Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları"

Transkript

1 Üniversitesi Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları Tansel AK İstanbul Üiversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü

2 Üniversitesi Teleskop Çapı? Gözlem Yöntemi? Dalgaboyu? Yer Seçimi Ölçütleri ve Yöntemlerinin Seçilmesi..Türkiye de konuşlandırılacak 2m üzeri ayna çaplı teleskoplar (TAD workshop sayfasından) Tasarım ve Altyapı Optik Tasarım(Yüzeyler, görüş alanı, klasik, aktif, adaptif, ) Mekanik Tasarım (Kurgu, malzeme, ) Yardımcı Optik (Alan düzelticiler, ) Odak Düzlemi Alıcıları (Görüntüleme, tayfçeker) Kubbe (Klasik, pasif, aktif ) Bina.. Altyapı (yol, elektrik, ).. Yetişmiş teknik eleman? Çalışmalar için teknik-bilimsel-mali-idari hazırlık

3 Üniversitesi BAŞLICA YER SEÇİMİ ÖLÇÜTLERİ Bulutluluk Rutubet (Yoğunlaşabilir Su Buharı) Atmosferik Sönümleme Görüş Zemin Sıcaklığı Hava Sıcaklığı Gradyenti İlk 100 Metrede Mikrotermal Türbülans Atmosferik Türbülansın Yapısı (20 km ye kadar) İzoplanatik Açı Türbülans Koherens Zamanı Atmosferik Türbülansın Dış Ölçeği Sodyum Tabakasının Yoğunluğu Rüzgar Hızı ve Doğrultusu Kar, Yağmur, Buz, Sis Oranları Uzun Dönemli İklim eğişimi Tahminleri Havadaki Aerosoller Havadaki Tozun kimyasal İçeriği Havadaki Tanecik Boyutu Dağılımı Topoloji, Kullanılabilir Alan Toprak Özellikleri Sismik Özellik Mevcut ve Gelecekteki Potansiyel Işık Kirliliği Yükseklik.. SIRALAMADA ÖNCELİK GÖZETİLMEMİŞTİR Mevcut Altyapıya Ulaşım (Yollar, Liman, vb.) Altyapı Geliştirme Maliyeti Tahminleri Yerleşkeyle İlişkili Operasyon Maliyeti Tahminleri Uzun Dönemli Potansiyel Politik Kararlılık Tahminleri Araştırmacı Potansiyeli Tahminleri İdari Eleman İstihdam Tahminleri Teknik Adam İstihdam Tahminleri

4 Üniversitesi YER SEÇİMİ: ÜÇ ANA ADIM UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (ADAY ADAYLARININ BELİRLENMESİ) ADAYLARIN BELİRLENMESİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ

5 Üniversitesi UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ İLK DEĞERLENDİRME YER SEÇİMİ: ÜÇ ANA ADIM ADAY ADAYLARI: coğrafi ve siyasi haritaları incelenmesiyle, örneğin 2000 m den yüksek (inversion layer,.) yerler belirlenir.

6 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) 1- Bulutluluk: 10.7 and 6.7 mikron kanallarıyla uydu gözlemleri (kısa yaşamlı veya ince bulutlar!) Kanarya Adaları üzerinde için açık gece oranları (A. Erasmus. ESO Interim Report. Oct. 2004)

7 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) 2-Yoğunlaşabilir Su Buharı (Precipitable Water Vapour, mm): 6.7 mikron su buharı kanalı Under clear conditions! En iyi yerlerde, 800 hpa düzeyinde ortalama değerler 4 mm den azdır Optik gözlemler için PWV < 5 mm Kızılötesi gözlemler için PWV < 3 mm (PWV > 3 mm olsa ne olur?) Mikrodalga gözlemleri için PWV < 2 mm

8 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) 3- Toz ve aerosol sönümlemesi: UV uydu gözlemleri TOMS indeksi (Total Ozon Mapping Spectrometer) Çöllerden esen rüzgarlar, yanardağlar, uçakların atık gazları, sanayi tesislerinin atıkları (sülfatlar, nitratlar, organik ve kara karbon ile kül, vb.), elektrik santralleri vb. olabilir ve içeriğiyle miktarı mevsime bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Aerosol indeksi, aynı yüzey yansıtıcılığı ve ölçüm koşulları altında saf moleküler atmosfer için yapılan hesaplara dayanan modelle gözlem arasındaki farktır.

9 UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) Contrails: Jet uçaklarının eksoz gazları!!! YER SEÇİMİ

10 4- Işık Kirliliği İstanbul Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri)

11 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) 5- Rüzgar Hızı

12 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) FriOWL-TÜRKİYE

13 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) FriOWL-TÜRKİYE

14 Üniversitesi YER SEÇİMİ UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ (Uydu Gözlemleri ve Meteoroloji Arşivleri) FriOWL-TÜRKİYE

15 Üniversitesi UYGUN BÖLGELERİN SEÇİLMESİ YER SEÇİMİ 6- Diğer Parametreler: YERLEŞKEYE GİTMEDEN, aday adayları için başka disiplinlerle birlikte çalışılarak Yükseklik Topoloji Sismik Etkinlik Zemin Materyali Altyapıya Yakınlık Altyapı Geliştirme Maliyeti Operasyon Maliyeti Potansiyel Siyasi Kararlılık Incelenir.

16 Üniversitesi ADAYLARIN SEÇİLMESİ YER SEÇİMİ İLK DEĞERLENDİRME (ADAY ADAYLARINDAN ADAYLARIN SEÇİMİ) Parametre Ağırlık AA-1 AA-2 AA-3 Bulutluluk PWV TOMS İndeksi Işık Kirliliği Yükseklik Rüzgar Hızı Yükseklik. TOPLAM PUAN ADAY - 1 ADAY - 2 ADAY - 3

17 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler)

18 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler ve Çalışmalar) Bulutluluk Rutubet (Yoğunlaşabilir Su Buharı) Atmosferik Sönümleme Görüş Zemin Sıcaklığı Hava Sıcaklığı Gradyenti İlk 100 Metrede Mikrotermal Türbülans Atmosferik Türbülansın Yapısı (20 km ye kadar) İzoplanatik Açı Türbülans Koherens Zamanı Atmosferik Türbülansın Dış Ölçeği Sodyum Tabakasının Yoğunluğu Rüzgar Hızı ve Doğrultusu Kar, Yağmur, Buz, Sis Oranları Uzun Dönemli İklim eğişimi Tahminleri Havadaki Aerosoller Havadaki Tozun kimyasal İçeriği Havadaki Tanecik Boyutu Dağılımı Topoloji, Kullanılabilir Alan Toprak Özellikleri Sismik Özellik Mevcut ve Gelecekteki Potansiyel Işık Kirliliği Yükseklik.. SIRALAMADA ÖNCELİK GÖZETİLMEMİŞTİR Mevcut Altyapıya Ulaşım (Yollar, Liman, vb.) Altyapı Geliştirme Maliyetleri Yerleşkeyle İlişkili Operasyon Maliyetleri Uzun Dönemli Potansiyel Politik Kararlılık Tahminleri Araştırmacı Potansiyeli Tahminleri İdari Eleman İstihdam Tahminleri Teknik Adam İstihdam Tahminleri

19 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler) Seeing: Nicel olarak, atmosferik koşulların gözlem yapılmasına izin verdiği açısal ayırma gücü. DIMM (sağlıklı, karşılaştırılabilir sonuçlar) Ölçümlerin yerden ne kadar yüksekte yapıldığı iyi incelenmeli. Çünkü ilk birkaç metredeki zemin termal dönüşüm tabakasının derinliği yerleşkeden yerlekeye çok değişkendir.

20 Üniversitesi S-DIMM

21 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler)

22 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler) TUG (T100 Tepesi) ORM: Observatorio del Roque de los Muchachos, Island of La Palma

23 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler) Zemin Parlaklığı Ölçümleri: SQM (Sky Quality Meter) de sıklıkla kullanılmaya başladı. V fotometrik bandında Paranal/Şili: Mauna Kea/Hawaii: La Silla/Şili: La Palma/İspanya: 21.6 kadir/( ²) 21.9 kadir/( ²) 21.7 kadir/( ²) 21.9 kadir/( ²) M. Moles et al., 2010, PASP, 122,

24 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler) Atmosferik Türbülansın Dikey Dağılımı: MASS-DIMM (Multi Aperture Scintillation Sensor + DIMM) Farklı açıklıklardan elde edilen sintilasyon indeksi ölçümleriyle atmosferik türbülansın dikey dağılımı hesaplanır. Seeing İzoplanatik açı Türbülansın Dikey Yapısı (düşük ayırma güçlü) AO zaman sabiti

25 Üniversitesi YER SEÇİMİ EN UYGUN ADAYIN SEÇİLMESİ (Yerinde Gözlemler) Atmosferik Türbülansın Dikey Dağılımı: SLODAR (SLOpe Detection And Ranging) Durham University, Centre for Advanced Instrumentation

26 Üniversitesi Teşekkür ederim.

Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye

Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye Tansel AK(1,2), Tuncay ÖZIŞIK(1) (1) TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (2) İstanbul Üniv. Fen Fak. Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Gözlemevi Yer Seçiminde

Detaylı

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Uygulama ve Araştırma Merkezi (ATASAM) Bülteni

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Uygulama ve Araştırma Merkezi (ATASAM) Bülteni Tarih: 08.08.2017 Sayı: 01 Konu: DAG ve ODA Projeleri ndeki Son Gelişmeler - I DAG Projesi: Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesinde, Kalkınma Bakanlığı ve Atatürk

Detaylı

TUG Gözlem Koşulları İstatistiği

TUG Gözlem Koşulları İstatistiği XIV. Ulusal Astronomi Kongresi - 31 Ağustos 4 Eylül 2004, Kayseri Editörler: F.F.ÖZEREN ve İ.KÜÇÜK TUG Gözlem Koşulları İstatistiği Zeki Aslan 1,2, Murat Parmaksızoğlu 2, Varol Keskin 2,3, Selim O. Selam

Detaylı

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) SON GELİŞMELER

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) SON GELİŞMELER DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) SON GELİŞMELER Doç.Dr. Cahit YEŞİLYAPRAK Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araş. ve Uyg. Merkezi (ATASAM) Astronomi ve Astrofizik Bölümü (ASA) UAK2016-06 EYLÜL 2016 - ERZURUM

Detaylı

UAK Ulusal Astronomi Kongresi Erzurum 5-9 Eylül TÜRKSAT Gözlemevinde Gerçekleştirilen GEO Kuşak Uydu Gözlem Faaliyetleri

UAK Ulusal Astronomi Kongresi Erzurum 5-9 Eylül TÜRKSAT Gözlemevinde Gerçekleştirilen GEO Kuşak Uydu Gözlem Faaliyetleri UAK-2016 20. Ulusal Astronomi Kongresi Erzurum 5-9 Eylül 2016 TÜRKSAT Gözlemevinde Gerçekleştirilen GEO Kuşak Uydu Gözlem Faaliyetleri SUNUM İÇERİĞİ Türksat Gözlemevi Uzay Trafiği Türksat Uyduları GEO

Detaylı

NGC 225 KÜMESİNİN CCD UBVRI FOTOMETRİK GÖZLEMLERİ

NGC 225 KÜMESİNİN CCD UBVRI FOTOMETRİK GÖZLEMLERİ NGC 225 KÜMESİNİN CCD UBVRI FOTOMETRİK GÖZLEMLERİ Z. Funda BOSTANCI 1, Tansel AK 2, Tolga GÜVER 1, Selçuk BİLİR 2, Serap AK 2, Talar YONTAN 2, Zeki EKER 3 1 Sabancı Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri

Detaylı

TOZ TAŞINIMI MEKANİZMASINDAKİ FARKLILIKLAR: İKİ FARKLI TOZ TAŞINIMI OLAYI

TOZ TAŞINIMI MEKANİZMASINDAKİ FARKLILIKLAR: İKİ FARKLI TOZ TAŞINIMI OLAYI 6. ULUSAL HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ SEMPOZYUMU TOZ TAŞINIMI MEKANİZMASINDAKİ FARKLILIKLAR: İKİ FARKLI TOZ TAŞINIMI OLAYI Cihan DÜNDAR Kahraman OĞUZ Gülen GÜLLÜ cdundar@mgm.gov.tr koguz@mgm.gov.tr ggullu@hacettepe.edu.tr

Detaylı

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma Teleskobu (ATA50) Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG)

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma Teleskobu (ATA50) Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma Teleskobu (ATA50) Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) ATA50 ve DAG proje ekipleri adına Cahit Yeşilyaprak Sinan Kaan Yerli Türkiye deki Teleskoplarla Bilim Sempozyumu

Detaylı

Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi.

Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi yvzkymkc@gmail.com 2 Atmosferi hangi coğrafya dalı inceler? Klimatoloji 4 Asal Gazlar 0,96% Oksijen 20,95% Azot 78,07% ASAL GAZLAR

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 3. Atmosferin tabakaları

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 3. Atmosferin tabakaları Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 3. Atmosferin tabakaları Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik Emisyon Envanteri ve Modelleme İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik İçerik Emisyon Envanteri Emisyon Kaynaklarına Göre Bilgiler Emisyon Faktörleri ve Hesaplamalar Modelleme Emisyon Envanteri

Detaylı

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 ATMOSFER Atmosfer, yerçekimi ile dünyanın çevresinde duran ve dünyayı çepeçevre saran gazlar topluluğudur. Bu gazlar dünya ile

Detaylı

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) PROJESİ

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) PROJESİ DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ (DAG) PROJESİ Dünü Bugünü Geleceği UAK 2015-3 Şubat 2015 - ODTÜ - Ankara Proje Türü: Altyapı ve Tematik Alan Projesi, Kurum: Atatürk Üniversitesi (ATAÜNİ) Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

Detaylı

Hidroloji Disiplinlerarası Bir Bilimdir

Hidroloji Disiplinlerarası Bir Bilimdir HİDROLOJİ KAPSAM Hidrolojik Çevrim ve Elemanları Hidrolojik Değişkenlerin Ölçülmesi ve Analizi Yağış Buharlaşma Terleme Sızma Analizleri Akım Ölçümleri ve Verilerin Analizi Yüzeysel Akış Yağış-Akış İlişkisi

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 3 Uzaktan Algılama Temelleri Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Elektromanyetik Spektrum Elektromanyetik Spektrum Görünür Işık (Visible Light) Mavi: (400 500 nm) Yeşil:

Detaylı

Yıldızımız GÜNEŞ. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü

Yıldızımız GÜNEŞ. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Yıldızımız GÜNEŞ Serdar Evren Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü e-konferans: 13 Nisan 2016 Bolu İl Milli Eğitim Müdürlüğü Bilime Yolculuk Projesi Amaterasu, Japon Güneş Tanrıçası Arinna,

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 7 Aktif Alıcılar ve Uygulamaları (SONAR, RADAR, SAR, LiDAR) Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr SONAR (SOund Navigation And Ranging) Ses dalgaları ölçümüne dayanır

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 4 Pasif - Aktif Alıcılar, Çözünürlük ve Spektral İmza Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Pasif Aktif Alıcılar Pasif alıcılar fiziksel ortamdaki bilgileri pasif olarak

Detaylı

Türkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği

Türkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği Türkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 14-15 Mayıs 2008 A.Talat SAYGAÇ Türkiye de

Detaylı

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ GÖZLEMEVİ

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ GÖZLEMEVİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ GÖZLEMEVİ Tuncay ÖZDEMİR İnönü Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, MALATYA (e-posta: tuncay@inonu.edu.tr) Özet: İnönü Üniversitesindeki Astronomi ve Astrofizik çalışmalarının

Detaylı

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Uygulama ve Araştırma Merkezi (ATASAM) Bülteni - atasam.atauni.edu.tr)

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Uygulama ve Araştırma Merkezi (ATASAM) Bülteni - atasam.atauni.edu.tr) Tarih: 01.04.2018 Sayı: 02 Konu: ATASAM ile DAG ve ODA Projeleri ndeki Son Gelişmeler - 2 A) DAG Projesi: Türkiye nin En Büyüğü, Uluslararası ve Öncü Olmak için... Yerleşke: Kaldığımız Yerden Devam...

Detaylı

ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Atmosfer Modelleri Şube Müdürlüğü. 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI. olayının değerlendirmesi

ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Atmosfer Modelleri Şube Müdürlüğü. 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI. olayının değerlendirmesi 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI olayının değerlendirmesi Kahraman OĞUZ, Meteoroloji Mühendisi Cihan DÜNDAR, Çevre Yük. Mühendisi Şubat 2015, Ankara 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 4 Pasif - Aktif Alıcılar, Çözünürlük ve Spektral İmza Kavramları Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Pasif Aktif Alıcılar Pasif alıcılar fiziksel ortamdaki bilgileri

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER Bölüm 7 Mavi Bilye: YER Japon uzay ajansının (JAXA) AY yörüngesinde bulunan aracı KAGUYA dan Yer in doğuşu ilk defa yüksek çözünürlüklü olarak görüntülendi. 14 Kasım 2007 Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük

Detaylı

KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ

KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ Bilim adamlarınca, geçtiğimiz yıllarda insan faaliyetlerindeki artışa paralel olarak, küresel ölçekte çevre değişiminde ve problemlerde artış olduğu ifade edilmiştir. En belirgin

Detaylı

Gökyüzünü İzlerken Kullandığımız Gözlem Araçları

Gökyüzünü İzlerken Kullandığımız Gözlem Araçları Gökyüzünü İzlerken Kullandığımız Gözlem Araçları Gökcisimlerinden elde edilen tek kaynak IŞIKTIR Atmosferimizi pencereye benzetip gökcisimlerinden gelen ışığın yoluna dev etmesini inceleyelim Bilinen

Detaylı

2013 Yılı Gök Olayları

2013 Yılı Gök Olayları 2013 Yılı Gök Olayları Uzm. Dr. Özgür Baştürk Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi 17 Mart 2013 Halk Günü 2013'te Neleri Gözleyeceğiz? Güneş 16 Mart 2013 www.solarham.net http://nasa.gov AÜG'de Güneş

Detaylı

Türkiye de Işık Kirliliği ve Yer Seçiminde Ölçülmesi Gereken Parametreler

Türkiye de Işık Kirliliği ve Yer Seçiminde Ölçülmesi Gereken Parametreler Türkiye de Işık Kirliliği ve Yer Seçiminde Ölçülmesi Gereken Parametreler Zeki ASLAN 11 Mayıs 2013, Türkiye de Büyük Çaplı Teleskoplar İçin Yer Belirleme Çalışmaları, TAD, İstanbul Işık Kirliliği Uzaydan

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM

GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY GÜNEŞ AÇILARI GİRİŞ Güneş ışınları ile dünya üzerindeki yüzeyler arasında belirli açılar vardır. Bu açılar hakkında bilgi edinilerek güneş enerjisinden en

Detaylı

Hava Kirleticilerin Kontrolu: Toz Kontrol Sistemleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

Hava Kirleticilerin Kontrolu: Toz Kontrol Sistemleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirleticilerin Kontrolu: Toz Kontrol Sistemleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Partikül maddeler Tane iriliği 0,001-500

Detaylı

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Şükran DENİZ Uzman Kasım 2015 1 SUNUM İÇERİĞİ AMAÇ NUMUNE KABI NUMUNE ALMA CİHAZ TİPLERİ NUMUNE ALMA YERİ NUMUNELERİN KORUNMASI

Detaylı

MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları. 8.) Bulutlar

MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları. 8.) Bulutlar MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları 8.) Bulutlar Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği

Detaylı

GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ

GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ SABANCI ÜNİVERSİTESİ Giriş Uzaydaki cisimleri nasıl algılarız Elektromanyetik tayf ve atmosfer Yer gözlemleri Gözle görünür (optik) bölge Radyo bölgesi Uzay gözlemleri

Detaylı

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Temel Kavramlar Emisyon Dış Hava Kalitesi Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Emisyon

Detaylı

Güneş Sistemi. Prof. Dr. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü

Güneş Sistemi. Prof. Dr. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Güneş Sistemi Prof. Dr. Serdar Evren Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Güneş Sistemi Nerede? Gökadamız: Samanyolu Güneş Güneş sistemi nasıl oluştu? Güneş Sisteminin Üyeleri

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan

Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan 17.02.2017 Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan Bugün: Hava kirliliği ölçekleri Yerel Kentsel Bölgesel Kıtasal Küresel Hava Kirliliği Ölçekleri Neden ölçeksel tanımlarız? Boyutları bilmek çözüm için para ve zaman

Detaylı

OZON ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN YÖNTEM VE CİHAZLAR

OZON ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN YÖNTEM VE CİHAZLAR OZON ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN YÖNTEM VE CİHAZLAR Ankara da ozon ölçümlerine 13 Ocak 1994 tarihinde başlanmıştır. Ozon Ölçüm Yöntemi Ülkemizde ozon ölçümleri Ozonsonde Yöntemi ile yapılmaktadır. Ozonsonde Yöntemi,

Detaylı

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER Bölüm 7 Mavi Bilye: YER Japon uzay ajansının (JAXA) AY yörüngesinde bulunan aracı KAGUYA dan Yer in doğuşu ilk defa yüksek çözünürlüklü olarak görüntülendi. 14 Kasım 2007 Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük

Detaylı

DAG: METEOROLOJİK VE ASTRONOMİK GÖRÜNTÜLEME (MAM) VE SİSTEMLER. Uzm. ASTRONOM RECEP BALBAY - ATASAM

DAG: METEOROLOJİK VE ASTRONOMİK GÖRÜNTÜLEME (MAM) VE SİSTEMLER. Uzm. ASTRONOM RECEP BALBAY - ATASAM DAG: METEOROLOJİK VE ASTRONOMİK GÖRÜNTÜLEME (MAM) VE SİSTEMLER Uzm. ASTRONOM RECEP BALBAY - ATASAM EKİP Uzm. Astronom Bülent GÜÇSAV Uzm. Astronom Deniz ÇOKER Uzm. Astronom Cihan Tuğrul TEZCAN Dr. Onur

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi Çağdaş, Öncü, Yenilikçi

Yıldız Teknik Üniversitesi Çağdaş, Öncü, Yenilikçi Hava Kirliliği Ölçüm Yöntemleri Emisyon Ölçümleri (Kaynakta) İmisyon Ölçümleri Sabit kaynaklar (Yakma tesisi, fabrika, termik santral bacaları) Hareketli kaynaklar (Motorlu araçlar) Ortam havasında yapılır

Detaylı

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160

Detaylı

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi 2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik

Detaylı

Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi

Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Hayreddin BACANLI Araştırma Dairesi Başkanı 1/44 İçindekiler Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi. Gayesi. Model Genel Yapısı.

Detaylı

METEOROLOJİ SICAKLIK. Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi

METEOROLOJİ SICAKLIK. Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi METEOROLOJİ SICAKLIK İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü Sıcaklık havacılıkta büyük bir öneme sahiptir çünkü pek çok hava aracının performans parametrelerinin hesaplanmasına

Detaylı

IR/mm-altı ile YILDIZ OLUSUMU,

IR/mm-altı ile YILDIZ OLUSUMU, IR/mm-altı ile YILDIZ OLUSUMU, Umut A.Yıldız Ewine van Dishoeck, Lars Kristensen Universiteit Leiden Leiden Gözlemevi Türkiye'de IR Astronomisi ve Doğu Anadolu Gözlemevi Erzurum, Türkiye, Nisan 2, 2011

Detaylı

Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Adaptif Optik Sistemi ve Derotator Projesi

Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Adaptif Optik Sistemi ve Derotator Projesi Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Adaptif Optik Sistemi ve Derotator Projesi Yrd. Doç. Dr. Onur Keskin IŞIK Üniversitesi, İstanbul Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü İçerik Adaptif Optik Sistemler

Detaylı

KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI

KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI Hicran ALTUĞ, Ayşe Özlem YILMAZ, Ozan Devrim YAY, Özlem ÖZDEN ÜZMEZ, Sevim Burçin

Detaylı

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks:

Detaylı

Türkiye de ve Dünya da Gözlemevleri ve Teleskoplar. Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi

Türkiye de ve Dünya da Gözlemevleri ve Teleskoplar. Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi Türkiye de ve Dünya da Gözlemevleri ve Teleskoplar Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi Bize en yakın yıldız Güneş: 150 milyon km. Uzay mekiklerinin hızı: 28000 km/saat 223 günde Güneş e gidilebilir

Detaylı

Atmosfer Kimyası Neden Önemli?

Atmosfer Kimyası Neden Önemli? ÇEV 715 Atmosfer Kimyası Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Atmosfer Kimyası Neden Önemli? Atmosfere salınan antropojenik ve doğal emisyonların atmosferin fiziksel ve kimyasal yapısını

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

Şekil 1: Güneş ve yüzeyindeki lekeler. Şekil 2: Uydumuz Ay ve kraterleri.

Şekil 1: Güneş ve yüzeyindeki lekeler. Şekil 2: Uydumuz Ay ve kraterleri. Güneş ile birlikte etrafında dolanan gezegenler ve uydular, günümüzden yaklaşık 4.5 milyar yıl önce, gökadamız Samanyolu nun sarmal kollarındaki gaz ve toz bulutlarından oluşmuştur. Oluşan bu gezegenlerden

Detaylı

METEOROLOJİ SOARING. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi

METEOROLOJİ SOARING. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi METEOROLOJİ SOARING İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Soaring Soaring yaygın olarak Konvektif sınır tabaka (Baundary layer) içerisinde termal konveksiyon sonucu yükselen hava parsellerinden faydalanılarak

Detaylı

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ,

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, MEVSİMLERİN OLUŞUMU DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ SONUCU İSE MEVSİMLER OLUŞUR. DÜNYANIN EKSEN EĞİKLİĞİ (23 27 ) SONUCU GÜNEŞ IŞINLARINI DİK OLARAK

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 7. Yağış

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 7. Yağış Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 7. Yağış Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı

PROJE AŞAMALARI. Kaynak Envanterinin Oluşturulması. Emisyon Yükü Hesaplamaları

PROJE AŞAMALARI. Kaynak Envanterinin Oluşturulması. Emisyon Yükü Hesaplamaları PROJENİN AMACI Bölgesel Temiz Hava Merkezlerinden olan Ankara merkez olmak üzere; Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Karabük, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Yozgat ve Zonguldak illerinde

Detaylı

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit

Detaylı

Bölüm 9. Yer Benzeri Gezegenler

Bölüm 9. Yer Benzeri Gezegenler Bölüm 9 Yer Benzeri Gezegenler Yer Benzeri Gezegenlerin Boyutları Đç ç Gezegenler Ülker Venüs Merkür Merkür ve Venüs batı çevreninde ve en büyük uzanımlarında (29 Mart 2004) Gezegen görüntüleri için NASA

Detaylı

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ İlke ÇELİK 1, Seda Aslan KILAVUZ 2, İpek İMAMOĞLU 1, Gürdal TUNCEL 1 1 : Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü

Detaylı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 3: Güneş Enerjisi Güneşin Yapısı Güneş Işınımı Güneş Spektrumu Toplam Güneş Işınımı Güneş Işınımının Ölçülmesi Dr. Osman Turan Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali

Detaylı

SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU

SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU DERS HAKKINDA GENEL BİLGİLER Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Kavramsal su mühendisliği, Prof.Dr. A.Melih Yanmaz, Prof. Dr. Nurunnisa

Detaylı

METEOROLOJİ I. HAFTA

METEOROLOJİ I. HAFTA METEOROLOJİ I. HAFTA Doç. Dr. Alper Serdar ANLI METEOROLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTA KONU 1 Meteorolojinin tanımı, önemi, ve gelişimi 2 Meteorolojinin bölümleri ve uygulama alanları, Atmosferin yapısı

Detaylı

Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Meteoroloji Meteoroloji, içinde yaşadığımız atmosfer tabakasının

Detaylı

TÜBİTAK TUG RTT150 ve T100 Gaia Gözlemlerindeki Bazı Kataklismik Değişen Adaylarının Işık Eğrileri

TÜBİTAK TUG RTT150 ve T100 Gaia Gözlemlerindeki Bazı Kataklismik Değişen Adaylarının Işık Eğrileri TÜBİTAK TUG RTT150 ve T100 Gaia Gözlemlerindeki Bazı Kataklismik Değişen Adaylarının Işık Eğrileri Hasan H. Esenoğlu 1, Almaz Galeev 2, 3, Niyaz Nuryev 3 1 İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi

Detaylı

Afet Yönetiminde İleri Teknolojiler ve TÜBİTAK UZAY ın Vizyonu

Afet Yönetiminde İleri Teknolojiler ve TÜBİTAK UZAY ın Vizyonu Afet Yönetiminde İleri Teknolojiler ve TÜBİTAK UZAY ın Vizyonu Tamer Beşer 12 Kasım 2013 Sunum Planı Tarihçe Yürürlükteki bazı projeler Projeler İMECE TUYGU-KG HiSSAT-KG GEOPORTAL AFAD-İZGE DETAP Uluslararası

Detaylı

TELESKOPLAR. Bölüm 4. Serdar Evren

TELESKOPLAR. Bölüm 4. Serdar Evren TELESKOPLAR Bölüm 4 Serdar Evren Teleskop: Elektromanyetik ışığı toplayan en önemli alet Teleskoplar, gökcisimlerinin görünürdeki parlaklıklarını ve açısal boyutlarını arttırır. Galileo Galilei, teleskobu

Detaylı

AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI

AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 03 1. KONU: TELESKOPLAR 2. İÇERİK Optik türlerine göre teleskoplar Düzenek türlerine göre

Detaylı

ÇEV 715 Atmosferin Yapısı ve Hava Kirliliği Meteorolojisi. Özgür ZEYDAN (PhD.)

ÇEV 715 Atmosferin Yapısı ve Hava Kirliliği Meteorolojisi. Özgür ZEYDAN (PhD.) ÇEV 715 Atmosferin Yapısı ve Hava Kirliliği Meteorolojisi Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Atmosferin Yapısı Hava kirliliğinin oluşumu, etkileri ve kontrol yöntemlerini belirleyebilmek:

Detaylı

V776 HER Yıldızına Ait Tayf Çizgilerinde Eşdeğer Genişlik Değişiminin İncelenmesi. Hande GÜRSOYTRAK Birol GÜROL

V776 HER Yıldızına Ait Tayf Çizgilerinde Eşdeğer Genişlik Değişiminin İncelenmesi. Hande GÜRSOYTRAK Birol GÜROL V776 HER Yıldızına Ait Tayf Çizgilerinde Eşdeğer Genişlik Değişiminin İncelenmesi Hande GÜRSOYTRAK Birol GÜROL Kimyasal Tuhaf (Peküler) Yıldızlar Sıradışı metal bollukları Genellikle sıcak, anakol yıldızlarıdır.

Detaylı

TÜRKiYE ULUSAL RADYO ASTRONOMi GöZLEMEVi (TURAG): TÜRKİYE İÇİN RADYO TELESKOP

TÜRKiYE ULUSAL RADYO ASTRONOMi GöZLEMEVi (TURAG): TÜRKİYE İÇİN RADYO TELESKOP TÜRKiYE ULUSAL RADYO ASTRONOMi GöZLEMEVi (TURAG): TÜRKİYE İÇİN RADYO TELESKOP Fahri Öztürk (Tübitak UZAY) İbrahim Küçük (Erciyes Ünv.), Umut Yıldız (NASA/JPL), Selçuk Topal (Oxford Unv.), Elif Beklen (SDU/NRAO),

Detaylı

OZON VE OZON TABAKASI

OZON VE OZON TABAKASI OZON VE OZON TABAKASI Yer yüzeyi yakınlarında zehirli bir kirletici olan ozon (O 3 ), üç tane oksijen atomunun birleşmesinden oluşur ve stratosfer tabakasında yaşamsal önem taşır. Atmosferi oluşturan azot

Detaylı

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ 1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ Karbon-Karbon Kompozitlerin Genel Özellikleri Yüksek elastik modül ve yüksek sıcaklık mukavemeti (T > 2000 o C de bile mukavemet korunur). Sürünmeye dirençli Kırılma tokluğu

Detaylı

BETONDA KARBONATLAŞMA. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

BETONDA KARBONATLAŞMA. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi BETONDA KARBONATLAŞMA Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Karbonatlaşma Nedir? Çimento hidratasyon ürünleri özellikle (Kalsiyum Hidroksit) zamanla havadaki ve yağmur sularındaki karbondioksit ile birleşir

Detaylı

HİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT

HİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT HİDROJEOLOJİ 2.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme

Detaylı

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVĐ

DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVĐ DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVĐ 7-13 ŞUBAT 2010 TÜRKĐYE BĐLGĐLENDĐRME GÖRÜŞMELERĐ ĐSTANBUL ANTALYA ĐZMĐR ANKARA ÇANAKKALE Neden IR? IR, günümüz görsel astronominin, astrofiziğin ve hatta kozmolojinin onyıllardır

Detaylı

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir?

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Atomlardan çeşitli şekillerde ortaya çıkan enerji türleri ve bunların yayılma şekilleri "elektromagnetik radyasyon" olarak adlandırılır. İçinde X ve γ ışınlarının

Detaylı

F-03 Meteoroloji Mühendisliği ihtisas konuları Bilirkişilik kodlarıyla aşağıda sayılmıştır:

F-03 Meteoroloji Mühendisliği ihtisas konuları Bilirkişilik kodlarıyla aşağıda sayılmıştır: TMMOB METEOROLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI BİLİRKİŞİLİK UZMANLIK ALAN KODLARI F-03 F-03 METEOROLOJĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ F-03 F-03.01 HAVA ÖNGÖRÜSÜ F-03 F-03.02 ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ F-03 F-03.03 SU YAPILARI(PROJE

Detaylı

(b) Model ve prototipi eşleştirmek için Reynolds benzerliğini kurmalıyız:

(b) Model ve prototipi eşleştirmek için Reynolds benzerliğini kurmalıyız: AKM 205 BÖLÜM 7 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Askeri amaçlı hafif bir paraşüt tasarlanmaktadır. Çapı 7.3 m, deney yükü, paraşüt ve donanım ağırlığı

Detaylı

Meteorolojik Gözlem İçin Kullanılacak Sabit Şamandıraların Denize İndirilme İşlemleri Başladı

Meteorolojik Gözlem İçin Kullanılacak Sabit Şamandıraların Denize İndirilme İşlemleri Başladı Meteorolojik Gözlem İçin Kullanılacak Sabit Şamandıraların Denize İndirilme İşlemleri Başladı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, meteorolojik gözlem ağının genişletilmesi projesi

Detaylı

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme

Detaylı

TUG da son gelişmeler

TUG da son gelişmeler XIV. Ulusal Astronomi Kongresi - 31 Ağustos 4 Eylül 2004, Kayseri Editörler: F.F.ÖZEREN ve İ.KÜÇÜK TUG da son gelişmeler Zeki Aslan 1,2, Ümit Kızıloğlu 3, Ilfan Bikmaev 4, Varol Keskin 2,5, Selim Selam

Detaylı

TUG (TUBİTAK Ulusal Gözlemevi) TUG TEKNIK İYILEŞTIRME VE GELIŞTIRME ÇALIŞMALARI

TUG (TUBİTAK Ulusal Gözlemevi) TUG TEKNIK İYILEŞTIRME VE GELIŞTIRME ÇALIŞMALARI (TUBİTAK Ulusal Gözlemevi) TUG TEKNIK İYILEŞTIRME VE GELIŞTIRME ÇALIŞMALARI Murat Dindar, Ekrem Kandemir, Saniye Dindar, Cevdet Bayar UAK 2015, Ankara, Türkiye İçerik Özet Teleskop Uzmanı Yetiştirme (TUY)

Detaylı

Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Giriş Bilimsel amaçla veya teknolojide gerekli alanlarda kullanılmak üzere, kapalı bir hacim içindeki gaz moleküllerinin

Detaylı

Kimyada Özel Konular

Kimyada Özel Konular Kimyada Özel Konular Dersin Adı Dersin Kodu 1206.5104 Dersin Türü Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 3,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 2 Haftalık Uygulama Saati 0 Haftalık Laboratuar Saati 0 Dersin

Detaylı

K.K.T.C. Meteoroloji Dairesi. Konu :Bulutları Anlamak.

K.K.T.C. Meteoroloji Dairesi. Konu :Bulutları Anlamak. K.K.T.C. Meteoroloji Dairesi Konu :Bulutları Anlamak. K.K.T.C. Meteoroloji Dairesi ekim 1974 tarihinde Enerji Ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı na Bağlı olarak kurulmuş ve daha sonra sırası ile : 1974-86 Tarihleri

Detaylı

ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI

ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA GEÇERİLİR SURUHARI MİKTARININ HESAPLANMASI SEMA TOPÇU* 1. GİRİŞ Dünya üzerindeki büyük su kütlelerinden meydana gelen buharlaşma ve canlıların terleme olayı atmosferdeki subuharının

Detaylı

TELESKOPLAR. Bölüm 4. Serdar Evren

TELESKOPLAR. Bölüm 4. Serdar Evren TELESKOPLAR Bölüm 4 Serdar Evren Teleskop: Elektromanyetik ışığı toplayan en önemli alet Teleskoplar, gökcisimlerinin görünürdeki parlaklıklarını ve açısal boyutlarını arttırır. Galileo Galilei, teleskobu

Detaylı

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza

Detaylı

ÇEVRE BİLİNCİ TARAMA LİSTESİ

ÇEVRE BİLİNCİ TARAMA LİSTESİ Hayır, hiç katılmıyorum Katılmıyorum Çok az Katılıyorum Tamamen ÇEVRE BİLİNCİ TARAMA LİSTESİ I. Aşağıda verilen ifadelerden hangisine ne derece katılıyorsanız onunla ilgili kutucukta yer alan kısma işaret

Detaylı

Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ

Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ Meteorolojik ölçüm sistemleri Doç. Dr. İbrahim SÖNMEZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü İçerik Gözlem ve ölçüm tanımları Ölçüm sistemi tanımı

Detaylı

I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır.

I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır. I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır. Fosil yakıtlar, çoğu yeşil bitkilerin fotosentez ürünü

Detaylı

Araçlar: Çıkarma Parçaları şu şekilde etiketlenmiştir:

Araçlar: Çıkarma Parçaları şu şekilde etiketlenmiştir: Araçlar: Deney Hücresi Deney Çözeltileri o Soğutma Kulesinden Alınan Numuneler o Laboratuvarda Hazırlanan Çözeltiler Deney Numunesi (Numune Çıkarma sı, 30mm * 50mm * 2mm) Su devirdaim Havuzu (40 C) GRANDER

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM

Detaylı

Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi

Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi İbrahim Sönmez 1, Ahmet Emre Tekeli 2, Erdem Erdi 3 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, Samsun

Detaylı

Uzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2

Uzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2 Uzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2 Ümit Kavak [ Groningen Üniversitesi, Kapteyn Astronomi Enstitüsü/SRON Hollanda Uzay Araştırmaları Merkezi Dr. Umut A. Yıldız [ NASA/JPL-Caltech Stratosferik Terahertz

Detaylı

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar 1/36 İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, Dünya da ve Türkiye de gözlemler IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar Uluslararası Kuruluşlar, Aktiviteler için Sektörler

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 11. Buzlanma

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 11. Buzlanma Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 11. Buzlanma Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı