BĠREYSELLEġTĠRĠLMĠġ ÖĞRETĠM SĠSTEMLERĠNDE ÖĞRENCĠ MODELĠNĠN OLUġTURULMASI VE DERS MATERYALLERĠNĠN SUNUMU

Transkript

1 BĠRYSLLġTĠRĠLMĠġ ÖĞRTĠM SĠSTMLRĠND ÖĞRNCĠ MODLĠNĠN OLUġTURULMASI V DRS MATRYALLRĠNĠN SUNUMU STABLISING A STUDNT MODL IN INDIVIDUALIZD TACING SYSTMS AND PRSNTING COURS MATRIALS ArĢ. Gör. Ferhat BAÇCĠ ferhatb@firat.edu.tr Prof. Dr. Mehmet GÜROL mgurol@firat.edu.tr ÖZT: BireyselleĢtirilmiĢ öğretim sistemleri, günümüzde eğitimciler ve program yazılımcıları tarafından çalıģılmakta olan en popüler konulardan birisidir. Web tabanlı uzaktan eğitim hızlı geliģtiği için öğrencilerin öğrenme tercihleri de buna paralel olarak sürekli değiģmektedir. Bugünlerde eğitimde yapay zekâ tekniklerini kullanma gittikçe daha popüler hale gelmektedir. Bu noktadan hareketle öğretim sistemlerine akıllılık özelliği katmak, bireyselleģtirilmiģ öğretim sistemlerini oluģturmaktadır. Bu teknolojiyi kullanmakta, web tabanlı uzaktan eğitimi daha etkili ve esnek hale getirmektedir. BireyselleĢtirilmiĢ öğretim sistemleri, öğretim materyalini öğrencilerin özel ihtiyaç ve yeteneklerine uyarlayarak, onlara kiģiselleģtirilmiģ eğitim sunma anlamına gelmektedir. GeliĢtirilen web tabanlı öğretim sistemi, öğrenci modelindeki öğrenciye ait bilgileri değerlendirerek alan bilgisinden gerekli olan içerik bilgisini ve soruları alarak kullanıcıya sunmaktadır. Kullanıcıdan alınan bilgilerle, alan modelindeki bilgiler değerlendirilerek öğrenci modelinin güncellenmesi yapılır ve böylece sistemin kendini geliģtirmesi sağlanmıģ olur. Anahtar Kelimeler: BireyselleĢtirilmiĢ Öğrenme, Modeli, Akıllı Öğretim Sistemi, Ders Materyalleri, Web Tabanlı Öğretim, -Öğrenme. ABSTRACT: Nowadays, individualized teaching systems are one of the most popular subjects worked on by trainers and software developers. In line with the rapid development of Web-based distance education the learning preferences of students are constantly changing. Nowadays, using artificial intelligence techniques in education is becoming more and more popular. At this point, adding intelligence to teaching systems establishes individualized teaching systems. Using this technology makes web-based distance education more effective and flexible. Individualized teaching systems mean offering individualized training to students by providing them with teaching materials that are adapted according to their special needs and capabilities. The developed web-based teaching system evaluates information belonging to students in the student model, takes into consideration the necessary content knowledge from field information and questions, and offers them to the user. The information collected from the user is compared to the information in the field model, the student model is updated accordingly, and as a result the system improves itself. Keywords: Individualized Learning, Student Model, Intelligent Tutoring System, Course Materials, Web-Based ducation, -Learning. 1. GĠRĠġ Bu çalıģmada, geliģtirilen web tabanlı öğretim sistemin genel olarak amacı, öğrencinin özelliklerini yansıtan bir öğrenci modeli oluģturarak, bu model doğrultusunda öğrencilere kiģiselleģtirilmiģ seçenekleri otomatik olarak sunmaktır. Bunun yanında öğrencinin ihtiyaçlarına cevap veren, öğrenciye en uygun içeriği sunan ve öğrencinin seviyesini çok daha iyi ölçebilen bir sistem oluģturabilmektir. Sistem elde ettiği verileri değerlendirerek sürekli olarak kendini güncelleyebilmekte, böylece zamanla öğrenci profilinde meydana gelen değiģikliklere uyum sağlayabilmektedir. Bu nedenle tasarlanan web tabanlı öğretim sisteminin görevini eksiksiz olarak yerine getirebilmesi için, sistemi kullanan her öğrenciyi tanıması gerekmektedir. Bu her öğrenci için sistemde bir öğrenci modelinin olmasını gerektirir. GeliĢtirilen öğrenci modelinde uzun dönemli ve kısa dönemli olmak üzere iki farklı tür yer almaktadır. Uzun dönemli öğrenci modelinde, öğrencinin hemen değiģmeyen, uzun süre geçerliliğini koruyan bilgi düzeyi, amaç ve öğrenme metodu gibi bilgileri tutulur. Kısa dönemli öğrenci modelinde ise öğrencinin sadece bir oturum süresince geçerli olan bilgileri tutulur. Bu kısa ve uzun dönemli modeller, öğrencinin

2 Zeki Yönlendirme Modülü 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, September 2011, Fırat University, LAZIĞ- TURKY sürekli takip edilen davranıģlarına iliģkin bilgilerdir. Örneğin; öğrencinin bir konuya harcadığı zaman, alıģtırma ve testlerde seçtiği yöntem, hata yaptıysa hataya sebep olabilecek bilgi eksikliğinin ne olduğu kısa dönemli öğrenci modelinde yer almaktadır. 2. GLĠġTĠRĠLN SĠSTMĠN ĠYRARġĠK YAPISI GeliĢtirilen bireyselleģtirilmiģ öğretim sisteminin (LessonTutor) kullanımını açıklamadan önce programın hiyerarģik yapısının çok iyi anlaģılması gerekmektedir. LessonTutor programı, konular, alıģtırmalar, testler, öğrenci durum bilgileri, vb. sayfalardan oluģmaktadır. ġekil 1 de sistemin Akademik Personel, Yönetici ve ekranlarının hiyerarģik yapısı görülmektedir. LessonTutor Anasayfa Akademik Pers. Yönetici Kul. Adı ve ġifre Ders Seçimi Akademik Pers. kranı Ünite Kul. Adı ve ġifre Yönetici kranı Fakülte Kaydı GiriĢ GiriĢ kranı BaĢlık Bölüm Konular ve izleme süresi Konu Sorular Mesaj Duyuru Ders Kayıt Online Destek ġifre Ders Öğr. lemanı Ünvan Listeleme Ayarlar ġifre AlıĢtırmalar ve sonuçları Testler ve sonuçları Durum Bilgisi : kleme L: Listeleme D: Düzeltme S: Silme ġekil 1. GeliĢtirilen Sistemin iyerarģik Yapısı 3. GLĠġTĠRĠLN SĠSTMĠN UML DĠYAGRAMI GeliĢtirilen bireyselleģtirilmiģ öğretim sistemini oluģturan kullanıcıların gerçekleģtirebileceği veya gerçekleģtiremeyeceği iģlemleri gösteren UML (TümleĢik Modelleme Dili) diyagramı ġekil 2 de görülmektedir.

3 Fakülte Bölüm Ders Öğretim lemanı Ünvan ġifre Ayarlar YÖNTĠCĠ Ders Kayıt BaĢlat / Bitir Derse GiriĢ Ders kleme / Çıkarma AKADMĠK PRSONL LessonTutor ÖĞRNCĠ Listele Seviye Belirleme Onay ve Silme İşlemleri Uygun Ders Ġçeriği Ünite BaĢlık Konu Soru ġifre Duyuru Performansı Zeki Yönlendirme Modülü KiĢisel Bilgiler Onay ve Silme Konu Takibi Sınav Takibi / Sonucu KiĢisel Yardım ve Destek Konu ÇalıĢma Süreleri Sınav Sonuçları Mesaj ġekil 22. Kullanıcı UML Diyagramı

4 4. GLĠġTĠRĠLN SĠSTMĠN MĠMARĠ YAPISI GeliĢtirilen web tabanlı öğretim sistemi (LessonTutor); öğrencinin bilmesi gereken konuları içeren bilgi ana birimi, çıkarım mekanizması, öğrenci ile iletiģim kurulmasını sağlayan kullanıcı arabirimi, öğretim modülü ve öğrenci modülünden oluģmaktadır. Sistemi oluģturan bileģenlerden kullanıcı arabiriminin tasarımı ve kodlanması için Active Server Page (ASP), veritabanı için MySQL kullanılmıģtır. GeliĢtirilen sistemin mimari yapısı ġekil 3 de verilmiģtir. ğitim Tasarımcısı Modülü Modelleri Alan Uzmanı Bilgileri Öğretim Modülü Bilgileri ğitsel Bilgi Web Tasarımcı Alan Bilgisi Kural Tabanı Ġnternet Bilgi Tabanı Çıkarım Mekanizması Sunucu Yazılım Mühendisi Kullanıcı Anabirimi Modülü Kullanıcılar 4.1. Kullanıcı Arabirimi Modülü ġekil 3. GeliĢtirilen Sistemin Mimari Yapısı GeliĢtirilen öğretim sisteminin (LessonTutor) kullanıcı arabirimi, Active Server Page (ASP) web programlama dili teknolojileri kullanılarak gerçekleģtirilmiģtir. Kullanıcı arabirimi, kullanıcı ile sistemin etkileģimini sağlayan modüldür. Yönetici, akademik personel ve öğrencinin sisteme girmesi, sisteme kaydolması, öğrenci ile ilgili temel bilgilerin toplanması, öğrenciye eğitim materyallerinin ve sınavların görsel olarak sunulması, eğitim ve öğrenci hakkındaki değerlendirme raporlarının gösterilmesi, kullanıcı arabiriminin temel iģlevleri arasındadır. Bu birimde gerçekleģtirilen iģlemler:

5 - er türlü öğrenci iģlemleri - er türlü akademik personel iģlemleri - er türlü yönetici iģlemleri - Yeni öğrenci için baģvuru iģlemleri - Ders içeriği görüntüleme - Sınav ve sınav sonuçlarının görüntülenmesi - Rapor görüntüleme - er türlü duyuru, mesaj ve Ģifre iģlemleri - Yardımcı materyalleri görüntüleme Ģeklindedir Öğretim Modülü Öğretim modülü, sistemde öğrenciye sunulacak bilgileri, belirli bir düzende ve biçimde sunma iģlevini yerine getirmektedir. Bilgi tabanından, çıkarım mekanizması tarafından belirlenen konulara iliģkin eğitim materyallerini, dersleri alarak, öğrenci ihtiyaçlarına göre ve öğrencinin öğrenim tercihlerine göre bu materyalleri düzenler. Öğretim modülü, bir kütüphaneci gibi iģlev görür ve sürekli olarak bilgi tabanı modülü ile iletiģim halindedir. Veritabanından bilgileri alır ve bu bilgileri ilgili modüllere iletir. Ayrıca veritabanlarına kaydedilecek bilgileri de diğer modüllerden öğretim modülü alır ve bu bilgileri veritabanına kaydeder. Bu bakımdan öğretim modülü, bilgi tabanı modülü ile diğer modüller arasında bilgi alıģ veriģini sağlamaktadır. Öğretim modülü tarafından gerçekleģtirilen iģlemler: - Bilgi tabanından eğitim materyallerini alma - ğitim materyallerini öğrencinin eğitim ihtiyacına göre düzenleme - Bilgi tabanı ile diğer modüller arasında bilgi alıģ veriģini sağlama - tercihlerine göre içerik çıkarımı - Bilgi tabanından aldığı bilgileri filtreleme Ģeklindedir Modülü BireyselleĢtirilmiĢ öğretim sistemlerini oluģturan tüm bileģenler birbirlerini destekledikleri ve tanımladıkları için çok önemlidir. Özellikle öğrenci modülü bileģeni bunlar içersinden en önemlisi sayılmaktadır. ğer hazırlanan öğrenci modülü iyi hazırlanamamıģ veya kaliteli değilse, sistem öğrenciyi yeterince tanıyamamakta ve diğer modüllerin iģlevleri ne kadar kaliteli olursa olsun, alınan kararların tatmin edici olmamasına sebep olmaktadır. Bununla birlikte öğrenci modülü, bireyselleģtirilmiģ öğretim sistemlerinde en çok engele sahip olan bileģendir. davranıģlarından bilgi çıkarabilme probleminin sonucunda bazı engeller bulunmaktadır. Bunlar; - BireyselleĢtirilmiĢ öğretim sistemlerinin net bir standardının olmaması, - er öğrencinin diğerlerinden farklı ve kendine ait bir öğrenme kapasitesinin olması - lerden elde edilen bilgilerin çeliģkili bilgilerle örtüģmesi, - er öğrencinin farklı öğrenme tekniklerinin olması, - nin sınırlı alanlarda modellenebilmesi Ģeklinde sıralanabilir. Tasarlanan sistemde, öğrenci bilgisinin modellenmesi için kaplama öğrenci modeli kullanılmaktadır. Kaplama öğrenci modelinde ġekil 4 de görüldüğü gibi, öğrenci bilgisi uzman bilgisinin bir alt kümesi olarak görülmektedir. Bu modelde, konu içinde öğrencinin, uzmana göre ne kadar ilerleyebildiği gösterilmekte ve alanda uzmanın bilmesi gereken her öğenin düzeyi belirlenmektedir. (Suraweera, 2001; Goldstein, 1977). Ayrıca, kaplama öğrenci modelinde öğrencinin bilgisi, uzman bilgisi ile karģılaģtırılarak öğrenci bilgisinin uzman modeli içindeki düzeyi de belirlenmektedir. Böylece öğrencinin neleri bildiği ve neleri bilmesi gerektiğine karar verilir. (Stankov, 1996; Castillo ve diğerleri, 2001: ). 300). Öğretim Öncesi Bilgisi Uzman Bilgisi Öğretim Sonrası Bilgisi ġekil 4. Kaplama Modeli

6 Tasarlanan bireyselleģtirilmiģ öğretim sisteminde öğrenci sisteme bağlandığında, öncelikle alandaki ünite ile ilgili bir seviye belirleme sınavına tabi tutularak, konular hakkındaki bilgi seviyesi belirlenmektedir. Ünite ile ilgili tüm sorular öğrenci tarafından cevaplandıktan sonra konular öğrencinin bilgi seviyesine göre sayfaya yüklenmektedir. er ünite sonunda, konuyla ilgili hazırlanan çoktan seçmeli sorulardan oluģan sınav, öğrenci tarafından tekrar yanıtlandırılmakta ve bu yanıtlara göre konuyla ilgili, baģarı puanını temsil etmek için kullanılan ünite değerlendirme notu hesaplanmaktadır. Sistemde her ünite için öğrencilerin o ünite değerlendirme sınavından aldığı değerlendirme notları kaydedilmektedir. Ünite değerlendirme notunun hesaplanması için, MYCIN güven faktörü hesaplama yöntemi kullanılmaktadır. nin konuyla ilgili aldığı not, konunun öğrenci tarafından ne kadar bilindiğini ve bilgi eksikliği düzeyinin hangi durumda olduğunu göstermektedir. Bu not, öğrencinin sistemde sorulan sorulara yanıt vermesi ile değiģmektedir. Bu değerin en yüksek ve en düģük değeri tasarımcı tarafından belirlenmektedir. Tasarlanan sistemde, her öğrenci sisteme bir kullanıcı adı ve Ģifreyle bağlanmaktadır. Sisteme bağlanan öğrenciler için Tablo 1 de görüldüğü gibi tablo_ogr isimli tabloda; fakülte, bölüm, kullanıcı adı, Ģifre, adı ve soyadı bilgileri ve diğer tüm tablo bilgileri MySQL veritabanın öğrenciye ait kiģisel dosyasında tutulmaktadır. Alan Adı Fakülte Bölüm Kullanıcı Adı ġifre Adı Soyadı Tablo 1. Bilgileri Tablosuna Ait Alanlar Açıklama ye ait fakülte adı ye ait bölüm adı nin sisteme bağlanırken kullanacağı kullanıcı adı nin sisteme bağlanırken kullanacağı Ģifre nin isim bilgisi nin soyadı bilgisi Sistemde, öğrenciler ile ilgili tutulan bir diğer tablo ise tablo_unite tablosudur. Tablo 2 de de görüldüğü gibi burada tüm kullanıcılar için tanımlanmıģ ünite bilgileri yer almaktadır. Ayrıca bu tabloda herhangi bir öğrenci veya birden fazla öğrenci için iligili ünite/üniteler aktif veya pasif duruma alınarak, öğrencilerin o ünitedeki konulara çalıģması veya çalıģmaması sağlanabilir. Ünite Ünite 1 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 : Ünite n Tablo 2. Ünite Tablosuna Ait Alanlar Durum Aktif / Pasif Aktif / Pasif Aktif / Pasif Aktif / Pasif Aktif / Pasif lerle ilgili tutulan diğer bir tablo ise, tablo_puan tablosudur. Bu tablo içerisinde sınav adı, süresi, öğrenci kiģisel bilgileri, öğrencinin ünitedeki konuları çalıģmadan önce sorulan sorulara vermiģ olduğu cevaplar neticesinde almıģ olduğu seviye belirleme puanı ve konuları çalıģtıktan sonra yine sorulan sorular ile aldığı ünite değerlendirme notu bulunmaktadır. Ayrıca bu tabloda öğrencinin sorulara vermiģ olduğu doğru ve yanlıģ cevap bilgisi tutulmaktadır. Bu cevaplara göre konu hakkındaki seviyesi ile ilgili beģli likert ölçeğine göre bir sonuç üretilmektedir. tablo_puan tablosu hakkındaki ayrıntılar Tablo 3 de görülmektedir. Alan Adı Sınav adı Sınav süresi adı soyadı Puan 1 : Tablo 3. Puan Tablosuna Ait Alanlar Açıklama Sistemdeki sınav adı Sistemdeki sınav süresi Sistemi kullanan öğrencinin adı Sistemi kullanan öğrencinin soyadı nin her üniteden aldığı seviye belirleme ve ünite değerlendirme notu

7 Puan n Konu 1 : Konu n Soru sayısı Doğru/yanlıĢ sayısı Seviye bilgisi Alana ait konuların sayısı sistem tasarımcısı tarafından belirlenmektedir. Bu alanda konuların isimleri tutulmaktadır. Sistemdeki sınava ait toplam soru sayısı Sistemdeki soruların verilen cevapların durumu Kullanıcı cevaplarına göre öğrencinin konu hakkındaki bilgisi Ayrıca sistem Tablo 4 de de görüldüğü gibi, öğrencinin hangi konuları çalıģtığı veya çalıģmadığı, hangi konuyu kaç kez çalıģtığı ve bunların toplam çalıģma süresinin ne kadar olduğu bilgisi tablo_konu tablosu içerisinde tutulmaktadır. baģarısız olduğu konuyu tekrar etmektedir ve bu tekrarın kaç kez yapıldığı her konu için, konu numarasına göre Sayaç 1 den Sayaç N e kadar olan alanlar içerisinde tutulmaktadır. Örneğin, sistemde Konu 1 in kaç kez tekrar edildiği t_sayaç_1 alanına, toplam çalıģma süresi ise c_sayac_1 alanına kaydedilmektedir. Alan Adı Konu 1 : Konu n T_Sayaç_1 C_Sayaç_1 Tablo 4. Konu Tablosuna Ait Alanlar Açıklama tarafından çalıģılan/çalıģılmayan konular nin konuyu kaç kez çalıģtığı nin konuyu ne kadar süre çalıģtığı modeli, ġekil 1 de akıģ Ģemasında belirtilen aģamaları içermektedir., öncelikle tablo_ogr tablosunda yer alan ve Tablo 1 de görülen alanlara ait bilgilerle sisteme kayıt olmaktadır. Bu bilgiler fakülte, bölüm, kullanıcı adı, Ģifre, adı ve soyadı alanlarından oluģmaktadır. Bu bilgiler kayıt edildikten sonra, ikinci adım olarak öğrenci kendine ait kullanıcı adı ve Ģifreyle sisteme bağlanabilmektedir. Daha sonra öğrencinin kendisine ait bir model oluģturulmamıģ ise tasarımcı tarafından öğrencinin seviye bilgisini ölçmek ve model oluģturmak için seviye belirleme sınavına tabi tutulmaktadır. Seviye belirleme sınavındaki sorular her bir öğrenci için farklı soruları ihtiva etmektedir. Seviye belirleme sınavının sonucuna göre öğrenci seviyesi belirlendikten sonra öğrenci modeli oluģturulmaktadır. lde edilen sonuç öğrenci modeline kaydedilmektedir. Böylelikle öğrenci modelinin ilk bölümü oluģturulmuģ olunur. nin oluģturulan veya önceden oluģturulmuģ modeline uygun olarak konu içeriği sayfasına yönlendirilmesi sağlanır. nin bundan sonraki tüm davranıģları kendisine ait tablolar içerisine kaydedilir. ilk ünitedeki tüm konuları çalıģtıktan sonra sistem tarafından her bir öğrenci için farklı düzenlenen ünite değerlendirme sınavını aktif hale getirilmektedir. Ünite değerlendirme sınavı sistem tarafından aktif hale geldikten sonra öğrenci istediği bir zamanda bu sınava girebilmektedir. Tüm sınavlar sistem tasarımcısı tarafından öğrencilere belirli bir süre içersinde cevaplama hakkı tanımaktadır. ünite değerlendirme sınavının sonunda baģarı göstermesi durumunda bir üst üniteye yönlendirilerek öğrenci modeli güncelleģtirilmekte ve ilgili konulara yönlendirilmektedir. nin ünite değerlendirme sınavından baģarısız olması halinde ilgili konulara yönlendirilerek bu konudaki eksiklikleri gidermesi ve bu alan ile ilgili sorulardan baģarılı olması durumunda üst üniteye yönlendirilebileceği konusunda bilgilendirilmektedir. nin burada sorulara verdiği yanıtlara göre, her konu için sınav notu hesaplanmakta ve bu değer öğrenciye ait tablolara kaydedilmektedir. nin aldığı not değerine göre, öğretim modeli gerekli pedagojik kararı vermektedir.

8 BaĢla Kullanıcı adı ve Ģifre ile oturumu baģlat modelinde kaydı mevcut mu? Seviye Belirleme Testi Bitir Gerekli hesaplamalar Tebrikler Tüm üniteler çalıģıldı mı? modelini oluģtur Modelini GüncelleĢtirme Gerekli verileri al Gerekli hesaplamalar Uygun konu içeriğine yönlendir Seviye Belirleme Testi Tüm konular çalıģıldı mı? Tüm konuları çalıģmalısınız. Üst üniteye yönlendirme Ünite değerlendirme testi Modelini GüncelleĢtirme BaĢarılı mı? ksikliklerin Tespiti ġekil 5. Tasarlanan Sistemin Modeli AkıĢ ġeması 4.4. Bilgi Tabanı BireyselleĢtirilmiĢ öğretim sistemlerinde bilgi tabanı, kullanıcılara sunulacak olan konuları, konulara ait soruları ve bu sorulara ait çözümleri içeren bölümdür. Sistemde herhangi bir alan bilgisine ait öğretim programının oluģturulması için alan bilgisinin modellenmesi gerekmektedir. Bu amaçla sistemin bilgi tabanı modeli oluģturulur. Alan bilgisi bir ders için oluģturulan "Üniteler, BaĢlıklar, Konular, Seviye Belirleme ve Ünite Değerlendirme Testleri, Mesaj, Duyuru, Ders Kayıt ve Online Destek olarak anlamlı bilgi parçaları halinde temsil edilmiģtir. Bu anlamlı bilgi parçaları kullanılarak ġekil 6 daki gibi bir konu planı çıkarılmıģtır. azırlanan bu plandaki amaç öğrencinin dersi daha iyi anlamasını sağlamaktır (atzilygeroudis ve Prentzas, 2004: 477).

9 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 Ünite 5 Ünite 8 Ünite 9 Ünite 6 Ünite 7 ġekil 6. Alan Bilgisi Konu Planı ġekil 6 ya göre öğrenciler, ders kapsamındaki konuları öğrenmek için Ģekildeki ok sırasını takip etmektedir. lerin herhangi bir ünite veya sırayı yanlıģ takip etmelerini önlemek için sisteme ilk giriģte tüm üniteler ve ünitelere ait konular kilitli olarak sayfaya yüklenmektedir. Daha sonra ünite 1 deki konular hakkında öğrencinin seviye bilgisinin ölçülebilmesi için bir takım çoktan seçmeli sorular sorulmaktadır. Sorulan sorular ve alınan cevaplar neticesinde öğrencinin seviye bilgisine uygun olarak konular öğrenciye ait sayfaya yüklenmektedir. nin ünite 1 deki tüm konuları çalıģması ve bu ünite ile ilgili olarak sorulan değerlendirme sorularında da baģarılı olması durumunda bir üst üniteye yönlendirilmektedir. Aksi takdirde öğrencinin yetersiz olduğu konular tespit edilerek ilgili konulara yönlendirilmektedir. Tasarlanan sistemde, üniteler içerisinde bulunan konuların öğrenci tarafından ziyaret edilip edilmediğinin belirlenmesi ve konuları düzgün bir Ģekilde öğrenci sayfasına yüklenebilmesi için öğrencinin sisteme giriģ yaptıktan sonra ASP nesnelerinden oturum (session) nesnesi kullanılarak kontrol yapılmaktadır. Oturum, bir web tarayıcısının açılıp kapanmasına kadar geçen süredir. Oturum sayesinde öğrenciye ait tüm veriler sayfalar arasında kullanılmaktadır. sisteme giriģ yaptıktan itibaren, sadece ona ait özel değiģkenler kullanılarak, bulunduğu konu içerisindeki ziyaret sayısını ve hangi sayfaları ziyaret ettiğini belirlemek mümkün olmaktadır. Bu Ģekilde öğrenciye bilgi tabanında tasarımcının belirlediği sayfa yönlendirilmesi yapılmaktadır. Bu iģlem için öğrenci herhangi bir konuyla ilgili sayfayı ziyaret ettiğinde o konuya iliģkin oturum değeri 1 değerine eģitlenmektedir. Örneğin, ünite_1 e ait sayfanın ziyaret edildiğini belirtmek için, session ( ünite_1 )=1 komutu kullanılmaktadır. Ünite_1 i takip eden sayfa, örneğin ünite_2 ye ait sayfa yükleneceğinde, bu sayfanın yüklenmesi sırasında Page_Load() olayı içerisinde ünite_1 e ait oturum değeri kontrol edilmektedir. Yapılan kontrolde, session (ünite_1) in değeri 1 den farklıysa, öğrencinin ünite_1 e yönlendirilmesi sağlanmaktadır. Diğer sayfa geçiģleri sırasında da benzer kontroller yapılarak, konu içerisindeki anlatım sırasının kontrol edilmesi ve öğrencinin bağlantılar arasında kaybolmadan konuyu tamamlaması amaçlanmaktadır. Tasarlanan sistemde, alan modelinin takibine iliģkin akıģ Ģeması ġekil 7 de görülmektedir. Oturum değerinin kontrolü konular tamamlanıncaya kadar devam etmekte ve yapılan kontroller sonucunda öğrenci uygun konuya yönlendirilmektedir.

10 Oturum değerlerini kontrol et Oturum değerlerinde eksiklik varmı? Ünite sırasına uygun devam et Uygun üniteye yönlendir Tüm Üniteler çalıģıldı mı? Bitir 4.5. Çıkarım Mekanizması ġekil 7. GerçekleĢtirilen Sistemin Alan Modelinin AkıĢ ġeması Kural tabanı, sistem içerisinde tanımlanmıģ kurallar dizisini kullanarak bilgi tabanından anlamlı sonuçlar çıkarmakla sorumludur. ye uygun ders içeriği ve sorular oluģturabilen kurallar listesi, Bilginin Kural Tabanlı Sunumu tekniği ile yazılmıģtır. Bu teknikte, ğer O alde kurallarıyla bilginin sunumu yapılmaktadır. Kurallar Ģartlı cümlelerden oluģmuģtur. Kuralların sayısı diğer kurallardaki durumlar gözetilerek istenildiği kadar arttırılabilmekte veya azaltılabilmektedir. Kurallar birbirinden bağımsız olduğu için güncellemesi ve anlaģılabilirliği kolaydır. 5. SONUÇ Bu çalıģmada, öğrenciler arasındaki farklılıkları gözeten ve her bir öğrencinin öğrenmedeki kiģisel gereksinimlerine göre farklı öğrenme imkânları sunan bireyselleģtirilmiģ öğretim sistemi (LessonTutor) geliģtirilerek eğitimin öğrencilerin bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak yapılması gerektiği vurgulanmıģtır. GerçekleĢtirilen öğretim sistemi, öğrenme ortamında öğrenci etkinliğini arttırmakta ve öğrenme sırasında öğretim elemanına destek olacak Ģekilde öğrenciyi yönlendirmektedir. Kullanılan bireyselleģtirilmiģ öğretim teknolojileriyle öğrencilere; yanlıģ yaptıklarında, seçimlerine bağlı olarak kiģiselleģtirilmiģ geribildirim, ipucu ve açıklamalar gösterilmiģ, doğru yaptıklarında kiģiselleģtirilmiģ pekiģtireçlerle öğrencilerin programa ve konuya karģı ilgileri ve motivasyonları arttırılmıģ, etkileģimli alıģtırmalarla öğrenci kontrolü sağlanmıģ, öğrencilerin performansları ile ilgili değerlendirme ve öneriler sunulmuģtur. Ayrıca öğrencilerin konu ekranları, izleme süreleri belirlenerek ve göstermiģ oldukları baģarı göz önüne alınarak aynı konuları tekrar çalıģmaları, uyarılarla engellenmeye çalıģılmıģtır. Akademik personel arabirim modülü, ders içerikleri ile ilgili ünite, baģlık ve konulara ayrıģtırılmıģ, konularla ilgili soru, alıģtırma ve testlerin sisteme yüklenebilmesi sağlanmıģ, ihtiyaç duyulması halinde sistemdeki tüm veya belirli öğrencilerle mesaj, duyuru, online iletiģim uygulamaları gerçekleģtirilmiģ, öğrenciler hakkında veri tabanında tutulan kiģisel veriler ile öğretim elemanı bilgilendirilmiģ, öğrencilerle ilgili değerlendirme ve önerilerde bulunulmuģtur. KAYNAKLAR Suraweera, P., An Intelligent Teaching System for Database Modelling Master of Science thesis, U. Canterbury, Goldstein, P., Overlays : A Theory of modelling for computer aided instructions, AI Memo 406, MIT, Cambidge, MA, Stankov, S., Student Model Developing for Intelligent Tutoring Systems, International Journal for ngineering Modelling, Vol. 9, No. 1-4, 1996.

11 Castillo, G., Breda, A.M., Bajuelos, A.L., Towards a Prototype of a User Model for an Adaptive Courseware in Geometry, Proceedings of the International Conference CINTC, Aveiro, 2001, atzilygeroudis, I., Prentzas, J., Using a hybrid rule-based approach in developing an intelligent tutorin system with knowledge acquisition and update capabilities xpert System with Applications, 26, 2004, Virvou, M., Tsiriga, V., Web Passive Voice Tutor: an Intelligent Computer Assisted Language Learning System over the WWW, Yoshikawa, A., Shintani, M., Ohba, Y., Intelligent Tutoring System for lectric Circuit xercising, I Transaction on ducation,35, 2002, p Zhou,Y., vens, M.W., A Practical Student Model in an ITS, 11th I International Conference on Tools with AI, Chicago, IL., 1999, p Kausalai, K.W., Spielvogel, J., Web Based Intelligent Tutoring Systems in K-12 Settings, Proceedings of the 5th I/ACIS International Conference on Computer and Information Science, Kodaganallur, V., Weitz, R., Rosenthal, D., Tools for Building Intelligent Tutoring Systems, Proceedings of the 39th awaii International Conference on System Sciences, Mayo, M., Mitrovic, A., and McKenzie, J., CAPIT: An Intelligent Tutoring System for Capitalisation and Punctuation, Intelligent Computer Tutoring Group, University of Canterbury., 2000, p Moungdridou, M., Virvou, M., Analysis and design of a Web-Based authoring tool generating intelligent tutoring systems, Computer & ducation, 40, 2003, Negnevitsky, M., Application of an Intelligent Tutoring System in ducational ngineering ducation, I International Conference on Multimedia ngineering ducation, Melbourne, 1996, p