Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah Duman İle İlişkisinin Araştırılması

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah Duman İle İlişkisinin Araştırılması"

Transkript

1 Ekoloji 21, 83, (2012) doi: /ekoloji Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah Duman İle İlişkisinin Araştırılması Burcu ONAT, Ulku Alver SAHIN * ARAŞTIRMA NOTU Istanbul University, Faculty of Engineering, Department of Environmental Engineering 34320, Avcılar, Istanbul- TURKIYE *Corresponding author: ulkualver@istanbul.edu.tr Özet Partikül maddelerin insan sağlığı üzerindeki etkileri, maruz kalınan süreye ve partikül maddenin fiziksel ve kimyasal özelliklerine bağlıdır. Şehirlerde trafiğin yoğun olduğu mikro çevrelerde solunabilir ince partiküllere yoğun bir maruziyet söz konusudur. Solunabilir partikül madde, farklı kaynaklardan atmosfere verilen ince partiküller (PM 2.5 ) ve kaba partiküllerden (PM ) meydana gelir. Siyah duman tayini, solunabilir partiküllerin belirlenmesinde geçmiş yıllarda kullanılan bir yöntemdir. Siyah dumanın optik yöntemlerle tayininde elde edilen renk koyuluk oranı içinde elementel karbon partiküllerinin katkısı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle günümüzde siyah duman yanma sonucu oluşan birincil partiküllerin, inorganik ikincil partiküllerin ve kaba partiküllerin en iyi göstergesi olarak kabul edilmektedir. İnsan sağlığı ve trafik kaynaklı hava kirliliği arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik yapılan epidemiyolojik çalışmalarda, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), partikül kirliliği ile birlikte siyah duman miktarının birlikte değerlendirilmesi gerektiğini önermektedir. Siyah duman, özellikle trafiğin yoğun olduğu çevrelerde dizel araçların sayısına bağlı olarak yüksek değerlerde bulunabilmektedir. Bu çalışmada, İstanbul da trafiğin yoğun olduğu bir bölgede farklı boyutlarda (PM 10, PM 2.5, PM 1 ) partikül madde örneklemesi yapılmış ve partikül maddenin boyut değişikliğine bağlı olarak filtrelerin reflektometrik siyah duman metodu kullanılarak yansıma oranları belirlenmiştir. Bu kapsamda Ekim 2009-Mart 2010 tarihleri arasında İstanbul da Yenibosna bölgesinde, D100 otoyoluna 25 metre mesafede 24 saatlik örnekleme yapılmıştır. Glassfiber filtreler üzerine toplanan PM konsantrasyonları gravimetrik olarak tespit edilerek kütle konsantrasyonları ile tozun yansıma oranları arasındaki ilişki incelenmiştir. PM konsantrasyonları incelendiğinde ortalama PM 10, PM 2.5 ve PM 1 konsantrasyon değerlerinin sırasıyla 98,6±64,81, 55,4±29,5 ve 32,3±25,3 olduğu görülmüştür. Günler arasında konsantrasyon farklılığının yüksek olduğu ve PM 10 ve PM 2.5 konsantrasyonlarının sınır değerleri aşan episod günlerinin oluştuğu belirlenmiştir. Dizel yakıtlı taşıt egzozlarından verilen partiküllerden kaynaklanan ve elementel karbonun bir göstergesi olan siyah dumanın daha çok ince partiküllerle ilişkisi (r= 0,89) olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Elementel karbon, İstanbul, reflektans, siyah duman, solunabilir partiküller, trafik. Investigating of the Particulate Matter Size and the Relation of Black Smoke Near Traffic Abstract The overall harmful effects of particulate matter on human health depend on the exposure time and the chemical and physical properties of the particulate. There is a high exposure to fine particulates near the micro environments with heavy traffic in cities. The airborne particulate matter is consisted of fine particles (PM 2.5 ), coarse particles (PM 10 ) and black smoke particles sourced from different sources. In past, the black smoke method was widely used to measure the airborne particles. It is known that there is a relation between the darkness of the smoke stain and elemental carbon particles. Therefore nowadays black smoke is accepted for an indicative of primary particles sourced by combustion, secondary inorganic particles and coarse particles. The persistent strong association between adverse health outcomes of air pollution sourced traffic and the black smoke has recently prompted the World Health Organization to re-evaluation of black smoke. Black smoke can be in high concentrations especially near roads depending on the number of diesel motor vehicles. In this study, the 24 hour samples of particulate matter in different size (PM 10, PM 2.5 and PM 1 ) were collected in densely traffic area in Istanbul and the reflectance of filters was investigated by black smoke optical method. The sampling was conducted between October 2009 and March 2010 in Yenibosna. The sampling station was 25 meters away from the D100 motorway. PM concentrations and the reflectance of the dust collected on glass fiber filters were examined. It has been estimated that the average concentration of PM 10, PM 2.5 and PM 1 are 98.6±64.81, 55.4±29.5 and 32.3±25.3, respectively. The daily PM concentrations were variable and the mean PM 10 and PM 2.5 concentration exceeded by far the daily tolerant limits in episode days. The strong relation (r=0.89) between black smokes which is the cursor of elemental carbon sourced diesel motor vehicles and fine particles were determined. Keywords: Airborne particles, black smoke, elemental carbon, Istanbul, reflectance, traffic. Onat B, Sahin UA (2012) Investigating of the Particulate Matter Size and the Relation of Black Smoke Near Traffic. Ekoloji 21 (83): Geliş: / Kabul: No: 83,

2 Ekolo ji GİRİŞ Trafik, İstanbul gibi nüfusu 12 milyondan fazla olan metropol şehirlerde önemli bir hava kirliliği kaynağıdır. Trafik kaynaklı hava kirleticiler özellikle trafiğin yoğun olduğu bölgelerde yüksek değerlere ulaşarak, yol kenarında veya yakınında oturan ya da bu bölgelerde vakit geçiren kişilerde önemli sağlık etkilerine sebep olmaktadır (Chen 2009).Trafik kaynaklı en önemli hava kirleticileri partikül madde, karbon monoksit, azot oksitler, benzen, siyah duman, elementel karbon ve organik karbon dur. Trafiğin yoğun olduğu çevrelerde taşıt egzozundan verilen kirleticiler trafik kaynaklı kirliliğin en önemli kısmını meydana getirir. Yapılan çalışmalarda otoyol kenarındaki bitkilerde önemli oranda ağır metal birikiminin olduğu gözlenmiştir (Demirayak ve ark. 2011, Osma ve ark. 2012). Bunun yanında taşıtların yerden havalandırdığı tozlar ve taşıtın fren yapması ve tekerleklerin hareketi nedeniyle meydana gelen aşınma sonucu da hava kirleticiler etrafa yayılmaktadır. Olumsuz sağlık etkileri ile siyah duman parametresi arasında sürekli ve kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır (Hoek 2000). Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından siyah dumanın bir hava kalitesi standardı olarak yeniden değerlendirilmesi ve incelenmesi için öneriler getirilmiştir (Anonymous 2003). Siyah duman; partikül maddelerin optik olarak reflektansının (yansıma) ölçümü ile tespit edilmektedir. Siyah duman metodu ile belirlenen yansıma miktarları kullanılarak toz toplanan filtrelerin absorbsiyon katsayıları da hesaplanabilmektedir. Absorpsiyon katsayısı ise elementel karbonu (EK) ifade eden bir ölçüm yöntemidir. EK, dizel egzoz partiküllerin varlığını gösteren bir parametredir. EK partikülleri toksik elementleri içinde bulundurur ve akciğerde alerjik reaksiyonlara ve aynı zamanda kansere neden olmaktadır (Heal 2005). Partikül madde, boyutuna göre solunum sisteminin farklı bölgelerinde tutulur. Solunabilir partiküller 10 μm den küçük partiküller (PM 10 ) olarak tanımlanır. 2.5 μm nin altındaki partiküller ise PM 2.5 şeklinde ifade edilir ve ince partiküllerin miktarını gösterir. Metallerin çoğu ile PM 10 ve PM 2.5 arasında bir ilişki vardır. Mn, Fe, Cu, Zn, As ve Pb gibi bazı metallerin ise siyah duman ile arasında kuvvetli bir korelasyon tespit edilmiştir (Heal 2005). Pek çok epidemiyolojik çalışma, siyah duman konsantrasyonları ile olumsuz sağlık Onat ve Sahin koşulları arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir (Birch 1996, Kleeman 2000, Wu 2009). Diğer epidemiyolojik çalışmalarda ise trafik ve yanma kaynaklı hava kirleticileri ile olumsuz sağlık etkileri arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Laden ve ark. (2000) tarafından yapılan bir çalışmada trafik ve kömür yakılmasından kaynaklanan PM 2.5 ile ölüm oranları arasında belirgin bir ilişki olduğu bulunmuştur. Londra da yapılan bir çalışmada toz toplanmış filtrelerin reflektansı ile çok ince partiküller arasındaki korelasyon 0,7 olarak bulunmuştur (Kaur 2005). Hollanda da yol kenarında yaşayan kişilerde kalp dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklanan ölüm oranlarının yüksek olduğu görülmüştür (Hoek 2000). Bu bulgular siyah duman ve siyah duman ölçüm yöntemiyle elde edilen reflektans değerlerinden hesaplanan absorpsiyon katsayılarının özellikle trafik yakınındaki bölgelerde ince partiküllerin göstergesi olarak dikkate alınabileceğini, ayrıca metaller ve siyah duman arasındaki anlamlı ilişki ise hava kirlenmesinde siyah duman parametresinin önemli ve gerekli bir parametre olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, trafiğin yoğun olduğu D100 otoyolu kenarında örneklenen toz filtrelerinin reflektansı siyah duman metoduna göre belirlenmiş ve partikül madde (PM) ile ilişkisine bakılmıştır. Ayrıca meteorolojinin PM konsantrasyonları üzerindeki etkisi incelenmiştir. MATERYAL VE METOD Çalışma Bölgesi Bu çalışmada, Partikül Madde (PM) örnekleri İstanbul-Yenibosna da trafiğin yoğun olduğu D100 otoyolu kenarında toplanmıştır. Ölçüm istasyonu İstanbul Kültür Üniversitesi Ataköy Yerleşkesi bahçesine kurulmuştur (Şekil 1). Ölçüm noktası D100 karayoluna 25 m, Yenibosna İETT garajına 250 m, Atatürk Havaalanı na 2 km ve Airport Alışveriş Merkezi (AVM) ne 100m mesafededir. PM örnekleri günlük (24 saat) alınmıştır. 13 Ekim Mart 2010 tarihleri arasında toplam 36 adet PM 10, 36 adet PM 2.5 ve 36 adet PM 1 örneklemesi yapılmıştır. Her PM boyutundan ardışık 3 gün boyunca örnekleme yapılmıştır. 3. günün sonunda cihaz PM başlığı değiştirilmiş ve tekrar 3 gün örnekleme yapılmıştır. Alınan tüm örneklerin gravimetrik PM konsantrasyonu ve reflektans değerleri belirlenmiştir. 78 No: 83, 2012

3 Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah... Eko lo ji PM Örneklemesi ve Kütle Analizi PM örneklemesi US EPA RFPS referans metoduna göre çalışan PARTISOL-FRM MODEL 2000 AIRSAMPLER cihazı ile yapılmıştır. Örnekleme için 47 mm çaplı cam yünü (glassfiber) standart filtreler kullanılmıştır. Cihaz PM 10 ve PM 2.5 örneklemesi için 16,7 L/dk, PM 1 örneklemesi için 15 L/dk lık akış hızlarında çalıştırılmıştır. Örnekleme öncesi ve sonrası filtreler 50 mm lik plastik petri kaplarına konarak laboratuarda 48 saat süre ile 20±1ºC sıcaklık ve %50±5 nem koşullarında şartlandırma işlemine tabi tutulmuştur. Filtrelerin tartımı örnekleme öncesi ve sonrası RADWAG marka 0,01 mg hassasiyetli terazi ile yapılmıştır. Filtreler üzerinde toplanan toz miktarı belirlenmiş ve kütlesel konsantrasyonları hesaplanmıştır. Siyah Duman Tayini Siyah Duman ölçümleri EEL Smoke Stain Model 43D marka reflektometre ile yapılmıştır. Yöntemin esası duman şeklindeki asılı partiküllerin genellikle 24 saatlik zaman periyodunda mm veya 100 mm lik filtre kağıtları üzerinde toplanmasıdır. Toplama işleminden sonra partiküllerin reflektansı ölçülür. Yöntem renk koyuluğu esasına dayanmaktadır. Dış ortam havası filtre kağıdına doğru çekildiğinde havadaki duman filtre üzerinde leke halinde belirir. Sonuçta oluşan lekelerin koyuluğu reflektometre ile % reflektans (yansıma miktarı) olarak ölçülür. Ringelman indeksi eğrisi yardımıyla %reflektansın yüzey konsantrasyonu değeri tespit edilir (Anonymous 2010b). Absorpsiyon katsayılarının hesabında siyah duman metodu ile belirlenen yansıma oranları kullanılmaktadır. Absorpsiyon katsayısı elementel karbon parametresini ifade eden bir katsayıdır. Yansıma oranı ISO 9835 metoduna göre absorpsiyon katsayısına çevrilir (Kaur 2005): a= [A/2) x ln(r 0 /R f )]/V (1) Burada; a=absorpsiyon katsayısı (m -1 ) A=PM toplanan yüzeyin alanı (m 2 ), A=πD2/4 V= Örnek hava hacmi (m 3 ) R 0 = Boş filtrelerin ortalama yansıma oranı (%100) R f = Dolu filtrelerin yansıma oranı (%) Meteorolojik Data PM örneklemelerinin yapıldığı bölgede Atatürk Hava Limanı bulunmakta ve burada mevcut bir meteoroloji istasyonunda sürekli atmosferik sıcaklık, basınç, bağıl nem ve rüzgar hızı ve yönü Şekil 1. Ölçüm istasyonunun konumu parametreleri ölçülmektedir. PM örneklemesinin yapıldığı süre boyunca bu veriler temin edilmiştir. Çalışmada PM ve Siyah Duman ilişkisi ile PM nin Meteorolojik Parametrelere bağlı değişimi irdelenmiştir. İstatistiksel metod olarak korelasyon analizi (ilişki analizi) kullanılmış ve korelasyonun anlam düzeyi (%99 ve %95 güvenle) belirtilmiştir. BULGULAR PM Boyut ve Konsantrasyon Değişimi Bu çalışmada 13 Ekim 2009 ile 16 Mart 2010 tarihleri arasında İstanbul Yenibosna da D100 otoyolu kenarında günlük ortalama PM 10, PM 2.5 ve PM 1 kirliliği araştırılmıştır. Bu maksatla her bir parametreden toplam 36 günlük örnekleme yapılmıştır. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 parametreleri konsantrasyon değişimlerine ve filtrelerin reflektansına ait istatistiksel değerler Tablo 1 de verilmiştir. Verilerin frekans dağılımları incelendiğinde yüksek episod değerlerinin ölçüldüğü gözlenmiştir. Aritmetik ortalamadan ziyade ortanca (median) değerlerinin veri setini temsil edici nitelikte olduğu düşünülerek Şekil 2 de verilen PM 10, PM 2.5 ve PM 1 değişimi Box_whisker grafiği ile ifade edilmiştir. Burada ölçülen veri setlerinde ortanca değerler PM 10, PM 2.5 ve PM 1 için sırasıyla 80,3 μg/m 3, 53,6 μg/m 3 ve 25,2 μg/m 3 olarak belirlenmiştir. Bu verilere dayanılarak episod oluşumları hariç genel ortalamalar baz alındığında PM 2.5 /PM 10 oranının 0,67, PM 1 /PM 10 oranının 0,31 ve PM 1 /PM 2.5 oranının 0,47 olduğu söylenebilir. Başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde havadaki PM 10 sınır değerleri tanımlanmıştır. Avrupa Birliğinde (AB), günlük ortalama PM 10 limit değeri 50 μg/m 3 iken (yıl içinde en fazla 36 kez aşılabilir) yıllık ortalama PM 10 limit değeri 20 μg/m 3 'tür (Anonymous 1999). No: 83,

4 Ekolo ji Onat ve Sahin Tablo 1. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 ölçümlerine ait istatistiksel parametreler. Şekil 2. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 konsantrasyon (μg/m 3 ) değişimi Box_whisker grafiği. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) tanımladığı PM 10 kılavuz değerleri ise AB ile aynıdır. Buna karşın AB, PM 2.5 için bir limit tanımlamazken DSÖ, PM 2.5 limit değerlerini yıllık 10 μg/m 3 günlük ise 25 μg/m 3 olarak belirlemiştir. ABD inde Çevre Koruma Ajansı (ÇKA) tarafından ise limit değerler bir miktar daha yüksek tanımlanmış ve PM 10 ve PM 2.5 için sırasıyla yıllık 50 μg/m 3 ve 15 μg/m 3 ; günlük 150 μg/m 3 ve 35 μg/m 3 olarak belirlenmiştir (Anonymous 2006). Ülkemizde ise tarih ve sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğince (HKDYY) PM 10 sınır değerleri günlük 300 μg/m 3 ve yıllık 150 μg/m 3 olarak tanımlanmıştır (Anonymous 2008a). Bu yönetmelik kapsamında 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren günlük ve yıllık ortalama PM 10 limit değerlerinin Avrupa Birliği'nde yürürlükte olan limit değerlerle aynı olacağı belirtilmiştir. PM 1 için dünyada henüz bir limit değer tanımlanmamıştır. PM 2.5 için ülkemizde bir sınır değer tanımlı değildir. Şekil 3 de 108 gün süre ile toplanan filtre örneklerinin günlük ortalama PM 10, PM 2.5 ve PM 1 konsantrasyon değişimi ve ulusal ve uluslar arası sınır değerler grafiksel olarak gösterilmiştir. PM 10 konsantrasyon sonuçları irdelendiğinde, verilerin %80,6 sı (29 gün) 50 μg/m 3 (AB, DSÖ), %16,7 si (6 gün) 150 μg/m 3 (ÇKA) ve %2,8 i (1 gün) 300 μg/m 3 (HKDYY) değerinin üzerine çıkmıştır. Bu sonuçlar AB ve DSÖ nün PM 10 sınır değerlerine göre 80 oldukça kirli atmosferik koşulların mevcut olduğunu göstermektedir. PM 2.5 konsantrasyon sonuçları irdelendiğinde ise verilerin %69,4 ü (25 gün) 35 μg/m 3 (ÇKA), %91,7 si (33 gün) 25 μg/m 3 (DSÖ) değerinin üzerine çıkmıştır. Özellikle antropojenik kaynaklardan atmosfere salınan ve bünyesinde birçok toksik maddeyi barındıran PM 2.5 kirliliği çalışma bölgesinde oldukça yoğun gözlenmektedir. PM 1 için tanımlanmış bir, sınır değer mevcut değildir. Ancak DSÖ nün PM 2.5 için tanımladığı sınır değer olan 25 μg/m 3 ü yapılan ölçümlerin %50 sinin aştığı görülmüştür. PM Boyutu ile Siyah Duman İlişkisi Çalışma kapsamında toplanan filtre örneklerinin PM konsantrasyonları belirlendikten sonra reflektometre ile yansıma oranlarına bakılmıştır. 24 saat yapılan örnekleme sonucunda filtre üzerinde toplanan toz lekesinin (smoke stain) oldukça koyu olduğu görülmüş ve reflektometre ile yapılan ölçümlerde filtrelerin yansıma oranı %10-40 arasında değer almıştır. Bu nedenle Ringelman indeksi ile filtrelerin yüzey konsantrasyon değerlerine geçilememiştir (Anonymous 2010a, 2010b). Reflektometre ölçüm değerleri kullanılarak filtre üzerindeki tozun absorpsiyon katsayıları hesaplanmış ve ortalama reflektans m -1 olarak ifade edilmiştir (Kaur 2005). Yapılan hesaplamalar sonucunda ortalama reflektansın PM 10 için 3,9-10,8 m -1 x10-5, PM 2.5 için 5,7-12,6 m -1 x10-5, PM 1 için 5,9-14,3 m-1x10-5 aralığında değiştiği görülmüştür. Şekil 4 incelendiğinde filtrelerin reflektans değerleri ile PM konsantrasyonları arasında doğrusal bir ilişki bulunduğu görülmektedir. Ayrıca partikül boyutu küçüldükçe reflektans değerleri ile PM korelasyon değerlerinin arttığı görülmektedir. Reflektans ile PM arasında en yüksek korelasyon %99 anlam düzeyinde PM 1 için r=0,87 olarak bulunmuştur. Ülkemizde yurtiçi yolcu taşımacılığının %95 i ve yük taşımacılığının ise %91 i karayolu ile gerçekleştirilmektedir. Karayolu, ulaşım sektöründeki kirliliğin en önemli kısmını oluşturmaktadır. Ülkemizde her bin kişiye düşen taşıt sayısı 143, bin kişi başına düşen otomobil sayısı ise 75 tir. Bu değerler Batı Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerine göre çok düşük düzeydedir (Aslan 2009). Ayrıca yaşam standartlarının yükselmesi ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı Türkiye de özellikle metropol şehirlerde araç sayıları sürekli artmaktadır. Ülkemiz motorlu kara taşıtları istatistikleri incelendiğinde dizel yakıtlı araçların sayısında önemli bir artış No: 83, 2012

5 Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah... Eko lo ji Şekil 3. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 konsantrasyonlarının değişimi ve sınır değerlerle kıyaslanması. (HKDYY: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, DSÖ: Dünya Sağlık örgütü, ÇKA: ABD Çevre koruma Ajansı, AB: Avrupa Birliği). Şekil 4. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 kütle konsantrasyonları ile reflektans değişimi korelasyon analizi. olmaktadır yılı itibarı ile otomobillerin yaklaşık %50 si dizel % 50 si ise benzinlidir (Anonymous 2008b). Siyah dumanın asıl kaynağının dizel yakıtlar olduğu bilinmektedir. EMEP/ CORINAIR Emisyon Faktörleri kılavuzuna göre şehir içinde kullanılan Euro 1 model bir otomobil eğer dizel ise 540x adet/km, eğer benzinli ise 5,2x101 11, 1 μm den küçük boyutlu PM emisyonu oluşturmaktadır. PM 2.5 içeriğindeki Elementel Karbon oranı dizel yakıtlı Euro 1 model araçlarda %70 ve Euro 4 model araçlarda ise %87 ye ulaşmaktadır. Buna karşın benzinli otomobillerde PM 2.5 içeriğindeki EK oranı Euro I için % 25, Euro 4 için ise %15 civarındadır (Anonymous 2007). Ancak, elementel karbon emisyonlarının araçlarda homojenlik göstermediği, mekanik ve motor ayarları iyi yapılmamış otobüs ve kamyon gibi ağır taşıtlardan daha fazla miktarda elementel karbonun atmosfere verildiği dikkate alınmalıdır. Meteorolojik Etki Tablo 2 de PM 10, PM 2.5 ve PM 1 örnekleme süreçleri boyunca aynı bölgede bulanan Atatürk Havalimanında gözlenen meteorolojik parametrelere ait istatistiksel değerler verilmiştir. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 örnekleme süresi boyunca meteorolojik değişkenlerde fazla bir farklılık oluşmamış yalnızca sıcaklık değerlerinin PM 1 örnekleme sürecinde bir miktar daha düşük olduğu gözlenmiştir. Her üç PM parametresi de aynı meteorolojik koşullar altında ölçülmüştür. Meteorolojik parametrelerin PM konsantrasyon değişimi üzerindeki etkisi korelasyon analizi ile belirlenmiştir. Tablo 3 de verilen korelasyon katsayıları incelenecek olursa PM 10 ve PM 2.5 değişiminde %99 anlamlılık düzeyinde negatif yönlü bir korelasyonun varlığı gözlenmektedir (sırasıyla R= -0,45 ve -0,48). PM 1 değişiminde de rüzgar hızının negatif yönlü %95 anlamlılık seviyesinde (R= -0,36) etkisi vardır. Genel olarak rüzgar hızının azalmasını takiben PM konsantrasyonunun artış eğiliminde olduğu söylenebilir. Buna karşın yüksek basınç sistemlerinde düşük rüzgar hızı oluşması nedeni ile basınç artışına paralel PM artışının oluştuğu, PM 10 ve PM 2.5 ile basınç arasındaki %99 ve %95 anlamlılık düzeyinde oluşan pozitif korelasyondan (sırasıyla R= 0,49 ve R= 0,34) anlaşılmaktadır. PM konsantrasyon değişiminde rüzgar yönünün önemli bir etken olduğu bilinmektedir. Şekil 5 de PM 10, PM 2.5 ve PM 1 örnekleme süreçlerinde oluşan hakim rüzgar yönleri gösterilmiştir. Ayrıca hakim rüzgar yönündeki farklılık ile PM 10 ve PM 2.5 konsantrasyonlarının değişimi ortaya konmuştur. Genel olarak örnekleme yapılan bölgede hakim rüzgar yönünün kuzey-doğu ve kuzey-batı olduğu gözlenmektedir. Örnekleme noktasının kuzey-batısından kuzey-doğusuna doğru uzanan D100 otoyolu mevcuttur. Doğusunda özellikle trafik yoğunluğunun bulunduğu Şirinevler kavşağı yer almaktadır. Bölgede belirlenen ve maruz kalınan PM kirliliği trafik kaynaklı bir kirliliktir. Trafik kaynaklı No: 83,

6 Ekolo ji Onat ve Sahin Tablo 2. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 örnekleme süresi boyunca gözlenen meteorolojik parametrelere ait istatistiksel değerler. Şekil 5. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 örneklemesinin yapıldığı sürelerdeki hâkim rüzgâr yönleri. Tablo 3. PM 10, PM 2.5 ve PM 1 ölçümlerinin yapıldığı günlerde ölçülen meteorolojik parametreler ile partikül madde konsantrasyon değişimi korelasyon analizi. *: p<0,05, **: p<0,01 PM kirliliğinde ince tozlar oldukça önem taşımaktadır ve ağır metaller gibi (Pb, Cd, V, vb.) yüksek oranda toksik madde içermektedir (Laden 2000). TARTIŞMA Şehirlere hava kalitesi belirlemek maksadı ile kurulan hava kalitesi ölçüm istasyonları genel hava kalitesi hakkında fikir vermektedir. Ancak insanların günlük faaliyetlerini sürdürdükleri mikro çevrelerde çok daha yüksek kirletici konsantrasyonlarına maruz kalınmaktadır. Örneklemenin yapıldığı bölgede yaklaşık 500 m uzaklıkta Büyükşehir Belediyesine ait bir hava kalitesi ölçüm istasyonu mevcuttur. Bu çalışmada elde edilen PM 10 konsantrasyonları ile Yenibosna Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonunda ölçülen değerler karşılaştırıldığında bu çalışmada elde edilen PM 10 konsantrasyonlarının 4,5 kata kadar varan yüksek değerler aldığı görülmüştür. Bu sonuçlar trafiğin yoğun olduğu mikro çevrelerde çok daha yüksek kirletici konsantrasyonlarına maruz kalındığını, araç emisyonlarının kaynaktan uzaklaştıkça atmosferde seyreldiğini göstermektedir. Ülkemizdeki PM 10 günlük ortalama sınır değerlerinin AB ve DSÖ nün tanımladığı sınır değerinden 6 kat, EPA sınır değerinden ise 2 kat daha yüksek olduğu görülmektedir. Oldukça yüksek olan bu sınır değer sağlık açısından risk oluşturmaktadır. PM 10, solunum yolu ile akciğere kadar ulaşıp, kanın içindeki karbon dioksitin oksijene dönüşümünü yavaşlatmakta bu da nefes darlığına neden olmaktadır. Bu durumda oksijen kaybının giderilebilmesi için kalbin daha fazla çalışması gerektiği için kalp üzerinde ciddi bir baskı oluşturmaktadır. Türkiye deki ölümlerin %50 si kalp damar hastalıklarına bağlı nedenlerle olmaktadır. Bunun yanında partikül maddenin solunum yolu rahatsızlıklarında öncü etken olduğu bilinmektedir. Astım ve bronşit oranları ülkemizde artış göstermekte ve özellikle bir yaş altı çocuklarda solunum yolu rahatsızlıkları artmaktadır. Bu çalışmada elde edilen reflektans değerlerinin partikül boyutu küçüldükçe yükseldiği tespit edilmiştir. Reflektans ile PM arasında en yüksek korelasyon PM 1 için r=0,87 olarak bulunmuştur. Yurtdışında Londra da trafiğin yoğun olduğu yol kenarında yapılan bir çalışmada ince partiküller için ortalama reflektans 12,2 m -1 x10-5, filtrelerin reflektansı ile çok ince partiküller arasındaki korelasyon ise r= 0,7 olarak bulunmuştur (Kaur 2005). Bu çalışmada elde ettiğimiz sonuçlar literatürdeki değerlere oldukça yakındır. Reflektans değeri yükseldikçe toz içindeki siyah partiküller, dolayısıyla Elementel Karbon partiküllerinin miktarının arttığı söylenebilir. Siyah partiküller (duman) ise dizel araç sayısının artışına paralel olarak artış göstermektedir. Sonuç olarak dizel araçlardan atmosfere verilen ince partiküller, Elementel Karbon ve siyah duman gibi hava kirleticilerin miktarı dizel yakıtlı araçların sayısının artışına bağlı olarak yükselmektedir. Siyah duman metodu ile reflektans miktarının belirlenmesi özellikle dizel egzoz kaynaklı Elementel Karbon partiküllerinin değişimin incelenmesinde basit, kısa ve ucuz bir yöntem olarak tercih edilmelidir. Trafik kaynaklı bu kirleticilerin izlenmesi, ülkemizde karayolu taşıtları kaynaklı emisyonların azaltılması, çeşitli ulaşım politikalarının düzenlenmesi, alternatif taşıtların ve yakıtların kullanımı ve trafik akımının düzenlenmesi gibi politikaların geliştirilmesi ve benimsenmesi için gereklidir. 82 No: 83, 2012

7 Trafik Kaynaklı Partikül Madde Boyutlarının ve Siyah... Eko lo ji KAYNAKLAR Anonymous (1999) Relating to limit values for sulphur dioxide, nitrogen dioxide and oxides of nitrogen, particulate matter and lead in ambient air. 1999/30/EC, 22 April 1999, The Council of the European Union, Brussels. Anonymous (2003) Health aspects of air pollution with particulate matter, ozone and nitrogen dioxide. Report on a WHO Working Group, EUR/03/ , World Health Organisation, Geneva. Anonymous (2006) Particulate Matter (PM) Standards. United States Environmental Protection Agency, Washington. Anonymous (2007) Emission Inventory Guidebook, Road Transport Report, EMEP/CORINAIR. European Environment Agency (EEA), Copenhagen. Anonymous (2008a) Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (HKDYY). Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, tarihli, sayılı, Ankara. Anonymous (2008b) Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), Ankara. Anonymous (2010a) UK smoke and sulphur dioxide Networks instruction: smkman/smkman.doc. (Ziyaret tarihi 2 Mayıs 2010) Anonymous (2010b) T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı, Çevre Sağlığı Araştırma Müdürlüğü, Analiz Metotları, Ankara. (Ziyaret tarihi 2 Mayıs 2010) Aslan İY, Katırcıoğlu E, Kırcova İ, Kızılot Ş, Taş M, Altınay G, Çilingirtürk AM, Gegez E, Şahin A, Onat B, Sivri N, Şahin Ü, Aslan FE (2009) Otomotiv Ticaretinde Yol Haritası: Gelecek 10 yıl, Bölüm 6 (Çevre). Otomotiv Distribütörleri Derneği Yayını, İstanbul. Birch ME, Cary RA (1996) Elemental carbon-based method for monitoring occupational exposures to particulate diesel exhaust. Aerosol Science and Technology 25: Chen CO, Kan H, Huang C, LI L, Zhang Y(2009) Impact of Ambient Air Pollution on Public Health under Various Traffic Policies in Shanghai, China Impact of Ambient Air Pollution on Public Health under Various Traffic Policies in Shanghai, China. Biomedical and Environmental Sciences 22: Demirayak A, Kutbay HG, Kilic D, Bilgin A, Huseyinova R (2011) Heavy Metal Accumulation in Some Natural and Exotic Plants in Samsun City. Ekoloji 20 (79): doi: /ekoloji Heal MR, Hibbs LR, Agius RM, Beverland IJ (2005) Interpretation of variations in fine and coarse and black smoke particulate matter concentrations in a Northern European city. Atmospheric Environment 39: Hoek G, Brunekreef B, Verhoeff A, Wijnen V, Fischer P (2000) Daily mortality and air pollution in the Netherlands. Journal of The Air and Waste Management Association 50: Kaur S, Nieuwenhuijsen MJ, Colvile RN (2005) Pedestrian exposure to air pollution along a major road in Central London, UK. Amospheric Environment 39: Kleeman MJ, Schauer JJ, Cass GR (2000) Size and composition distribution of fine particulate matter emitted from motor vehicles. Environmental Science and Technology 34: Laden F, Neas LM, Dockery DW, Schwartz J (2000) Association of fine particulate matter from different sources with daily mortality in six US cities. Environmental Health Perpectives 108: Osma E, Serin M, Leblebici Z, Aksoy A (2012) Heavy Metals Accumulation in Some Vegetables and Soils in Istanbul. Ekoloji 21 (82): 1-8. Wu J, Houston D, Lurmann F, Ong P, Winer A (2009) Exposure of PM2.5 and EC from diesel and gasoline vehicles in communities near the Ports of Los Angeles and Long Beach, California. Atmospheric Environment 43: No: 83,

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ İlke ÇELİK 1, Seda Aslan KILAVUZ 2, İpek İMAMOĞLU 1, Gürdal TUNCEL 1 1 : Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü

Detaylı

KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu çalışma da 2000-2010 yıllarındaki yıllık, aylık, saatlik veriler kullanılarak kirleticilerin mevsimsel değişimi incelenmiş, sıcaklık, rüzgar hızı, nisbi

Detaylı

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri

Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik

Detaylı

İSTANBUL ANADOLU YAKASI HAVA KİRLİLİĞİNİN PM10 ve PM2.5 AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Ufuk MALAK Prof.Dr. Kadir ALP

İSTANBUL ANADOLU YAKASI HAVA KİRLİLİĞİNİN PM10 ve PM2.5 AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Ufuk MALAK Prof.Dr. Kadir ALP İSTANBUL ANADOLU YAKASI HAVA KİRLİLİĞİNİN PM10 ve PM2.5 AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Ufuk MALAK Prof.Dr. Kadir ALP Hava Kirliliği Hava kirliliğinin, özellikle Partiküler madde PM10 ve PM2.5 in sağlık üzerine

Detaylı

DOĞU KARADENİZ VE BATI KARADENİZ ATMOSFERİ AEROSOLLERİ KİMYASAL KOMPOZİSYONUNUN KARŞILAŞTIRILMASI

DOĞU KARADENİZ VE BATI KARADENİZ ATMOSFERİ AEROSOLLERİ KİMYASAL KOMPOZİSYONUNUN KARŞILAŞTIRILMASI DOĞU KARADENİZ VE BATI KARADENİZ ATMOSFERİ AEROSOLLERİ KİMYASAL KOMPOZİSYONUNUN KARŞILAŞTIRILMASI İlker BALCILAR, Abdullah ZARARSIZ, Yakup KALAYCI, Güray DOĞAN, Gürdal TUNCEL SEMPOZYUMU 7-9 EKİM 2015 İZMİR

Detaylı

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 08-14 Nisan 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon

Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon SAKARYA 2011 Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon kontrolünde kullanılan sürüş çevrimlerinin

Detaylı

ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI

ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI Sunan: Arş. Gör. Hicran Altuğ Anadolu Üniversitesi MMF Çevre Mühendisliği Bölümü MATRA Eskişehir ve İskenderun da Temiz Hava için Elele

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi Çağdaş, Öncü, Yenilikçi

Yıldız Teknik Üniversitesi Çağdaş, Öncü, Yenilikçi Hava Kirliliği Ölçüm Yöntemleri Emisyon Ölçümleri (Kaynakta) İmisyon Ölçümleri Sabit kaynaklar (Yakma tesisi, fabrika, termik santral bacaları) Hareketli kaynaklar (Motorlu araçlar) Ortam havasında yapılır

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YER SEVİYESİ OZON KİRLİLİĞİ BİLGİ NOTU Temmuz 2014 OZON NEDİR Ozon (O 3 ) üç tane oksijen atomunun birleşmesi ile oluşmaktadır. Ozon, atmosferde

Detaylı

MOTORLU TAŞITLARDAN KAYNAKLANAN EMİSYON ENVANTERİNİN HESAPLANMASI: ÇORLU İLÇESİ ÖRNEĞİ

MOTORLU TAŞITLARDAN KAYNAKLANAN EMİSYON ENVANTERİNİN HESAPLANMASI: ÇORLU İLÇESİ ÖRNEĞİ MOTORLU TAŞITLARDAN KAYNAKLANAN EMİSYON ENVANTERİNİN HESAPLANMASI: ÇORLU İLÇESİ ÖRNEĞİ Dilek ÜNSAL (*), Hatice Kübra ERDOĞAN, Büşra BAHÇACI, Mine BULUT, Gamze SÖYLER, Begüm COKAY, Merve FIÇICI, Lokman

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 13-19 Kasım 2017) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 15-21 Nisan 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Prof.Dr. Tolga ELBİR Dr.Öğr.Üyesi Yetkin DUMANOĞLU CEV-3616 Hava Kirliliği ve Kontrolu Hava Kalitesi Yönetimi Bir bölgede hava kalitesi seviyelerinin iyileştirilmesi

Detaylı

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ Ekim 2018 Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU Prof. Dr. Hüseyin TOROS İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ÖNSÖZ Hepimiz sağlıklı,

Detaylı

ULAŞIM ARAÇLARI İÇİNDE VE DIŞ ORTAMDA SİYAH KARBON VE PARTİKÜL MADDE MARUZİYETİ

ULAŞIM ARAÇLARI İÇİNDE VE DIŞ ORTAMDA SİYAH KARBON VE PARTİKÜL MADDE MARUZİYETİ TESKON 2017 / İÇ HAVA KALİTESİ SEMPOZYUMU Bu bir MMO yayınıdır MMO bu yayındaki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan, teknik bilgi ve basım hatalarından sorumlu değildir. ULAŞIM ARAÇLARI

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 06-12 Haziran 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 27 Mart 02 Nisan 2017) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında

Detaylı

ŞEHİR ATMOSFERİNDE ESER METALLERİN KURU ÇÖKELMESİ

ŞEHİR ATMOSFERİNDE ESER METALLERİN KURU ÇÖKELMESİ 269 ŞEHİR ATMOSFERİNDE ESER METALLERİN KURU ÇÖKELMESİ Gülay ÖNAL, Semra G. TUNCEL ( ) ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Ankara ÖZET Ankara şehir atmosferindeki eser element çökelmesi, alıcı ortam

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 04 10 Şubat 2019) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Kaç istasyon olması gerektiğinin, Bu istasyonların nerelerde kurulması gerektiğinin, İzlemede kullanılacak metotların

Kaç istasyon olması gerektiğinin, Bu istasyonların nerelerde kurulması gerektiğinin, İzlemede kullanılacak metotların Kaç istasyon olması gerektiğinin, Bu istasyonların nerelerde kurulması gerektiğinin, İzlemede kullanılacak metotların Ölçülecek parametrelerin Belirlenmesi demektir. Pahalı en az sayıda istasyon Ölçülecek

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 11-17 Eylül 2017) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE,

Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE, ARAÞTIRMA MAKALESÝ Çanakkale'de 1991-21 Yýllarý Arasýnda Hava Kirliliði Sorunu Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE, Cilt:11 Sayý:45 (22), 18-23

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 27 Şubat 05 Mart 2017) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında

Detaylı

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler

Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Emisyon ve Hava Kalitesi Ölçüm Yöntemleri: Temel Prensipler Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160 Buca-İzmir Tel: 0232 3017113 Faks:

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 21 27 Kasım 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 01 07 Ocak 2018) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 09-15 Ocak 2017) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 03 09 Ekim 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ Nisan 2018

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ Nisan 2018 ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ 23-29 Nisan 2018 Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU Prof. Dr. Hüseyin TOROS İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ÖNSÖZ Şehirleşme

Detaylı

Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı

Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı Veri İşletimi, Veri Validasyonu ve Raporlama Ayşe EYİGÖR Çevre Y.Müh. / Çevre ve Orman Uzmanı Kastamonu-Ilgaz Hizmetiçi Eğitimi 20 Eylül 2010 Ulusal Hava Kalitesi İzleme

Detaylı

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ 30 Nisan 6 Mayıs 2018

ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ 30 Nisan 6 Mayıs 2018 ATAŞEHİR İLÇESİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ DEĞERLENDİRMESİ 30 Nisan 6 Mayıs 2018 Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU Prof. Dr. Hüseyin TOROS İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ÖNSÖZ

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı

Detaylı

PROJE AŞAMALARI. Kaynak Envanterinin Oluşturulması. Emisyon Yükü Hesaplamaları

PROJE AŞAMALARI. Kaynak Envanterinin Oluşturulması. Emisyon Yükü Hesaplamaları PROJENİN AMACI Bölgesel Temiz Hava Merkezlerinden olan Ankara merkez olmak üzere; Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Eskişehir, Karabük, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Yozgat ve Zonguldak illerinde

Detaylı

BURSA İLİ 2016 YILI HAVA KALİTESİ. Dr. Efsun DİNDAR Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü

BURSA İLİ 2016 YILI HAVA KALİTESİ. Dr. Efsun DİNDAR Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü BURSA İLİ 2016 YILI HAVA KALİTESİ Dr. Efsun DİNDAR Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü HAVA KİRLİLİĞİ NEDİR? ISINMA ULAŞIM SANAYİ DOĞAL SEBEPLER Hava kirleticileri Kirletici

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot: 25-31 Temmuz 2016) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ

ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ Sanaz Lakestani, Gülen Güllü Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Amaç Bu çalışmada Ankara ilininin

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot:12-18 Mart 2018) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot:04-10Haziran2018) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI BURSA ŞUBESİ BURSA İLİ 2018 HAVA KALİTESİ

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI BURSA ŞUBESİ BURSA İLİ 2018 HAVA KALİTESİ BURSA İLİ 2018 HAVA KALİTESİ (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan ölçüm sonuçlarına göre hazırlanmıştır) Yerel hava kalitesi, yaşadığınız ve nefes aldığınız şekli etkiler. Hava durumu gibi

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) BACAGAZI EMİSYON (TS CEN/TS 15675 ve TS EN 15259 Şartlarına Uygun) Deney Laboratuvarı Adresi :Necatibey Cad. Gümrük Sok. Küçük Han No:4 Karaköy - Beyoğlu 34425

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot:15-21 Ocak2018) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA NO X VE CO EMİSYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA NO X VE CO EMİSYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Çevre Sorunları Sempozyumu Kocaeli28 1417 Mayıs 28 Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA NO X VE CO EMİSYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Şenay ÇETİN*, Savaş

Detaylı

İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN İĞİ. Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı. 12 Ocak 2012 - Ankara

İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN İĞİ. Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı. 12 Ocak 2012 - Ankara HAVA KİRLİLİĞİ İĞİ MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE 2011 YILINDA ANKARA'DA YAŞANAN NO VE O KİRLİLİĞİ İĞİ 2 3 Erkin ETİKE KMO Hava Kalitesi Takip Merkezi Başkanı 12 Ocak 2012 - Ankara SUNUM PLANI 1. GİRİŞ İŞ 2. HUKUKİ

Detaylı

Kelime anlamı ile; dışarı çıkmak, yaymak ve ihraç etmek anlamına gelmektedir.

Kelime anlamı ile; dışarı çıkmak, yaymak ve ihraç etmek anlamına gelmektedir. EMİSYON ÖLÇÜMLERİ Emisyon Nedir? Kelime anlamı ile; dışarı çıkmak, yaymak ve ihraç etmek anlamına gelmektedir. Çevre mevzuatı kapsamında; Yakıt ve benzerlerinin yakılmasıyla; sentez, ayrışma, buharlaşma

Detaylı

DÜZCE DE HAVA KİRLİLİĞİ

DÜZCE DE HAVA KİRLİLİĞİ DÜZCE DE HAVA KİRLİLİĞİ Hasan GÜVEN Çevre Yüksek Mühendisi Çevre ve Şehircilik İl Müdürü DÜZCE ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ Hava: Dünya atmosferini meydana getiren gaz karışımı. Ancak, atmosferin halk

Detaylı

LİMİT DEĞERLER, HEDEF DEĞERLER, UZUN VADELİ HEDEFLER, DEĞERLENDİRME EŞİKLERİ, BİLGİLENDİRME VE UYARI EŞİKLERİ

LİMİT DEĞERLER, HEDEF DEĞERLER, UZUN VADELİ HEDEFLER, DEĞERLENDİRME EŞİKLERİ, BİLGİLENDİRME VE UYARI EŞİKLERİ Ek- I LİMİT DEĞERLER, HEDEF DEĞERLER, UZUN VADELİ HEDEFLER, DEĞERLENDİRME EŞİKLERİ, BİLGİLENDİRME VE UYARI EŞİKLERİ A) Tanımlar PM10, arsenik, kadmiyum, nikel, cıva ve benzo(a)piren konsantrasyonlarını

Detaylı

HAVA KİRLİLİĞİ KONTROLÜNDE BİLGİ YÖNETİMİ: PERFORMANS GÖSTERGELERİ YAKLAŞIMI

HAVA KİRLİLİĞİ KONTROLÜNDE BİLGİ YÖNETİMİ: PERFORMANS GÖSTERGELERİ YAKLAŞIMI HAVA KİRLİLİĞİ KONTROLÜNDE BİLGİ YÖNETİMİ: PERFORMANS GÖSTERGELERİ YAKLAŞIMI A. Teoman SANALAN, Kerime SARIOĞLU ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevre Envanteri ve Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı

Detaylı

Ankara Atmosferinde Toplanan PM2.5 Örneklerinde n Alkan Konsantrasyon Seviyelerinin Mevsimsel Değişimlerinin Değerlendirilmesi

Ankara Atmosferinde Toplanan PM2.5 Örneklerinde n Alkan Konsantrasyon Seviyelerinin Mevsimsel Değişimlerinin Değerlendirilmesi Ankara Atmosferinde Toplanan PM2.5 Örneklerinde n Alkan Konsantrasyon Seviyelerinin Mevsimsel Değişimlerinin Değerlendirilmesi EBRU KOÇAK, SEDA ASLAN KILAVUZ, İPEK İMAMOĞ LU, GÜRDAL TUNCEL Giriş Partikül

Detaylı

TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ

TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİNDE POLİARAOMATİK HİDROKARBON (PAH) VE AĞIR METAL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Faruk DİNÇER, Özgen ERCAN, Özcan CEYLAN

Detaylı

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik Emisyon Envanteri ve Modelleme İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik İçerik Emisyon Envanteri Emisyon Kaynaklarına Göre Bilgiler Emisyon Faktörleri ve Hesaplamalar Modelleme Emisyon Envanteri

Detaylı

HALİÇ ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZ LABORATUVARI

HALİÇ ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZ LABORATUVARI HALİÇ ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZ LABORATUVARI Deneyi Yapılan Malzemeler / Ürünler Bacagazı/Emisyon (TS CEN/TS 15675 ve TS EN 15259 Şartlarına Uygun ) TS EN ISO/IEC 17025:2010 - Deney Laboratuvarı Deney Metodu

Detaylı

Ek 7.1: Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı ndan Kaynaklanan Atmosferik Emisyonlar Türkiye Bölümü: İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları

Ek 7.1: Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı ndan Kaynaklanan Atmosferik Emisyonlar Türkiye Bölümü: İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları Ek 7.1: Güney Akım Açık Deniz Doğalgaz Boru Hattı ndan Kaynaklanan Atmosferik Emisyonlar Türkiye Bölümü: İnşaat ve İşletim Öncesi Aşamaları URS-EIA-REP-203876 Giriş Bu Ek'te, Proje'nin İnşaat ve İşletim

Detaylı

KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ. Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN

KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ. Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN KOCAELİ İLİ YOL TOZLARINDA POLİKLORLU BİFENİL SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ Demet ARSLANBAŞ* Mihriban CİVAN 1 GİRİŞ Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK lar), yüksek dirençleri nedeniyle doğaya karıştığında ortamda

Detaylı

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu

Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu Nilüfer İlçesi ndeki Klasik Hava Kirletici Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Raporu (Periyot:05-11Kasım2018) Prof. Dr. Yücel TAŞDEMİR 1 Özet Nilüfer Belediyesi nin BEBKA destekli projesi kapsamında Nilüfer

Detaylı

KONYA HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, KİRLETİCİ DAĞILIMLARI VE NÜFUS/MARUZİYET İLİŞKİSİ

KONYA HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, KİRLETİCİ DAĞILIMLARI VE NÜFUS/MARUZİYET İLİŞKİSİ KONYA HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRMESİ, KİRLETİCİ DAĞILIMLARI VE NÜFUS/MARUZİYET İLİŞKİSİ Hasan Basri GÜNEŞ (*), İbrahim Tekin, Handan KAYNAKOĞLU, Cengiz DALKILIÇ, Esra ASLAN Konya Büyükşehir Belediyesi,

Detaylı

Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu

Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ ÇOKLU DOĞRUSAL ANALİZ YÖNTEMİYLE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLERİN ATMOSFERDEKİ KONSANTRASYONLARINA ETKİ EDEN METEOROLOJİK FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Sema Yurdakul, Mihriban Civan, Gürdal Tuncel Eylül, 2015 1. Giriş

Detaylı

Avrupa da)var)olan)kömürlü)termik)santrallerin)etkileri))

Avrupa da)var)olan)kömürlü)termik)santrallerin)etkileri)) ! KurulmasıönerilenGerzeEnerjiSantrali nin etkilerive Avrupa davarolankömürlütermiksantrallerinetkileri Gerze dekömürlütermiksantralkurulmasıplanlananalan! Gerze Enerji Santraliʼnin sağlık üzerine etkileri,

Detaylı

İSTANBUL METROSUNDA PM 10 ve PM 2.5 KONSANTRASYONLARININ BELİRLENMESİ

İSTANBUL METROSUNDA PM 10 ve PM 2.5 KONSANTRASYONLARININ BELİRLENMESİ _ 659 İSTANBUL METROSUNDA PM 10 ve PM 2.5 KONSANTRASYONLARININ BELİRLENMESİ Burcu ONAT Ülkü ŞAHİN Baktıgül STAKEEVA Pınar KARİM Tuba CERAN ÖZET Metro sistemleri, günün her saatinde trafik yoğunluğunun

Detaylı

Kentsel Hava Kirliliği Riski için Enverziyon Tahmini

Kentsel Hava Kirliliği Riski için Enverziyon Tahmini DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA ve BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI ARAŞTIRMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ Kentsel Hava Kirliliği Riski için Enverziyon i 2008-2009 Kış Dönemi (Ekim, Kasım, Aralık,

Detaylı

KENTSEL HAVA KİRLETİCİLERİNE METEOROLOJİNİN ETKİSİ: KONYA ÖRNEĞİ. Gülnihal KARA

KENTSEL HAVA KİRLETİCİLERİNE METEOROLOJİNİN ETKİSİ: KONYA ÖRNEĞİ. Gülnihal KARA S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.27, s.3, 2012 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.27, n.3, 2012 ISSN: 1300-5200, ISSN: 1304-8708 (Elektronik) KENTSEL HAVA KİRLETİCİLERİNE METEOROLOJİNİN ETKİSİ: KONYA ÖRNEĞİ

Detaylı

GAZİANTEP İLİ HAVA KİRLİLİĞİ DEĞERLENDİRME RAPORU

GAZİANTEP İLİ HAVA KİRLİLİĞİ DEĞERLENDİRME RAPORU GAZİANTEP İLİ HAVA KİRLİLİĞİ DEĞERLENDİRME RAPORU Hava kirliliği, atmosfere bırakılan toz, gaz, duman, koku, su buharı gibi kirleticilerin havanın doğal bileşimini bozarak canlılara zarar verecek yapıya

Detaylı

ADAPAZARI İLÇESİNDEKİ ENDÜSTRİYEL KAYNAKLI EMİSYONLARIN ENVANTERLENMESİ

ADAPAZARI İLÇESİNDEKİ ENDÜSTRİYEL KAYNAKLI EMİSYONLARIN ENVANTERLENMESİ ADAPAZARI İLÇESİNDEKİ ENDÜSTRİYEL KAYNAKLI EMİSYONLARIN ENVANTERLENMESİ HAZIRLAYAN BĠLAL SONSUZ G0701.12005 A.FURKAN KARGIOĞLU G0701.12015 M.MURAD ORUÇ G0701.12031 MELĠKE KARAFAZLIOĞLU G0701120.34 ERCAN

Detaylı

Nabi KALELİ Çevre Mühendisi. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Nabi KALELİ Çevre Mühendisi. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Nabi KALELİ Çevre Mühendisi Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağının Kurulması 2005 yılında 36 adet hava kalitesi izleme istasyonu Bakanlığımız tarafından kurulmuştur. 2007 yılında 45 adet istasyon daha kurularak

Detaylı

ISO HAVA FiLTRELERiNDE YENi STANDART. Daha iyi bir gelecek için yüksek kaliteli filtrasyon

ISO HAVA FiLTRELERiNDE YENi STANDART. Daha iyi bir gelecek için yüksek kaliteli filtrasyon HAVA FiLTRELERiNDE YENi STANDART Daha iyi bir gelecek için yüksek kaliteli filtrasyon PARTİKÜLLERİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİSİ Artan hava kirliliği nedeniyle, partiküllerin insan sağlığı üzerindeki etkisi

Detaylı

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Temel Kavramlar Emisyon Dış Hava Kalitesi Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Emisyon

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Deney Laboratuvarı Adresi : Kemankeş Mah. Mangır Sok. No:3 Kat:1 Karaköy Beyoğlu 34425 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0212 243 63 47 Faks : 0212 243 63 41 E-Posta : info@pentacevre.com

Detaylı

BİNEK ARAÇLARINDA SÜRÜŞ KOŞULLARININ KİRLETİCİ EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİ

BİNEK ARAÇLARINDA SÜRÜŞ KOŞULLARININ KİRLETİCİ EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİ BİNEK ARAÇLARINDA SÜRÜŞ KOŞULLARININ KİRLETİCİ EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİ Cem SORUŞBAY (*), Metin ERGENEMAN, H.A. Taha ÖZTÜRK ve Ender SEL İstanbul Teknik Üniversitesi, Makina Fakültesi, Otomotiv Laboratuvarı,

Detaylı

KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLERİN MEVCUT HAVA KALİTESİNE ETKİSİNİN İNCELENDİĞİ HAVA KALİTESİ DAĞILIM MODELLEMESİ RAPORU (Çanakkale, Biga-Lapseki Bölgesi)

KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLERİN MEVCUT HAVA KALİTESİNE ETKİSİNİN İNCELENDİĞİ HAVA KALİTESİ DAĞILIM MODELLEMESİ RAPORU (Çanakkale, Biga-Lapseki Bölgesi) TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLERİN MEVCUT HAVA KALİTESİNE ETKİSİNİN İNCELENDİĞİ HAVA KALİTESİ DAĞILIM MODELLEMESİ RAPORU (Çanakkale, Biga-Lapseki Bölgesi) MART / 2017 I İÇİNDEKİLER

Detaylı

KÖMÜR: SESSİZ KATİL. Hazırlayan: Buket ATLI GREENPEACE AKDENİZ. 13 Haziran 2015

KÖMÜR: SESSİZ KATİL. Hazırlayan: Buket ATLI GREENPEACE AKDENİZ. 13 Haziran 2015 KÖMÜR: SESSİZ KATİL Hazırlayan: Buket ATLI GREENPEACE AKDENİZ 13 Haziran 2015 Neden Kömürlü Termik Santrallere Karşıyız? Greenpeace - Kömür Kampanyası 80 yeni kömürlü termik planı, Türkiye 4. büyük tehdit

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Gökkuşağı Mahallesi 1200. Sk. 12/13 Dikmen / Çankaya ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0 312 4726664 Faks : 0 312 4736215 E-Posta : info@ankalab.com.tr

Detaylı

ZONGULDAK KENTSEL ATMOSFERİNDE PARTİKÜL MADDE BOYUT DAĞILIMI

ZONGULDAK KENTSEL ATMOSFERİNDE PARTİKÜL MADDE BOYUT DAĞILIMI ZONGULDAK KENTSEL ATMOSFERİNDE PARTİKÜL MADDE BOYUT DAĞILIMI Eren KARAKAVUZ 1(), Yılmaz YILDIRIM 1 1 Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Zonguldak ÖZET Çalışmada

Detaylı

KARAYOLU ULAŞIMINDAN KAYNAKLANAN SERA GAZI EMİSYONLARI : TÜRKİYE DEKİ DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ

KARAYOLU ULAŞIMINDAN KAYNAKLANAN SERA GAZI EMİSYONLARI : TÜRKİYE DEKİ DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ KARAYOLU ULAŞIMINDAN KAYNAKLANAN SERA GAZI EMİSYONLARI : TÜRKİYE DEKİ DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ Cem SORUŞBAY, Metin ERGENEMAN, M. Aydın PEKİN, Akın KUTLAR ve Hikmet ARSLAN İTÜ Makina Fakültesi, Otomotiv

Detaylı

Manufacturing Forward

Manufacturing Forward Manufacturing Forward Pek çok farklı endüstri için Atmosferik Hava Filtreleri ve Kompresör Hava Sistemleri üreten, geniş ürün yapısı ile bütünleşik çözümler sunan Mikropor Türkiye nin lider hava filtre

Detaylı

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Yanma Kaynaklı Emisyonların Oluşum Mekanizmaları Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Karbonmonoksit emisyonlarının ana kaynağı benzinli taşıt motorlarıdır. H/Y oranının CO emisyonu üzerine etkisi çok fazladır.

Detaylı

TÜRKiYE DE BİR ÇİMENTO FABRİKASI İÇİN HAVA KALİTESİ MODELLEME ÇALIŞMASI

TÜRKiYE DE BİR ÇİMENTO FABRİKASI İÇİN HAVA KALİTESİ MODELLEME ÇALIŞMASI TÜRKiYE DE BİR ÇİMENTO FABRİKASI İÇİN HAVA KALİTESİ MODELLEME ÇALIŞMASI Barış R.CANPOLAT*, Aysel T.ATIMTAY*, Ismet MUNLAFALIOĞLU**, Ersan KALAFATOĞLU*** *ODTÜ, Çevre Mühendisliği Bölümü, 06531 Ankara **T.Ç.M.B.

Detaylı

HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM NOKTASI YER SEÇİM KRİTERLERİ

HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM NOKTASI YER SEÇİM KRİTERLERİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM NOKTASI YER SEÇİM KRİTERLERİ ÇEVE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ LABORATUVAR, ÖLÇÜM VE İZLEME DAİRE BAŞKANLIĞI ZELİHA GEMİCİ FİZİK Y. MÜHENDİSİ O 3 HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME SO2 NOX NO2

Detaylı

İZMİR DE HAVA KİRLİLİĞİ. Prof. Dr. Abdurrahman BAYRAM abayram@deu.edu.tr

İZMİR DE HAVA KİRLİLİĞİ. Prof. Dr. Abdurrahman BAYRAM abayram@deu.edu.tr 237 İZMİR DE HAVA KİRLİLİĞİ Prof. Dr. Abdurrahman BAYRAM abayram@deu.edu.tr GİRİŞ Sanayi devrimiyle başlayan ve fosil yakıt tüketiminin artışına paralel olarak artan hava kirliliği problemleri günümüzde

Detaylı

HAVA KİRLETİCİ KONSANTRASYONLARININ METEOROLOJİK PARAMETRELERE DAYALI ÇOKLU-LİNEER REGRESYONLA ANALİZİ: KUZEY KIBRIS ÖRNEĞİ

HAVA KİRLETİCİ KONSANTRASYONLARININ METEOROLOJİK PARAMETRELERE DAYALI ÇOKLU-LİNEER REGRESYONLA ANALİZİ: KUZEY KIBRIS ÖRNEĞİ ÖZET VII. ULUSAL HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ SEMPOZYUMU -3 Kasım 27-Antalya HAVA KİRLETİCİ KONSANTRASYONLARININ METEOROLOJİK PARAMETRELERE DAYALI ÇOKLU-LİNEER REGRESYONLA ANALİZİ: KUZEY KIBRIS ÖRNEĞİ Ahmad

Detaylı

ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Atmosfer Modelleri Şube Müdürlüğü. 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI. olayının değerlendirmesi

ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Atmosfer Modelleri Şube Müdürlüğü. 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI. olayının değerlendirmesi 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde yaşanan TOZ TAŞINIMI olayının değerlendirmesi Kahraman OĞUZ, Meteoroloji Mühendisi Cihan DÜNDAR, Çevre Yük. Mühendisi Şubat 2015, Ankara 31 Ocak 1 Şubat 2015 tarihlerinde

Detaylı

Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi www.hkad.org

Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi www.hkad.org Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi 2 (213) 96 12 Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi www.hkad.org Araştırma Makalesi Evlerde İç Ortam Partikül Madde Boyut Dağılımı ve Konsantrasyonlarına Etki Eden Faaliyetler

Detaylı

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Prof.Dr. Tolga ELBİR CEV-3016 Hava Kirliliği ve Kontrolu Mevcut Yasal Düzenlemeler YÖNETMELİK ADI RESMİ GAZETE TARİHİ Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi

Detaylı

İZMİR KENT MERKEZİNDE KARAYOLU TRAFİĞİNDEN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

İZMİR KENT MERKEZİNDE KARAYOLU TRAFİĞİNDEN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ İZMİR KENT MERKEZİNDE KARAYOLU TRAFİĞİNDEN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ Tolga ELBİR * Abdurrahman BAYRAM Melik KARA Hasan ALTIOK Remzi SEYFİOĞLU Pınar ERGÜN Sedef ŞİMŞİR *Dokuz Eylül Üniversitesi

Detaylı

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri

Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Hava Kalitesi Ölçümleri: - Planlama - PM örnekleme ve ölçümleri - Gaz kirleticilerin ölçümleri Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Tınaztepe Yerleşkesi 35160

Detaylı

KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA AZOT OKSİT KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA AZOT OKSİT KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ KOCAELİ İLİ ÇEVRE HAVASINDA AZOT OKSİT KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ INVESTIGATION POLLUTION OF NITROGEN OXIDES IN AMBIENT AIR IN THE CITY OF KOCAELI Şenay ÇETİN, Savaş AYBERK senayc@kou.edu.tr; savas@kou.edu.tr

Detaylı

KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI

KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI KÜTAHYA DA YAŞAYAN İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN HAVA KİRLETİCİLERİNE KİŞİSEL MARUZ KALIMLARININ ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI Hicran ALTUĞ, Ayşe Özlem YILMAZ, Ozan Devrim YAY, Özlem ÖZDEN ÜZMEZ, Sevim Burçin

Detaylı

SIKIŞTIRMA ORANININ BİR DİZEL MOTORUN PERFORMANS VE EMİSYONLARINA ETKİLERİ

SIKIŞTIRMA ORANININ BİR DİZEL MOTORUN PERFORMANS VE EMİSYONLARINA ETKİLERİ SIKIŞTIRMA ORANININ BİR DİZEL MOTORUN PERFORMANS VE EMİSYONLARINA ETKİLERİ İsmet SEZER 1 1 Gümüşhane Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Makine Mühendisliği Bölümü, isezer@gumushane.edu.tr,

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ;

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; evresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/5 ATIK SU (1) ph Elektrokimyasal Metot SM 4500- H + İletkenlik Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2510 B özünmüş Oksijen, Oksijen Doygunluğu Membran

Detaylı

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar 1/36 İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, Dünya da ve Türkiye de gözlemler IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar Uluslararası Kuruluşlar, Aktiviteler için Sektörler

Detaylı

İSTANBUL ATMOSFERİNDE KURŞUN KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

İSTANBUL ATMOSFERİNDE KURŞUN KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ TMMOB Çevre Mühendisleri Odası V. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ İSTANBUL ATMOSFERİNDE KURŞUN KİRLİLİĞİNİN İNCELENMESİ 1, Gülseren KELEŞ 1, Serkan AKBULUT 1, Mete TAYANÇ 1 ve Bülent AKKOYUNLU 2 1 Marmara

Detaylı

KENTSEL BİR ATMOSFERDEKİ BAZI HAVA KİRLETİCİLERİN METEOROLOJİK PARAMETRELERLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ

KENTSEL BİR ATMOSFERDEKİ BAZI HAVA KİRLETİCİLERİN METEOROLOJİK PARAMETRELERLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 2007 KENTSEL BİR ATMOSFERDEKİ BAZI HAVA KİRLETİCİLERİN METEOROLOJİK PARAMETRELERLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ Tuncay ERBAŞLAR Yücel

Detaylı

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri

Detaylı

Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI

Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Prof.Dr. Mustafa ODABAŞI Dokuz Eylül Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Tınaztepe Yerleşkesi, 35160 Buca/İzmir E-mail : mustafa.odabasi@deu.edu.tr Ders İçeriği Temel Element Döngüleri Karbon Döngüsü

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : Yenişehir Mahallesi Fıratlı sk. No:12 D:1-2-3 KOCAELİ 41050 KOCAELİ / TÜRKİYE Tel : 0 262 321 29 00 Faks : 0 262 321 29 04 E-Posta :

Detaylı

ARAÇ İÇİ PARTİKÜL MARUZİYETİ

ARAÇ İÇİ PARTİKÜL MARUZİYETİ ARAÇ İÇİ PARTİKÜL MARUZİYETİ 1. Halil ARI 1(*) 1 Harran Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Şanlıurfa, 63000 ÖZET İnsanlar zamanlarının %90 ını iç hava ortamında bulundukları için burada bulunduklarında

Detaylı

KENT ÖLÇEKLİ ULAŞIM İÇİN MOTORLU TAŞIT EMİSYON ENVANTERİNİN HAZIRLANMASINDA VERİ TOPLAMA ÇALIŞMASI

KENT ÖLÇEKLİ ULAŞIM İÇİN MOTORLU TAŞIT EMİSYON ENVANTERİNİN HAZIRLANMASINDA VERİ TOPLAMA ÇALIŞMASI Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu 2008, 22 25 Ekim 2008, HATAY KENT ÖLÇEKLİ ULAŞIM İÇİN MOTORLU TAŞIT EMİSYON ENVANTERİNİN HAZIRLANMASINDA VERİ TOPLAMA ÇALIŞMASI Lokman Hakan TECER 1(*), Nadir

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası EK LİSTE-1/8 SO 2 Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 7935 Emisyon (1) CO CO 2 Elektrokimyasal Hücre Metodu İnfrared Metodu Elektrokimyasal Hücre Metodu İnfrared Metodu TS ISO 12039 TS ISO 12039 O 2 Elektrokimyasal

Detaylı