Grup KARDELEN. Grup Üyeleri Menduh ÖZTÜRK (Kocasinan YİBO-Kayseri) Hüseyin YILMAZ (M.100.Yıl YİBO-Ağrı)

Transkript

1 T.C.Milli Eğitim Bakanlığı-TUBİTAK BİDEB YİBO Öğretmenleri (Fen Ve Teknoloji,Fizik,Kimya,Biyoloji Ve Matematik)Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı Biyoloji Çalışma Grubu Grup KARDELEN Grup Üyeleri Menduh ÖZTÜRK (Kocasinan YİBO-Kayseri) Hüseyin YILMAZ (M.00.Yıl YİBO-Ağrı) Danışmanlar Prof.Dr. Gürcan GÜLERYÜZ Doç.Dr. Tijen OĞRAŞ 5-22 Temmuz 2009 (TÜSSİDE Gebze)

2 Bitki Örtüsü Değişiminin Topraktaki Makroskobik Hayvanların Dağılımına Etkisi Menduh ÖZTÜRK (Kocasinan YİBO-Kayseri) Hüseyin YILMAZ (M.00.Yıl YİBO-Ağrı)

3 GİRİŞ Toprak yatay tabakalaşma boyunca dikey olarak canlı ve cansız bileşenlerden oluşmaktadır. Toprak aynı zamanda çoğu mikroskopik olan (örneğin, bakteriler, mantarlar, nematodlar vb.) birçok canlı organizma çeşitliliği ile bolluğunun oluşmasını sağlayan habitattır. Toprağın cansız bileşenleri katı faz yada çözünmüş jeolojik materyalden oluşur. Toprağın cansız bileşenleri fiziksel (toprak yapısı, bünyesi, yoğunluğu, por hacmi) ve kimyasal (verimlilik, nem, ph) özellikleri kapsar. Toprak oluşumunda iklimin, ana materyalin, çeşitli canlıların ve topografyanın işlevi vardır. Bu işlev jeolojik devirler boyunca gerçekleşmektedir. Binlerce yıllık bir zaman diliminde sadece cm lik kalınlıkta toprak oluşmaktadır (Jenny, 980; Porazinska ve Wall 200).

4 Herhangi bir doğal ekosistemdeki biyolojik çeşitliliğin var oluşu ekosistemde canlı ve cansız organik madde miktarı ile ifade edilmektedir (Wright 983;990). Bir alandaki bitki çeşitliliği topraktaki organik maddenin miktar ve niteliğini belirler. Buna bağlı olarak organik maddenin miktar ve niteliği de toprak organizmalarının çeşitliliğini belirler. Organik madde içeriği düşük ve zayıf yapılı olan topraklar en kolay aşındırılan topraklardır. Tipik olarak bu topraklar düşük sızdırma oranına sahiptir. Bu nedenle su yollarına taşınan aşındırılmış toprağın suyla sürüklenme oranı yüksektir (Foster ve ark., 985).

5 Lavelle ve ark., (994) bu etkinin büyük ölçüde toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin değişmesiyle meydana getirildiğini, bu değişikliklerin hayvan atıkları ve sebep oldukları çevresel değişimlerle ortaya çıktığını; ayrıca, topraktaki hayvan topluluklarının bolluğu ve çeşitliliğinin toprak kalitesinin indikatörleri olduğunu; çünkü toprak organik maddesinin dinamiğini, besin ve su içeriğini, gözenek hacmi ve tane büyüklüğü gibi fiziksel parametreleri etkilediğini bildirmişlerdir. Toprak faunasının topraktaki aktiviteleri, bitkilerce alınabilir besin miktarını arttırarak bitki verimliliğini de arttırır (Yeates ve Coleman, 982; Ingham ve ark., 985).

6 Gebze TÜSSİDE bölgesinde toprak örneklerinin alınacağı açık ve çalılık alan belirlendi.

7 Hipotezi doğruluğunu belirlemek için TÜSSİDE bölgesinde farklı bitki örtüsüne sahip iki alandan toprak örnekleri alındı.

8 Bu çalışmada TÜSSİDE bölgesinde bulunan çalılık ve açık alandan toprak örnekleri alınarak bu örneklerde makroskobik (gözle görülebilen) canlıların sayısı ve çeşidi belirlenmiştir. Toprak örnekleri cetvel ve bel yardımıyla toprak yüzeyinden 0 cm derinlikten ve 0 cm boyutlarındaki bir küp şeklinde olmak üzere 3 er tekrarlı olarak alınmıştır.

9 Toprak örnekleri beyaz bir kağıt üzerinde incelenmiş, içindeki makroskobik canlılar pens yardımıyla petri kaplarına alınarak canlı sayısı ve çeşidi belirlenmiştir.

10

11 BULGULAR Canlı sayısı ve çeşidi her bölge için ayrı sonuçlar Çizelge ve 2 de verilmiştir. çiyan karınca örümcek Toprak biti Çizelge. Açık alandan alınan toprak örneklerinde tespit edilen canlı sayısı ve çeşidi.

12 Açık alandan alınan topraktaki canlı sayısı ve çeşidi örnek 2.örnek 3.örnek çiyan karınca örümcek toprak biti

13 Canlı tekrar Örümcek Çiyan Solucan Toprak Biti pupa Karınca Çizelge 2. Çalılık alandan alınan toprak örneklerinde tespit edilen canlı sayısı ve çeşidi.

14 Çalılık Alandan Alınan Toprak Örneğindeki Canlı Sayısı örnek 2.örnek 3.örnek örümcek çiyan solucan toprak biti pupa karınca

15 İki alandaki ortalama canlı tür ve sayısı karşılaştırılmıştır. Alan Çalılık Alan Açık Alan Ortalama canlı Sayısı 44 7 Tür sayısı 6 4

16 Çalılık ve açık alandan alınan örneklerdeki ortalama canlı sayısı ve tür sayısı grafikteki gibidir açık alançalılık alan canlı sayısı tür sayısı 3-B Sütun 3

17 Sonuç ve Tartışma Elde edilen verilere bakılarak bitki örtüsündeki değişimin topraktaki canlı sayısı ve çeşitliliğini belirlemekte etkili olduğu görülmüştür

18 Zengin bitki örtüsünün hakim olduğu bölgedeki toprakta bulunan organik madde miktarı ve niteliği canlı sayısını ve çeşidini etkileyen bir faktör olarak gözlenebilir.

19 Sonuç olarak toprak üzerindeki bitki çeşitliliğinin fazla oluşu canlı çeşitliliğinin ve sayısının fazla olduğunu gösterir.

20 Teşekür Bu çalıştayın düzenlenmesi ve bizlerin burada olmasını sağlayan çalıştay kordinatörü Prof.Dr. Mehmet AY a ; projemizin her aşamasında katkılarını esirgemeyen danışman hocalarımız Prof.Dr. Gürcan GÜLERYÜZ ve Doç. Dr. Tijen OĞRAŞ a; gerekli malzemenin temininde yardımcı olan teknisyenimiz Neşe DİŞÇİOĞLU na; bütün çalıştay ekibine ve TÜSSİDE görevlilerine teşekkür ederiz.