AYLIK SEKTÖR RAPORU KASIM 2015

Transkript

1 TÜRKİYE İMSAD Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 YÖNETİCİ ÖZETİ EXECUTIVE SUMMARY TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ TÜRKİYE EKONOMİSİ DÜNYA EKONOMİSİ DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ ÖZEL BÖLÜM Katkılarıyla 1

2 YÖNETİCİ ÖZETİ 2015 yılı ilk dokuz ayında alınan yapı ruhsatları yüzde 24,8 geriledi yılı ilk dokuz ayında alınan konut yapı ruhsatları daire sayısı yüzde 23,6 azaldı. İnşaat sektöründe istihdam Ağustos ayında 2,03 milyon kişi. İnşaat sektöründe güven endeksi Kasım ayında 5,0 puan arttı. Mevcut inşaat işleri endeksi Kasım ayında 1,0 puan arttı. Yeni alınan inşaat işleri endeksi Kasım ayında 3,6 puan geriledi yılı Ekim ayında konut satışları yüzde 8,8 arttı yılı ilk on ayında konut satışları yüzde 12,3 arttı yılı Ekim ayında yeni konut fiyatları yıllık artışı yüzde 7, yılı ilk dokuz ayında yabancıların gayrimenkul alımı 2,9 milyar dolar. Konut kredisi aylık ortalama faiz oranı Kasım ayında yüzde 1, Eylül ayında inşaat malzemesi sanayi üretimi yüzde 9,4 düştü Eylül ayında inşaat malzemesi ihracatı yüzde 28,8 geriledi ve 1,28 milyar dolar oldu. Yeni hükümetin ekonomi programı açıklandı. T.C. Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmedi. TL kredi faizleri yüksek seyrediyor. Türk lirası sepet kur yeniden 3,00 seviyesinin üzerine çıktı. Dünya ekonomisinde 2016 yılı için yüzde 3,0 büyüme beklentisi. Dünya ticaretinde 2016 yılı için yüzde 1,5-2,0 gerileme beklentisi. İran ve Irak ta 2016 yılında ekonomik büyüme hızlanacak. ABD Merkez Bankası FED Aralık ayında faiz artışlarına başlıyor. Avrupa Merkez Bankası ndan yeni parasal genişleme beklentisi. Euro-Dolar paritesi Kasım ayında 1,05 e kadar geriledi. Petrol fiyatları yeni yılda da 50 dolar altında kalabilir. ABD de inşaat harcamaları Eylül ayında 1,09 trilyonu aştı. ABD de mevcut yıllık ev satışları Eylül ayında yeni rekor kırdı; 5,55 milyon adet. AB inşaat harcamaları üçüncü çeyrekte yüzde 0,9 düştü. Kasım ayında inşaat malzemesi fiyatlarında gerileme yaşandı yılı ilk dokuz ayında inşaat malzemesi ihracatı yüzde 19,0 geriledi yılı ilk dokuz ayında inşaat malzemesi ithalatı yüzde 2,8 geriledi. 2

3 EXECUTIVE SUMMARY Building permits dropped 24,8 percent in the first nine months of Housing building permits decreased 23,6 percent in the first nine months of Construction sector employment is 2,03 million in August of Construction confidence index jumped 5,0 point in November. Existing construction activities rosed 1,0 point in November. New construction order increased 3,6 point in November. House sales rosed 8,8 percent in October. House sales increased 12,3 percent during the first ten months in New house sale price rose 7,72 percent in annually term. Foreigners real estate purchasing is 2,9 billion dollar in the first three quarters of Average monthly housing loan interest rate is 1,18 percent in November. Construction materials sector industrial production decreased 9,4 percent in September. New goverment declared the economy programme. Turkish Central Bank holded policy rate stable. TL credit rates are still high. Currency basket rate over the 3,0 Turkish Liras. World economy is estimated to grow 3,0 percent in World merchandise trade is estimated to regressed 2,0 percent in 2016 İran and Iraq are estimated to grow rapidly in US Central Bank FED will rise the interest rate in December. European Central Bank has signalled a new monetary expanding. Euro Dollar parity is near 1,05 level. US construction expenditures are at new record level in September. US existing home sales rose in September to their highest level; 5,55 million. EU construction expenditures decreased 0,9 percent in the third quarter of Construction materials prices November. declined in Construction materials export decreased 28,8 percent in September and is 1,28 bn USD. Construction materials import regressed 2,8 percent during the first nine monhts period. 3

4 32,0 44,8 34,3 93,0 98,0 125,0 132,3 131,1 175,9 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ 2015 Yılı İlk Dokuz Ayında Alınan Toplam Yapı Ruhsatları Yüzde 24,8 Geriledi Alınan konut ve konut dışı bina yapı ruhsatları bir dönem sonraki inşaat harcamaları için önemli bir öncü gösterge olmaktadır yılında alınan yapı ruhsatlarında önemli bir artış yaşanmıştı yılının ilk dokuz ayında ise alınan toplam yapı ruhsatları metrekare olarak geçen yılın ilk dokuz ayına göre yüzde 24,8 azalarak 132,3 milyon m2 ye gerilemiştir. Alınan konut yapı ruhsatları ise yine bir önceki yılın ilk dokuz ayına göre metrekare bazında yüzde 25,2 azalarak 98,0 milyon m2 ye inmiştir. yılın ilk dokuz ayında göre gerileme göstermektedir. Daire sayısı olarak ilk dokuz ayda gerileme yapı ruhsatlarında yüzde 23,6 yapı izinlerinde ise yüzde 10,0 olmuştur. TABLO.1 ALINAN KONUT YAPI RUHSATI VE KULLANIM İZİN BELGELERİ DÖNEM YAPI RUHSATI DAİRE SAYISI YAPI KULLANIM İZİN BELGESİ DAİRE SAYISI Q Q Q Q ŞEKİL.1 ALINAN YAPI RUHSATLARI MİLYON M2 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 TOPLAM KONUT KONUT DIŞI BİNA 2013 Q Q Q3 Alınan yapı ruhsatları içinde konut dışı bina ruhsatlarında da gerileme yaşanmıştır. Konut dışı binalar için alınan yapı ruhsatları da 2015 yılının ilk dokuz ayında yüzde 23,4 azalarak 34,3 milyon metrekareye düşmüştür. Konut Yapı Ruhsatları ve İzinleri Geriledi Konutlar için alınan yapı ruhsatları ve yapı izinleri 2015 yılının ilk dokuz ayında geçen 2015 Q Q Q İnşaat Sektöründe İstihdam Ağustos Ayında 2,0 Milyon Kişinin Üzerinde İnşaat sektöründe istihdam Ağustos ayında 2,03 milyon kişi olmuştur Ağustos ayında inşaat sektöründeki istihdamın toplam istihdam içindeki payı da yüzde 7,5 e yükselmiştir. İstihdam geçen yılki Ağustos ayı istihdamının da üzerindedir. TABLO.2 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İSTİHDAM İNŞAAT DÖNEM TOPAM İSTİHDAM (000 KİŞİ) SEKTÖRÜ İSTİHDAM (000 KİŞİ) İNŞAAT SEKTÖRÜ PAY % , ARALIK , , , , ,5 4

5 2013 OCAK ARALIK 2014 OCAK ARALIK 2015 OCAK 2013 OCAK ARALIK 2014 OCAK ARALIK 2015 OCAK 2013 OCAK ARALIK 2014 OCAK ARALIK 2015 OCAK AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ İnşaat Sektöründe Güven Endeksi Kasım Ayında 5,0 Puan Arttı İnşaat sektörü güven endeksi Kasım ayında 5,0 puan artmıştır. Böylece yıl içindeki en hızlı aylık artış gerçekleşmiştir. İnşaat sektörü güven endeksi yılın ilk çeyrek döneminde artmış, ikinci çeyrekte ise durağanlaşmıştı. Üçüncü çeyrekte ve Ekim ayında ise önemli ölçüde gerilemişti. İnşaat sektörü güven endeksi Kasım ayında erken genel seçim sonrası iyileşen beklentilere bağlı olarak hızlı bir yükselme göstermiştir. Güven endeksi geçen yılın Kasım ayı seviyesinin de 2,3 puan üzerine çıkmıştır. sınırlı gerçekleşecektir. Mevcut inşaat işlerindeki genel seyri bundan sonra ekonomide uygulanacak politikalar belirleyecektir. ŞEKİL.3 SON ÜÇ AY İNŞAAT FAALİYETLERİ 2010= ,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 65,0 60,0 İNŞAAT FAALİYETLERİ SON ÜÇ AY ŞEKİL.2 İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ 2010= İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ Mevcut İnşaat İşleri Seviyesi Kasım Ayında 1,0 Puan Arttı Mevcut inşaat işleri seviyesi mevsimsellik etkisi ile birlikte yılın ikinci çeyrek döneminde artmıştı. Temmuz-Ekim döneminde ise mevcut işler seviyesinde 12,0 puan birden gerilemişti. Bu gerileme ile birlikte mevcut inşaat işlerinin seviyesi 91,6 puana inmişti. Mevcut işler seviyesi Kasım ayında ise 1,0 puanlık bir artış göstermiştir. Genel seçim sonuçları ile birlikte beklentiler daha hızlı iyileşirken fiili mevcut işlerde iyileşme daha Yeni Alınan İnşaat İşleri Kasım Ayında 3,6 Puan Arttı Yılın ilk yarısında toparlanan yeni alınan inşaat işleri yılın ikinci yarısında gerileme eğilimindeydi. Haziran-Ekim döneminde gerileyen yeni alınan inşaat işleri Kasım ayında 3,6 puan ile yeniden artış göstermiştir. Seçimler nedeniyle bekleyen işler kademeli olarak hayata geçecektir. ŞEKİL.4 YENİ ALINAN İNŞAAT İŞLERİ 2010=100 76,0 74,0 72,0 70,0 68,0 66,0 64,0 62,0 60,0 YENİ ALINAN İNŞAAT İŞLERİNİN SEVİYESİ 5

6 2011 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q3 106,7 108,2 110,4 115,7 119,1 121,8 123,9 127,0 129,3 132,8 141,0 144,3 146,1 148,8 151,6 152,4 156,4 159,9 163,5 164,7 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ Konut Satışları Ekim Ayında Yüzde 8,8 Arttı Yılın ikinci yarısında konut satışları artışındaki yavaşlama Eylül ayında gerilemeye dönüşmüştü. Ekim ayında ise konut satışları yeniden yüzde 8,8 artarak adet olarak gerçekleşmiştir. Genel seçim öncesi dalgalanmaların yaşandığı ve konut kredi faizlerinin arttığı koşullar içinde konut talebi devam etmiştir. Ekim ayı konut satışlarındaki artış önümüzdeki aylar için önemli bir potansiyeli işaret etmektedir. Yılın ilk on ayında ise konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,3 artarak adede ulaşmıştır. Yılın son iki ayında genel seçim sonrası ortaya çıkan iyimser beklentiler çerçevesinde konut satışları kademeli olarak artabilecektir. Böylece 2015 yılında geçen yılın üzerinde konut satışı gerçekleşmiş olacaktır. TABLO.3 AYLIK KONUT SATIŞLARI DÖNEM DEĞİŞİM % OCAK , , , , , , , , , , , ARALIK İlk ve İkinci El Konut Satışları Ekim Ayında Birlikte Arttı Konut satışları içinde birinci el ve ikinci el konut satışları dağılımı önemlidir yılında hem birinci el hem de ikinci el konut satışlarında artış eğilimi görülmektedir. Ekim ayında da hem birinci el hem de ikinci el konut satışları birlikte artmıştır. TABLO.4 AYLIK KONUT SATIŞLARININ DAĞILIMI DÖNEM TOPLAM BİRİNCİ İKİNCİ EL EL 2014 OCAK OCAK % DEĞİŞİM +12,3 +10,8 +13,6 Yeni Konut Fiyatları 2016 Yılı Ekim Ayında Yıllık Olarak Yüzde 7,72 Arttı 2015 yılı ilk on ayında yeni konut fiyat artışları yüzde 7,24 olmuştur. Böylece yıllık fiyat artışı yüzde 7,72 olarak gerçekleşmiştir. Yeni konutların yıllık fiyat artışları enflasyona yaklaşmıştır. Son bir yılda yeni konut fiyatlarında en yüksek artış yüzde 9,15 ile 2+1 tipi konutlardadır. ŞEKİL.5 YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ (2010=100) YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2010=100 Kaynak: REIDIN Yeni Konut Fiyat Endeksi 6

7 2012 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q ,82 1,10 1,21 0,98 0,91 0,90 0,97 1,10 1,18 1,18 AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 TÜRKİYE İNŞAAT VE YAPI SEKTÖRÜ 2015 Yılı İlk Dokuz Ayında Yabancıların Gayrimenkul Alımı Yüzde 6,6 Azalarak 2,91 Milyar Dolar Oldu Türkiye de inşaat ve inşaat malzemeleri sektörüne talep yönü ile destek olacak bir gelişme mütekabiliyet yasasının çıkarılması ve böylece yabancılara gayrimenkul satışının kolaylaştırılmasıdır. Düzenlemenin 2012 Haziran ayında çıkması ardından 2013 yılında yabancılara toplam satış 3,05 milyar dolar olmuştu. Düzenlemenin 2014 yılında daha etkili olduğu görülmektedir. Yabancılara gayrimenkul satışları 2014 yılında yüzde 41,7 artarak 4,32 milyar dolara ulaşmıştı yılının ilk dokuz ayında ise yabancılara gayrimenkul satışı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6 azalarak 2,91 milyar dolara gerilemiştir. TABLO.5 YABANCILARIN GAYRİMENKUL ALIMLARI DÖNEM MİLYON DOLAR Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 2015 Yılı İlk 10 Ayında Yabancılara Konut Satışı Yüzde 19,5 Arttı En çok konut satılan il daire ile İstanbul olmuştur. İkinci sırada daire ile Antalya gelmektedir. Üçüncü sırada konut ile Bursa yer almaktadır. Yalova da adet, Aydın da ise 982 daire satılmıştır. Antalya ve Muğla da yabancılara satışlar geçen yıla göre gerilemiştir. TABLO.6 YABANCILARA KONUT SATIŞLARI ADET İLLER 2014/6 2015/6 TOPLAM İSTANBUL ANTALYA BURSA YALOVA AYDIN MUĞLA SAKARYA TRABZON MERSİN ANKARA DİĞER İLLER Kasım Ayında Konut Kredileri Aylık Ortalama Faizleri Yüzde 1,18 Ekim ayında tüm piyasa faizlerinde ve konut kredi faizlerinde hızlı bir artış yaşanmıştı. Kasım ayında ise konut kredileri ortalama faiz oranı değişmeyerek yüzde 1,18 seviyesinde gerçekleşmiştir. ŞEKİL.6 KONUT KREDİSİ AYLIK ORTALAMA FAİZ ORANLARI YÜZDE 1,30 1,20 1,10 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 AYLIK ORTALAMA KREDİ FAİZ ORANI % Yabancılara konut satışları 2015 yılının ilk on ayında daire olarak gerçekleşmiştir. Kaynak: TCMB 7

8 TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ İnşaat Malzemesi Sanayi Üretimi Eylül Ayında Yüzde 9,4 Düştü İnşaat malzemeleri sanayi üretimi Eylül ayında yılın en yüksek aylık gerilemesini göstermiştir. Eylül ayında inşaat malzemeleri sanayi üretimi yüzde 9,4 düşmüştür. Gerilemede Bayram nedeniyle çalışılan gün sayısının azalması da etkili olmuştur. Böylece inşaat malzemeleri sanayi üretiminde dalgalanma devam etmektedir. Temmuz ayında sınırlı bir artış gösteren üretim Ağustos ayında sıçrama göstermiş, Eylül ayında çok hızlı gerilemiştir. İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2015 yılının ilk çeyreğinde yüzde 6,7 küçülmüştü. İkinci çeyreğinde yüzde 1,4 büyümüştü. Üçüncü çeyrekte ise yüzde 0,3 gerilemiştir. Böylece yılın ilk dokuz ayında inşaat malzemeleri sanayi üretimi ortalama yüzde 1,9 küçülmüştür. Yılın ilk dokuz ayında üretimi izlenen 26 alt sektörden 15 inde üretim gerilemiştir. Alt sektörlerde üretim gerilemesi giderek azalmaktadır yılında yaşanan iki seçim nedeniyle ortaya çıkan belirsizliklerin iç pazarı olumsuz etkilemesi ve dış pazarlarda yaşanan sıkıntılar nedeniyle inşaat malzemeleri sanayi üretimi yılın ilk dokuz ayında negatif bir performans göstermiştir. Seçim sonuçları ile ortaya çıkan yeni koşullar içinde inşaat malzemeleri sanayi üretiminde kademeli bir artış olması beklentisi bulunmaktadır. TABLO.7 ALT SEKTÖRLERDE SANAYİ ÜRETİMİ SEKTÖRLER 2015 EYL 2015 OCAK- EYL Duvar Kağıdı İmalatı -21,6 20,9 Çelikten Tüpler, Borular, İçi Boş Profiller Bağlantı Parça İmalatı -3,6 8,9 Kilit ve Menteşe İmalatı 1,4 7,4 Seramik Sıhhi Ürünlerin İmalatı 0,4 5,2 Boya, vernik ve benzeri kaplayıcı maddeler ile macun İmalatı Soğutma ve Havalandırma Donanımlarının İmalatı -8,8 4,9 8,1 2,6 Metal Yapı ve Yapı Parçaları İmalatı 1,2 2,0 Birleştirilmiş Parke Yer Döşemelerinin İmalatı Diğer Bina Doğramacılığı ve Marangozluk Ürünlerinin İmalatı -6,7 2,0 20,9 1,8 Kabloların İmalatı -2,0 1,2 Elektrikli Aydınlatma Ekiplerinin İmalatı Diğer Camların İmalatı ve İşlenmesi (Teknik Amaçlı Cam) Seramik Karo ve Kaldırım Taşları İmalatı Merkezi Isıtma Radyatörleri (Elektrikli Radyatörler Hariç), Sıcak Su Kazan İmalatı -10,1 0,0-12,9-0,4-12,9-0,4-15,1-0,9 Plastik İnşaat Malzemesi İmalatı -5,6-3,4 Ana Demir ve Çelik Ürünleri İmalatı (İnşaat Demiri vb) -15,1-4,5 Çimento İmalatı -7,2-4,9 Hazır Beton İmalatı -15,8-5,3 Kireç ve Alçı İmalatı -12,8-5,4 İnşaat Amaçlı Alçı Ürünlerin İmalatı -13,7-6,0 Diğer musluk ve valf/vana imalatı -15,1-6,4 İnşaat Amaçlı Beton Ürünlerin İmalatı -14,9-6,9 Fırınlanmış Kilden Tuğla, Karo ve İnşaat Malzemeleri İmalatı -15,3-7,7 Metalden Kapı ve Pencere İmalatı -17,2-8,1 Taş ve Mermerin Kesilmesi, Şekil Verilmesi, Bitirilmesi -14,3-10,9 Düz Cam İmalatı -22,4-17,5 İnşaat Malzemesi Sanayi -9,4-1,9 8

9 ARALIK OCAK OCAK ARALIK OCAK OCAK ETYLÜL AYLIK SEKTÖR RAPORU 2015 TÜRKİYE İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİ Eylül Ayında İhracat Yüzde 28,8 Geriledi İnşaat malzemesi ihracatı Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,8 gerilemiş ve 1,28 milyar dolar olmuştur. Böylece yılın ilk dokuz ayında ihracat yüzde 19,0 düşmüş ve 13,0 milyar dolara inmiştir. Paritelerdeki gerilemeler ve pazarlardaki bozulmalar ihracatı olumsuz etkilemeye devam etmektedir. ŞEKİL.7 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI AYLIK AYLIK İNŞAAT MALZEMESİ İHRACATI MİLYON DOLAR Yıllık İhracat 18,68 Milyar Dolara Geriledi 2015 yılının ilk dokuz ayı boyunca yıllık ihracatta gerileme eğilimi sürmüştür. Bu gerileme eğilimi ile yılın ilk dokuz ayında yıllık ihracat yüzde 14,3 düşerek 18,17 milyar dolar olmuştur. Yıllık ihracattaki gerilemenin yavaşlayarak sürmesi beklenmektedir. ŞEKİL.9 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI YILLIK YILLIK İHRACAT MİLYON DOLAR ESKİ YIL YENİ YIL İthalat Eylül Ayında Yüzde 9,4 Azaldı İnşaat malzemeleri ithalatı Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,4 azalarak 688 milyon dolara inmiştir. Yılın ilk dokuz ayında ithalat yüzde 2,8 gerileyerek 6,81 milyar dolar olmuştur. ŞEKİL.8 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI AYLIK Yıllık İthalat 9,09 Milyar Dolar 2015 yılının ilk dokuz ayında inşaat malzemesi ithalatı yüzde 2,2 gerilemiştir. Buna bağlı olarak yıllık ithalat da 9,09 milyar dolar olmuştur. İthalatta kademeli ve sınırlı bir gerileme görülmektedir. ŞEKİL.10 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI YILLLIK AYLIK İHRACAT MALZEMESİ İTHALATI MİLYON DOLAR YILLIK İTHALAT MİLYON DOLAR ESKİ YIL YENİ YIL 9

10 TABLO.8 İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI MİLYON DOLAR 2014 OCAK OCAK- % DEĞ SEKTÖRLER ALÇI 59,9 38,0-36,6 ÇİMENTO 491,2 417,3-15,1 BOYALAR VE VERNİKLER 345,9 299,6-13,4 PLASTİK İNŞAAT MALZEMELERİ AĞAÇTAN İNŞAAT MALZEMELERİ 1.084,1 851,0-21,5 443,5 355,3-19,9 DUVAR KAĞITLARI 11,8 5,8-51,1 İŞLENMİŞ TAŞLAR (MERMER, GRANİT) 854,0 774,2-9,4 MİNERAL YÜNLER 18,2 14,5-20,3 ASFALT, ALÇI, ÇİMENTO VE BETONDAN EŞYA TUĞLALAR, KAROLAR, KİREMİTLER 112,3 84,3-24,9 6,5 4,8-26,1 SERAMİK KAPLAMALAR 462,9 379,3-18,1 SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ DÜZ CAM, YALITIM CAMI, CAM TUĞLA 170,6 146,8-13,9 107,7 82,9-23,0 CAM YÜNÜ 79,4 69,4-12,6 DEMİR ÇELİK ÇUBUK, PROFİL, TELLER VE ÇİVİ DEMİR ÇELİKTEN BORU VE BORU BAĞLANTI PARÇA DEMİR ÇELİKTEN İNŞAAT AKSAMI DEMİR ÇELİK VİDA, CİVATA SOMUN DEMİR ÇELİKTEN RADYATÖRLER DEMİR ÇELİK SAĞLIK GEREÇLERİ ALÜMİNYUMDAN İNŞAAT MALZEMESİ VE AKSAMI ALÜMİNYUMDAN SAĞLIK GEREÇLERİ KİLİTLER VE DONANIM EŞYASI ISITMA VE SOĞUTMA CİHAZLARI 4.434, ,0-27, , ,3-12, ,4 932,0-16,6 263,3 241,6-8,2 327,7 276,3-15,7 63,0 48,4-23,2 710,0 626,2-11,8 85,4 86,4 1,1 505,4 408,0-19,3 580,5 480,6-17,2 ASANSÖRLER VE LİFTLER 39,0 31,1-20,2 MUSLUKLAR VE VANALAR 333,0 273,6-17,8 ELEKTRİK MALZEMELERİ 423,9 363,7-14,2 YALITIMLI KABLOLAR 1.280, ,5-21,9 AYDINLATMA CİHAZLARI 230,6 184,9-19,8 PREFABRİK YAPILAR 166,3 177,4 6,7 İNŞAAT MALZEMELERİ , ,0-19,1 Çalışmada yer alan tüm dış ticaret verilerinin sayısal kaynağı Türkiye İstatistik Kurumu dur. TABLO.9 İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI MİLYON DOLAR SEKTÖRLER 2014 OCAK OCAK- % DEĞ ALÇI 6,2 4,4-28,6 ÇİMENTO 12,4 12,9 4,3 BOYALAR VE VERNİKLER 464,1 414,2-10,7 PLASTİK İNŞAAT MALZEMELERİ AĞAÇTAN İNŞAAT MALZEMELERİ 280,6 274,9-2,0 475,4 422,9-11,1 DUVAR KAĞITLARI 67,6 70,8 4,7 İŞLENMİŞ TAŞLAR (MERMER, GRANİT) 177,7 157,8-11,2 MİNERAL YÜNLER 51,4 37,0-28,0 ASFALT, ALÇI, ÇİMENTO VE BETONDAN EŞYA TUĞLALAR, KAROLAR, KİREMİTLER 56,3 48,5-13,9 2,5 2,8 14,1 SERAMİK KAPLAMALAR 82,7 63,4-23,3 SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ DÜZ CAM, YALITIM CAMI, CAM TUĞLA 7,1 6,5-8,8 154,1 132,1-14,3 CAM YÜNÜ 152,4 145,5-4,5 DEMİR ÇELİK ÇUBUK, PROFİL, TELLER VE ÇİVİ, DEMİR ÇELİKTEN BORU VE BORU BAĞLANTI PARÇA DEMİR ÇELİKTEN İNŞAAT AKSAMI DEMİR ÇELİK VİDA, CİVATA SOMUN DEMİR ÇELİKTEN RADYATÖRLER DEMİR ÇELİK SAĞLIK GEREÇLERİ ALÜMİNYUMDAN İNŞAAT MALZEMESİ VE AKSAMI ALÜMİNYUMDAN SAĞLIK GEREÇLERİ KİLİTLER VE DONANIM EŞYASI ISITMA VE SOĞUTMA CİHAZLARI 353,3 311,3-11,9 628,2 616,0-1,9 182,8 210,4 15,1 479,3 491,9 2,6 16,2 13,3-17,9 12,4 9,9-20,1 66,7 61,7-7,4 25,9 24,6-5,0 461,5 443,9-3,8 689,3 800,3 16,1 ASANSÖRLER VE LİFTLER 90,8 101,1 11,4 MUSLUKLAR VE VANALAR 482,7 461,3-4,4 ELEKTRİK MALZEMELERİ 812,5 800,3-1,5 YALITIMLI KABLOLAR 262,5 267,8 2,0 AYDINLATMA CİHAZLARI 440,7 392,2-11,0 PREFABRİK YAPILAR 19,9 13,5-32,4 İNŞAAT MALZEMELERİ 7.015, ,4-2,9 Gruplandırmalar için uluslararası sınıflandırmalar kullanılmıştır. İnşaat malzemesi toplam verileri Çalışma Ekibi tarafından hesaplanmaktadır. 10

11 TÜRKİYE EKONOMİSİ 64. Hükümet Programında Alt Yapı Yatırımları, İnşaat, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Sektörleri Kamu-Özel İşbirliği yöntemiyle başlatılan büyük projeleri tamamlayacak; yeni otoyollar, yüksek hızlı tren hatları dâhil olmak üzere, birçok alanda yeni projeleri Kamu-Özel İşbirliği yöntemiyle hayata geçireceğiz. Kamu ve özel kesim işbirliği alanında halen dağınık bir yapıda olan mevzuat, tek bir çerçeve kanunla düzenlenecektir. Büyük altyapı projeleri yürüten kurumların planlama ve uygulama aşamalarında bilgi paylaşımı ve ortak karar alma süreçleri geliştirilerek projeler arası çakışmalar ve oluşabilecek ilave maliyetler önlenecektir. Bu amaçlara yönelik düzenlemeler yapılacak ve idari mekanizmalar oluşturulacaktır. İnşaat sektörüne bakışımız; sağlam, güvenli ve estetik yapıların üretildiği, güçlü bir sektörel alt yapı kazandırmak yoluyla ülkemizi dünyaya ihracat yapabilecek konuma getirmektir. Bu yaklaşımla hem vatandaşlarımıza daha ucuz ve güvenli konutlar sağlanması hem de dev yatırımların yerli üretimle gerçekleştirilerek firmalarımızın dünya ölçeğinde tecrübe kazanarak daha da güçlenmesi önceliğimiz olmaya devam edecektir. 64. Hükûmet döneminde iç piyasada rekabet ortamının kalite ve yüksek nitelikli talep üzerine kurulmasını sağlayacağız. Yerli teknik müşavirlik firmalarının inşaat sektörünün tüm üretim süreçlerinde ve kamu-özel işbirliği projeleri ile kentsel dönüşüm gibi alanlarda daha etkin faaliyet göstermelerini temin edeceğiz. Bu şekilde bir yandan kalite bilincinin yerleşmesine, diğer yandan yenilikçiliğin gelişmesine katkı sağlayacak, sektörün rekabet gücünü artıracağız. Yurtdışı Müteahhitlik hizmetlerinde kaliteyi artıran ve yapı malzemelerinin ihracat potansiyelini yükselten faaliyetleri destekleyeceğiz. Yurt dışı Müteahhitlik projelerinin finansmanı amacıyla muhatap devletlerin garantisi altında ilgili ülkelerdeki kamu kuruluşlarına kullandırılacak kredilerin yanı sıra özel sektördeki fırsatların değerlendirilmesini teminen yurt dışında yerleşik bankalara kredi açılması uygulamasını yaygınlaştıracağız. Yapı denetimi sisteminin, mevzuat değişiklikleri ve teknolojik gelişmelere uyum esnekliğini artıracak iyileştirmeler yapacağız. Ayrıca, piyasa gözetim ve denetim sistemlerini iyileştirecek, laboratuvar kapasitesini artıracağız. İnşaat sektöründe işgücü niteliğini yükselteceğiz, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını geliştireceğiz. Kullanıcı odaklı, güvenli, çevreyle barışık, enerji verimli ve mimari estetiğe sahip yapıların üretimi için tasarım ve yapım standartları geliştireceğiz. 11

12 TÜRKİYE EKONOMİSİ 64.Hükümetin Ekonomi Programı Yüksek ve istikrarlı büyümeye yönelik temel stratejimiz, özel sektör öncülüğünde, dışa açık ve rekabetçi üretim yapımızın geliştirilmesidir. Verimlilik artışı ve sanayileşme sürecinin güçlendirilmesi, bu stratejimizin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Yurt içi tasarruflarımızın artırılması ve daha üretken alanlara yönlendirilmesi, özel sektör yatırımlarının artırılması yoluyla imalat sanayinin GSYH içindeki payının yükseltilmesi ve işgücü verimliliğimizin geliştirilmesi suretiyle istikrarlı büyümeyi devam ettireceğiz. Bu kapsamda, büyüme stratejimiz makroekonomik istikrarın güçlendirilmesi, beşeri sermayenin geliştirilmesi ve işgücü piyasasının etkinleştirilmesi, teknoloji ve yenilik geliştirme kapasitesinin artırılması, fiziki altyapının güçlendirilmesi ve kurumsal kalitenin iyileştirilmesi şeklinde 5 temel eksen üzerine oturmaktadır. Kamu gelir ve harcamalarında kalitenin artırılmasına yönelik çalışmalar yapacağız. Kamu harcamalarının toplam hâsıla içerisindeki payının artırılmamasına dikkat edeceğiz. Fiyat istikrarını güçlendirecek para politikası çerçevesini koruyacağız. Cari açığın kalıcı çözümüne yönelik politika ve önlemleri hayata geçireceğiz. Bu kapsamda yurtiçi tasarrufların artırılmasına yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz. İşgücüne katılımı artıracağız, eğitimin özellikle nitelik yapısının geliştirilmesini sağlayacağız. İşgücü piyasasının ihtiyaçlarıyla uyumlu bir biçimde, beşeri sermayenin geliştirilmesine yönelik eğitim politikaların yanı sıra, uygun çalışma ortamı sağlanarak nitelikli insan gücünün ülkemize çekilmesini sağlayacak, teknoloji geliştirme yeteneği ve kurumsal kalite alanlarına önemli girdi temin edeceğiz ve böylece büyümeye katkı sağlayacağız. Çevre faktörünü de dikkate alan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini özel sektör odaklı olacak şekilde artıracağız. Elde edilecek çıktıların ticarileştirme ve markalaşma süreçlerini hızlandırarak katma değer artışı sağlayacağız. Kamu altyapı yatırımlarımızı, ekonomide üretimin sağlıklı olarak gelişmesini destekleyecek, ancak kaynak israfına yol açmayacak biçimde planlayacağız. Kamu eliyle yapacağımız nitelikli altyapı yatırımları, özel sektör yatırımlarını güdüleyerek üretim kapasitesini artıracak; bir taraftan da verimlilik bazlı büyüme dinamiğine katkı sağlayacaktır. Firma ve ülke düzeyinde kurumsal kaliteyi artırarak, istikrarlı ve yüksek büyümeye katkı sağlayacağız. Firmalarımızın yönetişim süreçlerinin iyileştirilmesi, ömürlerinin uzatılması ile verimlilik ve ölçek sorunlarının çözümüne odaklanacağız. Vergi düzenlemelerinde öngörülebilirlik ve istikrarı gözetecek; fikri mülkiyet ve patent haklarını koruyacak, piyasaların etkin işlemesini sağlayacak ve yatırım ortamını güçlendireceğiz. 12

13 DÜNYA EKONOMİSİ 2016 YILI İÇİN İLK BEKLENTİLER Daha Yüksek Dolar Faizi, Güçlü Dolar, Zayıf Emtia ve Petrol Fiyatları 2016 yılına ilişkin olarak dünya ekonomisi ve dünya mal ticaretine ilişkin tahminler yapılırken kullanılan varsayımlar şunlardır. Öncelikle ABD Merkez Bankası FED in 2016 yılında faizleri arttırması ve küresel ölçekte faizlerin yükseleceği varsayılmaktadır. Ancak 2016 yılında Avrupa ve Japonya da genişletici para politikası ve çok düşük faizler sürecektir. Bu nedenle Euro ve Yen cinsi faizler düşük kalacaktır yılında Doların diğer para birimlerine karşı bir miktar daha değer kazanacağı öngörülmektedir. Euro-Dolar paritesi bire yaklaşacaktır. Emtia fiyatlarının metaller, gıda ve kıymetli madenlerde 2016 yılında da 2015 yılı seviyelerinde ve zayıf kalacağı varsayılmaktadır. Petrol fiyatları için ise siyasi ve jeopolitik beklenmedik olası etkiler dışarıda bırakıldığında dolar arası öngörülmektedir. Dünya Ekonomisinde Yüzde 3,0 Büyüme Beklentisi Euro Bölgesi ve Avrupa Birliği nde ise 2015 yılında olduğu gibi 2016 yılında da yüzde 1,6 ve yüzde 1,9 ile aynı büyümelerin gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Japonya, Kanada ve diğer gelişmiş ülkeler de 2015 in bir miktar üzerinde büyüme göstereceklerdir yılına ilişkin tahminler gelişmiş ülkeler için iyimser beklentilere sahip bulunmaktadır. Dünya Mal Ticaretinde Miktar Bazında Büyüyecek Ama Dolar Değer Bazında Durağan Kalacak 2015 yılında dünya mal ticareti miktar bazında yüzde 2,8 büyürken değer (dolar ile ölçülen) bazında yüzde 6-7 arasında gerileyerek 17,1-17,3 trilyon dolar arasına inmektedir yılında ise dünya mal ticaretinin miktar bazında yüzde 3,9 artması beklenmektedir. Ancak mal ve emtia fiyatlarının zayıf kalması ve parite farkları ile (Doların güçlenmesi) ticaretin değer olarak yüzde daha gerileyerek 17,0 trilyon dolara gerilemesi beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerin ithalatında miktar bazında yüzde 3,2, gelişen ülkelerin ithalatında ise yüzde 5,2 artış beklenmektedir. Dünya ekonomisinin 2016 yılında yüzde 3,0 büyüme göstereceği öngörülmektedir. Böylece 2015 yılına göre büyüme bir miktar hızlanmış olacaktır yılında yüzde 2,0 büyümesi beklenen gelişmiş ülkeler için 2016 yılı büyüme beklentisi yüzde 2,2 dir. ABD de büyümenin yüzde 2,6 dan yüzde 2,8 e yükselmesi beklenmektedir. 13

14 DÜNYA EKONOMİSİ Seçilmiş Gelişen Ülkelerde Ekonomik Büyüme Beklentileri İnşaat malzemeleri sanayinin ihracat pazarlarının önemli bir bölümünü gelişen ülkeler oluşturmaktadır. Gelişen ülkelerde alt yapı ihtiyaçları ile nüfus artışına dayalı olarak ortaya çıkan üst yapı ihtiyaçları inşaat sektörlerinde göreceli olarak daha hızlı büyümelere yol açmaktadır. Ekonomik büyümeler de inşaat sektörü büyümeleri için öncü gösterge olmaktadır. Bu itibarla değerlendirildiğinde 2016 yılında Çin de yüzde 6,3, Hindistan da yüzde 7,5 büyüme öngörülürken, Brezilya da yüzde 1,0, Rusya da ise yüzde 0,6 küçülme tahmin edilmektedir. Orta Asya ülkeleri içinde Kazakistan da büyüme bir miktar hızlanırken, Azerbaycan da yüzde 2,5 e düşeceği tahmin edilmektedir. İran ve Irak ta büyümenin 2016 yılında önemli ölçüde hızlanacağı beklenmektedir. İran da yaptırımların kaldırılacak olması, Irak ta ise petrol arzının artacak olması büyümeleri hızlandıracaktır. Kuzey Afrika ülkelerinde ekonomik büyüme 2016 yılında artmaktadır. Sahra Afrika ülkelerinde büyüme göreceli olarak hızlı gerçekleşmeye devam edecektir. Asya ülkelerinde ise büyüme 2016 yılında da diğer gelişen ülkelerin üzerinde gerçekleşecektir. TABLO.10 SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE BÜYÜME YÜZDE ÜLKELER TAHMİN TAHMİN RUSYA -3,8-0,6 ÇİN 6,8 6,3 HİNDİSTAN 7,3 7,5 BREZİLYA -3,0-1,0 MEKSİKA 2,3 2,8 KAZAKİSTAN 1,5 2,4 AZERBAYCAN 4,0 2,5 TÜRKMENİSTAN 8,5 8,9 UKRAYNA -9,0 2,0 GÜRCİSTAN 2,0 3,0 İRAN 0,8 4,4 S.ARABİSTAN 3,4 2,2 BAE 3,0 3,1 KATAR 4,7 4,9 KUVEYT 1,2 2,5 IRAK 0,0 7,1 CEZAYİR 3,0 3,9 MISIR 4,2 4,3 FAS 4,9 3,7 TUNUS 1,0 3,0 LÜBNAN 2,0 2,5 ÜRDÜN 2,9 3,7 NİJERYA 4,0 4,3 ANGOLA 3,5 3,5 G.AFRİKA 1,4 1,3 GANA 3,5 5,7 KENYA 6,5 6,8 TANZANYA 6,9 7,0 SENEGAL 5,1 5,9 ENDONEZYA 4,7 5,1 MALEZYA 4,7 4,5 TAYLAND 2,5 3,2 FİLİPİNLER 6,0 6,3 VİETNAM 6,5 6,4 14

15 DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ ABD de Yıllık İnşaat Harcamaları Eylül Ayında 1,09 Trilyon Doları Aştı ABD de konut ve konut dışı inşaat harcamalarında artış sürmektedir. Yılın ilk çeyreğinde 1 trilyon dolar üzerine çıkan harcamalar ikinci çeyrekte artışını sürdürmüştür. Eylül ayında ise yıllık inşaat harcamaları 1,09 Trilyon doları aşarak yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. TABLO.11 ABD İNŞAAT HARCAMALARI YILLIK MİLYAR DOLAR KONUT DÖNEM KONUT İNŞAATI DIŞI BİNA İNŞAATI TOPLAM İNŞAAT 2013 Q4 363,8 582,9 946, Q1 383,0 568, Q2 355,9 601,2 957, Q3 351,9 614,5 966, Q4 355,2 629,3 984, Q1 363,9 642, , Q2 382,6 691, , ,3 692, ,2 Kaynak: US Bureau Of Census ABD de Mevcut Ev Satışları Eylül Ayında Yeni Rekor Kırdı Mevcut ev satışları 2015 yılı Eylül ayında 5,5 milyon adet ile 2008 sonrası en yüksek yeni seviyesine ulaşmıştır. TABLO.12 ABD KONUT SEKTÖRÜ DÖNEM YENİ EV SATIŞLARI AYLIK BİN MEVCUT EV SATIŞLARI YILLIK BİN KONUT FİYAT ENDEKSİ CS Q , Q , Q , Q , Q , Q , , , ,9 Kaynak: US National Association of Realtors, US Bureau of Census, S&P Case Shiller Index Euro Alanında İnşaat Harcamaları Üçüncü Çeyrekte Yüzde 0,9 Küçüldü Euro bölgesinde inşaat sektörü harcamaları 2015 yılı üçüncü çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,9 küçülmüştür. Böylece ilk ve ikinci çeyrek ardından üçüncü çeyrekte de inşaat harcamaları daralmıştır. TABLO.13 EURO ALANI İNŞAAT SEKTÖRÜ BÜYÜME DEĞİŞİM YÜZDE DÖNEM TOPLAM İNŞAAT SEKTÖRÜ KONUT İNŞAATI KONUT DIŞI BİNA İNŞAATI 2013 Q4-1,2-1,1-2, Q1 6,1 6,5 5, Q2 3,0 3,7 0, Q3-1,4-1,0-2, Q4-0,8-1,1 0, Q1-1,5-2,1 0, Q2-0,6-0,4-1, Q3-0,9-1,1-0,9 Kaynak: Eurostat İnşaat Malzemesi Fiyatlarında Gerileme Küresel piyasalarda tüm emtia fiyatlarında görülen dalgalanmaya bağlı olarak inşaat malzemesi fiyatlarında da Kasım ayında gerileme yaşanmaktadır. TABLO.14 İNŞAAT MALZEMESİ FİYATLARI DÖNEM İNŞAAT DEMİRİ TON/ DOLAR BAKIR 100 LIBRE/ DOLAR DÜZ KERESTE 2,36 M3/DOLAR 2013 ARALIK , ARALIK , , , ,0 316 Kaynak: Platts-Mc Graw Hill Financial, National Association of Home Builders, COMEX, 15

16 ÖZEL BÖLÜM Aralık Ayında Kritik Toplantılar Gerçekleşecek 3 Aralık Avrupa Merkez Bankası Toplantısı Avrupa Merkez Bankası son iki yıldır uyguladığı para politikası ile ekonomik büyümeyi desteklemektedir. Büyüme yüzde 2 lere kadar yükselmiştir. Ancak fiyatların düşüşü ve deflasyon riski halen sürmektedir. Bu nedenle Avrupa Merkez Bankası parasal genişlemeyi arttıracağı işaretini vermiştir. 3 Aralık tarihinde yapılacak toplantıda Avrupa Merkez Bankası parasal genişlemeyi arttırma kararı alacaktır. Buna bağlı olarak büyümenin kademeli hızlanması olasıdır, ancak Euro da zayıflamaya devam edecektir. 4 Aralık Moody s Türkiye Kredi Notu Değerlendirmesi Türkiye iki kredi derecelendirme kurumundan yatırım yapılabilir ülke kredi notuna sahip bulunmaktadır. Bunlardan negatif görünüme sahip olduğumuz Moody s 4 Aralık günü Türkiye kredi notunu yenileyecektir. Bundan önceki 3 değerlendirmesini pas geçen Moody s muhtemelen Türkiye nin yatırım yapılabilir kredi notunu koruyacaktır. Hükümetin yeni ekonomi programında ortaya koyduğu reform isteği görünümün durağana çevrilmesine yol açabilecektir. 9 Aralık Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2016 Para Programını Açıklayacak Yeni ekonomi yönetimi ve politikaları içinde en çok merak edilen Merkez Bankası para politikası olmaktadır. Merkez Bankası nın büyüme dostu, düşük faizler içeren yeni bir para politikası uygulaması seçeneği de bulunmaktadır. TC Merkez Bankası 9 Aralık günü 2016 yılı para ve kur politikası belgesini açıklayacaktır. Bu belgede Merkez Bankası nın politikaları da şekillenmiş olacaktır. Büyüme yanlısı ve faiz indirimlerini içeren bir politika uygulaması döviz kurlarını ve piyasa faizlerini arttıracaktır Aralık ABD Merkez Bankası FED Toplantısı Yıl boyunca faiz artışı beklenen ABD Merkez Bankası FED Aralık tarihlerindeki yılın son toplantısında faiz arttırmaya başlayacaktır. FED 2016 yılında da faiz artışına devam edecektir. FED faiz artışı Doların diğer para birimleri karşısında güçlenmesi ve küresel faiz oranlarının da artması anlamına gelmektedir. 22 Aralık TC Merkez Bankası Faiz Toplantısı TC Merkez Bankası FED in faiz artışı ile ortaya çıkacak yeni koşullar karşısında faiz arttırmaya başlayarak para politikasını sadeleştirme sürecini tamamlayacağını açıklamıştı. Ancak yeni hükümet tam tersine faizlerin düşürülmesi yanlısıdır. Bu nedenle TC Merkez Bankası nın FED faiz artışı sonrası izleyeceği adımlar önemli olacak, döviz kurları ve faizlerin yönünü belirleyecektir. FED faiz artış sonrası TC Merkez Bankası nın faizleri arttıramaması döviz kurları ve TL faizleri yükseltecektir. 16

17 17

18 18