Tümü veya bir kısmı besin Islah- doğal veya insan eliyle Anavatanları Göçler, kıtaların keşfi

Transkript

1 BESİN BİTKİLERİ

2 Tümü veya bir kısmı besin Islah- doğal veya insan eliyle Anavatanları Göçler, kıtaların keşfi

3 ORJİN VE DAĞILIMI 4 merkez Medeniyetlerin oluşum yerleri İnsanın yaşam alanları İklim özellikleri-tarımsal faaliyetler 1- Güneybatı ve Orta Asya 2- Akdeniz havzası 3- Güneydoğu Asya 4- Tropik Amerika

4 BESİN BİTKİLERİNİN ÖZELLİKLERİ Bitkisel besinler-yapısal fonksiyonlar Bitkisel besinler- Enerji metabolizması Yeşil bitkiler-ototrof-fotosentez ışık H 2 O + CO 2 C 6 H 12 O 6 + H 2 O + O 2 İnsan ve hayvanlar-heterotrof Karbohidrat, yağ ve proteinler Mineral maddeler, organik asitler, vitaminler Kök, gövde, yaprak, meyve, çiçek ve tohum

5 Kuru meyve ve tohumlar Besin maddesi çok, su az Kök, yumru, soğan Besin değeri düşük Su fazla Yapraklarda besin az Vitamin ve mineral fazla Meyvelerde şeker ve organik asit

6 Şekil Zingiber officinale (zencefil) bitkisi ve rizom gövdesi

7 Şekil Iris sp. (süsen) bitkisi ve rizom gövde

8 Lateral tomurcuklar Yapraklar Yaşlı kökler Büyüyen gövde Yeni (genç) kökler Şekil. Iris (Süsen) bitkisinde rizom gövdenin kısımları.

9 Nod Lateral sürgün Apikal sürgün Şekil Solanum tuberosum (patates) bitkisinde tüber gövde ve kısımları

10 Şekil Helianthus tuberosus (yer elması) bitkisinde tüber gövde

11 Etli yapraklar Terminal tomurcuk Tabla gövde Şekil Allium cepa (mutfak soğanı) bitkisinde bulb (soğan) gövde

12 BESİN KAYNAĞI OLARAK A- ALGLER İLKEL BİTKİLER B- MANTARLAR

13 ALGLER Doğrudan veya işlenerek-gıda Uzak Doğu Vitamin, mineral ve proteinler 160 tür 25 i yeşil, 54 ü kahverengi, 81, kırmızı alg

14 YEŞİL ALGLER (Chlorophyta) Ulothrix flacca-ipliksi Monostroma sp., Ulva lactuca, Enteromorpha sp., Caulerpa sp. yapraksı Monostroma ve Enteromorpha-makro alg Kültürü yapılır Aanori veya yeşil laver Monostroma-Protein, mineral madde ve vitamin Yıkama-kurutma Soya sosu ve şeker

15 Ulothrix flacca Monostroma sp.

16 Enteromorpha- protein, yağ Na, Fe ve Ca B vitamini

17 Ulva lactuca Enteromorpha sp.

18 Ulva türleri-deniz marulu Salata ve çorba Protein, C vitamini, I, ve Fe

19 Chlorella ve Scenedesmus türleri- protein ve aa Mutlaka işlenmeli Buğday ununa katılır

20 Caulerpa racemosa

21 Scenedesmus sp.

22 KAHVERENGİ ALGLER (Phaeophyta) Makroskopik olanlar zor sindirilir Kelp-Laminariales Enderachne binghamiae Ishige okamurae

23 Sargassum sp. Chorda filum

24 Protein Yağ Mineral B ve C vitaminleri Protein Yağ Mineral Vitamin İyot Undaria sp.

25 Laminaria ve Undaria-jelatinli bileşiklerin ekstraksiyonu ve insan gıdası Çorba, salata ve turşu

26 KIRMIZI ALGLER (Rhodophyta) Bangia fuscopurpurea Gigartina sp.

27 Dermonema pulvinatum Asparagopsis taxiformis

28 Grateloupia sp. Porphyra sp.

29 Porphyra genusu Protein, iyot ve iz element kaynağı Şeker az, A, B ve C vitaminleri Nori plakaları Na içeriği düşük Glutamik asit, Alanin ve Glisin Tavrin-kolesterol Akuakültür endüstrisi Palmeria ve Gracilaria türleri

30 Spirulina sp. Nostoc sp. MAVİ-YEŞİL ALGLER (Cyanophyta)

31 % 65 protein % 15 karbohidrat % 10 yağ Vitamin ve mineraller Protein miktarı-fındık, soya fasülyesi ve tahıllar Protein kaynağı Çeperi mukopolisakkarit yapıda sindirim B vitamini, doymamış yağ asitleri Β-karoten A vitamini Kolesterol miktarı, kanser tedavisi

32 ALGLERİN HAYVAN YEMİ OLARAK KULLANILMASI Kıyı bölgelerde Protein ve mineral madde Laminaria, Fucus ve Ascophyllum Ucuz Toplama, kurutma, işlenme ve depolama zamanalrı ve yöntemleri

33 ALGLERİN DİĞER KULLANIM ALANLARI Agar-Rhodophyta ve Phaeophyta Karragen-Rhodophyta ve Phaeophyta Alginat-Rhodophyta ve Phaeophyta Diyatomit Hidrokollit veya fikokollit

34 Rhodophyta Gelidium, Gracilaria, Pterocladia, Ahnfeltia, Phyllophora Sertleştirme-gıda AGAR Tıp ve dişçilik-diş kalıbı, kültür ortamı, tablet ve kapsüller Kozmetik-sabitleştirici

35 KARRAGEN Kırmızı alg-chondrus crispus ve Gigartina Kuzey Amerika ve Avrupa Sabitleştirici, balgam söktürücü İpeğin sertleştirilmesi Agar gibi

36 Phaeophyta ALGİNATLAR Macrocystis, Laminaria, Nereocystis, Sargassum Cystoseria Tuzun uzaklaştırılmasıparçalama-temizleme-süzmebeyazlatma-kalsiyum alginata dönüştürme-alginik asit Fucoidan, laminarin ve mannitol

37 ALGİNATLARIN KULLANIMM ALANLARI Boya sanayi: Amonyum, sodyum ve propilen alginatlar-berrak Granüllü alginatlar-tiner Tekstil: Katılaştırıcı, kumaş üretimi, yapay iplikkamgarn Kauçuk: Na-alginat, yumuşaklık Kağıt: Ca-alginatlar, kağıdın cilalanması İnşaat: Dış cephe, asfalt, kırılmaz ve renkli cam Tarım ilaçları Kozmetik: Losyon, krem, saç boyası, diş macunu, traş kremleri

38 Dişçilik: Diş kalıbı İlaç: Ham madde veya yardımcı madde Harici ve dahili kullanım Gıda: Salam ve sucuk zarları, süt ürünleri, dondurma, şekerlenme önleyici Elektroforez ve kromatografi ortamları

39 DİYATOMİT Tersiyer ve kuterner dönemler Tatlı ve tuzlu sularda sediment Diyatome toprağı Filtrasyon, şekerin saflaştırılması, antibiyotik üretimi

40 ALGLER-ARAŞTIRMA MATERYALİ Mikrotübüller-kamçı ve sil (9 çift+1) dizilişi

41 M-RNA nın varlığı Fotosentezdeki ışık absorbsiyon spektrumu

42 Fotosentezin ilk organik bileşikleri-chlorella Rubisco nun yapısı Flagella gelişimi- Chlamydomonas ve Volvox Kloroplast genleri-chlamydomonas Fucus-polarite

43 Chlorella

44 ALGLER-BİYOMONİTÖR Biyomonitör-biyolojik izleyici Çevre kirliliği Deterjanlar, boyalar, herbisitler Selenastum capricornutum Scenedesmus subcapitatus-skeletonema costatum- Phaeodactylum tricornutum

45 ALGLER-GÜBRE Makroskobik Kırmızı ve kahverengi algker K çok, N ve P az Katı ve sıvı gübre Mavi-yeşil algler

46 ALGLER-TIP Hastalık etkeni Tedavi

47 ALGLER-ATIK SU TEMİZLENMESİ Mikroalg havuzları İnorganik maddelerin uzaklaştırılması Oksijen ilavesi Oksidasyon-stabilizasyon metodu Kanalizasyon suları Algler ve bakteriler Organik maddelerin aerobik parçalanmasıamonyak, nitrat ve fosfat-alglerle asimilasyon Mavi-yeşil algker, yeşil algler, diatomeler

48 ALGLER-UZAY ÇALIŞMALARI Yaşamı destekleyen sistemler Gezegenlerdeki yaşam Atıklardan hava, su ve gıda üretimi Mavi-yeşil ve yeşil algler-biyoyenileyici Hızlı büyüme, kontrol edilebilirlik, gıda, gaz değişimleri

49 MANTARLAR MÖ 5. yüzyıl Yabani ve kültür formları Çayır ve ormanlar Vejetatif evre-hifler-miseller Saprofit beslenme Yabani mantarlar daha lezzetli Zehirli-zehirsiz ayrımı

50

51 Sporla yayılır C, zengin toprak, az ışık veya ışıksız Spor çimlenmesi-6 hafta Şapkalar 4-12 cm Beyaz-pembekahverengi Agaricus campestris

52 Şapka 4-12 cm Etli kısım önce pembe ve yumuşak sonra yeşil Aromatik Çayır ve iğne yapraklı ormanlarda Lactarius torminosus-zehirli Lactarius delicious

53 Şapka 4-8 cm Yumurta biçimi Yol ve akarsu kenarlarında Bitki örtüsü yanmış araziler Morchella conica Morchella esculenta (Kuzugöbeği mantarı)

54 Boyutlar 4x7 cm Küre şeklinde Toprağa gömülü veya kısmen dışarıda Kumlu topraklarda, çayırlarda, çam, sedir ve meşe altlarında Rhizopogon luteolus Rhizopogon rubescens

55 Şapka 10x12 cm Kestane veya daha soluk renkli Meşe, huş, kayın, çam, ladin altlarında Asidik topraklarda B. luteus, B. bovinus, B.elegans, B.badius Boletus edulis (Çörek mantarı)

56 Şapka 8x18 cm Turuncu Lameller sıkışık Yaprak döken ağaç ormanlarında Nadiren iğne yapraklı ormanlarında Diğer türler zehirli Amanita caesarae (İmparator mantarı)

57 Şapka 5x15 cm Yelpaze veya midye kabuğu şeklinde Koyu renli Yapraklı ağaç gövdeleri üzerinde P. cornicopiae Pleurotus ostreatus (İstridye mantarı)

58 Tamamı 10x40 cm Gövde halinde, dallanmış Dal uçlarında sivri dikenler Kalınlığı 1-2 cm Gölgelik ve nemli yerler Kurumakta olan kayın, göknar, meşe kütükleri üzerinde Hydnum repandum Hydnum coralloides (Dedesakalı mantarı)