Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi. Dr. Gülsevim ŞENER

Transkript

1 Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi Dr. Gülsevim ŞENER 1

2 Sunum İçeriği Türkiye de Atıksu Arıtma Tesisi ve Arıtma Çamuru Mevcut Durumu Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik Projeler 2

3 Türkiye de Atıksu Arıtma Tesisi ve Arıtma Çamuru Mevcut Durumu 3

4 % Atıksu Altyapı Tesislerinin Mevcut Durumu ( )

5 Atıksu Arıtma Tesislerinin Mevcut Durumu ( ) Adet *Bakanlığımız envanter verisi Yılları Arasında Atıksu Arıtma Tesisi Durumu (TÜİK) 5

6 Günlük Oluşan Kişi Başına Çamur Miktarı Ortalama: 35 grkm/en-gün 6

7 Arıtma Çamuru Oluşumu (Ton KM/yıl) Ton 7

8 Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik 8

9 Yönetmeliğin Kapsamı Evsel ve kentsel atıksuların arıtılması sonucu ortaya çıkan arıtma çamurlarının toprağa, bitkiye, hayvana ve insana zarar vermeyecek şekilde, toprakta kontrollü kullanımına ilişkin teknik ve idari esasları kapsar. 9

10 Ham çamurun toprakta kullanılması yasaktır. 10

11 Stabilize Arıtma Çamurunun Kullanım Yasakları ph değeri 6 dan küçük topraklarda, Doğal ormanlarda, Kumlu tekstürlü topraklarda, Taban suyu seviyesi yüzeyden 1 metreden daha sığ derinlikte olan yerlerde, Sulak alanlar, taşkın alanlarında ve taşkın tehlikesi olan alanlarda, Don ve karla kaplı alanlarda, Sature toprakta, İçme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su kaynaklarının havzalarında, Eğimi %12 yi geçen alanlarda, Çiğ olarak yenilen meyve ve sebze ürünlerinin yetiştirilmesinde kullanılması yasaktır.

12 Stabilize Arıtma Çamurunun Kullanım Kısıtları Stabilize arıtma çamurunun ve uygulanacağı toprağın ağır metal içerikleri ile stabilize arıtma çamurunun organik bileşiklerin konsantrasyonu ve dioksinlerin sınır değeri Yönetmelikte belirtilen sınır değerlere uygun olmalı, Yer üstü/yer altı sularının, toprağın kalitesinin bozulmamalı, Toprağa uygulanacak stabilize arıtma çamurunun ph değeri arasında olmalıdır. 12

13 Evsel ve kentsel atıksuların arıtılması sonucu elde edilen stabilize arıtma çamurlarının toprakta kullanılması izne tabidir. 13

14 Stabilize Arıtma Çamurunun Kullanımı Stabilize arıtma çamurunun toprakta kullanımına yönelik yapılan başvurularda müracaat dosyası İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenir. İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün başkanlığında İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü taşra teşkilatı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce gerekli görülürse stabilize arıtma çamurunun kullanım alanına göre başka kurumlardan dahil edilecek üyelerden oluşur. İnceleme sonrası toprakta kullanımı uygun görülürse Stabilize Arıtma Çamuru Kullanım İzin Belgesi Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından üç yıllığına verilir.

15 Arıtma Çamuru Üreticilerin Yükümlülükleri Toprağa uygulanacak olan arıtma çamurunun Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik te belirtilen esaslara uygun olarak üretilmesini sağlamak. Sağlanacak arıtma çamurunun (ürün) sürekli olarak yüksek kalitede olduğunu garanti etmek. Arıtma çamuru kalitesini Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik te belirtilen şekilde düzenli ölçümlerle takip etmek. Arıtma çamurlarının üretim süreçlerine ilişkin işletim koşullarına ve arıtma çamuru kalitesine dair bilgileri düzenli olarak toplamak ve saklamak. İlgili makamlara düzenli aralıklarla rapor etmek. Arıtma çamurunun toprakta kullanılmasına ilişkin bilgileri hazırlayarak kullanıcıya vermek. 15

16 Arıtma Çamuru Kullanıcılarının Yükümlülükleri Arıtma çamuru kullanıcıları, üreticiler tarafından hazırlanan stabilize arıtma çamurunun toprakta kullanılmasına ilişkin kullanım talimatına birebir uymakla yükümlüdür. Kullanıcı, üretici tarafından iki kopya olarak hazırlanan bu talimatı imzalayarak çamurla birlikte alırken çamuru üretici tarafından belirtilenden farklı bir şekilde kullanmayacağını beyan eder. Kullanıcılar denetimler esnasında gerektiğinde yetkililere üretici tarafından hazırlanıp kendilerine verilen aşağıdaki belgeleri ibraz etmekle yükümlüdürler. Stabilize Arıtma Çamuru Kullanım İzin Belgesi, Stabilize Arıtma Çamuru Analiz Belgesi. Kullanıcı, stabilize arıtma çamuru uyguladığı her bir tarlasına hangi tarihte dekara ne kadar çamur uyguladığının ve bu tarladan elde ettiği ürün veriminin kaydını tutmakla ve gerektiğinde ibraz etmekle yükümlüdür. 16

17 Stabize Arıtma Çamuru ve Uygulanacağı Toprağın Ağır Metal Sınır Değerleri Ağır Metal (Toplam) Topraktaki Ağır Metal Sınır Değeri 6 ph<7 mg. kg -1 Fırın Kuru Toprak ph 7 mg. kg -1 Fırın Kuru Toprak Stabilize Arıtma Çamurunda Ağır Metal Sınır Değeri (mg/kg kuru madde) Kurşun Kadmiyum 1 1,5 10 Krom Bakır Nikel Çinko Civa 0,5 1 10

18 Toprakta Kullanılacak Stabilize Arıtma Çamurundaki Organik Bileşiklerin Konsantrasyonlarının ve Dioksinlerin Sınır Değerleri Organik Bileşikler Sınır değerler (mg kg -1 kuru madde) AOX (Adsorblanabilen organik halojenler) 500 LAS (Lineer alkilbenzin sülfonat) DEHP (Diftalat(2-ethylhexyl)) 100 NPE (Nonil fenol ile 1 ve 2 etoksi grubu olan nonil fenol etoksilatların toplamını içerir) PAH (Polisiklik aromatik hidrokarbon veya poliaromatik hidrokarbonların toplamı ) PCB (28, 52, 101, 118, 138, 153, 180 sayılı poliklorlu bifenil bileşiklerinin toplamı) Dioksinler ng Toksik Eşdeğer.kg -1 kuru madde PCDD/F Poliklorlu dibenzodioksin/dibenzofuranlar 100

19 EK I-D Mikrobiyolojik Analiz Arıtma çamuruna uygulanan stabilizasyon yöntemi sonucunda E. Coli nin en az 2 Log10 (% 99) indirgenmesi sağlanmalıdır. 19

20 Projeler 20

21 Tamamlanan Projeler Evsel Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetimi Projesi Ergene Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi 21

22 Devam Eden Projeler Gediz Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetim ve Eylem Planının Hazırlanması Projesi 22

23 TEŞEKKÜRLER Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı Toprak Kirliliği Kontrolü Şube Müdürlüğü Tel: