Sağlık Çalışanlarının Maruz Kaldığı Şiddete Karşı Ceza Hukuku Tedbirleri Almanya daki son kanun değişiklikleri ve Türk ceza hukukundaki durum

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sağlık Çalışanlarının Maruz Kaldığı Şiddete Karşı Ceza Hukuku Tedbirleri Almanya daki son kanun değişiklikleri ve Türk ceza hukukundaki durum"

Derya Şentürk
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Sağlık Çalışanlarının Maruz Kaldığı Şiddete Karşı Ceza Hukuku Tedbirleri Almanya daki son kanun değişiklikleri ve Türk ceza hukukundaki durum Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi 7. Kasım 2018

2 I. Genel durum: fiili ve hukuki II. Almanya da yapılan son kanuni düzenleme III. Türk hukukundaki durum IV. Kanun değişikliği ihtiyacı ve önerisi

3 I. Genel durum: fiili ve hukuki Sorunun tanımı: sağlık çalışanlarının maruz kaldığı kanunsuz muameleler ve sağlık hizmetinin verilmesinin engellenmesi 1. Şiddetin uygulandığı durumlar Algılanan şekliyle olay grupları Almanya: İlkyardımı sağlayan sağlık mensuplarına karşı (1992 Rostock- Mülteci Kampı olayları ile meraklılar problemi ) Hastanelerin acil servislerinde Aile hekimlerine ve özel muayenelerde vb. Türkiye: Acil servis ve poliklinikler (kalabalıkla hastane basma ve işleyemez hale getirme) Diğer farklar: şiddeti uygulayanlar Almanya da çoğunlukla hastalar, Türkiye de yakınları. Benzerlik: ciddi vakıaların dışında, düşük ihbar ve şikayet oranları.

4 I. Genel durum: fiili ve hukuki 2. Ceza Hukukunun Koruması Koruma alanına giren fiiller: bir taraftan hayatına, beden bütünlüğüne, şeref ve irade özgürlüklerine karşı sözlü ve fiili saldırılar iken; diğer taraftan sağlık hizmetinin verilmesinin çeşitli fillerle engellenmesi Genel koruma Sağlık çalışanlarının maruz kaldığı muamelelere karşı korunması: Almanya ve Türkiye de öldürme, yaralama, hakaret, cebir ve tehdit suçlarıyla sağlanmakta. Cezaların artırılması mı gerekir? Caydırıcılık daha çok teşhis edilme riskinin yüksek olması ile hızlı ve etkili bir takiple olur. Türkiye'den bazı veriler: Ankara Tabip Odası : 111 i sözlü ve 29 u hem sözlü hem fiziki şiddeti bildirimi ve bunlara ilişkin 27 ceza davası ve 7 mahkûmiyet kararı : 65 bildirim, 26 ceza davası ve 22 mahkûmiyet kararı.

5 II. Almanya da yapılan son kanuni düzenlemeler Özel koruma Sağlık hizmetinin sağlanmasının korunması ve toplumsal dayanışmanın sağlanması: Kazalarda, genel tehlike veya zorda başkasına yardım eden veya etmek isteyen ilkyardım görevlileri veya acil servis çalışanlarını engelleyen (para veya bir seneye kadar hapis cezası: AlmanCK md. 323c f. 2) cebir veya cebir tehdidiyle engelleyen (para veya üç seneye kadar hapis cezası: AlmanCK md. 115 f. 3) veya, bu kişilere fiilen saldıran (üç aydan beş yıla kadar hapis cezası: AlmanCK md. 115 f. 3 ) faile verilir. Son iki durumun nitelikli halleri (cezanın daha da arttırıldığı haller): Silahla, tehlikeli aletle, birden çok kişiyle veya gerçekten ağır yaralama ve öldürme tehlikesi yaratması.

6 III. Türk hukukundaki durum Özel koruma Sağlık hizmetinin sağlanmasının korunması ve toplumsal dayanışmanın sağlanması: Yardım yükümlülüğü (TCK md. 98):, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan.yardım etmeyen (bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası): sorun ilkyardım görevlileri ile acil servis çalışanlarını hizmet vermekte engellemek buna girer mi? Kamu hizmetlerinden yararlanma hakkının engellenmesi (TCK md. 113): kamu faaliyetinin yürütülmesine veya kamu hizmetinden yararlanılmasının cebir veya tehdit yada hukuka aykırı başka bir davranışla engel olunması (iki yıldan beş yıla kadar): resmi ve özel sağlık faaliyeti ve hizmetleri kural olarak girer. Sorun: hizmetten kısmen veya tamamen yararlanılamaması mi gerekiyor?: münferit kişilerin sağlık hizmetini alması açıkça belirtilmemiş.

7 III. Türk hukukundaki durum Özel koruma Sağlık hizmetinin sağlanmasının korunması ve toplumsal dayanışmanın sağlanması: Görevini yaptırmamak için direnme (TCK m. 265): Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi (altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır). Sorun: 1. Kamu görevlisi olmayan sağlık çalışanları var (krş sayılı Kanunun Ek Madde 12 f. 2). 2. Amaç unsuru: hastanın kendisi veya yakının böyle bir amacı var mı?

8 IV. Kanun değişikliği ihtiyacı ve önerisi 1. Değişiklik ihtiyacının sebepleri Kanun boşluğu nerelerde var: Zor durumdaki birine yardım etmeyeni cezalandıran kanun engelleme konusunda suskun. Sağlık faaliyeti veya hizmetinden yararlanmanın engellenmesi tabirlerinin kanuna girmesi cezai korumanın etkililiğini artırır. Sağlık faaliyetinin ve hizmetinden yararlanılmasının münferit olaylarda engellenmesi de kanun kapsamına alınmalıdır. Sağlık çalışanın kendisine karşı yapılan cebir veya tehdit ile fiili saldırı, hizmetin verilmesinin engellenmesi özel amacı aranmadan, hizmet sunumunun engellenmesi olarak kabul edilmelidir.

9 IV. Kanun değişikliği ihtiyacı ve önerisi 2. Değişiklik önerisi TCK Madde 98-Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (1) Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. [YENİ] (3) Yukarıda belirtilen durumlarda yardım eden veya etmek isteyen bir kişiyi engelleyen hakkında, bu madde hükümleri aynı şekilde uygulanır.

10 IV. Kanun değişikliği ihtiyacı ve önerisi 2. Değişiklik önerisi [Yeni] Kişinin sağlık hizmetinden yararlanmasının engellenmesi ve sağlık çalışanlarına fiili saldırı (1) Kişinin sağlık hizmetinden yararlanmasını cebir veya tehditle engelleyen fail hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (2) Sağlık hizmetinin sunumu esnasında veya verilen sağlık hizmetinden dolayı sağlık çalışanına karşı fiili saldırıda bulunan fail hakkında aynı şekilde iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (3) Yukarıdaki durumlarda failin, a) yanında silah veya bu şekilde kullanıma müsait tehlikeli alet taşıması veya fiili birden çok kişiyle beraber işlemesi veya c) saldırıya uğrayan sağlık personelini ölüm veya ağır şekilde yaralanma tehlikesine maruz bırakması, hallerinde verilecek ceza üçte birinden yarı oranına kadar artırılır. (4) Yukarıdaki fiiller sonucu sağlık hizmeti kesintiye uğramışsa Türk Ceza Kanunu'nun 113. maddesi hükmü uygulanır.

11 Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Dr. Mehmet Arslan, LL.M. Kıdemli Araştırmacı Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Strafrecht Günterstalstr Freiburg i.br. Tel.: +49 (761) Fax: +49 (761)

Benzer belgeler

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar. Dt. Evin Toker

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar Dt. Evin Toker dtevintoker@gmail.com Şiddet Nedir? Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şiddeti; fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir