İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ"

Gonca Güneş
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ 1 DR. NEVZAT ŞİMŞEK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERS İKT-3003

Fizyokratlar Sosyal ve Ekonomik Yapıdaki Gelişmeler 2 Fransız merkantilizminin ve Colbert in politikalarının etkisi Şehirleşme ve şehirlerin beslenmesi sorunu İngiltere nin maddi ve kurumsal

2 Fizyokratlar Sosyal ve Ekonomik Yapıdaki Gelişmeler 2 Fransız merkantilizminin ve Colbert in politikalarının etkisi Şehirleşme ve şehirlerin beslenmesi sorunu İngiltere nin maddi ve kurumsal açılardan Fransa dan görece üstünlüğü 15. Louis ( ) döneminin görece başarısızlığı Yedi Yıl savaşlarında Fransa nın yenilgiye uğraması Fransız ticaret filosunun dağılması ve dış ticaretin azalması Yeni sömürge elde etme güçlüğü Köylülerin kötü durumu Fransız İhtilali ve reformlar

Fizyokratlar Düşünsel Yapıdaki Gelişmeler Fransa da Fizyokrat düşünürler (Quesnay, Turgot, Montesquieu, De Nemours, Mirabeau) Fransa nın kendi kaynakları ile kendi kendine yeten bir ülke olmasının

3 Fizyokratlar Düşünsel Yapıdaki Gelişmeler Fransa da Fizyokrat düşünürler (Quesnay, Turgot, Montesquieu, De Nemours, Mirabeau) Fransa nın kendi kaynakları ile kendi kendine yeten bir ülke olmasının önemine vurgu yapmışlardır. Doğal düzen, özgürlük, faydacılık, bireysel haklar üzerinde yoğunlaşan dönemin önemli düşünürlerinin etkisi William Petty ( ) Josiah Child ( ) John Locke ( ) Pierre Le Pesant de Boisguillebert ( ) Richard Cantillon ( ) David Hume ( ) Jeremy Bentham ( ) 3

Fizyokratik düşüncenin kurucusu François Quesnay dir (1694-1774).

4 Fizyokratik düşüncenin kurucusu François Quesnay dir ( ). Saray doktoru Ekonomi ile 56 yaşından sonra ilgileniyor Yoksul köylü, yoksul ülke, yoksul ülke yoksul kral Diğer Fizyokratlar Rigueti Mirabeu ( ) Anne Robert Jacques Turgot ( ) Dupont de Nemours ( ) Fizyokratlar François Quesnay 4

Fizyokratlar François Quesnay Metodolojisi ve Felsefesi Fizyokrasi = Doğa Yasası Toplumsal hayatta doğada olana koşut bir düzenin olduğuna inanç. de Nemours: Tanrı nın yaratmış olduğu düzendir.

5 Fizyokratlar François Quesnay Metodolojisi ve Felsefesi Fizyokrasi = Doğa Yasası Toplumsal hayatta doğada olana koşut bir düzenin olduğuna inanç. de Nemours: Tanrı nın yaratmış olduğu düzendir. Bu düzen içinde insanlar ihtiyaçlarını rahatça sürdürebilirler. İnsan rasyonel bir yaratık ve bütün davranışlarında doğal düzene uymalıdır. laissez-faire laissez-passer yaklaşı bu felsefeye dayanmaktadır. İnsanın en doğal hakkı, Quesnay e göre, hayatını sürdürmek için gerekli olan imkanlardan yararlanma (tüketme) ve yetenekleri geliştirip kullanma hakkıdır (çalışma özgürlüğü ve teşebbüs hakkı) Mülkiyet hakkı doğal hakkın bir parçası olmaktadır. Pozitif hukuk, doğal hukukun yorumlanmasıdır, aslına ters düşmemesi için asgari düzeyde tutulması gerekir. 5

6 Fizyokratlar François Quesnay Net Hasıla Düşüncesi 6 Fizyokratlar toplumu üç sınıfa ayırmışlardır: Birinci Sınıf : Kilise, kral, feodal soylular ve ellerinde toprak mülkiyeti bulunduran toprak sahibi sınıf. İkinci Sınıf: Çiftçilerden oluşan üretici sınıf. (Verimli sınıf). Üçüncü Sınıf: Tüccar ve zanaatkarlardan oluşan kısır sınıf. (Verimsiz sınıf). Net hasıla sağlayan yalnızca topraktır. Sanayi ve ticaret ile yararlı işler yapılır, fakat net hasıla yaratılmaz. Sanayi ve ticaret zorunlu fenalıklardırlar.

Fizyokratlar François Quesnay Net Hasıla Düşüncesi 7 Toplumdaki verimli sınıfın sayısının arttırılması, verimsizlerin sayılarının azaltılması gerekir.

7 Fizyokratlar François Quesnay Net Hasıla Düşüncesi 7 Toplumdaki verimli sınıfın sayısının arttırılması, verimsizlerin sayılarının azaltılması gerekir. Fizyokratlar, merkantilist uygulamalara ve Colbert in düşüncelerine karşı çıkmışlardır. Fizyokratlar tarım üzerinde dış ticaret sınırlamalarının kaldırılmasını ileri sürmüşlerdir.

8 Fizyokratlar Quesnay Hasılanın Dağılımı (İktisadi Tablo) Toplam Hasıla 5 milyar 8 Çiftçiler Toprak Sahibi 1 milyar Kısır Sınıf Satışlar (output) Alışlar (input) Çiftçiler Kısır Sınıf Toprak Sahipleri Çiftçiler 2 milyar 2 milyar 1 milyar Kısır Sınıf 1 milyar 0 1 milyar Toprak Sahipleri 2 milyar 0 0 Toplam 5 milyar 2 milyar 2 milyar

Fizyokratlar François Quesnay Tek Vergi Düşüncesi Net hasıla yaratan tek üretim faaliyeti tarım, vergiyi de bu sektör ödemelidir. Başka sektörlere vergi konursa, vergi yansıması olur.

9 Fizyokratlar François Quesnay Tek Vergi Düşüncesi Net hasıla yaratan tek üretim faaliyeti tarım, vergiyi de bu sektör ödemelidir. Başka sektörlere vergi konursa, vergi yansıması olur. Vergi yansıması vergi yükünü arttırır. Bir sürü formaliteye neden olur. Çiftçinin tarımdan yarattığı net hasıla toprak sahiplerine rant olarak gittiğinden, tek verginin muhatabı toprak sahibidir, çiftçiler vergi sorumlusudur. Vergi net hasılanın tümünü ortadan kaldıracak büyüklükte olmamalıdır. Devletin, doğal düzen anlayışı çerçevesinde iktisadi faaliyetlerde rolü olmadığından, alınan vergi harcamalarına yeterlidir, denk bütçe uygulanmalıdır. 9

Fizyokratlar Anne Robert Jacques Turgot Fizyokratlar genelde üretim faktörleri ile üretim miktarı arasında sabit bir ilişkiden söz etmişlerdir.

10 Fizyokratlar Anne Robert Jacques Turgot Fizyokratlar genelde üretim faktörleri ile üretim miktarı arasında sabit bir ilişkiden söz etmişlerdir. Turgot ise farklı düşünür: 10 üretim yavaş yavaş arttırılırsa, öyle bir noktaya gelinir ki, üretim faktörünün üretime hiçbir katkısı olmaz. Her üretim faktörü artışı üretime gittikçe daha az miktarda katkıda bulunur. Doğal ücret

Fizyokratların İktisadi Düşünceye Katkıları İlk kez bir ekol olmaları Soyutlama yapmaları ve model kurmaları Bazı kavramların iktisatta kullanılabilirliğine katkı doğal fiyat, piyasa fiyatı, rekabet,

11 Fizyokratların İktisadi Düşünceye Katkıları İlk kez bir ekol olmaları Soyutlama yapmaları ve model kurmaları Bazı kavramların iktisatta kullanılabilirliğine katkı doğal fiyat, piyasa fiyatı, rekabet, karların azalan eğilimi, nüfus, ücret, maliyet, zenginlik, dış ticaret brüt-net hasıla İktisadi tablo, Wlaras a, Keynes e, Leontief e çeşitli açılardan öncülük. Paranın mübadele fonksiyonu Kullanım ile mübadele değeri arasındaki fark 11

12 Fizyokratların Çelişkileri Tarımsal faaliyeti, ülkenin zenginlik yaratan tek sektörü ilan etmeleri, fakkat tek vergiyi bu sektöre yüklemeleri Tarımsal üretime avantaj sağlamak için dış ticaret serbestisi önermeleri, bunun kısır sınıfın gelişmesine imkan sağlaması. 12

13 Klasik İktisadi Düşünce Öncüler Klasik İktisadın başlangıcı olarak genelde A. Smith in Ulusların Zenginliği isimli kitabının yayınlandığı yıl olan 1776 yılı kabul edilir. Fizyokratlar, aydınlanma döneminin pozitif bilimcileri, aydınlanma filozofları, klasik iktisadi düşüncenin oluşmasına ayrı ayrı katkıda bulunmuşlardır. 13

Klasik İktisadi Düşünce Öncüler William Petty (1623-1687) Verilere dayanan analiz yöntemi (tümevarım) Nüfus ve gelir tahmini yapmıştır.

14 Klasik İktisadi Düşünce Öncüler William Petty ( ) Verilere dayanan analiz yöntemi (tümevarım) Nüfus ve gelir tahmini yapmıştır. Servetin babası emek, anası topraktır Doğal değer, tek bir üretim faktörü ile yani emekle ifade edebilir. Para miktarının azlığı ya da çokluğu ekonomiye zarar verir. İşsiz insanları kamu hizmetlerinde ve inşaat işlerinde çalıştırmak gerekir. İki tür işsizlikten söz eder. a) teknolojik işsizlik, b) iradi işsizlik. Fazla nüfus bir problem oluşturmaz. Sabit oranlı vergi uygulanmalıdır. 14

Klasik İktisadi Düşünce Öncüler Josiah Child (1630-1699) East Indian Company isimli İngiliz şirketinin yöneticisi.

15 Klasik İktisadi Düşünce Öncüler Josiah Child ( ) East Indian Company isimli İngiliz şirketinin yöneticisi. Dış ticarette serbestliğini savunuyor. Dış ticarette fiyat rekabetini savunuyor. Ücretlerin yüksek tutulmasını, bunun ülke zenginliğinin göstergesi olduğunu ileri sürüyor. 15

Klasik İktisadi Düşünce Öncüler John Locke (1632-1704) Toplum sözleşmeci bir düşünürdür. Mülkiyet devletten öncedir ve doğal hukukla belirlenmiştir.

16 Klasik İktisadi Düşünce Öncüler John Locke ( ) Toplum sözleşmeci bir düşünürdür. Mülkiyet devletten öncedir ve doğal hukukla belirlenmiştir. Bir malın değerini o mal için harcanan emek belirler. Emek mülkiyetin kaynağıdır. Paranın fonksiyonları, değişim aracı değer ölçüsü birimi hesap biriimi Uluslararası ticarette ortak ölçü birimi altın ve gümüştür. Bir ülkenin parasının değerini, para miktarının mallara oranla hangi düzeyde olduğu belirler. Faiz oranı, mevcut para arzı ve mevcut para talebi arasındaki ilişki ile belirlenir 16

Klasik İktisadi Düşünce Öncüler Pierre Boisguillebert (1646-1707) Boisguillebert; Fransa nın Mevcut Düzendeki Durumu kitabını 1695 te yayınlamıştır.

17 Klasik İktisadi Düşünce Öncüler Pierre Boisguillebert ( ) Boisguillebert; Fransa nın Mevcut Düzendeki Durumu kitabını 1695 te yayınlamıştır. Servet yaratmak için, doğal düzene uymayan ve insan eliyle yaratılmış engeller ortadan kaldırılmalıdır. Toprağı, zenginliğin kaynağıdır. Hububat ihracatı serbest bırakılmalıdır. Merkantilistler, hizmetçiyi efendisinin önünde yürütmüştür. Para fakir kimselerin elinde olması halinde, zenginin cebinde olmasına oranla daha etkin bir araçtır. Tembel birikim hırsızlıktır. Fransa nın içine düştüğü depresyonun temel nedenlerinden biri efektif talep yetersizliğidir. Konjonktürel açıklama 17

Benzer belgeler

MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ. Doç.Dr.Dilek Seymen

MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ. Doç.Dr.Dilek Seymen MERKANTİLİZM-FİZYOKRASİ Doç.Dr.Dilek Seymen Merkantilizm 1450 1750 Ortaçağ Sonrası- Sanayi devrimine kadar İlk İktisat Doktrini ve Politikası (Ticari Kapitalizm) Ortam: Feodalizmin yıkılışı ve milli devletlerin