Öğrenme ve Motivasyon Neden ve Nasıl Öğreniyoruz?

Transkript

1 Öğrenme ve Motivasyon Neden ve Nasıl Öğreniyoruz? Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD 11 Kasım 2015 Türk Üroloji Derneği Toplantısı 1

2 Eğitmenlik deneyiminiz? A) Ben hala öğrenciyim B) Mezuniyet sonrası (uzmanlık) eğitimi yapıyorum C) Hem mezuniyet öncesi hem de mezuniyet sonrası eğitim yapıyorum D) Eğitmen + öğrenciyim 2

3 Öğrenmek hakkında ne öğrenmek istiyorsunuz? A) Öğrenme ve öğretmede motivasyon sağlamakta zorlanıyorum B) Nasıl öğrendiğimizi bilmek eğitmenlik yaşantıma katkı yapacaktır C) Beceri eğitimini nasıl daha verimli hale getirebileceğim konusu ilgimi çeker D)??? 3

4 Sunum Planı Neden öğreniyoruz öğrenme motivasyonu Nasıl öğreniyoruz: Merkezi sinir sistemi Amigdala Adrenalin Östrojen 4

5 Öğrenmek? Bilgiyi edinmek ve kaydetmek Gerektiğinde hatırlamak Soyutlamalar, çıkarımlar yapabilmek Yeniden yorumlayabilmek Uygulayabilmek ve kullanabilmek 5

6 Akıllı telefon, ben ve oğlum/ Neden Öğreniyoruz? Oğlumun bildiklerini ben öğrenemiyorum. Neden öğrenemiyorum? Kurcalamıyorsun. Neden kurcalamıyorum? Sen neden kurcalıyorsun? Benim ihtiyaçlarım farklı Neden? Gencim ben 6

7 Öğrenmek için motivasyon Motivasyon =isteklilik Öznel bir durum Learning and Motivation Journal 1970 Motivasyon= Başarı olasılığı x Başarıya ulaşma yöntemi x Hedefin değeri 7

8 Öğrenme motivasyonu İç motivasyon Dış motivasyon Biyolojik Duygular Bilişsel Sosyal yaptırımlar Sosyal beklentiler Ruhsal Sosyal 8

9 Motivasyon gereksinimden kaynaklanıyorsa: Maslow Kendini gerçekleştir me ve aşkınlık Estetik Kendine güven, değerini koruma Aidiyet ve sevgi, duygusal gereksinimler Güvenlik gereksinimi Fizyolojik gereksinimler 9

10 Öğrenme Motivasyonu Sosyal öğrenme: taklit ederek Başarma gereksinimi: Ustalaşma hedefleri Performans hedefleri (başkalarına göre daha. yapmak, daha kolay yapmak) Sosyal hedefler başarınca face e atmak 10

11 Öğrenme ortamında motivasyon yaratmak için yaklaşımlar İç motivasyon için Öğrenilecek şeyin neden önemli olduğunu açıklamak / göstermek Öğrencilerin bazı hedefleri seçmesine izin vermek Merak yaratmak Duyusal uyarıları ve aktiviteleri çeşitlendirmek Oyun ve simülasyon kullanmak Öğrenme amaçlarını tanıtmak Hedefi öğrencilerin amaçlarıyla bağlantılandırmak Öğrencinin bir eylem planı geliştirmesine yardım etmek Dış motivasyon için Beklentiyi açık biçimde belirtmek Düzeltici geribildirim vermek Basit öğrenme ödevleri için değerli ödüller vermek Ulaşılabilir ödüller oluşturmak Öğrencilerin doğru örnekleri gözlemesini sağlamak Sosyal öğrenme etkinlikleri için fırsat yaratmak 11

12 Öğrenme ortamında gereksinim yaratmak Bir model önerisi: Deneyime dayalı öğrenme 12

13 Deneyime Dayalı Öğrenme Döngüsü Deneyim Uygulama Yansıtma Genelleme 13

14 Siz neden öğrenmek istiyorsunuz? Laparoskopik nefrektomi Retrograd intrarenal taş cerrahisi Yeni akıllı telefon Windows 10 14

15 Nasıl öğreniyoruz Nöronların karmaşık devrelerinde dendritik uzantı değişiklikleri oluşturarak Uzantı değişikleri nerelerde oluyor Prefrontal korteks, Hipokampus, entorinal korteks, pariyetal korteks, amigdala Uzantı oluşumunu etkileyen faktörler neler? Adrenalin, BDGF, glikokortikoidler, östrojen, duyusal girdiler. Amigdalanın orkestra şefliği ile İzduergo I, Bevilaqua LRM, Rossato JI, Trends in Neuroscience29, 9: 15

16 Semantik bellek İşleyen bellek Bellek stratejileri Prosedürel öğrenme, Ödülle öğrenme Striyatum Prefrontal korteks Amigdala Mediyal Temporal Lob Bellek Sistemi: Hipokampüs Deklaratif bellek, Belleğin güçlendirilmesi Hipotalamo hipofiz ekseni Belleğin nörohormonal modülasyonu Serebellum Refleks koşullanma, Motor öğrenme Duyusal neokorteks Kavramsal ve algısal kolaylaştırma 16

17 17

18 Uygulamaya Dönük Çıkarımlar Kalıcı öğrenmek/öğretmek için amigdalayı uyarın / heyecan yaratın Adrenalin Uzun süreli belleğe aktarmak için 170. dk dan sonra tekrar edin 18

19 Hipokampus CA1 CA1 CA3 Entorinal Korteks Subikulum Bazolateral amigdala Entorinal korteks/diğer korteks alanları 19

20 20

21 Bireysel Uzun Süreli Bellek Örtük (implicit) Açık (explicit) Prosedürel Algısal (Perceptual) Kolaylaştırıcı (Priming) Semantik Epizodik 21

22 Ayna Nöronlar 1990 larda Makak maymunların F5 frontal alanında El ve ağız için amaca dönük hareketleri hem yaparken hem de gözlerken ateşleme yapan nöron grubu Giacomo Rizzolatti Leonardo Fogassi Viziyo motor Odyo motor Odyo vokal Odyo afektif Viziyo afektif Konuşmayı, iki ayak üzerinde yürümeyi, sosyal davranışlarımızı, hızlı beceri evrimimizi ayna nöronlara borçlu olabiliriz 22

23 Kırmızı: Üç türde AN nöron bölgesi Mavi: İnsan ve maymunda pariyetal AN bölgesi Sarı :dolaylı yollarla AN etkisi gösteren bölgeler doi: /j x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci (2011) c 2011 New York Academy of Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD Sciences

24 Phylogenetic tree of mirroring mechanisms. Red groups include species where direct evidence of single MNs is available. Orange groups include cases of indirect convergent evidence at both the anatomical and the behavioral level (no recording of single neuron activity). Blue groups indicate species where the presence of MNs might be hypothesized on the basis of behavioral evidence, but is not yet supported by neuroscientific data. doi: /j x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci (2011) c 2011 New York Academy of Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD Sciences

25 Curr Biol Apr 27; 20(8): Published online 2010 Apr 8. doi: /j.cub Rasters (top) and peri stimulus time histograms (bottom) of two cells during all experimental conditions and tasks. Rasters are aligned to stimulus onset (red vertical line at time = 0). Bin size = 200ms. Red box highlights responses passing statistical... Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD 25

26 Ayna Nöron bilgisi ne işimize yarar Robotik cerrahi için ele benzer gereçler planlamak öğrenmeyi kolaylaştırabilir. Bir beceriyi kazanmak için defalarca izlemek otomatik hareket kalıplarının oturmasına katkı verir İzleme sırasında konuşarak anlatmak pekiştirici olur Karşımızdakinin sakin olmasını istiyorsak biz sakin olmalıyız En azından sakin görünmeliyiz. 26

27 Özet Öğrenme motivasyonu sağlamak için amigdalanın adrenalinle uyarılması gerekli Beceriyi on kere izlerseniz çok daha kolay uygularsınız Robot bölümlerini ekstremiteye benzer yapalım Örnek olmak iyi bir değişim sağlama stratejisi Televizyonu kullananlar işlerini biliyor 27

28 Davranış/dış Motivasyonel Gereksinimlerin Kaynakları Ödülleri kazanmak, istenmeyen sonuçlardan uzaklaşmak Sosyal Biyolojik Bilişsel Duygusal Konatif (amaca odaklı) Pozitif modelleri taklit etmek Etkili sosyal yeterlik becerisi kazanmak Bir grubun, kurumun ya da topluluğun üyesi olmak Duyuları aktive etmek (tad, koku, dokunma) Açlık,susuzluk, soğuk vb azaltmak Dengeyi, homeostazisi korumak Tehdit eden ya da ilginç bir şeye dikkat etmek Anlam geliştirmek ve anlamak Bilişsel çatışmaları belirsizliği artırmak/azaltmak Problemi çözmek, karar vermek Risk ya da tehdidi azaltmak Duygusal uyumsuzluğu azaltmak İyi hissetmeyi artırmak/kötü hissetmeyi azaltmak Güvenli ortam sağlamak, tehditleri azaltmak İyimserliği korumak, onaylanmak, kabul edilmek Kişisel olarak seçilmiş hedefler belirlemek Kişisel rüyasını gerçekleştirmek 28 Ruhsal/felsefi Yaşamın anlamını kavramak

29 Gereksinim Hiyerarşisi (Maslow ve Alfreder) Düzey İçe Dönük Dışa Dönük Varoluş (ben) Fizyolojik, biyolojik Güvenlik Birliktelik (başkaları) Gelişme, büyüme Grup içinde bireysel kimlik, aidiyet Kendini gerçekleştirme (yeterliklerin ve karakterin gelişimi) Grup içinde bireyin değeri Başkalarının yeterlik ve karakter geliştirmesine yardım etmek, kendini aşmak 29

30 Curr Biol Apr 27; 20(8): Average normalized response profile of all Action Observation/Execution matching neurons. (A) Average of 41 excitatory responses (from 33 different neurons) during action execution and action observation. (B) Published online 2010 Apr 8. doi: /j.cub. Average of 26 inhibitory response (from different neurons). (C) Average of 11 response profiles (from 11 different neurons) exhibiting excitation during action execution and inhibition during action observation. Bins size = 200ms. For normalization procedure see Experimental procedures. Error bars represent standard error of the mean across all neurons. Asterisks on the observation/execution plots denote time bins at which the difference between the temporal profile of actionexecution and action observation were significant (see Experimental procedures). Asterisks on the control task plot denote time bins at which the control condition is significantly different than zero. See also figure S3. 30

31 31

32 Activations found when pain was applied to self or to the partner A and B: the results of a conjunction analysis between the contrasts of pain and no pain in the context of self and other. Results are shown on sagittal (A) and coronal (B) sections of the mean structural scan. Coordinates refer to peak activations. Increased pain related activation was observed in the anterior cingulate (ACC), anterior insula, cerebellum, and brain stem (from Ref. 58) Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD 32

33 Fig. 1. Pain-related activation associated with either experiencing pain in oneself or observing Pain-related one's activation partner feeling associated pain. with Science 20 February 2004: Vol. 303 no pp DOI: /science Published by AAAS either experiencing pain in oneself or observing one's partner feeling pain. Areas in green represent significant activation (P < 0.001) for the contrast pain no pain in the self condition and areas in red for the contrast pain no pain in the other condition. The results are superimposed on a mean structural scan of the 16 subjects. Activations are shown on sagittal (A and B) and axial (C and D) slices. (A) Activation in ACC and cerebellum. (B) Bilateral insula cortex extending into lateral prefrontal cortex, left posterior insula extending into secondary somatosensory cortex (SII), bilateral occipital cortex, and fusiform cortex. (C) Bilateral insula and mediodorsal thalamus. (D) Middle and lateral cerebellum/fusiform gyrus. For coordinates of peak activations from self and other conditions, see tables S1 and S2. Tania Singer et al. Science 2004;303:

34 Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. Soc. B 369: lateral view of reconstructed left hemisphere indicating the six different antero posterior levels at which coronal slices shown on the right have been taken. Right: statistical parametric maps activation for the contrast: hand action versus static control. The data are from a single monkey, overlaid onto its coronal anatomical sections. Numbers on each slice indicate y coordinate (anteroposterior from interaural plane). as, arcuate sulcus; ips, intraparietal sulcus; sts, superior temporal sulcus. (b) Temporoparieto premotor grasping observation pathways in the monkey brain. Flattened representation of STS, IPS/IPL and IAS with ROIs indicated. Arrows and areas coloured in red and blue indicate, respectively, the STPm PFG F5c pathway and the LB2 34

35 Figure 4. Responses of mirror neurons to grasping observed from three visual perspectives. (a) Experimental conditions (subjective view: 08; side view: 908; frontal view: 1808). (b) Examples of the responses of four mirror neurons during observation of grasping from the three perspectives. Rasters and histograms are temporally aligned (vertical grey line) with the moment at which the observed hand touches the object. Neuron 1 is selective for the subjective view, neuron 2 for the frontal view, neuron 3 for the side view. The activity of neuron 4 discharged equally well for all points of view. Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. Soc. B 369:

36 NEDEN öğreniyoruz: İhtiyaçtan!! Gereksinim duyduğumuz için/ meraktan Ödüle ulaşmak, cezadan kaçınmak 36

37 Entorinal korteks Entorinal korteks 37

38 38

39 39