3. ÜNİTE ARAYIŞ YILLARI ( XVII. YÜZYIL )
|
|
- Serkan Bozkurt
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 3. ÜNİTE ARAYIŞ YILLARI ( XVII. YÜZYIL ) 1.XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nin ulaştığı en geniş sınırları göz önüne alarak bugün bu coğrafyada hangi devletlerin bulunduğunu araştırınız.
2 NELER ÖĞRENECEĞİZ? Bu ünitenin sonunda: 1. XVII. yüzyılda Avrupa, Asya ve Osmanlı Devleti nin genel durumunu, 2. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nin İran ve Avusturya ile olan ilişkilerini, 3. Osmanlı Devleti nde meydana gelen iç isyanların neden ve sonuçlarını, 4. Avrupa daki gelişmelerin Osmanlı Devleti ne etkilerini, 5. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde ıslahat hareketlerini ve özelliklerini, 6. XVII. yüzyılda Avrupa daki bilim ve teknik alanındaki gelişmeleri 7. IV. Mehmet döneminin askerî, siyasi gelişmelerini ve ıslahat hareketlerini, 8. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde kültür, bilim, sanat ve mimari alanındaki gelişmeleri öğreneceğiz. ANAHTAR KAVRAMLAR ISLAHAT EKBER VE ERŞED MERKANTİLİZM KUTSAL İTTİFAK BÜTÇE VAKANÜVİS AKIL ÇAĞI CÜLUS BAHŞİŞİ İLTİZAM 108
3 1.KONU: XVII. YÜZYILDA ASYA VE AVRUPA 1. XVII. YÜZYILDA AVRUPA, ASYA VE OSMANLI DEVLETİ NİN DURUMU Harita 03.01: XVII. Yüzyıl Avrupa Siyasi Haritası Yukarıdaki haritaya bakarak XVII. yüzyılda Avrupa da hangi devletlerin bulunduğunu söyleyiniz. a. Avrupa nın genel Durumu XVII. yüzyılda Avrupa da krallar siyasi merkezîyetçiliklerini kuvvetlendirmişler ve mutlak bir güce ulaşmışlardır. Bir devlet başkanının kayıtsız şartsız egemenliğine dayanan mutlakıyet rejimlerinde kral ya da imparator diğer insanlardan üstündü. Fransa kralı XIV. Luis (Lui) Devlet demek, ben demektir. sözü ile mutlakıyet uygulamasını doruğa çıkardı. Mutlakıyet yönetimi XVII. yüzyılın sonuna kadar Avrupa nın her yerinde uygulanır hâle geldi. İngiltere bu yüzyılda Avrupa nın en kuvvetli devletleri arasına girdi. Yeni sömürgeler elde ederek büyük bir ekonomik ve siyasi güç hâline geldi. Avrupa nın bir diğer önemli devleti de Fransa ydı. Fransa elde ettiği sömürgelerle güçlü bir devlet durumuna geldi. Almanya ve İspanya ya üstünlüğünü kabul ettirdi. XVI. yüzyılda dünyanın en büyük sömürge imparatorluğuna sahip olan İspanya XVII. yüzyılda zayıflamaya başladı. Avrupa daki topraklarının bir kısmını Fransa ya, sömürgelerin bazılarını da İngiltere ye bırakmak zorunda kaldı. 109
4 XVII. yüzyılda Otuz yıl Savaşları ndan sonra bağımsız bir devlet hâline gelen Hollanda, güçlü bir donanma kurarak sömürgeciliğe atıldı. Kısa zamanda büyük bir ticaret filosuna sahip oldu. Endonezya da birçok sömürge elde etti. b. Asya nın Genel Durumu Altın Orda Devleti nin yıkılmasıyla büyüme ve gelişme fırsatı elde eden Rusya XVI. yüzyılın ikinci yarısında Orta Asya Türk hanlıklarını ele geçirerek Hazar Denizi ve Kafkasya ya doğru genişlemeye başladı. Rusya, XVII. yüzyılda batıda Lehistan, kuzeybatıda İsveç, güneyde ise Osmanlı Devleti ile çevrilmişti. Henüz denizlere açılamamıştı. XVII. yüzyılın ortalarından itibaren güçlenmeye başladı. Rus Çarı I. Petro, Rusya yı bir Avrupalı devlet hâline getirmeye çalıştı. Bu amacını gerçekleştirmek için ıslahatlara girişti. Altın Orda Devleti nin dağılmasıyla bu devletin toprakları üzerinde kurulan Kasım, Nogay hanlıkları XVII. yüzyılda varlıklarını sürdürüyorlardı. Hazar Denizi nin doğusunda, Orta Asya da ise Özbekler ve Özbek hanlıkları (Hive, Buhara, Hokand), Kazak Hanlığı, Doğu Türkistan(Kaşgar) Hanlığı bulunmaktaydı. XVII. yüzyılda Asya nın önemli devletlerinden biri de Hindistan daki Babür Devleti ydi. Babür ün 1526 da kurduğu devlet Türk-İslam kültürünün Hindistan da yayılması ve yerleşmesinde önemli rol oynadı. Babürlüler, Hindistan da yeni bir uygarlığın da kurucusu oldular. Resim 03.01: Babürlülerden Kalan Tac Mahal Dünyanın En Güzel Mimari Eserleri Arasındadır. 110
5 c. Osmanlı Devleti nin Genel Durumu TARİH 3 Osmanlı Devleti XVII. yüzyılda Balkan Yarımadası dahil olmak üzere Lehistan ın (Polonya) güneyinden Kafkasya ya; Kuzey Afrika ve Habeşiştan dan, Mora ve Dalmaçya kıyılarına kadar geniş bir bölgeye hâkim durumdaydı. Osmanlı Devleti bu yüzyılda gücünün zirvesinde olmasına rağmen askerî ve siyasi başarıları azalmıştı. İç karışıklıklar ve ekonomik zorluklar baş göstermiş, devlet düzeninde bozulmalar görülmeye başlamıştı. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nin yaşadığı en önemli sorun İstanbul, Anadolu ve eyaletlerde çıkan ayaklanmalardır. Bu ayaklanmaların çıkmasının en önemli nedeni merkezî otoritenin zayıflamasıdır. Merkezî otoritenin bozulmasında özellikle veraset sisteminde yaşanan değişim etkili olmuştur. I. Ahmet zamanında gerçekleştirilen değişiklikler ile Osmanlı tahtına en büyük şehzadenin geçmesi kararlaştırılmıştır. Ekber ve erşed sistemi denen bu uygulama ile taht kavgalarının önüne geçilmek istenmiş, şehzadelerin sancağa çıkma uygulamasına da son verilmiştir. Bu durum şehzadelerin yönetim tecrübesi kazanmadan tahta çıkmasına, saray kadınları ve diğer devlet adamlarının etkisine girmesine yol açmıştır. 2. XVII. YÜZYILDA OSMANLI-AVUSTURYA VE OSMANLI- İRAN İLİŞKİLERİ a. Osmanlı-Avusturya İlişkileri Kanuni Sultan Süleyman zamanında başlayan Osmanlı-Avusturya savaşları Sokollu Mehmet Paşa döneminde imzalanan antlaşma ile son bulmuştu(1568). Bir süre sonra Avusturya antlaşma gereğince Osmanlılara ödemesi gereken yıllık vergiyi ödemekten vazgeçmiş, Osmanlı topraklarına saldıran sınır eşkıyalarını himaye etmeye başlamıştı. Bu sırada Osmanlı sınırını geçip halkı rahatsız eden eşkıyaları takip eden Bosna beylerbeyinin öldürülmesi üzerine Osmanlı Devleti, Avusturya ya savaş açtı. III. Mehmet ordunun başında sefere çıktı. Eğri Kalesi ni kuşatarak aldı. Haçova Savaşı nda Avusturya önderliğinde oluşan Haçlı ordusu yenilgiye uğratıldı(1596). Kanije ve Estergon kaleleri fethedildi. Kanije yi geri almak için imparator Ferdinand komutasındaki Avusturya ordusu, Tiryaki Hasan Paşa nın kahramanlığının karşısında geri çekildi. Savaşlar 1606 yılına kadar devam etti. Sonunda Avusturya barış istemek zorunda kaldı. Yapılan Zitvatorok Antlaşması na (1606) göre; Savaş sırasında alınan Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlılarda kalacak, Avusturya, Osmanlı Devleti ne savaş tazminatı ödeyecek, Avusturya kralı, protokol bakımından Osmanlı padişahına eşit sayılacaktı. 111
6 E BİLGİ NOTU Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti nin Avusturya ya karşı üstünlüğü sona erdi. Osmanlı Devleti nin, Avusturya karşısında elde ettiği askerî başarıya rağmen diplomatik alanda başarılı olamamasında Celali isyanları ile uğraşması ve doğuda İran ile savaş hâlinde olması etkili olmuştur. b. Osmanlı-İran İlişkileri Resim 03.02: Kanije Kalesi İlk Osmanlı-İran antlaşması olan Amasya Antlaşması (1555) ile sağlanan barış 1578 de bozuldu.12 yıl süren savaşlar sonunda imzalanan Ferhat Paşa Antlaşması yla Osmanlı Devleti Gürcistan, Dağıstan ve Azerbaycan ı alarak Hazar Denizi ne kadar ilerlemiş, böylece doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır. Ancak İranlılar kaybettikleri toprakları geri almak için fırsat kolluyordu. İranlılar bu sırada Osmanlı Devleti nin bir yandan Celali isyanları ile uğraşması, bir yandan da Avusturya ile savaşmasından yararlanarak saldırıya geçtiler yılında başlayan savaşlar 1639 yılına kadar devam etti yılları arasındaki savaşlar Nasuh Paşa Antlaşması yla (1612), yılları arasındaki savaşlar Serav Antlaşması yla (1618), ve yılları arasındaki savaşlar ise Kasrışirin Antlaşması yla (1639) sona erdi. 112
7 3. İÇ İSYANLAR TARİH 3 XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde yönetim, askerî teşkilat, toprak sistemi ve ekonomide meydana gelen bozulmalar, çeşitli karışıklıklara neden olmuştur. İstanbul, Anadolu ve eyaletlerde isyanlar çıkmıştır. İç İsyanların Genel Nedenleri XVII. yüzyılda tahta çıkan padişahların birçoğunun tecrübesiz olması ve Osmanlı merkez teşkilatının bozulması, Uzun süren savaşların ekonomiyi olumsuz etkilemesi, Tımar sisteminin bozulması, Ticaret yollarının değişmesi nedeniyle gümrük gelirlerinin azalması, Tarımsal üretimin düşmesi, Beylerbeyi, sancakbeyi ve tımarlı sipahilerin uzun süren savaşlardan dolayı cephede olması sonucu taşra yönetiminin bozulması, a. İstanbul Ayaklanmaları İstanbul isyanları yeniçeri ve kapıkulu süvarilerince çıkarılan isyanlardır. Bu isyanların başlıca nedenleri şunlardır: Askerlerin maaşlarının zamanında ödenmemesi, ya da düşük ayarlı parayla ödenmesi, Yeniçerilerin cülus bahşişi almak için sık sık padişah değişikliği istemeleri, Devlet yönetiminde etkin olmak isteyen bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtmaları, Kapıkulu Ocağı na askerlikle ilgili olmayan kişilerin alınması, Padişahların çocuk yaşta ve deneyimsiz olmalarının neden olduğu otorite boşluğu, İstanbul isyanlarının en önemlileri III.Murat, II.Osman, IV. Murat ve IV. Mehmet zamanında çıkmıştır. III. Murat zamanında çıkan isyanın temel nedeni ulufe sorunudur. Maaşlarının ayarı düşük paradan verileceğini duyan yeniçeriler Topkapı Sarayı na yürüdüler ve defterdarın öldürülmesini istediler. İsyanın büyümemesi için istekleri kabul edildi. Ancak bu durum onların daha da şımarmalarına yol açtı. İstanbul isyanlarının en önemlisi II. Osman ın öldürülmesine neden olan ayaklanmadır. II. Osman, Hotin Seferi sırasında disiplinsiz davranışlarını ve gayretsizliklerini gördüğü Yeniçeri Ocağı nı kaldırmaya karar verdi. Yeniçeriler, onun bu 113
8 düşüncesini öğrenince isyan ettiler. Saraya yürüyerek II. Osman ı tahttan indirdiler, sonra da öldürdüler(1622). Yeniçeriler IV. Murat zamanında da isyan ettiler. Gün geçtikçe isteklerini ve cüretlerini artıran yeniçeriler ve kapıkulu süvarileri IV. Murat ın ilk zamanlarında iki defa saraya hücum ederek padişahı tahttan indirmekle tehdit ettiler. Hatta sadrazam Hafız Ahmet Paşa yı padişahın gözleri önünde öldürdüler. IV. Murat otoritesini kurunca yeniçerilerin elebaşılarını idam ettirdi. İstanbul da düzeni sağlamayı başardı. IV. Mehmet zamanında devlet ekonomik sıkıntı içinde idi. Maaşları zamanında ödenmeyen yeniçeriler ve kapıkulu sipahileri ayaklanarak bu durumdan sorumlu tuttukları otuz kadar devlet adamının idamını istediler. Devlet adamlarının Resim 03.03: Genç Osman idamı ile sona eren bu ayaklanmaya Vaka-i Vakvakiye(Çınar Vakası) denir(1656) yılında yeniden ayaklanan yeniçeriler bu kez IV. Mehmet i tahttan indirdiler. E BİLGİ NOTU İstanbul isyanları sonucunda devletin merkezînde huzur ve güven kalmamış, devlet otoritesi bozulmuştur. Yeniçeriler devlet içinde bir güç hâline gelmişlerdi. b. Celali Ayaklanmaları Yavuz Sultan Selim zamanında, Bozoklu Celal adında bir sipahinin çevresine topladığı kişilerle Tokat civarında çıkardığı ayaklanma, daha sonraki Anadolu isyanlarının genel adı oldu. Celali İsyanlarının nedenleri şunlardır: Dirlik siteminin bozulması sonucu üretimin azalması, köylü üzerindeki vergi yükünün artması, Toprağını işleyemeyen köylülerin eşkıyalığa başlaması, Eyalet yöneticilerinin adaletsiz ve haksız uygulamaları, 114
9 XVII. yüzyılda meydana gelen Celali isyanlarının başlıcaları Deli Hasan, Karayazıcı, Kalenderoğlu, Canbolatoğlu, Tavil Ahmet gibi kişilerin çıkardığı ayaklanmalardır. E BİLGİ NOTU Osmanlı Devleti nin İran ve Avusturya ile savaş hâlinde olması ve tımarlı sipahilerin uzun süre cephede kalması Celali isyanlarının çıkması ve yaygınlaşmasını kolaylaştırdı. Celali isyanları devleti uzun süre uğraştırmış, Anadolu nun pek çok yeri harap olmuştur. Can ve mal güvenliği kalmadığı için köyler ve kasabalar boşaldı. Halk büyük şehirlere göç etti. Bu durum büyük şehirlerde asayişin bozulmasına ve işsizliğe yol açtı. Köylerin boşalması tarım üretimini düşürdü. Vergiler düzenli toplanamadığı için devlet, ekonomik kayba uğradı. Osmanlı Devleti bu isyanları sert tedbirler alarak bastırdı. Kuyucu Murat Paşa, Tiryaki Hasan Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa, isyanların bastırılmasında önemli rol oynadı. c. Eyalet Ayaklanmaları XVII.yüzyılda Osmanlı Devleti nin merkezî otoritesinin bozulması sonucu Mısır, Trablusgarp, Yemen, Basra gibi eyaletlerde isyanlar çıktı. Erdel, Eflak, Boğdan da eyalet yöneticileri Osmanlı Devleti nden ayrılmak için ayaklandılar. Bazen yerel yöneticiler de ayaklandılar. Erzurum valisi Abaza Mehmet Paşa ve Sivas valisi Vardar Ali Paşa, Lübnan valisi Fahrettin bunlar arasındadır. Bu isyanlar devleti uzun süre uğraştırdı. Devlet isyancılara bazı tavizler vermek zorunda kaldı. 4. AVRUPA NIN GELİŞİMİNE SEYİRCİ KALAN OSMANLI Yeni Çağ başlarında Avrupalıların Coğrafi keşifleri başlatmaları, feodal yönetimlere son vererek merkezîyetçi devletler kurmaları, Rönesans ve Reform hareketleriyle düşünce, bilim ve siyaset alanında önemli değişimler yaşamalarına ortam sağladı. Avrupa da yerel ekonomik faaliyetler önce krallıklar içinde büyüdü, sonra Avrupa kıtasına yayıldı. Ardından da kıta dışına taştı. Ticaret ve sanayi gelişti. Ekonomisi güçlenen ülkeler daha fazla kazanç elde etmek için başka uzak ülkelere gitmenin yollarını aradılar. Sömürgeci devletler, ekonomik ve siyasi bakımdan diğer devletlere karşı üstün duruma geçtiler. Elde ettikleri ekonomik zenginlik sayesinde güçlü donanmalara sahip oldular. Diğer Avrupa devletleri de sömürge edinmenin yollarını aramaya çalıştılar. Bu durum Avrupa devletleri arasında rekabete ve yarışa neden oldu. İspanya ve Portekiz in başlattığı yarışa daha sonra Fransa, İngiltere ve Hollanda da katıldı. 115
10 Osmanlı Devleti, Avrupa daki bu gelişme ve ilerleme çabalarına yabancı kaldı. Gelişmeleri yakından takip edemedi. XVII. yüzyıldan itibaren Avrupa, Osmanlılardan ileri geçti. a. Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti ne Etkileri Yeni ticaret yollarının bulunması, Atlas Okyanusu nun ve Amerika nın ekonomik açıdan önem kazanması, Akdeniz in ve özellikle Osmanlı Devleti nin denetimi altındaki ticaret yollarının eski önemini kaybetmesiyle sonuçlandı. Bu durum Osmanlı Devleti nin gelir kaybına uğramasına neden oldu. Avrupalılar, keşfettikleri ülkelerden elde ettikleri altın ve gümüşü ülkelerine taşıdılar. Altın ve gümüşün Osmanlı ülkesine girmesi ve Osmanlı pazarlarında kullanılmaya başlamasıyla akçe değer kaybetti ve fiyat artışları hızlandı(enflasyon). Hayat pahalılığının artması, ekonomik gelirlerin azalması, Osmanlı Devleti nde bir takım sosyal ve siyasal olumsuzluklara neden oldu. b. Avrupa ya Tavizler Verilmesi Doğu ile batı ticaret merkezleri arasında bulunan Osmanlı toprakları, Ümit Burnu yolunun keşfinden sonra eskisi kadar olmasa da Avrupa devletlerinin ilgisini çekmeye devam etti. Zira Uzak Doğu mallarının Avrupa ya nakli XVI. yüzyılda Yakın Doğu ve Akdeniz üzerinden yapılmaya devam ettiği gibi, Doğu Akdeniz ürünlerinin ticareti de Avrupalı tüccarlara hayli kâr sağlıyordu. XVI. yüzyılda önce Fransa (1535) daha sonra da İngiltere(1580), Osmanlı ülkesinde kendi bayrakları altında ticaret yapma izni almışlar, 1612 de ise bunlara Hollanda katılmıştı. XVI. yüzyıl başlarına kadar Akdeniz ticaretini ellerinde tutan Venedik ve Cenevizliler, önce Fransız, sonra İngiliz ve Hollandalıların sahneye çıkmasıyla yerlerini bu devletlere kaptırmışlardır. Osmanlı yönetimi bu devletlere imtiyazlar verirken ülke ticaretini canlandırmayı amaçlamış, bu konuda da kısmen başarılı olmuştur. Ancak gümrük vergilerinin düşürülmesi, kapitülasyonların yaygınlaştırılması hem vergi gelirlerinde önemli kayıplara, hem de ucuz Avrupa mallarının Osmanlı pazarlarına hâkim olmasına neden oldu. c. Yeni Ekonomik Model: Merkantilizm Coğrafi keşiflerin sonucu olarak deniz ticaret yolları değişmiş, Avrupa da yeni ekonomik dengeler oluşmaya başlamıştı. XVI. ve XVII. yüzyıllarda ortaya çıkan merkantilizm anlayışı, bir devletin zenginliğini, sahip olduğu değerli madenlerle ölçüyordu. Merkantilizme göre bir devlet ne kadar çok madene ve paraya sahipse o kadar zengin sayılıyordu. Daha önce, toprak genişliğine dayanan bir zenginlik anlayışı vardı. Bu ekonomik anlayış Avrupa devletleri tarafından temel bir siyaset hâline getirildi. Bunun sonucunda ticaret önem kazandı. Yeni yollar bulma ve yeni sömürgeler elde etme bir yarış hâline geldi. Ancak, değerli madenlere sahip olabilmek 116
11 için, güçlü devletlere ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç, kralların siyasi durumunu büsbütün kuvvetlendirdi. Böylece Avrupa da XVII. ve XVIII. yüzyıllarda mutlakiyet rejimleri güç kazandı. Osmanlı Devleti ndeki ekonomi anlayışı halkın ihtiyaçlarının karşılanması ve sıkıntıya düşmeden yaşamasını sağlamaktı. Ekonomik faaliyetlerde temel hedef kendi kendine yeterli olmaktı. Bu nedenle üretim faaliyetleri ihtiyaç duyulan oranda yapılıyordu. Bu düşünce ışığında, ekonomik faaliyetler içindeki her üretici, talep kadar üretimde bulunmak zorundaydı. Eğer üretim talebi karşılamıyorsa devlet, ticaret yoluyla bu açığı kapatmaya yönelik tedbirler alırdı. Avrupa devletlerinin merkantilist bir anlayışla millî ve himayeci politikalar uygulamaları sonucu ticari faaliyetleri alabildiğine artarken, Osmanlı Devleti bu gelişmeye ayak uyduramadı. Osmanlı Devleti nin Coğrafi keşifler sonucunda dünya ticaret yollarının dışında kalması, kapitülasyonların yaygınlaştırılması, sürekli savaşlar ve iç karışıklıklar Osmanlı Devleti nin ekonomik, ardından siyasal açıdan çökmesine neden olmuştur. 2.KONU: XVII. YÜZYIL ISLAHATLARI XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde ordu, yönetim, maliye alanlarında büyük aksaklıklar görüldü. Devlet düzeninde ve toplum yapısında bozuklukların fark edilmesiyle, bu olumsuzlukları gidermek ve devleti eski güçlü dönemlerine ulaştırmak amacıyla bir takım ıslahatlar yapıldı. 1. II.OSMAN(GENÇ OSMAN) DÖNEMİ VE ISLAHATLARI XVII. yüzyılda ıslahat hareketlerinde ilk esaslı adımı atan II. Osman olmuştur. II. Osman öncelikle devletin her işine karışan ilmiye sınıfının yetkilerini kıstı, şeyhülislamın fetva verme dışındaki yetkilerini kaldırdı. Sarayda yetişen cariyelerle evlenme geleneğinin dışına çıkarak saray dışından evlendi. Böylece sarayın halka açılmasını sağladı. II. Osman daha önceki büyük hükümdarların geleneğine uyarak ordunun başında Lehistan seferine çıktı(1621). Hotin Kalesi kuşatıldığı hâlde yeniçerilerin savaşta isteksiz davranmaları ve disiplinsizlikleri nedeniyle alınamadı. II. Osman Yeniçeri Ocağı nı kaldırmaya karar verdi. Ancak onun bu düşüncesini öğrenen yeniçeriler ve kapıkulu süvarileri ayaklanarak II. Osman ı tahttan indirdiler, daha sonra da öldürdüler(1622). 2. IV.MURAT DÖNEMİ(SİYASİ OLAYLAR-ISLAHATLAR) IV. Murat tahta çıktığında henüz 11 yaşında idi. Bu nedenle devlet yönetimi, annesi Kösem Sultan ile onun emirlerini yerine getiren bazı devlet adamları ve saray ağalarının elinde bulunuyordu. IV. Murat devlet idaresini eline aldıktan sonra bozulan devlet düzenini yeniden sağladı. Kapıkulu Ocakları nı itaat altına aldı. Başkent 117
12 İstanbul ve taşrada huzur ve güveni sağladı. İçki, tütün ve geceleri sokağa çıkma yasağı getirdi. Haksızlık ve zorbalık yapan devlet memurları cezalandırıldı. IV. Murat devletin içine düştüğü kötü durumun nedenleri ve alınabilecek tedbirlere ilişkin devlet adamlarından raporlar istedi. Koçi Bey hazırladığı raporla devletin niçin gerilediğini, çözüm önerilerini padişaha sundu. Ancak onun genç yaşta ölümü(29 yaşında) bu raporun uygulanmasını önledi. Anadolu ve Rumeli de bulunan tımarlı sipahilerin gerçek sayısını öğrenmek için sayım yaptırdı. Tımarlar eskiden olduğu gibi yararlılık gösterenlere verildi. IV. Murat devlet ve toplum düzenini sağladıktan sonra o sırada Avrupa daki Otuz Yıl Savaşları( ) dolayısıyla batı sınırından emin olarak doğuya, İran üzerine sefere çıktı. Zira Safeviler, Osmanlı Devleti nin içinde bulunduğu durumdan yararlanarak Bağdat ı işgal etmişlerdi. IV. Murat İran üzerine iki sefer yaptı yılında Revan ı aldı. İran ordusu IV. Murat İstanbul a geri dönünce Revan ı tekrar ele geçirdi. Bunun üzerine padişah yeniden İran üzerine sefere çıktı yılında da Bağdat ı Safevilerden geri aldı. İran ın barış istemesi üzerine iki devlet arasında Kasrışirin Antlaşması imzalandı(1639). Harita 03.02: Kasrışirin Antlaşması Sonrası Osmanlı Devleti nin Doğu Sınırı 118
13 Kasrışirin Antlaşması na göre; Bağdat Osmanlılarda, Revan ve Azerbaycan İran da kaldı. Zagros Dağları iki ülke arasında sınır olarak kabul edildi. TARİH 3 Kasrışirin Antlaşması, bugünkü Türkiye-İran sınırını büyük ölçüde belirlemiş, Osmanlı Devleti ile İran arasında uzun süreli bir barışı başlatmıştır. Tımar Sisteminin Bozulması Osmanlı Devleti ne askerî ve ekonomik anlamda büyük katkı sağlayan tımar sisteminde XVII. yüzyıldan itibaren bozulmalar görüldü. Tımarlar hak eden kişilere değil, askerlikle ilgisi olmayan kişilere rüşvetle verilmeye başlandı. Tımar sisteminin bozulmasıyla hem üretim azalmış hem de yeterince vergi toplanamamıştır. Devlet, bütçe açığını kapatmak amacıyla halka yeni vergiler getirince pek çok köylü toprağını terk ederek göç etmek zorunda kaldı. Tımar sisteminin Osmanlı Devleti ne en büyük katkılarından biri devlet hazinesinden para çıkmadan her an savaşa hazır büyük bir ordunun oluşumuna ortam sağlamasıydı. Tımar sisteminin bozulmasıyla tımarlı asker sayısı düşmeye başladı. Devlet bu açığını halktan birçok başıboş kişiyi askere alarak kapatmak zorunda kaldı. Ancak bu kişilerin Yeniçeri Ocağı na alınması askerî teşkilatın ve disiplinin bozulmasına neden oldu. Sekban adı verilen bu ücretli askerler savaş bittiğinde işsiz kaldıklarından halktan haraç almaya ve eşkıyalığa başladılar. Tımar sisteminin ve buna bağlı olarak tımarlı sipahi ordusunun çöküşü Osmanlı Devleti nin askerî, idari, mali ve sosyal bünyesinde derin yaralar açmıştır. İltizam ve Mukataa XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde ekonominin bozulması nakit paraya olan ihtiyacı da artırmıştı. Bu durum iltizam sisteminin yaygınlaştırılmasına neden oldu. İltizam, Fatih döneminde tımar sistemi dışında kalan toprakların vergilerini toplamak için getirilen bir düzenlemedir. Devlete ait bir gelir, devletçe tahmin edilen bir tutar üzerinden peşin ödeme şartıyla mültezim denen kişiye verilirdi. Devlet böylece nakit sıkıntısını giderdi. Vergilerin toplama işinin açık artırma yoluyla bazı kişilere verilmesine iltizam, bu işi yapan kişilere mültezim, vergi kaynağı olan araziye de mukataa adı verilir. Mültezimler, merkezî otoritenin zayıfladığı dönemlerde halktan daha fazla vergi almaya çalıştılar. Köylüler de yüksek orandaki vergileri ödeyemeyince topraklarını terk edip, şehre göç ettiler. 3. XVII. YÜZYILDA AVRUPA DA SİYASİ DURUM XVII. yüzyılda Avrupa devletleri Coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform hareketlerinin etkisiyle önemli ilerlemeler sağlarken, bir yandan da din merkezli savaşlar yapmıştır. 119
14 Otuz Yıl Savaşları( ) Roma-Germen İmparatorluğu içinde bulunan pek çok hükümdar Protestanlığı kabul etmişti. İşte Otuz Yıl Savaşları Roma- Germen İmparatoru II. Ferdinand ın Almanya içinde din ve mezhep birliği kurmak ve Protestanlığı ortadan kaldırmak istemesinden çıkmış, kısa sürede diğer Avrupa devletlerinin katılmasıyla çok geniş bir alana yayılmıştır. II. Ferdinand ın Protestan Alman prenslerine savaş açması üzerine Danimarka ve İsveç Krallıkları Protestanların yanında savaşa girdiler. Fakat II. Ferdinand bu devletleri yendi. Almanya nın kuvvetlenmesinden çekinen Fransa, Katolik olmasına rağmen Alman Protestanlarıyla anlaşarak Almanya ya savaş açtı. Bir süre sonra İspanya, Roma-Germen İmparatorluğu yanında savaşa girdi. İsveç, Danimarka, Hollanda ve Fransa ile yapılan savaşlardan Roma-Germen İmparatorluğu yenik çıktı. Yüzbinlerce insanın öldüğü savaşlardan sonra Vestfalya Antlaşması yapıldı (1648).Bu antlaşma ile Almanya imparatoru, Almanya içindeki prenslerin siyasi ve dinî özgürlüklerini kabul etti. Buna göre prensler istedikleri mezhebi seçmede serbestlik elde ediyorlardı. Savaşlardan İspanya güç kaybederek çıktı. Fransa hem topraklarını genişletti hem de gücünü artırdı. E BİLGİ NOTU Resim 03.04: Otuz Yıl Savaşları Vestfalya Antlaşması ndan sonra artık Avrupa da mezhep çekişmeleri siyasetten çekilmiş, devletlerin arasında bir sorun olmaktan çıkmıştır. 120
15 4. XVII. YÜZYILDA AVRUPA DA BİLİM VE TEKNİK ALANINDAKİ GELİŞMELER TARİH 3 Avrupa da Rönesans hareketleriyle başlayan bilimsel gelişmeler XVII. yüzyılda da artarak devam etti. XVII.yüzyılda bilgi birikimi büyük boyutlara ulaştı. Avrupa da özellikle kimya, fizik, matematik, tıp ve felsefede büyük ilerlemeler oldu. Bu yüzyılda bilim adamları eserlerini Latince yerine kendi millî dilleriyle yazmaya başladılar. Bu yüzyıldaki bilimsel çalışmalar, daha sonraki dönemleri derinden etkiledi. Bu çalışmalar sonucu Avrupa da bilim, skolastik düşüncenin etkisinden tamamen kurtulmuştur. Bu nedenle XVII. yüzyıla Akıl Çağı adı verilmektedir. Bu dönemde yetişen bilim adamları bir sonraki yüzyılda gerçekleşecek olan Sanayi İnkılabı na zemin hazırlarken, fikir adamlarının düşünceleri Fransız İhtilali nin doğmasında etkili oldular. Bu dönemin en önemli bilim adamlarından Bacon(Beykın) ve Descartes (Dekart)bilimde deney ve gözlem metodunu geliştirerek bilimsel çalışmanın yollarını aştılar. Fizikte Toriçelli(Toriçelli) ve Pascal(Paskal); astronomide Newton(Nivton), Galileo(Galile),ve Kepler önemli keşiflerde bulundular. Denis Resim 03.05: Newton u Araştırma Sırasında Gösteren Temsilî Resim Papin(Döni Papen) buharın bir enerji kaynağı olarak kullanılabileceğini ortaya koydu. Bu buluş daha sonraki yüzyılda Sanayi İnkılabı nın ortaya çıkışında etkili oldu. 3. KONU: IV. MEHMET DÖNEMİ( ) IV. Murat ın ölümünden sonra yerine kardeşi Sultan İbrahim geçti. Sultan İbrahim şehzadeliği sırasında yıllarca ölüm korkusu içinde yaşadığından ruh hâli ve sinirleri bozuktu. Annesi Kösem Sultan bu dönemde de devlet yönetiminde etkili oldu. Saray, devlet adamlarının entrika ve çıkar çatışmalarına sahne oldu. Sultan İbrahim 1648 yılında çıkan bir ayaklanma sonucu tahttan indirildi. Yerine yedi yaşındaki oğlu IV. Mehmet padişah oldu. IV.Mehmet devleti yönetecek yaşa gelinceye kadar ülkeyi annesi Turhan Sultan ve vezirler yönetti. 121
16 1. IV. MEHMET DÖNEMİ ISLAHAT ÇALIŞMALARI Tarhuncu Ahmet Paşa IV. Mehmet döneminde devletin mali durumu ciddi biçimde sarsılmıştı. Maaş ödemeleri için para bulunamıyordu. Tarhuncu Ahmet Paşa veziriazamlığa başladığında bomboş bir hazineyle karşılaşmıştı. İlk olarak gereksiz bütün harcamaları önledi. Devletin alacaklarını tahsil etme konusunda çok titiz davrandı. Devletin gelir ve giderlerini karşılaştıran bir rapor hazırlayıp, bütçe açığını kapamaya çaba gösterdi. Modern anlamda ilk kez bütçe çalışmasını yaptı. Tarhuncu Ahmet Paşa nın çalışmaları, çıkarları zedelenen bazı çevreleri rahatsız etti. Bu çevrelerin entrikaları sonucu idam edildi. Bütçenin denkleştirilmesi görüşmelerine ünlü bilgin Kâtip Çelebi de katıldı. Kâtip Çelebi bu konuda Düsturü l Amel fi İslahi l Hâlel adlı eseri yazıp padişaha sundu. Köprülü Mehmet Paşa IV. Mehmet ve annesi Valide Turhan Sultan tarafından sadrazamlığa getirildi. Köprülü Mehmet Paşa, kendisine bu görev teklif edildiğinde, devleti içine düştüğü durumdan kurtaracağını, ancak bunu yapabilmesi için bazı şartlarının olduğunu söyledi. Onun ileri sürdüğü şartlar şunlardı: Sarayın, devlet işlerine karışmaması, Devlet memurluklarına yapacağı atama ve görevden almalara kimsenin karışmaması, Kendisi ile ilgili bir şikâyet olursa, soruşturma yapılmadan karar verilmemesi. Köprülü Mehmet Paşa bu şartlarıyla kendisine uygun bir çalışma ortamı oluşturmayı amaçlıyordu. Şartları kabul edilen Köprülü Mehmet Paşa önce Çanakkale Boğazı nı abluka altında tutan Venediklileri buradan uzaklaştırdı, Limni ve Bozcaada yı onlardan geri aldı. Böylece Girit i kuşatma altında tutan Osmanlı askerlerine yardım gönderilmesini sağladı. Hâlep Valisi Abaza Hasan Paşa nın isyanını bastırdı. İstanbul ve taşradaki zorbaları temizledi. Kısa zamanda devlet otoritesini yeniden sağladı. Gereksiz harcamaları keserek, hazineyi sıkıntıdan kurtardı. Resim 03.06: Fazıl Ahmet Paşa nın Yaptırdığı Taşmedrese ( Vezirköprü) Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Köprülü Mehmet Paşa dan sonra sadrazamlığa oğlu Fazıl Ahmet Paşa getirildi. Fazıl Ahmet Paşa bütçe açığını azaltarak mali durumu daha da güçlendirdi. Orduyu 122
17 yeniden düzenledi. Özellikle topçu sınıfına önem verdi. Aynı zamanda bir müderris olan Fazıl Ahmet Paşa topladığı kitaplarla Çemberlitaş ta kendi adıyla bir kütüphane kurdu. Onun zamanında Girit in fethi tamamlandı. Avusturya ve Lehistan a üstünlük sağlandı. XVII. yüzyıl Islahatlarının Genel Özellikleri XVII. yüzyıl ıslahatlarının temel amaçları devlet otoritesini yeniden kurmak, iç güvenliği sağlamak ve ekonomik bozuklukları gidermektir. Islahatlar kişilere bağlı kalmış, bir devlet politikası hâline gelememiştir. Islahatçı devlet adamlarının değiştirilmesi veya öldürülmesi ile ıslahatlar sonuçsuz kalmıştır. Islahatlar yapılırken sorunların nedenleri araştırılmadan çözüm arandığı için köklü ve kalıcı olamamıştır. Devlet otoritesini sağlamak için baskı ve şiddet yoluna başvurulmuş, bu durum halkın ıslahatları benimsemesine engel olmuştur. Avrupa daki gelişmelerden yararlanma yoluna gidilmemiştir. Islahatlar yeniçeriler, devlet adamları, saray kadınları ve ulemanın engellemeleriyle karşılaşmıştır. 2. IV. MEHMET DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI a. Osmanlı-Venedik İlişkileri Ege Denizi nin girişinde stratejik bir konuma sahip olan Girit Adası Venediklilerin elindeydi. Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika kıyılarına sahip olan Osmanlı Devleti nin Akdeniz güvenliği için Girit i alması gerekiyordu. Osmanlı ticaret gemilerine zarar veren korsanların Girit i üs olarak kullanmaları ve Venedikliler tarafından korunmaları üzerine 1645 yılında Girit kuşatıldı. Venedikliler kuvvetli bir donanma ile Çanakkale Boğazı önüne gelerek boğazı abluka ettiler. Bu arada Limni ve Bozcaada yı işgal ettiler. Fransa, papalık, İspanya ve Malta şövalyeleri Venediklilere yardım için Girit e asker gönderdiler. Veziriazam Köprülü Mehmet Paşa bu ablukayı Resim 03.07: Girit te Kandiye Kalesi 123
18 kaldırmayı başardı. Girit e gelen Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Kandiye Kalesi ni alarak Girit in fethini tamamladı(1669). Böylece 24 yıl süren kuşatma sona ermiş oldu. Kuşatmanın bu kadar uzun sürmesi Osmanlı maliyesini olumsuz etkilediği gibi, Osmanlı donanmasının eski gücünden çok şey kaybettiğini göstermektedir. Girit in alınması Osmanlıların denizlerdeki son önemli başarısıdır. b. Osmanlı-Avusturya İlişkileri Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 1606 yılında imzalanan Zitvatorok Antlaşması, iki devlet arasında uzun süren bir barış dönemi açtı. Ancak Avusturya nın Erdel işlerine karışması ve isyancılara destek vermesi üzerine 1662 yılında Avusturya ya savaş açıldı. Fazıl Ahmet Paşa, Avusturyalıların güçlendirdikleri ve alınmasının imkânsız olduğuna inandıkları Uyvar Kalesi ni şiddetli bir kuşatmadan sonra fethetti. Kaleyi kurtarmaya gelen Avusturya ordusu yenilgiye uğratıldı. Osmanlı Devleti nin üst üste kazandığı bu zaferler Avrupa da büyük etki yaptı. Uyvar ın alınmasından sonra Uyvar önünde bir Türk gibi kuvvetli sözü söylenir oldu. Resim 03.08: Uyvar Kalesi Önündeki Savaşı Gösteren Tablo Avusturya nın barış isteği üzerine 1664 yılında Vasvar Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre; Erdel eskiden olduğu gibi Osmanlı Devleti ne bağlı kalacak, Bu savaşta Avusturyalılardan alınan Uyvar ve Neograd Kaleleri Osmanlılarda kalacak, Avusturya, Osmanlı Devleti ne savaş tazminatı ödeyecekti. c. Osmanlı-Lehistan İlişkileri Lehistan ın Osmanlılara tabi Ukrayna Kazaklarına saldırması üzerine IV. Mehmet, Fazıl Ahmet Paşa ile Lehistan seferine çıktı. Osmanlı ordusu Lehistan içlerine 124
19 kadar ilerledi. Lehistan kuvvetleri yenilgiye uğratıldı. Bunun üzerine Lehliler barış istediler yılında imzalanan Bucaş Antlaşması na göre; Lehistan Podolya yı Osmanlılara bırakacak, Ukrayna, Osmanlı egemenliğindeki Kazaklarda kalacak, Lehistan, Osmanlı Devleti ne yılda 22 bin altın vergi verecekti. Bu sırada kral seçilen Jan Sobyeski antlaşmada yer alan vergiyi vermek istemediğinden savaşlar yeniden başladı yılına kadar süren savaşlar sonunda Bucaş Antlaşması vergi maddesi hariç yürürlüğe girdi. E BİLGİ NOTU Bucaş Antlaşması Osmanlı Devleti nin batıda toprak kazandığı son antlaşmadır. Bundan sonra Osmanlı Devleti yeni topraklar elde edememiş, sadece kaybettiği yerleri zaman zaman geri almıştır. d. Osmanlı-Rusya İlişkileri Rusya nın Ukrayna ya girmesi ve Çehrin Kalesi ni işgalleri üzerine Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sefere çıktı yılında Çehrin Kalesi alındı. Rus ordusuna ağır kayıplar verdirilmesine rağmen kışın gelmesi üzerine ordu geri döndü. Yeni bir sefer hazırlığı yapılırken Rus çarının elçileri geldi. Yapılan görüşmeler sonunda 1681 yılında Bahçesaray (Çehrin) Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmaya göre Özi Nehri nin sağ tarafındaki topraklar Osmanlılar da, Kiev şehri Ruslarda kalacak, Özi(Dinyeper) Nehri, iki devlet arasında sınır olacaktı. Bu Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki ilk antlaşmadır. e. II. Viyana Kuşatması(1683) Avusturya kralı I. Leopold, Orta Macaristan ın Protestan halkına baskı yapmakta ve onları mezhep değiştirmeye zorlamaktaydı. Bu baskılar karşısında Macarlar Tökeli İmre liderliğinde ayaklanarak Avusturya ya karşı mücadeleye başladılar. Avusturya ile tek başına mücadele edemeyeceğini bilen Tökeli İmre, Osmanlılardan yardım istedi. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa bu yardım isteğini kabul ederek kendisine Orta Macaristan kralı unvanını verdi. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Divanıhümayun da bazı devlet adamlarının karşı çıkmasına rağmen, IV. Mehmet i ikna ederek Avusturya ya savaş açılması kararını çıkarttı. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa kişilik bir orduyla Viyana yı kuşattı(1683). Orta Macaristan kralı unvanı verilen Tökeli İmre, Eflak, Boğdan voyvodaları, Erdel Beyi ve Kırım Hanı da kuvvetleriyle Osmanlı ordusuna katılmışlardı. Avusturya kralı I. Leopold, Viyana dan ayrılarak Viyana ya oldukça uzak bir ka- 125
20 sabaya çekilmişti. Osmanlı ordusunun Viyana önlerine gelmesi Avrupa da büyük bir korku ve heyecan meydana getirdi. Avusturya kralı, Avrupa devletlerinden yardım istedi. Papanın teşvikiyle Alman, Fransız ve Lehlilerden oluşan bir Haçlı ordusu hazırlandı. Kuşatma iki aydan beri devam ediyordu. Kuşatmanın uzaması, erzak ve yiyecek sıkıntısına ve askerlerin yorulmasına neden olmuştu. Bu sırada Leh Kralı Jean Sobieski (Jan Sobyeski) komutasındaki kişilik Haçlı ordusu, Tuna Köprüsü nü geçerek Viyana nın yardımına geldi. Osmanlı askerleri Haçlı ordusu ile Viyana yı savunan kuvvetlerin saldırısı sonucu ağır bir yenilgiye uğradı ve çekilmek zorunda kaldı. Yenilgiden sorumlu tutulan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa idam edildi. Haçlı ordusunun Tuna Köprüsü nden geçişini engellemeyen Kırım Hanı da azledildi. Resim 03.09: Viyana Kuşatması f. Kutsal İttifak Türklerin Viyana önünde bozguna uğraması Avrupa da büyük bir sevinç meydana getirdi. Bu yenilgiden sonra Lehistan Kralı Jan Sobyeski nin isteği ve papanın teşvikiyle Türkleri Avrupa dan atmak için Osmanlılara karşı Kutsal İttifak kuruldu. Bu ittifaka Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya katıldı. Kurulan bu ittifak dört cepheden saldırıya geçti. Avusturyalılar Macaristan da, Venedikliler Mora ve Dalmaçya kıyılarında ilerlediler. Ruslar Kırım a, Lehliler Podolya ya saldırdılar. Bu arada çıkan askerî isyan sonucu IV. Mehmet tahttan indirilerek yerine II. Süleyman getirildi. Köprülü ailesinden Sadrazam Fazıl Mustafa Paşa Avusturyalıları Sırbistan toprakla- 126
21 rından çıkardı. Mora da Venediklilere, Kırım da Ruslara karşı bazı başarılar elde etti. Fakat onun Avusturyalılarla yapılan Salankamen Savaşı nda ordunun en ön saflarında savaşırken şehit düşmesi savaşın tekrar Osmanlılar aleyhine gelişmesine yol açtı yılında tahta çıkan II. Mustafa kaybedilen yerleri geri almak için ordunun başında Avusturya seferlerine katıldı. İlk iki seferde bazı başarılar elde etti. Ancak üçüncü seferinde Zenta denilen yerde yenilgiye uğradı. Bu sırada Ruslar da Azak Kalesi ni almışlardı.16 yıl süren savaşlar sonunda Osmanlı Devleti nin savaşı sürdürecek gücü kalmadı. İngiltere ve Felemenk ( Hollanda) hükûmetlerinin araya girmesiyle Osmanlı Devleti barış istedi. g. Karlofça Antlaşması(1699) Barış görüşmeleri Macaristan da Karlofça kasabasında yapıldı. Osmanlı Devleti ile Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rus delegeleriyle, barış için aracı olan İngiltere ve Hollanda elçileri arasında yapılan uzun görüşmelerden sonra Karlofça Antlaşması imzalandı(1699). Rusya ile ateşkes anlaşması yapıldı. Karlofça Antlaşması na göre; Banat ve Temeşvar Osmanlılarda kalmak üzere tüm Macaristan ve Erdel Avusturya ya, Podolya ve Ukrayna Lehistan a, Mora Yarımadası ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere verildi. Karlofça Antlaşması 25 yıl sürecek ve Avusturya nın garantisi altında olacaktı. Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti nin batıda ilk kez büyük oranda toprak kaybettiği bir antlaşmadır. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti nin Orta Avrupa daki egemenliği sona erdi. Avrupa devletleri Osmanlı Devleti ne karşı, savunmadan saldırıya geçmeye başladılar. Askerlik ve savaş tekniği bakımından Avrupalılardan geri kalındığı anlaşıldı. Türklerin Avrupa daki ilerleyişi sona erdi ve geri çekiliş başladı. Bu geri çekilme Kurtuluş Savaşı ndaki Sakarya Savaşı na kadar devam etti. h. İstanbul Antlaşması(1700) Rus delegesi imza yetkisi olmadığı gerekçesiyle Karlofça Antlaşması nı imzalamamıştı. Ruslarla bir yıl sonra İstanbul Antlaşması yapıldı. İstanbul Antlaşması na göre; Azak Kalesi Ruslara bırakılacak, Ruslar Kudüs ü serbestçe ziyaret edebilecekler, Rusya, İstanbul da elçi bulundurabilecekti. 127
22 Bu antlaşmayla Azak ve çevresini ele geçiren Rusya, Karadeniz e inme politikasında önemli bir adım attı. Harita 03.03: 1699 Karlofça Antlaşması Sonrası Avrupa da Osmanlı Sınırları 3. XVII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ NDE KÜLTÜR, BİLİM, SANAT VE MİMARİ XVII.yüzyılda Avrupa da bilim, sanat ve teknolojide çok önemli adımlar atılmış, bilimsel buluşlar yapılmıştı. XVII. yüzyılda Osmanlı medreseleri sayı olarak XVI. 128
23 Resim 03.10: Kâtip Çelebi bilgiler verir), Tuhfetü l Kibar fi Esfari l Bihar(Osmanlı deniz savaşları anlatılır.) yüzyıla göre bir hayli artmıştı. Ancak medreselerde eğitim-öğretim seviyesi önceki yüzyıllardan düşüktü. Matematik, tıp, fizik, felsefe, astronomi gibi müspet bilimlere gereken önem verilmedi. Bu dönemde yetişen değerli bilim adamlarının azlığı, müderrislerin yetersizliği, medreselerin bozulmasına neden oldu. Öyle ki nüfuzlu kimselerin çocuk yaştaki çocuklarına daha doğar doğmaz, aynı unvan verildi. Bu gelişme beşik ulemalığı denen bir terimi ortaya çıkardı. Bilim ve teknoloji alanında ki bu gelişmeye karşın tarih, edebiyat, güzel sanatlar ve mimari alanında önemli eserler ortaya konmuştur. Bu dönemde yetişen bilginler içinde Kâtip Çelebi nin önemli bir yeri vardır. Tarih, coğrafya ve felsefe alanında çok sayıda eser yazmıştır. Başlıcaları şunlardır: Keşfu z-zünun (on bin kadar yazar ve şairi konu edinen bibliyografya kitabı), Cihannüma(coğrafya kitabı), Mizan-ül Hakk(ahlak, müzik ve coğrafya ile ilgili Evliya Çelebi: XVII.yüzyılda yetişen değerli bilginlerden biri de Evliya Çelebi dir. 30 yıl süren seyahatleri sırasında Osmanlı ülkesini baştan başa gezmiştir. Seyahatname adlı 10 ciltlik eserinde gezdiği, gördüğü memleketlerin tarih, coğrafya ve kültürleri hakkında bilgi verir. Resim 03.11: Evliya Çelebi 129
24 E BİLGİ NOTU UNESCO ( Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) 2011 yılını 400. doğum yıldönümü nedeniyle Evliya Çelebi Yılı ilan etmiştir. Avrupa Konseyi ise Evliya Çelebi yi XXI. yüzyılda insanlığa yön veren en önemli 20 kişiden biri olarak kabul etmiştir. Naima: Hâlepli Naima Efendi, Osmanlı Devleti nin ilk resmi tarihçisidir(vakanüvis) yıllarında Osmanlı siyasi olaylarını eleştirel bir yaklaşımla anlatır. Nef i: Divan edebiyatının en büyük ustalarından olan Şair Nef i hicivleri ile ünlüdür. Eserinin adı Siham-ı Kaza dır. Nef i den başka Şeyhülislam Yahya Efendi ve Nabi divan edebiyatının önemli isimleridir. Halk edebiyatında ise Aşık Ömer ve Karacaoğlan başta gelir. Itri: Türk musikisine büyük katkılar yapmış önemli bir bestekârdır. 42 adet bestesi vardır. XVII.yüzyılda Osmanlı-Türk klasik mimarisi gelişerek devam etmiştir. Mimar Sinan sonrası dönemde Osmanlı mimarisi, İstanbul daki Sultan Ahmet Camii gibi muhteşem yapılar inşa etmeye devam etti.bu bina içinde çok sayıda çini kullanıldığından Mavi Cami olarak bilinir. Mimar Sedefkâr Mehmet Ağa bu eseriyle ustası Sinan ı geçmek istemiş ancak başaramamıştır. Yalnız, mimaride yaptığı bir yenilikle caminin iç düzenini değiştirmiş, aydınlık ve ferahlık sağlamıştır. Sultan Ahmet Camisi, Süleymaniye ve Selimiye camilerinin abidevi özelliklerine sahip olmamasına karşılık altı minareli tek Osmanlı camisi olmasıyla ünlüdür. Resim 03.12: Sultan Ahmet Camisi Bu yüzyılda yapılan en önemli mimari eserlerden biri de Yeni Cami adıyla bilinen Valide Sultan Camisi dir. İstanbul un ticaret merkezi olan Eminönü nde yer alan bina, valide sultanlar tarafından yaptırılmış olan camiler arasında büyüklüğü ve yeri itibariyle en seçkin olanıdır. Osmanlı tarihinde valide sultanların 130
25 en etkilileri Yeni Cami nin yapımına katkıları olan üç kadındır. Bu eserin inşaatını III. Mehmet in annesi Safiye Sultan başlatmış (1598), ölümüyle duran inşaatı IV. Murat ın annesi Kösem Sultan devam ettirmiş, tamamlanması ise IV. Mehmet in annesi Valide Turhan Sultan sağlamıştır(1663).xvii. yüzyılda sivil mimaride büyük bir gelişme görülür. IV. Murat ın Topkapı Sarayı nda yaptırdığı Bağdat Köşkü ve Mustafa Paşa Köşkü Türk sivil mimarisinin en güzel örneklerindendir. Yine bu yüzyılda mimarideki gelişmeye paralel olarak çinicilik, oymacılık, kakmacılık, hat, sedef işçiliği de gelişme göstermiştir. Resim 03.13: Bağdat Köşkü Resim 03.14: Osmanlı çinisi 131
26 NELER ÖĞRENDİK? XVII. yüzyılda Avrupa ve Asya nın genel durumunu, Osmanlı Devleti nin genel durumunu, ekber ve erşed sistemine geçilmesinin sonuçlarını, XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nin doğuda İran, batıda Avusturya ile olan ilişkilerinin neden ve sonuçlarını, XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde görülen iç isyanların genel nedenlerini, İstanbul, Celali ve eyalet isyanlarının özelliklerini, Osmanlı Devleti nin sosyal, siyasal ve ekonomik yapısına etkilerini, Avrupalıların bilim ve teknik alanında ileri giderken Osmanlıların bu gelişime seyirci kalmasının sonuçlarını, Coğrafi keşiflerin Osmanlılara etkilerini, Avrupa devletlerine yeni tavizler verilmesini, II. Osman dönemi ıslahatlarını, II. Osman ın Yeniçeri Ocağı nı kaldırmak istemesinin neden ve sonuçlarını, IV. Murat döneminde yönetim, ordu ve toplumsal alanda yapılan ıslahatları, Koçi Bey Risalesi ni, Tarhuncu Ahmet Paşa nın modern anlamda ilk Osmanlı bütçesini yapmasını, Köprüler dönemi ıslahatlarını, XVII. yüzyıl ıslahatlarının genel özelliklerini, XVII. yüzyıl Avrupa tarihinin en önemli olaylarından olan Otuz Yıl Savaşlarını ve sonuçlarını, bilim ve teknik alanındaki gelişmeleri ve önemli bilginleri, IV. Mehmet dönemi siyasi olaylarını, Osmanlı- Avusturya ve Rusya ilişkilerini, II. Viyana kuşatmasını, Osmanlı ordusunun yenilgisi üzerine Avrupa devletlerinin oluşturduğu Kutsal İttifak ile savaşları, Karlofça Antlaşması nın maddeleri ve önemini, XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde kültür, bilim, sanat ve mimari alanındaki gelişmeleri, bu yüzyılda yetişen önemli bilgin, düşünür, şair ve yazarları öğrendik. 132
27 1. ETKİNLİK Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız. 1. I. Ahmet in getirdiği. sistemi sonucunda şehzadelerin çıkma usulüne son verildi İstanbul Antlaşması ile Osmanlı sadrazamına eşit sayılan.. arşidükü, 1606 Zitvatorok Antlaşması yla Osmanlı.. eşit sayıldı. 3. İstanbul isyanlarının temel nedeni. otoritenin zayıflamasıdır isyanları XVII. yüzyılda Anadolu da çıkan isyanlardır. 5. Osmanlı Devleti nde ıslahat hareketlerine girişen ilk padişah.. dır. Ancak düşündüğü ıslahatları gerçekleştiremeden. tarafından öldürülmüştür. 6. IV. Murat devrinde imzalanan Antlaşması bugün de geçerli olan. sınırını büyük ölçüde belirlemiştir. 7...Antlaşması, Osmanlı Devleti nin Batı da toprak kazandığı son antlaşmadır. 8. Osmanlı Devleti nin. kuşatmasında yenilgiye uğraması üzerine papa, Avrupa devletlerini birlik olmaya çağırdı. Bu çağrıyla bir araya gelen devletlerin kurduğu birliğe. adı verilmiştir. 9.. Antlaşması sonunda Avrupalılar, Osmanlı Devleti karşısında saldırıya geçti. Türklerin Avrupa da ilerleyişi durdu yılında imzalanan.. ile Ruslar, Azak Kalesi ni alarak.. inme politikasında ilk adımı atmış oldular. 11. Türkiye nin altı minareli ilk camisidir. 12. Fazıl Ahmet Paşa nın Kalesi ni fethetmesinden sonra Avrupa da önünde bir Türk gibi güçlü sözü atasözü hâline geldi. 13. XVII. yüzyılda Osmanlıların denizlerde kazandığı en önemli başarı Venediklilerden alınmasıdır yenilik yapmak istediği için öldürülen ilk Osmanlı padişahıdır. 15. Osmanlı Devleti nde dirlik sisteminin bozulması. sayısının azalmasına neden olmuştur. 133
28 2. ETKİNLİK BEN KİMİM? 1.Osmanlı Devleti nin veraset sisteminde değişiklik yaparak padişahlığın Osmanlı soyu içinde en büyük ve aklı başında olana geçmesi uygulamasını getirdim. Ben kimim? 2. On dört yaşında Osmanlı tahtına oturdum. Tahta çıkar çıkmaz, müderris ve kadıların atama yetkilerini şeyhülislamın elinden aldım. İlk kez saray dışından evlenerek sarayı halka açtım. Çıktığım Lehistan Seferi sırasında Yeniçeri Ocağı nın ne kadar bozulduğunu gördüm. Bu ocağı kaldırmaya karar verdim. Ben kimim? 3. IV. Murat ın devletin kötüye gidişinin nedenleri ve bu kötü gidişin durdurulması için alınabilecek tedbirlere ilişkin istediği raporlardan birini hazırladım. Kendi adımla anılan bu raporda, devletin Kanuni Sultan Süleyman dan sonra yaşadığı sıkıntıları, kurumların nasıl bozulduğunu detaylıca ortaya koydum ve çözüm önerilerimi sundum. Ben kimim? 4. IV. Mehmet zamanında sadrazam oldum. Devletin en önemli sorununun gelir- gider dengesizliği olduğunu düşünüyordum. Bu nedenle çoğunlukla maliye alanında ıslahatlar yaptım. Saray masraflarını, lüks ve israfı kıstım. Hazineye borçlu olanlardan borçlarını tahsil ettim. Modern anlamda ilk kez bütçe çalışması yaptım. Ben kimim? 5. İran üzerine iki sefer yaparak Revan ve Bağdat ı geri aldım. Bu nedenle Bağdat Fatihi olarak anılırım. Yeniçerileri disiplin altına aldım. İstanbul ve Anadolu da düzen ve huzuru yeniden sağladım. Yaptığım ıslahatlarla devlet otoritesini güçlendirdim. Ben kimim? 134
29 ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 1. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nin ekonomisinin bozulmasının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A. Ticaret yollarının yön değiştirmesi B. Maaşlı asker sayısının artması C. Savaşların uzun sürmesi D. Tımar sisteminin sürdürülmesi 2. XVII. yüzyıl ıslahatçılarından Tarhuncu Ahmet Paşa aşağıdaki alanlardan hangisinde ıslahat yapmıştır? A. Ordu B. Maliye C. Eğitim D. Hukuk 3. Aşağıdakilerden hangisi Celali isyanlarının sonuçlarından biri değildir? A. Tarımsal üretimin düşmesi B. Köyden kente göçün hızlanması C. Egemenlik anlayışının değişmesi D. Vergi gelirlerinin azalması 4. XVII. yüzyıl ıslahatçıları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A. II. Osman B. IV. Murat C. Sokollu Mehmet Paşa D. Köprülü Mehmet Paşa 5. İran la yapılan Ferhat Paşa Antlaşması ile Lehistan la yapılan Bucaş Antlaşması nın ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A. Doğuda ve batıda en geniş sınırlara ulaşılması B. Aynı yüzyılda yapılması C. Batılı devletlerle yapılması D. Toprak kayıplarına neden olması 6. Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyılda İran ile yapılan antlaşmalardan biri değildir? A. Serav B. Nasuh Paşa C. Amasya D. Kasrışirin 7. Kutsal Roma Germen İmparatorluğu nda Katolik ve Protestan prensliklerin mücadelesiyle başlayıp, kısa sürede Avrupa ya yayılan Otuz Yıl Savaşları ( ), aşağıdakilerden hangisi ile sona ermiştir? A. Vestfalya Antlaşması B.Ogsburg Antlaşması C. Nant Fermanı D. Milano Fermanı 135
30 8. Coğrafi keşifler sonunda ele geçirilen yerlerden Avrupa ya çok miktarda altın ve gümüş getirilmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti ni aşağıdaki alanlardan hangisinde olumsuz etkilemiştir? A. Teknik B. Ekonomik C. Siyasi D. Askerî 9. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde sık sık taht değişikliği görülmesinin, I. cülus bahşişlerinin bütçeye ek yük getirmesi, II. sınırların genişlemesi, III. barışçıl bir dış politika izlenmesi durumlarından hangilerine neden olduğu söylenebilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C.I ve II D. I, II ve III yılında Osmanlı Devleti nin Rusya ile yaptığı Çehrin Antlaşması nın önemi aşağıdakilerden hangisidir? A. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan ilk antlaşma olması B. Osmanlı Devleti nde Ortodoks sorununu ortaya çıkarması C. Rusya nın Osmanlı Devleti nin iç işlerine karışmasına neden olması D. Osmanlı Devleti nin doğuda en geniş sınırlara ulaşması 11. Osmanlı Devleti nin XVII. yüzyıl başlarında Avusturya ile savaş hâlinde olması ve Celali isyanlarıyla uğraşması aşağıdaki devletlerden hangisinin Osmanlı Devleti ne saldırmasına fırsat sağlamıştır? A. İran B. Rusya C. Venedik D. Lehistan 12. Yeniçeri Ocağı ndaki asker sayısı XVI. yüzyıl sonlarında iken, XVII. yüzyıl başlarında e çıkmıştır. Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir? A. Sınırların genişlemesine B. Askerî giderlerin artmasına C. Merkezî otoritenin güçlenmesine D. Askerî başarıların artmasına 13. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde görülen Celali, İstanbul ve eyalet isyanlarının ortak nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A. Tımar sisteminin bozulması B. Savaşların uzun sürmesi C. Merkezî otoritenin zayıflaması D. Dış devletlerin kışkırtmaları 136
31 14. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde, I. Celali isyanlarının yaygınlaşması II. tarımsal faaliyetlerin azalması, III. köylerden kentlere göç edilmesi gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A. I, II, III B. I, III, II C. II, I, III D. III, II, I 15. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde, I. Ekber ve Erşed Yasası nın uygulanması, II. beşik ulemalığının ortaya çıkması, III. kapitülasyonların yaygınlaştırılması gelişmelerinin ekonomi, yönetim ve eğitim alanları ile ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Ekonomi Yönetim Eğitim A. I II III B. II III I C. III II I D. III I II 16. I. Genç Osman, II. Tarhuncu Ahmet Paşa, III. IV. Mehmet Yukarıdaki XVII. yüzyıl ıslahatçılarından hangileri yapmak istedikleri ıslahatlar nedeniyle öldürülmüşlerdir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II 17. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti nde, I. savaşların uzun sürmesi, II. ganimet gelirlerinin azalması, III. iç isyanların güçlükle bastırılması gelişmelerinden hangilerinin ordunun güç kaybettiğinin göstergesi olduğu söylenebilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. I ve II D. I, II ve III 137
DURAKLAMA DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi
DURAKLAMA DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 OSMANLI DEVLETİ NİN GENEL DURUMU XVII.YÜZYILDA OSMANLI- AVUSTRYA VE OSMANLI- İRAN İLİŞKİLERİ a-avusturya ile İlişkiler
DetaylıDuraklama Döneminin Sebepleri
Duraklama Döneminin Sebepleri A: İç Sebepler 1. Merkezi Yönetimin Bozulması Tahta geçen padişahların küçük yaşta tecrübesiz ve zayıf karakterli olması. (Sancağa çıkma usulünün kaldırılması) Saray kadınlarının
DetaylıSORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)
SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) Osmanlı devletinde ülke sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı bugünkü bakanlar kuruluna benzeyen kurumu: divan-ı hümayun Bugünkü şehir olarak
Detaylı7- Osmanlı Devleti'nde Yükselme Devri'nden sonra yeteneksiz padişahlar görülmeye başlandı. Bunun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Şehzadele
1- Osmanlı Devleti nin ekonomik olarak zayıflamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Teknolojik gelişmelerin artması B) Don-Volga kanal teşebbüsü C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması D) Avrupalılara
DetaylıOSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ ( XVII/17.YÜZYIL) ÖNEMLİ GELİŞMELERİ
OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ ( XVII/17.YÜZYIL) ÖNEMLİ GELİŞMELERİ SOKULLU MEHMET PAŞA'NIN ÖLÜMÜYLE DÖNEM BAŞLAMIŞTIR VE KARLOFÇA ANLAŞMASINA KADAR DEVAM ETMİŞTİR. DURAKLAMANIN NEDENLERİ YENİÇERİ OCAĞINDA
DetaylıARAYIŞ YILLARI (17.YÜZYIL) (DURAKLAMA DÖNEMİ ) ISLAHATLAR AYAKLANMALAR
ARAYIŞ YILLARI (17.YÜZYIL) (DURAKLAMA DÖNEMİ ) ISLAHATLAR AYAKLANMALAR 1. Osmanlı Devleti nde Yeniçeri Ocağı nı kaldırmak isteyen ilk padişah II. dır. Osman 2. Genç Osman saray ile halk arasındaki kopukluğu
DetaylıYÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi
YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 II.Selim (1566-1574) Tahta Geçme Yaşı: 42.3 Saltanat Süresi:8.3 Saltanat Sonundaki Yaşı:50.7
DetaylıEĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 10. SINIF TARİH DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
KASIM EKİM 017-018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 10. SINIF TARİH DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı 1. 1. XIV. yüzyıl başlarında
DetaylıAVRUPA VE OSMANLI (18.YÜZYIL) GERİLEME DÖNEMİ
AVRUPA VE OSMANLI (18.YÜZYIL) GERİLEME DÖNEMİ 1. Osmanlı İmparatorluğu nun Gerileme Devrindeki olaylar ve bu olayların sonuçları göz önüne alındığında, aşağıdaki ilişkilerden hangisi bu devir için geçerli
Detaylı10. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ
KASIM EKİM 0. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI. OSMANLI DEVLETİ NİN KURULUŞU (00-5). XIV. yüzyıl başlarında Anadolu, Avrupa ve Yakın
Detaylı1- XVII.YÜZYILDA ASYA VE AVRUPA
1- XVII.YÜZYILDA ASYA VE AVRUPA AVRUPA NIN GENEL DURUMU XVII.yüzyılda Avrupa Devletlerinde yönetim şekli olarak kralların hakim oldukları mutlak monarşi yönetimi görülmektedir. Feodalite rejiminin yıkılmasından
Detaylıa. Merkez Yönetiminin Bozulması
Yazı İçerik Merkez Yönetiminin Bozulması Eyalet Yönetiminin Bozulması Ordu ve Donanmanın Bozulması Eğitim Sisteminin Bozulması Ekonomik Durumun Bozulması Toplum Yapısının Bozulması Osmanlı İmparatorluğunun
DetaylıÜnite ARAYIŞ YILLARI (1600 1700)
Ünite 3 ARAYIŞ YILLARI (1600 1700) ÜNİTE 3 ARAYIŞ YILLARI (1600 1700) Bilgi Köşesi Notlar ARAYIŞ YILLARI (1600-1700) Avrupa nın Genel Durumu 17. yüzyılda Avrupa XVII. yüzyılda Avrupa da mutlak monarşi
DetaylıKarlofça Antlaşması II.Viyana Kuşatması. Karlofça Antlaşması Ders Notu. d. Osmanlı-Rusya İlişkileri
Karlofça Antlaşması II.Viyana Kuşatması Karlofça Antlaşması Ders Notu d. Osmanlı-Rusya İlişkileri Rusya Osmanlı Devleti himayesindeki Özi Kazaklarına saldırınca Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sefere
DetaylıARAYIŞ YILLARI (XVII. YÜZYIL)
192 3. Ünite ARAYIŞ YILLARI (XVII. YÜZYIL) 1. XVII. Yüzyılda Asya ve Avrupa... 80 2. XVII. Yüzyıl Islahatları... 87 3. IV. Mehmet Dönemi (1648-1687)... 91 Konu Değerlendirme Testi... 96 79 XVII. Yüzyılda
DetaylıT.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DERS NOTU I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ OSMANLI DEVLETİ NİN GENEL DURUMU. Ekonomik Durum:
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DERS NOTU I. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ OSMANLI DEVLETİ NİN GENEL DURUMU Ekonomik Durum: 1. Avrupa daki gelişmelerin hiçbiri yaşanmamıştır. Avrupa da Rönesans ve Reform
DetaylıXVII.yüzyılda Osmanlı Devleti nin içinde bulunduğu güç duruma çare bulmak için,ıslahatların yapılması gereği duyulmuştur. Islahatların amacı, devlete
XVII.yüzyılda Osmanlı Devleti nin içinde bulunduğu güç duruma çare bulmak için,ıslahatların yapılması gereği duyulmuştur. Islahatların amacı, devlete eski gücünü kazandırmak,yönetimi,orduyu ve maliyeyi
DetaylıOsmanlı Devletinin Duraklama Nedenleri
On5yirmi5.com Osmanlı Devletinin Duraklama Nedenleri Osmanlı İmparatorluğunun duraklama nedenleri nelerdir? Yayın Tarihi : 9 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 1/10/2017) Osmanlıda duraklama sebepleri, Osmanlı
Detaylı1-MERKEZ TEŞKİLATI. A- Hükümdar B- Saray
1-MERKEZ TEŞKİLATI A- Hükümdar B- Saray MERKEZ TEŞKİLATI Önceki Türk ve Türk-İslam devletlerinden farklı olarak Osmanlı Devleti nde daha merkezi bir yönetim oluşturulmuştu.hükümet, ordu ve eyaletler doğrudan
DetaylıOsmanlı Devlet teşkilatında, gerek yönetim alanında,gerekse askeri alanda bazı değişiklikler olmuştur. Bu değişikliklerin bir kısmı merkez
Osmanlı Devlet teşkilatında, gerek yönetim alanında,gerekse askeri alanda bazı değişiklikler olmuştur. Bu değişikliklerin bir kısmı merkez teşkilatında bir kısmı da taşra teşkilatında olmuştur.bilhassa
Detaylı5. ÜNİTE: EKONOMİ VE SOSYAL HAYAT
5. ÜNİTE: EKONOMİ VE SOSYAL HAYAT 1- Osmanlı Devleti nde ekonominin temeli olan tarımdan elde edilen gelirlerle asker beslenir, devlet adamlarının maaşları ödenirdi. Bundan dolayı tarım gelirlerinde bir
DetaylıBu durum, aşağıdakilerden hangisin gösteren bir kanıt olabilir?
DÜNYA GÜCÜ OSMANLI 1. Anadolu Selçuklu Devleti zamanında ve Osmanlı İmparatorluğu nun Yükselme döneminde Anadolu daki zanaatkarlar lonca denilen zanaat gruplarına ayrılarak yöneticilerini kendileri seçmişlerdir.
DetaylıAsya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer
Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Sarı Irmak ın kuzeyi idi. Daha sonra Orhun ve Selenga ırmakları
DetaylıFevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR
Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SOSYAL BiLiMLER LiSESi DERS KiTABI SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtine, 2012 ic;indekiler I ÜNiTE: BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 1. BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 A. COGRAFYA KESiFLERi
DetaylıAVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,
COĞRAFİ KEŞİFLER 1)YENİ ÇAĞ AVRUPASI AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, Türklerden Müslüman
DetaylıOSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL
OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL OSMANLI DA 18. YÜZYIL GERİLEME DÖNEMİ DİR. Yaklaşık 100 yıl sürmüştür. 18. Yüzyıldaki Islahatların Genel Özellikleri -İlk kez Avrupa daki
DetaylıMİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com
MİLLİ MÜCADELE TRENİ TRABLUSGARP SAVAŞI Tarih: 1911 Savaşan Devletler: Osmanlı Devleti İtalya Mustafa Kemal in katıldığı ilk savaş Trablusgarp Savaşı dır. Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal in ilk askeri
DetaylıA. Sırp İsyanları B. Yunan İsyanları
A. Sırp İsyanları B. Yunan İsyanları SIRP İSYANLARI Osmanlı İmparatorluğu na 15. yüzyılın ortalarında katılan Sırbistan da, İmparatorluğun diğer yerlerinde olduğu gibi, âdil bir yönetim kurulmuştu. Sırp
DetaylıÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ...
ÖRNEK SORU: 1 1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti açısından, 30 Ekim 1918 de, yenilgiyi kabul ettiğinin tescili niteliğinde olan Mondros Ateşkes Anlaşması yla sona erdi. Ancak anlaşmanın,
DetaylıTARİH BOYUNCA ANADOLU
TARİH BOYUNCA ANADOLU Anadolu, Asya yı Avrupa ya bağlayan bir köprü konumundadır. Üç tarafı denizlerle çevrili verimli topraklara sahiptir. Dört mevsimi yaşayan iklimi, akarsuları, ormanları, madenleriyle
DetaylıHAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları
HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders Dr. İsmail BAYTAK HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları Hristiyanlarca kutsal sayılan Hz. İsa nın doğum yeri Kudüs ve dolayları, VII. yüzyıldan beri Müslümanlar ın elinde
DetaylıC D E C B A C B B D C A A E B D D B E B A A C B E E B A D B
1- XIX. ve XX. yüzyılın başlarında. Osmanlı. Devleti her alanda çöküntü içinde olmasına karşılık, varlığını ve bağımsızlığını uzun süre korumuştur. Bu durumun en önemli nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
DetaylıÜNİTE:1. Osmanlı Devleti nde Yenileşme Çabaları ÜNİTE:2. Türkiye de Reform Arayışları ( ) ÜNİTE:3. Türkiye de Meşrutiyet Dönemleri ÜNİTE:4
ÜNİTE:1 Osmanlı Devleti nde Yenileşme Çabaları ÜNİTE:2 Türkiye de Reform Arayışları (1839-1908) ÜNİTE:3 Türkiye de Meşrutiyet Dönemleri ÜNİTE:4 Avrupa ve Türkiye (1838-1918) ÜNİTE:5 1 Mondros tan Lozan
DetaylıAvrupa Tarihi. Konuyla ilgili kavramlar
Avrupa Tarihi Konuyla ilgili kavramlar Aforoz: Katolik mezhebinde papa ve kiliseye karşı gelenlerin kilise tarafından dinden çıkarılmasıdır. Burjuva: Avrupa da soylular ve köylülerden farklı olarak ticaretle
DetaylıDevleti yönetme hakkı Tanrı(gök tanrı) tarafından kağana verildiğine inanılırdı. Bu hak, kan yolu ile hükümdarların erkek çocuklarına geçerdi.
Orta Asya Türk tarihinde devlet, kağan adı verilen hükümdar tarafından yönetiliyordu. Hükümdarlar kağan unvanının yanı sıra han, hakan, şanyü, idikut gibi unvanları da kullanmışlardır. Kağan kut a göre
DetaylıKonuyla ilgili kavramlar
Avrupa tarihi, Avrupa tarihi ders notları, ygs Avrupa tarihi, kpss Avrupa tarihi notları, Avrupa tarihi notu indir gibi konular aşağıda incelenecektir. İçindekiler 0.0.1 Konuyla ilgili kavramlar 1 ORTA
DetaylıHaftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategoriler Alt kategoriler Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki IV.
339 GENEL LİSE Haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati Kategoriler Alt kategoriler Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki IV. Yeniçağ 3. Yeniçağda Avrupa 6. Eğitim, kültür, bilim ve
DetaylıII. MEŞRUTİYET DÖNEMİ
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ 1908 II. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken İttihat ve Terakki Cemiyetinin faaliyetleri 1908 Reval Görüşmesi İTTİHAT ve TERAKKÎ CEMİYETİ 1908 İhtilâli ni düzenleyen
Detaylı5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI
5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Karadeniz bölgesi; doğuda Kafkasya, güneyde Anadolu, batıda Balkanlar, kuzeyde Ukrayna ve Rusya bozkırları ile çevrili geniş bir havzadır.
DetaylıBİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876)
BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) I. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken Genç Osmanlıların faaliyetleri İstanbul (Tersane) Konferansı BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) Osmanlı
DetaylıEĞİTİM- ÖĞRETİM YILI NUH MEHMET YAMANER ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ 10.SINIF OSMANLI TARİHİ I. DÖNEM I. YAZILI SORULARI A GURUBU
Ertuğrul Gazi 1) * Orhan Bey tarafından fethedilmiş olup başkent buraya taşınmıştır. * İpek sanayisinin merkezi konumundaki bu bölgenin fethiyle Osmanlı gelirleri. Yukarıdaki özellikleri verilmiş bölge
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıKARMA TESTLER 03. A) Yalnız l B) Yalnız II. C) Yalnızlll D) I ve II E) I, II ve III. 2. Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine,
KARMA TESTLER 03 1. Osmanlı Devleti'nde matbaanın kurulması, I. Sanayi II. Ticaret III.Kültür alanlarından hangileri ile ilgili değişikliğin hız kazanmasını sağlamıştır? A) Yalnızl B) Yalnız II C) Yalnızlll
DetaylıDoç. Dr. Tolga BOZKURT SAN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARİSİ BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI MİMARİSİ
BATILILAŞMA DÖNEMİ OSMANLI MİMARİSİ -1699 Karlofça Barış Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğunda gerileme döneminin başlangıcı olurken, siyasi ve sosyal anlamda Batı üstünlüğünün de kabul edildiği bir dönüm
DetaylıÖğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : OSMANLI TARİHİ II (KLASİK ÇAĞ) Ders No : 0020100029 Teorik : Pratik : 0 Kredi : ECTS : 5 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim
DetaylıSAINT BENOIT FRANSIZ LİSESİ
COĞRAFYA NIVEAU / SEVIYE L-1 1-Coğrafya nedir coğrafyanın bölümleri. 2-Dünyanın şekli ve sonuçları. 3-Dünyanın hareketleri. 4-Harita bilgisi. 5-Atmosfer ve özellikleri. 6-İklim elemanları 7-Sıcaklık 8-Basınç
DetaylıİÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL TARİH VE GENEL TÜRK TARİHİ I. TARİH BİLİMİNE GİRİŞ...3
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL TARİH VE GENEL TÜRK TARİHİ I. TARİH BİLİMİNE GİRİŞ...3 A. Tarihin Tanımı...3 B. Tarihin Kaynakları...4 C. Tarihe Yardımcı Bilim Dalları...4 D. Tarihte Yüzyıl, Yarı Yüzyıl,
DetaylıYÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi
YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 02.03.2018 Youtube kanalıma abone olarak destek verebilirsiniz. ARİF ÖZBEYLİ Tahta Geçme Yaşı: 33.3 Saltanat
DetaylıMusul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.
MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.
DetaylıUZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ Atatürk İlkeleri ve İnkilâp Tarihi 1 1.Ders
UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ Atatürk İlkeleri ve İnkilâp Tarihi 1 1.Ders XIX. YÜZYIL ISLAHATLARI VE SEBEPLERİ 1-İmparatorluğu çöküntüden kurtarmak 2-Avrupa Devletlerinin, Osmanlı nın içişlerine karışmalarını
Detaylıd-italya nın Akdeniz de hakimiyet kurma isteği
I.DÜNYA SAVAŞI Sebepleri: a-almanya nın siyasi birliğini tamamlayarak, sömürgecilikte İngiltere ye rakip olması b -Fransa ve Almanya arasındaki Alsas-Loren bölgesi meselesi(fransa nın Sedan Savaşı nda
DetaylıOSMANLI TARİHİ II.ÜNİTE 8.KONU: REFORM
OSMANLI TARİHİ II.ÜNİTE 8.KONU: REFORM 17.02.2017 Sen Piyer Meydanı DÜNYANIN EN ZOR ŞEYLERİNDEN BİRİ, HERKESİN DÜŞÜNMEDEN SÖYLEDİĞİNİ DÜŞÜNEREK SÖYLEMEKTİR. Emil Chartier Sen Piyer Meydanı Reform,kelime
DetaylıHAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için
HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için düzenledikleri seferlere "Haçlı Seferleri" denir. Haçlı Seferlerinin
Detaylı3. 18.yy da Grek ve Dakya projesi ile Osmanlıyı paylaşmayı planlayan Avrupalı iki devlet aşağıdakilerden hangisidir? I. Rusya. II.
www.burakelgit.com.tr I. Rusya II. Fransa III. Avusturya 1. Osmanlı Devleti Gerileme döneminde yukarıdaki devletlerden hangileriyle mücadele etmiştir? A) Yalnız II B) I,II ve III C) II ve III D) I ve III
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI TARİH
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI TARİH CEVAP 1: (TOPLAM 2 PUAN) Savaş 2450-50=2400 yılının başında sona ermiştir. (İşlem 1 puan) Çünkü miladi takvimde, MÖ tarihleri milat takviminin başlangıcına yaklaştıkça
Detaylıİktisat Tarihi I. 15/16 Aralık 2016
İktisat Tarihi I 15/16 Aralık 2016 16. yüzyılda Osmanlı da para kullanımında büyük bir artış gerçekleşmiştir. Madeni sikkelere dayanan para sistemlerinde tağşiş işlemlerinin değişik amaçları olabiliyordu.
Detaylıİstanbul u Fethinin Dahi Stratejisi - Genç Gelişim Kişisel Gelişim
Fetih 1453 gösterime girdi. Yönetmenliğini ve yapımcılığını Faruk Aksoy'un yaptığı, başrollerinde Devrim Evin, İbrahim Çelikkol ve Dilek Serbest'in yer aldığı İstanbul'un Fethi ni konu alan Türk film 17
DetaylıSosyal bilgiler öğretmeninin verdiği bu bilgiye dayanarak Mustafa Kemal Paşa ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
S-1 Sosyal bilgiler öğretmeni: (ikinci Meşrutiyet in ilanının ardından (Meşrutiyet karşıtı gruplar tarafından çıkarılan 31 Mart Ayaklanması, kurmay başkanlığını Mustafa Kemal in yaptığı Hareket Ordusu
DetaylıEdirne Tarihi - Osmanlı Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Tarihi - Osmanlı Döneminde Edirne Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Osmanlı Dönemi Başlangıcı : Edirne nin Fethi......... 4 0.2 Padişahlar Döneminde
DetaylıŞehir devletlerinin merkezlerinde tapınak bulunurdu. Yönetim binası, resmî yapılar ve pazar meydanları tapınağın etrafında yer alırdı.
M.Ö 2000 den itibaren Eski Yunan da ve Ege de polis adı verilen şehir devletleri ortaya çıkmıştır. Bunlardan en önemlileri Atina,Sparta,Korint,Larissa ve Megara dır. Şehir devletlerinin merkezlerinde tapınak
DetaylıFRANCHISE KİMİN BULUŞU NASIL BAŞLADI? NASIL GELİŞTİ?
1 FRANCHISE KİMİN BULUŞU NASIL BAŞLADI? NASIL GELİŞTİ? DÜNYADA FRANCHISE 2 TÜRKİYE 1994- İlk franchise fuarı açıldı 1991- UFRAD kuruldu 1985- McDonald s açıldı, Turyap, Sağra franchise verdi ABD 1960-
DetaylıIV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU
IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU Osmanlı Devleti nin 19. yüzyılda uyguladığı denge siyaseti bekleneni vermemiş; üç kıtada sürekli toprak kaybetmiş ve yeni yeni önem kazanan petrol Osmanlı
Detaylıistanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sebepleri istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından gelişmesi istanbul'un fethinin türk
, istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sebepleri istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından gelişmesi istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sonuçları istanbul'un fethinin
Detaylıİktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018
İktisat Tarihi II 13 Nisan 2018 Modern Çağ ın Başlangıcında Avrupa Ekonomisi 11 yy başından itibaren Avrupa Rostow'un deyimiyle kalkışa geçmiştir. Bugünün ölçütleriyle baktığımızdaavrupa gelişmemiş bir
DetaylıİÇİNDEKİLER. A. Tarih B. Siyasal Tarih C. XIX.yüzyıla Kadar Dünya Tarihinin Ana Hatları 3 D. Türkiye"nin Jeo-politik ve Jeo-stratejik Önemi 5
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V GİRİŞ 1 A. Tarih B. Siyasal Tarih C. XIX.yüzyıla Kadar Dünya Tarihinin Ana Hatları 3 D. Türkiye"nin Jeo-politik ve Jeo-stratejik Önemi 5 BİRİNCİ BÖLÜM: AVRUPA SİYASAL TARİHİ 1 2 I.
DetaylıABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ
ABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ 1215 yılında Magna Carta ile Kral,halkın onayını almadan vergi toplamayacağını, hiç kimseyi kanunsuz olarak hapse veya sürgüne mahkum etmeyeceğini bildirdi. 17.yüzyıla
DetaylıOSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik
OSMANLI YAPILARINDA İZNİK ÇİNİLERİ Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik Çinileri, KültK ltür r Bakanlığı Osmanlı Eserleri, Ankara 1999 Adana Ramazanoğlu Camii Caminin kitabelerinden yapımına 16. yy da Ramazanoğlu
DetaylıEdirne Çarşıları. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Çarşıları Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Edirne Çarşıları ve İş Merkezleri................ 4 0.1.1 Alipaşa Çarşısı(Kapalı Çarşı).............. 4 0.1.2
DetaylıOsmanlı Tarihi El Kitabı
Osmanlı Tarihi El Kitabı Editör Tufan Gündüz Yazarlar Mehmet Alaaddin Yalçınkaya İbrahim Yılmazçelik Mehmet İnbaşı Ersin Gülsoy Zübeyde Güneş Yağcı Arif Sarı Ayşegül Altınova Şahin ISBN: 978-605-9247-73-3
DetaylıTERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 19.yy.sonlarına doğru Osmanlı parçalanma sürecine girmişti. Bu dönemde
DetaylıBİRİNCİ D NYA SAVAŞI
BİRİNCİ D NYA SAVAŞI KONUYA GİRİŞ BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİNDEKİ GELİŞMELER VE BLOKLAŞMALAR BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI NIN NEDENLERİ / Genel - Başlatan BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI NIN GELİŞİMİ OSMANLI DEVLETİ NİN
DetaylıYAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ TARİH
YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ TARİH SORU 1: MÖ 2450 yılında başlayan ve 50 yıl süren bir savaş kaç yılında sona ermiştir? İşlemi nasıl yaptığınızı gösteriniz ve gerekçesini belirtiniz. (2 PUAN) SORU 2: Uygurlar
DetaylıKuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Flash Anlatım Perşembe, 12 Kasım :53 - Son Güncelleme Çarşamba, 25 Kasım :14
Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Flash Anlatım Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Ders Notu OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ (1300-1453) 1. OSMANLI'DA DEVLET ANLAYIŞI Türkiye Selçuklu Devleti
DetaylıEdirne Köprüleri. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Köprüleri Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Edirne Köprüleri......................... 4 0.1.1 Gazimihal Köprüsü.................... 4 0.1.2 Beyazid Köprüsü.....................
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıHAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 9.Ders. Dr. İsmail BAYTAK III. HAÇLI SEFERİ
HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 9.Ders Dr. İsmail BAYTAK III. HAÇLI SEFERİ 3.HAÇLI SEFERİ (1189-1192) Sebepleri: 1187 yılında Selahattin Eyyubi nin Hıttin Savaşı nda Küdus Kralı nı yenmesi ve şehri ele geçirmesi
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıBu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir?
1)Birinci İnönü Savaşının kazanılmasından sonra halkın TBMM ye ve düzenli orduya güveni artmıştır. Bu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? A)TBMM seçimlerinin yenilenmesine
DetaylıOSMANLI DEVLETI NDE TAŞRA VE EYALET YÖNETIMI
OSMANLI DEVLETI NDE TAŞRA VE EYALET YÖNETIMI OSMANLI DA TAŞRA TEŞKILATI TAŞRA VE EYALET YÖNETIMI İstanbul un merkez kabul edildiği Osmanlı Devleti nde, başkentin dışındaki tüm topraklar için taşra ifadesi
DetaylıA) Siyasi birliklerini geç sağlamaları. B) Sömürge alanlarını ele geçirmek istemeleri. C) Sanayi devrimini tamamlayamamaları
1. Almanya ve İtalya'nın; XIX. yüzyıl sonlarından itibaren İngiltere ve Fransa'ya karşı birlikte hareket etmelerinin en önemli nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Siyasi birliklerini
DetaylıİÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf...
İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... 7 a. Fransız-Rus İttifakı (04 Ocak 1894)... 7 b. İngiliz-Fransız
Detaylıİktisat Tarihi II. XI. Hafta
İktisat Tarihi II XI. Hafta 19. yy da Ekonomik Gelişmeler 19. yy Avrupa da, sanayinin bir hayat tarzı olarak kesin zaferine şahit oldu. 19. yyda uluslararası ekonomik ilişkilerde ve devletlerin ekonomik
DetaylıADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI:
DOĞUBAYAZIT M. M. FAHRETTİN PAŞA ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIFLAR SEÇMELİ TARİH DERSİ 1. DÖNEM 2. ORTAK SINAV SORULARI A GRUBU ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI: SORULAR
DetaylıEdirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Hadrianopolis ten Edrine ye : Bizans Dönemi.......... 4 0.2 Hadrianopolis Önce Edrine
DetaylıTARİH-11 DERSİ NOTLARI
İBN-İ SİNA MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ TARİH-11 DERSİ NOTLARI MURAT GÜNDÜZ 2018 2019 * * * * * * * * * * * * * * * * * * 1595-1700 YILLARI ARASINDAKİ SİYASİ GELİŞMELER 1596- Haçova Savaşı 1606- Zitvatoruk
DetaylıBİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1)
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, 1914-1918 (1) Topyekûn Savaş Çağı ve İlk Büyük Küresel Çatışma Mehmet Beşikçi I. Dünya Savaşı nın modern çağın ilk-en büyük felaketi olarak tasviri Savaşa katılan toplam 30 ülkeden
DetaylıATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ DERSİ I.DÖNEM MÜFREDAT PROGRAMI
HAFTALAR KONULAR 1. Hafta TÜRK DEVRİMİNE KAVRAMSAL YAKLAŞIM A-) Devlet (Toprak, İnsan Egemenlik) B-) Monarşi C-) Oligarşi D-) Cumhuriyet E-) Demokrasi F-) İhtilal G-) Devrim H-) Islahat 2. Hafta DEĞİŞEN
DetaylıOSMANLI PADİŞAHLARI. Fetret: Sözlük anlamı bunalımdır. Ancak Tarih terminolojisinde devletin hükümdarsız geçirmiş olduğu döneme denilir.
OSMANLI PADİŞAHLARI Kuruluş Dönemi; 1. Osman Bey (1299-1324) Kayı Aşiretini, aşiretten beyliğe dönüştüren, devletin temellerini atan kişidir. Bizans a yönelik fetih hareketleri yaparak sınırları genişletmiştir.
DetaylıOSMANLI PADİŞAHLARI. Fetret: Sözlük anlamı bunalımdır. Ancak Tarih terminolojisinde devletin hükümdarsız geçirmiş olduğu döneme denilir.
OSMANLI PADİŞAHLARI Kuruluş Dönemi; 1. Osman Bey (1299-1324) Kayı Aşiretini, aşiretten beyliğe dönüştüren, devletin temellerini atan kişidir. Bizans a yönelik fetih hareketleri yaparak sınırları genişletmiştir.
DetaylıDevrim Öncesinde Yemen
Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün
DetaylıLozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) Lozan Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı nı sona erdiren antlaşmadır. Bu antlaşma ile Misak-ı Milli büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Şekil 1. Kasım 1922 de Lozan Konferansı
DetaylıDersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ
Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ Tarihi Öğretim Yılı Dönemi Sırası 2014-2015 2 1 B GRUBU SORULARI 12.Sınıflar Öğrencinin Ad Soyad No Sınıf Soru 1: Aşağıdaki yer alan ifadelerde boşluklara
DetaylıİÇİNDEKİLER GİRİŞ BÖLÜM 1 OSMANLI SARAYLARI. 1. Dersin Amacı ve Önemi... 1 2. Kaynaklar-Tetkikler... 2
İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1. Dersin Amacı ve Önemi... 1 2. Kaynaklar-Tetkikler... 2 BÖLÜM 1 OSMANLI SARAYLARI 1. OSMANLI SARAYLARININ TARİHİ GELİŞİMİ... 7 2. İSTANBUL DAKİ SARAYLAR... 8 2.1. Eski Saray... 8 2.2.
DetaylıEdirne Tarihi - Edirne nin Yaşadığı İşgaller. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Tarihi - Edirne nin Yaşadığı İşgaller Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Edirne nin Yaşadığı İşgaller - Dört İşgal Dönemi........ 4 0.2 İlk Rus İşgal
DetaylıİSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST TANER ÖZDEMİR DETAY TARİHÇİ TÜRK TELEKOM NURETTİN TOPÇU SOSYAL BİLİMLER LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST 1 1) Türklerin Anadolu ya gelmeden önce
DetaylıUğurböceği Yayınları, Zafer Yayın Grubu nun bir kuruluşudur. Mahmutbey mh. Deve Kald r mı cd. Gelincik sk. no:6 Ba c lar / stanbul, Türkiye
Zehra Aydüz, 1971 Balıkesir de doğdu. 1992 yılında İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü nü bitirdi. Özel kurumlarda Tarih öğretmenliği yaptı. Evli ve üç çocuk annesi olan yazarın çeşitli dergilerde yazıları
Detaylı3.ÜNİTE: ARAYIŞ YILLARI (XVII.YÜZYIL) 2. KONU: XVII. YÜZYIL ISLAHATLARI 3. KONU: IV. MEHMET DÖNEMİ (1648-1688)
III ÜNİTE III. ÜNİTE: ARAYIŞ YILLARI (XVII. YÜZYIL) 1. KONU: XVII. YÜZYILDA ASYA VE AVRUPA 2. KONU: XVII. YÜZYIL ISLAHATLARI 3. KONU: IV. MEHMET DÖNEMİ (1648-1688) TEMEL KAVRAMLAR EKBER VE ERŞED ARŞİDÜK
DetaylıBÖLÜM 02. Test. İnsanlığın İlk Dönemleri - I
İnsanlığın İlk Dönemleri - I BÖLÜM 02 Test 01 1. Tarih öncesi çağlar veya prehistorya da denilen bu çağa ait bilgiler, o dönem insanlarından kalan buluntulara dayanır. Buna göre tarih öncesi çağların aydınlatılmasında
DetaylıOSMANLI SİYASİ TARİH 100 Soru-Cevap
- - OSMANLI SİYASİ TARİH 100 Soru-Cevap Osman Bey zamanında Bizans la yapılan ilk savaşın adı nedir? 1302 Koyunhisar (Bafeon) Osman Bey adına bağımsızlık alameti olarak ilk hutbeyi okuyan kimdir? Dursun
Detaylıİmparatorluk Çağının Osmanlı Sultanları III
İmparatorluk Çağının Osmanlı Sultanları III İçindekiler Önsöz 9 Kısaltmalar 13 IV. MEHMED Doğumu ve Şehzadelik Yılları 17 Merkezde ve Taşrada Kaos (1648-1656) 19 Kösem Sultan - Turhan Sultan Arasında Nüfuz
Detaylı