Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü Hakkındaki Algılarının Belirlenmesi Canan BAŞ HENDEKCİ & Onur YARAR

Transkript

1

2

3 SÖZEL BİLDİRİLER S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 Klinisyen Hemşirelerin Araştırma Yapma Durumları Ve Araştırma Yapmalarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Aslıhan ÇATIKER, Hacer GÖK UĞUR & Elif ATLI Hemşirelik Öğrencilerinin Klinik Uygulamalarda Kullanılan Reflekşın Yöntemine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Yurdanur DİKMEN, Fatma TANRIKULU, Funda EROL Ameliyathane Hemşirelerinin Cerrahi Dumana Maruz Kalma Durumları Ve Korunmaya Yönelik Aldıkları Önlemler Yeşim YAMAN AKTAŞ & Dilek AKSU Hemşirelerin Hasta Güvenliği Kültürü Hakkındaki Algılarının Belirlenmesi Canan BAŞ HENDEKCİ & Onur YARAR Gebe Bilgilendirme Sınıfına Başvuran Gebelerin Doğum Şekli Tercihleri Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Nigar BAĞDATLIOĞLU Hemşirelerin Boş Zaman Etkinliklerine Katılma Durumları Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Ayten YILMAZ YAVUZ & İsa ÇELİK & Sümeyye BAKIR Hemşirelerin Rol Çatışması-Rol Belirsizliği Yaşama Durumları Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Hacer GÖK UĞUR, Hatice ŞENSOY, Nigar BAĞDATLIOĞLU, Muhammet AYDIN, Sibelnur KARAKAYA, Arzu HAKYEMEZ, Tuba ŞENSOY, Zübeyde ARSLAN & Hicran YILMAZ Öğrenci Hemşirelerin Klinik Uygulamalar Sırasında Karşılaştıkları Sorunlar Ve Klinisyen Hemşirelerden Beklentileri Hacer GÖK UĞUR, Ayten KAYA & Cansu Pınar ALTUN Üniversite Öğrencilerinde Dismenore Görülme Durumu Ve Başetme Yöntemleri Ebru ŞAHİN & Gizem ERKİN

4 S10 S11 S12 Üniversite Öğrencilerinin Aile Planlaması Yöntemleri Konusunda Bilgi, Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi Ebru ŞAHİN & Gizem EKİN Sağlık Kurumlarında Çalışan Kadınların Ulusal Standartlar Kapsamında Taraması Yapılan Kanserler Hakkındaki Bilgi, Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi Hacer GÖK UĞUR, Aslıhan ÇATIKER, Nigar BAĞDATLIOĞLU, Sibelnur KARAKAYA, Muhammet AYDIN, Hatice ŞENSOY, Arzu HAKYEMEZ, Tuba ŞENSOY, Zübeyde ARSLAN & Hicran YILMAZ Hastanede Yatan Hastaların Erkek Hemşire Algılarının İncelenmesi Hacer GÖK UĞUR, Emre BİNGÖL & Batuhan AŞKIN

5 POSTER BİLDİRİLER P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 Hafif Düzey Zihinsel Engelli Çocukların Özbakım Becerilerinin Değerlendirilmesi Hacer GÖK UĞUR & Nihayet ANNAKKAYA Alzheimer Hastalarının Evde Bakım Gereksinimleri Ve Hemşirelik Yaklaşımları Selver NARİN KURT & Mustafa AYYILDIZ Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerin Empatik İletişim Beceri Düzeyleri Canan BAŞ HENDEKÇİ & Ayşe OKANLI Klinisyen Hemşirelerin Öğrenci Hemşirelere Karşı Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi Ayten KAYA, Hacer GÖK UĞUR & Zübeyde YUVCU Hemşirelerde İş-Aile Yaşam Çatışması Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Hacer GÖK UĞUR, Esra KAYA, Ayşenur PİLAVCI, Çağlanur KARAMAN & Hilal MACİT Sağlık Çalışanlarının Mobbingi Algılama Düzeyi Derya ERGÜL & Oğuz ÖZYARAL Öğrenci Hemşirelerin Hemşirelikte Gelişmelere Ve Araştırmalara İlişkin Farkındalığı Ve Tutumunun Belirlenmesi Hacer GÖK UĞUR, Aslıhan ÇATIKER, Şule ŞENCAN, Meltem ÇAKIR, Öznur ASLAN & Ayşe Gül KUŞ Hastanede Yatan Hastaların Hemşirelerle İletişimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Sevgi YEŞİLYURT, Berra ÇALIŞKAN & Arzu HAKYEMEZ 0-24 Aylık Bebeğe Sahip Annelerin Anne Sütü Verme Durumları Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Hasret Yasemin ŞAHİN, Gülay BULUT & Nermin TEZGEL

6 S1 KLİNİSYEN HEMŞİRELERİN ARAŞTIRMA YAPMA DURUMLARI VE ARAŞTIRMA YAPMALARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Aslıhan ÇATIKER, Hacer GÖK UĞUR, Elif ATLI Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, ORDU Ordu Devlet Hastanesi Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü, ORDU Giriş: Hemşirelikte bilimsel bilginin geliştirilerek bakımın kalitesinin arttırılmasında araştırmalar önemli bir yer tutmaktadır. Araştırmalar sayesinde hemşirelikte otonomi sağlanabilir, güç arttırılarak mesleki saygınlık kazanılabilir. Hemşirelik alanında araştırma yapma ve araştırma sonuçlarının klinik ve sahada kullanımı ile ilgili çalışmaların yapılması araştırma kültürünün oluşturulması açısından önemlidir. Amaç: Bu çalışma, klinisyen hemşirelerin araştırma yapma durumları ve araştırma yapmalarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tipte olup, çalışmanın evrenini Ordu il merkezindeki bir devlet hastanesi, bir eğitim araştırma hastanesi ve 3 özel hastanede çalışan (N=666) hemşireler oluşturmuştur. Araştırmanın verileri toplanmaya devam etmektedir. Ön bulgulara ait veriler 30 Mart-30 Nisan 2017 tarihleri arasında Ordu İl merkezindeki bir Devlet Hastanesinde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden (n=197) hemşireden toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda oluşturulan Anket Formu kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler ve ki kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Etik açıdan araştırmaya başlamadan önce Ordu İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği ve Özel Hastane Yöneticilerinden yazılı izin ve araştırmaya katılan hemşirelerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin yaş ortalaması 38.48±8.33 (Min:20;Max:58) olup, %77.7 si evli, %50.3 ü lisans mezunu ve %27.9 u dâhili birimlerde çalışmaktadır. Hemşirelerin %35 i eğitimi sırasında araştırma dersi aldığını, %11.7 si öğrenciliğinde tez hazırladığını, %22.3 ü öğrenciliğinde araştırma yaptığını ve %40.6 sı öğrenciyken bilimsel bir etkinliğe katıldığını ifade etmiştir. Hemşirelerin %8.1 i mezuniyet sonrası araştırma yaptığını, %5.6 sı şu anda herhangi bir araştırma yürüttüğünü, %25.9 u mezuniyet sonrası araştırma kursu aldığını ve %40.1 i mezuniyet sonrası bilimsel bir etkinliğe katıldığını belirtmiştir. Hemşirelerin %40.6 sı bir araştırma sunumu dinlediğini, %37.1 i hemşirelik araştırması okuduğunu, %4.1 i süreli yayına abone olduğunu ve %12.7 si düzenli bir süreli yayın takip ettiğini ifade etmiştir. Hemşirelerin %65 i hemşirelik araştırmalarına ilgi duyduğunu, %45.7 si 1

7 yapılan araştırmaların çalışma ortamında kullanıldığını ve %70.6 sı araştırmaların mesleğin gelişimine katkı sunduğunu düşünmektedir. Hemşirelerin %70.1 i araştırma yapmada meslektaşlarından destek görmediğini, %66.5 i bu konuda hastane yönetiminin destek olmadığını, %53.3 ü bilimsel etkinliklere katılmada meslektaşlarının destek vermediğini ve %52.8 i bilimsel etkinliklere katılmada kurumun destek olmadığını belirtmiştir. Hemşirelerin %47.2 si klinik karar vermede araştırma sonuçlarını kullandığını, %56.9 u hemşirelik alanında araştırma yapmak istediğini, %62.9 u akademisyenlerin destek vermesi durumunda araştırma yapmak istediklerini ve %57.4 ü hemşirelik uygulamalarının araştırmaya dayalı olması gerektiğini düşünmektedir. Hemşirelerin eğitim düzeyi ile araştırma yapma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin çoğu araştırmalara ilgi duyduğunu ve hemşirelik araştırmalarının mesleğin gelişimine katkı sunduğunu düşünmektedir. Bununla birlikte hemşirelerin çok azının mezuniyet sonrası araştırma yaptığı belirlenmiştir. Hemşirelerin eğitim düzeylerinin araştırma yapma durumlarını etkilediği, lisans mezunu olanların daha çok araştırma yaptığı bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda; klinisyen hemşirelere araştırma kursları düzenlenerek farkındalıklarının arttırılması ve araştırma yapmalarında hem meslektaşlarının hem de akademisyen hemşirelerin destek olması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Klinisyen hemşire, Araştırma yapma, Hemşirelikte araştırma 2

8 S2 HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KLİNİK UYGULAMALARDA KULLANILAN REFLEKŞIN YÖNTEMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ Yurdanur DİKMEN, Fatma TANRIKULU, Funda EROL Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Giriş: Öğrencilerin kıyaslama, analitik düşünme ve değerlendirme becerilerini yansıtıcı uygulama yoluyla geliştirmeye teşvik eden reflekşın yöntemi; öğrenen bireyin/öğrencinin deneyimleri ile karşılaştığı bir tartışma ortamı olarak tanımlanmaktadır. Reflekşın yöntemi ile birey/öğrenci karşılaştığı sorunu düşünmekten ziyade, o sorunu araştırmayı ve çözümlemeyi hedef edinmektedir. Bu yöntemin öğrencilerde eleştirel düşünme becerisini geliştirdiği, klinik ortamda olaylara farklı açılardan bakabilmeyi sağladığı, empati yeteneği ve profesyonel gelişimlerine katkı sağladığı, öğrenme sürecine ve öğrencilerin bireysel gelişimini olumlu yönde etkilediği bildirilmektedir. Amaç: Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinde klinik uygulamalarda kullanılan reflekşın yönteminin etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu araştırmanın örneklemini Sakarya Üniversitesi Hemşirelik Bölümü birinci sınıfta öğrenim gören 50 öğrenci oluşturmuştur. Veriler Reflekşın Yöntemine İlişkin Öğrencilerin Algılarını Değerlendirme Formu kullanılarak toplanmıştır. Reflekşın Yöntemine İlişkin Öğrencilerin Algılarını Değerlendirme Formu, öğrencilerin reflekşın yöntemine ilişkin algı ve değerlendirmelerini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından konu ile ilgili literatür doğrultusunda hazırlanmış olup, dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm reflekşın yönteminin kullanışlılığı, ikinci bölüm reflekşın yönteminin olumsuz etkilerini, üçüncü bölüm iyi bir reflekşın uygulamasındaki engeller ve son bölümde ise reflekşın uygulamasında eğitimcilerde olması gereken özellikler hakkında değerlendirmeleri içeren toplam 23 ifadeden oluşmaktadır. Araştırmada reflekşın öğrenme yönteminin uygulama aşaması dört oturum şeklinde toplam 8 saat olarak planlanmıştır. Birinci oturumda; Öğrencilere uygulama yapılan hastanenin eğitim konferans salonunda reflekşın yöntemi ve uygulama yönergesi ile ilgili iki saat süren bir eğitim toplantısı yapılmıştır. Bu eğitimde, araştırmacılar tarafından öğrencilere reflekşın yöntemi ve reflekşın uygulama süreci ile reflekşın uygulama adımları hakkında sunum yapılmıştır. Karşılıklı soru-cevap ile öğrencilerin soruları yanıtlanmıştır. Eğitim sonrasında literatüre uygun olarak hazırlanan 3

9 reflekşın yazma yönergesi öğrencilere verilerek, klinik ortamda yaşadıkları ve onları etkileyen deneyimlerine yönelik bir reflekşın metni yazmaları ve diğer oturuma getirmeleri istenmiştir. İkinci oturumda; 10 ar kişilik gruplar oluşturulmuştur. Yönergeye göre yazılan konulardan tartışılması istenen reflekşın konuları oylama yöntemi ile seçilerek, gruplar halinde bu konular tartışılmıştır. Öğrencilerin yazmış oldukları reflekşın metinleri hazırlanan yönergeye göre değerlendirilmiş ve öğrencilere geri bildirim verilmiştir. Oturum sonunda öğrencilerden alınan geri bildirimler doğrultusunda tekrar reflekşın yazmaları ve diğer oturuma getirmeleri istenmiştir. Üçüncü oturumda; geribildirimler doğrultusunda yazılan reflekşın metinleri gruplar halinde tartışılmıştır. Reflekşınlar hazırlanan yönergeye göre değerlendirilmiş ve öğrencilere yazmış oldukları ifadelerle ilgili geri bildirimler verilmiştir. Son oturumda ise; Reflekşın uygulamasının etkinliğini değerlendirmek amacıyla Reflekşın Yöntemine İlişkin Öğrencilerin Algılarını Değerlendirme Formu uygulanmıştır. Verilerin analizinde, kategorik veriler için frekans ve yüzdelikler kullanılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin % 66 sı reflekşın yönteminin öğrenme ve keşfetme açısından kendisini motive ettiğini, %76 sı ise bu yöntemin klinik uygulama alanlarında kendini farklı açılardan değerlendirmeye olanak sağladığını ifade etmiştir. Öğrencilerin %78 i bu yöntemin klinik alanlarda olumlu ve olumsuz deneyimlerinin gözden geçirmesine yardımcı olduğunu ve klinik ortamda eleştirel düşünme becerisini geliştirdiğini vurgulamıştır. Ayrıca öğrencilerin %76 sının bu uygulamada kendi kendine öğrenebilmek açısından motive olduğu, %70 inin ise klinik uygulamalarda hasta bakım sorumluluğunu alabilme açısından kendini motive ettiği saptanmıştır. Bunun yanında öğrencilerin yarısından fazlası (%64) bu yöntemin kullanılması ile hemşirelik sürecinde daha kritik ve daha analitik düşünmeyi sağladığını, %64 ü ise hemşirelik girişimlerinin planlanmasında karar vermesine yardımcı olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin %74 ü reflekşın uygulamasının eğitimciler eşliğinde yapılması gerektiğini ve reflekşın uygulamasında durumun doğru analiz edilebilmesi için eğitimcilerin desteğine ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir. Sonuç: Sonuç olarak, hemşirelik öğrencilerinde klinik uygulama eğitiminde reflekşın yönteminin; öğrencilerin kendini tanımasına, eleştirel düşünme becerilerinin artmasına, ayrıca öğrencilerin klinik ortamda yaşadıkları sorunları fark etmelerine ve bu sorunları nasıl çözümleyeceklerine yönelik deneyimlerini açıklamasına olumlu katkı sağladığı saptanmıştır. 4

10 Anahtar kelimeler: Hemşirelik eğitimi, reflekşın yöntemi, klinik uygulama. 5

11 S3 AMELİYATHANE HEMŞİRELERİNİN CERRAHİ DUMANA MARUZ KALMA DURUMLARI VE KORUNMAYA YÖNELİK ALDIKLARI ÖNLEMLER Yeşim YAMAN AKTAŞ 1, Dilek AKSU 2 1 Yrd.Doç.Dr., Giresun Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği ABD 2 Hemşire, Ordu Devlet Hastanesi, Ameliyathane Birimi Giriş: Cerrahi duman; eksizyon, hemostaz ve diseksiyon sırasında kullanılan ısı üreten aletlerin dokularla etkileşimi sonucu oluşur. Ameliyathanelerde kullanılan ısı üreten aletlerin doku ile teması sonucu ortama salınan cerrahi duman, birçok sağlık sorununa neden olmaktadır. Amaç: Bu çalışma cerrahi dumana maruz kalan ameliyathane hemşirelerinin yaşadıkları semptomlar ve korunmaya yönelik aldıkları önlemleri belirlemek amacıyla yapıldı. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte olan araştırma Şubat-Nisan 2017 tarihleri arasında Ordu ili Kamu hastaneler Birliği ne bağlı hastanelerin ameliyathanelerinde yürütüldü. Araştırmada örnekleme yöntemine gidilmeyip evrenin tümüne ulaşılması hedeflendi ve araştırmaya katılmayı kabul eden 82 ameliyathane hemşiresi araştırmanın örneklemini oluşturdu. Araştırma verileri; hemşirelerin tanıtıcı özelliklerini ve cerrahi dumana maruz kalma durumları ile ilgili soruları içeren anket formu kullanılarak toplandı. Veriler SPSS 21.0 paket programı kullanılarak tanımlayıcı istatistiksel yöntemler ve ki-kare testi ile değerlendirildi. Araştırmanın yürütülebilmesi için Ordu ili Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliğinden etik onay alındı. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan hemşirelerin yaş ortalaması 42.40±6.92 (27-58) yıl olup, % 89 u kadın, %92.7 si evli ve %47.6 sı ön lisans mezunudur. Hemşirelerin ameliyathanede çalışma süreleri 15.10±8.79 yıl olup %78 i genel ameliyathanede çalışmaktadır. Hemşirelerin %72 si çalıştıkları ameliyathanede cerrahi dumandan korunmak için bir protokol uygulanmadığını, %76.6 sı cerrahi duman tahliye cihazı bulunmadığını, %91.5 i cerrahi duman çıkaran aletlerin üzerinde filtre bulunmadığını ve %81.7 si cerrahi dumana bağlı semptom yaşadığını belirtmiştir. Cerrahi dumana maruz kalan hemşirelerin %62.2 sinin baş ağrısı, %46.3 ünün boğazda yanma, %45.1 inin bulantı ve öksürük, %36.6 sının göz yaşarması, %31.7 sinin hapşırma, %34.1 inin saçlarda koku, %23.2 sinin halsizlik, %19.5 inin göz iritasyonu, %18.3 ünün anksiyete, %15.9 unun baş dönmesi, solunum güçlüğü ve miyalji, %12.2 sinin rinit ve %11 inin bayılma hissi yaşadıkları saptanmıştır. Cerrahi dumandan korunmak için hemşirelerin %95.1 inin aspiratör, %89 unun cerrahi maske ve %51.2 sinin gözlük kullandıkları belirlenmiştir. Hemşirelerin %73.2 si yüksek filtrasyon etkili maskeleri kullanmadıklarını ve %92.7 si ameliyathanelerde alınan önlemleri yeterli 6

12 bulmadıklarını belirtmiştir. Cerrahi dumandan korunmak için alınan bireysel ya da kurumsal önlemler ile cerrahi dumana bağlı semptom yaşama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur (p>.05). Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada ameliyathanelerde cerrahi dumandan korunmaya yönelik girişimlerin yetersiz olduğu ve hemşirelerin cerrahi dumana maruz kalmaya bağlı semptomlar yaşadıkları bulunmuştur. Bulgular doğrultusunda, ameliyathanelerde cerrahi dumandan korunmaya yönelik protokol oluşturulması ve gerekli önlemlerin alınması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Ameliyathane, cerrahi duman, hemşire 7

13 S4 HEMŞİRELERİN HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ HAKKINDAKİ ALGILARININ BELİRLENMESİ 1 Canan BAŞ HENDEKCİ, 2 Onur YARAR 1 Uzman Hemşire, Ordu Devlet Hastanesi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi 2 Yrd.Doç.Dr., Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi ABD Giriş: Sağlık hizmetlerinin giderek karmaşık bir yapıya dönüşmesi, değişen ve gelişen sağlık gereksinimleri ve sağlık teknolojisindeki yaşanan hızlı gelişmeler hizmet sunan ve hizmet alanlar açısından risk unsurlarını da beraberinde getirmektedir. Hasta güvenliği sağlık hizmetlerinde oluşacak tıbbi hatalar nedeniyle kişilerin uğrayacağı zararları önlemek için sağlık kuruluşları ve bu kuruluşlarda çalışanlar tarafından alınan önlemlerden oluşmaktadır. Amaç: Bu araştırma hemşirelerin hasta güvenliği kültürü hakkındaki algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte yapılan araştırma Şubat 2012 tarihleri arasında Ordu ilinde bir kamu hastanesi ve bir özel hastanede çalışan hemşireler üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada herhangi bir örnekleme yöntemine gidilmeyip, evrenin tümü örneklem olarak alınmış ve araştırmaya katılmayı kabul eden 172 hemşire ile çalışma tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan anket formu ve Hasta Güvenliği Kültürü Hastane Anketi kullanılarak toplanmıştır. Anketler yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Veriler SPSS 18.0 istatistik paket programında varyans analizi, ki-kare ve t testi ile değerlendirilmiştir. Etik açıdan İl Sağlık Müdürlüğü ile anketlerin uygulandığı hastane yöneticiliklerinden yazılı izin ve çalışmaya katılan hemşirelerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin %35 inin yaş arasında, %72 sinin kadın, %44 ünün ön lisans mezunu, %23 ünün 5-9 yıllık deneyime sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırmada hemşirelerin %97 sinin hastalarla doğrudan ve etkileşimli temas içinde oldukları, %53 ünün hasta güvenliğini fazla iş yapmaktan daha öncelikli gördükleri ve %64 ünün hasta güvenliğini geliştirmeye aktif olarak katıldıkları bulunmuştur. Hemşirelerin %70 i çalıştıkları birimde hasta güvenliği ile ilgili bir problem yaşamadıkları, %36 sı çalıştıkları birimde bir hata meydana geldiğinde bilgilendirildiklerini ve %50 si yöneticilerin hasta güvenliğini geliştirmek için çalışanlarının önerilerini ciddiye almadığını 8

14 belirtmiştir. Hemşirelerin %35 i yöneticilerinin karar ve eylemlerini sorgulamada kendilerini özgür hissetmediklerini, %29 u hastaya zarar verebilme olasılığı olan ancak zarar vermeyen bir hata yapıldığında bunu raporladığını ve %69 u son 12 ayda hiç bir olay raporu yazmadıklarını ifade etmiştir. Hemşirelerin çalıştıkları birimdeki raporlanmış olayların sıklığına ilişkin görüşlerinin çalıştıkları hastane türüne göre farklılık gösterdiği, ortalama puanlara bakıldığında; özel hastanelerde çalışan hemşirelerin kamu hastanelerinde çalışan hemşirelere göre raporlama sıklığının daha fazla olduğunu düşündükleri görülmüştür (p<0.05). Hemşirelerin çalıştıkları hastane türü ile hastanelerinin hasta güvenliği derecesine ilişkin görüşleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Araştırmaya katılan hemşirelerin büyük çoğunluğunun; çalıştıkları hastane, birim ve yöneticilerin hasta güvenliği konusuna ciddi bir biçimde önem verdiğini ifade ettikleri görülmüştür. Hemşirelerin çalıştıkları ekibin hasta güvenliği ile ilgili uygulamalarını olumlu bulurken, hasta güvenliği konusunda yöneticilerin motive edici ve takdir etmede biraz daha motivasyonu artırıcı olması gerektiğine inandığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; güvenliği tehdit eden durumların raporlandırılmasını sağlamada kurumdaki/birimdeki kalite yönetim anlayışına dair algının önemli olduğunun bilinmesi ve kalite yönetim anlayışı ve süreçlerinin uygulanması ile birimin ve örgütün hasta güvenliği kültürünün ve çalışan kişilerin güvenliğine dair davranışlarının değiştirilebileceği önerilir. Anahtar kelimeler: Sağlık Hizmetleri, Hasta Güvenliği Kültürü, Hemşirelik 9

15 S5 GEBE BİLGİLENDİRME SINIFINA BAŞVURAN GEBELERİN DOĞUM ŞEKLİ TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Nigar BAĞDATLIOĞLU Altınordu Toplum Sağlığı Merkezi, ORDU Giriş: Gebelik ve doğum fizyolojik bir olay olmakla birlikte, kadınlar için önemli bir stres kaynağıdır. Kadınlar, gebelik süresince doğum şeklinin nasıl olacağı konusunda büyük endişe ve korku yaşarlar. Kadınlara, gebelikten itibaren doğum şekli hakkında bilgi verebilmek için öncelikle onların bu konudaki görüşleri belirlenmelidir. Amaç: Bu çalışma gebe bilgilendirme sınıfına başvuran gebelerin doğum şekli tercihlerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Metot: Araştırma tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Çalışmanın evrenini Ordu İl Merkezindeki bir Toplum Sağlığı Merkezi gebe bilgilendirme sınıfına 1 Haziran Mayıs 2017 tarihleri arasında başvuran gebeler, örneklemi ise araştırmaya katılmayı kabul eden 121 gebe oluşturmuştur. Verilerin elde edilmesinde araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Etik açıdan araştırmaya başlamadan önce Ordu Halk Sağlığı Müdürlüğü nden yazılı izin ve araştırmaya katılan gebelerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamındaki gebelerin yaş ortalaması 27.92±5.58 (Min:17; Max:41) olup, evlilik yıl ortalamaları 4.48±4.99 dur. Gebelerin %44.6 sının üniversite mezunu, %35.5 inin bir işte çalıştığı, %76.9 unun gelirinin orta düzeyde olduğu, %82.6 sının çekirdek aile yapısına sahip olduğu ve %69.4 ünün yaşamında en uzun süre il merkezinde yaşadığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki gebelerin %62 sinin normal doğum yapmayı tercih ettiği belirlenmiştir. Araştırmada normal doğum yapmayı tercih eden gebelerin %51.2 sinin erken iyileşme ve eve daha çabuk dönmek için ve %38 inin daha erken bebeğini emzirebilmek için normal doğum yapmayı tercih ettikleri bulunmuştur. Araştırma kapsamındaki gebelerin %38 inin sezeryan doğum şeklini tercih ettiği belirlenmiştir. Araştırmada sezeryan doğum şeklini tercih eden gebelerin %19 unun bebeği riske atmamak için ve %10.7 sinin normal doğum korkusu nedeniyle sezeryan doğum şeklini tercih ettikleri belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki gebelerin ve eşlerinin eğitim durumu ile doğum şekli tercihleri arasında 10

16 istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu, üniversite mezunu olanların daha çok normal doğum şeklini tercih ettikleri bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Bu araştırmada gebe bilgilendirme sınıfına başvuran gebelerin çoğunun normal doğum yapmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Gebelerin normal doğum tercih etmelerindeki en önemli nedenleri erken iyileşme, eve daha çabuk dönme ve bebeği daha erken dönemde emzirme olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda gebelerin gebe sınıfına yönlendirilerek eğitim almaları normal doğum tercihlerine katkı sağlayabilir. Anahtar Kelimeler: Gebelik, gebe bilgilendirme sınıfı, doğum şekli tercihi. 11

17 S6 HEMŞİRELERİN BOŞ ZAMAN ETKİNLİKLERİNE KATILMA DURUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ 1 Ayten YILMAZ YAVUZ, 2 İsa ÇELİK, 3 Sümeyye BAKIR 1 Yrd., Doç. Dr. /Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı 2 Arş. Gör. /Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı 3 Arş. Gör./ Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Giriş: Hemşirelik mesleği yürüttüğü hizmet gereği vardiyalı, nöbetli ve ek mesai ile çalışmak durumunda kalan, meslek mensuplarının çoğunlukta kadın olduğu ve kadınların iş dışında da üstlenmiş oldukları sorumluluklar nedeniyle çeşitli sağlık sorunlarıyla yüzleşmek durumunda kalmaktadırlar. Hemşirelerin fiziksel ve ruhsal sağlığının kazanılması, korunması ve üretken olabilmesi için çalışma zamanları ve yaşamla ilgili sorumlulukları dışındaki boş zamanlarını dinlenmek, kendini yenilemek, motive olmak ve iş verimini artırabilmek için en iyi şekilde değerlendirebilmelidir. Bu çalışma hemşirelerin boş zaman etkinliklerine katılma durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan çalışmanın evrenini 15 Temmuz- 15 Ekim 2015 tarihleri arasında Rize deki bir Devlet Hastanesi nde aktif çalışmakta olan 170 hemşire oluşturmuştur. Çalışmada örneklem seçimine gidilmemiş; yıllık izinli ve raporlu olan hemşireler dışında çalışmaya katılmayı kabul eden 125 hemşire ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacılar tarafından literatür ışığında hazırlanan 27 sorudan oluşan anket formu ile yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Form hemşirelerin sosyodemografik özellikleri, boş zaman etkinliklerine katılma durumları ve etkileyen faktörleri belirleyici sorulardan oluşmaktadır. Veriler SPSS 18.0 istatistik paket programı ile analiz edilmiş ve verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Araştırma öncesinde Rize Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği nden gerekli yazılı izin alınmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan hemşirelerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 28.10±6.28 olarak bulundu. Hemşirelerin % 91.2 sinin kadın, %48.8 inin lisans eğitim düzeyinde, %57.6 sının bekar, %56.8 inin aile ile birlikte yaşadığı, ortalama çocuk sayısının 1.85±0.65, %44 ünün geliri giderine eşit, meslekte çalışma yılı ortalaması 6.74±6.15, aylık tutulan nöbet sayısı 08:00-12

18 08:00 saatleri arasında 4.79±3.70 ve aylık çalışılan hafta sonu gün sayısının 3.11±1.53 olduğu bulundu. Hemşirelerin boş zaman kavramına yönelik görüşleri incelendiğinde, %79.2 sinin iş ve yaşamla ilgili zorunlu sorumluluk ve görevler yerine getirildikten sonra arta kalan zaman olarak gördüğü, %84 ünün daha fazla boş zamana sahip olmak istediği, %52.8 inin çalıştığı kurumun çalışanlarını boş zaman etkinliklerine yönlendirmek için bir ofisi olması gerektiğini ve %87.2 sinin boş zamanları iyi değerlendirmenin iş verimini artırdığını düşündüğü bulundu. Hemşirelerin boş zaman etkinlerine %62.4 ünün haftada bir kez katıldığı, %44.8 inin günlük 1 saatlik zamanını ayırdığı ve %66.4 ünün boş zaman etkinlikleri için ev ortamını tercih ettikleri bulundu. Hemşirelerin %64.8 i boş zaman etkinliklerine yeterince katılmadıklarını düşündükleri, bu duruma engel olarak %53.6 sının yaşanılan ildeki etkinliklere katılmayı teşvik edici tesis, araç-gereç yokluğu, %46.4 ekonomik durumumun yetersizliği olarak belirtilirken; çalışma şartlarına yönelik %76 oranında nöbet çıkışı yaşanılan yorgunluk durumunun engel olarak görüldüğü belirtildi. Hemşirelerin kısa süreli boş zamanlarında en çok %74,4 oranında dinlendikleri, imkan ve olanaklar sunulduğunda ise en çok %50,4 oranında yüzmeye gitmeyi istedikleri bulundu. Hemşirelerin uzun süreli boş zamanlarında ise %56 oranında şehir dışında ki yakınlarını ziyaret gittikleri, imkan ve olanaklar sunulduğunda ise en çok %57.6 oranında tatile çıkmak istedikleri bulundu. Hemşirelerin %88 i dinlendirici ve rahatlatıcı olduğu, %86.4 sı iş stresini azalttığını ve %55.2 si iş doyumunu artırdığını düşündükleri için boş zaman etkinliklerine katıldıklarını belirtti. Hemşirelerin herhangi bir boş zaman etkinliğine katıldıktan sonra neler hissettiklerinin dağılımı incelendiğinde; %90 ı dinlendiğini ve rahatladığını belirtirken iş ile ilgili olarak %84.8 inin iş stresimin azalttığı, % 65.6 işini severek yaptığını, % 64.8 işinden daha fazla keyif aldıklarını ve % 60.8 inin iş doyumunu arttığını hissettikleri belirlendi. Sonuç: Hemşirelere çalıştıkları kurumlar tarafından sunulacak danışmanlık hizmetleri ile boş zaman etkinliklerine katılım oranını artıracağı ve iş verimini artıracağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Hemşire, boş zaman etkinlikleri, iş verimi, sağlık 13

19 S7 HEMŞİRELERİN ROL ÇATIŞMASI-ROL BELİRSİZLİĞİ YAŞAMA DURUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Hacer GÖK UĞUR, Hatice ŞENSOY, Nigar BAĞDATLIOĞLU, Muhammet AYDIN, Sibelnur KARAKAYA, Arzu HAKYEMEZ, Tuba ŞENSOY, Zübeyde ARSLAN, Hicran YILMAZ Giriş: Hemşirelik mesleğinde çalışanlar, çalışma ortamında rol önceliklerine karar verip rollerini yerine getiremediklerinde rol çatışması ve rol belirsizliği yaşayabilirler. Sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin etkili ve verimli bakım hizmeti sunabilmeleri için rol çatışması ve rol belirsizliği yaşama durumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi gerekir. Amaç: Bu çalışma hemşirelerin rol çatışması-rol belirsizliği yaşama durumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Bu araştırma tanımlayıcı olarak 25 Şubat- 25 Nisan 2017 tarihleri arasında Ordu İl merkezindeki bir devlet hastanesi ve bir eğitim araştırma hastanesinde çalışan hemşireler üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Ordu İl merkezindeki bir devlet hastanesi ve bir eğitim araştırma hastanesinde çalışan tüm hemşireler (n=499), örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 277 hemşire oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan Anket Formu ve Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, t testi ve varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Etik açıdan araştırmaya başlamadan önce Ordu İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliğinden yazılı izin, araştırmaya katılan hemşirelerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin %91 inin kadın, %77.3 ünün evli ve %48 inin lisans mezunu olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin %32.5 inin dâhili birimlerde, %68.6 sının servis hemşiresi olarak ve %59.9 unun gündüz-nöbet sisteminde çalıştığı bulunmuştur. Hemşirelerin %79.8 i hemşirelik mesleği denilince ilk akla gelen görevinin hasta bakımı ve order edilen tedavileri uygulamak olduğunu, %94.2 si görev yetki ve sorumluluklarını, %52.3 ü hemşirelik yönetmeliğini bildiğini ve %58.5 i hemşirelik yönetmeliğinin içerik olarak bir kısmını bildiğini ifade etmiştir. Hemşirelerin %91.7 si çalışma ortamında hemşirelik dışı işler yaptığını, % 79.1 i yapılan hemşirelik dışı işlerin doktor ve tıbbi sekreter işi olduğunu ve %27.4 ü sekiz saatlik mesaide üç saat ve üzerini hemşirelik dışı işlerle geçirdiğini belirtmiştir. Hemşirelerin hemşirelik dışı işlerin yapılması konusunda düşünceleri incelendiğinde; %51.3 ü 14

20 çalışma ortamında yapılan hemşirelik dışı işlerin yapılması gerektiğini, yapılmazsa işlerin aksayacağını düşünmektedir. Hemşirelerin %62.5 i çalışma ortamında hemşirelik dışı işleri yapmamak için girişimlerde bulunduğunu belirtmiştir. Araştırma kapsamındaki hemşirelerin görev yetki ve sorumluluklarını bilme durumu ile rol belirsizliği yaşama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur (p<0.05). Hemşirelerin hemşirelik dışı işleri yapmaya itiraz etme durumları ile rol çatışması yaşama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Hemşirelerin hemşirelik dışı işlere ayırdığı zaman ile rol çatışması ve rol belirsizliği yaşama durumları arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir(p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin çoğu çalışma ortamında hemşirelik dışı işler yaptığını ve yapılan hemşirelik dışı işlerin doktor ve sekreter işi olduğunu belirtmiştir. Hemşirelerin çoğu çalışma ortamında hemşirelik dışı işleri yapmamak için girişimlerde bulunduğunu ifade etmiştir. Hemşirelerin görev yetki ve sorumluluklarını bilmeleri ile hemşirelik dışı işleri yapmaya itiraz etmelerinin rol belirsizliği yaşama durumlarını etkilediği bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda; hemşirelerin çalışma ortamlarında rol belirsizliği-rol çatışması yaşamalarını etkileyen faktörlere yönelik kurum ve kuruluşların farkındalıklarının artırılarak, görev yetki ve sorumlukları çerçevesinde çalıştırılması önerilir. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Rol çatışması, Rol belirsizliği 15

21 S8 ÖĞRENCİ HEMŞİRELERİN KLİNİK UYGULAMALAR SIRASINDA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR VE KLİNİSYEN HEMŞİRELERDEN BEKLENTİLERİ Hacer GÖK UĞUR, Ayten KAYA, Cansu Pınar ALTUN Giriş: Hemşirelik eğitiminde temel ilke öğrencilerin etkili ve uygun bakımı sağlamak üzere eğitilmeleridir. Bu eğitimde klinik öğretim, eğitim sürecinin ayrılmaz ve bütünleyici bir parçasıdır. Öğrenci hemşirelerin klinik ortamda yaşadıkları sorunların belirlenerek çözüm önerilerinin getirilmesi kaliteli hemşire insan gücü yetiştirilmesi açısından önemlidir. Amaç: Bu çalışma öğrenci hemşirelerin klinik uygulamalar sırasında karşılaştıkları sorunları ve klinisyen hemşirelerden beklentilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Araştırma tanımlayıcı olarak Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü öğrencileri üzerinde ile tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Hemşirelik Bölümünde okuyan tüm öğrenciler, örneklemi ise araştırmaya katılmayı kabul eden 332 öğrenci hemşire oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Etik açıdan araştırmaya başlamadan önce Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanlığından yazılı izin ve araştırmaya katılan öğrencilerden sözel onam alınmıştır. Veriler SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, t testi ve ki kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamındaki öğrencilerin yaş ortalaması 20.72±1.71(Min:18; Max:28) olup, %72 sinin kız, %47.3 ünün Anadolu lisesi ve %27.7 sinin 4.sınıf olduğu belirlenmiştir. Öğrenci hemşirelerin %63 ünün hemşirelik bölümünü isteyerek seçtiği, %72.3 ünün klinik uygulamaları severek ve isteyerek yaptığı, %56.6 sının klinik uygulamalarda sorun yaşadığı ve %43.7 sinin hemşirelerle sorun yaşadığı bulunmuştur. Öğrencilerin %76.5 i uygulama alanlarında oryantasyon eğitimi yapılmadığını, %84.6 sı hemşirelerin lise ve lisans öğrencilerine farklı davrandığını, %46.1 i hemşirelerin yardım edici iletişim kurmadığını, %66 sı hemşirelerin kendilerini meslektaş olarak görmediğini, %48.8 i klinikte tedavi ve bakım aksaklığında suçlandıklarını ve %89.5 i kendilerine görev dışı işler verildiğini belirtmiştir. Öğrencilerin %87.7 si hemşirelerin mesleğe bakış açılarından etkilendiğini ve %49.1 i hemşirelerin kendilerine olumlu rol model olmadığını ifade etmiştir. Öğrencilerin 16

22 hemşirelerden beklentileri incelendiğinde; %88 i hemşirelerin servis tanıtımı ve rutinler konusunda bilgilendirme yapmalarını, %84.6 sı yaptığı uygulamalara hemşirelerin yardımcı olmalarını, %86.4 ü öğrencilerle iyi iletişim kurmalarını, %82.8 i olumlu rol model olmalarını ve %84.6 sı lisans ve lisede okuyan tüm öğrencilere eşit davranmaları gerektiğini düşünmektedir. Öğrenci hemşirelerin yaşı ve mezun olduğu lise ile klinikte sorun yaşama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı (p>0.05), öğrenci hemşirelerin cinsiyeti ve okuduğu sınıf ile klinikte sorun yaşama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu (p<0.05) bulunmuştur. Öğrencilerin hemşirelik bölümünü isteyerek seçme durumu ve klinik uygulamaları isteyerek ve severek yapma durumları ile klinikte sorun yaşama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamındaki öğrencilerin çoğunun hemşirelik mesleğini severek seçtiği, klinik uygulamaları severek ve isteyerek yaptıkları ve klinik uygulamalarda sorun yaşadıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin çoğu sorun olarak kliniklerde oryantasyon eğitimi yapılmadığını, lise ve lisans öğrencilerine farklı davranıldığını, hemşirelerin kendilerini meslektaş olarak görmediğini ve klinikte kendilerine görev dışı işler verildiğini belirtmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; daha kaliteli hemşire insan gücü yetiştirmek için öğrenci hemşirelerin klinikte yaşadıkları sorunlar konusunda klinisyen hemşirelerin farkındalıklarının artırılması, okul-hastane işbirliği ile öğrenci hemşirelerin klinik uygulamalarındaki eğitim ve öğretim kalitesinin artırılması önerilir. Anahtar Kelimeler: Öğrenci hemşire, Klinik uygulama, Klinisyen hemşire 17

23 S9 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE DİSMENORE GÖRÜLME DURUMU VE BAŞETME YÖNTEMLERİ 1 Ebru ŞAHİN, 2 Gizem ERKİN 1 Yrd. Doç. Dr., T.C. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD 2 Yüksek Lisans Öğrencisi, T.C. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD Giriş: Dismenore, genç kızlarda sık görülen jinekolojik sorunlardan biri olmakla birlikte, genç kızların günlük aktivitelerini ve performanslarını olumsuz etkileyen bir sağlık sorunudur. Amaç: Bu araştırma, Ordu Üniversitesi; Hemşirelik Fakültesi, Eğitim Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi nde öğrenim gören kız öğrencilerin dismenore yaşama durumları ve başetme yöntemlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot : Araştırma tanımlayıcı olarak Ordu Üniversitesi; Hemşirelik Fakültesi, Eğitim Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi ndeki kız öğrenciler üzerinde ile tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evreni 1082 kişidir. Araştırmaya girmeyi kabul eden 790 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Öğrencilerde dismenore görülme durumu ve başetme yöntemlerini belirlemek için 24 sorudan oluşan veri toplama formu kullanılarak, yüzyüze görüşme tekniği ile veriler toplanmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için gerekli kurum ve kişilerden sözlü-yazılı onam alınmıştır. Veriler SPSS 20.0 paket programı kullanılarak, yüzdelik ve kikare ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma sonucunda; öğrencilerin %88.1 inin dismenore yaşadığı, %37.2 sinde dismenore şikayetlerinin adetin ilk günü başladığı ve %47 sinde dismenorenin her adette görüldüğü belirlenmiştir. İlk adet öncesi öğrencilerin %82 sinin bilgi aldığı; bilgi alanların %61 inin bilgi kaynağının anne, %22.7 sinin öğretmen, %17.3 ünün arkadaş olduğu görülmüştür. Öğrenciler ağrı ile başetmek için yatarak dinlenmeyi (%63), analjezik kullanmayı (%51.1) ve karına sıcak uygulama yapmayı (%41.6) tercih etmektedir. Öğrencilerin menstruasyonu sırasında en fazla yaşadığı şikayet karın ağrısıdır (%81). Karın ağrısını, bel ağrısı (%60.6), sinirlilik (%54.1) ve halsizlik (%51.9) izlemektedir. Öğrenciler menstruasyonları sırasında gerginlik (%60.4), ruh halinde değişiklik (%59.1), aşırı hassasiyet 18

24 ve alınganlık (%55.4) hissettiklerini belirtmişlerdir. Öğrenciler dismenorenin sonucu olarak ise; yataktan çıkmak istememe (%61.5), eğitim gücünde azalma (%50) ve okul başarısındaki verimliliğinde azalma (%41.6) gibi sorunlara yol açtığını belirtmişlerdir. Kızların beden kitle indeksi, spor yapma durumu, menarş öncesi bilgi alma durumu, günlük çay-kahve tüketimi ve sigara kullanma durumu ile dismenore arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı (p>0,05), annesinde dismenore olma durumu ile kızlarda dismenore yaşama durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0,05). Sonuç ve öneriler: Sonuç olarak; öğrencilerin büyük bir kısmında dismenore şikayeti yaşanmakta ve bu sorun onların hem psikolojik hem de fiziksel olarak günlük yaşamlarını olumsuz etkilemektedir. Hemşireler, menstruasyon öncesi ve sırasında başlayan dismenore şikayetine ilişkin özellikle adölesan dönemden başlamak üzere kızların başetme yöntemlerinin geliştirilmesinde, risk faktörlerinin belirlenmesinde, farmakolojik yöntemler yerine nonfarmakolojik yöntemlerin seçilmesinde önemli rol oynamaktadırlar. Öğrencilerin dismenore konusunda bilgilendirilmesi amacıyla okullarda çeşitli bilgilendirme toplantıları, seminerler yapılmalı ve gereksinim duyan öğrencilere bireysel danışmanlık verilmelidir. Dismenore genç kızlarda yaygın bir sağlık sorunu olması nedeniyle eğitim-öğretim müfredatlarında da bu sorun ve başetme yöntemlerine yer verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Primer dismenore, üniversite öğrencileri, başetme yöntemleri 19

25 S10 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ KONUSUNDA BİLGİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ 1 Ebru ŞAHİN, 2 Gizem EKİN 1 Yrd. Doç. Dr., T.C. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD 2 Yüksek Lisans Öğrencisi, T.C. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD Giriş: Dünyada ve ülkelerde gençlerin cinsel sağlık/üreme sağlığı gereksinimleri kültürel ve coğrafi farklılıklara bağlı olarak büyük değişiklikler göstermektedir. Erken evlilik, erken yaşta cinsel ilişki, istenmeyen gebelikler, erken yaşta çocuk doğurma, HIV/AIDS yayılımı ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar bütün gençler için öncelikle çözümlenmesi gereken sorunlar arasında yer almaktadır. Riskli davranışlarla karşı karşıya kalan gençlerde özellikle adölesan gebeliklerin önlenmesi ve CYBE dan gençlerin korunabilmesi için aile planlaması, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleri önem kazanmaktadır. Amaç: Bu çalışma üniversite öğrencilerinin aile planlaması yöntemleri konusunda bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Araştırma, tanımlayıcı olarak Ordu Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ve Fen - Edebiyat Fakülteleri 1., 2., 3., 4. sınıf öğrencileri üzerinde ile tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Fen- Edebiyat ve Müzik ve Sahne sanatları Fakültelerinde okuyan 2408 öğrenci, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 405 öğrenci oluşturmuştur. Veriler, yüz yüze görüşme tekniği ile araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan 30 sorudan oluşan veri toplama formu ile toplanmıştır. Veriler SPSS 20.0 istatistik paket programı ile analiz edilmiş ve verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve Ki- kare testi kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için kurumlardan yazılı izin ve araştırmaya katılan öğrencilerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin %67,2'si kız, %32,8'i erkektir. Öğrencilerin %99,3'ü bekardır. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun memleketi Karadeniz Bölgesi'ndedir (Ordu, %27,7; Samsun, 14,5; Trabzon, %9,6; Giresun, %8,9). Öğrencilerin %91,9'unun sağlık güvencesi vardır. Öğrencilerin aile planlaması yöntemlerine yönelik %58,8'i kondom, %50,9'u hap ve mini hap, % 39,3'ü tüpligasyon/vazektomi, %28,4'ü spiral, %27,7'si aylık ya 20

26 da üç aylık iğne, %24,9'u takvim yöntemi ve %18,8'i geri çekme yöntemleri hakkında bilgi sahibi olduklarını belirtirken; öğrencilerin %15,6'sının herhangi bir aile planlaması yöntemini bilmediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca aile planlanması yöntemlerinden en az bilinen aile planlaması yönteminin implant (%7,2) yöntemi olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin %10,4'ünün cinsel partnerinin ve %18,5'inin daha önce cinsel deneyiminin olduğu belirlenmiştir. Son cinsel ilişkilerinde aile planlaması yöntemi kullanma oranının %66,7 ve tercih edilen yöntemin ise kondom (%78) olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin %94,3'ü aile planlamasının zararlı olmadığını düşünmektedir. Öğrencilerin çoğu (%51,1) korunmasız cinsel ilişkiden sonra kullanılan bir aile planlaması yöntemi olduğunu bilmemektedir. Öğrencilerin %67,7'si aile planlaması yöntemlerinin Aile Sağlığı Merkezlerinden temin edilebileceğini düşünmektedirler. Öğrencilerin %59,5'i aile planlaması ve cinsellik hakkında bilgiyi özellikle doktordan almak istediklerini belirtken; %24,4'ü aile planlaması ve cinsellik hakkında bilgi almak istemediklerini belirtmişlerdir. Annelerin eğitim düzeyi ile öğrencilerin acil kontrasepsiyonu duyma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu (p<0.05), cinsiyet ile AP yöntemlerinin yan etkisi olabileceği düşüncesi arasında da istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu (p<0.05) belirlenmiştir. Sonuç ve Öneriler: Araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin bir kısmının hala aile planlaması yöntemlerini bilmediği, bilinen en yaygın yöntemin kondom olduğu belirlenmiştir. Genç insanlar sosyodemografik, kültürel ve sosyal faktörler nedeniyle sağlık hizmetlerini özellikle cinsel ve üreme sağlığı hizmetlerini oldukça az kullanan bir toplum kesimini oluşturmaktadır. Sağlık, eğitim, sosyal hizmetler ve ülke programları içinde adölesan ve gençlerin cinsel ve üreme haklarının korunmasına ve saygı gösterilmesine yönelik bir hizmet anlayışı geliştirilmesi gerekmektedir. Sağlık bilimleri dışındaki bölümler için üreme sağlığı, cinsel sağlık hakkında seçmeli dersler, seminerler ya da sempozyumlar düzenlenerek öğrencilere eğitim verilmesi önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Aile planlaması, Üniversite öğrencisi, Cinsel sağlık 21

27 S11 SAĞLIK KURUMLARINDA ÇALIŞAN KADINLARIN ULUSAL STANDARTLAR KAPSAMINDA TARAMASI YAPILAN KANSERLER HAKKINDAKİ BİLGİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ Hacer GÖK UĞUR, Aslıhan ÇATIKER, Nigar BAĞDATLIOĞLU, Sibelnur KARAKAYA, Muhammet AYDIN, Hatice ŞENSOY, Arzu HAKYEMEZ, Tuba ŞENSOY, Zübeyde ARSLAN, Hicran YILMAZ Giriş: Dünyada ve ülkemizde kanser önemli bir halk sağlığı sorunu olup, ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Kanser önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olmakla birlikte, ulusal kanser standartları kapsamında meme, serviks ve kolon kanserlerinde erken tanı ve tarama programları uygulanarak önlenebilmektedir. Sağlık kurumlarındaki kadın çalışanlar, kendi sağlıklarının yanında diğer bireylerin sağlığı açısından da sorumluluk alan ve kanserde erken tanıda önemli rolleri olan kişilerdir. Bu kapsamda sağlık kurumlarındaki kadın çalışanların erken tanı ve tarama programları konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi önemlidir. Amaç: Bu araştırma, sağlık kurumlarında çalışan kadınların ulusal standartlar kapsamında taraması yapılan kanserler (Meme, serviks ve kolon) hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Araştırma tanımlayıcı tipte olup, çalışmanın evrenini Ordu İl merkezindeki 3 özel hastane ve Ordu İlindeki kamuya bağlı sağlık kurumlarında çalışan tüm (n=1941) kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verileri toplanmaya devam etmektedir. Ön bulgulara ait veriler 1 Mart-1 Mayıs 2017 tarihleri arasında Ordu İl merkezindeki 3 özel hastane ve kamuya bağlı bazı sağlık kurumlarında çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden (n=690) kadınlar üzerinde toplanmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen ve kadınların sosyo-demografik özellikleri ile ulusal standartlar kapsamında taraması yapılan kanserlere yönelik bilgi, tutum ve davranışlarını belirleyen Anket Formu ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Etik açıdan araştırmaya başlanmadan önce Ordu İli Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Özel Hastane Yöneticilerinden yazılı izin alınmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan kadın çalışanlardan sözel onam alınmıştır. 22

28 Bulgular: Araştırma kapsamındaki kadın çalışanların yaş ortalaması 36.82±8.65 (Min:20;Max;65) olup, %40.4 ünün yaş arasında, %74.9 unun evli, %67 sinin üniversite mezunu, %46.4 ünün hemşire, %30.7 sinin gelir durumun TL arasında ve %62.6 sının yaşamında en uzun süre il merkezinde yaşadığı belirlenmiştir. Kadın çalışanların %81.2 sinin düzenli adet gördüğü, %32.5 inin doğum kontrol hapı kullandığı ve %13 ünün menopoza girdiği bulunmuştur. Sağlık kurumlarında çalışan kadınlardan %3.3 ünün kanser öyküsü yaşadığı, %42.6 sının ailesinde kanser öyküsü olduğu, %21.2 sinin meme problemi yaşadığı, %5.7 sini rahim ağzı problemi yaşadığı, %4.9 unun rahim ağzı kanseri öyküsü olduğu ve %13.6 sının bağırsak kanseri öyküsü olduğu belirlenmiştir. Kadın çalışanların %96.7 sinin kanserde erken tanının önemli olduğunu düşündüğü bulunmuştur. Sağlık kurumlarında çalışan kadınların ulusal kanser tarama standartları kapsamında uygun yaş aralığına göre tarama yaptırma durumları incelendiğinde; %51.1 inin mamografi çektirdiği, mamografi çektirenlerin %44 ünün düzensiz aralıklarla çektirdiği, %80.5 inin mamografi çektirme aralığını bildiği, %49.5 inin pap-smear testi yaptırdığı, pap-smear testi yaptıranların %34.3 ünün 2 yılda bir yaptırdığı, %65.1 inin pap-smear testi tarama aralığını bildiği, %21 inin gaitada gizli kan testi yaptırdığı ve %50 sinin gaitada gizli kan testini yaptırma aralığını bildiği belirlenmiştir. Kadın çalışanların %94.8 i KETEM i bildiğini, %84.5 i KETEM in görevlerini bildiğini ve %14.2 si KETEM e başvurduğunu belirtmiştir. Kadın çalışanların mamografi çektirme, pap-smear testi ve gaitada gizli kan testi yaptırma durumları ile yaş, eğitim durumu ve yaşanılan yer arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamındaki kadın çalışanların erken tanı ve tarama konusunda farkındalıklarının yeterli düzeyde olmasına rağmen, erken tanı ve tarama uygulamalarını yetersiz düzeyde yaptırdıkları belirlenmiştir. Ayrıca kadınların meme ve serviks kanseri açısından yarısının, kolon kanseri açısından da büyük bir çoğunluğunun taramalarını düzenli yaptırmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; sağlık kurumlarında çalışan kadınlara yönelik erken tanı ve tarama programları konusunda eğitimler düzenlenerek yeterli düzeyde bilgi sahibi olmaları ve bunu olumlu sağlık davranışlarına dönüştürmeleri sağlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Kadın çalışan, erken tanı, kanser, tarama programı. 23

29 S12 HASTANEDE YATAN HASTALARIN ERKEK HEMŞİRE ALGILARININ İNCELENMESİ Hacer GÖK UĞUR, Emre BİNGÖL, Batuhan AŞKIN Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ordu Giriş: Hemşirelik kadının geleneksel rolleri ile özdeşleşmiş ve kadınlara özgü bir meslek olarak algılanmaktadır. Bununla birlikte günümüzde hemşirelik mesleğinde erkek hemşire sayısı giderek artmaktadır. Bu konuda hastaların algılarının belirlenmesi önemlidir. Amaç: Bu çalışma hastanede yatan hastaların erkek hemşire algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Çalışma tanımlayıcı olarak Ordu İlindeki bir Devlet Hastanesinde yatan hastalar üzerinde, ile tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini söz konusu tarihlerde dâhili ve cerrahi birimlerde yatan hastalar (N=750), örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 375 hasta oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Etik açıdan araştırmaya başlamadan önce Ordu İli Kamu Hastaneler Birliği nden yazılı izin ve araştırmaya katılan hastalardan sözel onam alınmıştır. Veriler SPSS 20.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, t testi ve ki kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamındaki hastaların yaş ortalaması 56.48±17.32 (Min;16: Max;105) olup, hastaların %54.4 ünün erkek, %34.1 inin ilkokul mezunu, %84 ünün evli, %20.5 inin çalıştığı, %89.6 sının sosyal güvencesinin olduğu, %60 ının gelir düzeyinin 1400TL ve altında olduğu, %40.5 inin yaşamında en uzun süre köyde yaşadığı ve %68.8 inin çekirdek aile yapısına sahip olduğu belirlenmiştir. Hastaların %45.9 unun cerrahi servislerde yattığı, %82.7 sinin daha önce bir hastanede yattığı, % 51.2 sinin erkek hemşireden bakım aldığı ve erkek hemşireden bakım alan hastaların %98 inin erkek hemşirelerle rahatlıkla iletişim kurduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki hastaların %97.1 inin hemşirelik mesleğinde erkek hemşirelerin olması gerektiğini düşündüğü, %71.7 sinin hem erkek hem de bayan hemşireden bakım almak istediği, %26.1 inin yakınlarında erkek hemşire olduğu ve yakınlarında erkek hemşire olan hastaların %94.4 ünün meslekte erkek hemşire olması gerektiğini düşündüğü bulunmuştur. Hastaların %94.4 ünün erkeklerin hemşirelik mesleğine uygun olduğunu düşündüğü, %88.5 inin erkek hemşireden bakım almak istediği, %92 sinin hemşirelik mesleğini kadın ve erkeğin birlikte yapması gerektiğini düşündüğü ve %79.2 sinin erkek 24