İnformasyon Teknolojisi Hasta Güvenliği ve Kalite İyileştirme. Prof. Dr. H. Erdal Akalın

Transkript

1 İnformasyon Teknolojisi Hasta Güvenliği ve Kalite İyileştirme Prof. Dr. H. Erdal Akalın

2 Hasta Güvenliği Böyle bir SORUN var mı? To Err is Human, IOM 2000 Crossing the Quality Chasm, IOM 2001 The President s Advisory Commission on Consumer Protection and Quality in the Health Care Industry, 1998 Healthy People 2010, US DHHS, 2000 How good is the quality of health care in the United States? Milbank Q 1998 Priority areas for national action, Transforming healthcare quality, IOM 2003 Institute of Medicine, Priority areas for national action: Transforming health care quality, 2003

3 Tanımlar Hasta güvenliği: Sağlık hizmetine bağlı hataların önlenmesi ve sağlık hizmetine bağlı hataların neden olduğu hasta hasarlarının eliminasyonu veya azaltılması (the prevention of healthcare errors, and the elimination or mitigation of patient injury by healthcare errors) Sağlık hizmetine bağlı hata (tıbbi hata): Hastaya sunulan sağlık hizmeti sırasında kasıtsız bir aksamanın neden olduğu beklenilmeyen sonuç (an unintended healthcare outcome caused by a defect in the delivery of care to a patient) National Patient Safety Foundation, July 2003,

4 Uluslararası durum Commonwealth Fund International Survey Tıbbi Hata Yapıldığına İnananlar Amerika Birleşik Devletleri %34 Kanada %30 Avustralya %27 Yeni Zelanda %25 Almanya %23 Birleşik Krallık (UK) %22 C Schoen, Taking the pulse of health care systems: Experiences of patients with health problems in six countries, Health Affairs 2005.

5 Hasta Güvenliği Önemli mi? Hekimler Çok önemli %81.7 Önemli %16.7 Önemsiz %1.6 Hemşireler %95.2 %3.7 %1.1 VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety, National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

6 Hasta Güvenliği İhlalleri/Tıbbi Hataların Sonuçları Mortalite ve morbidite Yatış süresinde uzama Hasta ve hasta yakınlarına verdiği rahatsızlık (en hafif tanımı ile) Hukuksal sorunlar Pronovost et al. Defining and measuring patient safety. Crit Care Clin 2005; 21:1-19.

7 Sağlık Hizmeti Sunan Kurumların, bugün ana amaçları hasta güvenliğini arttırmak ve tıbbi hata görülme sıklığını azaltmaktır. İnformasyon teknolojisinin kullanımına olan büyük ilginin belki de en önemli nedenlerinden birisi, bu teknolojinin hasta güvenliğini iyileştirmede ve tıbbi hataları azaltmada önemli bir rolü olabileceği öngörüsüdür.

8 Kalite İyileştirme ve Hasta Güvenliği Konularında IT Uygulamaları: Amaç Hata ve yan etkileri önleme Bir yan etki ortaya çıkmasından sonra hızla cevap vermeyi sağlama Yan etki izleme ve geri bildirme Bates and Gawande: Improving safety with information technology, NEJM 2003

9 Sağlık Hizmetlerinde İnformasyon Teknolojisi Sistemleri Elektronik hasta kayıtları/klinik informasyon sistemleri (EHR, EMR, CPR) Bilgisayarlı hekim istem girişi (CPOE) Bar Coded ilaç yönetim sistemleri Görüntüleme sistemleri (PACS, RIS) Karar destek sistemleri (POCDS) İlaç etkileşimleri ve allerji Rehberler Standart test setleri (istem, laboratuvar, radyoloji, vb) Veri tabanları ve referanslar Paylaşılabilen klinik informasyon sistemleri Web-bazlı uygulamalar Teletıp

10 Sağlık Hizmetlerinde İnformasyon Teknolojisi Sistemleri Elektronik hasta kayıtları/klinik informasyon sistemleri (EHR, EMR, CPR) Bilgisayarlı hekim istem girişi (CPOE) Bar Coded ilaç yönetim sistemleri Görüntüleme sistemleri (PACS, RIS) Karar destek sistemleri (POCDS) İlaç etkileşimleri ve allerji Rehberler Standart test setleri (istem, laboratuvar, radyoloji, vb) Veri tabanları ve referanslar Paylaşılabilen klinik informasyon sistemleri Web-bazlı uygulamalar Teletıp

11 Kalite İyileştirme ve Hasta Güvenliği IT Uygulamaları-Temel İlkeler İzleme Karar destek Yan etki saptama İletişimi iyileştirme Bilgiye ulaşımı kolaylaştırma Andrew Karson, Information technology for quality improvement and patient safety, SHM 2005

12 IT ve Hasta Güvenliği Genel Yaklaşımlar İnformasyona/bilgiye ulaşım EMR/EHR: Klinik karar verme, klinik kaynak kullanımı ve klinik sonuçlarda belirgin iyileşme Maliyette azalma Klinik karar destek Uyarı ve hatırlatmalar İlaç reçeteleme Uygun ilaç seçimi ve izleme Yan etki saptama Popülasyon sürveyansı ve izlemesi

13 IT Uygulamaları Hasta tıbbi bilgi sistemleri EMR/EHR Interoperable klinik bilgi işlem sistemleri Değişik lokasyonlarda, tüm veri tabanlarını birleştirebilen bilgi işlem ağı Karar destek sistemleri Hasta güvenliği ve klinik akış için destek Tanı ve tedavi rehberlerine uyum Formüler, istem ve refere etme rehberleri Uyarı mesajları- ilaç monografları, uygun tedavi önerileri, uygun laboratuvar testi seçme uyarıları

14 IT ve Hasta Güvenliği Yapılanlar Hastanede uygulanan yöntemler Bilgisayarlı hekim istem girişi (CPOE) Hasta güvenliği indikatörlerinin izlenmesi İnfeksiyon sürveyansı Yan etki izleme programları Anormal laboratuvar sonuçlarının öncelikle bildirilmesi Ayaktan tedavide uygulanan yöntemler Elektronik tıbbi kayıt (dosya)

15 Hata ve Yan Etki Önleme: Uygulamalar Dublike istemleri belirleme Tedavi uyarıları ve değiştirme önerileri Belirlenmiş istem formları (preop, postop, belli hastalıklar için) İlaç ailesi taramaları İlaç-ilaç etkileşimleri İlaç-allerji sorgulamaları İlaç-indikasyon sorgulamaları İlaç-laboratuvar testi sorgulamaları Andrew Karson, Information technology for quality improvement and patient safety, SHM 2005

16 Engeller Finansal engeller Standardizasyonun olmayışı (interface sorunu) Kullanıcı kültürü (kabullenmede zorluklar)

17 Reports Microbiology Lab.-Culture Results Infection Control Committee Infection Control Nurses Infectious Diseases Main Computer Systems Wards & Other People

18 CLMICRO HILAB HICONS HIMENU HIMON Detection of Nosocomial Infection

19 Level 4 Blood transfusion safety + Lab specimen tracking + Medical / Legal MAR Level 3 Maximum daily dose + Look-Alike/Sound-Alike alerts + High risk med warnings Clinical action reminders + Near-miss reporting + Order reconciliation Level 2 Drug reference + Formulary comments + Literature review + Nursing tools Level 1 Five-rights checker (Right patient, medication, dose, time and route of administration) Level 1; Electronic medication administration record (emar) Level 2; Integrated online medication reference systems, with enhance pharma communication Level 3; Embedded computer logic and alert engine systems Level 4; Expanded point-of-care safeguard JB Grotting, et al. The effect of barcode-enabled point-of-care technology on patient safety. White Paper, Bridge Medical, Inc., 2002.

20

21 İşe Yarıyor mu? CPOE- Tüm medikasyon hatalarında %80, ciddi hatalarda %55 azalma İzleme programları- Hastane infeksiyonları ve yan etki sorunlarına daha hızlı ve etkili yaklaşım Laboratuvar sonuçlarının on-line olması- İlaç doz ayarlama veya tedaviyi durdurma süresinde ortalama 21.6 saat azalma EMR/EHR uygulamaları- Kağıt-dosya bulunamama sorununun (%10-81) çözümlenmesi CPR uygulaması (EHR, EMR)- Geriatrik hastalarda hasta başına yılda 596 $ tasarruf Uyarı ve hatırlatma programları- Diabet, hipertansiyon, hiperlipidemi, kalp yetmezliği olan hastalarda ciddi oranda klinik kalite iyileşmesi

22 Massachusetts Eyaletinde Sağlık Hizmetlerinde IT Uygulamalarının Sağlayabileceği Net Tasarruf Elektronik hasta-hekim iletişimi E-reçeteleme CPOE- ayaktan hastalarda CPOE- yatan hastalarda Hastalık yönetimi Bölgesel veri/bilgi paylaşımı E-ICU Toplam $167.8 m $140.7 m $290.3 m $966.0 m $710.0 m $ 23.8 m $177.4 m $ 2.48 b Advanced technologies to lower the coast of health care and improve quality, Fall 2003

23 By computerizing health records, we can avoid dangerous medical mistakes, reduce costs, and improve care. Kim Söylemiş?

24 By computerizing health records, we can avoid dangerous medical mistakes, reduce costs, and improve care. George W. Bush

25 Sağlık Hizmetlerinde Sürekli Kalite İyileştirme Kalite Risk Ayarlaması Toplam Kalite Yönetimi Sonuçların Değerlendirilmesi Klinik Uygulama Rehberleri Hasta Memnuniyeti Performans Ölçümü Hekim-Hasta İlişkileri

26 Teşekkür ederim.

27 Hasta Güvenliği Programları Kalite İyileştirme Programlarının Bir Parçasıdır.

28 Başınıza geldi mi? Hekimler (831) %35 i kendilerine veya yakınlarına uygulanan tedavide tıbbi hata yapıldığını belirtiyor. Toplum (1207) %42 si kendilerine veya yakınlarına uygulanan tedavide tıbbi hata yapıldığını belirtiyor. Blendon, et al. N Eng J Med 2003; 347:

29 Hasta Güvenliği: Teori ve Uygulama Hipotetik tıbbi hata bildirimi Öğretim üyesi-asistan-öğrenci Zarar yok % Minor zarar % Major zarar % Gerçek tıbbi hata bildirimi Öğretim üyesi-asistan Minor hata % Major hata % 9-3 Kaldjian, et al. Disclosing medical errors to patients. J Gen Intern Med 2007, Published online: 1 May 2007

30 Nasıl Önleriz? Sistemik Yaklaşım Tıbbi hatalar neden gelişiyor? Kanıt toplama/araştırma fazı. Sistemdeki sorunlara cevap verecek stratejilerin geliştirilmesi. Hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesi. Korkmadançekinmeden hataların bildirilmesi. JM Eisenberg, Director, AHRQ, 2000

31 Sistem Yetersizliğine Neden Olan Ana Faktörler Hastanın değerlendirilmesinde ve tedavisinde yetersizlik, başarısızlık, Denetimde yetersizlik (süpervizyon) İletişimde yetersizlik (komünikasyon) Vincent C. Understanding and responding to adverse events. NEJM 2003;348:

32 Hasta Güvenliği İhlallerine Neden Olabilecek Faktörleri Değerlendirme Çerçevesi (1) Hastaya ait faktörler Hastanın içinde bulunduğu durum (hastalığın ciddiyeti, v.b.) İletişim sorunları Kişilik yapısı ve sosyal faktörler İşlemle ilgili faktörler Protokollerin olması Laboratuar sonuçlarının olması Bu sonuçların güvenilirliği ve doğruluğu Hizmet sunana (sağlık çalışanı) bağlı faktörler Yorgunluk Motivasyon Fiziksel veya mental sağlık Vincent C. Understanding and responding to adverse events. NEJM 2003;348:

33 Hasta Güvenliği İhlallerine Neden Olabilecek Faktörleri Değerlendirme Çerçevesi (2) Takım ile ilgili faktörler Hasta devri sırasında yazılı veya sözlü iletişim Hasta bakımı sırasında yazılı veya sözlü iletişim Kriz sırasında yazılı veya sözlü iletişim Takım yapısı ve liderlik Eğitim ve deneyim Bilgi, yetenek ve yeterlilik Denetim ve yardım isteme Kabul edilmiş protokollerin izlenmesi Kurumsal çevre Kaynaklar (özellikle finansal) Zaman baskısı Vincent C. Understanding and responding to adverse events. NEJM 2003;348: