Açık Erişim Açık Erişim Poli?kaları Yol Haritası Semineri, Hace3epe Üniversitesi, 22 Mayıs 2015, Ankara

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Açık Erişim Açık Erişim Poli?kaları Yol Haritası Semineri, Hace3epe Üniversitesi, 22 Mayıs 2015, Ankara"

Ebru Karahan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Açık Erişim 2015 Yaşar Tonta Hace3epe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöne?mi Bölümü Açık Erişim Poli?kaları Yol Haritası Semineri, Hace3epe Üniversitesi, 22 Mayıs 2015, Ankara

2 Plan Açık Bilim Bilimsel ile?şim Açık Erişim Yayınlara açık erişim Verilere açık erişim Açık Erişim Poli?kası

Louis Pasteur 1822-1895 «Bilim sınır tanımaz, çünkü

3 Louis Pasteur «Bilim sınır tanımaz, çünkü bilgi insanlığa aixr, ve dünyayı aydınlatan bir meşaledir.»

4 Bilimsel Bilgi Kamu malı rakipsiz (non- rival) dışlanamaz (non- excludable) Kaynak: C. Borgman, Scholarship in the Digital Age, 2007, s

5 Açık Bilim Bilimsel yayınlara açık erişim ve bu yayınların içeriğine etkin ile?şimle birleş?rilmiş açık veriler (mevcut, anlaşılabilir, değerlendirilebilir ve kullanılabilir veriler) (abç) (Science, 2012) Kaynak: Science as an open enterprise, 2012, s. 16

6 Bilimsel İle?şim: Araşerma ile?care?n arakesi? Araşerma Bilimsel İle2şim Ticaret Kaynak: J. Regazzi, Scholarly Communica6ons, 2015, s. 1

7 Kamu sektörünün bilimsel ile?şime katkısı Avrupa: Akademik araşerma çıkelarının %28 inden sorumlu (dünya üre?minin %9 u) ABD: Sadece Ulusal Sağlık Ens?tüleri (NIH) ABD deki çıkeların %30 undan sorumlu (dünya çıkesının %7 si) Kaynak: h3ps:// s. 13

8 Küresel bilimsel yayıncılık sektörü Yaklaşık 25 milyar dolarlık bir küresel pazar Dergi yayıncılığı 10 milyar dolar civarında Elsevier, Wiley ve Springer in toplam pazar payı %45 Kaynak: h3p://scholarlykitchen.sspnet.org/2013/11/04/a- snapshot- of- the- scien?fic- and- technical- publishing- market/; h3p://scholarlykitchen.sspnet.org/2013/11/04/a- snapshot- of- the- scien?fic- and- technical- publishing- market/

9 Açık erişim Kamu kaynaklarıyla desteklenen araşermalardan üre?len yayınların tam me?nlerine çevrimiçi ücretsiz erişim Okuma, indirme, kopyalama, dağıtma, yazdırma, bağlane verme, dizinleme, vd.

10 Açık erişimin kime yararı var? Topluma Araşerma döngüsünün hızlanması Araşermacılara Araşerma etkisinin artması Üniversitelere Araşerma etkisinin artması Yaerımın ge?risinin artması Öğretmenlere Eği?m- öğre?m amacıyla kullanım sınırlamalarının kalkması Yayıncılara Dağıem, görünürlük ve etki faktörünün artması Akademik Bilişim 2014, 5-7 Şubat Mersin Kaynak: h3p://

11 Açık erişimin ekonomik modeli Kullanıcı öder (abonelik, lisans, vs.) Yazar öder (makale işlem ücretleri) Yeşil yol Kurumsal arşivler Yayıncı ambargoları Alen yol Açık erişim dergiler

12 Avrupa kamu sektörü araşerma fonlayıcılarının açık erişim poli?kaları Kaynak: h3ps:// s. 7

13 Ufuk 2020 ve Avrupa Araşerma Alanı AB destekli araşerma projelerinin çıkelarına (raporlar, makaleler, vs.) Hem yeşil hem de alen yol destekleniyor Araşerma verilerine açık erişim pilot projesi yürütülüyor Açık Bilim (bulguların doğrulanması vs.) için araşerma verilerine erişim şart Akademik Bilişim 2014, 5-7 Şubat Mersin

14 Açık erişim ve yayıncılar Büyük bir kısmı açık erişimi destekliyor Yayıncıların kazançları pek etkilenmiyor Açık erişime geçiş yavaş Hakemli makalelerin yaklaşık %10 u açık erişim %7 si ambargolu, %3 ü açık erişim dergilerde yayımlanmış (Alen yol)

15 Açık Erişim Yasa, Yaperım ve Önerileri ABD, İspanya, İtalya, Yunanistan ScienceEurope (Ulusal Araşerma Fonlayıcıları Derneği) Avrupa Üniversiteler Derneği Wellcome Trust (2005) Gates Vak (2014) Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, İsveç, Danimarka vd. ülkelerin girişimleri (30+ fon sağlayıcı yaperımı, 100+ kurumsal yaperım) Research Excellence Framework (Birleşik Krallık) Akademik Bilişim 2014, 5-7 Şubat Mersin

Hemen Depolama/Seçimli Erişim Yayının kabulünden hemen sonra Üniversitenin kurumsal arşivinde Yazarın kabul edilen yayınının taslağının (yayıncının PDF si değil) Hem tam metninin

16 Hemen Depolama/Seçimli Erişim Yayının kabulünden hemen sonra Üniversitenin kurumsal arşivinde Yazarın kabul edilen yayınının taslağının (yayıncının PDF si değil) Hem tam metninin hem de üst verisinin (yazar, tarih, başlık, dergi, vs.) depolanması CERN QUT Liege Minho Southampton Kaynak: S. Harnad, h3p://openaccess.eprints.org/index.php?/archives/71- guid.html

17 Fon sağlayan kurumlar ve üniversiteler için model açık erişim poli?kaları Bilkent te Kütüphanecilik Seminerleri, 17 Aralık 2013, Ankara

18 Türkiye de yayıncılık kitap %14 ü (7171) akademik kitap 1679 bilimsel akademik dergi DergiPark (ULAKBİM) 626 açık erişim dergi açık erişim makale Web of Science Toplam yayın sayısı: (dünyada 18. sırada) Türkiye de yayımlanan dergi sayısı: 70 Kaynak: h3ps://ista?s?k.yok.gov.tr/; h3p://tuik.gov.tr/pretablo.do?alt_id=1086; Kozak, 2014; h3p://dergipark.ulakbim.gov.tr; h3p://webofscience.com

19 Türkiye'nin yayın sayısı Yıl Yayın sayısı Kaynak: h3p://webofscience.com, 26 Nisan 2015

20 Türkiye de açık erişim poli?kaları Henüz yasa, yönetmelik yok Fon sağlayıcıların açık erişim poli?kaları yok Kurumsal açık erişim poli?kaları ve açık arşivler

21 PASTEUR4OA Avrupa Birliği Araşermaları Açık Erişim Poli?kası Uyum Stratejileri Projesi

22 Örnek açık erişim poli?kası Yayınların elektronik kopyalarının yayına kabul edilir edilmez en geç bir ay içinde depolanması Tüm yayınların üst verilerinin depolanması Yayınların en kısa zamanda erişime açılması Açık arşivde depolanan yayınların araşerma değerlendirme için kullanılması

23 Açık Erişim 2015 Yaşar Tonta Hace3epe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöne?mi Bölümü Açık Erişim Poli?kaları Yol Haritası Semineri, Hace3epe Üniversitesi, 22 Mayıs 2015, Ankara

Benzer belgeler

Açık Erişim. Yaşar Tonta Hace/epe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöne;mi Bölümü yunus.hace/epe.edu.tr/~tonta/tonta.html

Açık Erişim. Yaşar Tonta Hace/epe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöne;mi Bölümü yunus.hace/epe.edu.tr/~tonta/tonta.html Açık Erişim Yaşar Tonta Hace/epe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yöne;mi Bölümü yunus.hace/epe.edu.tr/~tonta/tonta.html yasartonta@gmail.com @yasartonta 27 Mayıs 2015, Hace/epe Üniversitesi, Ankara Plan Açık