ULUSAL BİYOGB. Dr. Vehbi ESER

Transkript

1 ULUSAL BİYOGB YOGÜVENLİK ÇERÇEVELERİ Dr. Vehbi ESER Tarımsal Araştırmalar rmalar Genel MüdürlM rlüğü

2 Bilgi alışverişi Kaza ve acil durum tedbirleri Risk değerlendirme Ülkelerin Yükümlülükleri Risk yönetimi Belgeleme Yasa dışı hareketlere karşı önlemler Sosyo-ekonomik değerlendirme Halkın bilgilendirilmesi

3 Ülkesel Konular Çevreye Üretim Amaçlı Salım Gıda Yem İşleme Amaçlı Salım Kapalı Kullanım Transit Geçiş Kaçak akçılık Kazara Salım

4 Ülkesel Uygulamalar Bildirim Belgeleme Risk Değerlendirme erlendirme Karar Verme Risk YönetimiY

5 Protokolün Tanıtımı Mevcut Durum Tespiti İçin Surveyler Survey Sonuçlarının Analizi Bölgesel Deneyimler Ulusal Biyogüvenlik Çerçevesi Anahtar Bileşenleri Çalışma Toplantıları Ulusal Biyogüvenlik Kanun Taslağı

6 BİYOGÜVENLİK ÇERÇEVELERİ Risk Değerlendirme erlendirme Mekanizması Halkın n Bilgilendirilmesi ve Karar Sürecine Katılımı Mekanizması Karar Verme Mekanizması Bilgi Değişim im Mekanizması Kurumsal Yapı Mevzuat

7 Bilgi Değişim Mekanizması BİYOGÜVENLİK ÇERÇEVELERİ Yetkili Ulusal Mercii Bilimsel ve Teknik Danışma Mekanizması Acil Durumlar İrtibat noktası Ulusal Odak Noktası ve Takas Mekanizması Risk Değerlendirme ve Risk Yönetimi Mekanizması Halkın Bilgilendirilmesi ve Katılımı Mekanizması Karar Verme Mekanizması

8 KARAR VERME SİSTEMS STEMİ Başvuru Ön n Değerlendirme erlendirme Risk Değerlendirme erlendirme Etik Kurul Sosyo-ekonomik Değerlendirme erlendirme Paydaşlar ların n Bilgilendirilmesi Karar Bilimsel Danış ışma Halkın n Katılımı Takas Mekanizması Halkın Bilgilendirilmesi Risk YönetimiY

9 Ülkesel Mevzuat ile Belirlenen Hususlar Uygulama kapsamı Kapalı kullanım İthalat, ihracat Transit Geliştirme aşamasa amasında güvenlikg Üretim, tüketim t ve kullanımda güvenilirlikg Sağlanan bilgilerin doğrulu ruluğu

10 Ülkesel Mevzuat ile Belirlenen Hususlar Risk değerlendirme erlendirme Risk yönetimi y Denetleme, izleme, kontrol Belgeleme, etiketleme Kaçak akçılık k ve/veya kazalar Sorumluluk ve tazminat Uyum Yaptırımlar

11 ULUSAL BİYOGB YOGÜVENLİK K KANUN TASLAĞI 6 KISIM 14 BÖLÜMB 80 ASIL MADDE 3 GEÇİCİ MADDE

12 ULUSAL BİYOGB YOGÜVENLİK K KANUN TASLAĞI 1. Kısım: K Genel HükümlerH 2. Kısım: K Kapalı Kullanım, Piyasaya Sürme S ve Transit 3. Kısım: K Hukuki ve Cezai Sorumluluk 4. Kısım: K Biyogüvenlik Kurumu 5. Kısım: K Yönetmelikler ve YürürlY rlük 6. Kısım: K Geçici HükümlerH

13 TEMEL PRENSİPLER PLER İhtiyati tedbir (ön( n tedbirlilik) prensibi Tam eşdee değerlilik erlilik Risk değerlendirmesi erlendirmesi GDO lar ların ayrı ayrı değerlendirilmesi erlendirilmesi İz z sürülebilirliks

14 Madde 1-1 AMAÇ Bu kanunun amacı; ülkemizde çevrenin ve biyolojik çeşitliliğinin korunması ve sürds rdürülebilir kullanımı ile bitki, hayvan ve insan sağlığı ve yaşam amının n korunması için in 4898 sayılı kanunla onaylanan Birleşmi miş Milletler Cartagena Biyogüvenlik Protokolü de dikkate alınarak, modern biyoteknoloji kullanılarak larak elde edilen genetik yapısı değiştirilmi tirilmiş organizmalar (GDO) ve ürünleri ile ilgili faaliyetleri düzenlemek, d denetlemek, izlemek üzere biyogüvenlik sistemini kurmak, geliştirmek ve uygulanmasını sağlamakt lamaktır.

15 Madde 2-2 KAPSAM Bu kanun, araştırma rma ve geliştirme, muamele, kullanım, taşı şıma, ithalat ve ihracatı da kapsayan ticari işlemler i de dahil olmak üzere GDO ve ürünlerini içeren i faaliyetlere, bu faaliyetlerle ilgili gerçek ek kişiler iler ile kamu ve özel hukuk tüzel t kişilerine ilerine dair hükümleri h kapsar.

16 Temel esaslar İzin Başvuru ve değerlendirme erlendirme Gizli bilgi Risk değerlendirme erlendirme ve risk yönetimiy Halkın n bilgilendirilmesi ve katılımı Sosyo ekonomik değerlendirme erlendirme Karar verme Yasaklar Basitleştirilmi tirilmiş işlem İzleme ve ürün n analizi Denetleme ve yürütme y İznin iptali Belgeleme, etiketleme ve izsürülebilirlik Taşı şıma, depolama, ambalajlama Acil eylem planı

17 MADDE 4: İZİN Bu kanun kapsamına giren GDO ve/veya ürünlerinin, ithalatı, piyasaya sürülmesi, kapalı kullanımı, transiti izne tabidir. İnsan hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan tıbbi ürünler ile veteriner tıbbi ürünleri hariç, tüm GDO ve/veya ürünleri için izin Kurum tarafından verilir. İnsan hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan tıbbi ürünler ve veteriner tıbbi ürünleri için izin işlemleri ilgili Bakanlıklar tarafından yürütülür. İthalat başvurularının değerlendirmeye alınması için, GDO ve/veya ürünlerinin geliştirildiği ülkede yetiştirildiği ve/veya serbest satışının yapıldığını gösterir belgenin bulunması zorunludur.

18 MADDE 4: İZİN GDO ların ve ürünlerinin piyasaya sürülmesi veya kapalı kullanım izni verilmesinde aşağıdaki hususlar göz önüne alınır; a) İnsan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı ile güvenliğinin tehdit edilmemesi, b) Tüketicinin seçme özgürlüğünün ortadan kaldırılmaması, c) Çevrenin materyal dengesinin ve ekosistem işleyişinin istenmeyen bozulmasına neden olunmaması, e) GDO nun kendisinin veya özelliklerinin istenmeyen şekilde çevreye yayılmaması, f) Yerel çeşitlerin devamlılığının tehlikeye düşürülmemesi.

19 MADDE 4: İZİN İzin süresi kararda belirtilir. İzin süresinin devamı için, başvuru sahibi, ilk verilen iznin süresi dolmadan karar metninde belirtilecek makul bir süre öncesinde müracaat ederek iznin uzatılmasını talep edebilir. İznin uzatılması ile ilgili kurallar Kurum tarafından belirlenir.

20 Madde 5: BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME GDO ve ürünü ile ilgili izne tabi herhangi bir faaliyet gerçekleştirilmeden önce, her bir GDO ve/veya ürünü için ithalatta ithalatçı, ülke içinde geliştirilen GDO lar için ise gerçek kişiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından Kuruma başvuru yapılır. Her bir başvuru ayrı ayrı değerlendirilir ve en geç 90 gün içinde başvuru sahibine karar alma ile ilgili işlemler hakkında bilgi verilir.

21 Madde 7: RİSK DEĞERLENDİRME VE RİSK YÖNETİMİ Bu kanunun 4. maddesine tabi olarak başvurusu yapılan GDO ve ürünleri için bilimsel esaslara göre ayrı ayrı risk değerlendirmesi yapılır. Kurum, her bir vak a için risk değerlendirmesinin kim tarafından yapılacağını belirler. Karar metni risk yönetimi ile uyum planı ve işlemlerini içerir. Risk değerlendirme ile ilgili tüm masraflar başvuru sahibi tarafından karşılanır.

22 Madde 19- KAPALI KULLANIM KOŞULLARI Risk seviyesine bağlı olarak, GDO lar ve ürünlerinin kapalı kullanımı Kurum tarafından belirlenen kurallara tabiidir. Kapalı kullanım m dahilinde yapılan araştırma, rma, geliştirme ve ticari amaçlı üretim faaliyetleri ile ilgili bildirimler Kuruma yapılır. Bildirim ile ilgili kurallar Kurumca belirlenir. Madde 20- BAŞVURU Kapalı kullanım şartlarında üretim amacıyla ithal edilecek veya piyasaya sürülecek s her GDO için i in önceden başvuru yapılır. Araştırma rma ve geliştirme faaliyetleri için i in de Kuruma başvuru yapılır.

23 Madde 21- KAPALI KULLANIMDA RİSK R DEĞERLEND ERLENDİRMERME Kapalı kullanımı amaçlanan GDO lar ların risk değerlendirmesi erlendirmesi Kurum tarafından belirlenecek esaslara göre ayrı ayrı yapılır. Madde 22- STANDARDİZASYON VE YETKİLEND LENDİRME GDO lar ları kapalı kullanmayı planlayan gerçek ek ve tüzel t kişiler iler ile Kamu Kurum ve Kuruluşlar ları,, ilgili Kurum veya Bakanlıklar klar tarafından belirlenen kapalı kullanım koşullar ullarına ve standartlarına, na, bu ortamlarda üretim yapabilme iznine sahip olmalı ve bu durumu Kuruma bildirmelidir.

24 KAPALI KULLANIM İZNİ İznin geçerlilik süresi, Kullanım amacı, İzleme ve izsürülebilirlik koşulları, Belgeleme ve etiketleme koşulları, Ambalajlama ve nakil kuralları, Risk sınıfı ve risk yönetimi, Güvenlik ve acil durum tedbirleri, İşleme, atık ve artık imha koşulları, Muhafaza koşulları, Raporlama.

25 Risk Değerlendirme erlendirme Çevreye Serbest Bırakma B Amacıyla Piyasaya SürmeS Alan Denemeleri Tarla Tarımsal değerler erler Çevre Biyolojik Çeşitlilik Sera Tarımsal değerler erler Laboratuar Gıda ve yem Allerjenisite Toksisite

26 Risk Değerlendirme erlendirme Gıda, Yem, İşleme Ve Tüketim T Amacıyla Piyasaya SürmeS Mevcut Veriler Kullanılarak larak Çevre Biyolojik Çeşitlilik Laboratuar Gıda ve yem Allerjenisite Toksisite

27 Madde 26: ÇEVREYE SERBEST BIRAKMA AMACIYLA PİYASAYA P SÜRME S İZNİ Aşağıdaki hususları içermelidir; Tedarik ve çevreye serbest bırakma b koşullar ulları, İznin geçerlilik erlilik süresi, s Kullanım m amacı ve kısıtlamalark tlamaları İzleme ve izsürülebilirlik koşullar ulları, Belgeleme ve etiketleme, Atık k ve arıtım m koşullar ulları, Risk yönetimi y ve aşamala amalı üretim planlaması, Acil durum tedbirleri, Ambalajlama, muhafaza ve nakil kuralları, Raporlama.

28 Madde 30: GIDA, YEM, İŞLEME AMACIYLA PİYASAYA SÜRME S İZNİ Aşağıdaki hususları içermelidir; İznin geçerlilik erlilik süresi, s Kullanım m amacı ve kısıtlamalark tlamaları İzleme ve izsürülebilirlik koşullar ulları, Belgeleme ve etiketleme koşullar ulları, Ambalajlama, taşı şıma, muhafaza ve nakil kuralları, Risk yönetimi y ve piyasa denetimi, Acil durum tedbirleri, İşleme ve atık k arıtım m koşullar ulları, Raporlama

29 Madde 16 BELGELEME, ETİKETLEME VE İZSÜRÜLEBİLİRLİK GDO ve ürünlerinin ülkeye girişi i ve ülke içinde i inde hareketi, ürünün n GDO içerii eriğine ine ilişkin bilgileri de kapsayan belgeler eşlie liğinde inde gerçekle ekleştirilir. Belgeler, gerekli hallerde izin, tescil, sertifikasyon ve ruhsatlandırma rma ile ilgili dokümanlar manları da kapsar. Yönetmelik ve tebliğlerle lerle Kurum tarafından belirlenen eşik e seviyelerinin üzerinde olan, gıda, g yem ve işleme i amaçlı GDO ve ürünleri etiketlenir.

30 Madde 16 BELGELEME, ETİKETLEME VE İZSÜRÜLEBİLİRLİK İzsürülebilirliği sağlamak için i in her bir GDO ve ürününe ne ayırıcı kimlik verilir ve kayıt t altına alınır. Üretim ve ithal izni verilen GDO ve ürünlerinin kayıt t altına alınmas nması ve ürünün üretimden tüketime kadar takibinin sağlanmas lanması amacıyla, GDO ve ürünlerini muamele edenler yetkili birime beyanda bulunmak, GDO ve ürünlerini belge eşlie liğinde inde taşı şımak ve etiketleme kurallarını uygulamakla yükümly mlüdür.

31 Madde 12 BASİTLE TLEŞTİRİLMİŞ İŞLEM Bu kanunun amacına uygun olmak şartı ile, GDO ve ürünleri ile ilgili faaliyetlerin güvenli g bir şekilde gerçekle ekleştirilmesini temin eden yeterli tedbir, bilgi ve deneyimin mevcut olduğu durumlarda karar almak için, i in, sosyo-ekonomik etkilerde dikkate alınarak, basitleştirilmi tirilmiş işlem uygulanabilir. Basitleştirilmi tirilmiş işlem ile ilgili esas ve kurallar Kurum tarafından belirlenir.

32 Madde 11: YASAKLAR GDO ve ürünlerinin, verilen izinde belirtilen koşullar ve kullanım m amacı dışında kullanılmas lması ve/veya kullandırılmas lması, GDO ve ürünlerinin, bebek ürünleri ile küçük üçük çocuk ek besinlerinde kullanılmak lmak üzere özellikle geliştirilmi tirilmiş olanlar hariç,, bebek mamalarında ve küçük üçük çocuk ek besinlerinde kullanımı,, bu tür t ürünleri içeren i bebek mamalarının n ve küçük üçük çocuk ek besinlerinin ithalatı ve ülke içinde i inde dağı ğıtımı, Biyolojik çeşitlilik ve genetik kaynakların n korunması amacı için in belirlenmiş genetik çeşitlilik merkezleri ile Korunan Alanlarına na ve organik tarım m yapılan alanlara risk değerlendirmeye erlendirmeye dayanarak belirlenecek mesafelerden daha yakın n mesafelerde GDO üretimi yasaktır

33 Etik Kurul Bilimsel Danışma Kurulu Yönetim Kurulu Kurum Başkanı Kurum Sekreterliği Ulusal Biyogüvenlik Danışma Kurulu Hukuk Müşavirliği İdari ve Mali İşler Bşk. Yard. Teknik İşler Bşk. Yard. Koordinasyon ve Destek Hizmetleri Dai. Bşk. Bilgi İşlem ve Veri Yönetimi Dai. Bşk. Denetleme, İzleme ve Kontrol Dai. Bşk. Teknik İşler Dai. Bşk. Araştırma ve Strateji Geliştirme Dai. Bşk.

34 Koordinasyon Destek Hizmetleri Dai. Bşk. İnsan Kaynakları Mali İşler Dış İlişkiler Destek Hizmetleri Koordinasyon ve Organizasyon

35 Araştırma ve Strateji Geliştirme Dai. Bşk. Sektörel Takip ve Strateji Geliştirme Uluslar arası Anlaşmalar ve Politikalar Araştırma Takip ve Strateji Geliştirme Sosyo ekonomik değerlendirme ve strateji geliştirme Kapasite Geliştirme

36 Teknik İşler Dai. Bşk. Kapalı Kullanım Çevreye Salım Gıda, Yem, İşleme Sınır Aşan Hareketler

37 Denetleme, İzleme ve Kontrol D. Bşk. Acil Durum Denetleme İstem Dışı Faaliyetler İzleme Kontrol

38 Bilgi İşlem ve Veri İşleme Dai. Bşk Takas Mekanizması Veri Tabanı ve Kayıt Sistemi Halkla İlişkiler Bilinçlendirme ve Eğitim