Türkiye Sermaye Piyasaları. Ekim 2016

Transkript

1 Türkiye Sermaye Piyasaları Ekim 2016

2 İÇİNDEKİLER 3 Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği 12 Türkiye Sermaye Piyasaları 30 Yatırım Kuruluşları 54 Yatırımcı Profili 2

3 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ

4 SERMAYE PİYASASI KURUMLARI Sermaye Piyasası Kurulu Türkiye Türkiye Sermaye Sermaye Piyasaları Piyasaları Birliği Birliği Borsa İstanbul Banka Banka Aracı Aracı Kurum Kurum Yatırım Ortak. Port. Yön. Şti. Halka Açık Şirketler Kote Şirketler Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Derecelendirme Derece. Şti. Bağ. Denetim Şti. Şti. Bağ. Denetim Şti. Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşu 4

5 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ Nisan 2001 de kurulmuştur yılında yeniden yapılanarak üyeleri ve ismi değişmiştir. Kamu tüzel kişiliğini haiz, özdüzenleyici bir meslek örgütüdür. Sermaye Piyasası Kurulu denetimi altındadır. Birliğin Ekim 2016 itibariyle 231 üyesi bulunmaktadır. o 88 aracı kurum o 43 banka o 52 portföy yönetim şirketi o 9 yatırım ortaklığı o 31 gayrimenkul yatırım ortaklığı o 8 girişim sermayesi yatırım ortaklığı 5

6 ÜYELER YO PYŞ Banka Aracı Kurum /09 6

7 AMAÇLAR Üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, Çalışanlarının mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, Sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmak, Üyelerin birbirleri ve yatırımcılar ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak, Üyelerin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmalarını sağlamak, Üyelerin iktisadi menfaatlerinin korunmasını ve mesleki konularda gelişmelerini sağlamak, Üyeleri arasında haksız rekabetin önlenmesini sağlamak. 7

8 FAALİYETLER Meslek kurallarını belirlemek, Sermaye piyasasının ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak ve eğitim programları düzenlemek, Eğitimler düzenlemek Uyuşmazlıkların çözümünde görev almak Uluslararası kurumlarla işbirliği yapmak Finansal okuryazarlık faaliyetlerinde bulunmak 8

9 KURUMSAL YAPI Disiplin Komitesi Başkan (Yönetim Kurulu) Denetleme Kurulu Genel Sekreter Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Araştırma ve İstatistik Kurumsal İletişim Eğitim Hukuk İşleri İnceleme ve Gözetim Personel, İdari ve Mali İşler Bilgi Teknolojileri Üye İlişkileri 9

10 ULUSLARARASI ÜYELİKLER Asya Menkul Kıymetler Forumu (Asia Securities Forum - ASF), 2009 yılından itibaren üye. Avrasya Borsalar Federasyonu (Federation of Euro-Asian Stock Exchanges - FEAS), 2009 yılından itibaren yardımcı üye. OECD Uluslararası Finansal Eğitim Ağı (International Network on Financial Education INFE) 2015 yılından itibaren yardımcı üye. Uluslararası Menkul Kıymet Birlikleri Konseyi (International Council of Securities Associations - ICSA), 2006 yılından itibaren üye. Uluslararası Yatırımcı Eğitimi Forumu (International Forum for Investor Education - IFIE), 2009 yılından itibaren üye dan itibaren IFIE/Asya Grubu kurucu üye. Uluslararası Sermaye Piyasaları Düzenleyicileri Örgütü (International Organization of Securities Commissions - IOSCO), 2003 yılından itibaren gözlemci üye 10

11 İŞTİRAKLER MERKEZİ KAYIT KURULUŞU %5 pay 8 üyeli yönetim kurulunda 1 üye BORSA İstanbul %1,3 pay 10 üyeli yönetim kurulunda 1 üye SERMAYE PİYASASI LİSANSLAMA SİCİL VE EĞİTİM KURULUŞU %49 pay 7 üyeli yönetim kurulunda 2 üye 11

12 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI

13 2009/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /08 BIST-100 ENDEKSİ VE İŞLEM HACMİ Puan 100,000 90,000 80,000 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 İşlem Hacmi BIST-100 (TL) Mn. TL 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 Kaynak: Borsa İstanbul 13

14 BORSA İSTANBUL PİYASA DEĞERİ (MİLYAR TL) Kaynak: Borsa İstanbul 14

15 BORSA İSTANBUL PİYASA DEĞERİ SEKTÖREL DAĞILIM Kaynak: Borsa İstanbul 15

16 PİYASA DEĞERİ* (2015, MİLYAR $) İrlanda Varşova Katar Borsa İstanbul Şili Oslo Bors Filipinler Tel Aviv Tayland Endonezya Malezya Moskova Meksika Suudi Arabistan Brezilya Singapur Johannesburg Tayvan İspanya Avustralya Güney Kore OMX Nordic Hindistan Bombay Borsası İsviçre Toronto MX Deutsche Börse Hong Kong Euronext Şenzhen Londra Grubu Şanghay Tokyo Nasdaq OMX NYSE 189 Sıra: ,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,549 4,895 7,281 17,787 Kaynak: WFE * WFE tanımı yatırım fonları, borsa yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, kote olmayan şirketleri ve holding şirketlerini içermemektedir. 16

17 PİYASA DEĞERİ/GSYH (2015) Sıra: 49 Kaynak: WFE, IMF *Yalnızca ana pazarlar 17 Kaynak: WFE

18 BORSA İSTANBUL PAY PİYASASINA KOTE OLAN MENKUL KIYMET SAYISI Varant+Sertifika BYF+MKYO Diğer Şirketler Şirket /09 Kaynak: Borsa İstanbul Şirketler: Ulusal Pazar, GYO ve Girişim Sermayesi şirketleri Diğer Şirketler: İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı, Gelişen İşletmeler Piyasası ve Serbest İşlem Platformu şirketleri 18

19 BORSALARA KOTE OLAN ŞİRKET SAYISI (2015) HoChiMinh Lima Şili Kanada Borsası Tahran Brezilya Hanoi Johannesburg Borsa İstanbul Tel Aviv Endonezya Deutsche Börse Tayland Taipei Singapur OMX Nordic Tayvan Malezya Varşova Euronext Şanghay Şenzhen Hindistan Hong Kong Güney Kore Avustralya NYSE Londra Grubu Nasdaq OMX Tokyo Toronto MX İspanya Bombay Borsası 393 Sıra: 25 3,513 3,559 3,651 5,836 Kaynak: WFE ,000 1,500 2,000 2,500 3,000 19

20 BORSA İSTANBUL PAY PİYASASI İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) , /09 Kaynak: Borsa İstanbul 20

21 PAY SENEDİ İŞLEM HACMİ (2015, MİLYAR $) Tel Aviv Varşova Endonezya Bombay Borsası Meksika Malezya Oslo Bors Taipei Singapur Tayland Moskova Borsa İstanbul Johannesburg Suudi Arabistan Brezilya Tayvan Hindistan OMX Nordic Avustralya İspanya İsviçre Toronto MX Deutsche Börse Güney Kore Hong Kong Euronext Londra Grubu Tokyo BATS Chi-x BATS ABD Şenzhen NYSE Şanghay Nasdaq OMX Kaynak: WFE 375 Sıra: ,000 4,000 6,000 8,000 10,000 14,217 19,620 19,991 21,389 32,984 21

22 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA DEVİR HIZI (2015, İşlem Hacmi/Piyasa Değeri) Malezya İrlanda Yeni Zelanda Bangladeş HoChiMinh Varşova Hindistan Dubai Atina Johannesburg OMX Nordic Hong Kong İsviçre Oslo Bors Toronto MX Avustralya Tayland Tayvan Moskova Deutsche Börse Euronext Brezilya Suudi Arabistan Londra Grubu NYSE Tokyo İspanya Güney Kore Borsa İstanbul Taipei Nasdaq OMX Şanghay Şenzhen Sıra: 5 0% 40% 80% 120% 160% 200% 199% 216% 453% 470% 539% Kaynak: WFE, Borsa İstanbul 22

23 ÖDÜNÇ PAY PİYASASI İŞLEMLERİ (MİLYON TL) 6,296 5,565 5,038 2,937 3, /09 Kaynak: Takasbank 23

24 AÇIĞA SATIŞ İŞLEMLERİ Kaynak: Borsa İstanbul 24

25 KREDİLİ İŞLEMLER Kaynak: TSPB 25

26 VADELİ İŞLEM HACMİ Vadeli İşlem Hacmi (myr. TL) Kontrat Sayısı (mn. adet) /09 26 Kaynak: Borsa İstanbul, TurkDex Pozisyon kapamalar dahildir..

27 VADELİ İŞLEM HACMİ (2015, BILLION $) Yeni Zelanda Borsası Budapeşte Atina Oslo ASX Grubu ICE Türev (Kanada) Varşova Kolombia Meksika Tür. Bor. Malezya Türev Borsa İstanbul Bombay Borsası Euronext İspanya Johannesburg Moskova OMX Nordic TAIFEX NSE-Hindistan Zhengzhou EB-Çin Hong Kong Dalian EB-Çin ICE Türev (ABD) Osaka Tokyo Borsası Şanghay Tür. Bor. Londra Metal Borsası Kore Borsası Montreal Borsası ASX SFE Türev BM&FBOVESPA Deutsche CFFEX-Çin ICE Türev (Avrupa) CME Grubu 209 BANKA Sıra: ,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 47,327 64,382 85, ,624 Kaynak: WFE 27

28 BORSA İSTANBUL A KOTE OLAN TAHVİL SAYISI /09 Kaynak: WFE 28

29 ÖZEL SEKTÖR TAHVİL SAYISI (2015) Brezilya Şenzhen Lima Varşova Panama Borsa İstanbul Kolombiya Hong Kong Tel Aviv İsviçre Moskova Taipei Buenos Aires Johannesburg Oslo Bors Viyana Şanghay İspanya Hindistan İrlanda Euronext Bombay OMX Nordic Güney Kore Londra Grubu Kaynak: WFE 500 Sıra: ,000 2,000 3,000 4,000 5,000 5,311 5,724 7,166 9,458 29

30 YATIRIM KURULUŞLARI

31 YATIRIM KURULUŞLARININ KESİN ALIM-SATIM HACMİ (MİLYAR TL) Aracı Kurum 1,945 Banka 1, ,635 1, ,059 1,670 1, , /09 Kaynak: Borsa İstanbul TCMB ve Takasbank verileri hariç. Tescil işlemleri dahil. 31

32 YATIRIM KURULUŞLARININ REPO/TERS-REPO HACMİ (MİLYAR TL) Kaynak: TSPB TCMB ve Takasbank verileri hariç. Tescil işlemleri dahil. 32

33 ARACI KURUMLARIN PAY SENEDİ İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) Kaynak: Borsa İstanbul 33

34 ARACI KURUMLARIN VADELİ İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) Banka Aracı Kurum 1, , /09 Kaynak: Borsa İstanbul, VOB 34

35 KALDIRAÇLI İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) Kaynak: TSPB 35

36 İŞLEM HACİMLERİNDE YOĞUNLAŞMA (2015) No. Yatırım of Intermediaries Kuruluşu Sayısı % 7% 19% 17% 7% 23% 20% 23% 54% 75% 62% 69% Pay SGMK Vadeli İşlemler Kaldıraçlı İşlemler Kaynak: Borsa İstanbul, TSPB 36

37 PİYASALARDAKİ İLK ON OYUNCU (2015) Pay Piyasası Vadeli İşlemler 1 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 1 TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 15% 2 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 2 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 9% 3 GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 7% 3 GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 9% 4 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 4 SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 5 TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 6% 5 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 6 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 6 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 7 DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 4% 7 YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 8 MEKSA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 8 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 9 FİNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 9 CREDIT SUISSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 10 A1 CAPİTAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 10 DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 3% Toplam (myr. TL) 2,045 Toplam (myr. TL) 1,135 SGMK Kesin Alım-Satım Kaldıraçlı İşlemler 1 AKBANK T.A.Ş. 29% 1 GCM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 12% 2 YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş. 7% 2 IŞIK MENKUL DEĞERLER A.Ş. 9% 3 JPMORGAN CHASE BANK NATIONAL ASSOCIATION M 7% 3 INVEST - AZ MENKUL DEĞERLER A.Ş. 8% 4 HSBC BANK A.Ş. 6% 4 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 8% 5 CITIBANK A.Ş. 6% 5 DESTEK MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 6 AKTİF YATIRIM BANKASI A.Ş. 6% 6 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 7 TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. 4% 7 SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 8 TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş. 3% 8 İNTEGRAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 9 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 9 IKON MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 10 ANADOLU BANK A.Ş. 3% 10 ALB MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% Toplam (myr. TL) 1,059 Toplam (myr. TL) 17,005 Kaynak: Borsa İstanbul, TSPB 37

38 TAMAMLANAN KURUMSAL FİNANSMAN PROJE SAYISI (SADECE ARACI KURUMLAR) Özelleştirme Halka Arz-Hisse Senedi Birleşme-Ortaklık Diğer Danışmanlık Sermaye Art.-Temettü Dağ Halka Arz-Tahvil /06 Kaynak: TSPB 38

39 PAY SENEDİ HALKA ARZLARI Kaynak: Borsa İstanbul 39

40 ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI İHRAÇLARI Kaynak: Borsa İstanbul 40

41 KURUMSAL YATIRIMCILARIN PORTFÖY BÜYÜKLÜĞÜ (MİLYAR TL) Kaynak: Borsa İstanbul, TCMB 41

42 ARACI KURUMLARDA VARLIK YÖNETİMİ Portföy Büyüklüğü (mn. TL) Yatırımcı Sayısı 2,753 2,923 3,142 2,511 2,649 3,735 4,366 5,375 1,267 1, /06 Kaynak: TSPB 42

43 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNDE VARLIK YÖNETİMİ Kaynak: SPK, TSPB 43

44 ARACI KURUMLARIN ŞUBE AĞI Kaynak: TSPB 44

45 ARACI KURUMLARIN ÇALIŞAN SAYISI Kaynak: TSPB 45

46 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN ÇALIŞAN SAYISI Kaynak: TSPB 46

47 BANKALARIN ÇALIŞAN SAYISI Kaynak: BDDK 47

48 ARACI KURUMLARIN BİLANÇOSU (MİLYAR TL) Kaynak: TSPB 48

49 ARACI KURUMLARIN GELİR TABLOSU (MİLYON TL) Kaynak: TSPB 49

50 ARACI KURUMLARIN GELİR DAĞILIMI (MİLYON TL) Komisyon Gelirleri Kurumsal Finansman Gelirleri Diğer Gelirler Kurum Portföyü Kar/Zararları Varlık Yönetimi Gelirleri 2,004 1, , , , ,319 1, /06 Kaynak: TSPB 50

51 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN BİLANÇOSU (MİLYON TL) Kaynak: TSPB 51

52 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN GELİR TABLOSU (MİLYON TL) Kaynak: TSPB 52

53 PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN GELİR DAĞILIMI (MİLYON TL) Yatırım Fonları Pazarlama ve Satış Özel Portföy Yönetimi Emeklilik Yatırım Fonu Yönetimi Yatırım Danışmanlığı Yatırım Ortaklığı Yönetimi Yatırım Fonu Yönetimi /06 Kaynak: TSPB 53

54 YATIRIMCI PROFİLİ

55 YURTİÇİ TASARRUFLARIN DAĞILIMI (MİLYAR TL) Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları 55

56 YURTİÇİ YERLEŞİKLERİN YATIRIM TERCİHLERİ Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları Yurtiçi yerleşiklerin toplam tasarrufu: 1.8 trilyon TL (Haziran 2016) 56

57 YURTDIŞI YERLEŞİKLERİN YATIRIM TERCİHLERİ Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları Yurtdışı yerleşiklerin toplam tasarrufu: 353 milyar TL (Haziran 2016) 57

58 PAY SENEDİ YATIRIMCI SAYISI Pay Senedi Yatırımcı Sayısı (bin) /06 Yurtiçi Yatırımcılar 1, , , , ,052.7 Yurtiçi Bireysel Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Kurumsal 1, , , , , Yurtdışı Yatırımcılar Yurtdışı Bireysel Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Kurumsal Toplam 1, , , , ,062.3 Kaynak: MKK 58

59 PAY SENEDİ PORTFÖYÜ DAĞILIMI (MİLYAR TL) Halka Kapalı Kısım Yabancı Yerli /06 Kaynak: BDDK, Borsa İstanbul 59

60 PAY PİYASASINDA YABANCI YATIRIMCILAR Kaynak: MKK, Borsa İstanbul 60

61 PAY SENEDİ PORTFÖY DAĞILIMI Kaynak: MKK Halka açık pay senedi portföyü: 237 milyar TL (Haziran 2016) 61

62 YATIRIMCI GRUPLARINA GÖRE PAY PİYASASI İŞLEM HACMİ DAĞILIMI 100% 90% 80% 70% 60% Yurtdışı Kurumsal Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Bireysel 50% 40% 30% 20% 10% Yurtiçi Kurumsal Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Bireysel 0% /06 Kaynak: TSPB 62

63 ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI YATIRIMCILARI Kaynak: MKK ÖSBA portföy büyüklüğü: 49 milyar TL (Haziran 2016) 63

64 YATIRIM FONU YATIRIMCILARI Kaynak: MKK 64

65 ÖZEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARI 60.0 Portfoy Değeri (myr. TL) Yatırımcı Sayısı (mn.) /06 - Kaynak: EGM Portföy büyüklüğü devlet katkılarını içermektedir. 65

66 VADELİ İŞLEMLER YATIRIMCI DAĞILIMI (SADECE ARACI KURUMLAR) Kaynak: TSPB 66

67 KALDIRAÇLI İŞLEM YATIRIMCI DAĞILIMI 100% Yurtdışı Kurumsal 80% Yurtdışı Kurumlar 60% Yurtdışı Bireysel 40% Yurtiçi Kurumsal 20% Yurtiçi Kurumlar 0% /06 Yurtiçi Bireysel Kaynak: TSPB 67

68