KISA İÇİNDEKİLER BIRINCI BÖLÜM SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ

Transkript

1 KISA İÇİNDEKİLER BIRINCI BÖLÜM SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ 1. GİRİŞ...1 I. KAVRAM...1 CEZA HUKUKUNUN AMACI...2 I SİSTEM CEZA KANUNUMUZ CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ...10 I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ...11 KANUNİLİK İLKESİ...13 I ORANTILILIK İLKESİ...34 IV. İNSANİLİK İLKESİ...34 V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ...36 VI. KUSUR İLKESİ...36 V CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ...37 VI ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ...39 IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER...40 I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ KILINMALIDIR?...41 KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR?...44 I KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR...55 I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR...55 İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR CEZA NORMUNUN TASNİFİ...68 I. DAVRANIŞ NORMLARI MÜEYYİDE NORMLARI...68 BAĞIMSIZ BAĞIMLI CEZA NORMLARI CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ...70 İKINCI BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNU NUN UYGULAMA ALANI 1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA...73 I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI...75 FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ...75 I ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ...77 IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL...84 V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN YER BAKIMINDAN UYGULAMA...88 I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER...88

2 X Ceza Hukuku SİSTEMLER...91 A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi...92 B. Şahsilik Sistemi...93 C. Koruma (Savunma) Sistemi...96 D. İkame Yargı Sistemi...97 E. Evrensellik Sistemi...98 F. Türkiye de Yeniden Yargılama Yapılması...99 G. Hak Yoksunluklarının Türkiye de Geçerli Olması H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması I YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ IV. YABANCILARIN İADESİ A. Kavram B. Şartları C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller D. Geri Vermede Özellik İlkesi E. Geri Vermede Usul KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA I. CUMHURBAŞKANI YASAMA DOKUNULMAZLIĞI I ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI BAĞIŞIKLIĞI V. KAMU GÖREVLİLERİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç 1. SUÇ GENEL TEORİSİ I. GENEL AÇIKLAMALAR HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR A. Kovuşturma Şartları Şikâyet a. Genel Olarak b. Şikâyetin Özellikleri İzin, Talep ve Karar Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler Genel Olarak Cumhurbaşkanı ve Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi a. Cumhurbaşkanı b. Milletvekili Sorumsuzluğu (Mutlak Dokunulmazlık) c. İstisnası d. Sonuçları I SUÇUN UNSURLARI...133

3 İçindekiler XI IV. A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) Genel Bilgiler a. Tanım b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç c. Fail d. Mağdur e. Suçun Konusu f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi h. Ön Şartlar Sorunu Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) a. Genel Açıklamalar b. Hareket c. Netice d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru a. Genel Olarak b. Kaza ve Tesadüf c. Kast ve Taksir d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları f. Yanılma g. Amaç ve Saik B. Hukuka Aykırılık Unsuru Genel Açıklamalar Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri Hukuka Uygunluk Sebepleri a. TCK 24, 25 ve 26 daki Hukuka Uygunluk Sebepleri b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı KUSUR A. Kusur Yeteneği Tanım Genel Olarak Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi b. Sağırlık ve Dilsizlik c. Akıl Hastalığı d. Geçici Nedenler B. Kusuru Etkileyen Sebepler Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir a. Genel Açıklamalar b. Emri Yerine Getirmenin Şartları Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali...418

4 XII Ceza Hukuku a. Genel Açıklamalar b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları c. Özel Zorunluluk Halleri d. Zorunluluk Halinin Şartları Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit a. Genel Olarak b. Cebir c. Tehdit İhmali Suçlarda Beklenebilirlik Haksız Tahrik a. Kavram b. Haksız Tahrikin Özellikleri c. Haksız Tahrikin Şartları Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI VI. YANILMA (HATA) A. Giriş B. Kavram Fiili Yanılma Şahısta Yanılma Hukuki Yanılma V HEDEFTE SAPMA SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ I. TEŞEBBÜS A. Kavram B. Şartları C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar F. Gönüllü Vazgeçme G. Etkin Pişmanlık H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) SUÇLULARIN ÇOKLUĞU A. Çok Failli Suçlar Genel Olarak Şartları B. İştirak Kavram İştirakin Şartları a. Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket 548 b. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması c. İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı) d. Bir Suçun İcrasına Başlanması...564

5 İçindekiler XIII e. Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması Hukukumuzda İştirak Şekilleri a. Asli İştirak b. Yardım Etme Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları I SUÇLARIN İÇTİMAI A. Bileşik Suç Genel Bilgiler Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar B. Zincirleme Suç Genel Açıklamalar Şartları Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirak İlişkisi Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Yapılamaması İlkesi C. Fikri İçtima Kavram Fikri İçtimanın Şartları Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar..652 D. Görünüşte İçtima Özel-Genel Norm İlişkisi Asli-Yardımcı Norm İlişkisi Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YAPTIRIM 1. CEZALAR I. HAPİS CEZALARI A. Genel Olarak B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı D. Hapis Cezasının Ertelenmesi ADLİ PARA CEZASI A. Gün Para Cezası Sistemi B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları GÜVENLİK TEDBİRLERİ I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA MÜSADERE I ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ...709

6 XIV Ceza Hukuku V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ V ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ VIYABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ I. CEZANIN BELİRLENMESİ CEZANIN HESAPLANMASI I TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ IV. MAHSUP V. CEZALARIN İÇTİMAI DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER I. ÖLÜM AF I BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME V. ÖN ÖDEME KOŞULLU SALIVERİLME I. TANIM ŞARTLARI I USUL ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ KAYNAKÇA...803

7 İÇİNDEKİLER BIRINCI BÖLÜM SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ 1. GİRİŞ...1 I. KAVRAM...1 CEZA HUKUKUNUN AMACI...2 I SİSTEM CEZA KANUNUMUZ CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ...10 I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ...11 KANUNİLİK İLKESİ...13 A. Genel Olarak...13 B. Kanunilik İlkesinin Sonuçları Suç tespit eden ceza normları açık biçimde belirlenmelidir: Belirlilik ilkesi (Requirement of definiteness) Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya Bir Kaynak Niteliği Taşımaz İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz Kıyas Yasağı...30 a. Genel Olarak...30 b. Kıyas Yasağı ve Yorum Geçmişe Yürüme Yasağı...32 I ORANTILILIK İLKESİ...34 IV. İNSANİLİK İLKESİ...34 V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ...36 VI. KUSUR İLKESİ...36 V CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ...37 VIŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ...39 IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER...40 I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ KILINMALIDIR?...41 A. Bir Eylem Ne Zaman Ceza Hukuku Kapsamında, Ne Zaman Özel Hukuk Kapsamında Değerlendirilmelidir?...41 B. Bir Eylem Ne Zaman Disiplin Suçu, Ne Zaman Suç Olarak Değerlendirilmelidir?...43 KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR?...44

8 XVI İçindekiler I KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR...55 I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR...55 A. Genel Olarak...55 B. Haksız Fiiller ile Suçların Farkları...56 İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR...57 A. Disiplin Suçları ve Suçlar Genel Olarak Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar Disiplin Soruşturması İle Aynı Anda Ceza Soruşturması/Kovuşturması Yapılması Durumu...61 B. Zabıta Tedbirlerini Gerektiren Fiiller ve Suçlar...64 C. Kabahatler ve Suçlar Genel Olarak Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve Sonuçları CEZA NORMUNUN TASNİFİ...68 I. DAVRANIŞ NORMLARI MÜEYYİDE NORMLARI...68 BAĞIMSIZ BAĞIMLI CEZA NORMLARI...68 A. Tanım...68 B. Bağımsız Ceza Normları Tam Ceza Normları Eksik Ceza Normları...69 C. Bağımlı Ceza Normları İlke Belirleyen Normlar Tanım Normları Yorum Normları Atıf Normları CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ...70 İKINCI BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNU NUN UYGULAMA ALANI 1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA...73 I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI...75 FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ...75 I ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ...77 A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından...77 B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar...78 C. Güvenlik Tedbirleri...79 D. Kabahatler...80 E. Kovuşturma Şartları...81 F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar...82 G. Anayasa Mahkemesi nin İptal Kararları...83 H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler...83 IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL...84

9 İçindekiler XVII V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN...85 A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak?...85 B. Problem: Kesintisiz Suçlar...86 C. Problem: Zincirleme Suçlar...86 D. Problem: İhmali Suçlar...87 E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar...87 F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar YER BAKIMINDAN UYGULAMA...88 I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER...88 A. Genel Olarak...88 B. Problemli Durumlar...89 C. Özel Hükümler...90 SİSTEMLER...91 A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi Tanım Ülke Neresidir?...92 B. Şahsilik Sistemi Faile Göre Şahsilik...94 a. Türk Vatandaşlarının Yabancı Ülkelerde İşlediği Suçlar 94 b. Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların İşledikleri Suçlar Mağdura Göre Şahsilik...96 C. Koruma (Savunma) Sistemi...96 D. İkame Yargı Sistemi...97 E. Evrensellik Sistemi...98 F. Türkiye de Yeniden Yargılama Yapılması Genel Olarak Mülkilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde Şahsilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde Koruma Sisteminin Uygulandığı Hallerde İkame Yargı Sisteminin Uygulandığı Hallerde Evrensellik Sisteminin Uygulandığı Hallerde G. Hak Yoksunluklarının Türkiye de Geçerli Olması H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması I YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ IV. YABANCILARIN İADESİ A. Kavram B. Şartları C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik İadesi İstenen Kişinin Kişisel Özellikleri Nedeniyle Geri Verilmezlik D. Geri Vermede Özellik İlkesi...108

10 XVIII İçindekiler E. Geri Vermede Usul KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA I. CUMHURBAŞKANI YASAMA DOKUNULMAZLIĞI A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) Kapsamı İstisnaları Sona Ermesi Zamanaşımı Sorunu I ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI BAĞIŞIKLIĞI V. KAMU GÖREVLİLERİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç 1. SUÇ GENEL TEORİSİ I. GENEL AÇIKLAMALAR HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR A. Kovuşturma Şartları Şikâyet a. Genel Olarak b. Şikâyetin Özellikleri İzin, Talep ve Karar Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler Genel Olarak Cumhurbaşkanı ve Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi a. Cumhurbaşkanı b. Milletvekili Sorumsuzluğu (Mutlak Dokunulmazlık) aa. Kapsamı aaa. Madde Bakımından bb. Yer Bakımından cc. Kişi Bakımından dd. Zaman Bakımından c. İstisnası d. Sonuçları I SUÇUN UNSURLARI A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) Genel Bilgiler a. Tanım b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç c. Fail...139

11 İçindekiler XIX aa. Genel Olarak bb. Mahsus (Özgü) Suçlar cc. Bizzat İşlenebilen Suçlar d. Mağdur e. Suçun Konusu f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar aa. Suçun Basit (Temel) Şekli bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller) g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi h. Ön Şartlar Sorunu Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) a. Genel Açıklamalar aa. Düşünce Suçu Kavramı bb. Düşünce Suçu Kavramıyla Bağlantılı Olarak Tartışılması Gereken Ceza Kanunundaki Bazı Suç Tipleri b. Hareket aa. Kavram bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır? cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar 169 aaa. Tek Hareketli Suçlar bbb. Çok Hareketli Suçlar ccc. Serbest Hareketli Suçlar ddd. Bağlı Hareketli Suçlar eee. Seçenek Hareketli Suçlar fff. İcrai-İhmali Suçlar aaaa. Genel Açıklamalar bbbb. İhmal Kavramı cccc. İhmal-İcra Ayrımı dddd. İhmali Suçların Çeşitleri (1) Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali Suçlar) (2) Garantörsel İhmali Suçlar (Görünüşte İhmali Suçlar) (a) Genel Olarak (b) Garantörlük (aa) Genel Açıklamalar (bb) Kavram (c) Garantörlük Kaynakları (aa) Kanun (bb) Sözleşme (cc) Öngelen Tehlikeli Eylem c. Netice aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi...182

12 XX İçindekiler aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket Suçları) - Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç Ayrımı bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı aaaa. Genel Açıklamalar bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar Arasındaki Farklar (1) Zincirleme Suç ile Farkı (2) İz Bırakan Suç ile Farkı cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) 195 aa. Genel Olarak bb. Şart Teorisi ve Objektif İsnadiyet aaa. Nedensellik Bağı Yoktur bbb. Normal Nedensellik ccc. Çifte Nedensellik ddd. Toplam (Atipik) Nedensellik eee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik fff. Varsayılan Nedensellik ggg. Yüklenebilirlik İle İlgili Bazı Sorunlar aaaa. Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması. 209 bbbb. Egemenlik Alanı Dışında Kalma (Tesadüfî Nedensellik) cccc. Sosyal Nedensellik dddd. Risk Azalması eeee. Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması ffff. Rücu Yasağı cc. Diğer Nedensellik Teorileri aaa. Uygun Şart (Sebep) Teorisi bbb. Hukuki Önem (Hukuki Uygunluk) Teorisi..215 ccc. Karma Uygun Sebep Teorisi dd. Bazı Suçlarda Nedensellik Bağı aaa. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Nedensellik Bağı bbb. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru a. Genel Olarak b. Kaza ve Tesadüf c. Kast ve Taksir aa. Kast...231

13 İçindekiler XXI aaa. Kavram bbb. Kastın Unsurları aaaa. Kastta Bilmek Unsuru bbbb. Kastta İstemek Unsuru ccc. Kastın Aranacağı Zaman ddd. Kastın Çeşitleri aaaa. Özel Kast Genel kast bbbb. Ani Kast-Tasarlama cccc. Doğrudan Kast-Olası Kast (1) Tanım (2) Bilme Unsuru Bakımından Olası Kast (3) Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar (4) Olası Kast ve Teşebbüs (5) Olası Kastın İspatı (6) Olası Kastta Ceza dddd. Weber Kastı eee. Alternatif Kast fff. İhmali Suçlarda Kast bb. Taksir aaa. Tanım bbb. Taksirin Kasttan Farkı ccc. Taksirin Unsurları aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda Kanunda Hüküm Bulunması bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine Getirilmemesi cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin Edilebilir) Olması eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması ffff. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması ddd. Taksir ve Teşebbüs eee. Bilinçli-Bilinçsiz Taksir Ayrımı fff. Bilinçli Taksir- Olası Kast Ayrımı ggg. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Hareketinin Nedensellik Bağına Etkisi (Taksirli Hareketlerin Birleşmesi) aaaa. Üçüncü Kişinin Hareketi bbbb. Mağdurun Hareketi hhh. Taksirli Suçlarda Ceza Verilmemesi Durumu d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar...286

14 XXII İçindekiler aa. Kavram bb. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Şartları..289 cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Çeşitleri aaa. Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar bbb. Kastı Aşan Suç- Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç ccc. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç Kastedilenden Daha Başka Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç dd. TCK 87/4 Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ee. Anayasa ya Aykırılık Sorunu e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları f. Yanılma g. Amaç ve Saik B. Hukuka Aykırılık Unsuru Genel Açıklamalar Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri Hukuka Uygunluk Sebepleri a. TCK 24, 25 ve 26 daki Hukuka Uygunluk Sebepleri aa. Hukuka Uygun Emrin Yerine Getirilmesi bb. Kanun Hükmünü İcra aaa. Genel Olarak bbb. Silah Kullanma Yetkisi ccc. Şikâyet ve İhbar ddd. Devletin Kumar Oynatması cc. Meşru Savunma aaa. Meşru Savunmanın Konusu Olabilecek Haklar bbb. Meşru Savunmanın Şartları aaaa. Saldırıya İlişkin Şartlar (1) Bir Saldırının Varlığı (2) Saldırının Fil Hal Olması (3) Saldırının Haksız Olması bbbb. Savunmaya İlişkin Şartlar (1) Savunmada zorunluluk bulunması (2) Saldırı ile Savunma Arasında Oran Olması ccc. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma ddd. Önleyici Meşru Savunma (Offendicula)...353

15 İçindekiler XXIII eee. Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi fff. Tazminat ggg. Meşru Savunmanın Kabulü Halinde Mağdur Hakkında Soruşturma Yapılması hhh. Meşru Savunma ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi dd. Hakkın Kullanılması aaa. Eğitim Hakkının Verdiği Yetkiden Kaynaklanan Hareketlerin Hukuka Uygunluğu bbb. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı ccc. Eleştiri Hakkı ddd. Spor Faaliyetleri eee. Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilim Faaliyetinin İcrası aaaa. Ticari ve/veya Sınaî Faaliyette Bulunma Hakkının İcrası bbbb. Gazetecilik Mesleğinin İcrası ee. Rıza aaa. Genel Olarak bbb. Tipikliği Kaldıran Rıza ccc. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Rıza ve Geçerli Bir Rızanın Şartları aaaa. Rızaya Ehliyet bbbb. Rıza Açıklaması cccc. Rızanın Konusu (1) Bireyin Tasarruf Yetkisinin Bulunduğu Haklar (2) Bireyin Tasarruf Yetkisinin Bulunmadığı Haklar ddd. Varsayılan Rıza eee. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı IV. KUSUR A. Kusur Yeteneği Tanım Genel Olarak Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi aa. Genel Açıklamalar bb. Fiili İşlediği Zaman 12 Yaşını Bitirmemiş Olan Küçükler cc. Fiili İşlediği Zaman Yaş Arasında Olan Küçükler...399

16 XXIV İçindekiler dd. Fiili İşlediği Zaman Yaş Arasında Olanlar 403 ee. Yaş Büyüklüğü b. Sağırlık ve Dilsizlik c. Akıl Hastalığı d. Geçici Nedenler aa. Genel Olarak bb. Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur Yeteneği B. Kusuru Etkileyen Sebepler Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir a. Genel Açıklamalar b. Emri Yerine Getirmenin Şartları aa. Bir Emrin Varlığı bb. Emri Verenin Böyle Bir Emri Vermeye Yetkili Olması cc. Emrin Yerine Getirilmesi Görev Gereği Zorunlu Olmalıdır dd. Verilen Emrin Suç Oluşturmaması ee. Verilen Emrin Hukuka Aykırı Olması Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali a. Genel Açıklamalar b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları c. Özel Zorunluluk Halleri d. Zorunluluk Halinin Şartları aa. Tehlikeye İlişkin Şartlar aaa. Ağır Bir Tehlikenin Bulunması bbb. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması ccc. Tehlikenin Meydana Gelmesine Bilerek Sebebiyet Vermemiş Olmak ddd. Tehlikeye Karşı Koyma Hukuksal Yükümlülüğü bb. Korunmaya İlişkin Şartlar aaa. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması bbb. Tehlikenin Ağırlığı ile Konu ve Kullanılan Vasıta Arasında Orantı Bulunması ccc. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile Uyuşabilirliği cc. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali dd. Tazminat ee. Zorunluluk Hali ile Meşru Savunma Arasındaki Farklar Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit a. Genel Olarak b. Cebir c. Tehdit...439

17 İçindekiler XXV 4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik Haksız Tahrik a. Kavram b. Haksız Tahrikin Özellikleri c. Haksız Tahrikin Şartları Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI A. Genel Açıklamalar B. Sınırın Aşılması Halleri VI. YANILMA (HATA) A. Giriş B. Kavram Fiili Yanılma a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma aa. Genel Olarak bb. Suçun Nitelikli Hallerinde Yanılma aaa. Cezayı Azaltan Nitelikli Hallerde (Hafifletici Sebeplerde) Yanılma bbb. Cezayı Artıran Nitelikli Hallerde (Ağırlatıcı Sebeplerde) Yanılma cc. Nedensellik Bağında Yanılma b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Yanılma aa. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma bb. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde Yanılma Şahısta Yanılma a. Genel Olarak b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi Hukuki Yanılma V HEDEFTE SAPMA A. Genel Olarak B. Hedefte Sapmanın Sonuçları C. Çok Neticeli Sapma SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ I. TEŞEBBÜS A. Kavram B. Şartları Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması Elverişli Hareketler İcra Hareketlerine Başlanmış Olması a. Genel Olarak b. İcra Hareketleri ile Hazırlık Hareketlerini Birbirinden Ayırmada Ölçüt aa. İcrai Suçlarda bb. Garantörsel İhmali Suçlarda cc. Yargıtay ın Görüşü...512

18 XXVI İçindekiler 4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik a. Neticesi Harekete Bitişik Suçlar b. İhmali Suçlar aa. Saf İhmali Suçlar bb. Garantörsel İhmali Suçlar F. Gönüllü Vazgeçme Gönüllü Vazgeçmenin Şartları a. Suçun Tamamlanmamış Olması b. Vazgeçmenin Gönüllü Olması Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması G. Etkin Pişmanlık H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) SUÇLULARIN ÇOKLUĞU A. Çok Failli Suçlar Genel Olarak Şartları B. İştirak Kavram İştirakin Şartları a. Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket 548 b. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması c. İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı) aa. Genel Olarak bb. Yan Yana Faillik cc. İştirak İradesinin Önemi d. Bir Suçun İcrasına Başlanması e. Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması Hukukumuzda İştirak Şekilleri a. Asli İştirak aa. Faillik aaa. Müşterek Faillik bbb. Dolaylı Faillik bb. Azmettirme aaa. Kavram bbb. Azmettirmenin Maddi ve Manevi Unsuru..586 ccc. Azmettirmeye İlişkin Bazı Özel Durumlar. 587 ddd. Azmettirmenin Diğer İştirak Şekillerinden Farkları...590

19 İçindekiler XXVII aaaa. Dolaylı Faillikten Farkı bbbb. Yardım Etmeden Farkı eee. Azmettirme Türleri fff. Garantörsel İhmali Suçlarda Azmettirme..592 ggg. Azmettirmenin Cezası hhh. Azmettirenin Ortaya Çıkmasını Sağlama..594 iii. Suç İşlemeye Tahrik Suçunda Azmettirme Nedeniyle Cezalandırılma Durumu b. Yardım Etme aa. Maddi Yardım bb. Manevi Yardım cc. Yardım Edenin Cezasının Tayini Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları I SUÇLARIN İÇTİMAI A. Bileşik Suç Genel Bilgiler Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar a. Bileşik Suçlarda Hareket b. Bileşik Suçlarda Amaç c. Bileşik Suç ve Teşebbüs d. Bileşik Suç ve İştirak e. Bileşik Suç ve Şikâyet f. Bileşik Suç ve Uzlaşma g. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz İlkesi B. Zincirleme Suç Genel Açıklamalar Şartları a. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi b. Birden Fazla Suçun Bir Tek Suç İşleme Kararıyla İşlenmesi c. Suçun Bir Kişiye Karşı İşlenmesi d. Suçların Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olması e. Zincirleme Suçun Kabul Edilemeyeceği Suçlar Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirak İlişkisi a. Teşebbüs b. İştirak Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Yapılamaması İlkesi a. Şikâyet b. Zamanaşımı c. Af...640

20 XXVIII İçindekiler d. Yetkili Mahkeme e. Uzlaşma f. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Yapılamaması İlkesi 641 C. Fikri İçtima Kavram Fikri İçtimanın Şartları a. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması b. Fiilin Tek Olması Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar..652 a. Teşebbüs b. İştirak c. Şikâyet d. Af e. Zamanaşımı f. Yetkili ve Görevli Mahkeme D. Görünüşte İçtima Özel-Genel Norm İlişkisi Asli-Yardımcı Norm İlişkisi Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YAPTIRIM 1. CEZALAR I. HAPİS CEZALARI A. Genel Olarak B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi Genel Açıklamalar Uygulama Taksirli Suçlarda Uygulama Çevirmenin Sonucu C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı D. Hapis Cezasının Ertelenmesi Şartları a. Mahkûmiyetin Cinsi ve Süresi b. Daha Önceden Mahkûmiyet Bulunmaması aa. Mahkûmiyet Sayılan Haller bb. Mahkûmiyet Sayılmayan Haller c. Mahkemenin Kanaati d. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu na Göre Erteleme Erteleme Kararı Ertelemenin Şarta Bağlanması Denetim Süresi Ertelemenin Sonucu Erteleme Kararının Düşmesi...683

21 İçindekiler XXIX 7. Erteleme Kararının Kamu Görevinden Yasaklanmaya Etkisi ADLİ PARA CEZASI A. Gün Para Cezası Sistemi B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları GÜVENLİK TEDBİRLERİ I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA A. Kavram B. Uygulanış Şekli ve Süresi Ceza Mahkûmiyetinin Kanuni Sonucu Olan Hak Yoksunluğu a. Kapsamı b. Şartları c. Süresi Hâkimin Zorunlu Olarak Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak Yoksunluğu a. Kapsamı b. Şartları c. Süresi Hâkimin Takdiren Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak Yoksunluğu a. Kapsamı b. Şartları c. Süresi MÜSADERE A. Tanım B. Müsaderenin Çeşitleri Eşya Müsaderesi a. Tanım b. Şartları c. Orantılılık Kuralı d. Kısmi Müsadere e. Suça İştirak Eden Kimsenin Payının Müsaderesi f. Zamanaşımı, Şikâyetten Vazgeçme, Sanığın Ölümü Hallerinde Müsadere g. Delillerin Müsaderesi h. Müsadere Kararı i. Özel Hükümler Kazanç Müsaderesi a. Genel Olarak b. Davanın Düşmesi Halinde Kazanç Müsaderesi Kararı Verilebilir mi? I ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması...711

22 XXX İçindekiler 2. Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması Tekerrürde Süre B. Tekerrürün Sonuçları Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması Seçimlik Cezada Hapis Cezasına Hükmolunması C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ V ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ VI YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ I. CEZANIN BELİRLENMESİ A. Giriş B. Cezanın Somut Olarak Tayini Ceza Çeşidinin Seçilmesi Temel Ceza Miktarının Tayini a. Genel Olarak b. Temel Ceza Miktarını Belirleme Kriterleri c. Mükerrer Değerlendirme Yasağı CEZANIN HESAPLANMASI A. Giriş B. Cezaların Ölçü Birimi C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra I TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ IV. MAHSUP A. Genel Açıklamalar B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve Diğer Özel Durumlarda Mahsup V. CEZALARIN İÇTİMAI DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER I. ÖLÜM A. Sanığın Ölümü B. Hükümlünün Ölümü C. Mağdurun Ölümü AF A. Genel Af B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) TBMM nin Özel Af Yetkisi Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi I BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) A. Dava Zamanaşımı Kavram Zamanaşımı Sürelerinde Esas Alınacak Ceza Zamanaşımının Başlangıcı...746

23 İçindekiler XXXI a. Tamamlanmış Suçlarda b. Teşebbüs Derecesinde Kalan Suçlarda c. Kesintisiz ve Zincirleme Suçlarda d. Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda..747 e. On Sekiz Yaşından Küçüklere Karşı İşlenen Suçlarda. 747 f. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında g. İftira Suçunda h. Uyarlama Yargılamasında Dava Zamanaşımı ı. Zamanaşımının Başlangıcında Esas Alınacak Gün Dava Zamanaşımı Süreleri Dava Zamanaşımının Engelleri a. Dava Zamanaşımının Durması aa. Durma Sebepleri bb. Durmanın Etkileri b. Dava Zamanaşımının Kesilmesi aa. Kesilme Sebepleri bb. Kesilmenin Sonuçları Dava Zamanaşımının Sonuçları B. Ceza Zamanaşımı Kavram Süreler Başlangıç Ceza Zamanaşımı Engelleri Ceza Zamanaşımının Sonuçları C. Kabahatlerde Zamanaşımı Soruşturma Zamanaşımı Yerine Getirme Zamanaşımı IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME V. ÖN ÖDEME KOŞULLU SALIVERİLME I. TANIM ŞARTLARI A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi I USUL A. Talep ve Merci B. Denetim Süresi C. Kararın Geri Alınması ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ MADDE DİZİNİ KARAR İNDEKSİ KAVRAMLAR DİZİNİ KAYNAKÇA...803