fl Bankas Hakk nda Finansal Göstergeler 2000 Y l nda fl Bankas Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Raporu cra Kurulu Dünya Ekonomisi Türkiye Ekonomisi

Transkript

1 çindekiler fl Bankas Hakk nda Finansal Göstergeler 2000 Y l nda fl Bankas Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Raporu cra Kurulu Dünya Ekonomisi Türkiye Ekonomisi 2000 Y l Çal flmalar Bireysel Bankac l k Ticari Bankac l k Sermaye Piyasalar Fon Yönetimi Uluslararas Bankac l k fltirakler Bilgi Teknolojisi Organizasyon ve nflaat Emlak nsan Kaynaklar ve E itim Kültür ve Sanata Katk Ba ms z Denetçi Raporu, Finansal Tablolar ve Aç klamalar Organizasyon fiemas Genel Müdürlük Birimleri ve Yöneticileri Bafll ca Ba l Ortakl klar ve fltiraklerin 2000 Y l Faaliyetleri ve Sonuçlar

2 Yeni Türkiyemizi lay k oldu u mertebeye ç karmak için, muhakkak iktisadiyat m za birinci derecede ehemmiyet vermek mecburiyetindeyiz. Çünkü, zaman m z tamamen bütünüyle bir iktisat devresinden baflka bir fley de ildir. K. Atatürk, 19 fiubat

3 fl Bankas Hakk nda Ekonominin Stratejik Sektörlerine Yapt Yat r mlar ve Gelifltirdi i Modern Hizmetler... fl Bankas cam endüstrisi, metalurji, petrol ürünleri da t m ve telekomünikasyon gibi alanlardaki güçlü ifltirakleri ve özel bankalar aras ndaki lider konumuyla Türk ekonomisinde önemli bir rol oynamaktad r. Yerli-Yabanc Kifli ve Kurulufllardan Oluflan Genifl Yat r mc A ile... fl Bankas n n ortakl k yap s Türkiye de tektir. fiu anda en büyü ü Banka n n Emekli ve Munzam Sand k Vak flar olmak üzere 300 bini aflk n orta bulunmaktad r. Paylar n yaklafl k %27 si MKB ve Londra Borsas nda ifllem görmektedir ten Bugüne De er Yaratan... fl Bankas genç Türkiye Cumhuriyeti nde bankac l k sistemini oluflturarak ekonomiye ve endüstriye güç sa lamak amac yla Mustafa Kemal Atatürk ün direktifleriyle kurulmufltur. fl Bankas, Türkiye nin En Güçlü Gruplar ndan Birisidir. Çeflitli sektörler ve mali alandaki yat r mlar, fl Bankas n n ülkenin en güçlü gruplar aras nda yer almas n sa lamaktad r. 03

4 Finansal Göstergeler (milyar TL) Toplam Aktifler Toplam Krediler Toplam Mevduat Özkaynaklar Ödenmifl Sermaye (*) Yedek Akçeler Yeniden De erlendirme Yedekleri Net Kâr (milyon ABD Dolar ) Toplam Aktifler 11,764 8,854 7,544 Toplam Krediler 4,402 3,027 3,648 Toplam Mevduat 7,029 5,532 4,921 Özkaynaklar 2,089 1, Ödenmifl sermaye (*) Yasal Yedekler Yeniden De erlendirme Yedekleri 1, Net Kâr (*) Banka n n kay tl sermaye tavan TL dir. Banka n n T.C. Mrkez Bankas Kanunu nun 43. Maddesi gere ince yap lmas gereken d fl denetimi DRT Denetim Revizyon Tasdik Yeminli Mali Müflavirlik A.fi. taraf ndan yap lmaktad r itibariyle döviz kuru : 1 ABD dolar = TL itibariyle döviz kuru : 1 ABD dolar = TL itibariyle döviz kuru : 1 ABD dolar = TL fl Bankas fiube A Yurtiçi fiubeler Yurtd fl fiubeler Yurtd fl ndaki Temsilcilikler Toplam Personel

5 2000 Y l nda fl Bankas fl Bankas n n Genel Müdürlü ü nü Ankara dan stanbul a tafl mas Banka n n hem finansal piyasalardaki hem de ifl dünyas ndaki öncü konumunu daha da pekifltirmifl, fl Kuleleri fl Bankas n n tüm Genel Müdürlük birimlerini ve ifltiraklerini bir araya getirmenin yan s ra, bünyesindeki fl Sanat Kültür Merkezi ile stanbul un kültür - sanat yaflam na da bir hareket getirmifl, büyük katk lar sa lam flt r. Banka n n aktifleri %33 art flla 11,7 milyar ABD dolar na yükselirken, özkaynaklar %93 art flla 2,1 milyar ABD dolar olmufltur. Mevduat %27 art flla 7 milyar ABD dolar na, krediler de toplam aktiflerin %37 sini oluflturarak % 45 art flla 4,4 milyar ABD dolar na yükselmifltir. fl Bankas 2000 y l A ustos ay nda 500 milyon ABD dolar ve Aral k ay nda 275 milyon ABD dolar olmak üzere ald iki adet sendikasyon kredisinin yan s ra 2000 y l nda döviz havalelerine dayal toplam 150 milyon ABD dolar tutar nda bir seküritizasyon kredisi de sa lam flt r. Bankac l k sektörüne kazand rd teknolojik yenilikler fl Bankas n daha da ileriye tafl maktad r. Banka y l içinde Türkiye de ilk defa 128-bit WAP bankac l n bafllatm fl olup, on-line para yat rma cihaz olan Kasamatikleri uygulamaya koymufltur. Banka ayn zamanda bir Ça r Merkezi kurmufl ve fiube Yenileme Projesini bafllatm flt r. fl Bankas nda flu anda ifllemlerin %53 ü flube d fl bankac l k kanallar yla gerçeklefltirilmektedir. fl Bankas, 2000 y l Nisan ay nda Telecom Italia Grubu ile birlikte Türkiye nin ilk GSM 1800 operatörü ihalesini kazanm fl olup, fl-tim Mart 2001 de yeni mobil telefon flebekesi Aria y hizmete sunmufltur. Banka Haziran ay nda ise Do an Grubu ile birlikte den fazla benzin istasyonu a na sahip Petrol Ofisi A.fi. (POAfi) nin %51 lik hissesini sat n alm flt r. 05

6 Yönetim Kurulu 1 Burhan Karagöz Yönetim Kurulu Baflkan 5 Onur Ökten Üye 9 Bahtiyar Sönmez Üye 13 A. Suna Ünal Denetçi 2 H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Baflkan Vekili ve Genel Müdür 6 Erbaflar Özsoy Üye 10 Mustafa Timisi Üye 14 A. Taciser Bayer Raportör 3 Salih Ergün Üye 7 Mustafa Özyürek Üye 11 Enis Tütüncü Üye 4 Prof. Dr. Ahmet K rman Üye 8 Hasan Arslan Sarsar Üye 12 A. hsan Gelberi Denetçi 06

7

8 Yönetim Kurulu Raporu Burhan Karagöz Yönetim Kurulu Baflkan H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Baflkan Vekili ve Genel Müdür 2000 y l Bankam z aç s ndan Genel Müdürlük faaliyetlerinin ülkemizin bugüne kadar infla edilmifl en yüksek binas na tafl narak yurt ekonomisinin kalbi say lan stanbul da sürdürülmeye bafllat ld ve Türkiye nin üçüncü mobil telefon iflletmecili ini yapacak bir flirket ile en büyük petrol da t m flirketine ifltirak edildi i bir y l olmufltur. Ülkemiz aç s ndan 2000 y l n n genel bir de erlendirmesi yap ld nda; IMF ile yap lan stand-by anlaflmas uyar nca uygulamaya konulan para, kur ve maliye politikalar paralelinde enflasyonda ve faiz oranlar nda Mart ay ndan itibaren belirgin bir düflüflün gerçekleflti i ancak, y l sonuna do ru daha ziyade aç k pozisyonlar n kapat lmas na yönelik olarak oluflan döviz talebinin yan s ra yap sal reformlar n beklenen h zda geliflmemesinin ve özellefltirmedeki gecikmelerin getirdi i tedirginli in mali piyasalar üzerinde bask oluflturdu u, bunun sonucunda Kas m ay n n ikinci yar s ndan itibaren yaflanan likidite krizinin olumsuz etkisiyle faiz oranlar n n yükselmeye bafllad görülmüfltür. Y l n son iki ay nda yaflanan bu krize ra men ekonomide önceki y ldaki küçülmeye karfl l k görülen büyüme ile nispi bir canlanma meydana gelmifltir y l na enflasyonu tek haneli rakamlara indirmeyi hedefleyen bir ekonomik programla giren Türkiye bu hedefini henüz gerçeklefltirememekle birlikte, bu yöndeki kararl l n sürdürmüfltür. Bu süreçte özellikle bireysel kredilerdeki art flla bankac l k sistemi kredi hacmindeki geniflleme önceki y l n üzerinde gerçekleflmifl, buna karfl l k mevduat hacmi beklenenin alt nda bir seyir izlemifltir. Bu arada, tarihinde Bankac l k Düzenleme ve Denetleme Kurumu faaliyete geçmifl, bilahara üç banka Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu na devredilmifl, iki bankan n da bankac l k izni kald r lm flt r. Türkiye, halen yürürlükte olan stand-by anlaflmas ve IMF e verilen üçüncü ek niyet mektubu çerçevesinde, 2001 y l na yap sal reformlar gerçeklefltirmeyi ve enflasyonu bafllang çta öngörülen tek haneli düzeylere düflürmeyi hedefleyen bir programla girmifltir. Di er taraftan, bankac l k sisteminin disiplin alt na al nmas na yönelik olarak 2000 y l nda bafllat lan uluslararas standartlara paralel yeni düzenlemelerin sürdürülmesi de kamu otoritesince planlanmaktad r. Ekonomide yap sal reformlar n öngörüldü ü biçimde gerçeklefltirilmesi halinde, iç ve d fl piyasalarda güvenin artaca, d fl kaynak giriflinde geliflme sa lanaca, mali ve reel kesimde belirli bir canlanma kaydedilece i beklenmektedir. Ülke ekonomisindeki geliflmelerin Bankam zca süratle ve iyi de erlendirilmesi sonucu al nan önlemler ve çal flanlar m z n da olumlu katk lar yla; - Ödenmifl sermaye ve yedek akçelerden oluflan özkaynaklar m z % 137,57 oran nda artarak 1 katrilyon 383 trilyon 961 milyar liraya, - Türk Liras ve döviz hesaplar ndan oluflan mevduat toplam m z % 56,38 oran nda artarak 4 katrilyon 657 trilyon 156 milyar liraya, - Plasman toplam m z % 46,10 oran nda artarak 4 katrilyon 56 trilyon 236 milyar liraya, - Net kâr m z % 1,69 oran nda artarak 255 trilyon 563 milyar liraya, ulaflm flt r. 08

9 09

10 10 cra Kurulu

11 1 H. Ersin Özince Genel Müdür 7 A. Cüneyt Demren Genel Müdür Yard mc s 2 Caner Çimenbiçer I. Genel Müdür Yard mc s 8 B. Daver Orhon Genel Müdür Yard mc s 3 M. Murat Akp nar Genel Müdür Yard mc s 9 Haluk L. Somersan Genel Müdür Yard mc s 4 5 N. Yalkut Ayözger Genel Müdür Yard mc s G. Mahir Bayyurdo lu Genel Müdür Yard mc s Turgut Sungur Genel Müdür Yard mc s Yusuf Ziya Toprak Genel Müdür Yard mc s 6 A. Aykut Demiray Genel Müdür Yard mc s Mart 2001 itibariyle

12 Dünya Ekonomisi 2000 y l nda global ekonomik büyüme h zlanm flt r. Dünya ekonomisinde 1999 y l nda gözlenen iyileflme süreci 2000 y l nda h zlanarak devam etmifltir. Bu geliflmede teknolojideki geliflmelerin neden oldu u verimlilik ve hanehalk gelirlerindeki art fla paralel olarak ABD ekonomisindeki h zl büyüme e iliminin sürmesi etkili olmufltur. Euro bölgesinde, dünya ekonomisindeki h zl büyümeye ve euro nun de er kaybetmesine ba l olarak ihracat artm flt r. Bunun sonucunda esasen 1999 un ikinci yar s nda ekonomide bafllam fl olan canl l k 2000 y l nda giderek güçlenmifltir. Böylece, y ll k ekonomik büyüme h z n n bütün bölge ülkelerinde potansiyel büyüme h z n n üzerine ç karak %3,5 dolay nda gerçekleflti i tahmin edilmektedir. Japonya ekonomisi di er geliflmifl ülke ekonomilerinin oldukça alt nda kalmas na karfl l k belli ölçüde büyüme kaydetmifl, global ekonominin olumlu görünümü ve baflta petrol olmak üzere hammadde fiyatlar n n yüksek düzeylerde seyretmesi bu ürünleri ihraç eden birçok geliflmekte olan ülkede büyümeyi h zland rm flt r y l nda % 3,3 olan dünya ekonomik büyüme h z n n 2000 y l nda % 4,7 ye yükseldi i tahmin edilmektedir. Özellikle petrol fiyatlar ndaki belirgin art fl n etkisiyle OECD ülkelerinde 1999 daki % 2,5 lik enflasyon oran 2000 y l nda % 2,6 ya yükselmifltir. Ekonomik büyümedeki h zlanma ve artan enflasyon riskine karfl faiz oranlar da yükselmifltir. Öte yandan, ABD ekonomisinin 2000 y l nda da tahminlerin aksine yüksek oranl büyüme e ilimini sürdürerek di er geliflmifl ülke ekonomilerinin üzerinde performans göstermesi, dolara belli bafll tüm para birimleri karfl s nda destek olmufltur. 12

13 Bekleyifller 2001 y l nda global ekonomik büyüme h z n n yavafllamas beklenmektedir y l nda Japonya d fl ndaki bafll ca sanayileflmifl ülkelerde enflasyon tehlikesine karfl yap lan faiz art r mlar n n olumsuz etkisinin 2001 y l nda hissedilece i ve global büyüme h z n n %3 lere gerileyece i tahmin edilmektedir. ABD ekonomisinde son birkaç y ld r izlenen yüksek oranl büyüme e iliminin yerini l ml bir büyümeye b rakmas beklenmekle birlikte, bu ülkede cari aç n rekor düzeye ulaflmas n n sermaye piyasalar ve dolar olumsuz yönde etkileyerek durgunlu a yol açma olas l da bulunmaktad r. Euro alan nda, di er sanayileflmifl ülke ekonomilerine göre risk oluflturabilecek türde makro-ekonomik dengesizlik bulunmamas nedeniyle, 2001 deki muhtemel bir global yavafllamadan ekonominin daha az etkilenmesi ve büyümenin ABD dekinin üzerinde gerçekleflmesi beklenmektedir. hracat a rl kl ekonomik yap s nedeniyle Japonya da büyümenin ABD de beklenen yavafllamadan olumsuz yönde etkilenece i tahmin edilmektedir. Baflta Uzakdo u ülkeleri olmak üzere geliflmekte olan ülke ekonomilerinin büyümeye devam etmesi beklenmekle birlikte, ABD ekonomisindeki yavafllamadan olumsuz yönde etkilenecekleri düflünülmektedir. ABD ekonomisinde gözlenmeye bafllayan yavafllama e iliminin bir durgunlu a dönüflme tehlikesine karfl 2001 y l bafl ndan itibaren gerçeklefltirilen faiz indirimlerine ra men Euro alan nda ekonomik büyümenin ABD dekinin üzerinde gerçekleflece i ve bu ülke lehine olan faiz oran farkl l n n daralaca yönündeki beklentilerin euro ya dolar karfl s nda destek olaca düflünülmektedir. hracata dayal ekonomik yap s nedeniyle global ekonomik yavafllamadan olumsuz etkilenece i düflünülen Japonya da yenin önümüzdeki y l zay f bir görünüm sergileyece i, sterlinin ise ngiltere deki yavafllaman n daha l ml olaca na yönelik beklentilere ba l olarak euro d fl ndaki bafll ca para birimlerine karfl biraz güçlenece i tahmin edilmektedir. 13

14 Türkiye Ekonomisi Bafll ca Ekonomik Geliflmeler Faiz oranlar ndaki h zl düflüflün yurtiçi talebi canland rmas sonucu h zl bir yükselme sürecine giren Türkiye ekonomisi 2000 y l nda % 6,1 büyüme kaydetmifltir. Kas m ay n n ikinci yar s ndan itibaren mali piyasalarda yaflanan dalgalanma gecelik faiz oranlar n n % lere kadar ulaflmas na neden olurken, IMF taraf ndan sa lanaca taahhüt edilen 10,4 milyar ABD dolar tutar ndaki kaynak ile kriz k smen atlat lm fl, fakat düflmeye bafllayan faiz oranlar h zla artan risk priminin etkisiyle kriz öncesi ile karfl laflt r ld nda yüksek düzeylerde kalm flt r. GSMH Reel Art fllar (%) 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0-4,0-6,0-8,0-10, Tar m Sanayi Hizmetler GSMH 2000 y l nda ithalat geçen y la göre % 32,7 artarak 54 milyar ABD dolar, ihracat da uygulanan kur program çerçevesinde TL deki de erlenmenin etkisiyle % 2,8 artarak 27,3 milyar ABD dolar olmufl, d fl ticaret aç 26,7 milyar ABD dolar na yükselmifltir. D fl ticaret aç n n genifllemesinde ihracatta yaflanan durgunlu a karfl l k ekonomide kaydedilen canlanmaya paralel artan talebin ve ham petrol fiyatlar ndaki yükseliflin neden oldu u ithalat art fl etkili olmufltur. D fl ticaret aç ndaki belirgin art fl neticesinde cari ifllemler dengesi 9,8 milyar ABD dolar aç k vermifltir. D fl Ticaret (milyon ABD dolar ) hracat thalat 14

15 hracat n Sektörel Da l m 2000 % 91,1 % 1,5 % 7,3 % 0,1 Sanayi Tar m Madencilik Di er thalat n Sektörel Da l m 2000 % 82,5 % 13,1 % 3,9 % 0,5 Sanayi Madencilik Tar m Di er 2000 y l nda konsolide bütçe gelirleri 33,8 katrilyon lira, harcamalar da 20,4 katrilyon liras faiz gideri olmak üzere 46,6 katrilyon lira olmufltur. Böylece bütçe 12,8 katrilyon lira aç k, faiz d fl denge ise 7,6 katrilyon lira fazla vermifltir. Öte yandan, 1999 sonunda 22,9 katrilyon lira olan iç borç stoku % 58,9 art flla 2000 y l sonunda 36,4 katrilyon liraya yükselmifltir. D fl borç stoku ise 1999 sonuna göre %11 artarak 114,3 milyar ABD dolar düzeyinde gerçekleflmifltir. 15

16 Enflasyon y l n ilk iki ay nda 1999 dan yans yan maliyet bask lar n n etkisiyle yüksek düzeyde seyretmesine karfl l k Aral k 1999 da IMF ile imzalanan ve üç y ll k bir süreç içinde enflasyonu tek haneli rakamlara düflürmeyi hedefleyen stand-by anlaflmas çerçevesinde uygulanmaya bafllanan kur, para ve maliye politikalar ile Mart ay ndan itibaren düflmeye bafllam fl, y l sonunda ise art fl oran toptan eflya fiyatlar endeksine göre ortalama % 51,4, uçtan uca % 32,7, tüketici fiyatlar endeksine göre de ortalama % 54,9, uçtan uca % 39 olarak gerçekleflmifltir. Enflasyon ve Döviz Sepetindeki De iflmeler (%) O fi M N M H T A E E K A O fi M N M H T A E E K A TEFE TÜFE Döviz Sepeti 2000 de döviz piyasalar Merkez Bankas n n aç klad para ve döviz kuru program na paralel olarak istikrarl bir görünüm sergilemifl; döviz kurlar y l sonunda ABD dolar nda % 24,4 art flla lira, Alman mark nda da % 14,1 art flla lira olmufl, 1$+0,77 euro dan oluflan döviz sepeti % 19,9 oran nda art fl kaydetmifltir. 26 Aral k 2000 tarihi itibariyle Merkez Bankas rezervleri 19,6 milyar ABD dolar, uluslararas rezervler de 37,4 milyar ABD dolar ile önceki y l düzeylerinin alt nda gerçekleflmifltir. Uluslararas Rezervler (milyon ABD Dolar ) Alt n Ticari Bankalar TCMB Toplam

17 Uygulamaya konulan ekonomik program paralelindeki olumlu beklentilerin etkisiyle 2000 in ilk ay nda h zl bir düflüfl e ilimi gösteren devlet iç borçlanma senetleri faizleri, Kas m ay nda yaflanan likidite s k fl kl nedeniyle yükselmekle beraber y ll k ortalama % 38,2 olmufltur. Ocak 2000 ortalar nda h zla düflen faiz oranlar na ba l olarak in üzerine yükseldikten sonra kâr realizasyonlar n n etkisiyle aral na gerileyen MKB Ulusal-100 endeksi, Nisan ay nda puan gördükten sonra, izleyen aylarda piyasaya para girifli olmamas, devam eden halka arzlar, yeni beklenti olmamas, cari ifllemler aç ndaki geniflleme ve özellefltirmede yaflanan duraklama gibi nedenlerle yabanc yat r mc lar n sat fl bask s sonucunda gerileme e ilimine girmifltir. Kas m ortalar ndan itibaren geliflmekte olan ülke piyasalar ndaki olumsuz geliflmelerin yan s ra bankac l k sektörüne iliflkin tereddütlerin gündeme gelmesi üzerine, özellikle yabanc yat r mc lardan kaynaklanan döviz talebinin artmas yla mali piyasalarda yaflanan likidite krizine ba l olarak, faizlerdeki h zl yükselifl sonucunda endeks, Aral k bafllar nda puana kadar gerilemifltir. Daha sonra IMF ve Dünya Bankas ndan sa lanaca taahhüt edilen finansman deste inin etkisiyle oluflan güven ortam na ba l olarak yeniden yükselmiflse de 2000 y l n 1999 a göre % 38 düflüflle puandan kapatm flt r. MKB Ulusal-100 Endeksi ve Hisse Senedi fllem Hacmi Endeks O fi M N M H T A E E K A O fi M N M H T A E E K A (trilyon TL) MKB Ulusal-100 Endeksi fllem Hacmi (trilyon TL) 17

18 Bankac l k Sektöründeki Geliflmeler Bankac l k sektörü yasal ve ekonomik koflullardaki de iflime uyum süreci yaflarken kârl l k performans nda düflüfl kaydedilmifltir. Y l n son aylar nda aç k pozisyon kapamaya yönelik döviz talebine, yap sal reformlar ve özellefltirmedeki gecikmelerin yaratt tedirginlik, geliflmekte olan di er ülkelerdeki risklerin yükselmesi gibi nedenlerle yabanc yat r mc lar n da kat lmas sonucu yaflanan likidite krizi ve fonlama maliyetlerinin afl r yükselmesi sektörü zorlam flt r. 31 A ustos 2000 tarihinde faaliyete geçen BDDK n n 3 bankaya daha el koymas n n ard ndan TMSF ye devredilen bankalar n say s y l sonu itibariyle 11 e ulafl rken 2 bankan n da bankac l k izni kald r lm flt r. Merkez Bankas n n haftal k verilerine göre, 2000 de TL mevduat % 43,8 art flla 30,9 katrilyon liraya, döviz tevdiat hesaplar % 37,9 büyüme ile 25,4 katrilyon liraya ulaflm flt r. Böylece, TL ve döviz tevdiat hesaplar ndan oluflan toplam mevduat (bankalararas mevduat hariç) geçen y ldaki % 105,1 lik art fltan çok daha yavafl ve % 41,1 oran nda yükselerek 56,3 katrilyon lira olmufltur. Mevduat bankalar n n kredileri 1999 daki % 51,1 genifllemeye karfl l k 2000 de % 63,3 artarak 25,9 katrilyon lira olmufltur. Mevduat bankalar kredileri art fl ndaki h zlanmada özellikle bireysel kredilerdeki art fl etkili olmufltur de mevduat bankalar kredileri, kalk nma ve yat r m bankalar kredileri ile Merkez Bankas dolays z kredilerinden oluflan bankac l k sistemi kredi hacmi de 1999 daki % 56 büyüme civar nda ve % 57 artarak 30,4 katrilyon lira olmufltur. Mevduat ve Kredilerdeki De iflim (Aylar itibariyle y ll k de iflimler) (%) 120,0 110,0 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 O fi M N M H T A E E K A 2000 Krediler Döviz Mevduat TL Mevduat 18

19 Bekleyifller Kas m 2000 deki likidite krizinin olumsuz etkileri henüz ortadan kalkmadan fiubat 2001 de yaflanan siyasi gerginlik piyasalarda yeniden dalgalanmalara neden olmufl, Merkez Bankas n n rezervleri korumaya yönelik çabalar kamu bankalar ndaki mevcut sorunlar a rlaflt rm fl, ödemeler sistemi kilitlenmifl, faizler rekor seviyelere yükselmifltir. Faiz, kur ve enflasyon aras nda oluflan dengesizliklerin sürdürülemez hale gelmesi karfl s nda döviz kurlar dalgalanmaya b rak lm flt r. Kriz ortam ndan ç k lmas ve nihai makro hedeflere ulafl lmas n sa lamak amac yla 14 Nisan da "Güçlü Ekonomiye Geçifl Program " aç klanm flt r. Program n temel ilkeleri kamu finansman dengesinin sa l kl bir yap ya kavuflturulmas, enflasyon hedefi ile uyumlu bir gelirler politikas izlenmesi ve bu hedefleri gerçeklefltirecek yap sal unsurlar n yasal altyap s n n oluflturulmas olarak belirtilmifltir. TL nin de er kaybetmesi sonucu al m gücündeki düflüfl, kaynak sorunu ve yüksek faizin etkisiyle y l n ilk yar s nda ekonomide beklenen daralman n ikinci yar da tedricen pozitif büyümeye dönüflebilece i, ancak y ll k bazda ekonominin %3 daralaca tahmin edilmektedir. Kur art fllar ve K T zamlar n n etkisiyle enflasyonda Mart ve Nisan aylar nda gerçekleflen yüksek oranl art fllara karfl l k uygulanacak s k maliye politikas ve bankac l k sisteminin daha sa l kl bir yap ya kavuflturulmas yla birlikte y l n ikinci yar s nda tekrar düflme e ilimine girmesi beklenmekte, y lsonu hedefi TEFE de %57,6 TÜFE de %52,5 olarak öngörülmektedir. Enflasyonla mücadelede önemli bir araç olan gelirler politikas n n baflar ya ulaflabilmesi için toplumun tüm kesimlerinin deste inin sa lanmas önem arz etmektedir. Dalgal kur sistemine geçilmesiyle turizm ve ihracat gelirlerinin artmas na karfl l k iç talepteki daralma paralelinde ithalat art fl h z n n yavafllamas sonucunda cari ifllemler dengesinin fazla verece i tahmin edilmektedir. Yüksek düzeylerde seyreden reel faizin makul seviyelere çekilmesinde uygulanacak para politikas n n yan s ra özellefltirme ve bankac l k sektörünün rehabilitasyonu, kamu bankalar n n sorunlar n n çözülmesi ve mali sistem üzerinde yaratt klar bask n n ortadan kald r lmas büyük önem tafl maktad r. 19

20 2000 Y l Çal flmalar fl Bankas, müflterilerine sundu u bireysel bankac l k ürün ve hizmetleriyle 2000 y l nda da baflar l sonuçlar elde etmifl, sektördeki temel alanlarda liderli ini korumufltur. Bireysel Bankac l k fl Bankas n n bireysel bankac l ktaki pazar pay n n ve kârl l n n art r lmas n n yan s ra bu alandaki liderlik pozisyonunun daha da güçlendirilmesi amac yla 1 Eylül 1998 de bafllat lan Bireysel Bankac l k Performans Gelifltirme Projesi kapsam ndaki flube say s 2000 y l nda 147'ye ulaflm fl olup, bu flubelerde müflteri ve sat fl odakl bir kültürün yerlefltirilmesine yönelik çal flmalar yap lmaktad r. Söz konusu çal flmalar halihaz rda 70 uzman n deste i ile devam etmektedir. Projenin sonuçlar memnuniyet verici olup, proje kapsam nda kredi kart, ek hesap, otomatik ödeme ürünlerinin sat fl nda son derece baflar l sonuçlar al nm flt r. fl Bankas flubelerindeki pazarlama faaliyetleri ile ilgili olarak uluslararas bir araflt rma kuruluflu taraf ndan gerçeklefltirilen anket sonuçlar ; telefon, flube içi tan t m ya da ziyaret yoluyla kurulan temaslar neticesinde Banka müflterilerinin fl Bankas ndan duyduklar memnuniyet düzeyinde gözle görülür bir art fl sa land n ve bu temaslar n %60 n n bir veya daha fazla ürün sat fl ile sonuçland n ortaya koymufltur. Banka taraf ndan yeni bir kurumsal ve müflteri odakl kültürün yerlefltirilmesi amac yla bafllat lan yayg n bir stratejik yeniden yap lanma program n n ilk etab nda 100 flube yenilenmifltir. Bu program en son 1980 li y llarda flubelerinin görünüflünü de ifltiren fl Bankas için önemli bir de iflim olup, 2001 y l nda da devam edecektir. fl Bankas tüketici kredisi piyasas nda özellikle y l n ilk yar s nda rekabetçi politikalar izlemifl ve tafl t kredilerinde piyasa pay % 30 u bulmufltur. fl Bankas taraf ndan 1999 y l nda milyar TL lik tüketici kredisi kulland r lm fl iken, 2000 y l içerisinde bu rakam milyar TL ye ulaflm flt r. Bir önceki y l milyar TL olan ayl k taksit ödemeli tüketici kredileri bakiyesi %321 oran nda artarak itibariyle milyar TL ye ulaflm flt r ve bu bakiyenin milyar TL lik bölümü 2001 y l içerisinde geri ödenecektir. Ayr ca, söz konusu miktar n %95 i TL, %5 i YP olarak kulland r lm flt r. Y l sonu itibariyle ayl k taksit ödemeli kredilerin kanuni takipteki bakiyeye oran % 0,67 dir. Ayl k ödemeli tüketici kredilerinin bankac l k sistemi içindeki pay itibariyle %17 iken, itibariyle %15 e düflmüfltür. fl Bankas %11,2 lik piyasa pay ve nin üzerinde kredi kart adedi itibariyle sektörde ikinci durumdad r. Öte yandan 1999 y l nda %9,8 olan fl Bankas kredi kart risk bakiyesi 2000 y l nda %11,9 a yükselmifltir. Banka, ortak kart çal flmalar n h zland rm fl ve çeflitli ma aza ve hipermarketler ile ortak kredi kartlar ç kartm flt r. fl Bankas 2001 y l n n ilk yar s nda Mastercard ile birlikte yeni bir çok ortakl kredi kart olan MaximumCard piyasaya ç karmay hedeflemektedir. Kredi kart yla yap lan al flverifl ifllemleri karfl l nda puan toplanarak çeflitli arma anlar kazan lmas na yönelik flpuan uygulamas baflar yla devam etmifltir. Atatürk Havaliman d fl hatlar terminalinde bulunan fl Bankas Millennium Lounge, fl Bankas kredi kart sahiplerinin ücretsiz kullan m na aç lm flt r. POS uygulamas ile ilgili çal flmalar devam etmifltir. Banka olan POS say s n üç y l içerisinde 'ye yükseltmifl olup, %17,8 lik piyasa pay ile sektörde ikinci durumdad r y l nda fl Bankas POS lar arac l yla kredi kart ve banka kart kullan larak yap lan al flverifllerin cirosu 2 milyar dolar aflm flt r ve bu miktar toplam piyasan n % 13 ünü temsil etmektedir. 20

21 fl Bankas otomatik fatura tahsilat hizmetinde de lider konuma sahip olup; telefon, vergi, iflsizlik sigortas ve SSK prim tahsilatlar na arac l k edilmesine yönelik çal flmalar n sürdürmüfltür. Bankac l k hizmeti verilen özel okul say s 37 ye, üniversite say s 43'e ulaflm flt r. Y l sonu itibariyle maafl ödemesine arac l k edilen kurum say s %17 art flla olmufltur. fl Bankas n n POAfi ve Türkiye nin yeni GSM 1800 operatörü Aria ya yapm fl oldu u yat r mlar, bu flirketler ve Banka aras nda bireysel bankac l k alan nda önemli sinerjileri de beraberinde getirmifltir. Aria aboneleri kontörlü kartlar n fl Bankas nda bulunan hesaplar n kullanarak fl Bankas Bankamatikleri arac l yla yükleyebileceklerdir. Bu uygulama, fl-tim ile gerçeklefltirilmesi planlanan birçok ortak pazarlama ve sat fl çal flmalar n n ilk basama n oluflturmufltur. Alternatif Da t m Kanallar fiube d fl hizmet sunum kanallar na iliflkin strateji ve politikalar n belirlenmesini, kullan mlar n n yayg nlaflt r lmas n sa lamak, flube d fl kanallar n ve uygulamalar n iflleyifline iliflkin esaslar belirlemek ve organizasyonunu sa lamak amac yla Banka içerisinde yeni bir müdürlü ün kurulmas, fl Bankas n n flube d fl kanallara verdi i önemi göstermektedir. fllemlerin %53 ü flube d fl hizmet sunum kanallar arac l yla yap lmakta olup, interaktif bilgisayar kullan m nda önemli bir art fl gözlemlenmifltir. fllemlerin %5 i interaktif bilgisayarla yap lmaktad r. fl Bankas 2000 y l sonu itibariyle, adet Bankamatik ile Türkiye deki özel bankalar aras nda en fazla ATM cihaz na sahip banka pozisyonundad r. fllemlerin %29 u Bankamatikler arac l yla gerçeklefltirilmektedir. fiube ve fiube D fl Hizmet Da t m Kanallar Kullan m Oranlar (2000) %46,79 %29,14 %7,09 fiube Terminalleri Bankamatik nteraktif Telefon, nteraktif Bilgisayar Di er (POS, Yurt d fl Havale, vb.) %16,98 21

22 nteraktif bankac l k talimat bulunan müflteri say s 2000 y l nda % 145 artarak olmufltur. Müflterilerin gün geçtikçe internet bankac l n n sa lad maliyet ve zaman avantajlar konusunda daha da bilinçlenip, internet kullan m n 2001 y l nda daha da art rmalar beklenmektedir. Banka n n internet servis sa lay c s olan fl Net in kurulmas interaktif bankac l k talimat bulunan müflteri adetlerine ve internet kullan m na olumlu katk larda bulunmufltur. Banka n n interaktif telefon bankac l hizmetinin yeni bir aya olan Ça r Merkezi iyi e itilmifl, müflteri odakl müflteri temsilcileri ile Eylül 2000 de hizmete girmifltir. Müflteri hizmetlerinin önemli bir bölümünün Ça r Merkezi ne devredilmesi hizmet kalitesini, verimi ve müflteri memnuniyetinde art fl beraberinde getirmifltir. nteraktif bilgisayar ve telefon kullan m n n özendirilmesi amac yla, Banka bu kanallarla yap lan ifllemlerden, hisse senedi al m-sat m d fl nda, masraf ve komisyon tahsilat n kald rm flt r. fl Bankas, interaktif telefon arac l yla gerçeklefltirilen ifllem adedi aç s ndan Türkiye de lider durumdad r. nteraktif fllem Say s (milyon) , ,8 1,2 30, nteraktif Telefon nternet Bankac l nteraktif fllem Hacmi (trilyon TL) nteraktif Telefon nternet Bankac l 22

23 Ticari Bankac l k Sektör ve müflteri baz nda fl Bankas n n çok genifl bir yelpazeye yay lm fl kredi portfolyosu bulunmaktad r. Banka n n orta ölçekli firmalarla olan belirgin kredi iliflkilerinin yan s ra Türkiye nin en büyük 500 firmas n n 400 ü ile de ticari bankac l k iliflkisi vard r y l nda TL nakdi kredilerde % 167 oran nda art fl sa lan rken, banka kaynakl k sa vadeli YP nakdi kredilerdeki art fl % 51 düzeyinde oluflmufltur. Nakdi krediler 2000 y l nda konsolide olarak hedeflenenin çok üzerinde, % 79 oran nda geliflmifltir. Toplam nakdi kredilerin özel mevduat bankalar içindeki pay önemli oranda art fl göstererek % 14,6 dan % 16 ya yükselmifltir. fl Bankas çok dikkatli ve tedbirli risk de erlendirmeleri sonucunda aktif kalitesini yüksek tutmay baflarm flt r. %10,52 olan sektör ortalamas na ra men Banka n n takipteki kredileri %5,6 seviyesinde olmufltur. Komisyon gelirleri kredi zararlar n n %88 ini karfl lam flt r y l nda flubelere tan nan kredi açma yetki limitlerinin art r lmas ve kredilendirme süreci k sa ve kolay olan kredi türlerine a rl k verilmesi suretiyle küçük-orta ölçekli firmalarla çal flmalar n n gelifltirilmesi hedeflenmektedir. Di er taraftan, Banka n n rekabet gücünün her aç dan sonuna kadar kullan lmas ve bu yolla kredi de erlili i yüksek, sektörlerinde önde gelen firmalar n portföye dahil edilmesi amaçlanmaktad r y l içerisinde d fl ticaret firmalar na ve enerji sektörüne de önem verilecektir. Genifl flube a, ürün çeflitlili i ve teknolojik altyap s fl Bankas na küçük ve orta ölçekli firmalarla kredi iliflkisine girme konusunda önemli avantajlar sa lamaktad r. fl Bankas Kredi Bakiyeleri (Yurt d fl Dahil) (milyar TL) TL NAKD KRED LER De iflim (%) Piyasa+ skonto+ fltira ,14 hracat ,50 Eximbank Kaynakl ,44 Orta/Uzun Vadeli ,32* Tüketici Kredisi (K sa+orta/uzun) ,87 Kredi Kart ,74 TL TOPLAM ,92 * Orta/Uzun vadeli kredilerdeki yüksek oranl art fl, 2000 y l nda kullan m na bafllanan ayl k taksit ödemeli ticari kredilerden kaynaklanmaktad r. YP NAKD KRED LER De iflim (%) Banka Kaynakl -K sa Vade ,89 Banka Kaynakl -Orta/Uzun Vade ,41 Eximbank Kaynakl ,68 YP TOPLAM ,24 TOPLAM NAKD KRED LER ,00 GAYR NAKD KRED LER De iflim (%) YP Tem. Mek. ve Pref. Gar. Bakiyesi ,52 YP Tem. Mek. Komisyon Geliri ,79 Aval Kabul ve G. Nakdi Akr. Krd. Bakiyesi ,57 Aval Kabul ve G. Nakdi Akr. Krd. Kom. Geliri ,72 TL Teminat Mektuplar Bakiyesi ,46 TL Teminat Mektuplar Komisyon Geliri ,22 23