve Süreçleri by İngilizce Sefa Sezer

Transkript

1

2 GÜÇ VE ÖRGÜTLERDE GÜCÜN KAYNAKLARI ÖRGÜTLER, İNSANLARIN BİRÇOK YÖNDEN DOYUMA ULAŞMASI İÇİN POTANSİYEL OLUŞTURURLAR. BAZEN BİR BİREYİN SOSYAL GEREKSİNİMLERİ TAMAMEN ÇALIŞTIĞI ÖRGÜT TARAFINDAN KARŞILANIR,İŞTE BU KİŞİ İÇİN YAPTIĞI İŞ YA DA ÖRGÜT ONUN HAYATIDIR. GENEL OLARAK İNSANLAR, BİLİNÇLİ BİR ŞEKİLDE KENDİ BİREYSEL AMAÇLARININ PEŞİNDE KOŞARLAR. BİREY EĞER AMAÇLARINA ÖRGÜT ARACILIĞIYLA ULAŞABİLECEĞİNE İNANIRSA ÖRGÜTÜ DESTEKLER; İNANMAZSA,ÖRGÜTLE OLAN İLİŞKİSİ ZAYIFLAR VE KOPAR.

3 BU BAĞLAMDA HİCKS İN DE VURGULADIĞI GİBİ BİR ÖRGÜTÜN ETKİLİLİĞİ AMAÇLARINA ULAŞMA DURUMUNA BAĞLIDIR. İNSAN,BELLİ AMAÇLAR PEŞİNDE KOŞTUĞU İÇİN BİLEREK YA DA BİLMEYEREK YAPTIĞI HER ŞEY KENDİ KİŞİSEL AMAÇLARININ BİR YANSIMASIDIR. İŞTE ÖRGÜT LİDERİ ÖRGÜT ÜYELERİNİN AMAÇLARININ NELER OLDUĞUNU NE KADAR İYİ ANLARSA,ONLARIN ÜZERİNDE O KADAR ETKİLİ OLABİLİR. BİR ÖRGÜTÜN LİDERİ ÖRGÜT ÜYELERİNİ ETKİLEMEDE KULLANABİLECEĞİ ÇEŞİTLİ KAYNAKLAR VE YETENEKLERE SAHİPTİR. BU KAYNAKLAR VE YETENEKLER LİDERİN GÜCÜNÜ OLUŞTURUR.

4 GÜCÜN TANIMI WİNSTON CHURCHİLL, GÜCÜ BAŞKALARININ DAVRANIŞLARINI ETKİLEMEYE BAŞKALARINA YAPMAK İSTEMEDİĞİ ŞEYİ YAPTIRABİLME YETENEĞİ OLARAK TANIMLAMIŞTIR. WAGNER VE HOLENBECK, GÜCÜ İNSANLARIN DAVRANIŞLARINI ETKİLEME/KONTROL ETME VE İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI DİRENÇ GÖSTEREBİLME YETİSİ/YETENEĞİ OLARAK TANIMLAMIŞ. DAHL, GÜCÜ A BİREYİNİN B BİREYİNE KENDİLİĞİNDEN YAPMAYACAĞI BİR ŞEYİ YAPTIRABİLMESİ OLARAK TANIMLAR. ROBBİNS GÖRE GÜÇ, BİR BİREYİN YA DA TOPLULUĞUN, BAŞKA BİREY YADA TOPLULUĞUN DAVRANIŞINI ETKİLEMEK İÇİN SAHİP OLDUĞU KAPASİTE OLARAK TANIMLAMIŞ.

5 ÖRGÜTLERDE GÜÇ, DİĞERLERİNE YAPMALARINI İSTEDİĞİ ŞEYİ YAPTIRABİLME BECERİSİ,İHTİYAÇ DUYULAN KAYNAKLARI BİR ARAYA GETİREBİLME VE BELİRLENEN HEDEFLER İÇİN HAREKETE GEÇİREBİLME YETİSİ OLARAK TANIMLANMIŞ. EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE İSE GÜCÜN MEŞRU KAYNAĞI MÜDÜRLÜK STATÜSÜNDEN GELİR VE GÜÇ GENELLİKLE MÜDÜRLERLE BERABER ANILMAKTADIR.

6 FRENCH VE RAVEN İN İKİ KATEGORİDE BEŞ BAŞLIK ALTINDA TOPLADIĞI GÜÇ KAYNAKLARI A) ÖRGÜTSEL GÜÇLER 1.YASAL GÜÇ: BİR KİŞİNİN ÖRGÜT İÇİNDE TUTTUĞU POZİSYONDAN KAYNAKLI OLARAK BAŞKALARININ DAVRANIŞLARINI ETKİLEME GÜCÜDÜR. 2. ÖDÜLLENDİRME GÜCÜ: BİR KİŞİNİN BAŞKALARININ DAVRANIŞLARINI ETKİLEMEK İÇİN ONLARIN ALMAYI UMDUKLARI ŞEYİ ONLARA SAĞLAYARAK İSTENİLENİ YAPTIRMA YETENEĞİDİR. 3. ZORLAYICI GÜÇ: İSTENİLENLERİ İSTENİLDİĞİ GİBİ YAPTIRMAYA YÖNELİK OLARAK, CEZAYA BAŞVURMA YA DA ALGILANAN BİR TEHDİT OLUŞTURMA YETENEĞİDİR.

7 B) KİŞİSEL GÜÇ 4. UZMANLIK GÜCÜ: BİR KİŞİNİN BAŞKALARININ DAVRANIŞLARINI ETKİLEMEK İÇİN SAHİP OLDUĞU BİLİNEN BİLGİ,BECERİ VE YETENEKLERİNİN TOPLAMIDIR. 5.KARİZMATİK GÜÇ : BİR KİŞİNİN BAŞKALARININ DAVRANIŞLARINI KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ İLE ETKİLEME YETENEĞİDİR.

8 GÜÇ ETKİLEME VE LİDERLİK EĞER LİDERLİĞİ BAŞKALARINI İKNA EDEBİLME ŞEKLİNDE ELE ALIRSAK,ETKİLEMEDE LİDERLİĞİN EN ÖNEMLİ DEĞİŞKENLERİNDEN BİRİDİR VE LİDERLİĞİN ÖZÜNÜ OLUŞTURUR. LİDERLİK BÜYÜK ÖLÇÜDE ETKİLEME SÜRECİDİR. ÖRGÜTÜN AMACINI GERÇEKLEŞTİRMESİNİ SAĞLAYAN LİDER DAVRANIŞI ETKİLEYİCİ BİR DAVRANIŞTIR.

9 ÖRGÜT ÜYELERİNİN DAVRANIŞLARINI, TUTUMLARINI, DEĞER YARGILARINI VE İNANÇLARINI DEĞİŞTİRMEYE YÖNELİK BİR GİRİŞİMİN SONUCUNDA, İSTENDİK YÖNDE GERÇEKTEN BİR DEĞİŞME OLUŞTURMUŞSA, GEÇİCİ OLMAYAN BİR ETKİLEMEDEN SÖZ EDİLEBİLİR. ÖRGÜT İÇİNDEKİ İNSANLARIN ÇOĞU SAHİP OLDUKLARI KONUMLARDAN DOLAYI RESMİ GÜÇLE BAŞKASINI ETKİLER. GERÇEK BİR LİDER YASAL VE KARİZMATİK GÜÇLE BAŞKALARINI ETKİLEYEBİLİR VE DAVRANIŞLARINI DEĞİŞTİREBİLİR.

10 ETKİLEME YÖNTEMLERİ ÇALIŞANI YETİŞTİRME: ETKİLENME DURUMUNDA OLAN BİREYİN ETKİLENMEYE İSTEKLİ OLDUĞU ANCAK DEĞİŞMENİN GEREKTİRDİĞİ BİLGİ,BECERİ VE YETENEKLERDEN YOKSUN OLDUĞU DURUMDUR. BU DURUMLARDA BİREYLERİN EĞİTİLMESİ SONUÇ ALICI BİR YOL OLARAK GÖRÜLMEKTEDİR BİLGİLENDİRME: BİREYİN DEĞİŞMEYE İSTEKLİ VE YETENEKLİ OLDUĞU DURUMDUR. BİREYİN DEĞİŞMESİNE ENGEL BİLGİSİZLİK ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÇALIŞMALARDIR. DESTEKLEME: ETKİLENMEK İSTENEN BİREY, KENDİ DAVRANIŞLARINI DEĞİŞTİRMEYE İSTEKLİ VE YETENEKLİ, AMA DAVRANIŞIN ETKİLİLİĞİ KONUSUNDA KARARSIZ İSE BU YÖNTEM KULLANILIR.

11 ÖĞÜT VERME: BİREYİN İÇİNDE BULUNDUĞU KOŞULLARDAN MEMNUN OLMADIĞI,DOYUM SAĞLAYAMADIĞI; DOYUM SAĞLAYICI KOŞULLARI OLUŞTURMAYA DA GÜÇ VE YETENEĞİNİN EL VERMEDİĞİ DURUMLARDA ETKİLİ OLABİLİR. KATILMAYI SAĞLAMA: YÖNETİCİ,BİREYLERİN KENDİLERİNİ İLGİLENDİREN VE YETENEKLİ OLDUĞU KONULARDA KARARLARA KATILMALARINI SAĞLAYARAK, ONLARIN YETENEKLERİNE OLAN İÇTEN GÜVENİ SAĞLAR.

12 ÖDÜLLENDİRME: ETKİLENMEK İSTENEN BİREYİN, SÖZ KONUSU DEĞİŞİKLİĞİN GETİRECEĞİ NET KAZANCI GÖRMEK İSTER. EMİR VERME: DİĞER ETKİLEME YÖNTEMLERİNİN ETKİLİ OLMADIĞI DURUMLARDA ZORUNLU ETKİLEME YÖNTEMİ OLARAK KULLANILABİLİR. PLANLAMA: DİĞER YÖNTEMLERDEN FARKLI OLARAK ETKİLENMEK İSTENEN BİREYE BUNU HİSSETTİRMEDEN UYGULANAN BİR YÖNTEMDİR.

13 ETKİLEME TAKTİKLERİ KOŞAR, LİDERLERİN ETKİLEME TAKTİKLERİNİ SEÇİMİMDE ÖNEMLİ OLAN FAKTÖRLERİN BİREYSEL (KARAKTER,DEĞERLERİ,İNANÇLARI, RUH HALLERİ, DAVRANIŞ ŞEKİLLER, CİNSİYET VB.) VE ÖRGÜTSEL ( İLETİŞİM VE GÜÇ KAYNAKLARI) DEĞİŞKENLERİ OLDUĞUNU BELİRTMEKTEDİR. JACOB, FİSHER VE WEİNER LİDERİN ETKİLEME ALANLARINI YENİ BİR BOYUT OLARAK TARTIŞMA KAVRAMINI EKLEMEKTEDİRLER. TARTIŞMA ARACILIĞIYLA DİNLEYENİN İKNA EDİLMESİ HEDEFLENMEKTEDİR.

14 EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE LİDERLİK VE ETKİLEME OKUL, DİĞER ÖRGÜTLERDEN FARKLI OLARAK KATI BİR İŞLEYİŞE SAHİP OLMAYAN GEVŞEK BAĞLI BİR ÖRGÜTTÜR. BU YÜZDEN OKULDA BİR YÖNETİCİNİN AYNI ZAMANDA LİDERLİK ÖZELLİĞİ GÖSTEREBİLMESİ İÇİN,HİYERARŞİK YAPI İÇİNDE EMİR,YÖNERGE VE KARARNAME GİBİ ÖRGÜTSEL YOL GÖSTERİCİLERE MEKANİK OLARAK UYMANIN ÖTESİNDE BİR ETKİLEME GÜCÜNE SAHİP OLMASI GEREKİR.

15 EĞİTİM YÖNETİMİ VE OKUL LİDERLİĞİNDE ETKİLEME İÇİN ÖNERİLER OKULDA ETKİLEME, OKUL MÜDÜRÜNÜN EN ÖNEMLİ LİDERLİK DAVRANIŞLARINDAN BİRİDİR. OKUL LİDERLERİ, ETKİLEME SÜRECİNDE, OKULU VE İÇİNDE BULUNDUKLARI OKUL BAĞLAMINI DİKKATLE İNCELEMELİDİRLER. OKUL LİDERLERİ, ETKİLEME TAKTİKLERİNDEN BİREYSEL VE ÖRGÜTSEL FAKTÖRLERİ DİKKATE ALMALIDIRLAR.

16 LİDERLER İŞE DÖNÜK BİR ETKİLEME İÇİN KARAR SÜREÇLERİNİ PAYDAŞLARA AÇMA, DANIŞMA, BİLGİLENDİRME, İŞ BİRLİĞİNE GİTME VB. ETKİLEME TAKTİKLERİNİ YÖNETSEL SÜREÇLERDE İŞLEYEBİLMELİDİRLER. JACOB, FİSHER VE WEİNER İN ÖNERDİĞİ VE İNSANLARI BİR FİKRE İNANDIRMAYI HEDEFLEYEN TARTIŞMA KAVRAMINI ETKİLEME İÇİN BİR İLETİŞİMSEL EYLEM OLARAK KULLANMALIDIRLAR.

17