1- Ticari Alacak Sigortasına İlişkin Devlet Destekli Sistem Hakkında Genel Bilgi

Transkript

1 BILGILENDIRME NOTU KONU>> tarih ve 2018/11892 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ( Tarih ve Sayılı R.G. de yayımlanan) ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Sunulmasını İçeren Devlet Destekli Sistem ve İşleyişi hakkında İlgili Mevzuat: 1-) tarih ve 2018/11892 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı. 2-) Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Sunulmasını İçeren Devlet Destekli Sistemin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ. 3-) Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Tarife ve Talimat Tebliği. 4-) tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik. 5-) 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu. 1- Ticari Alacak Sigortasına İlişkin Devlet Destekli Sistem Hakkında Genel Bilgi Kısaca Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası olarak adlandırabileceğimiz bu sistemde Hazine ve Maliye Bakanlığı (Bakanlık) tarafından oluşturulan devlet tarafından destek verilecek bir sigorta modeli ile KOBİ lerin (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin) alacaklarını garanti altına almak hedeflenmiştir. Bahsi geçen düzenleme sonucunda Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Havuzu oluşturulacak ve bu sayede KOBİ lerin alacaklarını tahsil edememeleri durumunda alacakların önemli bir kısmı havuz tarafından karşılanacaktır. (Sistem kapsamına yalnızca yurt içi satışlardan doğan vadeli ticari alacaklar dahildir.) Sistemin operasyonel işlemleri (Hazine ve Maliye Bakanı tarafından yapılan basın açıklamasından edinilen bilgiye göre) Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından görevlendirilen Halk Sigorta A.Ş. tarafından yürütülecektir. Sistem kapsamında yapılacak işlemlerin yönetileceği bilgi işlem altyapısı ise Sigorta

2 Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından oluşturulacaktır. Sistem ilk aşamada mikro ve küçük ölçekli KOBİ'leri kapsayacak ve teminat sunulacak KOBİ'ler yapılacak risk değerlendirmesi sonucunda belirlenecektir. Poliçelerin satışı sisteme dahil sigorta şirketleri tarafından gerçekleştirilecektir. Sistem tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. 2- Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sisteminden Kimler Faydalanabilir Alacak Sigortası, tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelikte belirlenen Mikro ve Küçük İşletmelerden (*) aşağıdaki koşulları sağlayanlara sunulacaktır. a- Başvuru tarihinden itibaren en az iki yıl önce kurulması. b- Merkez (**) tarafından belirlenen risk değerlendirme kriterlerini sağlaması (*) Mikro İşletme: On kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 3 milyon Türk Lirasını aşmayan çok küçük ölçekli işletmelerdir. ( Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2018/11828 Sayılı B.K.K. ile belirlenen limit) Küçük işletme: Elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon Türk Lirasını aşmayan işletmelerdir. ( Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2018/11828 Sayılı B.K.K. ile belirlenen limit) (**) Merkez: 5684 sayılı Sigortacılık Kanunun 33/A maddesi çerçevesinde görevlendirilen Olağandışı Riskler Yönetim Merkezidir (kısaca Merkez). Bu Merkez Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sisteminin yönetimine ve işleyişine ilişkin bütün iş ve işlemleri yürütmekle görevlidir. 3- Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemini Kapsamı ve İşleyişi Kredi- I Sigortası Branşında ruhsatı bulunan Sigorta Şirketlerinden Sistem Kapsamında faaliyette bulunmak isteyenler, Merkez ile protokol yapmak sureti ile Sisteme dahil edilirler. Bu protokol ile sisteme katılan Sigorta Şirketleri ile Aracıların uyması gereken esaslar belirlenecektir Sisteme Başvuru Alacaklarını bahsi geçen Sistem kapsamında yapılacak sigortaya dahil etmek isteyen İşletmelerin talepleri; Sisteme dahil Sigorta Şirketleri veya Aracılarının yetkilendirdiği kullanıcılar tarafından, içeriği yine Merkezce belirlenen ve 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu gereklilikleri saklı kalmak kaydı ile alınmış bilgileri içeren başvuru formu ile alınır. 3.2 Risk Değerlendirme Süreci ve Azami Kredi Limitleri

3 Alacak Sigortası Kapsamında teminat verilecek Alıcıların belirlenmesi için kriterleri Merkez tarafından belirlenecek olan Risk Değerlendirmesi yapılacaktır. (Risk değerlendirmesine ilişkin teklif aşamasındaki sorgulama ücreti, risk değerlendirmesi yapılan her bir alıcı için 10 TL'dir. Sigorta sözleşmesinin düzenlenmesi durumundaki ek sorgulama ücreti, risk değerlendirmesi yapılan her bir alıcı için 10 TL'dir.) Risk değerlendirmesinde, talepte bulunan işletmenin vadeli satışlardan elde ettiği cirosunun en az % 50'sini oluşturan ve ciro büyüklüğüne göre büyükten küçüğe doğru sıralanan alıcıları dikkate alınır. Risk değerlendirmesi sonucunda, bu alıcılardan her birine "1 (en düşük riskli)" ile "6 (en yüksek riskli)" arasında skor verilir. Skoru 6 olan alıcılara alacak sigortası kapsamında kredi limiti sağlanmaz. Skoru 1 ile 5 arasında olan her bir alıcıya, alacak sigortası talebinde bulunan işletmenin vadeli satışlardan elde edilen cirosuna göre aşağıda yer alan tabloda belirtilen azami tutarları geçmemek üzere kredi limiti sağlanır: VADELİ SATIŞLARDAN ELDE EDİLEN CİRO (TL ) ALICI BAŞINA AZAMİ KREDİ LİMİTİ (TL) Sigorta talebinde bulunan işletmenin vadeli satışlardan elde edilen cirosunun en az % 50'sini oluşturanlar dışında kalan tüm alıcılarına sağlanan toplam kredi limiti, bir alıcıya sağlanan en yüksek kredi limiti kadardır. Bu sistem kapsamında kredi limiti sağlanan alıcılar için teminat oranları alıcının skoruna göre değişmek üzere %70 ila %90 arasında belirlenecek ve poliçede yer alacaktır. Teminat altına alınmış bir alacak için meydana gelen zarar TL altında kalır ise zarar sigortalı tarafından ödenecek, TL yi aşan zararlarda Poliçede yer alan teminat oranları kapsamında Merkez tarafından ödenecektir. 3.3 Alacak Sigortası Prim ve Azami Teminat Tutarı Prim hesabında, alacak sigortası talebinde bulunan işletmenin son mali yılda vadeli satışlardan elde ettiği cirosu esas alınır. Net prim ve azami teminat tutarı, vadeli satışlardan elde edilen ciro esas alınmak suretiyle, aşağıdaki tablo kullanılarak hesaplanır:

4 Hesaplanan prim tutarı sigorta Şirketi tarafından tahsil edilir. Peşin ödemede %10 indirim uygulanır ve en az %25 peşin ve kalanı en fazla 3 taksit olmak üzere kredi kartı v.b. düzenli ödeme yöntemi ile prim ödenmesi mümkündür. 3.4 Komisyon ve Diğer Giderler Sistem kapsamında düzenlenen sigorta sözleşmeleri için vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşüldükten sonra kalan prim tutarı üzerinden uygulanacak komisyon oranı % 12'dir. Söz konusu prim tutarının asgari % 9'u ilgili sigorta şirketi tarafından kesinti yapılmaksızın sigorta aracısına ödenir. 3.4 Sistemden Elde Edilen Primlerin Merkeze Devredilmesi ve Yönetilmesi Sisteme katılan sigorta şirketleri, sistem kapsamında düzenlenen poliçelerin tanzimini takip eden ayın 5'ine kadar o ay içinde düzenledikleri poliçe ve zeyillere ait fesih ve iptaller düşüldükten sonra kalan prim tutarını Merkeze bildirir. Bildirilen primden, vergi ve diğer yasal yükümlülükler ile komisyon düşüldükten sonra kalan tutar söz konusu ayın 15'ine kadar ilgili sigorta şirketince Merkeze devredilir. Merkez kendisine devredilen primler sonucu oluşan fonu yönetmek üzere, Bakanlıkça uygunluk görüşü alınan bir kuruluşu da görevlendirebilir. Sistemin yönetilmesi için yapılan harcamalar ve diğer giderler ise Merkeze devredilen Primlerin %10 unu aşmamak kaydı ile merkeze devredilen pirimler ve bunların yatırım gelirlerinden karşılanır. Sistem kapsamında üstlenilen risklerin, ulusal ve uluslararası sigortacılık piyasası, sermaye piyasası ve benzeri piyasalardan koruma temin edilemeyen kısmının, uygun bir bedel karşılığında Devlet tarafından taahhüt edileceği belirtilmiştir. İlgili yılda sağlanacak Devlet reasürans desteğine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile belirlenecektir. 4. Geçiş Hükümleri Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemi tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olup, bu tarihten itibaren 3 ay içinde ( bu süre 1 defaya mahsup 6 aya kadar uzatılabilir) düzenlenecek poliçeler için hesaplanan prim tutarından ayrıca %10 indirim uygulanacağı belirtilmiştir. 5. Diğer Hususlar Bilindiği üzere ülkemizde genele yayılmamış olmakla birlikte Bankalar ve Bazı Sigorta Şirketleri tarafından Alacak Sigortası yapılmaktadır. Temel olarak tahsilat riskini fatura bazında %100 garanti altına almak yerine sigorta mantığında havuz risk yönetimi sunan bir sistemdir. Mevcut sistemde yapılan poliçeler Alacak portföyünün taşıdığı risk çeşitleri (ülke riski, politik risk, iflas riski, tasfiye riski, konkordato riski v.b. ) dikkate alınarak yapılır ve bu nedenle poliçeler kendine

5 özgü şekilde düzenlenir. Örneğin Eximbank; ihracatçıların yurt dışı satışlarından doğan tahsilatı riskli (kurum ticari ve politik riskler nedeni ile riskli ülkeler belirlemiş) alacaklarını bu sigorta kapsamına almaktadır. Bu sayede ihracatçılar yeni pazarlara daha güvenli bir şekilde açılmakta ve ayrıca Şirketler alacak portföylerinin risk analiz ve takibini yapabilmektedirler. Yine Bankalar, alacak sigortası bulunan Şirketlerin nakdi ve gayri nakdi kredi taleplerine daha olumlu yaklaşmaktadır. Alacak Sigortası ilk bakışta İşletme maliyetlerine belirli bir miktar artış getirecektir. Ancak Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası sistemine Devlet in Reasürör olarak katkıda bulunması, Şirketlerin alacak portföylerinin risk analizini ve risk takibini yapmasını sağlaması ve Ülkemizdeki güncel ekonomik ortam dikkate alındığında olası zararların belirli limitler dahilinde tazmin edilmesi de söz konusudur. Şirketlerin; alacak portföylerini göz önüne alarak anlaşmalı Sigorta Şirketleri /acentaları ile Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası sistemini değerlendirmelerinin (risk-fayda-maliyet analizi şeklinde ) faydalı olacağı kanaatindeyiz.