Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a

Transkript

1 Dönem 1-Sunum 2/ 2015 Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD

2 Yaşamın 1. Ha-ası (Preimplantasyon Dönemi Gelişimi) zigot 2-hücreli 4-hücreli 8-hücreli 30. saat 40. saat 2.5. gün blastomer zona pellucida Embriyonik gen ak]vasyonu (EGA) 2-4 hücreli dönemde başlar. Paternal genom embriyon dışı dokuların oluşumunda rol alır. Maternal genom implantasyon sonrası embriyonun oluşumunda rol alır. Fotograflar: Ö. Çınar

3 Tıkızlaşma (Kompaktlaşma) hücreli MORULA BLASTOKİST 3. gün ZONADAN ÇIKIŞ İmplantasyon Öncesi BLASTOKİST 5. gün 5,5-6. gün 4,5. gün Sıvı girişi Uterusa giriş İç hücre kütlesinin ozmo]k dengelenmesi Fotograflar: Ö. Çınar

4 Tıkızlaşma (Kompaktlaşma) Embriyonda iç boşluk, blastomerler arasında bağlanl birimleri (zonula occludens ve nekzus) oluşmaya başlar 8 hücreli aşamada başlar E-cadherin in fosforilasyonuyla sağlanır Böylece hücreler polarize olurlar (apikal-bazal)

5 file:///.file/ id=

6 Blastokist Oluşumu (107 hücre-5. gün) Morula uterus boşluğuna yakınken uterus sıvıları, blastomerler arasına sızar, kısa sürede tek ve büyük bir boşluk olan blastosöl boşluğu oluşur. Bu aşamadaki embriyoya blastokist denir. İç Hücre Kütlesi Embriyoblast Dış Hücre Kütlesi Trofoblast Dış hücre kütlesi Blastosöl İç hücre kütlesi Can ve KHO, 2007

7 Yaşamın İkinci Ha-ası ü İmplantasyon (6. gün) ü Trofoblast invazyonu (7-14 gün) ü Çi- tabakalı embriyon diskinin oluşumu (7.gün) ü Amniyon ve vitellus keselerinin ortaya çıkışı (9. gün) ü Primer koryon villuslarının belirmesi ( gün)

8

9 Endometriyum Hazırlığı (siklusun günleri) 14. gün 20. gün Pinopod (HB-EGF benzeri BF) Yüzey Epiteli Salgı bezleri Stroma (desidualizasyon) Damar geçirgenliği 26. gün

10 Stroma Hücreleri Salgı ve protein ifadeleri Fibronek]n, laminin, entak]n Tip I, III, IV, V, VII kollajen BMP-2, BMP-7, FGF-2, Wnt-4 predesidualizasyon 14. gün 20. gün 26. gün desidualizasyon Can, 1990

11 Desidualizasyon (26. gün) Lenfosit (doğal öldürücü hücre) Desidua hücresi Can, 1990

12 İMPLANTASYON (6-7. gün poster]lizasyon) Embriyo zona pellucida kılıundan sıyrılır (hatching) oluşmazsa İmplantasyon olmaz

13 İMPLANTASYON PENCERESİ Endometriyum blastokist implantasyonuna ovülasyondan 6-8 gün sonra kabul edici olur ve bu 4 gün sürer ( gün) menstrüal faz (1-4. günler) prolifera]f faz ( günler) sekretuvar faz günler implantasyon penceresi ( günler)

14 Müsinler Yapışma moleküllerinin aksine yapışmayı engelleme etkisi olan yüksek molekül ağırlıklı hücre yüzeyi glikoproteinleridir. İnsan endometriyumunda sadece MUC-1 ve MUC-6 saptanmışlr. MUC-1, blastokist implantasyon için doğru yer ve zamanı bulana kadar blastokis] endometriyum yüzey epitelinden uzak tutar.

15 İMPLANTASYONUN 3 AŞAMASI Apozisyon (yerleşme) İnterlökin-8 (IL-8) Monosit kemotak]k protein-1 (MCP-1) RANTES Adezyon (tutunma) α5-β1 integrin HB-EGF ile EGF-Reseptörü arasındaki ilişki Bu ilişki, trofoblast üzerindeki heparan sülfat proteoglikanı (perlecan) fosforile eder Koloni s]müle edici faktör-1 (CSF-1) Lökemi inhibe edici faktör (LIF) İnterlökin-1 (IL-1) Endometriyum yüzey ve bez epitelinin salgıları Endometriyum yüzey epiteli + blastosist salgıları İnvazyon (içeri giriş) Stromelizin ler (fibronek]n, laminin, proteoglikanlar, kollajen ]p 4,5,7) Kollajenaz (kollajen ]p 1,2,3,4,10) Jela]naz (kollajen ]p 4) Matriks metalloproteinazlar (MMP-2, MMP-9) Trofoblast salgıları

16 7. GÜN Stromelizin ler (fibronek]n, laminin, proteogilikanlar, kollajen ]p 4, 5, 7). Sinsityotrofoblastlar: Stromelizinler, MMP ler Embriyoblast iki hücre grubuna bölünür (hipoblast, epiblast=iki tabakalı embriyo diski)

17 8. GÜN Kollajenaz (kollajen ]p 1,2,3,4,10) Jela]naz (kollajen ]p 4) Amniyon boşluğunun oluşumu Epiblastlardan farklanan amniyoblastlardan amniyon zarı ve sıvısı oluşumu Sinsityotrofoblastlar T ve NK hücreleriyle karşılaşırlar. 1) MHC sınıf-1 yapılarının nonpolimorfik (HLA-E, F, G) olması nedeniyle T hücreleri trofoblastları tanıyamaz 2) Desidua hücreleri PG-E 2 gibi immün baskılayıcı maddeler sentezleyerek T ve NK ak]vitesini önler.

18 9. GÜN Tamamen gömülme, koagulasyon lkacı Çepeçevre sinsityotrofoblast kabuğu Heuser zarının oluşumu Trofoblas]k lakunaların ortaya çıkışı Maternal kapiller ile temas

19 GÜNLER Heuser zarından farklanan Embriyon Dışı Re]kulum Trofoblas]k lakunalar kanla dolmaya başlar

20 12. GÜN Epiblast hücrelerinden farklanan hücrelerden embriyon dışı mezodermin oluşması Primer vitellus kesesinin duvarı Heuser zarı hücreleri ve EDM hücreleriyle çevrilidir

21 GÜNLER Embriyon dışı re]kulumun ortadan kalkması, içinin sıvıyla dolması Hipoblasln proliferasyonuyla primer vitellus kesesinin ileriye i]lmesi Sinsityotrofoblastlar invazyon özelliğini kaybeder

22 13. GÜN Yeni bir vitellus kesesi (kalıcı vitellus kesesi) oluşurken primer kese arlkları abembriyonik uca i]lir

23 GÜNLER Kalıcı vitellus kesesi primer kesenin arlklarıyla ilişkisini keser. Bilaminar embriyon kesesi üs e amniyon kesesi, al a kalıcı vitellus kesesiyle çevrilidir Bağlayıcı sapla embriyon dışı mezoderme tutunur.

24 KORYON VİLLUSLARI