Gönlümüzün İki Gülü Anne ve Baba Cumartesi, 10 Ocak :43

Transkript

1 Onlar hangi evladın aklına gelince gözler yaşarmaz? Onlardan ayrılmak kimleri sarsmaz? Onlar bizim sebebi varlığımız. Her türlü sıkıntımıza ve sıkıntılara göğüs gererek bizleri dünyaya getiren, büyüten, yetiştiren, yuvadan uçuran ve uçurduktan sonra da ölene kadar üzerimize kol kanat geren en değerli varlıklarımız. Azıcık üzülmemiz bile kendilerini endişeye sevk eden koruyucularımız. Hasta olduklarında bile yavrularının hastalıklarını düşünen, acıkmış oldukları halde bile evlatlarının açlığını düşünen şefkat abidelerimiz. Yudum yudum sevgileriyle büyüttükleri halde ayaklarımız yere basınca unutup bir tarafa attığımız ama ona rağmen dualarından bizleri unutmayan, yine de yavrum diyerek o sıcacık yürekleriyle bizleri sarmalayan anne babalarımız. Her şeyimizi borçlu olduğumuz anne ve babalarımız. Acaba onlara gereği gibi değer verip haklarını yerine getirebiliyor muyuz? Adeta cennetimize bilet olan o değerli varlıkların hayır dualarını alabiliyor muyuz? Rabb imiz şöyle buyuruyor: "Rabb'in, ancak kendisine kulluk etmenizi ve anne babaya iyi davranmanızı emretti. Onlardan (anne veya babanızdan) biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa sakın onlara öf bile deme, onları azarlama; her zaman onlara güzel değerli sözler söyle, acıyarak onlara daima kucak aç ve yumuşak davran ve "Ya Rab beni küçükken bakıp büyüttükleri gibi sen de şimdi onlara acı, diyerek dua et!" (İsra; 24) "Allah'a kulluk edin. O'na bir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya iyilik edin." (Nisa;36) Biz insana, 'anne ve babasına' iyilikle davranmasını tavsiye ettik (Ahkaf Suresi,15) Adamın biri "Rasulullah (s.a.v.)'e gelip sordu: "Ey Allah'ın Rasül'ü, insanlar içinde iyi davranıp hoş sohbette bulunmama en ziyade kim hak sahibidir? 1 / 7

2 diye sordu. Hz. Peygamber (s.a.v.): "Annen" diye cevap verdi. Adam: "sonra kim?" dedi. Rasulullah (s.av.) yine "Annen" diye cevap verdi. Adam tekrar: "Sonra kim?" diye sordu. Rasulullah (s.a.v.) yine "Annen" diye cevap verdi. Adam tekrar sordu: "Sonra kim" Rasulullah (s.a.v.) bu dördüncüyü "Baban!" diye cevapladı.' (Buhari, Edeb, 2; Müslim, Birr, 1) Abdullah bin Mes'ud'dan rivayet edildiğine göre: "Allah'ın Rasül'ünden, Allah'a ve Rasül'üne en muhabbetli amel nedir?" diye sordum. Cevap olarak "Vaktinde kılınan namaz" dediler. Sonra hangisidir diye sordum: "Ana-babaya iyilik yapmaktır" buyurdular. Sonra hangisidir? Dediğim de, "Allah yolunda cihad etmek olduğunu söylediler." (Buhari, Mevakitüs Salât, 5; Cihad, 1; Edep; Müslim) Sevgili Peygamberimiz bir gün ashabına: "Size büyük günahların en büyüğünün ne olduğunu söyleyeyim mi?" diye sordu. Yanındakiler "Evet" deyince Rasulullah (s.a.v.) bu günahları şöyle ifade etti: "Allah'a şirk koşmak ve anne babaya âsî olmak!" (Buhari, Edep, 6) Ebî Sâîd RA den de şöyle bir rivayet: Rasûlüllah SAV e hicret etmek üzere Yemen den bir kişi geldi. Rasûlüllah Efendimiz bu zâta sordu: Yemen de senin kimsen var mı? dedi. Cevaben: Ana ve babam var, dedi. Sana bu hicret için izin verdiler mi? Cevaben: Hayır, dedi. Öyle ise onlara dön ve izin iste. İzin verirlerse cihad edersin. İzin vermezlerse onlara itaat ile ikram ve ihsanda ve iyiliklerde bulun, dediler. (Ebû Davud) Abdulah b. Amr b. el-âs Radıyallahü Anhüma dan yapılan rivayette: Nebi S.A.V e bir kişi geldi ve cihad etmek için İzin istedi. Rasûlüllah SAV Anne baban sağ mı dedi. O kişi de Evet dedi. O zaman Rasûlüllah S.A.V onlara fecâhid, dedi. Yâni onlara hizmetle Allah Teàlâ nın vereceği sevaba nail olursun, muhabbetle ikram et. Böylece cihad sevabına nail olursun. (Buhârî, Müslim, Ebû Davud, Tirmizi, Neseî). Ebû Hûreyre RA in rivayetini dinleyelim: Cihad etmek üzere izin almağa bir kişi geldi. Rasûlüllah Efendimiz bu adama sordu: Ana ve baban sağ mıdırlar? Adam: Evet, dedi. Öyle 2 / 7

3 ise sen onlara bak ve emirlerine itaat eyle ki, cihad sevabını alasın. (Müslim, Ebû Dâvud). Ebi Ümâme Radiyallahü Anh in rivayetinde: Bir adam Rasûlüllah Efendimize gelip: Ya Rasûlallah ana ve babanın evlâd üzerindeki hakları neden ibarettir diye sordu da cevaben: Onlar senin hem cennetin ve hem de cehennemindir. Buyurdular. İbn-i Mâce nin bu rivayeti hepimize pek büyük bir ders ve ibrettir. Onlara hüsn-i muamele eder ve rızalarını kazanırsak işte cenneti bulduk demektir ve bilakis eğer onlara hüsn-i muamele edemez sert ve haşin davranıp gönüllerini kırar ve incitirsek o zaman da cehennemi hak etmiş oluruz Ebu d-derdâ nın naklettiği bir hadisi burada tekrarlamak iyi olacaktır zannederim: Bir adam Ebu d-derda ya geldi ve şöyle bir şikâyette bulundu: Benim bir karım var. Babam beni zorladı ve nihayet everdi. Şimdi de bu kadını boşamamı istiyor. Cevaben; Ben senin vâlideynine (anne babana) âsî olmanı emredemem ve senin karını boşamanı da emredemem. İster isen sana Rasûlüllah tan işittiğim bir hadisi nakledeyim, Rasûlüllah Efendimiz buyurdular ki: Ana ve baba cennetin orta kapısıdır. Sen ister isen bu kapıyı muhafaza eyle, istersen terk eyle, uzak ol. O da hesapladı ve neticede karısını boşadı. Bu hadisi İbn Mâce ile Tirmizî nakletmiştir, Sahihtir derler. Ebû Dâvud, îbn-i Mâce ve Ibn-i Hıbbân sahihinde zikretmektedirler: Biz bir gün Rasûlüllah ın yanında oturuyorduk. Beni Seleme den bir adam geldi ve: Ya Rasûlallah, anam ve babam âhirete göçtükten sonra bizim onlara yapacağımız bir iyilik daha var mı? Buyurdular ki: Evet, onlara dua ediniz ve onlara Cenâb-ı Hakk tan mağfiret dileyiniz ve bir de onların yaptıktan ahidleri, sözleşmeyi, yani vasiyetlerini infaz ediniz. Yerlerine getiriniz. (Borçlar varsa ödeyiniz, hacca gitmedi iseler hacca vekâlet ediniz veya vekil yollayınız). Akrabalara ve diğer dostlara sıla-i rahim ediniz. Dostlarına da ikram ediniz. Ölmüş olan ebeveyne 3 / 7

4 sıla-i rahim başka türlü olamaz. Ve ebeveynin dostlarına da ikram ediniz. En iyi sıla-i rahim de bu olsa gerektir. SALİHLERDEN ÖRNEKLER Salih bir baba oğluna bir inek yavrusunu hediye etmek üzere Cenâb-ı Hakk a emânet etmiş. Çocuk büyümüş ve kendisini ibâdete vermiş. Gecenin bir kısmını ibadet, bir kısmını uyku ve bir kısmını tazarru ve niyaz ve dua ile geçirirmiş. Gündüzleri de çalışır, kazancının bir kısmını sadaka verir; bir kısmını kendine yemek için alıkor, bir kısmını da götürüp annesine verirmiş. Bir gün annesi oğluna demiş ki; oğlum, baban senin için falan yerde bir inek yavrusu bırakmıştı. Git onu al ve üç dinara sat velâkin bana sormadan verme, diye tenbih etmiş. Oğlu gidip ineği almış. Pazara götürmüş. Fakat insan kılığında bir melek, ben sana altı dinar vereyim ama anana sorma, demişse de çocuk buna razı olmamış ve gidip annesine söylemiş. Anne zeki bir kadın olacak ki bunun bir melek olduğunu anlamış ve oğluna: Oğlum, git o kişiye Ben bu ineği satayım mı, yoksa satmayayım mı? diye sor. Çocuk meleğe sormuş o da: Satma, bunu Hazret-i Musa nın kavmi senden derisi dolu altına satın alacaklardır, demiş. Musa Aleyhisselâm ın kavmi ise, öldükten sonra dirilmeye inanmazlarmış. O arada birisini öldürmüşler. Cenâb-ı Hak, bu ineğin, kesip, diliyle yahut arka derisiyle bu ölen kimseye vurulmasını emretmiş ve Allah ın izniyle, o katlolunan adam dirilmiş ve kendini katleden adamı haber vermiş ve bu deri Hazreti Ömer in devrinde Hazret-i Ömer e de nasib olmuş. O da o deriyi kamçı olarak kullanmış. Bâyezîd-i Bistâmî den şöyle bir hikâye nakledilmektedir: Bir kış günü annesi oğlundan su istemiş. O da suyu getirinceye kadar uyumuş. Bâzeyîd, annesi uyanıncaya kadar başında beklemiş. Bu arada soğuktan bardak eline yapışmış. Annesi uyandığı vakit bardağı alınca parmağının derisi kopup kan akmağa başlamış. Annesi ne oldu, diye sormuş. O da hâdiseyi söylemiş. O zaman, Allah ım, ben bu oğlumdan razıyım, sen de ondan razı ol demiş. Lâkin bu anne Bâyezid e hâmile olduğu müddetçe, ağzına şüpheli bir şey almamış. Ve tabiidir ki, başka zamanlar da şüpheli bir şey yememişlerdir. 4 / 7

5 Allah tan korkanların halleri, şanları evladları böyle olur. Resûl-i Ekrem S.A.V Hazretleri nin torunları, Hazret-i Fatıma Radiyallàhu Anha nın oğlu Hazret-i Hasan R.A annesiyle beraber sofraya oturup yemek yemesini istemez imiş. Annesi Fatıma Radiyallàhu Anha oğluna sormuş ki: Oğlum ne için benimle beraber oturup yemek yemiyorsun? Oğlu da: Anneciğim olur ki, senin hoşuna giden bir lokmayı ben almış olurum da sonra sana karşı asî olmuş olurum, korkusuyla beraberce oturmayı hoş görmüyorum, deyince muhterem ve mübarek annesi: Oğlum bütün yediklerin benim tarafımdan sana helâl olsun! Demiş. Görüyor musun anne ile oğul arasındaki sıkı rabıta nelerden doğmaktadır. Bunlar hep Hakk ın onlara in âm ve ihsanıdır. Bize düşen de, bunlardan ders almaktır. ANNE BABAYA ASİ OLMAMAK İbn-i Abbas ın Rasûlüllah SAV den yaptığı bir rivayette; Her kim sabah ve akşam vâlideyni kendisinden razı olarak gününü geçirirse sabah ve akşam ona Cennetten iki kapı açılır ve eğer sabah veya akşamda vâlideynini kızdırırsa ona da cehennemden iki kapı açılır. O sırada orada olan birisi: Yâ Resûlallah, eğer analar çocuklarına zulmediyorlarsa? dedi. Cenâb-ı Peygamber: Evet; zulmetseler dahi yine onlara karşı gelmemek ve âsi olmamak gerektir, buyurdular. Mâlumdur ki, onlar dinsiz dahi olsalar onlara yine ikram ve ihsan, insanlık ve İslâmlık borcumuzdur. Buhâri ile Müslim in ve bir de Tirmizî nin rivayet ettiği şu hadîs-i şerife dikkatle bakınız: Ebu Bekr RA den rivayet edilmektedir: Rasûlüllah SAV Hazretleri buyurdular ki: Sizlere büyük günâhları haber vereyim mi? Uyanık olun ve dikkat edin diye de üç kere sözlerini tekrar ettiler. Bizler de: Buyurun Yâ Rasûlallah 5 / 7

6 dedik. Buyurdular ki: Büyük günâhların başı, Allah Teàlâ ya şirk koşmaktır. İkincisi vâlideyne yani ana ve babaya âsî olmaktır. Bunları söylerken dayanıyordu. Derken düzelip oturdular ve: Âgâh olunuz, mütenebbih olunuz, yalan söylemek ve yalan yere şehâdet etmektir diye o kadar tekrarladılar ki bizler acıdığımızdan ah ne olur, artık sükût edip rahat etseler diye temennide bulunuyorduk. İbni Ömer RA dan rivayet edilen hadisi şerif de şöyledir: Rasûlüllah SAV Hazretleri şöyle buyurdu: Kıyamet gününde Allah Teàlâ Hazretleri üç taifeye rahmet bakışıyla bakmaz. Ana ve babaya âsi olana, şarap içmeğe devam edene, bir de verdiği ihsanını başa kakana. Ve yine üç kişi de yani taife de cennete giremezler. Birisi vâlideynine âsî olan, ikincisi deyyus tâbir olunan kişi, üçüncüsü de kendisini erkeklere benzeten kadınlar. Bu hadisi Neseî, el-bezzaz, Hâkim, İbn Hibbân Sahihlerinde zikretmişlerdir. ANA BABAYA KARŞI ON MÜHİM VAZİFE Evladın ana ve babasına yapmakla mecbur olduğu on borcu vardır. Bunlar: l. Vâlideyn muhtaç oldukları vakit onlara bakmak. 2. Giyime muhtaç oldukları vakit onları giydirmek. 3. Hizmete muhtaç oldukları vakit hizmetlerinde bulunmak. 4. Her ne zaman çağırırlarsa hemen koşup gitmek. 5. Emrine her zaman itaat etmek; (günah olmadıkça). 6. Yanında gayet yumuşak konuşmak. 7. Babasını ismiyle çağırmamak. 8. Arkasında yürümek. 9. Kendi için istediği ve razı olduğu şeyleri onlar için de istemek; istemediği ve hoşnut olmadığı şeyleri onlar için de istememek. 10. Onların mağfireti için dua etmek. Büyükler vâlideyn için duayı terk etmenin evlâdın geçimini daraltacağını buyurmuşlardır. ANA VE BABA ÖLDÜKTEN SONRA DA: l. Akrabalarını ziyarete devam etmek. 2. Onlara istiğfarla dua etmek. 3. Babanın sıla yaptığı kimselerle alâka kesmemek gerekir. Eğer keserse nurunun söneceği bildirilmiştir. Onun için babanın dostlarını bırakmamalı, dostluğu devam ettirmeye çalışmalı ve onlara istiğfar etmeliyiz. 6 / 7

7 Vâlideyn hakkını ödemek için beş vakit namazlarında duayı unutmamalıyız. Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri Marifetname'de evladın anne ve babasına karşı on beş görevini sayar. ANNE VE BABASIYLA OLAN SOHBETİNİN KALKIP OTURUŞUNU ADAB VE ERKÂNI ON BEŞTİR: 1. Anne ve babasının sözlerini dinlemek 2. Emirlerine göre hareket etmek. 3. Onlardan izin almadan oturmamak. 4. Onların kalkışında ayakta durmak. 5. Yol yürürken onlara öncülük yapmak. 6. Sesini onlarınkinden fazlaya yükseltmemek. 7. Onları ismiyle çağırmamak. 8. Çağırdıklarında efendim veya buyurunuz deyip emirlerini yerine getirmek. 9. İşlerini yapmak ve onlara hizmet etmekte titizlik göstermek. 10. Onların rızalarını kazanmak 11. Onları korumak ve onlara saygılı olmak. 12. Onlara öfkeli bir bakışla bakmamak 13. Onlara karşı yüzünü ekşitmemek, güler yüz ve tatlı sözle gönüllerini hoş etmek 14. Onlara yaptığı bir iyilikten dolayı başa kakmamak ve minnet etmemek. 15. Emirleri olmadan gurbete gitmemek, ayrılmamak. 7 / 7