Breadboard: Elektrik devrelerinin üzerine kurulmasını sağlayan en temel deney ekipmanıdır.

Transkript

1 DENEY 1: EŞDEĞER DİRENÇ ÖLÇÜMÜ Deneyin Amaçları Devrelerin eşdeğer direncinin deneysel olarak belirlenmesi Malzemeler ve Kullanılacak Cihazlar Breadboard, çeşitli değerlerde dirençler, multimetre Teorik Bilgi Direnç(Resistor): Direncin kelime anlamı bir şeye karşı gösterilen zorluktur. Devre elemanı olarak direnç elektrik devrelerinde akıma karşı zorluk göstererek akımı sınırlar. Direncin birimi ohm(ω) dur. R ile gösterilir. Sabit Dirençler: Fiziksel olarak bir bozulmaya uğramadığı sürece değeri değişmeyen yani aynı kalan dirençlerdir. Değişken Dirençler: Direnç değeri, 0 Ω ile üretici firma tarafından belirlenmiş bir üst sınır aralığında değişen dirençlerdir. Bu dirençler potansiyometre olarak da bilinmektedir. Foto Rezistif Dirençler: Bunların isminden de anlaşılacağı gibi direnç değeri, üzerine düşen ışığın şiddetine göre değişen özel dirençlerdir. Kısaca LDR (Light Dependent Resistor) olarak bilinmektedir. Termistör: Isı ile değeri değişen direnç türüdür. Sıcaklık arttıkça değeri azalan NTC(Negative Temperature Coefficient), sıcaklık arttıkça değeri artan PTC(Positive Temprature Coefficient) olarak adlandırılır. Multimetre: Akım, gerilim ve direnç ölçümü gibi temel ölçümlerin yanında kapasite, endüktans, diyot, transistör, frekans ve iletkenlik gibi elektriksel büyüklükleri de ölçebilen ölçü aletine Multimetre denir. Breadboard: Elektrik devrelerinin üzerine kurulmasını sağlayan en temel deney ekipmanıdır. 1

2 Dirençlerin Bağlanma Şekilleri: a. Seri bağlama: Dirençlerin aynı hat üzerinde olacak şekilde uç uca eklenmeleriyle oluşan bağlanma şeklidir. Şekil 1 deki R1 ve R2 dirençleri seri bağlanmıştır. Devrenin breadboard üzerinde kurulumu Şekil 2 deki gibi olur. R 1 R 2 Şekil 1. Seri direnç örnek devre Şekil 2. Seri direnç devre breadboard üzerinde kurulumu b. Paralel bağlama: İki veya daha fazla direncin, her iki uçlarının kendi aralarında birleştirilmeleri ile oluşan bağlama şeklidir. R1 ve R2 dirençleri şekil 3 de paralel bağlanmıştır. Şekil 3 deki devrenin breadboard üzerinde kurulumu Şekil 4 deki gibi olur. R 1 R 2 Şekil 3. Paralel direnç bağlama örnek devre Şekil 4. Breadboard üzerinde dirençler paralel bağlama 2

3 Multimetre İle Direnç Ölçümü Multimetre ohm(ω) kademesine alınır. Multimetre propları uygun girişlere takılır. Multimetre propları ölçüm yapılacak dirençlerin iki ucuna temas ettirilir. Multimetre ekranından direnç değeri okunur. (Ekranda direnç değeri görünmezse multimetrenin gösterdiği aralık(range) artırılır ya da azaltılır.) Şekil 5. Seri Direnç Ölçümü Şekil 6. Paralel Direnç Ölçümü 3

4 ÇALIŞMA SORULARI 1) Breadboard üzerine kurulmuş devreyi şematik olarak çiziniz. 2) Aşağıda verilen devreyi breadboard üzerine kurunuz.(direnç numaralarını üzerinde belirtiniz.) 3) Aşağıda verilen renklere karşılık gelen direnç değerlerini, dirençlere karşılık gelen renkleri yazınız. Renkler Direnç Değeri Turuncu, Turuncu, Kırmızı, Altın Kahverengi, Siyah, Kırmızı, Altın Sarı, Mor, Sarı, Kahverengi Kahverengi, Siyah, Altın, Altın Direnç Değeri Renk 56KΩ %5 tolerans 82Ω %10 tolerans 4

5 DENEYSEL ÇALIŞMA-1 Dirençleri ölçünüz. Devreyi breadboard üzerine kurunuz ve a-b arasındaki eşdeğer direnci ölçünüz. Ölçtüğünüz ve hesapladıgınız değerleri tabloya yazınız. R1 R2 R3 R4 R5 Rab Hesaplanan Rab DENEYSEL ÇALIŞMA-2 Devreyi breadboard üzerine kurunuz ve a-b arasındaki eşdeğer direnci ölçünüz. Ölçtüğünüz ve hesapladıgınız değerleri tabloya yazınız. R1 R2 R3 R4 R5 R6 Rab Hesaplanan Rab 5