Kayıt Tipi ve MARC. MARC kaydı nedir?

Transkript

1 Kayıt Tipi ve MARC MARC kaydı nedir? Makinece okunabilir kataloglama kaydı. Bir makinenin örneğin bir bilgisayarın bir katalog kaydındaki verileri okuyabilmesi ve yorumlayabilmesidir. Katalog kaydı: Bibliyografik kayıt yada bir katalog kartı üzerinde geleneksel olarak gösterilen enformasyondur.

2

3

4 Kaydın içeriğinde: Bir birimin nitelemesi. sınıflama no su veya yer no su. konu başlıkları ile temel giriş veya ek girişler bulunur. Niteleme: Bir kütüphane biriminin bibliyografik nitelemesini ifade eder ve bu amaç için bir dizi kural kullanılır.(aacr2) Bu niteleme kartın ana kısmını oluşturur.eser adı, sorumluluk bildirimi, edisyon, materyale özgü spesifik ayrıntılar, yayın bildirimi, fiziksel niteleme, seri, notlar ve standart no lar gibi.

5 Temel giriş ve ek girişler AACR2, kayda ulaşmak için erişim uçları sunar ve bunu belli kurallar çerçevesinde yapar.örneğin yazar adı, eser adı gibi.

6

7

8 Konu Başlıkları Bir konu başlıkları listesi kullanılarak bir birimin hangi konu başlığı altında yer alacağı belirlenir. Tutarlılığın sağlanması için belirli bir konuyu içeren tüm birimlerin aynı başlık altında toplanması gerekir. Dolayısıyla katalogda da aynı yerde bulunması sağlanır.bunun için otorite dizini kullanılır. Böylelikle örneğin, kediler ile ilgili kitaplar kediler yada kedigiller gibi farklı konu başlıkları altında değil otorite dizinin belirlemiş olduğu örneğin kediler başlığı altında toplanmış olur.

9

10

11 Yer Numarası Kütüphaneci DEWEY yada LC gibi sınıflama tablolarını kullanarak her bir birim için bir yer no su belirler. Amacı, bir birimi benzer benzer birimlerle birlikte rafta aynı yere yerleştirmektir. Konu erişimi altında yazara göre düzenleme yapılır.

12

13 Bir bilgisayar katalog kartını neden okuyamaz? Bir kütüphane birimine ait bilgileri katalog kartına yazıp sonra bunu klavye kullanarak bilgisayara aktararak otomatik bir katalog üretilemez. Bilgisayar, kart üzerindeki bilgileri yorumlayacak bir araca gereksinim duyar. Bibliyografik bilginin her bir parçası için (yazar, eser adı, yayıncı vb.) bir yer ayrılmıştır ve bu yer e alan denir.

14 Bazı bilgisayar dosyalarındaki alan sayısı ve alanlar için ayrılan yer miktarı sabittir. Ancak birimlerin uygun biçimde kataloglanabilmesi için gereken sayıda alan ve gereken miktarda alan uzunluğunun ayrılabildiği dosyalar gereklidir. Bu esnekliğin sağlanması önemlidir. Çünkü her birimin yazar yada eser adı uzunluğu aynı değildir. Bazılarının serisi varken diğerlerinin yoktur. Kitap dışı materyal ise çok fazla fiziksel niteleme bilgisi gerektirir.

15 Bir MARC kaydında bazı belirteçler kullanılır. Bunlar: Alan, altalan, altalan kodu, tag, indikatör ve içerik tanımlayıcılardır. Alan: Her bibliyografik kimlik, mantıksal olarak alanlara ayrılmıştır. Bu alanlar da bir yada daha fazla altalanlara ayrılmıştır. Her alanın adı uzun olduğundan ve yer tuttuğundan 3 haneli tag ler ile temsil edilmektedir. Tag: Her alanı ifade eden 3 haneli bir sayı bulunur. Tag alanı tanımlar ve türünü belirler.örn: 100 kişisel yazar adı alanı 245 eser adı alanı

16 Đndikatör: Her tag i izleyen 2 karakter vardır. Bir yada ikisi bu karakter konumlarının belirlenmesi için kullanılır. Đndikatör değerleri 0..9 a kadardır. Örneğin: Eser adı alanını indikatör gösteren tag 1: eser adı için ayrı bir giriş yapıldığını gösterir. 4: eser adının başladığı konumu gösterir.

17 Altalan: Alan içindeki her bir veri tipi altalan olarak ele alınır. [ ] kodlarıdır. Örneğin: 300, birimle ilgili fiziksel verilerin girildiği alandır. Bu alanın altalanları sayfa sayısı, boyut ve resimleme öğeleridir. Đçerik Tanımlayıcılar: Tag ler Đndikatörler Altalan kodları

18

19 O nedenle her MARC kaydı önceden tanımlanmış bir standarda göre küçük bir içindekiler tablosu sağlar. Leader: Kaydın ilk 24 karakteridir. [00..23] kadar her konumun bir anlamı vardır. Bu bilgi tamamen makineye yöneliktir. Örneğin: e kadar olan konumlar kayıt uzunluğunu belirtir. Rehber: MARC kayıtları tag li kayıtlar olarak bilinir. MARC kaydı tag li hale gelmeden önce çok farklı görünür ki buna iletişim formatı denir. Leader ın hemen ardından gelen ve içinde veriler bulunan bloğa rehber denir. Rehber kayıtta hangi alanların bulunduğunu ve konumlarını belirler. Bilgisayar tarafından oluşturulur.

20