Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five"

Transkript

1 Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Kırılgan Beşlide Saın Alma Gücü Pariesi (SAGP) ipoezinin Tes Edilmesi The Tes of Purchasing Power Pariy ypohesis for Fragile Five İsmail ÇEVİŞ, Pamukkale Üniversiesi, Türkiye, Reşa CEYLAN, Pamukkale Üniversiesi, Türkiye, Öz: Fiya isikrarının öncelikli makroekonomik hedef haline gelmesi ile birlike, Saın Alma Gücü Pariesi hipoezinin (SAGP) geçerliliği yapılan çalışmalarda daha fazla ilgi uyandırmaya başlamışır. Bu çalışmanın amacı, yükselen piyasa ekonomileri arasında yer alan kırılgan beşli olarak adlandırılan ülkeler (indisan, Brezilya, Endonezya, Türkiye ve Güney Afrika) için eş-büünleşme yönemi kullanılarak 2003:-203:8 döneminde SAGP hipoezinin geçerli olup olmadığını incelemekir. Dolayısıyla, veri sei kırılgan beşli ülkelerinin aylık nominal döviz kuru, yuriçi üfe ve ABD nin üfe değişkenlerinden oluşmakadır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre; Brezilya, indisan, Güney Afrika ve Türkiye de nominal kur, yur içi üfe ve ABD nin üfe değişkenleri arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmakadır. Bu durumda, ilgili serilerin doğrusal birleşimleri durağandır ve SAGP hipoezi güçlü formda geçerlidir. Ancak, Endonezya için yapılan analizlerde, nominal kur, yuriçi üfe ve ABD için hesaplanan üfe arasında uzun dönemli bir ilişkiye ulaşılamamışır ve seriler arasında eş-büünleşme ilişkisi yokur. Dolayısıyla, Endonezya için SAGP hipoezi geçerli değildir. Kırılgan beşli ülkelerinin merkez bankalarının enflasyon hedeflemesi rejimine dayalı bir para poliikası yürüüğü dikkae alındığında, bu ülkelerde reel döviz kuru oynaklıklarının yaraacağı risklerin oradan kaldırılmasında merkez bankalarının önlem alma şansının olmadığı söylenebilir. Sonuç olarak, reel döviz kurunun uzun dönem denge değeri erafında isikrarlı bir şekilde dalgalanması merkez bankalarının poliika bağımsızlığına kavuşmaları açısından hayai derecede önemlidir. Anahar Kelimler: Saın Alma Gücü Pariesi, Kırılgan Beşli, Eş-büünleşme Absrac: Due o price sabiliy has been a privileged macro-economic arge, he validiy of purchasing power pariy (PPP) hypohesis araced more aenions in recen sudies. The aim of his sudy is o examine he validiy of purchasing power pariy hypohesis for emerging markes (India, Brazil, Indonesia, Turkey, and Souh Africa) which are called fragile five by using he mehod of co-inegraion in he he period of 2003:- 203:8. Then, he daa covers monhly series of nominal exchange raes and consumer price indices for fragile five and consumer price index for he US. Findings of he sudy illusraed ha here is a long erm relaionship beween he nominal exchange raes and consumer price indices of Brazil, India, Souh Africa, Turkey and consumer price indices of he US. Thus he linear inegraion of he series are saionary and srongly validiy of purchasing power pariy is curren. owever, resuls of he analysis poins ou an excepion for Indonesia ha he long erm relaionship beween he variables does no exis and series are no co-inegraed. So, he hypohesis of purchasing power pariy is rejeced for Indonesia. I can be argued ha he Cenral Banks of Fragile five counries are no capable of coping wih risks craed by flucuaions in he real exchange raes, because hey implemen inflaion argeing regime. As a resul, he flucuaions of he real exchange rae around is long erm equilibrium value has crucial imporance for he cenral banks poliical sovereigny.. GİRİŞ Key Words: Purchasing Power Pariy, Fragile Five, Co-inegraion. 980 lerin başlarında ikisa lieraüründe yaygın bir biçimde Yükselen Piyasa Ekonomisi (Emerging Marke Economy) kavramı kullanır hale gelmişir. Günümüzde de bu ekonomilere yönelik olarak birçok çalışma gerçekleşirilmekedir. Bir dizi yapısal reformlar yoluyla gelir dağılımında adalei sağlamak, endüsriyel ve sosyal al yapıyı gelişirmek, demografik sorunları oradan kaldırmak adına ekonomilerini küresel ekonomi ile enegre emede başarı sağlayarak kişi başına gelir düzeylerini önemli ölçüde yükselen ve makro ekonomik gösergelerinde göreli olarak iyileşme göseren ekonomiler bu gruba dahil edilmekedirler. Yükselen Piyasa Ekonomisi sınıflandırmasında yer alan ülkeleri kapsayan kırılgan beşli ülke gruplandırılması da, ilk kez Morgan Sanley in 203 yılının ağusos ayında yayınlanan ekonomi raporunda yapılmışır. Bu raporda kırılgan beşli olarak adlandırılan ülkeler arasında indisan, Brezilya, Endonezya, Türkiye ve Güney Afrika yer almışır. 203 yılının mayıs ayında ABD Merkez Bankası nın (FED) ahvil alımlarını azalacağına yönelik açıklamasının hemen ardından, gelişen piyasa ekonomilerine giren yabancı sermaye akımlarında azalmalar başlamış, bununla kalmayıp çıkışa dönüşmüş ve bu ülkelerin paraları önemli ölçüde değer kaybına uğramışır. Bu beş ülkenin kırılgan beşli olarak adlandırılmasının arkasında yaan nedenler arasında, ) Cari açığın GSYİ ya oranının yüksek oluşu, 2) Büyüme oranındaki performans düşüklüğü (büyüme oranları poziif olsa dahi gerilemenin yaşanması), 3) Sonraki dönemlere ilişkin dış finansman ihiyacının arması Yükselen Piyasa Ekonomileri arasında yer alan ve 203 yılından sonra kırılgan beşli olarak adlandırılan ülkelerin yılları arası makro ekonomik gösergeleri Ek de yer almakadır.

2 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) ) Ülkelerin ekonomi dışı alanlarda poansiyel risklerin oluşması (örneğin iç siyasi koşulları) gibi fakörler yamakadır (Eğilmez 203a, Eğilmez 203b, Eğilmez 204, Erşin 204). Grafiken den de görüleceği üzere, yükselen piyasa ekonomilerine 2005 yılından iibaren ne sermaye girişlerinde ciddi arışlar yaşanmışır. Bunun arkasında FED in izlediği parasal genişlemeye dayalı poliikalar ve yükselen piyasa ekonomilerdeki olumlu iç ikisadi görünüm ekili olmuşur. Ancak, 2008 yılında başlayan küresel kriz ile birlike ne sermaye girişlerinde önemli azalmalar gözlenmişir. 200 yılı iibariyle özellikle Çin ve Lain Amerika ülkelerinde ne sermaye girişlerinde belirgin olmak üzere arış eğilimi oraya çıkmışır. Buna karşın 203 oralarında FED in parasal genişlemeyi azalması ile birlike bu arış eğilimi yerini, zayıflamaya bırakmışır. Bu durumun özellikle, yükselen piyasa ekonomilerine yönelen sermaye girişlerinin bileşenlerine bakıldığında 203 yılının oralarında porfolyo yaırımlarında önemli bir düşüş şeklinde oraya çıkığı anlaşılmakadır (Grafik 2). Grafik. Yükselen Piyasa Ekonomilerine Ne Sermaye Girişleri Kaynak: IIF, 204b Grafik 2: Yükselen Piyasa Ekonomilerine Ne Sermaye Girişlerinin Bileşenleri Kaynak: IIF, 204b Son yıllarda, ülkeler arasında farklılıklar olmasına rağmen, bozulan poansiyel büyüme oranları ve buna karşılık hızlı alep arışları, birçok gelişen piyasa ekonomilerinde ısınma belirilerine neden olmuşur. Grafik 3 ve Grafik 4 en de görüleceği üzere Brezilya, Endonezya, indisan, Güney Afrika ve Türkiye gibi dönemi boyunca yüksek kredi büyümesine sahip olan ülkeler, büyük cari açıkları ve yüksek enflasyon oranları ile karşılaşmışlardır. Geçiğimiz yıl, yaşanan gelişmeler nedeniyle dış finansman oramı bu ülkeler açısından daha zorlu hale gelmişir. 6382

3 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Grafik 3: Kredi Büyümesi ve Cari İşlemler Dengesi Kaynak: IIF, 204a Grafik 3: Enflasyon ve Kredi Büyümesi Kaynak: IIF, 204a FED in parasal genişlemeden çıkacağının ilk adımlarının aılmaya başlandığı 203 ün mayıs ayından iibaren verim eğrisini yukarı aşıyarak, gelişen piyasa ekonomilerinde, özellikle bu kırılgan beşlide, dış finansman oramı daha zorlu hale gelmeye başlamışır. Bu gelişmeler ışığında, bu aşırı ısınma belirilerinden kaynaklanan dengesizlikleri azalmak ve yüksek enflasyon oranlarını düşürmek amacıyla sıkılaşırıcı poliikalar gündeme gelmişir. Yüksek büçe açıklarına sahip bazı ülkeler sıkılaşırıcı maliye poliikasını uygulamaya sokmuşlardır. Ancak kırılgan beşli ülkelerinde var olan ekonomi alanı dışındaki siyasi koşullar (örneğin seçimlerin yapılacak olması) sıkılaşırma yükünün merkez bankaları arafından üslenilmesine neden olmuşur. aziran 203 en sonra gelişen piyasa ekonomileri merkez bankaları faiz oranlarını arırma yoluna gimişlerdir. Özellikle, kırılgan beşlide bu nokada bir ayrışma olduğu Grafik 5 en de görülmekedir. Grafik 5. Enflasyon ve Faiz Oranları Kaynak: IIF, 204a 6383

4 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Enflasyonis baskıların derecesi, ödemeler bilançosu kırılganlıkları (örneğin cari açık oranları) ve merkez bankası kredibiliesi gibi fakörler, ülkeler arasında poliika epkisinin farklılaşmasına yol açmışır. Başlangıça, enflasyonun beklenilerin üzerinde gerçekleşmesi sonucunda, döviz kurundaki arışı frenlemek, poliikanın güvenirliliğini arırmak ve dış finansman ihiyacını karşılamadaki güçlükleri oradan kaldırabilmek için Brezilya, indisan ve Endonezya faiz oranlarını arırmışır. Buna karşın Türkiye gibi, bazı ülkeler sıkılaşırma poliikasındaki gecikmeler nedeniyle yüksek oranlarda ülke paralarının değer kayıplarına maruz kalmışlardır. Güney Afrika büyüme poansiyelini sekeye uğramamak adına başlangıça faiz arırmazken, enflasyonis baskıların arması karşısında faiz oranlarını gecikmeli olarak da olsa arırmak zorunda kalmışır. Buna karşılık enflasyonis baskıların düşük olduğu Şili ve Merkez Avrupa ülkeleri büyüme için faiz oranlarını düşürebilmişlerdir. Grafik 6: Enflasyon ve Reel Faiz Oranı Kaynak: IIF, 204a Gelişen piyasa ekonomilerinin bazılarında oraya çıkan, özellikle kırılgan beşlide daha belirgin olan, enflasyonis sürecin arkasında yaan önemli unsur, FED in izlediği para poliikasındaki anlayış değişikliği ile sermaye çıkışlarının döviz kurları üzerinde yaraığı baskı olmuşur. Çünkü döviz kuru değişikleri para poliikası akarma mekanizmasında önemli rol oynamaka ve ükeici fiyaları üzerinde önemli eki oluşurmakadır. Enflasyon hedeflemesi rejiminde, şaye enflasyonun hedefin üzerinde gerçekleşeceği beklenileri oluşmuşsa, reel faiz oranlarının en azından poziif olması gerekmekedir. Bu açıdan, Grafik 6 dan da görüleceği üzere, Brezilya, Türkiye ve Endonezya, Güney Afrika dan daha düşük enflasyon oranlarına sahip olsa dahi daha yüksek reel faiz poliikası uygulayarak ayrışmışır. Sermaye harekelerinin serbes olduğu günümüz küresel ekonomi koşullarında, ülke ekonomileri oluşan şoklara karşı özellikle para poliikalarında kurala dayalı anlayışı benimseme eğilimine girmişlerdir. Kurala dayalı poliika anlayışının emelinde merkez bankalarının para poliikası bağlamında bağımsız olmaları düşüncesi yamakadır. Bu poliika anlayışı çerçevesinde saın alma gücü pariesi (SAGP) hipoezi, önemli bir çalışma konusu haline gelmişir. SAGP, ilk defa Cassel (98) arafından ele alınmışır. Bu hipoez, iki ülke arasındaki reel döviz kurlarının uzun dönemde dengede olmasını gerekirmekedir. Bunun anlamı, sabi bir mal ve hizme sepei için iki ülkedeki döviz kurlarının, fiya düzeyleri oranına eşi olmasıdır (Chang ve diğ., 202). Uluslararası mal piyasaları açısından bakıldığında oraya çıkan arbiraj imkanı, SAGP eorisinin arkasındaki en önemli unsurdur. SAGP nin özündeki emel fikir, reel döviz kurunun uzun dönemde sabi bir denge değerine yaklaşacağı şeklindedir. Bu konu ile ilgili çalışmalar hem ikisaçılar için, hem de poliika yapıcılar için kriik öneme sahipir. Özellikle durağan olmayan bir reel kur serisi, nominal döviz kuru, yur içi fiya düzeyi ve yur dışı fiya düzeyi arasında uzun dönemli bir ilişkinin olmadığını oraya koymaka ve SAGP hipoezinin geçersiz olduğunu gösermekedir. SAGP hipoezinin geçersiz olması da para poliikasının ekin olmakan çıkığına işare emekedir. Çünkü poliika ooriesi SAGP hipoezini geçerli kılmak için dikkaini döviz kurlarına yönelmek zorunda kalacakır (Snaih, 202). olmes ve diğ. (202) e göre, SAGP hipoezi poliika yapıcılar açısından iki nedenle önemlidir. Birincisi; yur dışı enflasyon oranına kıyasla yüksek yur içi enflasyon oranına sahip olan ülkelerde, döviz kurunun aşırı belirli olup olmadığını oraya koymak için kullanılır. İkincisi; döviz kuru belirleme modellerinin emelini oluşurmaka olup, bu modellerde döviz kuru belirlenirken emel bir varsayım olarak kabul edilmekedir (Karoglou ve Morley, 202). Çalışma aşağıdaki gibi organize edilmekedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ilgili lieraürdeki çalışmalara ve bu çalışmaların bulgularına yer verilmekedir. Üçüncü bölümde de döviz kuru belirlenme modellerinden SAGP eorik olarak oraya konmakadır. Dördüncü bölümde ise çalışmada kullanılan ekonomerik yönem ve yönemde kullanılan değişkenlere ve bu değişkenlere ai veri seine, ayrıca çalışmadan elde edilen bulgulara yer verilmekedir. Son bölümde de, bu bulgulara dayalı olarak sonuç ve poliika önerilerine yer verilmekedir. 6384

5 2. LİTERATÜR Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Taylor (2006), SAGP eorisinin geçerliliğinin 970 li yıllarda yaygın olduğunu, 980 li yıllarda ise yaygın olmadığını ileri sürmüşür. Ancak, son yıllarda yapılan çalışmalarda ise SAGP eorisinin oldukça güçlü bir şekilde deseklendiği görülmekedir (Karoglou ve Morley, 202). Bununla birlike hipoezin geçerliliğinin sadece kullanılan ekonomerik yönemlere bağlı olmadığı, aynı zamanda ele alınan zaman aralığının da ekili olduğu görülmekedir. Döviz kurlarının belirlenmesi modellerinden biri olan SAGP, birkaç açıdan önem arz emekedir. Döviz kurlarının uzun dönemde oralamaya dönme eğiliminde olup olmaması ve SAGP hipoezinin geçerli olup olmamasından kaynaklanmakadır (Gözgör, 20). Çünkü SAGP, döviz kurlarının uzun dönem denge değeri için nominal çıpa olarak alınabilmeke ve reel döviz kurlarındaki kalıcılığın belirlenmesinde kullanılabilmekedir (Rogoff, 996). Eğer reel döviz kuru yüksek derecede kalıcı ise, ekonominin reel sekörlerini ekileyen şokların, kalıcı ekiye sahip olan ercihler ve eknoloji ile ilgili olduğu söylenebilir (Telaar ve asanov, 2009). Öe yandan eğer reel döviz kuru düşük düzeyde kalıcı ise oluşan şokların oplam alep kaynaklı olduğu bulgusuna ulaşılabilir. Son olarak, SAGP eorisi ülkeler arasında gelir farklılıkları olup olmadığının oraya konmasında kullanılmakadır. Ülkeler arasında sağlıklı refah karşılaşırmasının yapılabilmesi için SAGP hipoezinin geçerli olması gerekmekedir (Sarno ve Taylor, 2002). Breiung ve Candelon (2005), Asya ve Lain Amerika dan geniş bir ülke grubunu ele alarak, Meksika ve Asya krizlerinin SAGP hipoezinin geçerliliğini ne yönde ekilediğini araşırmışlardır. Çalışmalarında, esnek döviz kuru sisemini benimseyen Asya ülkelerinde SAGP hipoezinin geçerli olduğu, ancak ABD Dolarını referans para birimi olarak kabul eden Güney ve Lain Amerika ülkelerinde ise SAGP hipoezinin geçerli olmadığı sonucuna ulamışlardır. Ayrıca, Meksika ve Asya krizlerinin SAGP hipoezinin geçerliliğini olumsuz ekilediği vurgulanmışır. Payne ve diğ. (2005), geçiş ekonomilerinden biri olarak kabul gören ırvaisan için birim kök esleri ile SAGP hipoezinin geçerli olup olmadığını incelemişlerdir. Yapısal kırılmalara izin veren birim kök esleri sonuçlarının piyasa ekonomisine geçiş aşamasında olan ırvaisan da SAGP hipoezinin geçerliliği yönünde kanılar sunamadığı sonucuna varmışlardır. Sayyan (2005), dönemi için aylık veriler ile vekör haa düzelme modeli ve eş-büünleşme esini kullanarak, Türkiye de SAGP hipoezinin geçerli olup olmadığını araşırmışır. Çalışmada Türkiye de SAGP hipoezinin geçerli olduğu sonucuna ulaşmışır. Alba ve Papell (2005) çalışmalarında, dönemine ai verileri kullanarak, 84 gelişmiş ve gelişmeke olan ülke için SAGP hipoezinin geçerliliğini incelemişir. Aylık veriler kullanılarak, panel birim kök yaklaşımı uygulanmış ve Avrupa ile Lain Amerika da SAGP hipoezi geçerli olurken, Afrika ve Asya da geçersiz olduğu bulgusu elde edilmişir. Benassy ve diğ. (2005), G20 ülkeleri için yapmış oldukları çalışmalarında, dönemine ai yıllık verileri kullanmışlardır. Panel birim kök ve panel eş-büünleşme esleri uygulanarak elde edilen sonuçlar, reel döviz kurunda önemli sapmaların olduğunu ve SAGP hipoezinin geçerli olmadığını gösermişir. Çağlayan ve Saçaklı (2006) çalışmalarında, Türkiye ile Birleşik Krallık arasında SAGP hipoezinin geçerliliğinin analizi için dönemine ai aylık veriler kullanarak, birim kök esleri ile haa düzelme modeli uygulanmışır. Elde edilen bulgular, bu iki ülke arasında SAGP hipoezinin geçersiz olduğunu oraya koymuşlardır. Doğanlar (2006), 995:0-2002:2 dönemi için Engle-Granger ve Phillips-ansen eslerini kullanarak Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan ekonomilerinde SAGP hipoezinin geçersiz olduğunu belirmişir. Şak (2006) çalışmasında, dönemine ai aylık veriler yardımıyla panel birim kök ve panel eş-büünleşme eslerini kullanarak, 27 OECD ülkesi için SAGP hipoezinin geçerliliğini desekler nielike kanılar sunamamışır. Wallace ve Shelley (2006), Fisher ve Seaer yönemini Taylor un veri seine uygulayarak yapıkları çalışmalarında, SAGP lehinde güçlü kanılara ulaşmışlardır. Ayrıca, Fisher ve Seaer es isaisiklerinin örneklem çapına ilişkin olarak bozulmalara sahip olduğunu ve daha geniş çaplı örneklemlerde sağlıklı sonuçlar üreiğini belirmişlerdir. Aslan ve Kanbur (2007), kırılmalar dikkae alınarak 982:0-200:0 ve 200:0-2005:2 iki ayrı dönemler iibariyle arasını kapsayan bir dönemde Türkiye için SAGP nin geçerliliğini araşırmış, birim kök ve eşbüünleşme esleri sonucunda her iki dönem de de hipoezin geçerli olmadığı sonucuna varılmışır. Taoğlu (2009), döneminde 25 OECD ülkesinde Saın Alma Gücü Pariesi eorisinin geçerliliğini sınamak için panel durağanlık esleri uygulamış, yapısal kırılmanın olduğu ve olmadığı durumlar da ele alınarak, yapısal kırılma dikkae alınmadan yapılan birim kök eslerinde sadece 0 ülkede SAGP eorisi geçerli iken, kırılmalar dikkae alındığında eorinin ülkelerin amamında geçerli olduğu görülmüşür. Telaar ve asanov (2009), Bağımsız Devleler Topluluğu ülkeleri için SAGP hipoezinin geçerliliğini incelemişlerdir. Çalışmada ele alınan ülkeler için reel döviz kurunun durağan olup olmadığı araşırılmış ve bu ülkelerin yapısal değişim sürecinden geçikleri belirilmişir. Analizde hem geleneksel birim kök esleri hem de serilerde yapısal kırılmalara izin veren doğrusal olmayan birim kök esleri kullanılmışır. Elde edilen bulgular, yapısal kırılmalara izin veren doğrusal olmayan birim kök eslerinin örneklem ülkelerinin çoğunda SAGP hipoezi lehinde sonuçlar üreiğini oraya koymuşur. Sollis (2009), Nordik ülkeleri için reel döviz kurunun durağan olup olmadığını Asimerik Yumuşak Geçişli Oo Regresif modele dayanan birim kök esini kullanarak araşırmış ve çalışmada kullanılan yeni es ekniğinin geleneksel yönemlere göre daha sağlıklı sonuçlar üreiğini vurgulamışır. 6385

6 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Bozoklu ve Yılancı (200), 995:0-2009:2 döneminde Brezilya, Çin, Endonezya, indisan, Meksika, Rusya ve Türkiye için saın alma gücü pariesinin geçerliliğini analiz emek amacıyla, yapısal kırılmalı birim kök esini kullanmışlardır. Çin ve Meksika dışındaki ülkelerde saın alma gücü pariesinin geçerli olmadığı sonucuna varılmışır. Chang ve diğ. (20), G-7 ülkelerinde SAGP hipoezinin geçerliliği için dönemini kapsayan aylık veriler kullanarak, serilerde asimerik uyum özelliklerine izin veren eşik eş-büünleşme yönemini uygulamışlardır. Kanada hariç, diğer ülkelerde SAGP hipoezinin geçerli ve uyum mekanizmasının asimerik olduğu sonucuna varılmışır. Gözgör (20), Türkiye ve emel icari parnerleri arasında SAGP hipoezinin geçerliliğini araşırdığı çalışmasında, yaay kesi bağımlılık veya bağımsızlığın önemli olduğu panel birim kök eslerinin ya da homojen veya heerojen birim kök eslerinin kullanımının uygun olduğunu gösermiş ve Türkiye ile önemli icari orakları arasında incelenen örneklem aralığında SAGP hipoezinin geçerli olduğunu belirmişir. Güloğlu ve diğ. (20), kırılmalı panel birim kök esini kullanarak Türkiye ve Türkiye nin yoğun bir biçimde dış icare yapığı 8 ülke arasında döneminde SAGP hipoezinin geçerli olduğu bulgusuna ulaşmışır. olmes ve diğ.(202) yapmış olduğu çalışmada, dönemine ai aylık veriler ile kırılmalı panel birim kök esi kullanarak, incelediği OECD ülkelerinden 26 anesinde SAGP hipoezinin geçerli olduğunu oraya koymuşur. Yıldırım ve Yıldırım (202) çalışmasında, birim kök eslerini kullanılarak, dönemi için Türkiye de SAGP hipoezinin geçersiz olduğu bulgusuna ulaşmışlardır. Sadoveanu ve Ghiba (202), Ora Avrupa Ekonomileri (Macarisan, Çek Cumhuriyei, Polonya ve Romanya) için SAGP hipoezinin geçerliliğini araşırdıkları çalışmalarında, nominal döviz kuru ile fiya endeksleri arasındaki uzun dönemli ilişkiyi incelemişlerdir. Çalışmada farklı fiya endeksleri kullanıldığında, sonuçların ülkeden ülkeye farklılaşığı bulgusuna ulaşmışlardır. Snaih (202), 5 OECD ülkesi için düzey ve rend kırılmalara izin veren panel birim kök eslerini kullanarak, SAGP hipoezinin geçerliliğini es emek isemişir. Yapısal kırılmaların varlığında reel kur üzerinde para birimlerinin ve fiya endekslerinin ekisinin olduğunu görmüşür. Ayrıca, serilerdeki kırılmaların önemi vurgulamışır. Karoglou ve Morley (202), ekonomideki asimerik şokların SAGP hipoezinin geçerliliği üzerinde doğrusal olmayan ekilere sahip olup olmadığını araşırdıkları çalışmalarında, son dönemlerde gelişirilen ve örneklemi al gruplara ayırmayı sağlayan ekonomerik analiz yönemlerini kullanmışlardır. Elde edilen bulgular, SAGP hipoezinin bazı al dönemlerde geçerli olduğunu ancak bunun da ülkelerde benimsenen döviz kuru rejimlerine bağlı olduğunu gösermişir. Liu ve diğ. (202), geçiş ülkeleri için SAGP hipoezinin geçerliliğini es emek amacıyla, doğrusal olmayan eşik birim kök eslerini kullanmışlar, sadece Romanya da hipoezin geçerli olduğu bulgusuna ulaşmışlardır. Ayrıca, SAGP hipoezine doğru uyum sürecinin doğrusal olmayan karakerisik yapılar sergilediğini vurgulamışlardır. Chang ve diğ. (202), 8 ASEAN ülkesi için SAGP hipoezinin geçerliliğini araşırdıkları çalışmalarında Sollis (2009) arafından gelişirilen AESTAR meodolojisini kullanmışlar ve hipoezin geçerliliği lehinde güçlü kanılar bulmuşlardır. Özcan (202), G7 ülkeleri için dönemi boyunca yaay kesi bağımlılığı ve çoklu yapısal kırılma durumunu dikkae alan PANKPSS esini kullanarak, SAGP nin geçerliliğini sınamışır. Çalışmanın sonuçları, SAGP nin geçerliliğini eyi emekedir. Korkmaz ve diğ. (203), SAGP hipoezinin geçerliliğini Azerbaycan, Kırgızisan ve Kazakisan için araşırdıkları çalışmalarında, geleneksel birim kök esleri yanında serilerde yapısal kırılmalara izin veren birim kök eslerini de kullanmışlardır. Elde eikleri bulgulara göre; geleneksel birim kök esleri SAGP hipoezinin geçerli olmadığı yönünde kanılar sunarken, yapısal kırılmalara izin veren birim kök esleri SAGP hipoezinin geçerliliği yönünde kanılar sunmakadır. Yıldırım ve diğ. (203), yıllık veriler kullanarak zaman serisi ve panel veri analizleri ile Türkiye de döneminde SAGP hipoezinin geçersiz olduğunu, bunun aksine AB-5 ve G-8 ülkelerinde döneminde ve OECD ülkelerinde döneminde bu hipoezin geçerli olduğunu oraya koymuşlardır. Ağayev (203), reel döviz kuru serilerinin durağanlık özellikleri doğrusal ve doğrusal olmayan birim kök esleri kullanarak SAGP hipoezinin geçerliliğini Kazakisan için incelemişir. Bu amaçla, Kazakisan ulusal parası Tenge nin (KZT) on üç farklı reel kuru, Ocak 995 Aralık 202 dönemine ai aylık veri sei kullanılarak çeşili birim kök esi incelemelerine abi uulmuşur. Bazı eslere göre, örneğin ADF esi sonuçlarına göre KZT ye ai on üç reel döviz kurundan beşinin durağan olmadığı sonucuna varılmışır. Yukarıda sözü edilen çalışmalardan harekele SAGP ile ilgili olarak lieraürde farklı ekonomerik yönemlerin kullanıldığı çok sayıda çalışmanın olduğu söylenebilir. Bu çalışmayı diğerlerinden ayrı kılan en önemli noka, kullanılan ülke grubunun sahip olduğu benzer yapısal ekonomik özelliklerdir. Lieraürde kırılgan beşli ile ilgili olarak SAGP nin geçerliliğinin henüz araşırılmamış olması ayrı bir moivasyon kaynağıdır. Ayrıca bu ülkelerin enflasyon hedeflemesi rejimi benimsemesi ve ulusal merkez bankalarının bağımsız para poliikası uygulama olanağına sahip olup olmamasının oraya konması bakımından SAGP nin geçerliliği önemli bir nokadır. Dolayısıyla kırılgan beşli de SAGP geçerli ise, ulusal merkez bankaları poliika uygulanması anlamında bağımsızdırlar. Özellikle, fiya isikrarı hedefinin daha öncelikli hale geldiği günümüzde SAGP nin geçerliliği, daha fazla ilgi uyandırmaya başlamışır. Bu çalışmanın, yükselen piyasa ekonomileri arasında yer alan ve son yıllarda kırılgan beşli olarak adlandırılan ülkelerde 6386

7 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) SAGP geçerliliğinin araşırılmasına yönelik olduğu ve ayrıca çalışmada eş-büünleşme yöneminin de kullanıldığı dikkae alındığında, lieraüre kakı yapacağı beklenmekedir. 3. TEORİK MODEL Döviz kurlarının belirlenme yaklaşımlardan biri olan SAGP, fiya farklılıklarının oraya çıkardığı geiriden yararlanmak üzere yapılan arbiraj işlemlerinin sonucu olan Tek Fiya Kanunu nu referans olarak almakadır. Tek Fiya Kanunu, serbes dış icare, sıfır aşıma maliyeleri, am bilgi, fiya kaılıklarının bulunması, ekonominin am isihdam seviyesinde olması, ülke paralarının am konverible olması gibi varsayımlar alında geçerlidir. Tek Fiya Kanunu na göre, bu varsayımlar alında dış icaree konu olan mallar için yur içi fiya ile ulusal para birimi cinsinden yur dışı fiya zaman içinde eşilenme eğilimindedir (Sadoveanu ve Ghiba, 202). * P S P, i,2 n () Burada; i, i,,..., P i., i. malın ulusal para birimi cinsinden anındaki fiyaını, * P i, aynı malın yabancı para birimi cinsinden anındaki fiyaını ve S de anındaki nominal döviz kurunu gösermekedir. Dış icaree konu olan üm mallar için SAGP denklem (2) deki gibi ifade edilebilir. n n ipi, S i i i P (2) * i, Burada, oplamı birime eşi olan ve fiya endeksinde yer alan mallara verilen ağırlıkları göseren parameredir. i SAGP den sapmaları içeren diğer ekenler de dikkae alınarak (2) denklemi logarimik formda aşağıdaki gibi yazılabilir. * s p p d (3) s nominal döviz kuru, p yur içi fiya endeksi, d diğer fakörlerin ekileri (örneğin aşıma maliyeleri) nedeniyle oraya çıkan sapmaları Burada, üm değişkenler logarimik formda olmak üzere, yur dışı fiya düzeyi ve göseren erimdir. Reel döviz kurundaki dalgalanmalara ilişkin sapmalar ve bu sapmaların neden olduğu ilişki aşağıdaki gibi yazılabilir. * q s p p (4) Bu denklemde, q reel döviz kurunu anımlamakadır. Bu denkleme göre reel döviz kuru, nominal döviz kuru ile yur dışı fiya endeksinin oplamından yur içi fiya endeksinin çıkarılması ile hesaplanmakadır. SAGP nin öngördüğü denge kur seviyesinden sapmaları, reel döviz kuru sapmaları olarak değerlendirmek gerekmekedir. Yuriçi fiyalar, yurdışı fiyalardan daha yüksek gerçekleşiğinde reel döviz kuru cari döviz kurunun alına düşer (yerli para değer kazanır), ülkenin rekabe gücü azalır, dış icare dengesinde köüleşme oraya çıkar. Serbes dış icare akımlarına ve yukarıda belirilen varsayımlara bağlı olarak, reel döviz kuru oralamaya dönme eğilimine girer. Diğer bir ifadeyle, (4) numaralı denklemde yer alan reel döviz kurunun durağan süreç olması, ya da nominal döviz kuru ve fiya düzeyleri arasında uzun dönemli ilişkinin olması, ilgili ekonomide SAGP hipoezinin geçerli olduğunu gösermekedir. Lieraürde, SAGP nin geçerliliği iki farklı biçimde ele alınmakadır. Bunlardan birincisi zayıf formda geçerlilik iken ikincisi güçlü formda geçerlilikir. Zayıf formda geçerlilik için yaygın olarak birim kök esleri kullanılırken, güçlü formda geçerlilik için eş-büünleşme ekniği kullanılmakadır (Sadoveanu ve Ghiba, 202). Bu çalışmada güçlü formda SAGP hipoezi ele alınmaka ve kırılgan beşli de analiz edilmekedir. 4. EKONOMETRİK YÖNTEM, VERİ SETİ ve AMPİRİK BULGULAR Çalışmanın bu bölümünde, SAGP nin kırılgan beşlide gerçerliliğini sınamada kullanılan ekonomerik yönem, veri ve çalışmanın bulguları yer verilmekedir. * p 4. Ekonomerik Yönem Nelson ve Plosser (982) ye göre makroekonomik değişkenler genellikle durağan değildirler. İkisadi analizlerde kullanılan zaman serilerinin durağan olmaması halinde kurulan regresyonlar yanılıcı sonuçlar üremeke ve sahe regresyonlar olarak adlandırılmakadırlar. Bir zaman serisinin oralaması ve varyansı zaman içinde değişmiyorsa ilgili zaman serisi durağan bir süreçir. Analizlerde yaygın olarak kullanılan birim kök eslerinden biri Dickey-Fuller (982) arafından gelişirilen Augmened Dickey-Fuller (ADF) esidir. Bu es, aşağıda belirilen üç farklı denklem ile ifade edilmekedir. y k i i y y u (5) i 6387

8 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) y k i i y y u (6) i y k i i y y u (7) i Burada, ilgilenilen serinin sabi ve rendsiz, sabisiz ve rendsiz ve sabi ve rendli olup olmamasına göre ADF esi yapılır. Yukarıdaki denklemlerde, y durağanlık analizi yapılan serinin birinci farkını, y i gecikmeli fark erimlerini, zaman rendini, k Akaike Bilgi Krieri (AIC) ye göre belirlenen opimal gecikme uzunluğunu, u oralaması sıfır ve varyansı sabi ardışık bağımlı olmayan olasılıklı haa erimini gösermekedir. ADF esinde kasayı değerinin isaisiksel olarak sıfıra eşi olup olmadığı es edilmekedir. Eğer boşluk hipoezi red edilemezse seri durağan değildir. Boşluk hipoezinin red edilmesi halinde ise seri durağandır. Diğer yandan makroekonomi lieraüründe en önemli nokalardan biri, birden fazla zaman serisi arasında uzun dönemli bir ilişki olup olmamasıdır. Zaman serileri arasında uzun dönem denge ilişkisinin var olup olmadığı Engle- Granger (987) arafından oraya aılan eş-büünleşme analizi ile incelenmekedir. Engle-Granger (987), durağan olmayan iki ya da daha fazla serinin doğrusal kombinasyonlarının durağan olabileceğini ileri sürmekedir. Bu durumda, durağan olmayan serilerin doğrusal bileşimleri durağansa bu serilerin eş büünleşik oldukları söylenebilir. Eşbüünleşme analizlerinde en çok kullanılan eknikler, Engle-Granger (987) ve Johansen-Juselius (990) dir. Engle-Granger (987) ye göre, eş-büünleşme analizi için öncelikle ilişkili oldukları düşünülen serilerin en küçük kareler (EKK) yönemi ile regresyonları ahmin edilir. Daha sonra bu regresyonlardan elde edilen haa erimlerinin düzey değerlerinin birim kök içerip içermediğine bakılır. aa erimlerinin düzey değerlerinin durağan olması halinde seriler arasında eş-büünleşme ilişkisinin olduğu hipoezi kabul edilir. Eş-büünleşme analizlerinde yaygın olarak kullanılan bir başka eknik de Johansen-Juselius (990) arafından ileri sürülmüşür. Bu eknik, p dereceden bir vekör oo regresif süreçen harekele açıklanabilir. y A y... A y Bx k p (8) Burada; vekörünü; y durağan olmayan I değişkenlerinin bir k vekörünü; x deerminisik değişkenlerin bir d ise haa erimi vekörünü gösermekedir. (8) denkleminin birinci farkı alındığında ilgili vekör oo regresif süreç aşağıdaki gibi yazılabilir: y p i y y Bx (9) p i i i A i I (0) p () i A j j i biçiminde ifade edilebilir. ve Burada, eş-büünleşme hipoezi kxr boyulu ve rankı r olan iki marisi emsil eder. Bu iki marisen harekele eş-büünleşme ilişkisinin es edilmesinde kullanılacak iki es aşağıdaki gibi oluşurulmakadır. race n r T ln ˆ i i r r r T ln ˆ (2) (3) max, r Buradaki (2) nolu denklemde yer alan i, marislerden elde edilen karakerisik kökler ya da özdeğerler, T gözlem sayısını ifade emekedir. Genel bir alernaife karşı r ye eşi veya daha az sayıda eş-büünleşme vekörü olduğunu ileri süren emel hipoez değerlendirilir. Tüm karakerisik köklerin değeri isaisiksel olarak sıfır olduğunda esin değeri de sıfır olmakadır. (3) nolu denklem ise, emel hipoezde r kadar eş-büünleşme vekörü olduğu hipoezi, r eş-büünleşme vekörü olduğunu ileri süren alernaif hipoeze karşı es edilmekedir. Karakerisik kökler isaisiksel olarak sıfıra eşise, değeri küçük olacakır. Lieraürdeki yaygın kanı hem iz isaisik esinin max 6388

9 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) hem de maksimum öz değer isaisik esinin aynı yönde sonuç vereceği şeklindedir. Analizde kullanılan kırılgan beşli ülkelerine ai serilerin durağanlık analiz sonuçları ve eş büünleşme ilişkilerine ai bulgular aşağıdaki gibidir Veri ve Ampirik Bulgular Bu çalışmada kırılgan beşli ülkelerine ai nominal döviz kuru, yuriçi üfe ve ABD ekonomisine ai üfe değerleri 2003: ve 203:8 dönemine ai aylık veri seinden oluşmakadır. İlgili veri sei IFS (Uluslararası finansal isaisik) en elde edilmişir. Ülke ekonomilerine ai verilere ilişkin ADF birim kök esi sonuçları Tablo de görülmekedir. Tablo : Kırılgan beşliye ai nominal kur, üfe ve ABD için üfe değerlerinin durağanlık analizi sonuçları: Ülkeler ner ner cpi cpi uscpi uscpi Brezilya (0) (0)*** () (0)*** (2) ()*** Endonezya (3) (2)*** (0) (0)*** Güney Afrika (0) (0)*** () (0)*** indisan (0) (0)*** (7) (0)*** Türkiye (0) (0)*** () (0)*** No: Paranez içindeki ifadeler Akaike Bilgi Krieri (AIC) ne göre belirlenene gecikme uzunluklarını anımlamakadır. *** ifadesi serilerinde % anlamlılık düzeyinde birim kök hipoezinin geçerli olmadığını gösermekedir. Yukarıda yer alan Tablo den de anlaşılacağı gibi, değişkenlerin düzey değerleri durağan değildir. Ancak birinci farka üm seriler durağandır. Bu espien harekele seriler arasında eş-büünleşme ilişkisinin oluşabileceği düşüncesine ulaşılabilmekedir. SAGP hipoezinin geçerliliği durumunda her bir ülke için nominal kur, yuriçi üfe ve ABD ekonomisine ai üfe serisi arasında bir uzun dönem ilişkinin oluşması gerekir. Eş-büünleşme analizi yapılırken en önemli nokalardan biri gecikme uzunluğunun belirlenmesidir. Gecikme uzunluğu AIC ye göre belirlenmiş ve üm ülkeler için anlamlı olan gecikme uzunluğunun 2 olduğu anlaşılmışır. Eş büünleşme analizine ai sonuçlar aşağıdaki gibidir. Tablo 2: Brezilya için eş-büünleşme sonuçları 0 Eigenvalue Trace %5 Kriik Max-Eigen %5 Kriik İsaisiği Değer İsaisiği Değer r 0 r *** r *** r r r No: *** ifadesi % anlamlılık düzeyinde Brezilya için, nominal döviz kuru, yur içi üfe ve ABD için üfe arasında en az bir ane eşbüünleşme denkleminin olduğunu gösermekedir. Tablo 3: Endonezya için eş-büünleşme sonuçları 0 Eigenvalue Trace %5 Kriik Max-Eigen %5 Kriik İsaisiği Değer İsaisiği Değer r 0 r r r r r No: Endonezya için, nominal kur yur içi üfe ve yur dışı üfe serileri arasında herhangi bir eş-büünleşme ilişkisine ulaşılamamışır. Bu sonuç ele alınan dönemde Endonezya da SAGP hipoezinin geçerli olmadığını, Merkez Bankasının bağımsız para poliikası yürüemeyeceği ve Endonezya ile diğer ülkeler arasında yapılacak olan kişisel refah karşılaşırmalarının gerçekçi olamayacağını gösermekedir. Tablo 4: Güney Afrika için eş-büünleşme sonuçları 0 Eigenvalue Trace %5 Kriik Max-Eigen %5 Kriik İsaisiği Değer İsaisiği Değer r 0 r *** r *** r r r No: *** ifadesi % anlamlılık düzeyinde Güney Afrika da, nominal döviz kuru, yur içi üfe ve yur dışı üfe arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğunu ve en az bir ane eş-büünleşme denkleminin olduğunu gösermekedir. Bu sonuç, Güney Afrika da SAGP hipoezinin geçerli olduğunu, Merkez Bankasının bağımsız bir para poliikası izleyebileceğini ve ülkeler arası refah karşılaşırmasının sağlıklı bir biçimde yapılacağını oraya koymakadır. 6389

10 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Tablo 5: indisan için Eş-büünleşme sonuçları 0 Eigenvalue Trace %5 Kriik Max-Eigen %5 Kriik İsaisiği Değer İsaisiği Değer r 0 r ** r ** r r r No: ** ifadesi indisan için ele alınan örneklem döneminde, nominal döviz kuru, yur içi fiya düzeyi ve yur dışı fiya düzeyi arasında en az bir ane eş büünleşme denklemi vardır. Bu sonuç indisan da SAGP hipoezinin geçerli olduğunu gösermekedir. Tablo 6: Türkiye için Eş-Büünleşme sonuçları 0 Eigenvalue Trace %5 Kriik Max-Eigen %5 Kriik İsaisiği Değer İsaisiği Değer r 0 r *** r ** r r r No: ***, ifadesi Türkiye de ele alınan örneklem döneminde % anlamlılık düzeyinde SAGP hipoezinin geçerli olduğunu ve ilgili değişkenler arasında en az bir ane eş-büünleşme denklemi olduğunu gösermekedir. 5. SONUÇ Kırılgan beşli olarak adlandırılan ülkelerde merkez bankalarının enflasyon hedeflemesi rejimini benimsemiş olması, bu ülkelerde reel döviz kuru oynaklıklarının yaraacağı risklerin oradan kaldırılmasında merkez bankalarının önlem alma şansının olmadığını gösermekedir. Bu nedenle, reel döviz kurunun uzun dönem denge değeri erafında isikrarlı bir şekilde dalgalanması merkez bankalarının poliika bağımsızlığına kavuşmaları açısından hayai derecede önemlidir. SAGP hipoezinin geçerli olması, reel kur serilerinin oralamaya dönme davranışı sergilediğini oraya koymakadır. SAGP nin geçerliliğinin eş-büünleşme yönemi ile araşırıldığı bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre; Brezilya, indisan, Güney Afrika ve Türkiye de nominal kur, yur içi üfe ve ABD için hesaplanan üfe arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmakadır. Bu durumda ilgili serilerin doğrusal birleşimleri durağandır ve SAGP hipoezi güçlü formda geçerlidir. Endonezya için yapılan analizlerde, nominal kur, yuriçi üfe ve ABD için hesaplanan üfe arasında herhangi bir uzun dönemli ilişkiye ulaşılamamışır. Seriler arasında eş-büünleşme ilişkisi yokur. Dolayısıyla, SAGP hipoezi geçerli değildir. Bu bulgu gösermekedir ki, Endonezya da değersiz ülke parasının ilk ekisi ihracaı arırmak olarak görülürken, diğer kırılgan ekonomilerde ise kur arışlarının ilk ekisi yüksek enflasyon olmakadır. Bu farklılık, merkez bankacılığı uygulamalarındaki farkan ziyade, Endonezya nın ihracaını oluşuran ürünlerdeki farklılıkla açıklanabilir. Örneğin, Türkiye nin ihracaı büyük ölçüde ihal ara mallarına dayalı bir özellik arz emekedir. Dolayısıyla, TL nin değer kaybemesi bir yandan ihraç mallarının fiyaını düşürücü eki yaparken, diğer yandan da ihal ara malı ve perol fiyalarını arırarak ihraç ürünlerinin de fiyaını yükselici eki oluşurabilmekedir. Türkiye nin aksine, Endonezya nın ne perol ihraç eden bir ülke konumunda olması ve ihraç eiği diğer ürünlerde de ara malı bağımlılığı olmaması iibariyle ülke parasındaki değer kaybı Endonezya da ihracaı eikleyici eki yapabilmekedir. Enflasyon hedeflemesine dayalı para poliikası rejiminde kırılgan beşlide yer alan ülkelerin merkez bankaları () Uzun vadeli sermaye girişlerinin azalmaya başladığı ve kısa vadeli sermaye çıkışlarının arığı bir oramda yüksek reel faiz deseğiyle bunların önüne geçmek, böylelikle yüksek cari açığın finansmanını sağlamak, (2) Kurun düşüklüğünün enflasyonun daha hızlı armasını engelleyici ekisinden yararlanmak üzere kuru isikrar içerisinde uan bir faiz poliikası uygulama yeeneğine sahip olabilmekedir. Böyle bir para poliikası anlayışı ile de fiya isikrarını ve ayrıca finansal isikrarı sağlamada başarılı olabilmekedir. KAYNAKÇA Alba, J. D., and Papell, D. (2007). Purchasing Power Pariy and Counry Characerisics: Evidence from he Panel Daa Tess, Journal of Developmen Economics, 83, Ağayev, S., (203), Saın Alma Gücü Pariesi ipoezinin Kazakisan İçin Geçerliliği, Inernaional Conference on Eurasian Economies, Web Siesi, hp:// (Erişim Tarihi ). Aslan, N. ve Kanbur A. N., (2007), Türkiye de 980 Sonrası Saın Alma Gücü Pariesi Yaklaşımı Marmara Üniversiesi İ.İ.F. Dergisi, Cil XXIII, Sayı 2. Benassy, A., Duran, V., Lahreche, R., and ignon, V. (2005). Real Equilibrium Exchange Raes: A G20 Panel Coinegraion Approach, Thema working paper,

11 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Bozoklu, Ş. Ve Yılancı V., (200), Reel Döviz Kurlarının Durağanlığı: E7 Ülkeleri İçin Ampirik Bir İnceleme, Maliye Dergisi, Sayı 58, Ocak-aziran 200: Breiung, J., and Candelon, B. (2005). Purchasing Power Pariy During Currency Crises: A Panel Uni Roo Tes under Srucural Breaks, Review of World Economics, 4(), Cang, T., Lee, C., Chou, P., and Tang, D. (20). Revisiing Long-run Purchasing Power Pariy wih Asymeric Adjusmen for G-7 Counries, Japan and he World Economy, 23, Chang, T., Lee, C., and Liu, W. (202). Non linear adjusmen o purchasing power pariy for ASEAN counries, Japan and he World Economy, 24(4), Cassel, G. (98). Abnormal deviaions in inernaional exchanges. The Economic Journal, 28, Çağlayan, E., ve Saçaklı, N. (2006). Saın Alma Gücü Pariesinin Geçerliliğinin Sıfır Frekansa Spekrum Tahmincisine Dayanan Birim Kök Tesleri ile İncelenmesi, Aaürk Üniversiesi İİBF Dergisi, 20, Doğanlar, M. (2006). Long-Run Validiy of Purchasing Power Pariy and Co-inegraion analysis for Cenral Asian Counries, Applied Economics Leers, 3, Eğilmez, M., (203a), Kırılgan Beşli, Web Siesi, hp:// (Erişim Tarihi: ). Eğilmez, M., (203b) Fed'in Tavrı Karşısında Yükselen Ekonomilerin Durumu, Web Siesi, hp:// (Erişim Tarihi: ). Eğilmez M., (204) Türkiye ve Benzer Ekonomiler karşılaşırması, Web Siesi, hp:// (Erişim Tarihi: ). Engle, R., & Granger, C. W. J. (987). Co inegraion and error correcion represenaion, esimaion and esing. Economerica, 55, Erşin, F., (204), Yükselen Ekonomiler ve Kırılgan Beşli: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Bankacılık ve Finansal Araşırmalar Dergisi (BAFAD), Sayı:: Gözgör, G. (20). Purchasing Power Pariy ypohesis Amonghe Main Trade Parners of Turkey, Economics Bullein, 3, Güloğlu, B., İspir, S. Ve Ona D. (20). Tesing he validiy of quasi PPP hypohesis: Evidence from a recen panel uni roo es wih srucural breaks, Applied economics leers, 8, olmes, M. J., Oero, J., and Panagioidis, J. (202). PPP in OECD Counries: An Analysis of Real Exchange Rae Saionary Cross-Secional Dependancy and Srucural Breaks, Open Economics Review, 23(5), IFS IIF (204a), Global Economic Monior, April 204. IIF(204b), Capial Flows o Emerging Markes, May 204. Johansen, S., & Juselius, K. (990). Maximum likelihood esimaion and inference on co inegraion wih applicaion o he demand for money. Journal of Economics and Saisics, 52, Karoglou, M., and Morley, B. (202). Purchasing Power Pariy and Srucural insabiliy in he US/UK Exchange rae, In. Fın. Markes, In. and Money, 22, Korkmaz, T., Çevik, E. İ., ve Çevik, N. K. (203). Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için Geçerliliğinin Tes Edilmesi: Birim kök ve eşbüünleşme analizi, bilig(64), Liu, S. Zhang, D., and Chang, T. (202). Purchasing power pariy non linear hreshold uni roo es for ransiion counries, Applied Economics Leers, 9, Nelson, C.R., and Plosser, C. R. (982). Trends and Random Walks in Macroeconomic Time Series: Some Evidence and Implicaions, Journal of Moneary Economics, 0 (2),

12 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) Özcan, B., (202), Saın Alma Gücü Pariesi G7 Ülkeleri için Geçerli mi?, aceepe Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi, Cil-30, Sayı-2: Payne, J., Lee, J., and ofler, R. (2005). Purchasing power pariy: evidence from a ransiion economy, Journal of Policy Modelling, 27, Rogoff, K. (996). The Purchasing Pariy Puzzle, Journal of Economic Lieraure, 34, Roos, F. (98). Purchasing Power Pariy Theory and he Moneary Approach o he Balance of Paymens, De Economis, 29(), Sadoveanu, D., and Ghiba, N. (202). Purchasing power pariy: Evidence from four CEE Counries, Journal of Academic Research in Economerics, 4(), Sarno, L., and Taylor, M. P. (2002). Real Exchange Rae Behaviour in igh Inflaion Counries: Empirical evidence from Turkey, , Applied Economics Leers, 7, Sayyan,. (2005). Saın Alma Gücü Pariesi: Vekör aa Giderme Modeli Yaklaşımı, kisa, İşleme ve Finans, Temmuz, Snaih, S. (202). The PPP Debae: Muliple breaks and cross-secional dependence, Economics Leers, 5, Sollis, R. (2009). A Simple Uni Roo Tes Agains Asymeric STAR Nonlineariy Wih An Applicaion o Real Exchange Raes in Nordic Counries, Economic Modelling, 26, Şak, N. (2006). OECD Ülkelerinde Saın Alma Gücü Pariesinin Geçerliliğinin Panel Eş-büünleşme Yaklaşımı ile İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü. Taoğlu, F. Y., (2009), Reel Efekif Döviz Kurunun Durağanlığının Yapısal Kırılmalı Panel Birim Kök Tesleri Kullanılarak Sınanması, Doğuş Üniversiesi Dergisi, 0 (2): Taylor, A. (2002). A Cenury of Purchasing-Power Pariy, Review of Economics and Saisics, 84, Taylor, M. P. (2006). Real Exchange Raes and Purdhasing Power Pariy: Mean reversion in economic hough, Applied Economics, 6, -7. Telaar, E., and asanov, M. (2009). Purchasing power pariyin ransiion economies: Evidence fron he Commonwealh of Independen Saes, Pos-Communis Economies, 2(2), Wallace, F.., and Shelley, G. L. (2006). An Alernaive Tes of Purchasing Power Pariy, Economics Leers, 92, Yıldırım, K. ve Yıldırım, Z. (202). Reel efekif döviz kuru üzerinde kırılmalı birim kök esi ile Türkiye için saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliğinin sınanması, Marmara Üniversiesi İİBF Dergisi, 33(2), Yıldırım, K., Mercan, M., ve Kosakoğlu, F. S. (203). Saın alma gücü pariesinin es edilmesi: Zaman serisi ve panel veri analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversiesi İİBF Dergisi, 8(3),

13 Ceviş, İ. & Ceylan, R. / Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) EK Kırılgan beşlinin yılları arası makroekonomik gösergeleri Tablo E, Tablo E2, Tablo E3, Tablo E4, Tablo E5 ve Tablo E6 da yer almakadır. Tablo E: Kırılgan Beşli Büyüme Oranları Brezilya 2,7, 5,7 3,2 4 6, 5,2-0,3 7,5 2,7 0,9 2,5 Endonezya 4,5 4,8 5 5,7 5,5 6,3 6 4,6 6,2 6,5 6,2 5,3 indisan 4,6 6,9 7,6 9 9,5 0 6,9 5,9 0, 6,8 3,2 3,8 Güney 3,7 3 4,6 5,3 5,6 5,5 3,6 -,5 3, 3,5 2,5 2 Afrika Türkiye 6,2 5,3 9,4 8,4 6,9 4,7 0,7-4,7 9,2 8,5 2,2 3,8 Tablo E2: Kırılgan Beşli Enflasyon Oranları Brezilya 2,5 9,3 7,6 5,7 3, 4,5 5,9 4,3 5,9 6,5 5,8 5,9 Endonezya 9,9 5,2 6,4 7, 6,6 6, 2,8 7 3,8 4,3 9,5 indisan 4 2,9 4,6 5,3 6,7 5,5 9,7 5 9,5 6,5,4 9 Güney 2,4 0,3 3,5 3,6 5,8 9 0, 6,3 3,5 6, 5,6 5,7 Afrika Türkiye 29,8 8,4 9,3 7,7 9,6 8,4 0, 6,5 6,4 0,5 6,2 8 Kaynak: IFS Tablo E3: Kırılgan Beşli İşsizlik Oranları Brezilya,7 2,3,5 9,8 0 9,3 7,9 8, 6,7 6 5,5 5,8 Endonezya 9, 9,5 9,9,2 0,3 9, 8,4 7,9 7, 6,6 6, 5,9 indisan 8,8 9,5 9,2 8,9 7,8 7,2 6,8 0,7 0,8 9,8 9,9 9,8 Güney 28, , ,9 23, ,9 24,9 25, 26 Afrika Türkiye 0,8 0,8 0,6 0,2 0,3 4,9 9,8 9,2 9,4 Kaynak: IFS Tablo E4: Kırılgan Beşli Büçe Dengesi nin GSYİ ya Oranları Brezilya -3,2-3,3-3,9-3,9-3,3-3,5-4, -2,2-2,5-3,2-2,7 -,9 Endonezya -0,9 -,4-0,6 0,6 0,2-0 -,8 -,2-0,6 -,7-2,2 indisan -9,8-0,3-8,3-7,2-6,2-4,4-0 -9,8-8,4-8,5-8 -8,5 Güney Afrika -, -,9 -,2 0,2,4-0,4-5,5-5, -4-4,8-4,9 Türkiye -4,4-0,5-4,4-0,8-0,7-2 -2, ,7 -,6-2,3 Kaynak: IFS Tablo E5: Kırılgan Beşli Cari İşlemler Dengesi nin GSYİ ya Oranları Brezilya -4,5-5,2-2,7-3,5-3,5-2,7 -,4-3, -2,7-2,5-2,7-3 Endonezya 4 3,5 2 0,6 2,6, ,7 0,2-2,7-3,4 indisan,4,5 0, -,3 - -0,7-2,5-2 -3,2-3,4-4,7-4,4 Güney Afrika 0, ,5-5, ,8-3,4-6,3-6, Türkiye -0,3-2,5-3,7-4,6-6, -5,9-5,7-2,2-6,3-0 -6, -7,4 Kaynak: IFS 6393

Sosyo Ekonomi. Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi

Sosyo Ekonomi. Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi Sosyoekonomi / 04- / 4009. Reşa CEYLAN & Hakan ULUCAN Sosyo Ekonomi July-December 04- Saın Alma Gücü Pariesi Hipoezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Tes Edilmesi Reşa CEYLAN rceylan@pau.edu.r Hakan ULUCAN

Detaylı

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi 259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL Çalışmanın Amacı Finansal serbesinin başladığı 1990 sonrası dönemini kapsayan süreçe Türk Lirası nın değerlenmesinin Balassa- Samuelson

Detaylı

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi Volume 5 Number 2 2014 pp. 47-60 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Perol Tükeimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Büünleşme Yönemi İle Analiz Edilmesi Reşa Ceylana

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:19. Sayı:2. Aralık 2015 ss.135-149 Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbüünleşme Yönemi ile Tesing he Susainabiliy of Curren Accoun

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici

Detaylı

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 3, Sayı: 4, 009 05 FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Veli YILANCI (*) Öze: Bu çalışmada, nominal

Detaylı

OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI

OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2009, CİLT XXVI, SAYI 1 OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI Doç. Dr. Ebru ÇAĞLAYAN 1 Nazan ŞAK 2 Öze Bu çalışma OECD ülkeleri

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil XXVII, Sayı 2, 2008, s. 25-49 REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Kadir Yasin ERYİĞİT * Öze Bu çalışmada

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi

BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun Paramerik ve Paramerik Olmayan Eşbüünleşme Tesleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

Finansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme

Finansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme Finansal İsikrarın Bankacılık Siseminin Borç Verme Poliikaları Üzerindeki Ekisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme Öze Ekrem ERDEM * M. Faih İLGÜN ** Cüney DUMRUL *** 2008 yılında

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,

Detaylı

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Aaürk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi 05 9 (): 35-36 Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Munise ILIKKAN ÖZGÜR (*) Öze: Makroekonomik isikrarının sağlanmasında cari işlemler

Detaylı

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey SESSION C: Çalışma Ekonomisi 67 Büyüme ve İsihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği Yusuf Muraoğlu (Hii Universiy, Turkey) The Relaionship beween Growh and Employmen: The Case of Turkey Absrac One of he

Detaylı

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: ) SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN:2587-1587) Economics and Adminisraion, Tourism and Tourism Managemen, Hisory, Culure, Religion, Psychology, Sociology, Fine Ars, Engineering, Archiecure,

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 5, Sayı:, 3 MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİLE BİR UGULAMA Özlem AVAZ KIZILGÖL (*) Öze: Bu çalışmada, GSİH, ihraca,

Detaylı

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY

Detaylı

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri

Detaylı

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ Şenkan ALDEMİR (*) Öze: Döviz kuru değişimlerinin TÜFE ve ÜFE bazlı yuriçi fiyalara geçiş süreci, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET Arş.Gör.Burak DARICI Bu çalışmada, Türkiye de faiz oranlarını, hem reel hem de finansal ekileri olması ve

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY / www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC

Detaylı

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01) June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,

Detaylı

FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS

FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cil/Vol. : - S ayı/no: 2 : 33 42 (20) FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * Yrd.

Detaylı

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi. Borsa İsanbul da Piyasa Ekinliğinin Analizi: Harvey Doğrusallık Tesi (Analysis of Marke Efficiency a Borsa İsanbul: Harvey Lineariy Tes) Gürkan MALCIOĞLU a Mücahi AYDIN b a Arş.Gör., Sakarya Üniversiesi,

Detaylı

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ

ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ Dr. Burcu GÜVENEK Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F. Đkisa Bölümü Dr. Volkan ALPTEKĐN Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F.

Detaylı

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR

Detaylı

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com

Detaylı

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey 1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen

Detaylı

Belirsizliğin Özel Tüketim Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Belirsizliğin Özel Tüketim Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi () 1 / : 17 16 Belirsizliğin Özel Tükeim Harcamaları Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği Burçak Müge Vural * Şevke Alper Koç ** Koray Vural *** Öze: Tükeim

Detaylı

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının

Detaylı

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN

Detaylı

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 23 Aralık 2015 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Sıkı para politikası duruşunun ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle yıllık kredi büyüme

Detaylı

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:

Detaylı

Levent KÖSEKAHYAOĞLU *, İkbal KARATAŞLI ** ABSTRACT

Levent KÖSEKAHYAOĞLU *, İkbal KARATAŞLI ** ABSTRACT Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2018, C.23, Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı, s.831-844. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive

Detaylı

DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİNİN İHRACAT ÜZERİNE ETKİSİ: OSMANİYE İLİ ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİNİN İHRACAT ÜZERİNE ETKİSİ: OSMANİYE İLİ ÖRNEĞİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss4835 Number: 52, p. 105-118, Winer I 2016 Yayın Süreci / Publicaion Process Yayın

Detaylı

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006 İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** 95 İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülesi Dergisi No:39 (Ekim 2008) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ Seyfein ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Öze Para poliikası kararlarındaki

Detaylı

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi Finansal Đstikrar ve Makroekonomik Etkileşim F. Gülçin Özkan York Üniversitesi 1 Finansal kriz tanımı üzerinde hemfikir olunan bir tanım bulunmamakla birlikte, reel sektör etkisinin derecesi önemli bir

Detaylı

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı

Detaylı

Türkiye de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi

Türkiye de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi Türkiye de Büçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi Asuman OKTAYER * Öze Geleneksel yaklaşıma göre enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgudur. Bununla birlike yapılan araşırmaların çok bir

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ TİCARET AÇIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ARE GOVERNMENT EXPENDITURES EFFECTIVE ON TRADE DEFICITS IN TURKEY?

TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ TİCARET AÇIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ARE GOVERNMENT EXPENDITURES EFFECTIVE ON TRADE DEFICITS IN TURKEY? Akademik Araşırmalar ve Çalışmalar Dergisi / Journal of Academic Researches and Sudies Alınış arihi: 0.0.04 Kabul Ediliş arihi: 0.04.04 ÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ İCARE AÇIKLARI ÜZERİNDE EKİLİ Mİ?

Detaylı

Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (17) 2009 / 1 : 164-174 Türkiye deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonomerik Bir Analiz Osman Peker * Öze: Bu çalışmada, Türkiye de cari işlemler açığının

Detaylı

PAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ ÖZET

PAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ ÖZET D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cil:17 Sayı:2, Yıl:2002, ss:55-74 PAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ Erdinç Telaar * Şadiye Türkmen ** Özgür Teoman *** ÖZET Bu çalışmada pamuk borsalarında oluşan fiyaların

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

BAKANLAR KURULU SUNUMU

BAKANLAR KURULU SUNUMU BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü

Detaylı

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 15 Haziran Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 24 Şubat 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006)

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) Ahme AY * Şerife ŞAYLAN ** İsmail KOÇAK *** Öze Bu çalışma, reel döviz kuru ile çıkı düzeyi arasındaki nedensellik ilişkisini

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 25 Mayıs 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on

Detaylı

EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ünal ARSLAN Musafa Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İkisa Bölümü. E-posa: uarslan@yahoo.com Yıldız SAĞLAM Musafa Kemal Üniversiesi

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi: Gönderim Tarihi: 27.04.2016 Kabul Tarihi: 07.11.2017 ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE UYGULAMASI Serve CEYLAN * Burcu YILMAZ ŞAHİN ** A COMPARISON OF CORE INFLATION INDICATORS:

Detaylı