SU SONDAJ KUYULARINDA POMPAJ DENEYLERĠNĠN YAPILMASI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
|
|
- Dilara Akalın
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SU SONDAJ KUYULARINDA POMPAJ DENEYLERĠNĠN YAPILMASI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ HASAN KIRMIZITAġ Jeoloji Mühendisi ġubat/2008 ANKARA
2 I. BÖLÜM YERALTISUYU VE SONDAJ KUYULARI
3 Hidrojeolojik etüdlerde temel amaç yeraltısuyunun: Nerede? Ne miktarda? Ne derinlikte? ve Ne kalitede? olduğu sorularına yanıt bulmaktır.
4 Bu sorulara: Arazide yapılacak: hidrojeolojik çalışmalar jeofizik çalışmalar, Sondaj çalışmaları ve Pompaj deneyleri
5 Yeraltısuyunun: hangi derinlikte ve hangi miktarda sorularına yanıt: Sondaj kuyularının inşası ve bu kuyularda yapılacak pompaj çalışmaları ile verilebilir.
6 Sondaj kuyularından: içme-kullanma, sulama, endüstri amaçlı yeraltısuyu üretimi haricinde: Akiferlerin hidrolojik parametrelerini belirlemek, Yeraltısuyu seviyelerini gözlemek, Kirlenmiş suyu akiferden çekmek, Çeşitli yapıların sağlıklı inşası için yeraltısuyu tablasını düşürmek, Sulama sahalarında drenajı sağlamak, Çeşitli amaçlar için yeraltına su vermek, Yeraltında inşa edilmiş çeşitli yapılar için havalandırma bacaları açmak,
7 II. BÖLÜM Pompaj Deneylerinde Kullanılan Bazı Terimler ve Tanımları
8 Pompalama (pompaj) deneyi: Bir kuyudan belirli bir debi ile su çekilirken ve su çekimi durdurulduktan sonra, pompaj kuyusunda veya gözlem kuyularında zamanla meydana gelen debi ve su seviye değiģimlerinin tespiti ile ilgili deneydir.
9 Pompaj kuyusu: Pompalama deneylerinde içinden pompa ile su çekilen, genellikle akiferin tüm kalınlığınca açılan kuyudur.
10 Gözlem kuyusu: Pompaj kuyusunun civarında ve pompajın etki yarıçapı içinde: Seviye gözlemleri yapmak, Akiferde yeraltısuyu seviye değişimlerini izlemek amacıyla kullanılan kuyudur.
11 Kuyu debisi (Q): Kuyudan pompaj veya artezyen akımı ile birim zamanda alınan su miktarıdır. Birimi litre/saniye veya m 3 /gün dür.
12 Özgül debi: Kuyudan birim düģüm (bir metre) başına alınan debidir. Belirli bir zamanda ölçülen debinin o andaki düşüme oranı o andaki özgül debiyi verir. Birimi litre/saniye/m dir.
13 Artık düşüm: Kuyuda pompaj veya artezyen akımı durduktan sonra, su seviyesi yükselirken herhangi bir zamandaki kuyudaki su seviyesi ile statik su seviyesi veya piyezometrik seviye arasındaki farktır
14 Kuyunun etki (tesir) yarıçapı: Pompaj veya artezyen kuyusunda permanan rejimin-dengeli rejimin- (verim ve düģümün sabitleģtiği) gerçekleştiği anda, çakılama ve teçhiz işleminin yapıldığı kuyu cidarından itibaren meydana gelen düşüm konisinin yarıçapıdır. Kuyunun etkili (tesirli) yarıçapı: Kuyunun teçhiz bölgesinin yarıçapıdır. Çakılamanın kuyu cidarı ile sınırlandığı bölgedir.
15 Statik su seviyesi: Akiferden pompaj ile veya herhangi bir şekilde su alınmadığı veya akifere su verilmediği andaki kuyuda, durgun (statik) halde bulunan yeraltısuyu seviyesidir. Serbest akiferlerde: Bu seviye genellikle yeryüzünden itibaren yeraltı su yüzeyine kadar ölçülen derinliktir. Basınçlı akiferlerde: kuyu vanası kapatıldığında piyezometre yüzeyinin zeminden yüksekliğidir.
16 Pozitif Sınır: Herhangi bir akiferden pompaj yapıldığında, düşüm konisinin genişleyerek nehir, göl gibi açık su kütleleri veya hidrolik iletkenliği daha yüksek bir akiferle hidrolik bağlantı kurduğu sınırdır.
17 Negatif Sınır: Akiferde pompaj yapıldığında, düşüm konisinin geçirimsiz veya akifere göre daha düşük hidrolik iletkenliğe sahip jeolojik ortamla temas ettiği sınırdır.
18 Dinamik su seviyesi: Serbest Akiferlerde:Pompaj kuyusundan sabit debide su çekilirken YAS seviyesinin kuyu içinde düşmesi sonucunda sabit kaldığı seviyenin zemine olan mesafesidir. Basınçlı akiferlerde ise: sabit debi ile akış esnasında herhangi bir anda ölçülen su seviyesinin zeminden yüksekliğidir.
19 Dengeli (permenant) rejim: Pompaj esnasında belirli bir verime karşılık, pompaj kuyusunda oluşan dinamik seviyenin ve buna bağlı olarak düşüm konisinin ve tesir yarıçapının sabit bir seviyeye ulaşmasıdır. Bu durum, beslenmenin kuyu verimini karşıladığı anlamına gelmektedir. Ancak, teorikte, akiferin beslenmediği durumlarda pompaj esnasında dengeli rejimin oluşması kabul görmemektedir. Verimin sabit olması halinde bile zamana bağlı olarak az da olsa düşüm oluştuğu kabul edilir..
20 Dengesiz rejim: Pompaj esnasında verimin ve düşümün veya bunlardan birinin sabit kalmaması durumudur. Akiferlerde genellikle kabul gören görüş dengesiz rejim şartlarıdır.
21 III. BÖLÜM Pompaj Deneyleri
22 Pompaj deneyleri fiziksel bir çalışma olup sondaj kuyularından su çekildiğinde düşüm konisi, kuyulara su verildiğinde ise yükselim konisi oluşur. Pompaj çalışmaları esnasında oluşacak tüm gözlemler dikkatle izlenmeli, not edilmeli ve elde edilen tüm veriler matematiksel ve grafik metotlarla değerlendirilerek istenilen sonuçlara ulaşılır.
23 Pompaj deneyleri amaca uygun olarak: 1.Tek bir kuyuda veya 2.Gözlem kuyuları ile birlikte yapılır. Tek bir kuyu ile yapılan pompaj deneylerinde mutlaka dengeli rejim kuralları, Gözlem kuyulu yapılan pompaj deneylerinde ise dengeli ve/veya dengesiz rejim şartlarından biri uygulanır. Dengeli rejimde YAS seviyesinde hidrolik yük zamana bağlı olarak değişmez kabul edilir, Dengesiz rejimde ise zamana bağlı olarak hidrolik yükte değişimler gözlenir.
24 Pompaj deneylerinin amacı: 1.İşletme için kuyuya monte edilecek pompa karakteristiklerinin (Q, Hm, n=pompa randımanı) belirlenmesine yönelik pompajlar 2.Akiferin hidrolojik parametrelerinin (T, k, S, R) belirlenmesine yönelik pompajlar.
25 Ayrıca: Kuyu inşası esnasında özellikle döner (rotary) sistemle açılmış kuyularda kullanılan çamurun kuyu etrafında oluşturduğu kekin sökülebilmesi, başka bir anlatımla kuyuda nispeten inkişafın (geliştirme) yapılabilmesi, yeraltısuyu kalitesinin belirlenmesi amacıyla su örneği alınması, Akiferin YAS seviyesinin tespit edilmesi, Amaca uygun değişik grafiklerin hazırlanması
26 Pompaj deneylerine baģlamadan önce dikkat edilecek hususlar: Öncellikle, kuyu inşasının sondaj tekniğine uygun olarak yapılmış olması, Pompaj deneyinde kullanılacak debi ölçüm araçlarının hazır bulundurulması, Kuyudaki statik su seviyesinin pompajdan önce belirlenmesi, Pompajdan çıkacak suyun tekrar kuyuya girişinin engellenmesi,
27 Pompaj kuyusu yakın çevresinde mevcut su noktalarının belirlenmesi ve raporlarda belirtilmesi, Pompaj kuyusu yakınında yer alan çalışır vaziyetteki kuyuların belirlenmesi ve öngörülen tesir yarıçapı içinde çalışan kuyuların durdurulması, Pompaj esnasında pompa durması, elektrik kesilmesi gibi hususların not edilmesi gerekir.
28 Pompaj deneylerinin çeģitleri 1.Münferit olarak kişi ve kuruluşlarca işletmeüretim amaçlı açılan kuyularda yapılan pompaj deneyleri (tek kuyuda), 2.Akiferlerin etüdü amacıyla açılan kuyularda yapılan pompaj deneyleri (gözlem kuyulu)
29 Tek kuyuda yapılan pompaj deneyleri: 1.Sabit debili pompaj deneyleri 2.Kademeli pompaj deneyleri Tek kuyuda yapılan pompaj deneyinde dengeli rejim şartı aranır.
30 Sabit debili pompaj deneylerinin yapılıģı Ölçüm zaman aralıkları: İlk 6 dakika için dakikada bir, 6 30 dakika arası için 2 dakikada bir, dakika arası için 5 dakikada bir, 2. saat sonuna kadar 10 dakikada bir, 5. saat sonuna kadar 20 şer dakikada bir, bundan sonra 30 dakikada bir
31 Ayrıca: Pompaj boyunca uygun ve sabit bir kuyu verimi seçilir Deney boyunca kuyudaki su seviyeleri ölçülür. Uygun pompaj süresi (en az 24 saat) sonunda pompa durdurularak,aynı şekilde yükselim değerleri ölçülür Yükselim değerlerinin tespitine ilk statik seviye bulunana kadar devam edilir. Düşüm deneyinde her zaman aralığına tekabül eden düşüm değerleri ile yükselim esnasında her zaman aralığına tekabül eden artık düşüm değerleri forma yazılır. Pompajdan çıkan suyun tekrar kuyu içine girmemesi ve şantiyeye zarar vermemesi için gerekli önlemler alınır.
32 Kademeli pompaj deneylerinin amacı ve yapılıģı: Kademeli pompaj deneyi, kuyunun karakteristik eğrisinin belirlenmesine yarar. Karakteristik eğri; düģüm-verim değerlerinin fonksiyonudur. Dolayısıyla, bu eğrinin çizilebilmesi için birden fazla düģüm-verim noktasına gereksinim vardır. Bu amaçla yapılan kademeli pompajlarda en az 4 kademede pompaj yapmakta fayda vardır.
33 Her kademe için sabit bir debi ile pompaja başlanır ve seviye sabitleşinceye kadar pompaja devam edilir. Her kademe için uygulanan sabit debi ve elde edilen sabit düşüm kaydedilir.
34 Pompaj deneylerinin değerlendirilmesi: Pompaj deneyleri verileri ile özellikle 3 grafiğin mutlaka çizilmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu grafikler: 1- Kuyu karakteristik eğrisi 2- Düşüm-özgül verim doğrusu 3- Yükselme eğrisi
35 Pompaj deneyi ile ilgili veriler öncellikle tablolar haline getirilir.
36 Kuyu karakteristik eğrisi ve değerlendirilmesi
37 Tablodaki değerler aşağıda olduğu gibi milimetrik kâğıta çizilerek kuyu karakteristik eğrisi çizilir
38 Düşüm-Verim değerlerine göre Karekteristik eğri tipleri 1. Parabolik bir eğri: kritik nokta sayesinde pompa özellikleri belirlenir. 2. Lineer hat: artezyen özellikli Kuyularda görülür 3. Hiperbolik hat: Hatalı deney, kişi hataları, Teçhiz yanlış kullanılmış Çakıllama kötü yapılmış Akifer cinsi tek türlü ve izotrop değil Dengeli reljim şartları oluşmamıştır.
39 Düşüm-Özgül Verim değerlerine göre karekteristik eğri tipleri I. Genellikle artezyen özellikli kuyulara tekabül eder II. serbest akiferlere ve kritik debiden küçük verimli kuyulara tekabül eder III.Artezyen özellikli kuyulara ve yüksek yük kayıplarına tekabül eder. Başka bir ifadeyle akifer gücünden daha yüksek kapasite ile su çekildiğini gösterir. IV. Hatalı pompalama deneyi
40 Artık düşüm Yükselim Grafiği: Bu grafiklerin yorumlanması ile genellikle akiferin geçirgenliği ve yeraltısuyu potansiyeli hakkında bilgi edinilir ve genellikle 2 bölümden oluşur. II.Bölüm I.Bölüm I.Bölüm: düşeye çok yakın olup, pompajın durdurulması müteakip suyun büyük bir hızla kuyu içine doğru akmasını gösterir. Yorumlanması doğru değil II.Bölüm: Düşüm konisinin dengeye geçtiği safhadır. Bazen kısa zamanda, bazen daha geç zamanda da olsa asimptot eksenine yaklaşır. Akiferin geçirgenliğinin ve/veya beslenmesinin yeter miktarda olmadığını gösterir
41 Dengeli şartlarda yapılan pompaj deneyleri sonucunda: 1. Pompajın yapıldığı zamana ait verim, kritik debi ve kuyu randımanı tayin edilir. Ancak, sürdürülebilir bir işletme için özellikle kurak dönem sonunda yapılan pompaj deneyi verileri değerlendirilmelidir. 2. Akiferin geçirgenlik ve rezervi hakkında bilgi edinildiği gibi grafik yardımıyla tesir yarıçapı da bulunur. 3. Pompaj deneylerinin pahalı olduğu dikkate alınarak tekrarından kaçınmak ve bir kez yapmak için çok dikkat ve özen gösterilmeli ve yeterli zaman ayrılmalıdır.
42 Gözlem kuyulu pompaj deneyleri Dengeli ve/veya dengesiz akım şartları geçerlidir. Bir kuyuda pompaj yapılırken aynı anda pompaj ve gözlem kuyu/kuyularında zamana bağlı olarak düşümler ölçülür. Bu deney ile akiferlerin hidrolojik parametrelerinden özellikle: İletkenlik, Geçirgenlik, Depolama katsayısı ve, Etki yarıçapı değerlerini saptamak mümkündür.
43 Deneye BaĢlamadan Önce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Deney sahası uygun olmalı Gözlem kuyuları filtreli olmalı ve derinlikleri düşüm konisinin altında kalacak şekilde seçilmelidir. Delik çapı mm arasında olmalıdır. Deney yapılacak yerde akifer homojen olmalı, Akiferin hidrolik eğimi düşük olmalı, Arazi açık ve kullanışlı olmalı, Pompaj ile çıkacak su tekrar akifere intikal etmemeli, Gözlem kuyuları, pompaj kuyusunun etkili yarıçapı içinde kesinlikle açılmamalı, Gözlem ve pompaj kuyu zemin kotları ve aralıkları dikkatle ve cm mertebesinde nivelmanla kotlandırılmalı,
44 Gözlem kuyuları, YAS akış yönü üzerinde pompaj kuyusundan geçen bir eksen dâhil olmak koşuluyla problemin çeşidine göre çeşitli yönlerde seçilmeli, akım yönüne dik eksenlerde gözlem kuyu mesafeleri daha az olmalıdır. Zira düşüm konisi, daimi akım koşulundan dolayı tam bir daire değil elips şeklindedir.
45 Gözlem kuyularının pompaj kuyusuna uzaklığı R (R=pompaj kuyusunun etki yarıçapı) değerlerinden büyük olmamalı ve kuyunun etkili yarıçapını (Rp) etkilemeyecek uzaklıkta (kuyudan en az 3 5 m uzaklıkta) açılmalıdır. Özellikle geçirgenlik katsayısı 10-3 ten fazla olan akifer ortamlarında bu durum dikkate alınmalıdır.
46 Gözlem kuyulu pompaj deneylerinin Değerlendirilmesi Ġle Kuyu düģüm konisinin kesiti çıkarılarak etki yarıçapı belirlenebilir Kademeli deney grafikleri çizilebilir. Kuyu karakteristik eğriler (ana kuyu ve gözlem kuyuları için ayrı ayrı) çizilebilir. DüĢüm-Özgül verim doğruları çizilebilir. DüĢüm log-mesafe doğruları çizilebilir
47 Gözlem kuyulu pompaj deneyi verileri tablosu.
48 Gözlem kuyulu pompaj deneyinde geçirgenlik (k) değerinin matematiksel olarak hesaplanması: Serbest Akiferler için: Depuit formülü: Q H 2 - h 2 = In R/x k In yerine log 10 alınırsa: 0.73 * Q H 2 - h 2 = k * log R/x olur.
49 Şayet düşüm ( h) değeri, akifer kalınlığı (H) yanında çok küçük kalıyorsa etki yarıçapı değeri (R) de akifer kalınlığı yanında küçük kalıyorsa H 2 - h 2 değeri yerine düşüm değeri ( h) yazılabilir * Q h = k * log R/x * Q k = * log R/x h
50 Basınçlı akiferler için: H-h = Q/(2 ke) * In R/x formülü kullanılmalıdır. e = akifer kalınlığı H-h= h ke = T (iletkenlik), In = log 10 ve = 3.14 alınırsa h = (0.366*Q/T) * log R/x olur.
51 Tesir yarıçapının hesabı R = 1.5 (T*t/S) 1/2 T = İletkenlik (m 2 /s), t = pompaj süresi S = depolama katsayısı
52 Dengesizlik Rejiminde Grafikler Yardımıyla Hidrolojik Parametrelerin Belirlenmesi Özellikle zayıf akiferlerde dengeli rejim koşullarını (sabit debi, sabit bir dinamik seviye) oluşturmak mümkün olmayabilir veya çok uzun zaman gerekebilir. Böyle durumlarda dengesiz akım koşullarında çözümler gerekir. Böyle bir pompajda seviyenin sabit olma koşulu yoktur. Belirli t süresi boyunca oluşan düşümler dikkate alınır. Ancak bu dengesiz rejim için yine de bazı koşullar gerekmektedir.
53 Bunlardan bazıları şunlardır: Akiferin homojen ve izotrop olması, Akiferin üniform bir kalınlığa sahip olması, Oluşacak düşüm konisinin sonsuza kadar gidebilmesi, başka bir ifadeyle etki yarıçapı herhangi bir pozitif veya negatif sınır koşuluyla karşılaşmaması, Kuyu derinlikleri akifer kalınlığı boyunca açılmış olması
54 Dengesizlik rejimi koşullarında yapılan pompajlarda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla problemlerin çözümü için grafik metotlar geliştirilmiştir. Bunun için genel olarak iki metot bulunmaktadır: 1.Logaritmik tahmin grafik metotları 2.Standart eğri metodu
55 1.Logaritmik tahmin grafik metotları Bunlardan en çok kullanılanları: Düşüm-logaritma zaman doğrusu Özgül düşüm-logaritma zaman doğrusu Düşüm-logaritma-t/x 2 doğrusu Özgül düşüm- logaritma-t/x 2 doğrusu Düşüm-log-mesafe (m) doğrusu
56 düşüm (m) DüĢüm-logaritma zaman doğrusu Düşüm-Log zam an grafiği (jacob Yaklaşım ı) ?h = Q=20 l/s t 0 =1, t (dak) 1000 T = ( * Q ) / Δh Q = l/s olması halinde T = (15.8 * Q) / Δh = m 3 /gün/m
57 Depolama katsayısını (S) belirlemek için ise, S = (2.25 * T * t 0 ) / r2 formülünden faydalanılır. r = Kuyunun yarıçapı t 0 değeri grafikten bulunur (1.7 dakika) T = m 2 /gün cinsinden olduğundan t 0 değerini de güne çevirmek gerekir. 1 gün = 24 * 60 = 1440 dak. ve t 0 = 1.7 / 1440 = gün olur. r = 15 = cm = m olursa, S = (2.25 * 7.9 m 2 /gün * ) / ( m) 2 = / = S= = %22.5 demektir.
58 Düşüm-Log zaman grafiği, gözlem kuyulu pompaj deneyleri içinde kullanılır. Bu durumda, kuyu yarıçapı (r) yerine gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna olan uzaklığı (x) alınmalıdır. Düşüm değerleri ise gözlem kuyusunda ölçülen değerler olmalıdır.
59 DüĢüm-logaritma-t/x 2 doğrusu Pompaj deneylerinde en çok kullanılan grafik çözüm metodudur. Gözlem kuyulu bir pompaj kuyusunda tek kademede ve sabit debi ile yapılan pompaj deneyleri için çizilir. T= (0.183 * Q) / Δh olup: Q = l/s cinsinden alınması halinde T = (15.8 * Q) / Δh = m 3 /gün/m bulunur. S (depolama katsayısı) ise, S = 2.25 * T * t 0 formülünden hesaplanır. x = Gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna uzaklığı.
60 düşüm (m) DüĢüm-logaritma-t/x 2 doğrusu 2 Düşüm-log t/x2 grafiği 1,8 1,6 1,4?h= 1,81-1,2=0,61 1,2 1 to =0,27 0,01 0,1 1 log t/x2 10
61 DüĢüm-log-mesafe (m) doğrusu
62 r = 0.6 m r = 70 m
63 Grafiğin Çizilişi Gözlem kuyularının ana kuyuya uzaklıkları apsis eksenine logaritmik düşüm değerleri de ordinata aritmetik olarak yerleştirilir. Ordinat ekseni ana kuyu olarak kabul edildiğinde ordinat ekseninden itibaren logaritmik eksen üzerinde kuyu yarıçapı (r) işaretlenir ve bu noktadan bir dik (ordinat eksenine paralel) çıkılır. Bu dikme solunda kalan ordinat ekseni üzerine farklı kademelerde elde edilen ana kuyu düşüm değerleri işaretlenir ve yatay bir çizgi ile kuyu yarıçap dikmesi ile birleştirilir. Kuyu yarıçapı dikmesi sağ tarafında kalan bölgede ise P1, P2, ve P3 kuyularının yer aldığı noktalarda yine farklı debideki kademelerde elde edilen düşümler işaretlenir. Sonra her farklı debi için gözlem kuyularında elde edilen noktalardan bir doğru çizilerek kuyu yarıçapı dikmesi ile birleştirilir.
64 Logaritmik devreye tekabül eden düşüm değeri ( h) h = (0.73 * Q) / k olup buradan da; k = (0.73 * Q) / h olur. Grafikte Q = 20 m 3 /saat = m 3 /s için: Bu debiye tekabül eden gözlem kuyuları için çizilen doğrunun bir logaritmik devre karşılığı ( h) düşüm değeri 0.18 m olduğuna göre: k=(0.73*0.0055)/0.18=0.022 m/s =2.2*10-2 m/s olur. Aynı grafikte 60 m 3 /saat debi ile yapılan pompaj için k değerlendirildiğinde: Q = 60 m 3 /saat = m 3 /s ve h = 0.45 m/s alındığında (aynı grafikten) k = (0.73 * 0.016) / 0.45 m = = 2.6*10-2 m/s olur.
65 T (iletkenlik) değeri: T= k *d olup d= akifer kalınlığı (m) Tesir yarıçapının bulunması Her kademedeki debi değerleri için gözlem kuyularına ait doğruların x eksenini kestiği nokta değeri R etki yarıçapını verir. Bu grafikte r=70 m olmaktadır..
66 W(u) Standart eğri metodu (Theis abağı) u Dengesiz rejim koşullarında halen uygulanan en uygun çözümlerden biri standart eğri metodudur. Bu metot kuyu karakteristik fonksiyonu W(u) değerlerinin dikey eksene, u değerlerinin de yatay eksene işlendiği bir log-log (tam logaritmik) standart eğri (Type Curve) esasına dayanır.
67 Uygulama (deney) eğrisinin çizilişi x 2 /t Pompaj yapılan kuyu için: 1/t Gözlem kuyuları için x 2 /t değerleri alınır. x = gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna uzaklığı, t ise başlangıçtan beri geçen zamanı ifade eder. Pompaj kuyusunda elde edilen düşüm ve zaman değerleri için öncellikle bir tablo çizilir. Bu veriler standart eğri tam logaritmik kâğıdıyla aynı ölçekte olan tam logaritmik bir kâğıda düşümler düşey eksene, mesafe/zaman ise yatay eksene gelecek şekilde işlenir
68 Uygulama (deney) eğrisinin çizilişi Standart eğri 1. Standart eğri üzerinde W (u) ve u değerleri işaretlenir. 2. Uygulama eğrisi üzerinde ise düşüm değeri (Δh) ve zaman (x 2 /t) değerleri işaretlenir A Uygulama eğrisi Çizilen uygulama (deneme) eğrisi, standart eğri ile ortak noktalara sahiptir. Pompaj değerlerinin işlendiği uygulama eğrisi dikey ve yatay eksenler paralel olacak şekilde standart eğri ile çakıştırılmaya çalışılır. En uygun çakışma kısmı üzerinde seçilen bir A noktası için:
69 Tüm bu çalışmalardan sonra aşağıdaki formüller yardımı ile Hidrolojik parametreler (T, S) belirlenir. Q * W (u) h = T Q * W (u) T= h 4Ttu S = x 2
70 Yukarıdaki grafikte: A noktasından yatay ve dikey eksenlere çizilen dikmelerin, standart eğriyi kestiği dikey eksende W(u) = 1.4 ve yatay eksende u = 0.6, Aynı dikmelerin deney eğrisini kestiği düşüm değeri ( h) = 0.65 ve x 2 /t değeri ise 50 olarak bulunur. Bulunan bu değerler yukarıdaki formüllerde yerine konulduğunda: T = (Q * 1.4) / 4 * 3.14 * 0.65 T= (1.4 * Q) / 8.77 olur. Bulunan bu T değeri diğer formülde yerine konulduğunda; S değerini de hesaplamak mümkün olacaktır.
HİDROJEOLOJİ. Akifer Özellikleri Kuyulara Yeraltısuyu Akışı. 7.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 7.Hafta Akifer Özellikleri Kuyulara Yeraltısuyu Akışı Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Akifer Özellikleri Gözeneklilik (n)-etkin gözeneklilik (ne) Hidrolik iletkenlik katsayısı
DetaylıSu seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout
Su seviyesi = h a in Kum dolu sütun out Su seviyesi = h b 1803-1858 Modern hidrojeolojinin doğumu Henry Darcy nin deney seti (1856) 1 Darcy Kanunu Enerjinin yüksek olduğu yerlerden alçak olan yerlere doğru
DetaylıGereği gibi projelendirilen ve inşa edilen bir kuyu, su taşıyan bir formasyondan ekonomik olarak su alınmasını sağlayan hidrolik bir yapıdır.
DERS 5 Gereği gibi projelendirilen ve inşa edilen bir kuyu, su taşıyan bir formasyondan ekonomik olarak su alınmasını sağlayan hidrolik bir yapıdır. Başarılı bir kuyu projesi hazırlamak ve inşa edebilmek
DetaylıAkifer Özellikleri
Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava
Detaylı508 HİDROLOJİ ÖDEV #1
508 HİDROLOJİ ÖDEV #1 Teslim tarihi: 30 Mart 2009 16:30 1. Yüzey alanı 40 km 2 olan bir gölde Haziran ayında göle giren akarsuyun ortalama debisi 0.56 m 3 /s, gölden çıkan suyun ortalama debisi 0.48 m
DetaylıTEBLİĞ. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ
10 Ekim 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28437 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: TEBLİĞ İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,
DetaylıProf. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu
B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri
DetaylıYeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.
DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,
DetaylıGrountwater and Wells written and edited by Fletcher G. Driscoll (second edition). Copyright 2010 Johnson Screens, Inc. www.johnsonscreens.
Grountwater and Wells written and edited by Fletcher G. Driscoll (second edition). Copyright 2010 Johnson Screens, Inc. www.johnsonscreens.com İÇİNDEKİLER KUYU HİDROLİĞİ 1 1. BAZI TERİMLERİN TANIMI 1 1.1.
DetaylıHidrograf. Hiyetograf. Havza. Hidrograf. Havza Çıkışı. Debi (m³/s) Zaman (saat)
Hidrograf Analizi Hidrograf Hiyetograf Havza Debi (m³/s) Havza Çıkışı Hidrograf Zaman (saat) Hidrograf Q Hiyetograf Hidrograf t Hidrograf Gecikme zamanı Q Pik Debi Yükselme Eğrisi (kabarma) A B C Alçalma
DetaylıREZERV DEĞĠġĠMĠNDEN FAYDALANILARAK YERALTISUYU REZERVĠNĠN BELĠRLENMESĠ
REZERV DEĞĠġĠMĠNDEN FAYDALANILARAK YERALTISUYU REZERVĠNĠN BELĠRLENMESĠ Hasan KIRMIZITAġ Etüt ve Değerlendirme ġube Müdürü 0CAK/2000 A N K A R A REZERV DEĞĠġĠMĠNDEN FAYDALANILARAK YERALTISUYU REZERVĠNĠN
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme. 3.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 3.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Akış ve süzülme Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme ve
DetaylıYüzeysel Akış. Havza Özelliklerinin Yüzeysel Akış Üzerindeki Etkileri
Oluşumu Yeryüzünde belli bir alan üzerine düşen yağışın, sızma ve evapotranspirasyon kayıpları dışında kalan kısmı yüzeysel akışı meydana getirir. Dere, çay, ırmak, nehir gibi su yollarıyla akışa geçen
DetaylıYeraltı Suyu Akışı. Yeraltı Suyu Boşalımı ve Darcy Kanunu
Su tablası haritası. Kuyularda su seviyesiyle su tablası çakışmaktadır. A. Kuyuların lokasyonu ve su tablasının deniz seviyesi üzerindeki yüksekliği bir harita üzerinde çizilir. B. Bu veri noktaları düzenli
Detaylı713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 Teslim tarihi:- 1. Bir şehrin 1960 yılındaki nüfusu 35600 ve 1980 deki nüfusu 54800 olarak verildiğine göre, bu şehrin 1970 ve 2010 yıllarındaki nüfusunu (a) aritmetik artışa
DetaylıDENEY 0. Bölüm 1 - Ölçme ve Hata Hesabı
DENEY 0 Bölüm 1 - Ölçme ve Hata Hesabı Amaç: Ölçüm metodu ve cihazına bağlı hata ve belirsizlikleri anlamak, fiziksel bir niceliği ölçüp hata ve belirsizlikleri tespit etmek, nedenlerini açıklamak. Genel
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Akışkanlar Mekaniği Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No : Grup
DetaylıDers Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite
Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin
DetaylıYAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM
YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx
DetaylıKESİTLERİN ÇIKARILMASI
KESİTLERİN ÇIKARILMASI Karayolu, demiryolu, kanal, yüksek gerilim hattı gibi inşaat işlerinde projelerin hazırlanması, toprak hacminin bulunması amacı ile boyuna ve enine kesitlere ihtiyaç vardır. Boyuna
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri
DetaylıTEKNİK RESİM. Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi. Geometrik Çizimler-2
TEKNİK RESİM 4 2014 Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi Geometrik Çizimler-2 2/21 Geometrik Çizimler - 2 Bir doğru ile bir noktayı teğet yayla birleştirmek Bir nokta ile doğru
DetaylıTOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER
TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.
DetaylıAna Boru Çapı ve Pompa Birimi
BASINÇLI BORU SİSTEMLERİNİN TASARIMI (POMPAJ VE CAZİBE İÇİN) (TEK HAT VE DALLI SİSTEMLER İÇİN) (KRİTİK HAT VE YAN DALLAR İÇİN) (DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YÖNTEMİ, KELLER YÖNTEMİ, İZİN VERİLEN YÜK KAYBI YAKLAŞIMI,
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıA-SU TECRÜBELERİ İLE İLGİLİ TARİFLER... 1 1) Pompaj (Pompalama) Kuyusu... 1 2) Rasat (Gözlem) Kuyusu... 1 3) Statik Su Seviyesi (St.Sv.)...
A-SU TECRÜBELERİ İLE İLGİLİ TARİFLER... 1 1) Pompaj (Pompalama) Kuyusu... 1 2) Rasat (Gözlem) Kuyusu... 1 3) Statik Su Seviyesi (St.Sv.)... 1 4) Dinamik Su Seviyesi (Dn.Sv.)... 1 5) Düşüm (d)... 2 6) Artık
DetaylıAKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
AKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Akım Ölçümleri GİRİŞ Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi
DetaylıTEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER
TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi
DetaylıTÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI
TÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI Hasan KIRMIZITAŞ Jeoloji Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı Yeraltısuları Etüt ve Değerlendirme
DetaylıGrafik kağıtları. Daha önce değinildiği gibi, grafik, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi gösteren bir araçtır.
Grafik kağıtları Daha önce değinildiği gibi, grafik, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi gösteren bir araçtır. Bu amaçla yaygın olarak 3 farklı ölçekte (skalada) grafik kağıtları kullanılmaktadır.
DetaylıINS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ
4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 6 YERALTI SULARI JEOLOJİSİ (HİDROJEOLOJİ)
DetaylıÖLÇME BİLGİSİ. PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint.com. Tanım
ÖLÇME BİLGİSİ Dersin Amacı Öğretim Üyeleri Ders Programı Sınav Sistemi Ders Devam YRD. DOÇ. DR. HAKAN BÜYÜKCANGAZ ÖĞR.GÖR.DR. ERKAN YASLIOĞLU Ders Programı 1. Ölçme Bilgisi tanım, kapsamı, tarihçesi. 2.
DetaylıSU YAPILARI. 2.Hafta. Genel Tanımlar
SU YAPILARI 2.Hafta Genel Tanımlar Havzalar-Genel özellikleri Akım nedir? ve Akım ölçümü Akım verilerinin değerlendirilmesi Akarsularda katı madde hareketi Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr
DetaylıSU YAPILARI. 2.Hafta. Genel Tanımlar
SU YAPILARI 2.Hafta Genel Tanımlar Havzalar-Genel özellikleri Akım nedir? ve Akım ölçümü Akım verilerinin değerlendirilmesi Akarsularda katı madde hareketi Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr
DetaylıJEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI
ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JEM 302 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ UYGULAMA NOTLARI Dr. Koray ULAMIŞ Şubat 2010 Ankara Ad Soyad : Numara : JEM 302 Mühendislik Jeolojisi
DetaylıHASAN PARLAR A AİT İZMİR İLİ KEMALPAŞA İLÇESİ YİĞİTLER KÖYÜ 14 PAFTA 24 ADA 13 PARSELDE AÇILACAK SONDAJ KUYUSUNUN HİDROJEOLOJİK ETÜD RAPORU
Firma logosu.... ŞİRKETİ / FİRMASI HASAN PARLAR A AİT İZMİR İLİ KEMALPAŞA İLÇESİ YİĞİTLER KÖYÜ 14 PAFTA 24 ADA 13 PARSELDE AÇILACAK SONDAJ KUYUSUNUN HİDROJEOLOJİK ETÜD RAPORU Ahmet TANRIKULU JEOLOJİ MÜHENDİSİ
DetaylıYüzeysel Akış. Giriş 21.04.2012
Yüzeysel Akış Giriş Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi ve bir noktaya ulaşması süresince
DetaylıTeknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 3. Geometrik Çizimler. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ
TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Genel Bilgi Teknik resimde bir şekli çizmek için çizim takımlarından faydalanılır. Çizilecek şekil üzerinde eşit bölüntüler, paralel doğrular, teğet birleşmeler,
Detaylı5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR
5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR 5.7..5. Pompa veriminin saptanması ve pompa karakteristik eğrilerinin çizimi Pompa verimi; pompanın suya verdiği gücü (hbg), pompanın yuttuğu güce () oranlanmasıyla
DetaylıKALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI
KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI Herhangi bir düzlem üzerinde doğrultuya dik olmayan düşey bir düzlem üzerinde ölçülen açıdır Görünür eğim açısı her zaman gerçek eğim açısından küçüktür Görünür eğim
DetaylıÖnsöz... BÖLÜM I. Sarımsaklı Ovası Yeraltısuyu Akımı Sonlu Farklar Modeli... 1
Sayfa İçindekiler... i Teşekkür.... iii Önsöz..... iv Giriş.... v BÖLÜM I Sarımsaklı Ovası Yeraltısuyu Akımı Sonlu Farklar Modeli.... 1 Kuyu Hidroliği Değerlendirmeleri 18 Su Sondaj Kuyusu İnşası ve Pompalama
Detaylı5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR
5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR 5.7..5. Pompa veriminin saptanması ve pompa karakteristik eğrilerinin çizimi Pompa verimi; pompanın suya verdiği gücü (hbg), pompanın yuttuğu güce (fbg) oranlanmasıyla
DetaylıATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ
ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden
DetaylıÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ
ÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 5.Hafta ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ Genel bir deyişle herhangi bir arazi parçasının şeklini ve büyüklüğünü belirtecek planın çıkarılabilmesi için gereken
DetaylıTOPOĞRAFYA Kesitlerin Çıkarılması, Alan Hesapları, Hacim Hesapları
TOPOĞRAFYA Kesitlerin Çıkarılması, Alan Hesapları, Hacim Hesapları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm
DetaylıProf.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ Yrd.Doç.Dr.Süheyla TONGUR Arş.Grv.Mehmet TÜRKYILMAZ. Nüfuslar 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000
S.Ü. Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Su Temini ve Sistem Tasarımı Dersi 2014-2015 Öğretim Yılı Uygulaması Sorumlu Öğretim Elemanı ve Yardımcı Öğretim Elemanları Prof.Dr. Mehmet Faik SEVİMLİ
DetaylıHAVALANDIRMA DAĞITICI VE TOPLAYICI KANALLARIN HESAPLANMASI
1.1.1. Temel Bilgiler a) Statik Basınç: Statik basınç, sıkıştırılmış havanın 1 m³ ünün serbest kalması halinde meydana çıkacak potansiyel enerjiyi gösterir. Ayrıca vantilatörlerde güç tecrübeleri kaidelerine
DetaylıTÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI
TÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI Hasan KIRMIZITAŞ Jeoloji Mühendisi hasankirmizitas@yahoo.com Türkiye de sınıraşan yüzey suları gibi yeraltısularımız da bulunmaktadır. En önemli
DetaylıISI TRANSFERİ LABORATUARI-1
ISI TRANSFERİ LABORATUARI-1 Deney Sorumlusu ve Uyg. Öğr. El. Prof. Dr. Vedat TANYILDIZI Prof. Dr. Mustafa İNALLI Doç. Dr. Aynur UÇAR Doç Dr. Duygu EVİN Yrd. Doç. Dr. Meral ÖZEL Yrd. Doç. Dr. Mehmet DURANAY
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI
TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.
DetaylıZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ)
ZEMİNDE SU AKIMININ MATEMATİKSEL İFADESİ (LAPLACE DENKLEMİ) 1 3 Boyutlu Yeraltısuyu Akımı q zo Yeraltı suyu akım bölgesi Darcy yasası geçerli dz Su akımı sırasında zemin elemanının hacmi sabit Z Y X dx
DetaylıTali Havalandırma Hesaplamaları Auxiliary Ventilation Calculations
MADENCİLİK Aralık December 1989 Cilt Volume XXVIII Sayı No 4 Tali Havalandırma Hesaplamaları Auxiliary Ventilation Calculations Çetin ONUR (*) Gündüz YEREBASMAZ (**) ÖZET Bu yazıda, tali havalandırma vantüplerinin
DetaylıYüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Yüzeyaltı Drenaj (Subsurface Drainage) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Neden gerekli? Hat üstyapısının drenajı için Yer altı suyunu kontrol etmek için Şevlerin drene edilmesi için gereklidir. Yüzeyaltı drenaj,
DetaylıSelçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış
Detaylı10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).
. KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır
Detaylı5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI
h 1 h f h 2 1 5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI (Ref. e_makaleleri) Sıvılar Bernoulli teoremine göre, bir akışkanın bir borudan akabilmesi için, aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterildiği gibi, 1 noktasındaki
DetaylıÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ
ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU DİZAYN KRİTERLERİ Ön çöktürme havuzlarında normal şartlarda BOİ 5 in % 30 40 ı, askıda katıların ise % 50 70 i giderilmektedir. Ön çöktürme havuzunun dizaynındaki amaç, stabil (havuzda
DetaylıHidroloji Uygulaması-7
Hidroloji Uygulaması-7 1-) Bir akım gözlem istasyonunda anahtar eğrisinin bulunması için aşağıda verilmiş olan ölçümler yapılmıştır: Anahtar eğrisini çiziniz Su seviyesi (cm) 3 4 5 6 8 1 15 5 Debi (m 3
Detaylı1 L=50 m. 2 L=60 m. 3 L=50 m. A=0,25 ha. A=0,2 ha. (90 m)
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01-013 BAHAR YARIYILI SU TEMİNİ VE ÇEVRE SAĞLIĞI BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 1/06/013 Adı Soyadı: Soru 1: Şekilde boy kesiti verilen isale
Detaylı02.04.2012. Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi
Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Noktalar arasındaki düşey mesafelerin ölçülmesine yükseklik ölçmesi ya da nivelman denir. Yükseklik: Ölçülmek istenen nokta ile sıfır yüzeyi olarak kabul edilen
DetaylıÖLÇME BİLGİSİ DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ NİVELMAN ALETLERİ. Doç. Dr. Alper Serdar ANLI. 8. Hafta
ÖLÇME BİLGİSİ DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ NİVELMAN ALETLERİ Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 8. Hafta DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Noktaların yükseklikleri düşey ölçmelerle belirlenir.
DetaylıHİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT
HİDROJEOLOJİ 2.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40
DetaylıYÜKSEKLİK ÖLÇÜMÜ. Ölçme Bilgisi Ders Notları
YÜKSEKLİK ÖLÇÜMÜ Yeryüzündeki herhangi bir noktanın sakin deniz yüzeyi üzerinde (geoitten itibaren) çekül doğrultusundaki en kısa mesafesine yükseklik denir. Yükseklik ölçümü; belirli noktalar arasındaki
DetaylıYAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2
YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.
Detaylı3/16/2017 UYGULAMALAR YAĞIŞ
UYGULAMALAR YAĞIŞ 1 PLÜVYOGRAF KAYITLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Plüvyograflı bir yağış istasyonunda 12 Mart 1993 günü kaydedilen, 6 saat süreli yağışın plüvyograf kaydı (toplam yağış eğrisi) şekilde gösterilmiştir.
Detaylı1.5. Doğrularla İlgili Geometrik Çizimler
1.5. Doğrularla İlgili Geometrik Çizimler Teknik resimde bir şekli çizmek için çizim takımlarından faydalanılır. Çizilecek şeklin üzerinde eşit bölüntüler, paralel doğrular, teğet birleşmeler, çemberlerin
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıDEN 322. Pompa Sistemleri Hesapları
DEN 3 Pompa Sistemleri Hesapları Sistem karakteristiği B h S P P B Gözönüne alınan pompalama sisteminde, ve B noktalarına Genişletilmiş Bernoulli denklemi uygulanırsa: L f B B B h h z g v g P h z g v g
DetaylıTürev Uygulamaları ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV
Türev Uygulamaları Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV ÜNİTE 10 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; türev kavramı yardımı ile fonksiyonun monotonluğunu, ekstremum noktalarını, konvekslik ve konkavlığını, büküm
DetaylıBAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON
BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 1 BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 2 BAĞLI POLİGON BAĞLI POLİGON 6 3 TRİGONOMETRİK NİVELMAN 7 H B - H A = Δh AB = S AB * cotz AB + a t H B = H A + S AB * cotz AB + a - t TRİGONOMETRİK
DetaylıGörünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır.
Görünüş Çıkarma Görünüş çıkarma? Parçanın bitmiş halini gösteren eşlenik dik iz düşüm kurallarına göre belirli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş iz düşümlere GÖRÜNÜŞ denir. Görünüş çıkarmak
DetaylıİNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ
İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYON ve OTURMALAR 2 3 4 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI ve KONSOLİDASYON 1. Giriş 2. Kohezyonsuz ve Kohezyonlu
DetaylıİNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ
İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 2 Zeminde gerilmeler 3 ana başlık altında toplanabilir : 1. Doğal Gerilmeler : Özağırlık, suyun etkisi, oluşum sırası ve sonrasında
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI
TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.
DetaylıÖlçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü
Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr/kadro/ecolak DÜŞEY MESAFELERİN YÜKSEKLİKLERİN
DetaylıHARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİK HARİTALAR
HARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİK HARİTALAR Harita nedir? Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir orana göre küçültülerek ve belirli işaretler kullanılarak yatay düzlem üzerinde gösterilmesine harita adı verilir.
Detaylıİzostatik Sistemlerin Hareketli Yüklere Göre Hesabı
İzostatik Sistemlerin Hareketli Yüklere Göre Hesabı Hareketli Yük Çeşitleri: a) I. tip hareketli yük: Sistemin tümünü veya bir bölümünü kaplayan, boyu değişken düzgün yayılı hareketli yüklerdir (insan,
DetaylıTÜRKĠYE DEKĠ YERALTISULARININ ARAġTIRILMASI, ĠġLETĠLMESĠ Ve YÖNETĠMĠ ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME
TÜRKĠYE DEKĠ YERALTISULARININ ARAġTIRILMASI, ĠġLETĠLMESĠ Ve YÖNETĠMĠ ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME Hasan KIRMIZITAŞ Jeoloji Mühendisi DSİ 5. Bölge Müdürlüğü-ANKARA TMMOB, JMO - Bilimsel Teknik Kurulu Hidrojeoloji
DetaylıAkarsular hidrolojik çevrimin en önemli elemanlarıdır. Su yapılarının projelendirilmesi ve işletilmesinde su miktarının bilinmesi gerekir.
AKARSU AKIMLARI Akarsular hidrolojik çevrimin en önemli elemanlarıdır. Su yapılarının projelendirilmesi ve işletilmesinde su miktarının bilinmesi gerekir. Örneğin taşkınların kontrolü ile ilgili çalışmalarda
DetaylıDALGIÇ POMPALAR SDP SUBMERSIBLE PUMPS SDP
DALGIÇ POMPALAR SDP 6-8 - 10-12 SUBMERSIBLE PUMPS SDP 6-8 - 10-12 Yüksek verim, Uzun ömür, Üstün kalite, TSE 11146 standardına uygun, NEMA standardındaki motorlara uygun, Kuyuya montajı kolay, Montaj maliyeti
DetaylıTOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri
TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr.
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Aydın DURMUŞ EYLÜL 2011 SAMSUN SANTRĠFÜJ POMPA DENEYĠ 1. GĠRĠġ Pompa,
DetaylıTOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri
TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm
DetaylıDSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN 7 HAZİRAN 2011 TARİHLİ VE 27957 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN DSİ YERALTI SUYU ÖLÇÜM SİSTEMLERİ YÖNETMELİĞİ İNCELEME RAPORU
OCAK 2012 KONYA DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN 7 HAZİRAN 2011 TARİHLİ VE 27957 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN DSİ YERALTI SUYU ÖLÇÜM SİSTEMLERİ YÖNETMELİĞİ İNCELEME RAPORU T.C. KALKINMA BAKANLIĞI KOP BÖLGE KALKINMA
Detaylıb. Gerek pompajlı iletimde, gerekse yerçekimiyle iletimde genellikle kent haznesine sabit bir debi derlenerek iletilir (Qil).
4. GÜNLÜK DÜZENLEME HAZNESİ TASARIMI 4.1. Düzenleme İhtiyacı: a. Şebekeden çekilen debiler, iletimden gelen debilerden günün bazı saatlerinde daha büyük, bazı saatlerinde ise daha küçüktür. b. Gerek pompajlı
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıTEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ
TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi
DetaylıÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII
Soru 1 : Şekildeki hazne boru sisteminde; a- 1, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p 1=28.94 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p
DetaylıKuyu ve Akifer Testlerine Uygulanan Analitik ve Sayısal Yöntemlerle Hidrolik İletkenliğin Belirlenmesi *
İMO Teknik Dergi, 2015 6969-6991, Yazı 428 Kuyu ve Akifer Testlerine Uygulanan Analitik ve Sayısal Yöntemlerle Hidrolik İletkenliğin Belirlenmesi * Gökçen TÜRKKAN ERYILMAZ 1 Serdar KORKMAZ 2 ÖZ Bu çalışmada,
DetaylıMETALİK MALZEMELERİN ÇEKME DENEYİ
METALİK MALZEMELERİN ÇEKME DENEYİ Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altında elastik ve plastik davranışını belirlemek amacıyla uygulanır. Çekme deneyi, asıl malzemeyi temsil etmesi için hazırlanan
DetaylıGörev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas
Deney No : M0 Deney Adı : ÖLÇME VE HATA HESABI Deneyin Amacı : Bazı uzunluk ölçü aletlerini tanımak ve ölçme hataları hakkında ön bilgiler elde etmektir. Teorik Bilgi : VERNİYELİ KUMPAS Uzunluk ölçümü
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 7- SAYISAL TÜREV Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 GİRİŞ İntegral işlemi gibi türev işlemi de mühendislikte çok fazla kullanılan bir işlemdir. Basit olarak bir fonksiyonun bir noktadaki
DetaylıMakina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı
Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı Reynolds Sayısı ve Akış Türleri Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün akım çizgileriyle belirtilen
DetaylıBOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları
BOYKESİT Boykesit Tanımı ve Elemanları Boykesit yolun geçki ekseni boyunca alınan düşey kesittir. Boykesitte arazi kotlarına Siyah Kot, siyah kotların birleştirilmesi ile elde edilen çizgiye de Siyah Çizgi
Detaylı... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU
ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE... (İL)... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU HAZIRLAYAN TEKNİK SORUMLU Adı Soyadı JEOLOJİ MÜHENDİSİ Oda Sicil No AY-YIL 1 İLETİŞİM İLE İLGİLİ BİLGİLER
DetaylıJEOTERMAL KAYNAK ARAMALARINDA HİDROJEOLOJİ ÇALIŞMALARI
JEOTERMAL KAYNAK ARAMALARINDA HİDROJEOLOJİ ÇALIŞMALARI Nilgün DOĞDU* GİRİŞ Hidrojeoloji suyun yer altında bulunuşu, kalitesi, miktarı, işletilmesi, su içeren birimin (akifer) hidrolik ve ortam özellikleri
DetaylıYÖNETMELİK DSİ YERALTISUYU ÖLÇÜM SİSTEMLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
7 Haziran 2011 SALI Resmî Gazete Sayı : 27957 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: YÖNETMELİK DSİ YERALTISUYU ÖLÇÜM SİSTEMLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1
DetaylıT.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YERALTI SUYU KORUMA ALANLARI
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YERALTI SUYU KORUMA ALANLARI SU KALİTESİ YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI YERALTI SULARI KALİTE ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Haziran 2014 Sunu İçeriği Koruma
Detaylı