Yasak maddeler: Kullanımı sınırlı maddeler: Yasak metodlar:

Transkript

1 DOPİNG YÖNTEMLERİ Yasak maddeler: o Uyarıcılar o Narkotik analiezikler o Anabolizan steroidler o Beta blokerler o Diüretikler Kullanımı sınırlı maddeler: o Alkol o Lokal anestezikler o Kortikosteroidler Yasak metodlar: o Kan dopingi o Bazı farmakolojik, kimyasal ve fiziksel yöntemler.

2 UYARICILAR Uyarıcılar merkezi sinir sistemi üzerine doğrudan etkiyle uyarım Metabolizma hızına, beyin, omurilik ve kalp üzerine uyarıcı etkileri Bu ilaçlar genellikle uzun süreli etkinlikler ve dayanıklılık gerektiren sporlarda kullanılırlar Uyarıcılar sınıflaması içinde yer alan efedrin, psödoefedrin, fenilpropanolamin gibi maddeler bazı ilaçlarda da bulunabilir.

3 UYARICILAR (STİMULANLAR) AMFETAMİNLER Kullanım Amacı; Yorgunluğun azaltılması ve uykusuzluğun giderilmesi için kullanılır. - Kan basıncı ve kalp atım hızında artış, - O2 tüketimi ve metabolik hızda artış, - Uyku süresinde azalma - Solunum frekansında artış - Yan etkileri; Bağımlılık, Baş Ağrısı, Ateş, Psikoz, Kalp Ritim Bozuklukları, Beyin Kanaması EFEDRİN VE B-AGONİSTLER Etkileri amfetaminlere benzer ağız ve solunum yoluyla kullanılırlar. KAFEİN

4 UYARICILAR Adrafinil Amfepramon Amifenazol Amfetamin Amfetaminil Benzfetamin Bromantan Karfedon Katin Klobenzoreks Kokain Pemolin Pentetrazol Fendimetrazin Fentermin Fenilefrin Prolintan Selejilin Striknin Metamfetamin Norfenfluramin Efedrin Etilamfetamin Etilefrin Fenkamfamin Fenetillin Fenfluramin Fenproporeks Furfenoreks Mefenorex Mefentermin Dimetilamfetamin Metoksifenamin Metilenedioksiamfetamn Metilenedioksimetamfetamin Parahidroksiamfetamin Metilefedrin Metilfenidat Modafinil Niketamid Mezokarb

5 ANABOLİK STEROİDLER Organizmada bazı hormonlar anabolizmaya (yapım) yardım ederler ve anabolik süreçleri uzatırlar, Anabolizan adı verilir. Anabolik ajanlar, vücutta üretilen doğal bir steroid olan testosteron hormonuna benzer etkilere sahip sentetik maddelerdedir. Doğal testosteron "anabolik" (kas yapıcı) ve "androjenik" (erkeğe özgü hal ve davranış) etki sağlar. Metabolik süreçlere etki ederler, Organların büyümesini sağlar, Protein yapımını artırır, Özellikle vücut görünümünde ve kişilik yapısında değişikliklere neden olabilirler

6 ANABOLİK STEROİDLER YAN ETKİLERİ; Karaciğer bozuklukları, sarılık ve karaciğer kanseri, Kalp hastalıkları, Erkekte meme büyümesi, Sperm üretiminin azalımı-kısırlık, Cinsel istek kaybı, Sivilcelenme Kadınlarda ses kalınlaşması, erkeksi görünüm, kıllanma, menstruasyon bozuklukları

7 BETA BLOKERLER Beta-blokerler, kalp hastalıklarında kullanılan kan basıncını düşürüp kalp atışlarını azaltan ilaçlardır. Migren tedavisinde ve el titremelerinin önüne geçilmesinde kullanılır. Kalp kasının daha ekonomik çalışmasını sağlamaktadır. Dolaşımdaki kalp atım hızını düşürerek dayanma gücünü arttırmak amacıyla dayanıklılık sporlarında kullanılırlar EN BİLİNENLERİ; Acebutal, Atenolol Labetalol Metoprolol, Nadolol, Oxyprend, Propranolol, Sotalol

8 NARKOTİK ANALJEZİKLER Orta şiddetteki ağrıları gidermek amacıyla kullanılırlar. Genellikle alışkanlık yaparlar ve sporda kullanımı azdır. Solunum frekansını çok artırmalarından dolayı ölüme neden olabilirler EN BİLİNENLERİ; Alphaprodrin, Anileridin, Bupronorphine, Codein, Dipipanon, Ethoheptazne, Methadon, Morphine, Nalpuphine, Pentazocin, Pethidin, Phenazoline,

9 DİÜRETİKLER Son zamanlarda Hızlı kilo ayarlanması gereken siklet sporları için, vücut sıvı miktarını azaltmak amacıyla kullanılırlar. Doping maddelerinin idrarda analizini zorlaştırmak amacıyla da kullanılmaktadır. Kullanımı ile oluşan elektrolit ve sıvı kaybı performansı olumsuz etkilemekte ve sağlığı bozmaktadır. EN BİLİNENLERİ; Acetazolomide, Amilorid, Canrenon, Chlormerodin, Diclofenomid, Mersyll, Spironolactone, Triamteren

10 KISITLAMAYA BAĞLI İLAÇLAR Alkol Marihuana(Esrar) Lokal Anestezikler Kortikosteroidler EN BİLİNENLERİ; Beta Methasone, Crtisone, Dexamethosone, Hidrocortisone, Parmethasone, Prednisolone, Triamsinolone, Tiramisolone Acetonide

11 KAN DOPİNGİ Bir başka kişiden alınan kanın veya sporcunun kendi kanının sportif performansı arttırmak amacıyla verilmesi Sporcunun kanını alıp, uygun koşullarda 5-6 hafta kadar beklettikten sonra, yeniden aynı sporcuya verilmesi. ERİTROPOETİN; Sentetik olarak yapılanı da aynı etkiyi göstererek kemik iliğini uyararak kanda oksijen taşınımında rol oynar Hemoglobin, kanda solunum organından dokulara oksijen, dokulardan solunum organına ise karbondioksit ve proton taşıyan protein. Eritrositlerin içerisinde bulunur.

12 KAN DOPİNGİ Kan dopingi kandaki alyuvarların sayısının yapay olarak artırılaması ile atletik performansın geliştirilmesi anlamına gelmektedir. Sporcu bir unite kan verir bu kanı muhafaza eder, vücut 3 hafta içinde eksilen kanın yerine yenisini koyduktan sonra saklanan kan tekrardan sporcunun vücuduna nakledilirdi. Bu işlem genellikle önemli yarışlardan önce yapılırdı. Bu işlem dayanıklılık sporlarında performansı ekstra oksijen taşıma kapasitesi ile artırır.

13 GEN DOPİNGİ Hücrelerin, genlerin ve genetik elemanların tedavi amacı dışında sporcu performansını artırmak amacıyla kullanılması Kas kütlesini artırmaya yöneliktir

14 TEDAVİ AMAÇLI KULLANIM İSTİSNASI (TAKİ) Tedavi amaçlı ilaçlar Yasaklılar Listesi nde yer alabilir Doktor TAKİ formu doldurur Uluslararası Federasyon Milli Dopingle Mücadele Kuruluşu Başvuru yarışmadan 21 gün önce tamamlanmalıdır TAKİ belirli bir süre geçerlidir ve unutulmamalıdır